Nghiên cứu thử nghiệm một số loại thức ăn sản xuất trong nước có hàm lượng hufa khác nhau lên đối tượng cá hồi thương phẩm

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C NƠNG NGHI P HÀ N I

NGƠ CHÍ PHƯƠNG

NGHIÊN C U TH NGHI M M T S LO I TH C
ĂN S N XU T TRONG NƯ C CÓ HÀM LƯ NG
HUFA KHÁC NHAU LÊN ð I TƯ NG CÁ H I VÂN
(Oncorhynchus mykiss) THƯƠNG PH M

LU N VĂN TH C SĨ KHOA H C
Chuyên ngành: nuôi tr ng th y s n
Mã s
: 60.62.70
Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS. Ph m Qu c Long

HÀ N I, THÁNG 12 NĂM 2008

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………1


L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan r ng s li u và k t qu nghiên c u trong lu n
văn là trung th c và chưa ñư c s d ng ñ b o v m t h c v nào khác.
Tơi xin cam đoan r ng, m i s giúp ñ cho vi c th c hi n lu n
văn này ñã ñư c cám ơn ñ y đ và các thơng tin trích d n trong lu n văn ñ u
ñư c ch rõ ngu n g c
Tác gi
Ngơ Chí Phương

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………i


L I C M ƠN
L i đ u tiên, tơi xin bày t lịng bi t ơn đ n Ban giám hi u Trư ng ð i
h c Nông nghi p Hà N i, Ban lãnh ñ o Vi n nghiên c u nuôi tr ng th y s n
I, phịng ðào t o- Vi n nghiên c u ni tr ng thu s n I ñã ng h giúp ñ và
t o m i ñi u ki n ñ tơi hồn thành t t khố h c này.
ð c bi t tơi xin bày t lịng bi t ơn chân thành, sâu s c t i PGS.TS
Ph m Qu c Long, ngư i th y ñ y tâm huy t đã cho tơi nh ng đ nh hư ng,
truy n đ t cho tơi nh ng ki n th c cơ b n, nh ng kinh nghi m quý báu trong
su t quá trình th c hi n lu n văn khoa h c này.
Tôi cũng xin c m ơn sâu s c t i TS Lê Thanh L u, KS Nguy n Ti n
Thành, TS ðinh Văn Trung- Ch nhi m đ tài “ni thương ph m cá H i vân
và cá T m” nh ng ngư i ñã cho tôi nh ng l i khuyên, nh ng ñ nh hư ng,
nh ng ch d n quý báu ñ tôi th c hi n t t lu n văn khoa h c này.
Tôi xin cám ơn cán b , nhân viên đ tài

ng d ng cơng ngh ni

thương ph m cá H i và cá T m, t p th cán b phịng Hố sinh- bi n, Vi n
Hoá h c các h p ch t thiên nhiên, t p th cán b công nhân viên Trung tâm
nghiên c u th y s n nư c l nh SaPa- Lào Cai, phòng Sinh h c th c nghi mthu c Vi n nghiên c u nuôi tr ng thu s n I ñã t o m i ñi u ki n thu n l i đ
tơi th c hi n lu n văn này.
L i c m ơn chân thành t i ngư i thân, b n bè, ñ ng nghi p nh ng
ngư i ñã luôn giúp ñ , c vũ, ñ ng viên tôi trong su t quá trình h c t p và
th c hi n lu n văn này.
B c Ninh, tháng 11 năm 2008
Tác gi
Ngơ Chí Phương

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………ii


M CL C
Trang
L i cam ñoan …………………………………………………………….. i
L i c m ơn ……………………………………………………………….. ii
M c l c ………………………………………………………………… iii
Danh m c các t vi t t t …………………………………………………. v
Danh m c các b ng ………………………………………………………. vi
Danh m c các hình ……………………………………………………….. vii
CHƯƠNG 1. ð T V N ð …………………………………………….. 1
CHƯƠNG 2. T NG QUAN TÀI LI U …………………………………. 3
2.1. T ng quan v cá H i ………………………………………………… 3
2.1.1. ð c ñi m sinh h c …………………………………………………. 3
2.1.1.1. Phân lo i …………………………………………………………. 3
2.1.1.2. Hình thái và phân b …………………………………………….. 3
2.1.1.3. Dinh dư ng ……………………………………………………… 4
2.1.1.4. Sinh trư ng ………………………………………………………. 5
2.1.2. M t s y u t môi trư ng nh hư ng ñ n ñ i s ng c a cá H i vân . 5
2.1.2.1. Nhi t ñ ………………………………………………………….. 5
2.1.2.2. Hàm lư ng ơxy hồ tan ………………………………………….. 6
2.1.2.3. ð pH …………………………………………………………..... 8
2.1.2.4. ð mu i …………………………………………………………. 8
2.1.3. Nhu c u dinh dư ng ……………………………………………….. 9
2.1.3.1. Nhu c u năng lư ng ....................................................................... 9
2.1.3.2. Nhu c u prôtêin .............................................................................. 11
2.1.3.3. Nhu c u lipít và axít béo ................................................................ 13
2.1.3.4. Nhu c u vitamin ............................................................................. 16

2.1.3.5. Nhu c u khoáng ............................................................................. 17
2.1.4. Hi n tr ng nuôi thương ph m cá H i vân (Oncorhynchus mykiss)
trên th gi i và Vi t Nam ………………………………………………. 18
2.1.4.1. Trên th gi i ................................................................................... 18
2.1.4.2. Vi t Nam .................................................................................... 21
2.2. T ng quan v HUFA ............................................................................ 23
2.2.1. Khái ni m PUFA và HUFA .............................................................. 23
2.2.2. Khái ni m HUFA ω3 ........................................................................ 23
2.2.3. Khái ni m HUFA ω6 ........................................................................ 24
2.2.4. Vai trị HUFA đ i v i cơ th s ng .................................................... 24
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………iii


CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U ........................................ 28
3.1. Th i gian và ñ a ñi m .......................................................................... 28
3.2. V t li u nghiên c u .............................................................................. 28
3.2.1. Th c ăn ............................................................................................. 28
3.2.2. Cá H i vân ........................................................................................ 30
3.2.3. Trang thi t b d ng c khác .............................................................. 30
3.3. Phương pháp b trí thí nghi m ............................................................. 30
3.4. Phương pháp xác ñ nh các ch tiêu trong nghiên c u .......................... 32
3.5. Phân tích th ng kê ................................................................................ 33
CHƯƠNG 4. K T QU NGHIÊN C U ................................................... 34
4.1. Bi n ñ ng các y u t môi trư ng trong q trình thí nghi m .............. 34
4.1.1. Nhi t đ nư c .................................................................................... 34
4.1.2. Hàm lư ng ơxy hồ tan ..................................................................... 35
4.2. nh hư ng th c ăn ñ n t c ñ tăng trư ng, năng su t và t l s ng
c a cá H i vân thí nghi m .......................................................................... 36
4.2.1. T c ñ tăng trư ng trung bình .......................................................... 36
4.2.2 Tăng trư ng bình quân cá th (g/ con/ ngày) ..................................... 38

4.2.3. Năng su t cá nuôi .............................................................................. 39
4.2.4. T l s ng .......................................................................................... 40
4.3. ðánh giá hi u qu th c ăn .................................................................... 41
4.3.1. So sánh h s th c ăn ……………………………………………… 41
4.3.2. So sánh chi phí th c ăn ……………………………………………. 42
4.4. Bư c đ u ñánh giá ch t lư ng s n ph m sau thu ho ch …………….. 44
CHƯƠNG 5. K T LU N VÀ ð XU T ................................................. 47
5.1. K t lu n ................................................................................................ 47
5.2. ð xu t ................................................................................................. 47
TÀI LI U THAM KH O .......................................................................... 48
Ph l c ........................................................................................................ 53

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………iv


DANH M C CÁC T

VI T T T

1.

ANOVA

Phân tích phương sai

2.

Ctv

C ng tác viên

3.

FCR

H s th c ăn

4.

KK

Khơng khí

5.

Max

Giá tr l n nh t

6.

Min

Giá tr nh nh t

7.

Nt

Như trên

8.

PUFA

Polyunsaturated fatty acid

9.

HUFA

High Unsaturated fatty acid

10.

SE

Sai s chu n

11.

STD

ð l ch chu n

12.

TA

Th c ăn

13.

TB

Trung bình

14.

TNHH

Tránh nhi m h u h n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………v


DANH M C B NG BI U
TT
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.

13.
14.
15.

Tên b ng

S trang

B¶ng 2-1: Nhu cầu axít béo không no của một số lo i trong hä
c¸ Håi
B ng 2-2: Nh ng nghiên c u v nhu c u c a m t s vitamin
c a cá H i vân
B ng 2-4: Nh ng nghiên c u v nhu c u m t s ch t khoáng
c a cá H i vân
B ng 2-5: S n lư ng cá H i các lo i (FAO (2001) [26])
B ng 2-6: Nh ng nư c có s n lư ng H i vân l n trờn th gi i
(FAO, 2001 [26])
Bảng 3-1: Công thức thức ăn thí nghiệm nuôi cá Hồi vân
B ng 3-2: Ch s dinh dư ng trong th c ăn thí nghi m
B ng 3-3: Hàm lư ng, t l các axít béo h ω3, ω6 trong ch
ph m PUFA
B ng 3-4: Lư ng th c ăn cho cá H i vân tính theo % tr ng
lư ng thân/ ngày
B ng 4-5: Tính tốn chí phí th c ăn cho 1kg cá tăng tr ng
B ng 4-1: Kh i lư ng bình quân cá H i vân qua các l n ki m
tra
B ng 4-2: tăng trư ng bình quân ngày qua các l n ki m tra
B ng 4-3: H s th c ăn c a các lo i th c ăn thí nghi m
B ng 4-5: Hàm lư ng HUFA ω3 và ω6 trong gan, m t và cơ
cá khi ñưa vào thí nghi m

B ng 4-6: Hàm lư ng HUFA ω3 và ω6 trong gan, m t và cơ
cá khi thu ho ch

15
16
17
19
19
29
30
30
32
33
38
39
42
45
46

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………vi


DANH M C HÌNH
TT
1.
2.
3.
4.
5.
6.

7.
8.
9.
10.

Tên hình

S trang

Hình 2-1: Cá h i vân Oncorhynchus mykiss
Hình 2-2: Con đư ng chuy n hóa năng lư ng trong cơ th cá
Hình 3-1: Sơ đ b trí thí nghi m
Hình 4-1: ð th bi n đ ng nhi t đ khơng khí, nhi t đ nư c
c p, nhi t đ nư c b thí nghi m qua các tu n thí nghi m
Hình 4-2: ð th bi n đ ng hàm lư ng ơxy ngu n nư c c p
và các b nuôi trong q trình thí nghi m
Hình 4-3: ð th t c ñ tăng trư ng bình quân c a cá H i vân
gi a các nghi m th c trong quá trình thì nghi m
Hình 4-4: ð th t c đ tăng trư ng bình quân ngày qua các
l n ki m tra
Hình 4-5: ð th năng su t cá ni c a các lo i th c ăn thí
nghi m
Hình 4-6: ð th t l s ng c a các lơ cá thí nghi m
Hình 4-7: ð th bi u di n chi phí th c ăn gi a các lơ thí
nghi m

4
9
31
35

37
38
39
40
41
42

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………vii


CHƯƠNG 1. ð T V N ð
Trong chi n lư c phát tri n ngh nuôi tr ng th y s n, vi c di nh p và
thu n hóa các đ i tư ng gi ng ni m i góp ph n vào vi c đa d ng hố cơ
c u ñ i tư ng th y s n nuôi và nâng cao hi u qu kinh t s n xu t. M t trong
s các ñ i tư ng ni đư c di nh p vào Vi t Nam và đang đư c ni có hi u
qu là cá H i vân. Trong chương trình h tr c a Chính ph Ph n Lan, Vi n
nghiên c u nuôi tr ng th y s n I là cơ quan ch trì ti p nh n d án “Nh p
công ngh s n xu t gi ng nhân t o cá H i vân”. Sau nh ng thành công liên
ti p, Vi n nghiên c u nuôi tr ng th y s n I ti p t c tri n khai d án “Nghiên
c u ng d ng công ngh nuôi thương ph m cá H i vân và cá T m”. K t qu
sơ b c a chương trình đã kh ng đ nh cá H i vân sinh trư ng t t trong các
th y v c nư c l nh

các t nh mi n núi phía b c Vi t Nam.

Trên th gi i, cá H i vân đư c ni r t ph bi n trong h th ng mương
xây, b xi măng, b composite và ao nư c ch y.

châu M và châu Âu s n

lư ng cá H i vân năm 1999 là 481.654t n (FAO, 2001 [26]). Nhi u nư c
Châu Á như

n ð , Nê Pan, ðài Loan, Trung Qu c, Hàn Qu c và Thái Lan

trong nh ng năm g n đây cũng đã phát tri n ngh ni cá H i vân trong các
h th ng nuôi tương t [47], [48], [52].
T i Vi t Nam, cá H i vân đư c đưa vào ni

m t s t nh có khí h u

thu n l i cho phát tri n đ i tư ng ni này như: Lào Cai, Sơn La, Lai Châu và
Lâm ð ng. Hi n nay chúng ta đã ch ng minh kh năng thích nghi c a ñ i
tư ng này trong ñi u ki n khí h u c a các t nh nói trên. Trong nh ng năm đ u
ni th nghi m, chúng ta ch y u s d ng th c ăn nh p kh u t Ph n Lan có
ch s dinh dư ng: 38- 52% prơtêin, 15,5- 26,8% lipít, h s chuy n ñ i th c
ăn x p x 1. M c dù có hi u qu kinh t nhưng chúng ta v n ph thu c vào
con gi ng và th c ăn nh p kh u t nư c ngồi. Thêm vào đó, giá thành th c
ăn nh p ngo i cao và thi u ch đ ng trong ni cá. Vì v y, vi c nghiên c u và

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………1


ch ñ ng s n xu t th c ăn trong nư c có ý nghĩa trong vi c gi i thi u đ i
tư ng ni m i t i Vi t Nam.
ð ch ñ ng trong vi c s n xu t th c ăn trong nư c nâng cao ch t
lư ng th c ăn là cơ s lu n ch ng ñ ti n hành ñ tài: “Nghiên c u th
nghi m m t s lo i th c ăn s n xu t trong nư c có hàm lư ng HUFA
khác nhau lên đ i tư ng cá H i vân (Oncorhynchus mykiss) thương
ph m”.

M c tiêu c a đ tài:
M c tiêu chung:
Góp ph n vào nâng cao ch t lư ng th c ăn s n xu t trong nư c giúp
cho vi c phát tri n ngh nuôi cá H i vân (Oncorhynchus mykiss) Vi t Nam.
M c tiêu c th :
- ðánh giá nh hư ng c a th c ăn s n xu t trong nư c ñ n: t c ñ sinh
trư ng, t l s ng, năng su t, h s chuy n ñ i th c ăn c a cá H i vân.
- Sơ b ñánh giá nh hư ng c a axít béo khơng no (HUFA) t i sinh
trư ng c a cá H i vân.
- ðánh giá hi u qu kinh t c a th c ăn s n xu t trong nư c.
N i dung đ tài
1) Phân tích và đánh giá hàm lư ng dinh dư ng th c ăn nh p ngo i làm
cơ s cho vi c s n xu t th c ăn trong nư c.
2) Xây d ng công th c th c ăn và s n xu t th c ăn cũng như ñánh giá
ch t lư ng các lo i th c ăn.
3) ðánh giá sơ b nh hư ng c a vi c s d ng HUFA trong s n xu t
th c ăn nuôi cá H i vân giai đo n ni thương ph m.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………2


CHƯƠNG 2. T NG QUAN TÀI LI U
2.1. T ng quan v cá H i vân
2.1.1. ð c ñi m sinh h c
2.1.1.1 Phân lo i
B : Salmoniformes
H : Salmonidae
Gi ng: Oncorhynchus
Loài: O. mykiss
Cá H i vân là m t trong 70 loài thu c h cá H i Salmonidae, ñ u tiên

cá H i vân ñư c Walbalm phân lo i v i tên g i là Salmo mykiss, sau đó đư c
Richardson phân lo i l i v i tên khoa h c là Salmo gairdneri, nhưng t năm
1989 cá H i vân ñư c phân lo i l i v i tên khoa h c là Oncorhynchus mykiss,
có tên ti ng Anh là Rainbow trout. [19], [13]
2.1.1.2. Hình thái và phân b
Cá H i vân phân b t nhiên

vùng bi n Thái Bình Dương thu c khu

v c B c M , t Mêxicơ đ n Alaska, trư c ñây chúng phân b r ng rãi trong
các h , su i và sông nư c ng t. Hi n nay, cá H i vân ñư c coi như lồi các
thương m i dùng đ câu các gi i trí [36]. Cho, C. Young và Colin Cowey,
(1991) cho r ng thì cá H i vân phân b t nhiên

các th y v c nư c l nh

thu c khu v c t châu Phi cho t i b c dãy Atlas, tây b c Mêxicô và ðài Loan
[13].
Cá H i vân có hình dáng thn, thon dài v i 60- 66 ñ t s ng, 3- 4 gai
s ng lưng, 10-12 tia vây lưng, 8-12 tia vây h u mơn và 19 tia vây đi. Trong
các vây có ch a l p mô m , mép vây thư ng có màu đen [36].
Màu s c và hình dáng bên ngồi c a cá tùy thu c vào mơi trư ng s ng,
tu i, gi i tính và m c đ thành th c. Thơng thư ng lưng cá có màu xanh như
màu qu ơ liu, v i các d i nhi u màu s c như ñ , tím, xanh dương và xanh lá

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………3


cây ch y d c thân.

cá trư ng thành trên thân có m t d i màu h ng ch y d c

theo ñư ng bên, d i này càng ñ m

th i kỳ cá sinh s n và b ng có màu tr ng

b c. Trên lưng, lư n, ñ u và vây có các ch m màu ñen hình cánh sao [23],
[36].

Hình 2-1: Cá h i vân Oncorhynchus mykiss ( nh ch p 11/2007)
2.1.1.3. Dinh dư ng
Cá h i vân là lồi cá ăn đ ng v t và có th gây nh hư ng đ n các loài
th y s n khác trong th y v c. Giai ño n cá con chúng ăn sinh v t phù, khi
trư ng thành chuy n sang ăn các loài côn trùng, giáp xác và c cá con [13];
[19]. Năm 1924, Embody và Gordon ñã ti n hành nghiên c u ñ u tiên v th c
ăn t nhiên c a cá h i vân, k t qu cho th y trong th c ăn t nhiên c a cá h i
vân có hàm lư ng protein, m và các khoáng ch t l n lư t là 45%, 16-17% và
12% [19].
Sau khi n , cá b t s d ng nỗn hồng đ làm th c ăn. Khi túi nỗn
hồng g n h t chúng b t đ u tìm ki m th c ăn trong t ng nư c m t. Vì cá H i
vân b t có kích c khá l n cho nên có th s d ng th c ăn cơng nghi p đ

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………4


ương cá giai ño n ñ u [19].
2.1.1.4. Sinh trư ng
Kh năng sinh trư ng c a cá h i vân tùy thu c vào nhi t ñ , dinh
dư ng và y u t di truy n. Nhìn chung cá h i vân có t c đ sinh trư ng
nhanh, trong đi u ki n mơi trư ng s ng giàu th c ăn t nhiên cá có th ñ t

100g tr lên trong năm ñ u, 250-300g sau 2 năm và sau 3 năm ñ t 40- 45cm
[23]. Theo Bromage Niall và ctv thì trong đi u ki n ni, tính t tr ng có
đi m m t ñ n khi ñ t 10- 20 tháng nuôi cá có th đ t kh i lư ng bình qn
200 g/con [10].
S ng t nhiên
nh t là 23kg

h Kooteney-British Côlômbia cá đ t kích thư c l n

5-6 tu i. Tuy nhiên, trong các su i cá ch ñ t kh i lư ng 100g

sau 1 năm tu i và 300-450g sau 3 năm tu i [19]. Cá H i vân có th s ng 1012 năm và đ t kích thư c đ n 20kg [36].
2.1.2. M t s y u t mơi trư ng nh hư ng đ n ñ i s ng c a cá h i vân
2.1.2.1. Nhi t ñ nư c
Cá H i vân là loài cá r ng nhi t, nhi u tác gi nghiên c u ngư ng nhi t
ñ c a cá cho nh ng k t qu khác nhau: 1- 20oC [13], 0,6- 25,6oC [14], 028oC [19], tùy thu c vào ngu n g c, dịng cá và biên đ nhi t đ . Nhi t đ
thích h p nh t cho h u h t các loài cá H i sinh trư ng là 15- 17oC. Cá H i
vân sinh trư ng và phát tri n t t nh t

biên ñ nhi t t 10- 15,6oC [14], 15oC

[13]; [38], [32], 16,5- 17,2oC [15], 10- 15oC [35]

nhi t ñ này t c ñ trao

ñ i ch t c a cá là t i ưu, t c là cho h s chuy n ñ i th c ăn là t t nh t. Cá
H i vân b t m i t t nh t

nhi t ñ 15oC, b ăn khi nhi t ñ lên quá 20oC.

Theo Pike, I.H và ctv (1990) [32] khuy n cáo nên d ng cho cá ăn khi nhi t ñ
nư c

trên m c 22oC. Nhi t ñ trên 21oC là ñi u c n tránh v i cá H i vân

ñ c bi t là khi hàm lư ng ơxy hồ tan gi m [35].

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………5


Tuy nhiên, theo Hardy & ctv, 2000 [19] cá h i vân có th sinh trư ng
khi nhi t đ nư c lên t i 25oC trong ñi u ki n có đ ơxy và

m c nhi t đ

th p nh t là 3,3oC (Hinshaw Jeffrey, 1999 [20]). Nhi t ñ nư c trong các tr i
nuôi cá h i vân nên duy trì trong kho ng 12- 20oC, khơng nên vư t quá 2123oC trong m t th i gian dài [35]. Cá ch t nhi u khi nhi t ñ

m c ≥ 24oC

[23], 25-27oC [35]. Kh năng s d ng th c ăn và t c ñ sinh trư ng c a cá s
gi m d n r i ng ng h n khi nhi t ñ nư c

m c trên 20oC, ñây là ngư ng

cao nh t ñ cá h i vân có th s ng trong m t th i gian dài [38].
Nhi t đ khơng nh ng nh hư ng đ n q trình trao ñ i ch t c a cá mà
còn nh hư ng ñ n nhu c u s d ng th c ăn và ho t ñ ng c a h tiêu hóa. ð i
v i cá nư c m c n nhi u th c ăn hơn so v i cá nư c l nh.

nhi t ñ 3,3oC

ho c th p hơn, t n s b t m i c a cá h i vân b gi m và kh năng tiêu hóa r t
ch m, vì v y trong ñi u ki n nhi t ñ gi m th p kh u ph n ăn ch nên duy trì
m c dao ñ ng t 0,5-1,8% kh i lư ng cơ th /ngày tùy thu c vào c cá, n u
cho ăn nhi u thì cá cũng khơng có kh năng tiêu hóa và th c ăn s b th i ra
ngồi. Khi nhi t đ nư c trên 20oC thì kh năng h p thu ch t dinh dư ng c a
cá h i vân gi m và th c ăn khơng đư c tiêu hóa m t cách tri t ñ [23]. Nên
gi m kh u ph n ăn khi nhi t ñ nư c cao ñ tránh th c ăn b th i ra ngồi và
đ m b o duy trì ch t lư ng nư c t t. Tác gi còn cho bi t nhi t ñ dao ñ ng
trong kho ng 12,7- 18,3oC là t i ưu ñ cho cá H i vân sinh trư ng và trong
kho ng nhi t đ

y có th cho cá ăn

kh u ph n t i ña (1,5- 6% kh i lư ng

cơ th , tùy theo c cá).
Biên ñ dao ñ ng nhi t ñ trong ngày nên duy trì trong kho ng t 23oC đ tránh gây s c cho cá [26].
2.1.2.2. Hàm lư ng ơxy hịa tan
M t trong nh ng y u t quan tr ng nh t nh hư ng l n ñ n s s ng,
phân b và s c kh e c a cá nói chung và cá H i vân nói riêng là hàm lư ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………6


ôxy hòa tan trong nư c.
Hàm lư ng ôxy hòa tan cho sinh trư ng t i ưu c a các loài cá nư c
l nh là 7 mg/l, trong khi nuôi cá nư c m ch c n 5 mg/l. ð i v i cá H i vân
nuôi trong b , ơxy hịa tan là y u t mơi trư ng quan tr ng quy t ñ nh năng

su t cá ni [39]. Hàm lư ng ơxy hịa tan thích h p cho cá H i vân sinh
trư ng và phát tri n dao ñ ng trong kho ng 5- 10 mg/l, lý tư ng nh t

m c

7mg/l tr lên [48]. Theo Theo Stevenson, J. P., (1980) [38Error! Reference
source not found.] và Colt và ctv (2001) [15] ngư ng ôxy th p nh t c a cá
h i vân
tan

m c 6 mg/l và trong các b nuôi không nên đ hàm lư ng ơxy hịa

m c th p hơn 5 mg/l [13]. Hàm lư ng ơxy hịa tan

m c 1,5-2 mg/l thì

cá H i vân trư ng thành có th ch u ñư c trong m t th i gian ng n và cũng
ñây là ngư ng gây ch t ñ i v i cá trư ng thành, ñ i v i cá gi ng ngư ng gây
ch t kho ng 3 mg/l [48]. Theo Liao, (1971) [26] thì c n có 200- 300g ơxy hồ
tan cho m i kg th c ăn cung c p và n u ôxy

m c 3mg/l thì c n ph i b sung

b ng s c khí. Nhu c u ơxy c a cá có th tăng lên sau 20 phút ho c vài gi ,
nh t là sau khi ăn vi c này d n t i hi n tư ng gi m ôxy huy t, stress

cá c n

ph i gi m lư ng th c ăn Prtit, (1990) [26].
Hàm lư ng ơxy hịa tan có nh hư ng r t l n ñ n s c s ng và kh năng

kháng b nh c a cá c a cá. Hàm lư ng ơxy hịa tan cao s gi m t l ch t c a
cá do ký sinh trùng gây ra [31].
Khi nhi t ñ nư c tăng lên, hàm lư ng ơxy hịa tan cũng như kh năng
hịa tan c a ơxy t khơng khí vào mơi trư ng nư c b gi m xu ng, đây chính
là ngun nhân d n ñ n cá b stress trong nh ng tháng mùa hè. Do v y, hàm
lư ng ơxy hịa tan là m t trong nh ng y u t h t s c quan tr ng trong vi c
ch n th y v c đ ni cá h i. Cá h i vân thư ng đư c ni trong các th y
v c t nhiên và trong các h th ng nư c ch y. Có m t tương quan gi a hàm

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………7


lư ng ơxy hồ tan v i nhi t đ nư c và ñ cao, khi ñ cao tăng 300m làm kh
năng hồ tan ơxy gi m 0,5mg/l. [38]
2.1.2.3. ð pH
Ngu n nư c ch y là y u t ñ u tiên quy t ñ nh t i s bi n đ ng pH
trong h th ng ni, đ i v i cá H i vân pH t t nh t là trung tính hơi ki m
kho ng 7- 8, ngu n nư c có tính axít pH< 7 không th ti n hành nuôi cá [38].
pH t t nh t cho cá H i vân sinh trư ng và phát tri n là 7- 7,5 [35], 6,7-8,5
[26] và 6,7-8 [13], trong q trình ni chú ý khơng l y nư c t ng m t sau
tr n mưa l n [26].
T nghiên c u g n ñây [26] cho th y cá h i vân có th thích nghi ñư c
v i ñi u ki n pH th p. Cá hương, cá gi ng và cá trư ng thành có th s ng khi
pH

m c dư i 5. Tuy nhiên,

m c pH th p thì s khơng t t cho s phát tri n

c a phôi và cá b t. V i m c pH 4,5- 5,5 t l n c a tr ng gi m và pH

m c

≤ 4,3 phôi cũng như cá b t s b ch t. Khi pH > 9 thì cá h i có th ch t, đ c
bi t là

giai đo n phôi phát tri n và cá b t.

2.1.2.5. ð mu i
Cá h i vân là lồi cá có kh năng thích nghi v i mơi trư ng nư c m n,
chúng thư ng s ng trong nư c ng t, nhưng có th s ng

mơi trư ng nư c

bi n có đ mu i đ n 35‰ [45]. Chúng có kh năng thích nghi t t v i nh ng
thay ñ i nhanh v ñ mu i và di cư nhanh chóng t nư c ng t ra đ i dương
trong h th ng nuôi thương ph m. Finstad và ctv, (1998) [31] cho bi t, cá h i
vân c 40-120 g/con di cư t nư c ng t ra nư c m n có đ mu i 26‰ mà
khơng th y m t d u hi u nào là cá b stress. Th m trí là ngư c l i trong th c
t cá s ng trong môi trư ng nư c ng t khi b stress có th dùng mu i b sung
trong nư c ñ gi m stress [1].
S c ch u ñ ng c a cá h i vân ñ i v i s tăng ñ mu i ph thu c vào c
cá. Chúng có th sinh trư ng trong nư c l v i ñ mu i th p trong su t năm

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………8


ñ u tiên nhưng chúng ch ch u ñư c ñ mu i 25-30‰ khi chi u dài cơ th ñ t
15-20cm. Cá H i vân c 90g ñư c ni trong nư c có đ mu i 20‰, cá sinh
trư ng t t và s sinh trư ng c a cá s gi m, h s th c ăn (FCR) s tăng khi

tăng ñ mu i (Steffens, W., (1989) [37]).
ñ mu i 0‰ và 8‰ s sai khác v t c đ sinh trư ng c a cá khơng
rõ r t nhưng khi ñ mu i lên ñ n trên 20‰ s sinh trư ng b ch m l i m t
cách ñáng k .

nh hư ng c a ñ mu i ñ n sinh trư ng c a cá h i vân ph
nhi t ñ trên 12oC và v i ñ

thu c vào th i gian trong năm và nhi t ñ .
mu i 20‰ s

c ch s sinh trư ng c a cá h i vân nhưng

nhi t ñ th p hơn

chúng sinh trư ng t t hơn trong nư c ng t [37].
2.1.3. Nhu c u dinh dư ng c a cá H i vân
2.1.3.1. Nhu c u năng lư ng:
Năng lư ng l y vào
(100%)
Bài ti t qua phân (25%)
Năng lư ng tiêu hóa
(75%)
Bài ti t qua nư c ti u và
mang (8%)
Năng lư ng trao đ i
ch t (67%)

Năng lư ng tích lũy
(34%)

- Trao ñ i ch t cơ s (15%)
- Ho t ñ ng (8%)
- T a nhi t (10%)

Hình2-2:Con đư ng chuy n hóa năng lư ng trong cơ th cá (Smith, 1989 [5])
V i ñ ng v t th y s n, 1/3 năng lư ng m t ñi do quá trình bài ti t
(trong phân, nh ng ph n khơng tiêu hóa đư c, nư c ti u và bài ti t qua
mang), 1/3 năng lư ng dùng cho các ho t ñ ng c a cơ th và 1/3 cịn l i dành
Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………9


cho s sinh trư ng. Các giá tr này thay ñ i tùy thu c m c ñ cho ăn và kh
năng tiêu hóa th c ăn c a cá (Smith, (1989) [3], [5]). Như v y, năng lư ng
trao ñ i ch t cơ s càng th p thì năng lư ng tích lũy cho sinh trư ng càng
cao. ð i v i năng lư ng t a nhi t g m: trao ñ i ch t cơ s (duy trì các ho t
đ ng c a đ ng v t th y s n), duy trì cho s v n ñ ng, ph n ng t ng h p hay
phân gi i, l t xác… đo đó chi phí năng lư ng cho q trình này khác nhau tùy
theo lồi. Trong m t ph m vi nào đó, ñ h n ch m t năng lư ng nên ñ m b o
ñi u ki n môi trư ng thích h p và h n ch stress ho c nh ng ho t ñ ng quá
m nh ñ i v i cá.
Barrow và ctv, (2001) cho bi t cá thư ng s d ng 70% năng lư ng ñ
duy trì ho t đ ng và 30% năng lư ng cho sinh trư ng [9]. ð i v i cá H i vân,
nhu c u năng lư ng duy trì ho t ñ ng chi m kho ng 17 – 24% so v i t ng
nhu c u năng lư ng hàng ngày c a nó [37] và cá con ñòi h i năng lư ng trong
kh u ph n ăn cao hơn so v i cá l n [20]. Theo Cho. C. Y, (1982) [11] cá H i
vân giai ño n trư ng thành

ñi u ki n 15oC c n 5- 15% năng lư ng l y vào

(IE) cho q trình bài ti t, tương ng

giai đo n cá con là 20- 30% (IE).

Các thí nghi m v i các m c lipít và prơtêin tiêu hố khác nhau. K t
qu là khi tăng hàm lư ng lipít, năng lư ng tiêu hố và prơtêin tiêu hố thì t c
ñ tăng trư ng c a cá cũng tăng [8]. Tác gi cũng cho r ng có th ti t ki m
prôtêin b ng cách gi m hàm lư ng prơtêin tiêu hố và s d ng hàm lư ng
lipít cao trong th c ăn. Kho ng 35 – 40% năng lư ng tiêu hoá c a cá H i vân
có ngu n g c t lipít và 40 – 45% t prơtêin [37].
Theo Cho. C. Y, (1992) thì nhu c u năng lư ng cho cá H i vân có
tr ng lư ng 96- 145g là 8,85 kcal/ cá th / ngày [12].

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………10


2.1.3.2. Nhu c u prôtêin
Theo NRC nhu c u prôtêin ñ i v i ñ ng v t ñã ñưa ra: “Nhu c u
prôtêin là lư ng prôtêin t i thi u trong th c ăn nh m làm tho mãn nhu c u
các axít amin đ đ t t c ñ tăng trư ng t i ña. “Nhu c u prơtêin c a m t đ i
tư ng ph thu c vào m t s y u t như: năng lư ng c a th c ăn, thành ph n
axít amin và kh năng tiêu hố c a protein th c ăn” [3].
Nhu c u prơtêin c a đ ng v t nói chung và cá nói riêng thay ñ i ph
thu c vào kích c tu i, gi i tính, tình tr ng sinh lí c a đ ng v t. Thơng
thư ng cá giai đo n nh có nhu c u prơtêin cao hơn so v i cá l n [3], [5], [6].
ð i v i cá H i Vân, giai đo n cá b t, địi h i th c ăn giàu ñ m 45 - 50%. Khi
ñ t c cá gi ng nhu c u prơtêin và giai đo n ni thương ph m cá c n th c ăn
ch a hàm lư ng prôtêin t 42- 48% [9] v i cá giai ño n ni thương ph m
nhu c u prơtêin dao đ ng t 38- 45% và v i th c ăn năng lư ng cao hàm
lư ng prơtêin có th t 45- 50 % [36].

Theo phân tích v dinh dư ng c a Vi n nghiên c u nuôi tr ng th y s n
I, hàm lư ng prôtêin thô trong th c ăn nuôi cá H i vân nh p kh u t Ph n
Lan giai ño n 100- 1500g là 38,8%, các giai đo n trư c đó trong kho ng
40,6- 52,2%.
Theo Steffens Werner, (1989) cá H i Vân sinh trư ng t t nh t khi th c
ăn có ch a hàm lư ng prôtêin là 40- 50%. T c ñ tăng trư ng c a cá H i vân
t l thu n v i hàm lư ng prôtêin trong th c ăn và sau 6- 8 tu n nuôi nhu c u
prôtêin trong kh u ph n th c ăn gi m t 50% xu ng 40%. ð i v i th c ăn
giàu cacbonhydrat thì c n có hàm lư ng prơtêin thơ 40%, trong khi đó v i
th c ăn mà ch t béo là ngu n cung c p năng lư ng ch y u thì hàm lư ng
protein ch c n 30- 35% s cho sinh trư ng c a cá

m c t i ña. Trong th c

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………11


ăn có ch a hàm lư ng protein t 30- 45%, 5% prơtêin có th đư c thay th
b ng 5% ch t béo mà không làm tăng h s th c ăn [37].
Vi c thay ñ i các lo i nguyên li u cung c p prôtêin trong th c ăn cho
cá H i vân cũng nh hư ng ñ n hi u qu s d ng th c ăn và tăng trư ng c a
cá H i vân ñi u này ñư c kh ng ñ nh b i cá tác gi khác nhau: (Satia, 1974)
cho răng n u s d ng b t cá làm th c ăn cho cá H i vân thì c n có hàm lư ng
prôtêin là 40%, (Zeitoun et al., 1973) cũng cho r ng n u s d ng prôtêin t
casein thì nhu c u prơtêin là 40%, tuy nhiên theo các nghiên c u c a (Halver
et al., 1964) thì n u s d ng casein ñ cung c p prơtêin thì c n th c ăn có
kh u ph n prơtêin là 45% [3].
Nhu c u prơtêin đ i v i cá H i vân cao nh t
gi m d n

giai đo n cá b t sau đó

các giai ño n cá gi ng và cá trư ng thành. ð i v i cá c 100g thì

nhu c u prơtêin duy trì hàng ngày

nhi t đ 10oC, 15oC và 20oC tương ng

v i 25,1; 69,3 và 97,7 mg/ngày [37]. Trong các thí nghi m c a (Austreng,
1978) cho th y ñ i v i cá c 100 – 300g, t c ñ sinh trư ng t i ña c a chúng
đ t đư c khi prơtêin kh u ph n là 44%. ð i v i cá cái 2 năm tu i, trong 3
tháng phát d c trư c khi sinh s n c n ñư c cho ăn v i th c ăn có hàm lư ng
protein là 36 % và ch t béo là 18 % thì cá thành th c nhanh và t l th tinh
cũng như t l n s ñ t

m c cao nh t (Watanabe và ctv, (1984) [37]).

Ngoài ra vi c cân ñ i t l gi a hàm lư ng prôtêin và năng lư ng trong
kh u ph n ăn cũng là y u t có nh hư ng đ n sinh trư ng c a cá H i vân (t
l P/E) theo (Lee và Putnam, 1973) thì t l P/E c a cá H i vân là 19- 23, theo
(Cho và Woodward, 1989) thì t l DP/DE c a cá H i vân là 25,1. ñi u này
ñúng theo lý thuy t là đ i v i các lồi đ ng v t bi n nhi t thư ng t l P/E
cao hơn so v i các lồi đ ng v t ñ ng nhi t [3], [5].

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………12


2.1.3.3. Nhu c u lipít và axít béo
Lipít là thành ph n quan tr ng trong thành ph n th c ăn. Lipít cung c p
năng lư ng cao cho cá và là dung mơi đ hồ tan m t s vitamin. Nhi u

nghiên c u ñã kh ng ñ nh lipít có nh hư ng t t đ n sinh trư ng và hi u qu
s d ng th c ăn c a nhi u loài cá. Trong cơ th cá lipít thư ng t n t i

hai

d ng: lipít c u trúc màng t bào và lipít d tr [37], [36] [3], [5].
Nhu c u lipít:
ð i v i các loài s trong khu v c sinh thái nư c l nh có nhu c u lipít
trong th c ăn cao hơn so v i cá s ng trong khu v c nư c m vì ngồi năng
lư ng năng lư ng s d ng cho sinh trư ng cá c n m t ngu n năng lư ng l n
đ duy trì trong đi u ki n nhi t ñ th p. M c khác, kh năng s d ng năng
lư ng dư i d ng carbonhydrate c a chúng kém hơn so v i nh ng loài cá nư c
m [3], [5]. Steffens Werner, (1989) cho bi t, ñ i v i cá H i vân, th c ăn v i
24% lipít (d u cá Trích) và 36% prôtêin cho hi u qu sinh trư ng t t và h s
chuy n hóa th c ăn t t nh t n u nâng hàm lư ng prơtêin lên m c 36% và hàm
lư ng lipít

m c 25- 45%. T i NaUy, th c ăn công nghi p cho nhóm cá H i

thư ng có kh u ph n lipít cao dao đ ng t 33- 38% [36].
Rehulka Jiri và Bohumil Mimarik, (2003) cho răng, trong th c ăn cho
cá H i vân, vi c tăng hàm lư ng lipít s làm tăng kh năng s d ng prơtêin
trong th c ăn. Hàm lư ng lipít tăng t 8% lên 16% trong th c ăn k t qu là
gi m t l ch t và cá sinh trư ng t t hơn. Khi tăng hàm lư ng lipít trong th c
ăn t 9 - 11% (tương ng v i 48% prơtêin) lên 17-18% lipít và prơtêin là 4445% dùng cho cá có kh i lư ng t 5g tr lên, k t qu cho th y ñã c i thi n
ñư c s c sinh trư ng và kh năng s d ng th c ăn c a cá. ð i v i c cá 250500g, n u tăng hàm lư ng lipít trong th c ăn thì ti t ki m đư c prơtêin [34].
Beamish và Medland, (1986) [37] đã ti n hành các cơng th c thí
nghi m trên cá H i vân

2 m c litpít là 12%, 24% (d u cá Trích) v i 3 m c

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………13


prôtêin tương ng là 30%, 43% và 52%. K t qu cho th y,

m c 24% lipit

thì m c tăng trư ng c a cá khơng có s sai khác gi a 2 m c prôtêin 43% và
52%, nhưng

các lô thí nghi m

m c 12% lipit và 30% prơtêin thì m c tăng

trư ng c a cá ch m hơn ñáng k . Tuy nhiên,

m c 24% lipit khi tăng hàm

lư ng prơtêin t 30% lên 43%, thì m c tăng trư ng c a cá cũng tăng. N u
gi i h n kh u ph n cho ăn (0,5% kh i lư ng cá/ngày), các lơ thí nghi m
m c 24% lipit v i 43%, 52% prơtêin có m c tăng trư ng c a cá t t hơn so
v i các cơng th c thí nghi m khác.
Nhu c u axít béo:
Các nghiên c u trên h cá H i t i Na Uy cho th y vai trị quan tr ng
c a các axít béo ω3, theo ñó nhu c u ω3 trong th c ăn cá H i nên

m c 1%

kh u ph n ăn. Các nghiên c u cũng ch ra r ng kh năng tích lu và t l axít

béo ω3/ω6 trong cơ th c a cá H i trong nuôi nhân t o không cao như trong
t nhiên (4,5 so v i 17) [36].
(Takeuchi và Watanabe (1982) cho bi t, cá H i vân có nhu c u kho ng
1% các axít béo ω3 thi t y u trong th c ăn, s d ng h n h p axít béo 18:
3ω3/18: 2ω6 theo t l 0,5% - 3%/1% s cho t c ñ sinh trư ng c a cá t t
hơn so v i dùng ñơn l 18: 3ω3 ho c s d ng 2,5-5% hàm lư ng 18: 2ω6.
N u s d ng ñơn 18: 3ω3 v i t l 5% thì t c đ sinh trư ng c a cá cũng
khơng b ng so v i có b sung 18: 2ω6. Vì v y 18: 2ω6 đư c cho là có vai trị
như ch t b sung đáp ng nhu c u axít béo thi t y u c a cá H i vân. Acid
Arachidonic (20: 4ω6) cũng có tác d ng thúc ñ y s sinh trư ng c a cá H i
vân như là axít 18: 2ω6 [37], [42].
Khi s d ng 1% ω6 PUFA và 1% ω3 PUFA trong th c ăn làm cho cá
có t c ñ tăng trư ng t t (Takeuchi và Watanabe (1977) [37]).

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………14


Theo nghiên c u c a Watanabe et. al, (1977) ch ra r ng khi ph i tr n
0,8% 18:3ω3 trong kh u ph n th c ăn, cá H i vân ñ t m c tăng trư ng t i ưu.
Cũng có th thay th 20% 18: 3ω3 trong t ng lipít vào kh u ph n ăn ho c v i
m c ho c 10% t ng lipít là 20: 5ω3 và 22: 6ω3. Tuy nhiên vi c b sung m t
lư ng nh ω6 trong kh u ph n ăn s ñ m b o t t hơn cho s sinh trư ng và
phát tri n c a cá [13] .
Takeuchi và Watanabe, (1977) cho r ng, trong th c ăn có axít béo 20:
5ω3 và 22: 6ω6 s cho t c ñ sinh trư ng c a cá cao hơn so v i th c ăn ch có
18: 3ω3. Kh u ph n ăn có 0,25% 20: 5ω3 ho c 0,25% h n h p 2 acid 20:
5ω3 và 22: 6ω3 (t l 1:1) thì t c ñ sinh trư ng c a cá tương ñương v i cá
ñư c cho ăn kh u ph n 0,5% 18: 3ω3. Khi s d ng 0,5% h n h p axít béo
như trên s cho k t qu sinh trư ng c a cá t t hơn so v i khi dùng ñơn l
0,5% cho t ng lo i. Trong t ng hàm lư ng lipít c a th c ăn n u b sung 1%

22: 6ω3 ho c 1% h n h p 20: 5ω3 và 22: 6ω3 (t l 1:1) thì kh năng tiêu
hố th c ăn c a cá

m c t i ña và cho t c ñ sinh trư ng c a cá cao nh t.

Nhu c u c a cá H i vân ñ i v i acid 18: 3ω3 và các axít béo PUPA ω3 l n
lư t là 20%- 10% kh u ph n lipít [37].
Thành ph n axit béo kh u ph n cũng có nh hư ng đ n kh năng mi n
d ch c a cơ th . Trong m t nghiên c u trên cá H i, (Thomson et al. (1996)
[5]) ñã th y r ng kh u ph n đ y đ axít béo ω3 nhưng t l ω3/ω6 th p thì
s c đ kháng v i b nh Aeromonas salmonicida và Vibrrio anguillarum kém
hơn kh u ph n có t l ω3/ω6 cao.
B ng 2-1: Nhu c u axít béo khơng no c a m t s loài trong h cá H i [42]
Loài
Rainbow trout
Chum salmon
Coho salmon

Nhu c u axít béo

Ngu n

20% linolenic acid ho c 10% lipid
d ng EPA và DHA
0,5% linoleic acid
1% linoleic acid và 1% linolenic
acid
1% linoleic acid và 1linolenic acid

Takeuchi & Watanabe (1977)

Takeuchi &Watanabe (1982)
Yu & Sinnhuber (1979)
Takeuchi & Watanabe (1977)

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………15


2.1.3.4. Nhu c u Vitamin
Vitamin là nh ng ch t h u cơ có b n ch t hóa h c khác nhau, cơ th
đ ng v t có nhu c u m t lư ng nh trong th c ăn ñ ñ m b o s sinh trư ng
và phát tri n bình thư ng [3], [5], [6].
Vai trị c a vitamin đư c ng d ng vào ni tr ng th y s n t r t lâu,
nh t là t khi ngh nuôi tr ng th y s n phát tri n hình th c thâm canh cùng
v i vi c s d ng th c ăn t ng h p. T năm 1912, Dilley ñã khám phá ra vai
trò c a vitamin B12 trong vi c phòng tr b nh xu t huy t

cá H i. Louis

Wolf đã xác đ nh đư c vai trị c a B1 (thiamine) hay c a folic acid ñ i v i cơ
th ñ ng v t [3], [5], [6].
B ng 2-2: Nh ng nghiên c u v nhu c u c a m t s vitamin c a cá H i vân
(hàm lư ng vitamin tính trong 1kg th c ăn)
Ngu n

TT

Vitamin

1.
2.

3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.

Thiamine (B1)
Riboflavin (B2)
Pyridoxin (B6)
Pantothenic acid (B5)
Niacin (B3)
Biotin (H)
Folic acid (B9)
Cyanocobalamin (B12)

Choline
Inositol
Viatmin C
Vitamin D
Vitamin E
Vitamin K

15. Vitamin A

ðơn
v

Steffens
(1989)

Hardy,
R.W
(2002)

mg
Nt
Nt
Nt
Nt
Nt
Nt
Nt
Nt
Nt
Nt
I.E
mg
mg

10 – 20
20-35
10-20
50-60

50-200
0,35-1,35
5-15
0,03-0,04
350-500
200-400
20-30mg
10-40

4
3
20
10
0,15
1
1000
300
50
2400
50 I.E
-

IE

2500

2500

Halver
(1989)

10- 15
20- 25
10- 15
40- 50
150- 200
1,5
6- 10
0,02
300- 400
80- 150
40- 50
20002500

Torrissen
(1982)

10- 15
10- 25
10- 20
40- 50
120- 200
1- 1,5
5- 10
0,02
200- 300
100- 150
2000
40- 50
20002500

NRC
(1993)

10
20
10- 15
40
150
1
5
0,02
400
100
2400
90
2500

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………16


2.1.3.5. Nhu c u ch t khoáng.
Ch t khoáng là nh ng nguyên t hoá h c c n thi t ñ xây d ng nên cơ
th và tham gia vào quá tr nh trao ñ i ch t trong cơ th đ ng v t. Ch t
khống có vai trị như là ch t xúc tác đ i v i các enzim, hócmon và prơtêin.
Cho đ n nay, ngư i ta đó x c đ nh đư c g n 100 nguyên t t n t i trong t
nhiên, trong đó có trên 30 ngun t t n t i trong cơ th ñ ng v t và th c v t.
[3], [5], [6].
Khác v i ñ ng v t trên c n cá có kh năng ti p nh n khoáng tr c ti p
t trong nư c qua con ñư ng th m th u. Tuy nhiên, ph n l n nhu c u các ch t

khoáng c a cá ñư c cung c p t th c ăn.
B ng 2-3: Nh ng nghiên c u v nhu c u m t s ch t khoáng c a cá H i vân
Ngu n tài li u
TT Khoáng

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13

Ca
P
Na
K
Cl (Nacl)
Mg
Zn
Mn
Cu
I
Co

Se
Fe

Steffens (1989)
ðơn v
Ch s
2
G/kg KP
6
Nt
1 - 2,2
Nt
2-13
Nt
100
Nt
200-700 Mg/kg KP
15-100
Nt
12-13
Nt
3
Nt
0,6-2,8
Nt
0,05
Nt
0,2-0,4
Nt
-

Watanabe, T. (1990)
ðơn v
% KP
Nt

%
Ppm
Nt
Nt
Nt

Ch s
<0,03
0,7 – 0,8
0,06-0,07
15-30
13
3
0,1
-

Shearer (1984),
Kirchgessmer và
Shwarz (1986)
ðơn v
Ch s
g/kg
5,2
g/kg

4,8
g/kg
1,3
g/kg
3,2
g/kg
mg/kg
mg/kg
mg/kg

0,33
25
1,8
1,2

mg/kg

12

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………17