Nghiên cứu thử nghiệm phương thức chi trả trọn gói theo trường hợp đẻ thường và mổ lấy thai tại bệnh viện Thanh Nhàn, Hà nội (2012 – 2014) (Luận án tiến sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO - BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN QUÂN Y

---------------

CHU PHÚC THI

NGHIÊN CỨU THỬ NGHIỆM PHƯƠNG THỨC
CHI TRẢ TRỌN GÓI THEO TRƯỜNG HỢP
ĐẺ THƯỜNG VÀ MỔ LẤY THAI TẠI BỆNH VIỆN
THANH NHÀN, HÀ NỘI (2012 - 2014)

LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC

HÀ NỘI – 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO - BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN QUÂN Y

---------------

CHU PHÚC THI

NGHIÊN CỨU THỬ NGHIỆM PHƯƠNG THỨC
CHI TRẢ TRỌN GÓI THEO TRƯỜNG HỢP
ĐẺ THƯỜNG VÀ MỔ LẤY THAI TẠI BỆNH VIỆN
THANH NHÀN, HÀ NỘI (2012 - 2014)
Chuyên ngành: Quản lý y tế
Mã số: 9 72 08 01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN:

PGS, TS. Phạm Lê Tuấn
PGS, TS. Ho n Hả

HÀ NỘI - 2018


ii

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi với sự hướng

dẫn khoa học của tập thể cán bộ hướng dẫn.
Các kết quả nêu trong luận án là trung thực và được công bố một phần
trong các bài báo khoa học. Luận án chưa từng được công bố. Nếu có điều gì
sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Tác giả

Chu Phúc Thi


iii

LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận án này tôi đ nhận
được sự hướng ẫn hỗ trợ và gi p đ qu

tổ chức và các cá nhân Với l ng

áu của các thầy cô các c quan

nh trọng và iết n sâu s c tôi xin được

ày t lời cảm n chân thành nhất.
Trước tiên, tôi xin bày t

lòng kính trọng và biết

n sâu s c đến

PGS.TS Phạm Lê Tuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế; PGS.TS Hoàng Hải – Chủ
nhiệm bộ môn Tổ chức chỉ huy Quân y (K10) - Học viện Quân y hai người
Thầy đ hướng dẫn và gi p đ tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành
luận án.
Tôi xin bày t lời cảm n chân thành đến
Đại học

an

ộ môn K10 - Học viện Quân y đ gi p đ

iám đốc Ph ng Sau
góp

và tạo mọi điều

iện tốt nhất cho tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận án

Tôi xin bày t lời cảm n chân thành đến

an

iám đốc Bệnh viện

Thanh Nhàn, cùng toàn thể các ác sĩ nữ hộ sinh điều ư ng, cán bộ các
phòng, khoa của Bệnh viện Thanh Nhàn: Phòng Kế hoạch, Phòng Tài chính
Kế toán, Phòng Hành chính Quản trị, Khoa Sản, Khoa Gây mê hồi sức và các
phòng ban đ hỗ trợ, hướng ẫn và tạo mọi điều iện thuận lợi cho tôi trong
suốt quá trình thực hiện đề tài luận án
Tôi xin bày t lời cảm n chân thành đến tập thể an

iám đốc và các

chuyên gia thuộc Dự án Đổi mới phư ng thức chi trả, ph ng Đổi mới phư ng
thức chi trả, Vụ Kế hoạch Tài chính – Bộ Y tế đ cố vấn về mặt kỹ thuật, hỗ
trợ và chia sẻ kinh nghiệm trong suốt quá trình tôi viết luận án.
Cuối c ng tôi xin chân thành cảm n gia đình

ạn bè và những người

thân đ luôn ên cạnh động viên hỗ trợ và gi p đ tôi là động lực và truyền

nhiệt huyết để tôi hoàn thành luận án này.
Nghiên cứu sinh
Chu Phúc Thi

iv

MỤC LỤC
TRANG PHỤ BÌA ................................................................................................ i

ii
LỜI CAM ĐOAN ...........................................................................................................
iii
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................
MỤC LỤC .......................................................................................................................
iv
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT................................................................viii

x
DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................................
xiii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ......................................................................................
xiii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ...........................................................................................
1
ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................................
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ................................................................
3
1.1. CÁC PHƢƠNG THỨC CHI TRẢ PHÍ DỊCH VỤ BỆNH VIỆN
ÁP DỤNG TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM ………………..

3

1.1.1. Các phƣơng thức chi trả phí dịch vụ bệnh viện ................................
3

1.1.2. ề uất chu ển ổi phƣơng thức chi trả mới tại Việt Nam..

8

1.2. TÍNH TOÁN CHI PHÍ DỊCH VỤ THEO TRƢỜNG HỢP BỆNH

10

1.2.1. Thiết kế phƣơng pháp tính toán chi phí ....................................................
11
1.2.2. Xác ịnh ơn vị sản phẩm cuối cùng……………………..

12

1.2.3. Phân loại các trung tâm chi phí …………………………...

13

1.2.4. Xác ịnh các cấu phần chi phí ……………………………

13

1.2.5. Tính toán và phân bổ các cấu phần chi phí ến trung tâm
chi phí ……………………………………………………………

13

1.2.6. Tính toán chi phí nguồn và phân bổ chi phí ến ơn vị sản
phẩm cuối cùng (trƣờng hợp bệnh) ………………………………

14

1.3. ÁP DỤNG CHI TRẢ TRỌN GÓI THEO TRƢỜNG HỢP BỆNH

15

1.3.1. Các hoạt ộng chuẩn bị ………………………………….

15

1.3.2. Thí iểm chi trả trọn gói tại ……………………………….

15


v
1.3.3. C p nh t mức chi trả trọn gói ……………….…………….

16

1.3.4. Áp dụng phƣơng thức chi trả mới trên phạm vi rộng……...

16

1.4. ÁP DỤNG QUY TRÌNH CHUYÊN MÔN..........................................................
17
1.4.1. Các bƣớc â dựng qu trình chu ên môn .........................................................
18

19

1.4.2. Lợi ích của qu trình chuyên môn................................................................
1.4.3. Trƣờng hợp ẻ thƣờng………………………………………...

21

1.4.4. Trƣờng hợp mổ lấ thai…………………………………….

21

1.5. CÁC NGHIÊN CỨU VỀ PHÂN TÍCH CHI PHÍ, ÁP DỤNG
CHI TRẢ TRỌN GÓI VÀ QUY TRÌNH CHUYÊN MÔN
TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM …………………………

22

1.5.1. Các nghiên cứu về các phƣơng thức chi trả ……………….

22

1.5.2. Các nghiên cứu về phân tích và tính toán chi phí …………

23

1.5.3. Nghiên cứu áp dụng chi trả trọn gói theo trƣờng hợp bệnh

29

1.5.4. Nghiên cứu áp dụng qu trình chu ên môn ………………

30

1.6. GIỚI THIỆU VỀ BỆNH VIỆN THANH NHÀN VÀ

Ề ÁN

THÍ IỂM PHƢƠNG THỨC CHI TRẢ TRỌN GÓI ………..

32

1.3.1. Giới thiệu về bệnh viện Thanh Nhàn……………………….

32

1.3.2. Áp dụng thí iểm chi trả trọn gói tại Việt Nam………….

33

1.3.2. Áp dụng Qu trình chu ên môn trong thí iểm phƣơng thức
chi trả trọn gói tại Việt Nam ……………………………………..

33

CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................
35

2.1.

ỐI TƢỢNG,

ỊA

IỂM, THỜI GIAN, CHẤT LIỆU

NGHIÊN CỨU……………………………………………

35

2.1.1. ối tƣợng ................................................................................................35

35
2.1.2. ịa iểm và thời gian ............................................................................................
35
2.1.3. Chất liệu nghiên cứu .............................................................................................
2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................
36
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu………………………………………..

36


vi
2.2.2. Cỡ mẫu và phƣơng pháp chọn mẫu ………………………

36

2.2.3. Nội dung và các biến số nghiên cứu ................................................................
38
2.2.4. Công cụ và kỹ thu t thu th p thông tin ...............................................................
44
2.2.5. Xử lý số liệu ................................................................................................

45
46
2.3. KHỐNG CHẾ SAI SỐ ....................................................................................
2.4. TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU ................................................................ 47

2.4.1. Các bƣớc chuẩn bị ................................................................................................
47
47
2.4.2. Thực hiện nghiên cứu ...........................................................................................
2.4.3. Phân tích số liệu và viết lu n án ................................................................
48
2.5. ẠO ỨC NGHIÊN CỨU................................................................ 48

49
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................................
3.1. PHÂN TÍCH CHI PHÍ BỆNH VIỆN, TÍNH TOÁN CHI PHÍ
TRƢỜNG HỢP Ẻ THƢỜNG VÀ MỔ LẤY THAI…………..

49

3.1.1. Phân tích chi phí bệnh viện và khoa sản bệnh viện Thanh Nhàn……………………
49
3.1.2. Tính toán chi phí trƣờng hợp ẻ thƣờng và MLT……………
3.2.

58

ÁNH GIÁ KẾT QUẢ ÁP DỤNG PHƢƠNG THỨC CHI
TRẢ TRỌN GÓI ỐI VỚI TRƢỜNG HỢP Ẻ THƢỜNG …..

67

3.2.1. Kết quả áp dụng phƣơng thức chi trả trọn gói trƣờng hợp ẻ
thƣờng ……………………………………………………………….

67

3.2.2. Chất lƣợng dịch vụ ................................................................................................
72
3.2.2. Tính chấp nh n của các bên tham gia ối với phƣơng thức chi
trả trọn gói ………………………………………………………..
3.3.

74

ÁNH GIÁ KẾT QUẢ ÁP DỤNG QUY TRÌNH CHUYÊN
MÔN ỐI VỚI TRƢỜNG HỢP MỔ LẤY THAI……….

76

76
3.3.1. Kết quả áp dụng qu trình chu ên môn trƣờng hợp mổ lấ thai ......................
3.3.2. So sánh trung bình thu viện phí trƣờng hợp mổ lấ thai lần 1 và
lần 2 trở lên………………………………………………………..

80

3.3.3. Trung bình thu viện phí trƣờng hợp gâ mê nội khí quản

82

vii
CHƯƠNG 4: BÀN LU N ............................................................................................
83
4.1. PHÂN TÍCH CHI PHÍ BỆNH VIỆN THANH NHÀN, TÍNH TOÁN
CHI PHÍ TRƢỜNG HỢP Ẻ THƢỜNG VÀ MỔ LẤY THAI…

83

4.1.1. Phân tích chi phí bệnh viện và khoa sản bệnh viện Thanh Nhàn .....................
83

4.1.2. Tính toán chi phí trƣờng hợp ẻ thƣờng và mổ lấ thai ................................
88
4.2.

ÁNH GIÁ KẾT QUẢ ÁP DỤNG PHƢƠNG THỨC CHI
TRẢ TRỌN GÓI ỐI VỚI TRƢỜNG HỢP Ẻ THƢỜNG …... 105

4.2.1. Kết quả áp dụng phƣơng thức chi trả trọn gói cho trƣờng hợp
ẻ thƣờng, bệnh viện Thanh Nhàn, 2012- 2014. ..........................................................
105
4.2.2. Chất lƣợng dịch vụ khi áp dụng phƣơng thức chi trả trọn gói ..........................
106
4.2.3 Tính chấp nh n của các bên tham gia ối với phƣơng thức chi
trả trọn gói………………………………………………………..

109

4.2.4. Các biện pháp hạn chế các tác ộng tiêu cực khi áp dụng
phƣơng thức chi trả trọn gói …………………………………......

111

4.3. KẾT QUẢ ÁP DỤNG QUY TRÌNH CHUYÊN MÔN CHO
TRƢỜNG HỢP MỔ LẤY THAI, 2014. ……………………….

115

4.3.1. ánh giá kết quả áp dụng qu trình chu ên môn trƣờng hợp mổ
lấ thai, bệnh viện Thanh Nhàn, 2014…………………. ................................
115

4.3.2. So sánh chi phí trƣờng hợp mổ lấ thai lần 1 và lần 2 trở lên………………………
120
4.3.3. So sánh mổ lấ thai bằng phƣơng pháp gâ tê tủ sống/gâ mê ......................
121
4.4. MỘT SỐ HẠN CHẾ TRONG NGHIÊN CỨU ....................................................
122

125
KẾT LU N .....................................................................................................................
KIẾN NGHỊ ....................................................................................................................
127
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN
CỨU CỦA ĐỀ TÀI LU N ÁN ...................................................................................
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................
PHỤ LỤC.........................................................................................................................

viii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Phần viết tắt

Phần viết đầy đủ

ABF

Activity ase un ing Chi trả theo ết quả hoạt động

BD, SCTS

Bảo ư ng, sửa chữa tài sản

BHYT

ảo hiểm y tế

BHXH

ảo hiểm x hội

BV

ệnh viện

CP

Chi phí

CTTG

Chi trả trọn gói

CĐHA

Chẩn đoán hình ảnh

DRG

Diagnostic Related Groups
(Chi trả theo nhóm trường hợp ệnh

DV

Dịch vụ

DVYT

Dịch vụ y tế

ĐT

Điều trị

ĐTT

Đẻ thường trọn gói

Đ H

iám định bảo hiểm

KCB

Khám chữa bệnh

MLT

Mổ lấy thai

NSNN

Ngân sách nhà nước

PDV

Phí dịch vụ

PTCT

Phư ng thức chi trả

PVS

Ph ng vấn sâu

PTTT

Phẫu thuật thủ thuật

QTCM

Quy trình chuyên môn

SÂ

Siêu âm


ix
Phần viết tắt

Phần viết đầy đủ

SD

Stan ar

eviation Độ lệch chuẩn)

THB

Trường hợp ệnh

TSM

Tầng sinh môn

TTB

Trang thiết ị

TTBYT

Trang thiết ị y tế

VTTH

Vật tư tiêu hao

VTYT

Vật tư y tế

XN

X t nghiệm


x

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng

Tên bảng

Trang

1.1.

Đặc điểm của các phư ng thức chi trả ph

ịch vụ ệnh viện

2.1.

Số lượng các đối tượng nghiên cứu định lượng

37

2.2.

Nội dung và biến số nghiên cứu (mục tiêu 1)

39

2.3.

Nội dung, biến số nghiên cứu và kết quả mong đợi (mục tiêu 2)

43

2.4.

Nội dung, biến số nghiên cứu và kết quả mong đợi (mục tiêu 2)

43

2.5.

Công cụ và kỹ thuật thu thập thông tin, nghiên cứu định lượng

44

3.1.

Cấu trúc chi phí của bệnh viện Thanh Nhàn, 2012-2014

49

3.2.

So sánh biến đổi chi phí theo mỗi cấu phần, bệnh viện
Thanh Nhàn, 2012-2014

3.3.

53

Tỷ lệ c cấu ngân sách nhà nước cấp cho bệnh viện Thanh
Nhàn, 2012-2014

3.5.

53

Tỷ lệ ngân sách nhà nước cấp so với tổng chi phí, bệnh viện

Thanh Nhàn, 2012-2014

3.6.

54

Thu phí trung bình của bệnh nhân trong một đợt điều trị nội
trú, bệnh viện Thanh Nhàn, 2012-2014

3.7.

51

Ngân sách nhà nước cấp cho bệnh viện Thanh Nhàn, 2012-

2014
3.4.

3

55

Mức tăng trung ình thu ph / ệnh nhân/đợt điều trị nội trú,
bệnh viện Thanh Nhàn, 2012-2014

56

3.8.

Cấu trúc chi phí khoa sản, bệnh viện Thanh Nhàn, 2012-2014

56

3.9.

Tính toán chi ph t nh đủ) cho trường hợp đẻ thường, bệnh
viện Thanh Nhàn, 2012- 2014

3.10.

Tính toán chi ph

58

t nh đủ) trường hợp mổ lấy thai, bệnh

viện Thanh Nhàn, 2012- 2014

59


xi
Bảng

Tên bảng

3.11.

Mức biến đổi về giá thuốc và vật tư y tế trường hợp đẻ

Trang

thường và mổ lấy thai, bệnh viện Thanh Nhàn, 2012- 2014.

3.12.

Tính toán chi ph trường hợp đẻ thường, khấu trừ chi phí
nhà nước đ cấp

3.13.

61

Tính toán chi ph trường hợp mổ lấy thai, khấu trừ chi phí
nhà nước đ cấp

3.14.

62

So sánh mức tính toán chi phí phí và mức thu ph trường
hợp đẻ thường, bệnh viện Thanh Nhàn, 2012-2014

3.15.

63

So sánh mức tính toán chi phí phí và mức thu ph trường
hợp mổ lấy thai, bệnh viện Thanh Nhàn, 2012-2014

3.16.

60

64

So sánh mức tính toán chi phí (khấu trừ ngân sách nhà nước
cấp) và trung bình mức viện thu phí theo các cấu phần,
trường hợp đẻ thường.

3.17.

64

So sánh mức tính toán chi phí (khấu trừ ngân sách nhà nước
cấp) và mức thu phí theo các cấu phần trường hợp mổ lấy thai.

3.18.

65

So sánh mức tính toán chi phí (khấu trừ ngân sách nhà
nước) và mức chi trả trọn gói trường hợp đẻ thường, bệnh

viện Thanh Nhàn, 2012-2014

66

3.19.

Đặc điểm các sản phụ đẻ thường áp dụng chi trả trọn gói

67

3.20.

Trung bình thời gian điều trị ngày trường hợp đẻ thường,
bệnh viện Thanh Nhàn, 2012-2014.

3.21.

68

So sánh trung ình thu ph thuốc giữa nhóm có và hông áp
ụng chi trả trọn gói trường hợp đẻ thường, bệnh viện

Thanh Nhàn, 2012-2014
3.22.

So sánh trung ình tổng thu viện ph

69
hông ao gồm xét

nghiệm giữa nhóm có và hông áp ụng chi trả trọn gói,
trường hợp đẻ thường, bệnh viện Thanh Nhàn, 2012-2014

70

xii
Bảng

Tên bảng

3.23.

So sánh chi ph của ệnh viện và mức ồi hoàn của ảohiểm

Trang

y tế đối với các trường hợp chi trả trọn gói, bệnh viện Thanh
Nhàn, 2012-2014
3.24.

71

So sánh trung bình mức sử dụng thuốc/vật tư y tế và xét
nghiệm giữa nhóm áp dụng chi trả trọn gói và mức tính toán

3.25.

của đề tài.

72

Số lượng và tuổi trung bình các sản phụ mổ lấy thai được

77

nghiên cứu
3.26.

So sánh trung bình ngày điều trị giữa nhóm có và hông áp
ụng quy trình chuyên môn trường hợp mổ lấy thai, bệnh

viện Thanh Nhàn, 2014
3.27.

77

So sánh mức thu ph giữa nhóm có và hông áp ụng quy
trình chuyên môn trường hợp mổ lấy thai, bệnh viện Thanh
Nhàn, 2014

3.28.

78

So sánh trung bình mức sử dụng thuốc/vật tư và tổng chi phí
giữa nhóm sản phụ mổ lấy thai áp dụng quy trình chuyên
môn và mức tính toán

3.29.

So sánh trung ình thu ph giữa hai nhóm sản phụ mổ lấy thai

lần 1 và lần 2 trở lên
3.30.

79

81

Trung bình thu ph trường hợp mổ lấy thai sử dụng phư ng
pháp gây mê

82


xiii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ

Tên biểu đồ

3.1.

Tỷ lệ % cấu trúc chi phí bệnh viện Thanh Nhàn, 20122014

3.2.

50

Tổng số lượt và ngày/giường điều trị nội trú, bệnh viện
Thanh Nhàn, 2012-2014

3.3.

Trang

52

Tỷ lệ % cấu trúc chi phí khoa sản, bệnh viện Thanh
Nhàn, 2012-2014

57

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ

Tên sơ đồ

Trang

2.1.

Khung lý thuyết về nội dung và các biến số nghiên cứu

38

2.2.

Khung phân tích chi phí

40

2.3.

Phân bổ và t nh toán chi ph trường hợp đẻ thường/ mổ
lấy thai

2.4.

41

Khung t nh toán chi ph trường hợp đẻ thường và mổ

lấy thai

42


Luận án đầy đủ ở file: Luận án Full