Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở Tòa án nhân dân Thành phố Mỹ Tho Thực trạng và giải pháp

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (446.22 KB, 58 trang )

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT


LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
KHÓA (2014 - 2017)

XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN DÂN SỰ Ở TÒA ÁN NHÂN DÂN
THÀNH PHỐ MỸ THO - THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP

Giảng viên hướng dẫn:
ThS. Trương Thanh Hùng
Bộ môn: Luật Tư Pháp

Sinh viên thực hiện:
Nguyễn Văn ...
MSSV: DG1432Q022
Lớp: Văn bằng 2 – Tiền Giang

Cần Thơ, 12/2016

1

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp

LỜI CẢM ƠN
Trên thực tế sự thành công phải gắn liền với những sự hỗ trợ, giúp đỡ dù ít hay
nhiều, dù trực tiếp hay gián tiếp của người khác. Trong suốt thời gian từ khi bắt đầu
thực hiện khóa luận đến nay, em đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của quý
Thầy Cô Khoa Luật - trường Đại học Cần Thơ, cán bộ, nhân viên TAND Thành phố Mỹ

Tho.
Với lòng biết ơn sâu sắc nhất, em xin gửi đến quý Thầy, Cô trong Khoa Luật trường Đại học Mỹ Tho đã dùng tri thức và tâm huyết của mình để truyền đạt vốn kiến
thức quý báu cho em trong suốt thời gian học tập tại trường. Và đặc biệt em xin chân
thành cảm ơn giảng viên hướng dẫn ThS. Trương Thanh Hùng, thầy đã tạo mọi điều
kiện, kiên nhẫn hướng dẫn, động viên và giúp đỡ em hoàn thành tốt Luận văn này.
Với vốn kiến thức hạn hẹp và thời gian làm luận văn có hạn nên em không tránh
khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của quý Thầy Cô.
Và sau cùng, em xin gửi lời cảm ơn đến tác giả các quyển giáo trình, sách chuyên khảo
cũng như tác giả các bài viết trên báo, tạp chí, trên các trang thông tin điện tử bởi đó
cũng là một trong những nguồn tài liệu hỗ trợ cho em trong suốt quá trình thực hiện
Luận văn tốt nghiệp.
Đến đây, em xin gửi đến quý Thầy Cô Khoa Luật cũng như Thầy Trương Thanh
Hùng lời chúc sức khỏe và thành công trong công tác giảng dạy./.
Cần Thơ, ngày tháng năm 2016
Sinh viên thực hiện

Nguyễn Văn ...

GVHD: Th.s Trương Thanh Hùng

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

GVHD: Th.s Trương Thanh Hùng

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG PHẢN BIỆN
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................

Hội đồng nhân dân

HĐXX:

Hội đồng xét xử

TAND:

Tòa án nhân dân

UBTVQH:

Ủy ban Thường vụ Quốc hội

GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

i

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp

MỤC LỤC
Lời mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
2. Mục tiêu nghiên cứu
3. Phạm vi nghiên cứu
4. Phương pháp nghiên cứu

5. Bố cục đề tài
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VIỆC XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN DÂN SỰ
1.1. Khái niệm vụ việc dân sự, việc dân sự, vụ án dân sự và xét xử sơ thẩmvụ
án dân sự............................................................................................................................1
1.1.1. Khái niệm vụ việc dân sự.............................................................................. 1
1.1.2 Khái niệm việc dân sự..................................................................................... 1
1.1.3 Khái niệm vụ án dân sự................................................................................... 1
1.1.4. Khái niệm xét xử sơ thẩm, xét xử sơ thẩm vụ án dân sự............................... 3
1.2. Quy định pháp luật về phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự.............................. 4
1.2.1. Khái niệm phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự.....................................................4
1.2.2. Nguyên tắc tiến hành phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự...................................6
1.2.3. Thành phần Hội đồng xét xử sơ thẩm và những người tham gia phiên tòa sơ
thẩm vụ án dân sự............................................................................................................. 7
1.2.4. Hoãn phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự............................................................ 9
1.2.5. Tạm đình chỉ, đình chỉ giải quyết vụ án dân sự........................................... 10
1.2.6. Nội quy phiên tòa......................................................................................... 11
1.3. Thủ tục tiến hành phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự.....................................12
1.3.1. Chuẩn bị khai mạc phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự......................................12
1.3.2. Thủ tục bắt đầu phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự...........................................12
1.3.3. Thủ tục hỏi tại phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự.............................................14
1.3.4. Tranh luận tại phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự..............................................20
1.3.5. Nghị án và tuyên án.......................................................................................23
1.4. Những điểm mới của Bộ luật tố tụng dân sự về phiên tòa sơ thẩm vụ án
dân sự................................................................................................................................24
Chương 2. THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG TRONG XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN DÂN SỰ Ở TÒA ÁN NHÂN DÂN
THÀNH PHỐ MỸ THO.................................................................................................27

GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

ii

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp
2.1. Thực trạng xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở Tòa án nhân dân Thành phố
Mỹ Tho giai đoạn 2011 - 2015.........................................................................................27
2.1.1. Những kết quả đạt được trong công tác xét xử vụ án dân sự ở Tòa án nhân
dân Thành phố Mỹ Tho trong những năm gần đây...........................................................27
2.1.2. Những khó khăn, vướng mắc trong quá trình áp dụng BLTTDS trong công
tác xét xử vụ án dân sự tại TAND Thành phố Mỹ Tho

...............................................34

2.1.3. Những hạn chế trong công tác xét xử vụ án dân sự ở Tòa án nhân dân Thành
phố Mỹ Tho những năm gần đây......................................................................................36
2.1.4. Nguyên nhân của những thành công và những hạn chế trong công tác xét xử
vụ án dân sự của Tòa án nhân dân Thành phố Mỹ Tho giai đoạn 2011- 2015.................37
2.2. Một số đề xuất nhằm nâng cao chất lượng trong xét xử sơ thẩm các vụ án
dân sự ở Thành phố Mỹ Tho hiện nay..........................................................................40
2.2.1. Tăng cường tổng kết công tác xét xử các vụ án dân sự đối với Tòa án nhân
dân Thành phố Mỹ Tho ....................................................................................................40
2.2.2. Tăng cường phối hợp công tác giữa Tòa án nhân dân Thành phố Mỹ Tho với
cơ quan tiến hành tố tụng và các quan bổ trợ tư pháp khác..............................................40
2.2.3. Tăng cường các hoạt động bổ trợ tư pháp đối với Tòa án nhân dân Thành
phố Mỹ Tho...... ................................................................................................................42
2.2.4. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với hoạt động của Tòa án nhân
dân Thành phố Mỹ Tho....................................................................................................43
2.2.5. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ Thẩm phán, cán bộ Tòa án, Hội

thẩm nhân dân và bảo đảm chế độ đãi ngộ đối với đội ngũ này ở Tòa án nhân dân Thành
phố Mỹ Tho......................................................................................................................44
2.2.6. Tăng cường cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng cho Tòa án nhân dân Thành phố
Mỹ Tho.............................................................................................................................45
2.2.7. Tăng cường tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật cho nhân dân trên địa
bàn Thành phố Mỹ Tho....................................................................................................46
KẾT LUẬN..........................................................................................................48
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

iii

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp

LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong quá trình hội nhập quốc tế, kinh tế - xã hội Việt Nam ngày càng phát triển,
kéo theo đó là những quan hệ xã hội nảy sinh và ngày càng phức tạp, gia tăng. Đó cũng là
một trong những nguyên nhân dẫn đến các tranh chấp, các mâu thuẫn, các sự việc xảy ra
trong xã hội gia tăng dẫn đến vi phạm pháp luật ngày càng phổ biến. Trong đó phải kể đến
các tranh chấp trong lĩnh vực dân sự. Sự phức tạp của các vụ án dân sự không chỉ đơn
thuần trong một lĩnh vực nhất định mà ở trong các lĩnh vực khác nhau như tranh chấp về
đất đai; tranh chấp về hôn nhân gia đình, kinh doanh, thương mại; tranh chấp về lao động;
… số lượng vụ án dân sự ngày càng tăng và phức tạp đã gây không ít khó khăn cho cơ
quan có chức năng trong quá trình giải quyết. Vì vậy, trong sự nghiệp đổi mới hiện nay
vấn đề xét xử sơ thẩm của TAND Thành phố Mỹ Tho cần được quan tâm để làm tăng hiệu

quả hoạt động cũng như để TAND Thành phố Mỹ Tho thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ
của mình, qua đó làm cơ sở cho việc tăng thẩm quyền xét xử cho TAND Thành phố Mỹ
Tho.
Để tìm hiểu thực trạng xét xử các vụ án nói chung và xét xử sơ thẩm các vụ án dân
sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho nói riêng trong 05 năm qua. Đã cho thấy bên cạnh những
kết quả đáng ghi nhận cũng còn bộc lộ những tồn tại, yếu kém nhiều mặt: trong việc áp
dụng Bộ luật Dân sự, BLTTDS, trình độ chuyên môn của Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân.
Thực trạng này nếu không nghiên cứu, tìm các giải pháp khắc phục thì không thể nâng
cao được chất lượng xét xử các vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho. Chính vì lý do
trên tôi chọn đề tài: “Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở Tòa án nhân dân Thành phố Mỹ
Tho - Thực trạng và giải pháp” làm khóa luận tốt nghiệp cho mình.
2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
- Mục đích của khóa luận
Làm sáng tỏ cơ sở lý luận của hoạt động xét xử sơ thẩm các vụ án dân sự. Từ đó,
xem xét và đánh giá thực trạng của xét xử sơ thẩm vụ án dân sự cũng như tìm ra những
giải pháp phù hợp nhằm nâng cao chất lượng xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở địa phương.
- Nhiệm vụ của khóa luận
Làm sáng tỏ cơ sở lý luận về việc xét xử sơ thẩm vụ án dân sự tại TAND
Thành phố Mỹ Tho.

GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp
Đánh giá kết quả đạt được, những ưu điểm, hạn chế của hoạt động xét xử sơ thẩm các
vụ án dân sự theo pháp luật của TAND Thành phố Mỹ Tho từ năm 2011-2015.
Bước đầu đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác xét xử sơ
thẩm các vụ án dân sự đối với TAND Thành phố Mỹ Tho trong những năm tới.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu
Là thực trạng hoạt động xét xử sơ thẩm các vụ án dân sự theo pháp luật tại TAND
Thành phố Mỹ Tho.
- Phạm vi nghiên cứu
+ Phân tích, đánh giá khái quát thực tiễn xét xử sơ thẩm các vụ án dân sự theo quy
định pháp luật tại TAND Thành phố Mỹ Tho.
+ Thời gian nghiên cứu từ năm 2011 đến năm 2015.
4. Cơ sở khoa học và phương pháp nghiên cứu
- Cơ sở lý luận:
Khóa luận được nghiên cứu trên cơ sở nhiệm vụ, quyền hạn trong xét xử sở
thẩm vụ án dân sự của TAND Thành phố Mỹ Tho được quy định trong BLTTDS năm
2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011), BLTTDS năm 2015 (sửa đổi) và các báo cáo tổng
kết năm của TAND Thành phố Mỹ Tho giai đoạn 2011 - 2015.
- Phương pháp nghiên cứu:
Khóa luận được thực hiện bởi việc sử dụng các phương pháp như: phương pháp
thống kê, phương pháp lôgic và phân tích tổng hợp, phương pháp so sánh, phương pháp
khái quát hóa.
5. Đóng góp của khóa luận
Khóa luận góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận về việc xét xử sơ thẩm vụ án dân sự
của TAND Thành phố Mỹ Tho.
Với kết quả nghiên cứu đạt được của khóa luận có thể áp dụng vào công tác xét xử
sở thẩm các vụ án dân sự của TAND Thành phố Mỹ Tho.
6. Kết cấu của khóa luận
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, khóa luận bao gồm 2 chương.
Chương 1: Cơ sở lý luận về việc xét xử sơ thẩm vụ án dân sự
Chương 2: Thực trạng và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng trong xét xử sơ
thẩm vụ án dân sự tại TAND Thành phố Mỹ Tho
GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VIỆC XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN DÂN SỰ
Trong chương này người viết nêu ra một số khái niệm có liên quan đến đề tài nhằm
giúp người đọc có cái nhìn sơ đẳng về các vấn đề liên quan đến quy trình xét xử sơ thẩm
vụ án dân sự như: khái niệm về vụ việc dân sự, khái niệm việc dân sự, khái niệm vụ án
dân sự và xét xử sơ thẩm vụ án dân sự, những quy định thủ tục tiến hành xét xử sơ thẩm
vụ án dân sự…
1.1. Khái niệm vụ việc dân sự, việc dân sự, vụ án dân sự và xét xử sơ thẩm vụ
án dân sự
1.1.1. Khái niệm vụ việc dân sự
Theo Từ điển luật học: Vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa án; tranh chấp thuộc
thẩm quyền giải quyết của cơ quan tư pháp hoặc trọng tài. Theo Luật tổ chức Tòa án
nhân dân, Tòa án xét xử những vụ án hình sự, dân sự, hôn nhân và gia đình, lao động,
kinh doanh, thương mại, hành chính và giải quyết những việc khác theo quy định của
pháp luật1.
Vụ việc dân sự là các vụ việc phát sinh từ quan hệ pháp luật dân sự, hôn nhân và
gia đình, kinh doanh, thương mại và lao động do Tòa án giải quyết.
1.1.2. Khái niệm việc dân sự
Việc dân sự là việc không có tranh chấp về quyền và lợi ích nhưng có yêu cầu của
cá nhân, tổ chức đề nghị Tòa án công nhận một sự kiện pháp lý mà phát sinh quyền và
nghĩa vụ của các cá nhân, tổ chức này. Có các việc yêu cầu về dân sự, các việc yêu cầu về
hôn nhân và gia đình, các việc yêu cầu về kinh doanh và thương mại, các việc yêu cầu về
lao động. Tất cả các việc yêu cầu này được gọi chung là việc dân sự.
Trong việc dân sự, do không có yếu tố kiện tụng, không có tranh chấp trực tiếp về
lợi ích giữa các đương sự nên không có bên đi kiện hay bên bị kiện nên không xuất hiện
khái niệm nguyên đơn, bị đơn trong việc dân sự.

1.1.3. Khái niệm vụ án dân sự
Hiện tại thì pháp luật tố tụng dân sự chưa có một quy định nào đưa ra khái niệm
hoặc giải thích về vụ án dân sự. Khái niệm vụ án dân sự chỉ mới dừng lại ở việc xây dựng
bởi các nhà luật học, trong các giáo trình hoặc bài viết tham khảo.
Giáo trình luật tố tụng dân sự Việt Nam của Đại học luật Hà Nội đã đưa ra khái
niệm về vụ án dân sự như sau: “Vụ án dân sự là vụ án phát sinh tại Tòa án, do cá nhân,
1

Bộ Tư Pháp, Viện khoa học pháp lý , Từ điển giải thích thuật ngữ luật học luật dân sự, luật hôn nhân và gia đình,
luật tố tụng dân sự – trường đại học luật Hà Nội, Nxb Công an nhân dân, 2005, tr. 860.

GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

1

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp
pháp nhân, hộ gia đình, tổ hợp tác, cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội khởi kiện, Viện
kiểm sát khởi tố yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, của Nhà
nước, của tập thể hay của người khác”2.
Ở khái niệm này, do thời gian đề cập trước khi BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ
sung năm 2011) ra đời nên cũng đã nêu lên những quan điểm không còn phù hợp. Đầu
tiên, các chủ thể trong khái niệm này tuy được liệt kết khá nhiều nhưng rất dễ bị hiểu một
cách trùng lặp dẫn đến những khó khăn trong việc áp dụng thống nhất pháp luật. Chỉ cần
nêu lên ngắn gọn như quy định tại Điều 161 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm
2011) là đã đầy đủ. Một điểm không phù hợp nữa là khái niệm vụ án dân sự của Đại học
luật Hà Nội cũng đề cập đến chức năng khởi tố vụ án dân sự của Viện kiểm sát nhân dân
nhưng theo khoản 1 Điều 21 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011) thì quy

định này đã không còn. Ngoài ra, khái niệm cũng chưa đề cập đến đó là quyền và lợi ích
gì xảy ra tranh chấp hay bị xâm hại.
Nhìn chung, cả hai khái niệm trên đều đã lạc hậu, không còn phù hợp so với quy
định của BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011) hiện hành. Khái niệm chưa
thể hiện được bản chất cốt lõi của vụ án dân sự hiện nay. Vì thế, rất dễ gây ra những khó
khăn cho công tác thực thi cũng như việc áp dụng quy định của pháp luật để giải quyết
tranh chấp.
Bên cạnh đó, Điều 1 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011): “… các
vụ án về tranh chấp dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động” gọi
chung là vụ án dân sự. Điều này, chỉ được liệt kê tại các Điều 25, 27, 29, 31 mà không có
một khái niệm rõ ràng quy định trong BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm
2011). Ngược lại, khái niệm “việc dân sự” thì lại được quy định rõ ràng tại đoạn 2 Điều
311 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011). Chính vì việc quy định không rõ
ràng “vụ án dân sự” nên cũng đã dẫn đến việc thực tiễn áp dụng không thống nhất gây
khó khăn cho người dân mà kể cả cơ quan có thẩm quyền, bởi nhiều cách hiểu không
giống nhau giữa hai thuật ngữ trên.
Thực tế nghiên cứu pháp luật tố tụng dân sự cho thấy, thì chính khái niệm “vụ án
dân sự” lại có cách gọi khác là “vụ kiện dân sự”. Hai thuật ngữ này đồng thời được sử
dụng để chỉ những loại vụ án tranh chấp dân sự phát sinh thuộc thẩm quyền giải quyết của
Tòa án. Nếu xét về nội dung và bản chất thì hai thuật ngữ này có sự tương đồng nhất định.
Vậy, “vụ kiện dân sự được hiểu là các tranh chấp về quyền và nghĩa vụ phát sinh từ các
giao dịch dân sự, kinh tế, lao động, hôn nhân và gia đình, giữa các bên đương sự hay chủ
thể này khởi kiện để đòi hỏi chủ thể khác thực hiện nghĩa vụ phát sinh trong các lĩnh vực
2

Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình tố tụng dân sự Việt Nam, Nxb Tư pháp Hà Nội, 2007, tr. 21-22.

GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

2

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp
dân sự, kinh tế, lao động, hôn nhân và gia đình đã được Tòa án thụ lý để giải quyết theo
thẩm quyền”.3
Vụ kiện dân sự là vụ kiện mà giữa các bên đương sự trong vụ việc đó có những
mâu thuẫn bất hòa về quyền và nghĩa vụ dân sự mà bản thân họ không thể tự giải quyết
được nên họ yêu cầu Tòa án giải quyết .4
Dựa vào những đặc điểm tương đồng giữa bản chất của “vụ án dân sự” và “vụ kiện
dân sự”, từ những quan điểm đã phân tích ở khái niệm, vụ án dân sự có thể được định
nghĩa như sau để phù hợp với nội dung mới của quy định.
Vụ án dân sự là những tranh chấp về quyền và nghĩa vụ phát sinh từ các quan hệ
dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động do cá nhân, cơ quan, tổ
chức tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp, cơ quan, tổ chức có thẩm quyền
đại diện nộp đơn khởi kiện yêu cầu Tòa án có thẩm quyền giải quyết những mâu thuẫn để
bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, cơ quan Nhà nước, của tập thể hay của người
khác và được Tòa án thụ lý.
1.1.4. Khái niệm xét xử sơ thẩm, xét xử sơ thẩm vụ án dân sự
Theo sổ tay thuật ngữ pháp lý thông dụng: Xét xử là hoạt động do Tòa án tiến
hành theo pháp luật tố tụng, trong đó Tòa án sau khi nghiên cứu hồ sơ vụ án một cách
khách quan, toàn diện và các tình tiết của vụ án, tiến hành giải quyết và xử lý vụ án bằng
việc ra bản án và các quyết định cần thiết có liên quan5.
Xét xử là hoạt động đặc trưng, là chức năng nhiệm vụ của các Tòa án. Tòa án là cơ
quan duy nhất của Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam đảm nhiệm chức năng
xét xử.
Xét xử là một giai đoạn quan trọng của tố tụng dân sự, được tiến hành dưới hình
thức phiên tòa nhằm xét xử, phán xét, nhân danh Nhà nước đưa ra một phán quyết theo
trình tự luật định những vụ án thuộc thẩm quyền của Tòa án. Xét xử phải được tiến hành

trên cơ sở tuân thủ các nguyên tắc luật định, xét xử tập thể, xét xử công khai, bảo đảm
quyền bình đẳng trước Tòa án.
Theo Từ điển luật học: Xét xử sơ thẩm là từ Hán Việt, có nghĩa là lần đầu tiên đưa
vụ án ra xét xử tại một Tòa án có thẩm quyền6.
Chế độ xét xử sơ thẩm, phúc thẩm được đảm bảo. Bản án, quyết định sơ thẩm của
Tòa án có thể bị kháng cáo, kháng nghị theo quy định của luật tố tụng. Bản án, quyết định
3

TS. Phan Hữu Thư: Xây dựng Bộ luật tố tụng dân sự lý luận và thực tiễn, Nxb Chính trị quốc gia, 2004, tr. 271.
Th.s Trương Thanh Hùng: Giáo trình Luật tố tụng dân sự năm 2008, cập nhật, bổ sung năm 2012, tr. 02.
5
Chủ biên Nguyễn Duy Lãm: Sổ tay thuật ngữ pháp lý thông dụng, Nxb Giáo dục, 2001, tr. 418.
6
Bộ tư pháp viện khoa học pháp lý, Từ điển Luật học, Nxb Từ điển Bách khoa, 2006, tr. 870.
4

GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

3

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp
sơ thẩm không bị kháng cáo, kháng nghị trong thời hạn do luật định thì có hiệu lực pháp
luật7.
Như vậy, xét xử sơ thẩm vụ án dân sự tại phiên tòa là giai đoạn quan trọng nhất
của quá trình giải quyết vụ án dân sự, trong đó HĐXX tiến hành các hoạt động tố tụng
theo luật định, làm sáng tỏ bản chất của vụ án.
Việc xét xử sơ thẩm vụ án dân sự tại phiên tòa do một HĐXX gồm: một Thẩm

phán (làm chủ tọa phiên tòa) và hai Hội thẩm nhân dân tiến hành. Trong trường hợp vụ án
có nhiều tình tiết phức tạp, thì HĐXX gồm hai Thẩm phán và ba Hội thẩm nhân dân.
1.2. Quy định pháp luật về phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự.
Các quy định xét xử sơ thẩm vụ án dân sự trong Pháp lệnh thủ tục giải quyết các
vụ án dân sự được Hội đồng Nhà nước thông qua ngày 29/11/1989, Pháp lệnh thủ tục giải
quyết các vụ án kinh tế được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua ngày 13/6/1994 và
Pháp lệnh thủ tục giải quyết các tranh chấp lao động được Ủy ban Thường vụ Quốc hội
thông qua ngày 11/4/1996. Các Pháp lệnh này là những cơ sở pháp lý để Tòa án tiến hành
thủ tục giải quyết các vụ án dân sự, kinh tế, các tranh chấp lao động. Các pháp lệnh này
chỉ dừng lại ở việc qui định những nguyên tắc, thủ tục cơ bản mà chưa đưa ra các trình tự,
thủ tục, những quy định chung về phiên tòa sơ thẩm giải quyết các vụ án dân sự, vụ án
kinh tế và vụ án lao động. Vì vậy BLTTDS 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011) được
ban hành đánh dấu bước phát triển mới của luật tố tụng dân sự Việt Nam. Đặc biệt
BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011) quy định hẳn một mục, gồm 17 điều,
từ điều 196 đến điều 212 quy định về những quy định chung về phiên tòa sơ thẩm, điều
này đã tạo thuận lợi để người dân bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Đồng thời
đáp ứng đòi hỏi mới phức tạp khi chính sách mở cửa và hội nhập quốc tế đang diễn ra
trong các quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư.
1.2.1. Khái niệm phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự.
Hiện nay, vẫn còn nhiều quan điểm khác nhau về “phiên tòa sơ thẩm”. Theo
BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011) thì “phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự là
phiên xét xử vụ án dân sự lần đầu của Tòa án”. Tuy nhiên khái niệm trên chỉ đưa ra cách
hiểu khái quát nhất, chung nhất về phiên tòa sơ thẩm dân sự theo bộ luật tố tụng dân sự
Việt Nam mà chưa chỉ ra được đặc điểm cơ bản của phiên tòa sơ thẩm dân sự 8.

7

Khoản 1 Điều 6 Luật tổ chức TAND năm 2015.
Khái quát về phiên tòa sơ thẩm trong Tố tụng dân sự, [truy cập ngày 18/11/2015].
8

GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

4

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp
Sau khi hòa giải không thành hoặc đối với những vụ án dân sự pháp luật quy định
những vụ án không được hòa giải hoặc không tiến hành hòa giải được, Tòa án phải tiến
hành xét xử vụ án dân sự. Phiên xét xử này được gọi là phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự.
Phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự là phiên xét xử vụ án dân sự lần đầu của Tòa án.
Tất cả các vụ án dân sự nếu đã phải đưa ra xét xử thì đều phải trải qua việc xét xử
tại phiên tòa sơ thẩm. Phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự được tiến hành trong một thời điểm,
thời gian nhất định. Tại phiên tòa sơ thẩm tập trung các hoạt động tố tụng của những
người tiến hành tố tụng và những người tham gia tố tụng như: Thẩm phán, Hội thẩm, Thư
ký tòa án, đương sự và người bảo vệ quyền lợi của đương sự… HĐXX thực hiện việc xét
xử qua việc nghe các bên đương sự trình bày, tranh luận, kiểm tra, xác minh các tài liệu,
chứng cứ của vụ án một cách toàn diện và khách quan; áp dụng đúng pháp luật quyết định
giải quyết vụ án. Khác với việc hòa giải vụ án Tòa án chỉ tập trung vào những vấn đề cơ
bản, ở phiên tòa sơ thẩm, Tòa án phải giải quyết tất cả các vấn đề của vụ án.
Việc xét xử của Tòa án được tiến hành công khai. Vì vậy, mọi hoạt động tố tụng ở
phiên tòa của các cơ quan tiến hành tố tụng và những người tham gia tố tụng phải được
công khai hóa, mọi người đều có quyền tham dự phiên tòa9.
Tòa án chỉ được căn cứ vào những tài liệu, chứng cứ đã được thẩm tra, xem xét,
đánh giá tại phiên tòa để giải quyết vụ án chứ không được căn cứ vào những tài liệu, tin
tức chưa được xem xét tại phiên tòa. HĐXX quyết định giải quyết mọi vấn đề thuộc về
nội dung vụ án cũng như thuộc về thủ tục tố tụng tòa án bằng việc biểu quyết theo đa số.
- Ý nghĩa của phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự

Phiên tòa sơ thẩm là phiên xử lần đầu nhưng có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc
giải quyết vụ án dân sự. Tại phiên tòa sơ thẩm Tòa án sẽ quyết định giải quyết các vấn đề
của vụ án, xác định quyền và nghĩa vụ của các đương sự làm cơ sở cho việc thi hành án.
Sau khi Tòa án tiến hành phiên tòa sơ thẩm việc giải quyết vụ án dân sự kết thúc, trừ
trường hợp có kháng cáo, kháng nghị.
Phiên tòa sơ thẩm là một bảo đảm về tố tụng để đương sự bảo vệ quyền lợi hợp
pháp của họ. Đồng thời, đảm bảo về tố tụng để Tòa án thực hiện đúng chức năng xét xử
của mình.
Phiên tòa sơ thẩm cũng là nơi Tòa án thực hiện việc giáo dục pháp luật. Thông qua
hoạt động xét xử của Tòa án, những người tham dự phiên tòa biết rõ hơn các quy định của
pháp luật được Tòa án áp dụng giải quyết vụ án từ đó nâng cao được ý thức pháp luật của
họ.
9

Điều 15 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011).

GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

5

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp
Hoạt động xét xử của Tòa án ở phiên tòa sơ thẩm là để thực hiện chức năng, nhiệm
vụ của cơ quan xét xử, thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Nếu hoạt
động này được tiến hành tốt sẽ làm tăng thêm tác dụng của công tác giáo dục chính trị,
giáo dục pháp luật, nâng cao được ý thức pháp luật cho nhân dân. Ngược lại, thì kết quả
của công tác giáo dục sẽ bị hạn chế, gây ảnh hưởng xấu, làm cho mọi người thiếu tin
tưởng vào hoạt động xét xử của Tòa án.

1.2.2. Nguyên tắc tiến hành phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự
Để giải quyết đúng được các vụ án dân sự, việc tiến hành phiên tòa sơ thẩm phải
được thực hiện một cách chu đáo, nghiêm túc, phải tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc của tố
tụng dân sự được quy định tại các điều, từ Điều 3 đến Điều 24 BLTTDS năm 2004 (đã
sửa đổi, bổ sung năm 2011). Ngoài ra, vì sự có mặt của các bên đương sự trong vụ án là
rất cần thiết cho nên phiên tòa sơ thẩm phải được tiến hành đúng thời gian, địa điểm đã
được ghi trong quyết định đưa vụ án ra xét xử hoặc trong giấy báo mở lại phiên tòa trong
trường hợp phải hoãn phiên tòa 10. Từ đó, bảo đảm cho các đương sự tham gia phiên tòa
thực hiện được đầy đủ các quyền và nghĩa vụ tố tụng bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của
mình, tránh được sự phiền hà và tổn thất về thời gian, tiền bạc cho đương sự do theo kiện.
Ngoài yêu cầu nêu trên, BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011) còn
quy định phiên tòa sơ thẩm dân sự phải được tiến hành theo phương thức xét xử trực tiếp,
bằng lời nói và liên tục11. Thực hiện việc xét xử trực tiếp và bằng lời nói nhằm đảm bảo
cho Tòa án thẩm định và xác minh được đầy đủ, chính xác các tài liệu, chứng cứ của vụ
án và đánh giá chúng một cách toàn diện. Theo quy định này, Tòa án phải trực tiếp xác
định những tình tiết của vụ án bằng cách hỏi và nghe lời trình bày của nguyên đơn, bị
đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án, người đại diện hợp pháp, người
bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự và những người tham gia tố tụng khác;
xem xét, kiểm tra tài liệu, chứng cứ đã thu thập được; nghe kiểm sát viên phát biểu ý kiến
của Viện kiểm sát về việc giải quyết vụ án, trong trường hợp có kiểm sát viên tham gia
phiên tòa; nghe các bên đương sự và đại diện của họ tranh luận về chứng cứ cũng như về
việc áp dụng pháp luật. Bản án chỉ được căn cứ vào kết quả tranh tụng, việc hỏi tại phiên
tòa và các chứng cứ đã được xem xét, kiểm tra tại phiên tòa.
Việc xét xử tại phiên tòa phải được tiến hành liên tục, trừ thời gian nghỉ. Các thành viên
của Hội đồng xét xử phải xét xử vụ án từ khi bắt đầu cho đến khi kết thúc, trừ trường hợp
không thể tham gia xét xử được phải thay đổi.

10
11

Điều 196 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011).
Điều 197 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011).

GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

6

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp
Trong trường hợp đặc biệt do BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011)
quy định thì việc xét xử có thể tạm ngừng không quá 5 ngày làm việc. Hết thời hạn tạm
ngừng, việc xét xử vụ án được tiếp tục12. Sở dĩ BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung
năm 2011) quy định việc xét xử bằng lời nói và phải được tiến hành liên tục là nhằm bảo
đảm cho Hội đồng xét xử và những người tham gia tố tụng dễ dàng nhớ được các tình tiết
của vụ án và giải quyết dứt điểm từng vụ. Tòa án phải xét xử từng vụ án một xong mới
được xét xử đến vụ án khác, không được làm thủ tục khai mạc phiên tòa chung cho nhiều
vụ án hoặc tuyên án cùng một lúc cho nhiều vụ án.
1.2.3. Thành phần Hội đồng xét xử sơ thẩm và những người tham gia phiên tòa
sơ thẩm vụ án dân sự
1.2.3.1. Thành phần Hội đồng xét xử sơ thẩm vụ án dân sự
Điều 52 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011) quy định Hội đồng sơ
thẩm vụ án dân sự gồm một Thẩm phán và hai Hội thẩm nhân dân. Trong trường hợp đặc
biệt thì Hội đồng xét xử sơ thẩm có thể gồm hai Thẩm phán và ba Hội thẩm nhân dân.
Thẩm phán
Thẩm phán là người được bổ nhiệm theo quy định của pháp luật để làm nhiệm vụ
xét xử những vụ án và giải quyết những việc khác thuộc thẩm quyền của Tòa án.
Thẩm phán làm nhiệm vụ theo sự phân công của Chánh án. Khi xét xử Thẩm phán
độc lập, không lệ thuộc vào bất cứ cơ quan, tổ chức hay cá nhân nào và phải chịu trách

nhiệm về công việc của mình.
Thẩm phán có quyền xem xét hồ sơ vụ án để đưa ra những quyết định phù hợp trong
giai đoạn chuẩn bị xét xử. Khi tiến hành phiên tòa sơ thẩm, Thẩm phán cùng Hội thẩm nhân
dân xem xét giải quyết các yêu cầu của những người tham gia tố tụng, tiến hành xét hỏi
công khai (trừ trường hợp quy định phải xử kín), trực tiếp xem xét vật chứng, kết luận của
giám định viên, nghe và xem xét ý kiến những người tham gia tố tụng khác tranh luận để có
những quyết định đúng đắn về vụ án, nghị án, ra bản án và những quyết định cần thiết,
tuyên án công khai trước phiên tòa.

Hội thẩm nhân dân
Hội thẩm nhân dân là người được bầu hoặc cử theo quy định của pháp luật để làm
nhiệm vụ xét xử những vụ án thuộc thẩm quyền của Tòa án. Hội thẩm có nhiệm vụ tham
gia vào công tác xét xử sơ thẩm, nghiên cứu hồ sơ vụ án, đưa ra các quan điểm, kết luận
12

Khoản 2 Điều 197 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung 2011).

GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

7

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp
của mình khi tham gia phiên tòa. Hội thẩm có cùng quyền với Thẩm phán giải quyết mọi
vấn đề của vụ án như: giải quyết yêu cầu của người tham gia tố tụng hoặc của Kiểm sát
viên; xem xét việc rút quyết định truy tố của Viện kiểm sát; tham gia xét hỏi, nghị án cùng
các thành viên của HĐXX ra bản án và quyết định cần thiết khác.
Nguyên tắc thực hiện chế độ xét xử có Hội thẩm nhân dân tham gia thể hiện tính bắt

buộc cũng như nói lên vai trò của Hội thẩm nhân dân. Nhà nước ta là nhà nước của dân, do
dân, vì dân nên công dân có quyền tham gia quản lý Nhà nước và xã hội. Thực hiện chế độ
có Hội thẩm nhân dân tham gia không những tạo điều kiện cho mọi người tham gia vào
công việc của Nhà nước, bảo đảm thực hiện dân chủ trong tố tụng dân sự mà còn tạo điều
kiện cho Tòa án giải quyết đúng vụ án dân sự. Ngoài ra, việc tham gia xét xử vụ án dân sự
của Hội thẩm nhân dân còn phát huy được tác dụng giáo dục của phiên tòa, nâng cao ý thức
pháp luật cho mọi người.
Trong quá trình xét xử, nếu có một thành viên nào của Hội đồng xét xử vì lý do
đặc biệt, không thể tham gia xét xử vụ án được nữa, thì việc thay thế thành viên đó sẽ
được thực hiện13.
1.2.3.2. Những người tham gia phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự
Để vụ án được giải quyết nhanh chóng, chính xác và đồng thời bảo đảm cho việc
bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự và bảo đảm cho việc xét xử trực tiếp, liên
tục, bằng lời nói thì Tòa án mở phiên tòa để xét xử vụ án, tất cả những người tham gia tố
tụng phải được triệu tập tham gia phiên tòa. Những người tham gia tố tụng tại phiên tòa
hay còn gọi là người tham gia tố tụng dân sự.
Theo quy định tại các điều từ Điều 199 đến Điều 207 BLTTDS năm 2004 (đã sửa
đổi, bổ sung năm 2011), những người tham gia tố tụng dân sự bao gồm: đương sự, người
đại diện của đương sự, người làm chứng, người giám định và người phiên dịch.
Đương sự trong vụ án dân sự là người tham gia tố tụng để bảo vệ quyền, lợi ích
hợp pháp của mình hoặc bảo vệ lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước thuộc lĩnh vực
mình phụ trách do có quyền, nghĩa vụ liên quan đến vụ án dân sự. Các đương sự trong vụ
án dân sự có thể là cá nhân, cơ quan hoặc tổ chức, tham gia tố tụng với tư cách nguyên
đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Khi thụ lý vụ án dân sự để giải quyết
vụ án đúng pháp luật, nhanh chóng thì thẩm phán phải căn cứ vào đơn khởi kiện xác định
quan hệ tranh chấp đó thuộc quan hệ thừa kế, chia tài sản khi ly hôn hay tranh chấp dân
sự... Một đơn khởi kiện có thể phát sinh một quan hệ tranh chấp nhưng có những trường
hợp đơn khởi kiện đó gồm nhiều quan hệ tranh chấp, khi đó cần xác định là quan hệ tranh
13

Điều 198 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011).

GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

8

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp
chấp nào cần giải quyết trước. Ví dụ: ông B và Bà A kết hôn với nhau nhưng không có
đăng ký kết hôn và sinh ra được một con chung và ông A có hai người con riêng cùng
chung sống trong ngôi nhà. Sau khi ông A mất đi toàn bộ tài sản do bà B đứng tên quản
lý. Các con riêng của ông A nộp đơn khởi kiện yêu cầu chia thừa kế. Như vậy đơn khởi
kiện nguyên đơn chỉ là tranh chấp thừa kế, nhưng việc kết hôn giữa ông A và bà B không
có đăng ký kết hôn là không hợp pháp. Để giải quyết quan hệ thừa kế thì cần giải quyết
quan hệ giữa ông A và bà B. Như vậy, một vụ án có thể phát sinh một quan hệ pháp luật
nhưng có vụ án phát sinh nhiều quan hệ pháp luật cần giải quyết giữa các đương sự,
người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan trong vụ án.
1.2.4. Hoãn phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự
Những trường hợp hoãn phiên tòa vụ án dân sự
Vì tính chất quan trọng của sự tham gia tố tụng tại phiên tòa của các chủ thể quan
hệ pháp luật tố tụng, BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011) quy định HĐXX
phải hoãn phiên tòa trong các trường hợp:
Thay đổi Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, Thư ký Tòa án theo quy định 14 hoặc
trong trường hợp họ không thể tiếp tục thực hiện được nhiệm vụ mà không có người thay
thế ngay;
Vắng mặt Kiểm sát viên trong trường hợp Viện kiểm sát phải tham gia phiên tòa
hoặc trong trường hợp Kiểm sát viên bị thay đổi hoặc không thể tiếp tục tham gia phiên
tòa mà không có Kiểm sát viên dự khuyết để thay thế15.

Trường hợp nguyên đơn, bị đơn và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan vắng
mặt lần thứ nhất, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự vắng mặt lần thứ
nhất có lý do chính đáng thì theo quy định tại Điều 199, 200, 201, 202, 203 BLTTDS;
Trường hợp thay đổi người giám định theo quy định tại khoản 2 Điều 72 BLTTDS
hoặc khi HĐXX quyết định giám định bổ sung, giám định lại theo quy định tại khoản 4
Điều 230 BLTTDS;
Trường hợp người phiên dịch bị thay đổi mà không có người khác thay thế, người
phiên dịch vắng mặt trừ trường hợp đương sự vẫn yêu cầu tiến hành xét xử theo quy định
tại khoản 2 Điều 206 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011).
Thời hạn hoãn phiên tòa
Phiên tòa xét xử vụ án dân sự có thể bị hoãn khi phải thay đổi Thẩm phán, Hội
thẩm nhân dân, Thư ký Tòa án, Kiểm sát viên, người giám định, người phiên dịch hoặc do
14
15

Khoản 2 Điều 51 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011).
Điều 207 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011).

GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

9

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp
sự vắng mặt của đương sự, những người tham gia tố tụng khác hoặc các trường hợp quy
định tại khoản 2 Điều 51, khoản 2 Điều 72, các Điều 199, 204, 205, 206, 207, 215 và
khoản 4 Điều 230 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011). Theo quy định tại
khoản 1 Điều 208 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011) thì thời hạn hoãn

phiên tòa sơ thẩm không quá ba mươi ngày, kể từ ngày ra quyết định hoãn phiên tòa.
Quyết định hoãn phiên tòa vụ án dân sự:
Việc hoãn phiên tòa do HĐXX quyết định với thủ tục quyết định hoãn phiên tòa
quy định tại Điều 210 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011). Quyết định
hoãn phiên tòa phải có nội dung theo quy định tại khoản 2 Điều 208 BLTTDS năm 2004
(đã sửa đổi, bổ sung năm 2011): ngày tháng năm, thời gian hoãn phiên tòa, lý do hoãn
phiên tòa.
1.2.5. Tạm đình chỉ, đình chỉ giải quyết vụ án dân sự
Tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự
Tại Điều 189 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011), tạm đình chỉ
giải quyết vụ án dân sự xảy ra trong các trường hợp sau:
Đương sự là cá nhân đã chết, cơ quan, tổ chức đã sáp nhập, chia, tách, giải thể mà
chưa có cá nhân, cơ quan, tổ chức kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng của cá nhân, cơ
quan, tổ chức đó.
Đương sự là cá nhân mất năng lực hành vi dân sự mà chưa xác định được người
đại diện theo pháp luật.
Chấm dứt đại diện hợp pháp của đương sự mà chưa có người thay thế.
Cần đợi kết quả giải quyết vụ án khác có liên quan hoặc sự việc được pháp luật
quy định là phải do cơ quan, tổ chức khác giải quyết trước mới giải quyết được vụ án.
Cần đợi kết quả thực hiện ủy thác tư pháp hoặc đợi cơ quan, tổ chức cung cấp tài
liệu, chứng cứ theo yêu cầu của Tòa án mới giải quyết được vụ án mà thời hạn giải quyết
đã hết.
Các trường hợp khác theo quy định của pháp luật.

Đình chỉ giải quyết vụ án dân sự
Quy định về đình chỉ giải quyết vụ án dân sự. Sau khi thụ lý vụ án thuộc thẩm
quyền của mình, Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự theo quy định tại
Điều 192 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011).
1.2.6. Nội quy phiên tòa

GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

10

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp
Nội quy phiên tòa là các quy định về quy tắc xử sự của các chủ thể ở tại phiên tòa.
Những quy định cụ thể của nội quy phiên tòa được quy định tại Điều 209 BLTTDS năm
2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011). Nội quy phiên tòa có hiệu lực bắt buộc mọi người
phải tuân theo khi tham gia tố tụng tại phiên tòa hoặc tham dự phiên tòa. Trước khi khai
mạc phiên tòa, theo Điều 212 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011), Thư ký
tòa án có nhiệm vụ phổ biến nội quy phiên tòa cho những người tham gia tố tụng và tham
dự phiên tòa biết để họ thực hiện thực hiện.
Bản án sơ thẩm
Bản án sơ thẩm phải được viết đúng theo quy định tại Điều 238 của BLTTDS năm
2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011), cách trình bày theo đúng mẫu bản án sơ thẩm và
hướng dẫn sử dụng mẫu bản án sơ thẩm đã được ban hành kèm theo Nghị quyết số
03/2012/NQ-HĐTP ngày 03/12/2011 của Hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao
hướng dẫn thi hành một số quy định trong phần thứ nhất “những quy định chung” của
BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011) đã được sửa đổi, bổ sung theo Luật
sửa đổi, bổ sung một số điều của BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011).
Cùng với biên bản nghị án, bản án gốc phải được các thành viên Hội đồng thông qua và
ký tại phòng nghị án và được lưu vào hồ sơ vụ án.
Bản án sơ thẩm dân sự là văn kiện được tuyên nhân danh Nhà nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam, khi có hiệu lực pháp luật phải được các cơ quan nhà nước, tổ
chức kinh tế, tổ chức xã hội, các đơn vị vũ trang nhân dân và mọi công dân tôn trọng;
những người và đơn vị hữu quan phải nghiêm chỉnh chấp hành theo Điều 106 Hiến pháp
1992 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2013), Điều 02 Luật tổ chức TAND năm 2015 và Điều 19

BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011).
Bản án kết thúc toàn bộ quá trình xét xử, xác định những vấn đề chủ yếu của vụ án
cần phải giải quyết. Đối với các vụ án dân sự, bản án phân tích chính xác những quyền,
lợi ích hợp pháp bị xâm phạm và Tòa án đưa ra phán quyết có tình, có lý. Bản án giúp cho
mọi người nhận thức rõ đường lối và pháp luật được vận dụng vào thực tiễn. Bản án là
công cụ bảo vệ chế độ, bảo vệ trật tự xã hội, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân.
Bản án có tác dụng giáo dục đương sự, giáo dục quần chúng tin tưởng vào hoạt động xét
xử, nâng cao ý thức pháp luật, góp phần củng cố, xác lập nếp sống mới trong xã hội. Vì
vậy, bản án phải được HĐXX thảo luận và thông qua tại phòng nghị án.
Cơ cấu bản án gồm có ba phần: phần mở đầu; phần nội dung vụ án và nhận định
của Tòa án; phần quyết định.

GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

11

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp
Trong từng phần của vụ án, Tòa án phải ghi đầy đủ các nội dung theo quy định tại
Điều 238 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011).
Biên bản phiên tòa
Biên bản phiên tòa phản ánh mọi diễn biến của phiên tòa. Do đó, Thư ký tòa án
phải có mặt thường xuyên, liên tục tại phòng xử án để ghi biên bản. Biên bản phiên tòa là
một trong những căn cứ quan trọng để Viện kiểm sát, Tòa án có thẩm quyền kiểm tra,
kiểm sát lại việc xét xử của Tòa án nên phải được ghi vào những tờ giấy riêng lưu vào
trong hồ sơ vụ án. Biên bản phiên tòa phải ghi đầy đủ các nội dung theo quy định tại Điều
211 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011).
1.3. Thủ tục tiến hành phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự

1.3.1. Chuẩn bị khai mạc phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự
Việc thực hiện các công việc trong bước chuẩn bị khai mạc phiên tòa là nhiệm vụ
của Thư ký tòa án. Đây là thủ tục bắt buộc đảm bảo cho phiên tòa diễn ra có sự tham gia
đầy đủ của những người tham gia tố tụng, kiểm tra lại xem có trường hợp nào phải hoãn
phiên tòa không đồng thời còn nhằm xác lập trật tự của phiên tòa trước khi khai mạc 16.
1.3.2. Thủ tục bắt đầu phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự
Khai mạc phiên tòa
Đây là thủ tục tố tụng bắt buộc phải thực hiện trước khi HĐXX tiến hành xét xử.
Theo quy định tại Điều 213 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011), việc khai
mạc phiên tòa được thực hiện như sau:
Chủ tọa phiên tòa khai mạc phiên tòa và đọc quyết định đưa vụ án ra xét xử.
Thư ký Tòa án báo cáo với Hội đồng xét xử về sự có mặt, vắng mặt của những
người tham gia phiên tòa theo giấy triệu tập, giấy báo của Tòa án và lý do vắng mặt.
Chủ tọa phiên tòa kiểm tra lại sự có mặt của những người tham gia phiên tòa theo
giấy triệu tập, giấy báo của Tòa án và kiểm tra căn cước của đương sự.
Chủ tọa phiên tòa phổ biến quyền, nghĩa vụ của các đương sự và của những người
tham gia tố tụng khác.
Chủ tọa phiên tòa giới thiệu họ, tên những người tiến hành tố tụng, người giám
định, người phiên dịch.
Chủ tọa phiên tòa hỏi những người có quyền yêu cầu thay đổi những người tiến
hành tố tụng, người giám định, người phiên dịch xem họ có yêu cầu thay đổi ai không.

16

Điều 212 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011).

GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

12

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp
Giải quyết yêu cầu thay đổi người tiến hành tố tụng, người giám định và người
phiên dịch
Theo quy định tại điều 214 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011),
trong trường hợp có người yêu cầu thay đổi người tiến hành tố tụng, người giám định và
người phiên dịch thì HĐXX phải xem xét, nghe ý kiến của người bị thay đổi tại phiên tòa
trước khi quyết định chấp nhận hoặc không chấp nhận. Trường hợp không chấp nhận thì
HĐXX phải nêu rõ lý do.
Quyết định thay đổi người tiến hành tố tụng, người giám định, người phiên dịch
phải được HĐXX thảo luận, thông qua theo đa số tại phòng nghị án và phải lập thành văn
bản.
Trong trường hợp phải thay đổi người tiến hành tố tụng, người giám định, người
phiên dịch mà không có người thay thế ngay thì HĐXX ra quyết định hoãn phiên tòa.
Xem xét, quyết định hoãn phiên tòa khi có người vắng mặt
Điều 215 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011) quy định khi có
người tham gia tố tụng vắng mặt tại phiên tòa mà không thuộc trường hợp Tòa án phải
hoãn phiên tòa thì Chủ tọa phiên tòa phải hỏi xem có ai đề nghị hoãn phiên tòa hay
không; nếu có người đề nghị thì Hội đồng xét xử xem xét, quyết định theo thủ tục do Bộ
luật này quy định và có thể chấp nhận hoặc không chấp nhận, trường hợp không chấp
nhận thì phải nêu rõ lý do. Quyết định hoãn phiên tòa phải được Hội đồng xét xử thảo
luận, thông qua theo đa số tại phòng xử án và phải được lập thành văn bản.
Bảo đảm tính khách quan của người làm chứng
Người làm chứng biết các tình tiết có liên quan đến vụ án, được Tòa án triệu tập
tham gia tố tụng để làm rõ các tình tiết của vụ án dân sự. Những thông tin mà người làm
chứng khai báo, cung cấp cho Tòa án rất có giá trị cho Tòa án giải quyết vụ án. Vì vậy để
đảm bảo tính khách quan trong việc tham gia tố tụng của người làm chứng Điều 216
BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011) quy định các biện pháp để đảm bảo

tính khách quan trong lời khai của người làm chứng.

1.3.3. Thủ tục hỏi tại phiên tòa sơ thẩm vụ án dân sự
Hỏi đương sự về thay đổi, bổ sung, rút yêu cầu và thỏa thuận giải quyết vụ án.
Căn cứ vào nguyên tắc tự định đoạt của đương sự quy định tại Điều 5 BLTTDS
năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011), với nội dung sau:
GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

13

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp
Đương sự có quyền quyết định việc khởi kiện, yêu cầu Tòa án có thẩm quyền giải
quyết vụ việc dân sự. Tòa án chỉ thụ lý giải quyết vụ việc dân sự khi có đơn khởi kiện,
đơn yêu cầu của đương sự và chỉ giải quyết trong phạm vi đơn khởi kiện, đơn yêu cầu đó.
Trong quá trình giải quyết vụ việc dân sự, các đương sự có quyền chấm dứt, thay
đổi các yêu cầu của mình hoặc thỏa thuận với nhau một cách tự nguyện, không trái pháp
luật và đạo đức xã hội.
Như vậy, đương sự có quyền tự quyết định việc khởi kiện vụ án dân sự yêu cầu Tòa
án có thẩm quyền giải quyết. Tòa án chỉ thụ lý vụ án dân sự khi có đơn khởi kiện của
đương sự và Tòa án chỉ giải quyết trong phạm vi yêu cầu của đơn khởi kiện. Chính vì vậy,
Điều 217 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011), quy định trước khi hỏi về
nội dung vụ án chủ tọa phiên tòa hỏi đương sự về các vấn đề thay đổi, bổ sung, rút yêu cầu,
cụ thể:
Hỏi nguyên đơn có thay đổi, bổ sung, rút một phần hoặc toàn bộ yêu cầu khởi kiện
hay không;
Hỏi bị đơn có thay đổi, bổ sung, rút một phần hoặc toàn bộ yêu cầu phản tố hay
không;

Hỏi người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu cầu độc lập có thay đổi, bổ
sung, rút một phần hoặc toàn bộ yêu cầu độc lập hay không.
Sau khi chủ tọa phiên tòa đã hỏi các bên đương sự và dành cho họ quyền được thay
đổi, bổ sung hay rút yêu cầu thì HĐXX sẽ xem xét vấn đề này khi có đương sự đề nghị.
Để bảo đảm quyền lợi của đương sự trong phạm vi pháp luật cho phép, Điều 218
BLTTDS quy định như sau:
HĐXX chấp nhận việc thay đổi, bổ sung yêu cầu của đương sự, nếu việc thay đổi,
bổ sung yêu cầu của họ không vượt quá phạm vi yêu cầu khởi kiện, yêu cầu phản tố hoặc
yêu cầu độc lập ban đầu.
Trong trường hợp có đương sự rút một phần hoặc toàn bộ yêu cầu của mình và
việc rút yêu cầu của họ là tự nguyện thì HĐXX chấp nhận và đình chỉ xét xử đối với phần
yêu cầu hoặc toàn bộ yêu cầu đương sự đã rút.
Khi HĐXX đã xem xét chấp nhận cho các bên đương sự quyền được thay đổi, bổ
sung, rút một phần hay toàn bộ yêu cầu thì sẽ dẫn đến việc thay đổi địa vị tố tụng của các
đương sự. Điều 219 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011), quy định việc
thay đổi địa vị tố tụng của các đương sự như sau:

GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

14

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp
Trong trường hợp nguyên đơn rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện, nhưng bị đơn vẫn giữ
nguyên yêu cầu phản tố của mình thì bị đơn trở thành nguyên đơn và nguyên đơn trở
thành bị đơn.
Trong trường hợp nguyên đơn rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện, bị đơn rút toàn bộ yêu
cầu phản tố, nhưng người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan vẫn giữ nguyên yêu cầu độc

lập của mình thì người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trở thành nguyên đơn, người có
nghĩa vụ đối với yêu cầu độc lập trở thành bị đơn.
Việc đương sự thương thảo với nhau giải quyết tranh chấp trong mọi giai đoạn tố
tụng dân sự được Nhà nước khuyến khích. Vì vậy, Điều 220 BLTTDS năm 2004 (đã sửa
đổi, bổ sung năm 2011) quy định về việc công nhận sự thỏa thuận của đương sự như sau:
Chủ tọa phiên tòa hỏi các đương sự có thỏa thuận được với nhau về việc giải quyết
vụ án hay không. Trong trường hợp các đương sự thỏa thuận được với nhau về việc giải
quyết vụ án và thỏa thuận của họ là tự nguyện, không trái pháp luật hoặc đạo đức xã hội
thì Hội đồng xét xử ra quyết định công nhận sự thỏa thuận của đương sự về việc giải
quyết vụ án.
Quyết định công nhận sự thỏa thuận của đương sự về việc giải quyết vụ án có hiệu
lực pháp luật.
Nghe đương sự trình bày về vụ án
Sau khi chủ tọa phiên tòa đã thực hiện các hoạt động nghiệp vụ cần thiết như quy
định tại các Điều 217, 218, 220 BLTTDS năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011)
nhưng có đương sự vẫn giữ nguyên yêu cầu của họ và các bên trong vụ án cũng không tự
thỏa thuận được với nhau về việc giải quyết tranh chấp thì HĐXX bắt đầu xét xử vụ án
bằng việc nghe các đương sự trình bày về các yêu cầu và các tài liệu, chứng cứ liên quan
đến vụ tranh chấp. HĐXX phải xác định đầy đủ các tình tiết của vụ án cũng như tất cả các
tài liệu, chứng cứ của vụ án do các bên đương sự cung cấp, giao nộp. Điều 221 BLTTDS
năm 2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011) quy định trình tự các bên đương sự được trình
bày việc kiện tại phiên tòa như sau:
Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nguyên đơn trình bày yêu cầu của
nguyên đơn và chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu đó là có căn cứ và hợp pháp.
Nguyên đơn có quyền bổ sung ý kiến;
Trong trường hợp cơ quan, tổ chức khởi kiện vụ án thì đại diện cơ quan, tổ chức
trình bày về yêu cầu khởi kiện và chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu khởi kiện là có
căn cứ và hợp pháp;

GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

15

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở TAND Thành phố Mỹ Tho - Thực trạng và giải pháp
Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị đơn trình bày ý kiến của bị đơn đối
với yêu cầu của nguyên đơn; yêu cầu phản tố, đề nghị của bị đơn và chứng cứ để chứng
minh cho đề nghị đó là có căn cứ và hợp pháp. Bị đơn có quyền bổ sung ý kiến;
Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên
quan trình bày ý kiến của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đối với yêu cầu, đề nghị
của nguyên đơn, bị đơn; yêu cầu độc lập, đề nghị của người có quyền lợi, nghĩa vụ liên
quan và chứng cứ để chứng minh cho đề nghị đó là có căn cứ và hợp pháp. Người có
quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có quyền bổ sung ý kiến.
Trong trường hợp nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan
không có người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho mình thì họ tự trình bày về yêu cầu,
đề nghị của mình và chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu, đề nghị đó là có căn cứ và hợp
pháp.
Tại phiên tòa, đương sự, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự có
quyền bổ sung chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu, đề nghị của mình.
Những quy định này cho thấy chủ trương đổi mới hoạt động tư pháp của Đảng và
Nhà nước ta đã được thể chế hoá. Đó là kết quả của việc mở rộng quyền dân chủ trong
hoạt động tư pháp và vai trò của đương sự, của những người tham gia tố tụng khác trong
việc cung cấp chứng cứ cho Tòa án, thực hiện nghĩa vụ chứng minh để bảo vệ quyền và
lợi ích hợp pháp của mình.
Tiến hành hỏi tại phiên tòa
Sau khi HĐXX nghe xong lời trình bày của các bên đương sự, việc hỏi từng người
về từng vấn đề của vụ án được tiến hành ngay. Theo quy định tại điều 222 BLTTDS năm
2004 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2011), các chủ thể có quyền tham gia vào quá trình hỏi tại

phiên tòa gồm có: các thành viên của HĐXX, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của
đương sự, đương sự, những người tham gia tố tụng khác và Kiểm sát viên nếu có. Trình tự
hỏi từng người về từng vấn đề của vụ án được tiến hành theo thứ tự chủ tọa phiên tòa hỏi
trước, rồi đến Hội thẩm nhân dân, kế đến là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của
đương sự, rồi đến những người tham gia tố tụng khác. Trường hợp có Kiểm sát viên tham
gia phiên tòa thì Kiểm sát viên sẽ tiến hành hỏi sau đương sự.
Việc hỏi tại phiên tòa được tiến hành riêng cho từng người, xong người này mới
đến người khác (các Điều 223, 224, 225 và 226 BLTTDS năm 2004 đã sửa đổi, bổ sung
năm 2011). Các câu hỏi được đặt ra phải liên quan đến vụ án và về những vấn đề đương
sự, người bảo vệ của đương sự trình bày chưa rõ. Đương sự được hỏi có thể tự trả lời
hoặc người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự trả lời thay, sau đó đương sự
GVHD: ThS. Trương Thanh Hùng

16

SVTH: Nguyễn Văn ...

Xét xử sơ thẩm vụ án dân sự ở Tòa án nhân dân Thành phố Mỹ Tho Thực trạng và giải pháp

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về