Giải pháp phát triển hoạt động đào tạo nghề tại các trường cao đẳng tỉnh vĩnh phúc

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐẶNG PHÚ XUYÊN

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG
ĐÀO TẠO NGHỀ TẠI CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG
NGHỀ TỈNH VĨNH PHÚC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐẶNG PHÚ XUYÊN

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG
ĐÀO TẠO NGHỀ TẠI CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG
NGHỀ TỈNH VĨNH PHÚC
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60.34.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: TS. ĐỖ TRỌNG HÙNG

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng số liệu và các kết quả nghiên cứu trong luận văn
này là hoàn toàn trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Tôi xin cam đoan rằng, mọi thông tin trích dẫn trong luận văn đều được
chỉ rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, tháng 5 năm 2014
Tác giả luận văn

Đặng Phú Xuyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

ii
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận
được sự giúp đỡ quý báu của Ban Giám hiệu, Khoa sau đại học, các giáo sư,
tiến sĩ cùng các thầy, cô trong trường Kinh tế và QTKD - Đại học Thái Nguyên.
Tôi xin trân trọng cảm ơn các quý cơ quan lãnh đạo tỉnh Vĩnh Phúc, Sở
LĐ-TB&XH tỉnh Vĩnh Phúc, các trường Cao đẳng nghề trong tỉnh, các cơ quan
hữu quan khác, đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn này.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc, sự hướng dẫn tận tình của

thầy giáo hướng dẫn khoa học: TS. Đỗ Trọng Hùng, Bộ Lao động - Thương
binh và Xã hội.
Do sự hạn chế về thời gian nghiên cứu nên luận văn này có thể còn
thiếu sót. Tôi mong nhận được sự góp ý, chỉ bảo chân thành của các thầy, cô
giáo và các bạn đồng nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 5 năm 2014
Tác giả

Đặng Phú Xuyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

3

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT........................................................................... vi
DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ ......................................................................... vii
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................
1
2. Mục tiêu nghiên cứu......................................................................................
3
2.1. Mục tiêu tổng quát .....................................................................................
3

2.2. Mục tiêu cụ thể ...........................................................................................
3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ................................................ 3
4. Những đóng góp mới về khoa học và ý nghĩa thực tiễn của luận văn ..........
3
5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 4
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HOẠT ĐỘNG
ĐÀO TẠO NGHỀ TẠI CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ .......... 5
1.1. Cơ sở lý luận .............................................................................................. 5
1.1.1. Khái niệm về đào tạo nghề...................................................................... 5
1.1.2. Chính sách Nhà nước về đào tạo nghề ..................................................
11
1.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo nghề .............................
19
1.1.4. Kinh nghiệm đào tạo nghề trong và ngoài nước ...................................
20
1.2. Cơ sở thực tiễn .........................................................................................
23
Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 27


4

2.1. Các câu hỏi đặt ra mà đề tài cần giải quyết.............................................. 27
2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 27
2.2.1. Cơ sở phương pháp luận ....................................................................... 27
2.2.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể .....................................................
27
2.3. Hệ thống các tiêu chí nghiên cứu .............................................................
30

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

5

Chương 3. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG ĐÀO TẠO NGHỀ TẠI CÁC TRƯỜNG CAO
ĐẲNG Ở VĨNH PHÚC .............................................. 32
3.1. Đặc điểm chung tỉnh Vĩnh Phúc .............................................................. 32
3.1.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 32
3.1.2. Đặc điểm tnh hình kinh tế, xã hội, văn hóa giáo dục........................... 33
3.1.3. Tổng quan hoạt động đào tạo nghề của tỉnh Vĩnh Phúc ....................... 38
3.2. Thực trạng hoạt động dạy nghề tại các trường cao đẳng nghề ở
Vĩnh Phúc............................................................................................ 39
3.2.1. Khái quát kết quả đào tạo từng đơn vị .................................................. 39
3.2.2. Tổng quan hoạt động dạy nghề tại các trường cao đẳng nghề ở
Vĩnh Phúc............................................................................................ 54
3.3. Đánh giá chung về thực trạng đào tạo nghề ở các trường Cao đẳng
nghề ở Vĩnh Phúc................................................................................ 65
3.3.1. Những thành tựu đạt được..................................................................... 65
3.3.2. Những tồn tại, hạn chế .......................................................................... 66
3.3.3. Nguyên nhân ......................................................................................... 67
Chương 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG ĐÀO TẠO
NGHỀ TẠI CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ
Ở VĨNH PHÚC................................................................................... 68
4.1. Bối cảnh của nền kinh tế Việt Nam và yêu cầu đặt ra đối với hoạt
động đào tạo nghề hiện nay ................................................................ 68
4.1.1. Bối cảnh quốc tế .................................................................................... 68
4.1.2. Bối cảnh trong nước .............................................................................. 68
4.1.3. Thời cơ và thách thức............................................................................ 68

4.2. Quan điểm, phương hướng, mục tiêu nhằm nâng cao chất lượng
đào tạo nghề ở các trường Cao đẳng nghề Vĩnh Phúc........................ 69
4.2.1. Quan điểm và mục tiêu đào tạo nghề ....................................................
69
4.2.2. Định hướng phát triển công tác đào tạo nghề .......................................
75


6

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

7

4.3. Giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề ở các trường Cao đẳng
nghề trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc........................................................ 75
4.3.1. Nhóm giải pháp chung .......................................................................... 75
4.3.2. Nhóm giải pháp từ phía các trường Cao đẳng nghề trên địa bàn
tỉnh Vĩnh Phúc .................................................................................... 77
4.4. Kiến nghị khác ......................................................................................... 79
KẾT LUẬN .................................................................................................... 81
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................... 84

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

8

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
CĐN

Cao đẳng nghề

CNH-HĐH

Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa

CNTT

Công nghệ thông tin

CTMTQG

Chương trình mục tiêu quốc gia

ĐTN

Đào tạo nghề

GDP

Tổng sản phẩm quốc nội

GDTX

Giáo dục thường xuyên

HDI

Chỉ số phát triển con người

HĐND

Hội đồng nhân dân

ILO

Tổ chức lao động quốc tế

KCN

Khu công nghiệp

KHCN

Khoa học công nghệ

KTXH

Kinh tế - xã hội

NN

Nhà nước

NNL

Nguồn nhân lực

NXB

Nhà xuất bản

NXLĐ

Năng suất lao động

SXKD

Sản xuất kinh doanh

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông

THPT

Trung học phổ thông

UBND

Ủy ban nhân dân

VP

Vĩnh Phúc

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

vii
DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ
Bảng 3.1. Tổng hợp về kết quả chuyển dịch cơ cấu kinh tế tỉnh Vĩnh
Phúc từ khi tái lập tỉnh đến năm 2013 ............................................ 34
Bảng 3.2. Lao động qua đào tạo chia theo các cấp bậc đào tạo......................
36
Bảng 3.3. Dự tnh nhu cầu nhân lực chia theo bậc đào tạo của toàn bộ
nền kinh tế đến năm 2020 .................................................................
37
Bảng 3.4. Các cơ sở có tổ chức đào tạo nghề trên địa bàn tỉnh Vĩnh
Phúc phân cấp theo cấp quản lý ........................................................
38
Bảng 3.5. Số lượng giáo viên trong các trường Cao đẳng nghề ở tỉnh
Vĩnh Phúc.......................................................................................... 56
Bảng 3.6. Cơ sở vật chất chủ yếu của các trường Cao đẳng nghề trên
địa bàn Tỉnh Vĩnh Phúc .................................................................... 57
Bảng 3.7. Kết quả đầu tư cơ sở vật chất cho đào tạo nghề các trường
Cao đẳng nghề tỉnh Vĩnh Phúc năm 2013 ........................................ 59
Bảng 3.8. Kết quả tuyển sinh các trường Cao đẳng nghề Vĩnh Phúc
năm 2012 - 2013 ............................................................................... 61
Bảng 3.9. Kết quả học sinh tốt nghiệp các trường Cao đẳng nghề Vĩnh Phúc
năm 2013 ........................................................................................... 63

Bảng 3.10. Đánh giá của một số doanh nghiệp tại Vĩnh Phúc về chất
lượng kiến thức chuyên môn kỹ thuật của người lao động được
đào tạo cao đẳng nghề .......................................................................
64
Bảng 3.11. Đánh giá chất lượng thực hành tác phong sản xuất công
nghiệp người lao động được đào tạo Cao đẳng nghề .......................
64
Bảng 3.12. Kết quả học sinh xin được việc làm sau khi tốt nghiệp năm 2013
........ 65


vii
Sơ đồ 1.1. Hệ thống QLNN về đào tạo nghề .................................................. 13

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Phát triển nguồn nhân lực là một trong những vấn đề ưu tiên hàng đầu
của chiến lược phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Trong đó nhân lực được
đào tạo là một bộ phận rất quan trọng và có vai trò to lớn đối với toàn bộ
lĩnh vực đầu tư phát triển. Để góp phần tăng tỷ lệ lao động qua đào tạo, cần
phải phát triển hệ thống đào tạo nghề nghiệp. Chiến lược phát triển giáo dục
2011 2020 đã nêu rõ “Đặc biệt quan tâm nâng cao chất lượng dạy nghề gắn với
nâng cao ý thức kỷ luật lao động và tác phong lao động hiện đại. Gắn đào tạo
với nhu cầu sử dụng, với việc làm trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế,

cơ cấu lao động, đáp ứng nhu cầu của các khu công nghiệp, các khu chế xuất,
khu vực nông thôn, các ngành kinh tế mũi nhọn và xuất khẩu lao động”.
Thực tế trong những năm gần đây việc đào tạo nghề nhằm phát triển
nguồn nhân lực đã được chú trọng, tỷ lệ lao động được đào tạo nghề
trong tổng số lao động tăng lên từ 10% năm 1995 lên 20% năm 2000 và dự
kiến là
30% vào năm 2020. Trong 5 năm (2000 - 2005) riêng đào tạo nghề dài hạn
trung bình hàng năm tăng 12%, chất lượng đào tạo nghề có nhiều chuyển
biến tch cực. Tuy nhiên, về số lượng, chất lượng lao động qua đào tạo nghề
chưa đáp ứng được yêu cầu nguồn nhân lực cho thị trường lao động, còn
mất cân đối giữa cơ cấu lao động được đào tạo đại học, trung học, công
nhân (năm
2000 tỷ lệ cơ cấu lao động là 1/1,31/4,8, năm 2005 tỷ lệ là 1/1,7/5,5, trong
khi tỷ lệ được đánh giá hợp lý là 1/4/10. Tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề
còn thấp, chất lượng đào tạo nghề chưa đáp ứng được yêu cầu. Thực tế
trong những năm qua hầu hết các trường dạy nghề, trong đó có các trường
cao đẳng nghề tại Vĩnh Phúc chưa thực sự chú trọng đến đầu ra của đào tạo


2

nghề, mà chỉ cốt tuyển sinh sao cho được nhiều. Nhiều người sau khi tốt
nghiệp không đáp ứng được yêu cầu công việc hoặc ít được vận dụng kiến
thức khi học trong doanh nghiệp. Hay muốn làm được việc thì chấp nhận
đào tạo lại. Có


3

nhiều nguyên nhân, nhưng một trong những nguyên nhân quan trọng của

những hạn chế đó là các chính sách quản lý Nhà nước, công tác quản lý đào
tạo, công tác đầu tư cho phát triển đào tạo nghề chưa phát huy được hiệu
quả.
Mặt khác, kể từ khi Luật giáo dục 2005, Luật dạy nghề được ra đời đã
góp phần hoàn thiện khung pháp lý để phát triển mạnh mẽ hệ thống
dạy nghề. Hệ thống dạy nghề đã có bước tiến nổi bật qua việc chuyển đổi từ
dạy nghề theo bậc thợ chuyển sang dạy nghề theo 3 cấp trình độ: Cao đẳng
nghề; Trung cấp nghề và Sơ cấp nghề. Hiện tại toàn quốc đã có gần 100
trường cao đẳng nghề là những cơ sở đầu đàn không những góp phần rất
lớn đào tạo nguồn nhân lực mà còn là những hạt nhân phát triển hệ thống,
hoàn thiện sứ mệnh của ngành. Tuy nhiên, đây là một loại hình cơ sở khá
mới mẻ trong hệ thống giáo dục quốc dân, do đó các chính sách quản lý nhà
nước đối với loại hình này còn nhiều bất cập và cần nghiên cứu giải quyết
trên cơ sở xác định nhiệm vụ quan trọng của đào tạo nghề giai đoạn hiện
nay là “Tạo sự chuyển biến căn bản về chất lượng dạy nghề, tiếp cận trình
độ tên tiến của khu vực và thế giới”.
Vĩnh Phúc là một tỉnh, chỉ với 15 năm được tái lập, nhưng với những
chính sách phát triển kinh tế và thu hút đầu tư phù hợp đã trở thành
một trong những tỉnh phát triển nhanh về kinh tế và xã hội, có hệ thống các
cụ m và khu công nghiệp với quy mô lớn trong toàn quốc, đặt ra yêu cầu
nguồn nhân lực rất lớn. Mặt khác xuất phát từ yêu cầu chuyển dịch cơ cấu
kinh tế nông nghiệp, nông thôn theo xu thế đổi mới, tăng năng xuất lao
động, hiệu quả, xây dựng nông thôn mới cũng đặt ra phải nâng cao chất
lượng đào tạo nghề cho nông nghiệp, nông dân và nông thôn. Đáp ứng
yêu cầu đó, tỉnh Vĩnh Phúc cũng có nhiều chính sách nhằm phát triển hệ
thống c ơ sở dạy nghề. Tính đến nay toàn tỉnh có trên 50 cơ sở dạy
nghề, trong đó có 03 trường Cao đẳng nghề.
Là cán bộ công tác trong ngành Lao động - Thương binh và Xã hội, cơ
quan quản lý nhà nước về lĩnh vực dạy nghề, tôi chọn đề tài “Giải pháp phát
triển hoạt động đào tạo nghề tại các trường Cao đẳng nghề Vĩnh Phúc”.

4

2. Mục têu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu tổng quát
Trên cơ sở nhận dạng đúng thực trạng hoạt động đào tạo nghề tại các
trường Cao đẳng Nghề trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, luận văn đề xuất những
giải pháp nhằm tiếp tục phát triển hoạt động này trong thời kỳ tới.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Làm rõ một số vấn đề lý luận và cơ sở pháp lý về Đào tạo nghề (ĐTN).
- Đánh giá hiện trạng Đào tạo nghề của các trường Cao đẳng nghề
(CĐN) tỉnh Vĩnh Phúc trong thời kỳ vừa qua, phân tch mặt được, mặt tồn tại
và nguyên nhân của chúng.
- Đề xuất định hướng và giải pháp phát triển Đào tạo nghề từ các
trường CĐN trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc trong thời kỳ tới năm 2020.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
- Luận văn tập trung nghiên cứu các vấn đề lý luận, cơ sở pháp lý liên
quan tới ĐTN.
- Không gian nghiên cứu: Tập trung vào các trường CĐN trên địa bàn
tỉnh Vĩnh Phúc.
- Thời gian nghiên cứu: Đánh giá hiện trạng ĐTN tại các trường CĐN
tỉnh Vĩnh Phúc thời kỳ 2009 - 2013.
4. Những đóng góp mới về khoa học và ý nghĩa thực tễn của luận văn
- Hệ thống hóa, có phân tch các vấn đề lý luận và cơ sở pháp lý liên
quan tới ĐT nghề.
- Nhận dạng, phân tch hoạt động đào tạo Nghề tại các trường CĐ Nghề
tỉnh Vĩnh Phúc.
- Đề xuất các giải pháp phát triển ĐT nghề trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc
thời kỳ tới.

Vì vậy, luận văn này có ý nghĩa thực tiễn phục vụ sự chỉ đạo của lãnh
đạo tỉnh Vĩnh Phúc, các cơ quan quản lý nhà nước và các trường Cao đẳng
nghề đối với hoạt động đào tạo nghề trong thời kỳ tới.


5

5. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn gồm 4 chương.
Chương 1: Cơ sở lý luận đối với hoạt động đào tạo nghề tại các trường
cao đẳng nghề.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.
Chương 3: Thực trạng hoạt động đào tạo nghề tại các trường cao đẳng
nghề ở Vĩnh Phúc.
Chương 4: Một số giải pháp phát triển hoạt động đào tạo nghề tại
các trường Cao đẳng nghề ở Vĩnh Phúc.


6

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HOẠT ĐỘNG ĐÀO TẠO NGHỀ TẠI
CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ
1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1. Khái niệm về đào tạo
nghề
a. Khái niệm đào tạo nghề
Đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng là một trong những yếu tố quan
trọng quyết định sự thành công trong phát triển kinh tế xã hội của quốc gia,
vấn đề đào tạo nghề được hầu hết các nước trên thế giới quan tâm nhằm

nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
Đến nay có nhiều tài liệu, công trình nghiên cứu đưa ra quan điểm khác
nhau về khái niệm đào tạo nghề trong đó các tổ chức, cơ quan trong và ngoài
nước đưa ra khái niệm về đào tạo nghề như sau:
Khái niệm của Tổ chức lao động thế giới (ILO):
Đào tạo nghề là nhằm cung cấp cho người học những kỹ năng cần thiết
để thực hiện tất cả các nhiệm vụ liên quan đến công việc, nghề nghiệp được
giao.
Tuy nhiên, hiện nay trong các văn bản chính thức, cũng như trong đời
sống xã hội, thuật ngữ “dạy nghề”, hoặc“đào tạo nghề” được dùng khá phổ
biến, có ý nghĩa tương đồng.
Dạy nghề theo điều 5 của luật dạy nghề của nước ta được kỳ họp lần
thứ 10, Quốc hội khóa XI thông qua ngày 29/11/2006 có nêu: “Dạy nghề là
hoạt động dạy và học nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng, thái độ nghề nghiệp
cần thiết cho người học nghề để có thể tìm việc làm hoặc tự tạo việc làm sau
khi hoàn thành khóa học”.
Theo cách tiếp cận của luận văn này, đào tạo nghề được quan niệm
như sau:


7

Đào tạo nghề là hoạt động dạy nghề trong cơ sở dạy nghề của hệ
thống giáo dục và đào tạo quốc dân, nhằm truyền đạt về kiến thức và kỹ
năng thực


8

hành cho người học nghề, để người học nghề có được trình độ, kỹ năng, kỹ

xảo và đạt được những tiêu chuẩn nhất định của một nghề hoặc nhiều
nghề đáp ứng được yêu cầu việc làm của thị trường lao động.
Thực chất quan niệm đào tạo nghề được cụ thể như sau:
Là đào tạo người lao động có kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp đạt
được những tiêu chuẩn nhất định của một nghề hoặc nhiều nghề, tốt
nghiệp các khóa đào tạo được cấp bằng hoặc chứng chỉ nghề.
- Mục tiêu của đào tạo nghề: Là đào tạo người lao động có kiến thức,
kỹ năng nghề nghiệp ở các trình độ khác nhau, có đạo đức, lương tâm nghề
nghiệp, ý thức kỷ luật, tác phong công nghiệp, có sức khỏe nhằm tạo điều
kiện cho người lao động có khả năng tìm việc làm, đáp ứng yêu cầu phát triển
kinh tế - xã hội, củng cố an ninh quốc phòng. Đào tạo nghề được kết hợp chặt
chẽ giữa giảng dạy lý thuyết với rèn luyện kỹ năng thực hành, để sau khi tốt
nghiệp có thể hành nghề. Đào tạo nghề được tiến hành một cách khoa
học, đảm bảo tính hệ thống, hợp lý, toàn diện trên cả 3 phương diện: Kiến
thức; kỹ năng, kỹ xảo; thái độ lao động và đạo đức nghề nghiệp.
- Hình thức đào tạo: người học được học tại cơ sở đào tạo, được học
theo khung chương trình do Nhà nước quy định. Kết quả sau một khóa đào
tạo phải đạt được trình độ nhất định của một hay nhiều nghề, trình độ đó
được kiểm tra, đánh giá và được cấp giấy chứng nhận, chứng chỉ hay bằng
nghề theo quy định của hệ thống văn bằng. Quá trình truyền nghề từ
người này sang người khác hoặc tự học, tự tch lũy kinh nghiệm trong thực
tiễn không được gọi là đào tạo nghề.
Ngoài khái niệm về đào tạo nghề, trong luận văn còn sử dụng một số
khái niệm liên quan đến đào tạo nghề khác như sau:
- Dạy nghề trình độ Cao đẳng, là trình độ cao nhất hiện nay: Dạy nghề
trình độ cao đẳng nhằm trang bị cho người học nghề kiến thức chuyên môn
và năng lực thực hành các công việc của một nghề, có khả năng làm việc độc
lập

9

và tổ chức làm việc theo nhóm; có khả năng sáng tạo, ứng dụng kỹ thuật,
công nghệ vào công việc; giải quyết được các tnh huống phức tạp trong thực
tế; có đạo đức lương tâm nghề nghiệp, ý thức kỷ luật, tác phong công nghiệp,
có sức khỏe, tạo điều kiện cho người học nghề sau khi tốt nghiệp có khả năng
tìm việc làm, tự tạo việc làm hoặc tiếp tục học lên trình độ cao hơn.
- Dạy nghề trình độ trung cấp: Dạy nghề trình độ trung cấp nhằm trang
bị cho người học nghề kiến thức chuyên môn và năng lực thực hành các công
việc của một nghề, có khả năng làm việc độc lập và ứng dụng kỹ thuật, công
nghệ vào công việc; có đạo đức lương tâm nghề nghiệp, ý thức kỷ luật, tác
phong công nghiệp, có sức khỏe, tạo điều kiện cho người học nghề sau khi tốt
nghiệp có khả năng tìm việc làm, tự tạo việc làm hoặc tiếp tục học lên trình
độ cao hơn.
- Dạy nghề trình độ sơ cấp: Dạy nghề trình độ sơ cấp nhằm trang bị cho
người học nghề năng lực thực hành một nghề đơn giản hoặc năng lực
thực hành một số công việc của một nghề; có đạo đức lương tâm nghề
nghiệp, ý thức kỷ luật, tác phong công nghiệp, có sức khỏe, tạo điều kiện cho
người học nghề sau khi tốt nghiệp có khả năng tìm việc làm, tự tạo việc làm
hoặc tiếp tục học lên trình độ cao hơn.
- Đào tạo nghề mới: Là đào tạo những người chưa có nghề, gồm người
đến tuổi lao động chưa được học nghề, hoặc những người trong độ tuổi
lao động nhưng trước đó chưa học nghề.
- Đào tạo nghề bổ sung: Là bổ sung thêm những kiến thức lý thuyết và
kỹ năng thực hành cho những người đã có nghề, để họ nâng cao trình độ lý
thuyết, kỹ năng, kỹ xảo của nghề đang làm.
- Đào tạo lại nghề: Là đào tạo nghề mới cho những người đã có nghề
nhưng do yêu cầu cần sản xuất, tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ, chuyển
đổi mặt hàng sản xuất mà nghề đang làm không đáp ứng được yêu cầu
hoặc không được sử dụng.

10

- Đào tạo liên thông: Là loại hình đào tạo căn cứ vào chương trình đào
tạo, giúp cho người học nghề khi chuyển từ trình độ đào tạo thấp lên trình độ
cao hơn của một nghề hoặc chuyển sang học ngành nghề trình độ đào
tạo khác không phải học lại những nội dung đã học.
- Xét rộng hơn, đào tạo nghề còn gắn liền với đào tạo và phát triển
nhân lực. Đó chính là gắn đào tạo nghề tại các trường nghề với thị trường lao
động, tại đó các công ty, doanh nghiệp nhận học viên tốt nghiệp các trường
nghề sẽ tiếp tục đào tạo nhân sự.
Đào tạo nghề có vai trò quan trọng trong phát triển sản xuất:
Đào tạo và phát triển nghề là hai nội dung cơ bản trong vấn đề nâng
cao trình độ tinh thông nghề nghiệp cho người lao động. Phải đào tạo và phát
triển nghề vì trong thời đại khoa học kỹ thuật phát triển nhanh chóng, công
nghệ kỹ thuật luôn đổi mới không ngừng, muốn bắt kịp với thời đại thì con
người cần phải được trang bị những kiến thức và kỹ năng nhất định về nghề
nghiệp, đó vừa là một nhu cầu vừa là một nhiệm vụ.
Trong quá trình đào tạo mỗi người sẽ được bù đắp những thiếu hụt
trong học vấn, được truyền đạt những khả năng và kinh nghiệm thiết
thực trong lĩnh vực chuyên môn được cập nhật hóa kiến thức và mở rộng
tầm hiểu biết để không những có thể hoàn thành tốt công việc được giao mà
còn có thể đương đầu với biến đổi của môi trường xung quanh ảnh hưởng tới
công việc của mình. Quá trình đào tạo được áp dụng cho những người
thực hiện một công việc mới hoặc những người đang thực hiện một công
việc nào đó nhưng chưa đạt yêu cầu. Ngoài ra còn có quá trình nâng cao trình
độ đó là việc bồi dưỡng thêm chuyên môn nghiệp vụ cho người lao động để
họ có thể làm được những công việc phức tạp, với năng suất cao hơn.
Lao động là một yếu tố quý của quá trình sản xuất, vì vậy những lao

động có trình độ chuyên môn cao là một yếu tố quý của sản xuất xã hội nói


11

chung, nó quyết định được việc thực hiện mục tiêu của quá trình sản xuất
kinh doanh. Vì vậy công tác đào tạo nhân sự có vai trò rất quan trọng đối với
sự phát triển của một doanh nghiệp. Đào tạo về tư duy, kiến thức, trình độ,
nhận thức của con người.
b. Khái niệm Trường cao đẳng nghề
Khái niệm:
Trường cao đẳng nghề là cơ sở dạy nghề thuộc hệ thống giáo dục quốc
dân được thành lập và hoạt động theo quy định của điều lệ Trường cao
đẳng nghề và các quy định khác của pháp luật có liên quan.
Trường cao đẳng nghề là đơn vị sự nghiệp, có quyền tự chủ và tự chịu
trách nhiệm theo quy định của pháp luật.
Trường có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng.
c. Chức năng, nhiệm vụ trường cao đẳng nghề
Chức năng, nhiệm vụ:
- Tổ chức đào tạo nhân lực kỹ thuật trực tiếp trong sản xuất, dịch vụ ở
trình độ cao đẳng nghề, trung cấp nghề và sơ cấp nghề nhằm trang bị cho
người học năng lực thực hành nghề tương xứng với trình độ đào tạo, có
sức khỏe, đạo đức lương tâm nghề nghiệp, ý thức kỷ luật, tác phong công
nghiệp, tạo điều kiện cho họ có khả năng tm việc làm, tự tạo việc làm hoặc
tiếp tục học lên trình độ cao hơn, đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động.
- Tổ chức xây dựng, duyệt và thực hiện các chương trình, giáo trình,
học liệu dạy nghề đối với ngành nghề được phép đào tạo.
- Xây dựng kế hoạch tuyển sinh và tổ chức tuyển sinh học nghề.
- Tổ chức các hoạt động dạy và học, thi, kiểm tra, công nhận tốt
nghiệp, cấp bằng, chứng chỉ nghề theo quy định của Bộ trưởng Bộ lao động TB&XH.

- Tuyển dụng, quản lý đội ngũ giáo viên, cán bộ, nhân viên của trường
đủ về số lượng; phù hợp với ngành nghề, quy mô và trình độ đào tạo theo quy
định của pháp luật.


12

- Tổ chức nghiên cứu khoa học; ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật,
chuyển giao công nghệ; thực hiện sản xuất, kinh doanh và dịch vụ khoa học,
kỹ thuật theo quy định của pháp luật.
- Phối hợp với các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, gia đình người học
nghề trong hoạt động dạy nghề.
- Tổ chức cho giáo viên, cán bộ, nhân viên và người học nghề tham gia
các hoạt động xã hội.
- Thực hiện dân chủ, công khai trong việc thực hiện các nhiệm vụ dạy
nghề, nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ vào dạy nghề và hoạt động
tài chính.
- Quản lý sử dụng đất đai, cơ sở vật chất, thiết bị và tài chính của
Trường theo quy định của pháp luật.
- Thực hiện chế độ báo cáo định kỳ và đột xuất theo quy định của pháp
luật.
Quyền hạn của trường cao đẳng nghề:
- Được chủ động xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch phát triển
Nhà trường phù hợp với chiến lược phát triển dạy nghề và quy hoạch phát
triển mạng lưới các Trường cao đẳng nghề.
- Được huy động, nhận tài trợ, quản lý, sử dụng các nguồn lực theo quy
định của pháp luật nhằm thực hiện các hoạt động dạy nghề.
- Quyết định thành lập các đơn vị trực thuộc trường theo cơ cấu tổ
chức đã được phê duyệt trong quy chế tổ chức và hoạt động của Trường;
quyết định bổ nhiệm các chức vụ từ cấp trưởng phòng, khoa và tương đương

trở lên.
- Phối hợp với doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh, dịch vụ trong
hoạt động dạy nghề về lập kế hoạch dạy nghề, xây dựng chương trình, giáo
trình dạy nghề, tổ chức thực tập nghề. Hợp tác, liên kết với các tổ chức kinh


13

tế, giáo dục, nghiên cứu khoa học trong nước và nước ngoài nhằm nâng cao
chất lượng dạy nghề, gắn dạy nghề với việc làm và thị trường lao động.