Quản lý đào tạo giáo viên trung học phổ thông trong các trường đại học ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông (Luận án tiến sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
-----˜&™-----

TRƯƠNG TẤN ĐẠT

QUẢN LÝ ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC
Ở VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 9.14.01.14

LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS Đặng Thị Thanh Huyền
2. PGS.TS Nguyễn Văn Đệ

HÀ NỘI - 2019


i
LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng cá nhân tôi. Các số
liệu và kết quả nghiên cứu trình bày trong Luận án là trung thực và chưa từng được
công bố trong bất cứ cơng trình nghiên cứu nào khác. Trong q trình nghiên cứu
Luận án, tơi có tham khảo một số tư liệu trong các tác phẩm được ghi trong danh
mục tài liệu tham khảo và đã được chú thích trích dẫn theo qu y định.
TÁC GIẢ LUẬN ÁN

Trương Tấn Đạt


ii
LỜI CẢM ƠN
Luận án này được hoàn thành với sự cộng tác, giúp đỡ, hỗ trợ của nhiều cá
nhân và tập thể.
Tơi xin chân thành tỏ lịng biết ơn đối với tồn thể các vị Giáo sư, Phó Giáo sư,
Tiến sĩ đã có cơng giảng dạy, truyền thụ kiến thức khoa học cho tôi trong suốt thời gian
tôi làm nghiên cứu sinh tại Học viện Quản lý giáo dục từ năm 2015 đến nay.
Xin tri ân sự giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi về mọi mặt của tập thể Lãnh
đạo và cán bộ, viên chức của Trường Đại học Đồng Tháp để tơ i hồn thành nhiệm
vụ nghiên cứu sinh.

Cảm ơn sự giúp đỡ tích cực của các trường Đại học Cần Thơ, Đại học An
Giang, Đại học Kiên Giang, Đại học Bạc Liêu, Đại học Trà Vinh, Đại học Tiền
Giang; các Sở Giáo dục và Đào tạo; các trường Trung học phổ thông của các tỉnh
vùng Đồng bằng sông Cửu Long trong việc tổ chức khảo sát, điều tra, thử nghiệm
một số giải pháp do luận án đề xuất và tư vấn khoa học cho tôi trong q trình
nghiên cứu.
Tơi xin đặc biệt dành sự kính trọng và biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Đặng Thị
Thanh Huyền và PGS.TS Nguyễn Văn Đệ đã tận tình chỉ dạy và hướng dẫn tơi hồn
thành luận án này.
Tơi cũng dành lời cảm ơn đến những người thân trong gia đình, bạn bè, đồng
nghiệp đã dành nhiều tình cảm, thời gian, lời động viên và tạo động lực cho tơi hồn
thành nhiệm vụ học tập và nghiên cứu.
Mặc dù đã rất nỗ lực nhưng luận án khó tránh khỏi thiếu sót, rất mong nhận
được sự đóng góp ý kiến của quý Thầy, Cô và tất cả những ai quan tâm đến cơng
trình này để tơi hồn thiện thêm luận án.

TÁC GIẢ LUẬN ÁN

Trương Tấn Đạt


iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN ...........................................................................................................ii
MỤC LỤC ............................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT ............................................................vii
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................... viii
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ...............................................ix
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu ..........................................................................................4
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ....................................................................4
4. Nhiệm vụ nghiên cứu .........................................................................................4
5. Câu hỏi nghiên cứu .............................................................................................5
6. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................5
7. Giả thuyết khoa học ............................................................................................6
8. Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu .......................................6
9. Luận điểm cần bảo vệ .........................................................................................8
10. Đóng góp mới của luận án ................................................................................9
11. Cấu trúc của luận án .........................................................................................9
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI CÁC CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC .....................................................10
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ....................................................................10
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu về mơ hình đào tạo giáo viên ......................10

1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu về đào tạo giáo viên .....................................11
1.1.3. Các cơng trình nghiên cứu về quản lý đào tạo giáo viên ........................14
1.1.4. Đánh giá chung .......................................................................................16
1.2. Một số khái niệm cơ bản .............................................................................18
1.2.1. Quản lý ....................................................................................................18
1.2.2. Quản lý nhà trường .................................................................................19
1.2.3. Quản lý đào tạo giáo viên trung học phổ thông ......................................20
1.3. Bối cảnh đổi mới giáo dục Việt Nam hiện nay và những vấn đề đặt
ra trong đào tạo giáo viên trung học phổ thơng ..............................................23
1.3.1. Những quan điểm đổi mới căn bản, tồn diện giáo dục và đào tạo ........23
1.3.2. Những quan điểm về đổi mới chương trình giáo dục phổ thơng và
sách giáo khoa ...................................................................................................25
1.3.3. Định hướng về nội dung giáo dục cấp Trung học phổ thơng trong
Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể .......................................................27
1.3.4. Tác động của Chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục phổ
thông .................................................................................................................28


iv
1.3.5. Những vấn đề đặt ra trong đào tạo giáo viên trung học phổ thông ........29
1.4. Nội dung quản lý đào tạo giáo viên trung học phổ thông đáp ứng
yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông .................................................................29
1.4.1. Quản lý mục tiêu, nhiệm vụ đào tạo .......................................................29
1.4.2. Quản lý nội dung đào tạo ........................................................................31
1.4.3. Quản lý hoạt động dạy học của giảng viên .............................................33
1.4.4. Quản lý hoạt động học tập của sinh viên ................................................34
1.4.5. Quản lý phương pháp, phương tiện và hình thức đào tạo ......................35
1.4.6. Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập ........................... 37
1.4.7. Quản lý môi trường dạy - học và đảm bảo chất lượng đào tạo .............. 39
1.5. Đặc điểm mơ hình quản lý đào tạo giáo viên trong trường đại học

đa ngành ..............................................................................................................42
1.6. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đào tạo giáo viên trung học
phổ thơng ............................................................................................................42
1.6.1. Nhóm các yếu tố bên ngoài cơ sở đào tạo giáo viên ..............................42
1.6.2. Nhóm các yếu tố bên trong cơ sở đào tạo giáo viên ...............................43
Kết luận chương 1 ..................................................................................................46
Chương 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC Ở
VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG .........................................................47
2.1. Tổng quan về vùng Đồng bằng sông Cửu Long ....................................... 47
2.1.1. Đặc điểm địa lý tự nhiên, kinh tế - xã hội ..............................................47
2.1.2. Đặc điểm giáo dục - đào tạo vùng Đồng bằng sông Cửu Long .............. 48
2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng ..................................................................54
2.2.1. Hồi cứu tư liệu, tổng kết kinh nghiệm thực tiễn .....................................54
2.2.2. Khảo sát thực tiễn ................................................................................... 54
2.3. Thực trạng đào tạo giáo viên trung học phổ thông của vùng Đồng
bằng sông Cửu Long ..........................................................................................56
2.3.1. Thực trạng xác định mục tiêu, nhiệm vụ đào tạo ...................................56
2.3.2. Thực trạng xây dựng nội dung đào tạo ...................................................57
2.3.3. Đánh giá thực trạng hoạt động giảng dạy của giảng viên ......................60
2.3.4. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động học tập của sinh viên ................63
2.3.5. Đánh giá thực trạng sử dụng phương pháp, phương tiện và hình
thức tổ chức đào tạo ..........................................................................................66
2.3.6. Thực trạng hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập ......................69
2.3.7. Thực trạng môi trường dạy - học và đảm bảo chất lượng ......................70
2.4. Thực trạng quản lý đào tạo giáo viên trung học phổ thông của vùng
Đồng bằng sông Cửu Long ................................................................................75
2.4.1. Thực trạng quản lý mục tiêu, nhiệm vụ đào tạo .....................................75
2.4.2. Thực trạng quản lý nội dung đào tạo ......................................................78

v
2.4.3. Thực trạng quản lý hoạt động giảng dạy của giảng viên ........................80
2.4.4. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của sinh viên ..............................84
2.4.5. Quản lý phương pháp, phương tiện và hình thức đào tạo ......................87
2.4.6. Thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập ..........88
2.4.7. Quản lý môi trường dạy - học và đảm bảo chất lượng ...........................90
2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đào tạo giáo viên
trung học phổ thông tại các trường đại học ở vùng Đồng bằng sơng Cửu
Long .....................................................................................................................94
2.5.1. Tác động của Chính sách giáo dục .........................................................94
2.5.2. Tác động của cơ chế thị trường, toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế ........95
2.5.3. Sự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông .......................... 96
2.6. Đánh giá chung ............................................................................................97
2.6.1. Những điểm mạnh ..................................................................................97
2.6.2. Những điểm yếu ......................................................................................98
2.6.3. Những cơ hội ........................................................................................100
2.6.4. Những thách thức .................................................................................. 100
2.7. Kinh nghiệm quốc tế và trong nước về quản lý đào tạo giáo viên
trung học phổ thông .........................................................................................101
2.7.1. Kinh nghiệm quốc tế .............................................................................101
2.7.2. Kinh nghiệm đào tạo giáo viên trung học phổ thông ở một số vùng
của Việt Nam ..................................................................................................108
2.7.3. Một số khuyến nghị ..............................................................................110
Kết luận chương 2 ................................................................................................111
Chương 3. GIẢI PHÁP QUẢN LÝ ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC Ở VÙNG ĐỒNG BẰNG
SÔNG CỬU LONG ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỐI MỚI GIÁO DỤC PHỔ
THÔNG ..................................................................................................................112
3.1. Định hướng phát triển giáo dục vùng Đồng bằng sông Cửu Long .......112

3.1.1. Định hướng phát triển kinh tế - xã hội ..................................................112
3.1.2. Định hướng phát triển về giáo dục trung học phổ thông ......................113
3.2. Một số nguyên tắc xây dựng các giải pháp .............................................114
3.2.1. Nguyên tắc đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ...................114
3.2.2. Nguyên tắc đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và giáo dục đào tạo của vùng Đồng bằng sông Cửu Long .................................................116
3.2.3. Nguyên tắc tính thực tiễn, khả thi ..........................................................117
3.3. Các giải pháp quản lý đào tạo giáo viên trung học phổ t hông trong
các trường đại học ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục phổ thông .............................................................................117
3.3.1. Giải pháp 1. Quy hoạch mạng lưới các cơ sở đào tạo giáo viên
trung học phổ thông tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long .............................117


vi
3.3.2. Giải pháp 2. Xây dựng quy trình và nội dung tổ chức các hoạt động
bồi dưỡng cho giảng viên sư phạm .................................................................123
3.3.3. Giải pháp 3. Xây dựng và triển khai dạy học “Nội dung giáo dục
của địa phương” trong chương trình đào tạo giáo viên trung học phổ
thơng ...............................................................................................................129
3.3.4. Giải pháp 4. Quản lý phát triển chương trình đào tạo giáo viên
trung học phổ thông theo định hướng nghề nghiệp ứng dụng ........................132
3.3.5. Giải pháp 5. Đổi mới nội dung, hình thức tổ chức rèn luyện kỹ
năng, nghiệp vụ sư phạm và thực tập nghề nghiệp trong đào tạo giáo viên
trung học phổ thông ........................................................................................137
3.3.6. Giải pháp 6. Phát triển các nguồn lực của cơ sở đào tạo giáo viên
trung học phổ thơng ........................................................................................145
3.4. Khảo sát tính cấp thiết và tính khả thi của hệ thống các giải pháp ......151
3.4.1. Mục đích ............................................................................................... 151
3.4.2. Nội dung xin ý kiến chuyên gia ............................................................152
3.4.3. Đối tượng xin ý kiến chuyên gia ..........................................................152

3.4.4. Phương pháp tiến hành .........................................................................152
3.4.5. Kết quả khảo sát ....................................................................................153
3.5. Thực nghiệm giải pháp .............................................................................155
3.5.1. Mục đích thực nghiệm ..........................................................................156
3.5.2. Nội dung thực nghiệm ..........................................................................156
3.5.3. Giới hạn thực nghiệm ........................................................................... 156
3.5.4. Quy trình tiến hành thực nghiệm .......................................................... 156
3.5.5. Thời gian thực nghiệm .......................................................................... 156
3.5.6. Phương pháp đánh giá thực nghiệm .....................................................157
3.5.7. Tiêu chí và thang đánh giá thực nghiệm ...............................................157
3.5.8. Kết quả thực nghiệm .............................................................................158
Kết luận chương 3 ................................................................................................160
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................................161
1. Kết luận .........................................................................................................161
2. Khuyến nghị ..................................................................................................162
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................164
DANH MỤC CÁC BÀI VIẾT, CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ ĐƯỢC
CƠNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN .............................171
PHỤ LỤC


vii
DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT

BCHTW

Ban chấp hành Trung ương

BM

Bộ mơn

CNH, HĐH

Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

CBQL

Cán bộ quản lý

CTĐT

Chương trình đào tạo

CSVC

Cơ sở vật chất

ĐH

Đại học

ĐHSP

Đại học Sư phạm

ĐH&CĐ

Đại học và Cao đẳng

ĐTGV

Đào tạo giáo viên

ĐBSCL

Đồng bằng sông Cửu Long

GS, PGS

Giáo sư, Phó giáo sư

GV

Giáo viên

GDĐH

Giáo dục đại học

GDPT

Giáo dục phổ thông

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

KH&CN

Khoa học và Công nghệ

KT - XH

Kinh tế - Xã hội

HS

Học sinh

QLGD

Quản lý giáo dục

NCKH

Nghiên cứu khoa học

NVSP

Nghiệp vụ sư phạm

NXB

Nhà xuất bản

PPDH

Phương pháp dạy học

SV

Sinh viên

THPT

Trung học phổ thông


viii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.

Diện tích và dân số của vùng Đồng bằng sông Cửu Long .................48

Bảng 2.2.

Tổng hợp ý nhận xét của các nội dung đánh giá của việc xác
định mục tiêu, nhiệm vụ đào tạo tại các cơ sở ĐTGV .......................56

Bảng 2.3.

Chương trình khung ngành ĐH sư phạm Toán tại một số trường .....58

Bảng 2.4.

Tổng hợp ý kiến đánh giá mức độ tác động của các thành tố liên
quan đến chương trình đào tạo ...........................................................59

Bảng 2.5.

Thống kê mức đội sử dụng ngoại ngữ và tin học của giảng viên
trong công việc tại một số cơ sở đào tạo ............................................61

Bảng 2.6.

Tổng hợp ý kiến của SV tốt nghiệp đánh giá năng lực sư phạm
của đội ngũ giảng viên Trường Đại học Đồng Tháp ..........................62

Bảng 2.7.

Tỉ lệ trung bình SV tham gia NCKH năm học 2016 - 2017 ..............64

Bảng 2.8.

Tỉ lệ trung bình SV tốt nghiệp so với tỉ lệ tuyển vào (Năm học

Bảng 2.9.

2016 - 2017) .......................................................................................65
Thống kê đội ngũ giảng viên cơ hữu của các cơ sở ĐTGV ...............71

Bảng 2.10.

Đánh giá việc xác định mục tiêu, nhiệm vụ đào tạo và tính phù
hợp ......................................................................................................76

Bảng 2.11.

Thống kê số lượng đánh giá về chuẩn đầu ra trong CTĐT ................77

Bảng 2.12.

Thống kê tình trạng tốt nghiệp của SV sư phạm được nhà trường
khảo sát ...............................................................................................78

Bảng 2.13.

Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động thực hành, thực tập nghề
nghiệp trong các cơ sở ĐTGV THPT ................................................80

Bảng 2.14.

Đánh giá mức độ thực hiện hoạt động bồi dưỡng phương pháp
dạy học cho giảng viên sư phạm của khoa, trường ............................88

Bảng 3.1.

Mức độ cấp thiết của các giải pháp quản lý ĐTGV THPT ở các
trường ĐH trong vùng ĐBSCL đáp ứng yêu cầu đổi mới GDPT ....153

Bảng 3.2.

Mức độ khả thi của các giải pháp quản lý ĐTGV THPT ở các
trường ĐH trong vùng ĐBSCL đáp ứng yêu cầu đổi mới GDPT ....154

Bảng 3.3.

Kết quả trung bình thực nghiệm theo từng tiêu chí đánh giá 158

Bảng 3.4.

Kết quả mức độ ảnh hưởng của mẫu thực nghiệm theo từng
nhóm tiêu chí đánh giá .....................................................................159

Bảng 3.5.

Kết quả kiểm định T của mẫu trước và sau thực nghiệm .................159


ix
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Biểu đồ 2.1.

Biểu hiện số HS THPT trung bình trên một lớp của vùng Đồng
bằng sông Cửu Long ........................................................................49

Biểu đồ 2.2.

Thống kê số GV THPT trung bình trên một lớp của vùng
ĐBSCL ............................................................................................50

Biểu đồ 2.3.

Đánh giá các hình thức tổ chức dạy học của giảng viên sư
phạm ................................................................................................60

Biểu đồ 2.4.

Thống kê kết quả rèn luyện của SV sư phạm các trường trong

năm học 2016 - 2017 .......................................................................64

Biểu đồ 2.5.

Tỉ lệ SV tốt nghiệp sau 12 tháng có việc làm đúng chuyên
ngành đào tạo (năm học 2015 - 2016) .............................................66

Biểu đồ 2.6.

Mức độ sử dụng phương pháp giảng dạy của giảng viên ................67

Biểu đồ 2.7.

Đánh giá tỉ lệ đầu tư phương tiện hỗ trợ dạy học ............................67

Biểu đồ 2.8.

Mục đích kiểm tra, đánh giá kết quả môn học của giảng viên ........70

Biểu đồ 2.9.

Thống kê tỉ lệ thực trạng các nguồn lực của cơ sở ĐTGV

THPT ...............................................................................................73
Biểu đồ 2.10. Một số nội dung đánh giá về môi trường đào tạo của các cơ sở
đào tạo GV THPT vùng ĐBSCL .....................................................74
Biểu đồ 2.11. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ giảng dạy của giảng viên .....81
Biểu đồ 2.12. Tỷ số đề tài NCKH và chuyển giao khoa học công nghệ (quy
đổi) trên giảng viên cơ hữu của các trường năm học 2015 -

2016 .................................................................................................82
Biểu đồ 2.13. Tổng số sách xuất bản (chuyên khảo, giáo trình, tham khảo)
trong 05 năm của các cơ sở đào tạo .................................................83
Biểu đồ 2.14. Thống kê tỉ số bài đăng báo trên các tạp chí (quy đổi) trên
giảng viên sư phạm các trường, năm học 2015 - 2016 ....................83
Biểu đồ 2.15. Đánh giá những nhân tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn môn học
của sinh viên ....................................................................................86
Biểu đồ 2.16. Đánh giá những khó khăn trong q trình lựa chọn môn học của

sinh viên ...........................................................................................87
Biểu đồ 2.17. Thống kê thực hiện hoạt động kiểm tra, đánh giá quá trình học
tập SV ..............................................................................................89
Quy trình tổ chức dạy học hoạt động trải nghiệm .........................127
Hình 3.1.


1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong GDĐH, chất lượng đào tạo được coi là yếu tố quyết định cho sự tồn tại
và phát triển của các trường ĐH, trong đó có các cơ sở ĐTGV THPT. Nâng cao
chất lượng, đào tạo ra được các thế hệ người học đáp ứng yêu cầu ngày càng cao
của xã hội, đảm nhận tốt vị trí cơng tác theo Chuẩn nghề nghiệp chính là bản cam
kết của cơ sở GDĐH đối với người học, gia đình, đơn vị sử dụng lao động và toàn
xã hội. Đối với các cơ sở ĐTGV THPT trong thời kỳ CNH, HĐH và hội nhập quốc
tế, việc đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT trở nên bức thiết hơn bao giờ hết bởi
“Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục”, là sản phẩm của quá trình
đào tạo. Hoạt động bao trùm, then chốt, quyết định chất lượng sản phẩm của các cơ
sở ĐTGV chính là CTĐT (chuẩn đầu ra, chương trình dạy học).
Đào tạo đáp ứng theo yêu cầu của xã hội và Chuẩn năng lực nghề nghiệp là xu

thế tất yếu của mỗi cơ sở GDĐH. Với người học, sau tốt nghiệp sẽ có đủ năng lực
để đạt được chuẩn nghề nghiệp và thành thạo các kỹ năng, nghiệp vụ chuyên môn;
với các cơ sở tuyển dụng lao động, những “sản phẩm của quá trình đào tạo” đáp
ứng được u cầu thực tiễn cơng việc sẽ là yếu tố quyết định đến sự tồn tại, phát
triển của đơn vị tuyển dụng lao động đó và các cơ sở ĐTGV cũng không ngoại lệ.
Trong nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của BCH Trung ương, Đảng
ta đã xác định GD&ĐT là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và
của toàn dân. Đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT là đổi mới những vấn đề lớn, cốt
lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp,
cơ chế, chính sách, điều kiện đảm bảo thực hiện; hoạt động quản trị của các cơ sở
giáo dục - đào tạo; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học. Giáo viên là nhân tố
quyết định chất lượng giáo dục, muốn phát triển GD&ĐT phải chăm lo xây dựng và
phát triển đội ngũ GV [35]. Trong Chỉ thị năm học 2017 - 2018 của Bộ GD&ĐT đã chỉ
đạo, hướng dẫn bằng những văn bản, việc làm cụ thể, thiết thực nhằm đổi mới tồn
diện GD&ĐT, trong đó có một số nội dung: Xây dựng hệ thống chuẩn trường sư
phạm phục vụ cơng tác quy hoạch, hồn thiện quy hoạch mạng lưới các cơ sở

GDĐH và ĐTGV; Nâng cao chất lượng đội ngũ GV và cán bộ QLGD các cấp; Đổi
mới chương trình giáo dục mầm non, phổ thơng, đẩy mạnh định hướng nghề nghiệp
và phân luồng trong GDPT. Từ thực tế đó, địi hỏi bản thân mỗi cơ sở ĐTGV phải


2
có chiến lược phát triển khả thi, phù hợp với thực tiễn, lựa chọn hướng đi đúng
đắn đồng thời tận dụng, tranh thủ và phát huy tối đa các nguồn lực.
Trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục THPT có vị trí quan trọng góp
phần nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Mục tiêu
của giáo dục THPT là hình thành cho học sinh học vấn phổ thông, những hiểu biết
ban đầu về kỹ thuật, công nghệ và hướng nghiệp làm nền tảng để tiếp tục học lên
cao hơn hoặc đi vào cuộc sống; đào tạo nên những người lao động có sức khỏe, kỹ

năng, lý tưởng, hoài bão và động lực học tập suốt đời. Ở các trường THPT, việc

phát triển đội ngũ GV THPT đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, chất lượng phải
được coi là giải pháp quan trọng hàng đầu để nâng cao chất lượng giáo dục. Đặc
biệt, mục tiêu đổi mới được Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội nêu rõ: “Đổi
mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông nhằm tạo chuyển biến căn
bản, toàn diện về chất lượng và hiệu quả GDPT; kết hợp dạy chữ, dạy người và định
hướng nghề nghiệp; góp phần chuyển nền giáo dục nặng về truyền thụ kiến thức
sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài hịa đức, trí,
thể, mỹ và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh”. Trong thời kỳ CNH,
HĐH đất nước và hội nhập quốc tế, việc đổi mới căn bản chương trình GDPT theo
định hướng nghề nghiệp, phân luồng học sinh, tăng cường thực hành, trải nghiệm
sáng tạo là điều tất yếu. Các cơ sở giáo dục - đào tạo giáo viên THPT bắt buộc phải

có những thay đổi trong quản trị ĐH, lựa chọn phương thức đào tạo phù hợp,
chuyển phát triển GD&ĐT từ chủ yếu theo số lượng sang chú trọng chất lượng và
hiệu quả [87].
Vùng Đồng bằng sông Cửu Long hiện có 17 trường ĐH, trong đó có 06 trường
ngồi công cập; 03 trường công lập trực thuộc Bộ GD&ĐT, 08 trường trực thuộc
tỉnh và các bộ, ngành khác. Toàn vùng có 06 cơ sở ĐTGV THPT với quy mơ tuyển
sinh hàng năm gần 2.000 SV với tổng cộng 17 ngành đào tạo trình độ ĐH sư phạm,
tất cả các cơ sở ĐTGV hiện nay của vùng đang áp dụng hình thức đào tạo tín chỉ,
CTĐT chung cho các ngành sư phạm là trung bình 04 năm đào tạo. Tuyển sinh theo
hai hình thức: xét tuyển học bạ và xét tuyển từ kết quả thi THPT Quốc gia. Mơ hình
đào tạo hiện tại được các trường vận dụng khá lâu là mơ hình đào tạo son g song
(mơ hình ĐTGV liên tục trong các trường, khoa sư phạm), sinh viên sau khi ra
trường chỉ dạy một môn duy nhất.


3

Trong nhiều năm qua các trường ĐH trong vùng ĐBSCL nói chung, các cơ sở
ĐTGV THPT nói riêng đã tích cực đổi mới trong công tác đào tạo, quản trị đại học,
bước đầu đã có những thành quả nhất định, được người học và xã hội ghi nhận như:
Quan tâm phát triển đội ngũ; Xây dựng Chuẩn đầu ra với sự tham gia của các bên
liên quan; Phát triển CTĐT; Áp dụng hình thức đào tạo theo học chế tín chỉ; Kết
hợp đào tạo với NCKH, hợp tác quốc tế trong đào tạo, nghiên cứu; Hoạt động kiểm
tra, đánh giá đã được chú trọng; Ban hành và định kỳ rà soát hệ thống văn bản chỉ
đạo, điều hành; Tăng cường, đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị, phương tiện dạy học, hệ
thống học liệu; Kết nối với các doanh nghiệp, đơn vị khác trong dạy học, thực hành,
thực tập; Dịch vụ đào tạo và phục vụ cộng đồng được chú trọng, đề cao; Một số
Trường đã được công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng Kiểm định... Bên cạnh đó,
cơng tác giáo dục, đào tạo giáo viên THPT vùng ĐBSCL vẫn cịn gặp nhiều khó
khăn, kết quả chưa đạt như mong muốn, bộc lộ nhiều bất cập liên quan đến Chất
lượng, hiệu quả GD&ĐT; Quản lý GD&ĐT; Đội ngũ nhà giáo và cán bộ QLGD;
Cơ sở vật chất; Chính sách chế độ cho giáo dục, đào tạo.
Thực tế cho thấy, chất lượng giáo dục của khu vực ĐBSCL còn thấp hơn so
với mặt bằng chung cả nước, điểm đầu vào của các cơ sở ĐTGV chưa cao, chưa thu
hút được học sinh giỏi vào học, tỷ lệ SV sư phạm có việc làm chưa cao, một số
chưa đáp ứng được yêu cầu của cơ sở tuyển dụng... Phát triển GD&ĐT chưa tương
xứng với tiềm năng về tự nhiên, kinh tế của khu vực cũng như sự quan tâm, chỉ đạo
của Đảng, sự đầu tư của Nhà nước và địa phương. Điều này xuất phát từ nhiều
nguyên nhân, chủ quan và khách quan, nhưng chủ yếu có thể là do một, một vài
hoặc đồng thời các nguyên nhân như sau: Các trường chưa đổi mới nội dung và
hình thức quản lý đào tạo; Chưa tìm ra mơ hình mới trong ĐTGV, vẫn lấy quản lý
hành chính áp đặt vào q trình đào tạo nên dẫn đến sự vận hành rời rạc, thiếu đồng
bộ trong từng bộ phận và toàn bộ hệ thống quản lý đào tạo; Quản lý tuyển sinh thiếu
tính hệ thống và đa dạng; Quản lý xây dựng Chuẩn đầu ra, phát triển CTĐT chưa
sát với yêu cầu của thực tế nghề nghiệp; quản lý các điều kiện đảm bảo chất lượng
xuất phát từ khả năng đáp ứng của nhà trường; quản lý quá trình dạy học triển khai
theo kiểu truyền thống; quản lý đầu ra chưa theo chuẩn năng lực; chưa triển khai

quản lý thông tin đầu ra cho ngành nghề...


4
Dưới áp lực và sức nóng của sự thay đổi trong tình hình mới, đặc biệt là triển
khai các cơng đoạn để áp dụng chương trình, sách giáo khoa phổ thơng mới, các cơ
sở ĐTGV đã có những động thái tích cực để khắc phục tình trạng bất cập, tồn tại đã
nêu ở trên. Tuy nhiên, việc phân tích thực trạng, xác định n guyên nhân và tìm ra các
giải pháp hiệu quả phù hợp với thực tế của trường, nhằm phát huy những mặt tích
cực đồng thời hạn chế, khắc phục những thiếu sót là vấn đề khơng đơn giản. Để giải
quyết tốt các vấn đề nêu trên, cần có sự đầu tư, chuẩn bị kỹ càng về nhân lực, tài
lực, thời gian và sự phối hợp giữa các cơ sở ĐTGV trong khu vực ĐBSCL cũng
như sự hỗ trợ từ bên ngoài.
Xuất phát từ những cơ sở lý luận và thực tiễn đã phân tích, trình bày ở trên,
chúng tôi chọn đề tài “Quản lý đào tạo giáo viên trung học phổ thông trong các
trường đại học ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục phổ thơng” để nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý ĐTGV THPT của các
trường ĐH ở vùng ĐBSCL, đề xuất các giải pháp quản lý đào tạo phù hợp với thực
tiễn ở vùng ĐBSCL nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới GDPT.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

- Khách thể nghiên cứu: ĐTGV THPT trong các trường ĐH;
- Đối tượng nghiên cứu: Quản lý ĐTGV THPT của các trường ĐH công lập ở
vùng ĐBSCL đáp ứng yêu cầu đổi mới GDPT.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu lý luận về quản lý ĐTGV THPT của các trường ĐH;
- Nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và trong nước về quản lý ĐTGV;

- Đánh giá thực trạng quản lý ĐTGV THPT tại các trường ĐH ở vùng ĐBSCL
thông qua điều tra, khảo sát các đối tượng là nhà QLGD, giảng viên và SV của các
trường ĐH trực thuộc Bộ và Tỉnh có ĐTGV THPT; GV THPT tại vùng ĐBSCL;
bằng dữ liệu của các tỉnh thành và thông tin từ các buổi làm việc, trao đổi, phỏng
vấn tập thể và cá nhân về các vấn đề có liên quan đến luận án. Phân tích nguyên
nhân, xác định nguyên nhân chính, điều kiện cụ thể ở các trường ĐH cơng lập có
ĐTGV THPT;


Luận án đầy đủ ở file: Luận án Full