đổi mới công tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở quận phú nhuận thành phố hồ chí minh hiện nay

BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

TRẦN NGỌC THẢO

ĐỔI MỚI CÔNG TÁC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT
CHO CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN Ở QUẬN PHÚ NHUẬN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ
XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ CHÍNH QUYỀN NHÀ NƯỚC

HÀ NỘI - 2014


BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

TRẦN NGỌC THẢO

ĐỔI MỚI CÔNG TÁC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT
CHO CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN Ở QUẬN PHÚ NHUẬN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY

CHUYÊN NGÀNH: XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ CHÍNH QUYỀN NHÀ
NƯỚC
MÃ SỐ: 60 31 02 03

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS BÙI QUANG CƯỜNG

HÀ NỘI - 2014

MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU
Chương 1 ĐỔI MỚI CÔNG TÁC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT
CHO CÁN BỘ ĐẢNG VIÊN Ở QUẬN PHÚ
NHUẬN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH –
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN VÀ
THỰC TIỄN
1.1. Công tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên và
đổi mới công tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng
viên ở quận Phú Nhuận Thành phố Hồ Chí Minh
1.2. Thực trạng và một số kinh nghiệm đổi mới công tác
giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở quận Phú
Nhuận Thành phố Hồ Chí Minh
Chương 2 YÊU CẦU VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI
CÔNG TÁC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO CÁN
BỘ, ĐẢNG VIÊN Ở QUẬN PHÚ NHUẬN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY
2.1. Sự tác động của tình hình, nhiệm vụ và yêu cầu đổi mới công
tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở quận Phú
Nhuận Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay
2.2. Những giải pháp cơ bản đổi mới công tác giáo dục pháp luật
cho cán bộ, đảng viên ở quận Phú Nhuận Thành phố Hồ Chí
Minh hiện nay
KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

3

13

13

33

56

56

69
94
96
99


3
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị lớn nhất cả nước về quy mô cũng như
tiềm lực kinh tế, đặc biệt khi được chọn là địa phương thí điểm xây dựng mô
hình chính quyền đô thị. Vì thế, yêu cầu đặt ra hiện nay chính là đảm bảo chất
lượng nguồn nhân lực có chất lượng, đặc biệt là đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Trong thời gian qua, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho cán bộ, công
chức nói chung cũng như hoạt động giáo dục pháp luật cho đội ngũ cán bộ, đảng
viên nói riêng đã được chính quyền thành phố quan tâm với những nội dung,
biện pháp phù hợp. Điều này đã đáp ứng được phần nào yêu cầu thực tiễn của
hoạt động cải cách tư pháp, cải cách hành chính được Đảng và nhà nước quán

triệt trong nội dung của Nghị quyết 49/NQ-TW ngày 02 tháng 6 năm 2005 của
Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 và Chỉ thị 32/CTTW ngày 09 tháng 12 năm 2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy trong quá trình triển khai và thực hiện hoạt
động giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên vẫn còn một số hạn chế. Vì
vậy, rất cần những công trình nghiên cứu chuyên sâu về vấn đề này vì một số
nguyên nhân chủ yếu sau đây:
Thứ nhất: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng
Cộng sản Việt Nam ở mục 1 phần IX của Báo cáo Chính trị đã ghi: "Nhà
nước là công cụ chủ yếu để thực hiện quyền làm chủ của nhân dân, là Nhà
nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân", "Nhà nước quản lý xã hội bằng
pháp luật. Mọi cơ quan tổ chức, cán bộ, công chức, mọi công dân có nghĩa vụ
chấp hành Hiến pháp và pháp luật". Để có được "Nhà nước pháp quyền của
dân, do dân, vì dân" ở nước ta hiện nay, điều quan trọng hàng đầu là phải xây
dựng được một đội ngũ cán bộ, công chức vừa có đức vừa có tài. Đó là những
con người có bản lĩnh chính trị vững vàng trên cơ sở lập trường của giai cấp


4
công nhân, tuyệt đối trung thành với lý tưởng cách mạng, với chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Đó là những con người có ý thức và năng
lực đấu tranh bảo vệ quan điểm, đường lối của Đảng, nắm vững chính sách và
pháp luật của Nhà nước.
Thứ hai: Để quản lý được Nhà nước và xã hội bằng pháp luật theo tiêu
chí của một nhà nước pháp quyền, cán bộ, công chức phải được trang bị
những kiến thức về nhà nước và pháp luật một cách đầy đủ và kịp thời.
Nhưng hiện nay, qua các phương tiện thông tin đại chúng cho thấy: ở nhiều
địa phương, việc vi phạm pháp luật, làm trái pháp luật của cán bộ, công chức
không phải là ít. Trong nhiều nguyên nhân dẫn đến sự vi phạm đó, có một
nguyên nhân cơ bản, đó là cán bộ, công chức chưa nắm vững kiến thức về nhà
nước và pháp luật. Ở những năm gần đây, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ,
công chức nói chung, đào tạo, bồi dưỡng, giáo dục pháp luật của Quận Phú

Nuận nói riêng đã được cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương quan tâm
hơn. Việc mở các lớp đào tạo cán bộ, công chức tại tỉnh và tham gia thi tuyển,
cử tuyển cán bộ, công chức đi học ở các cơ sở đào tạo chuyên ngành về nhà
nước và pháp luật ngày càng nhiều hơn. Tuy vậy, việc đào tạo, bồi dưỡng,
giáo dục pháp luật để đáp ứng yêu cầu của công tác quản lý nhà nước và quản
lý xã hội cho đội ngũ cán bộ, công chức ở các địa phương trong Quận hiện
nay đang còn là vấn đề bức xúc. Là một công chức, công tác nhiều năm ở cơ
sở hiện nay đang đảm nhiệm công tac tuyên truyền trong Hội đồng phối hợp
tuyên truyền giáo dục pháp luật Quận Phú Nhuận, tôi đã tham gia nhiều đợt
nghiên cứu thực tế ở các địa phương trên địa bàn Quận. Qua tiếp xúc, trao
đổi, khảo sát và làm việc với nhiều cán bộ, công chức ở Quận nhất là với đội
ngũ cán bộ, công chức ở các phường đã cho thấy: Còn một bộ phận khá lớn
cán bộ, công chức hiểu biết pháp luật rất sơ sài, hời hợt. Nhiều cán bộ, công
chức chưa phân biệt được giữa các loại vi phạm pháp luật hành chính, dân sự,


5
hình sự... Làm thế nào để tất cả cán bộ, công chức trong hệ thống chính trị ở các
địa phương trong Quận khi đã tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội phải
nắm bắt, am hiểu pháp luật một cách chặt chẽ, áp dụng pháp luật một cách đúng
đắn, trước hết là trong lĩnh vực mà mình thực hiện chức năng quản lý.
Thứ ba: Pháp luật của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là
sự thể hiện ý chí chính trị của toàn thể nhân dân, được nhà nước thể chế hóa
thông qua việc xây dựng và hoàn thiện các chế định để quản lý nhà nước,
quản lý xã hội bằng pháp luật. Bảo đảm pháp luật vừa là công cụ để nhà nước
quản lý xã hội, vừa là công cụ để nhân dân kiểm tra, giám sát quyền lực nhà
nước. Quản lý đất nước theo pháp luật, đồng thời coi trọng xây dựng nền tảng
đạo đức xã hội. Vì thế, để pháp luật được thực thi và tồn tại trong xã hội thì
trước tiên người dân phải phải hiểu bản chất của nó. Để làm được điều này,
nhà nước đã có nhiều chính sách nhằm đưa pháp luật đến gần hơn với đời

sống người dân bằng nhiều hình thức. Trong đó, phổ biến nhất hiện nay là
hoạt động tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật. Đặc biệt là hoạt động
giáo dục pháp luật cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Nếu đội ngũ này chấp hành
nghiêm chỉnh chủ trương, chính sách sẽ làm cho pháp luật được áp dụng đúng
đắn – thể hiện bản chất nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.
Bên cạnh đó, việc tuân thủ pháp luật của đội ngũ này chính là những tấm
gương mẫu mực cho người dân học hỏi, noi theo. Đây là một trong những chủ
trương quan trọng và đã được cụ thể hóa trong Chỉ thị 32/CT-TW với tinh
thần: “Phổ biến, giáo dục pháp luật là một bộ phận của công tác giáo dục
chính trị, tư tưởng; là nhiệm vụ của toàn bộ hệ thống chính trị đặt dưới sự
lãnh đạo của Đảng”. Vì vậy, thời gian qua Quận Phú Nhuận, Thành phố Hồ
Chí Minh đã có nhiều hoạt động nhằm đẩy mạnh công tác này và đã đạt được
nhiều kết quả không những đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên mà còn tác
động trực tiếp đến nhận thức của người dân. Tuy nhiên, so với mục tiêu đề ra


6
thì hoạt động này vẫn còn một số hạn chế như: Một số cán bộ, đảng viên thiếu
ý thức tự giác rèn luyện, tu dưỡng đạo đức chính trị, vi phạm pháp luật, vi
phạm kỷ luật Đảng… Một số cơ quan, đơn vị chưa thực sự quan tâm và đầu
tư cho hoạt động này về nội dung cũng như hình thức.
Thứ tư: Bên cạnh sự tác động tích cực của nền kinh tế thị trường thì ảnh
hưởng tiêu cực của nó mang lại cũng khá lớn, đã và đang là vấn đề nan giải
cho nhiều quốc gia trên thế giới cũng như Việt Nam hiện nay. Những ảnh
hưởng tiêu cực của sự gia nhập nền kinh tế thị trường thể hiện trên nhiều lĩnh
vực như: Sự phân tầng xã hội giữa giàu – nghèo ngày càng lớn, chủ nghĩa
thực dụng, chủ nghĩa cá nhân… ngày càng rõ nét. Một số người (trong đó có
đội ngũ cán bộ, đảng viên) bị lệch lạc trong tư duy nhận thức dẫn đến tình
trạng bất mãn chế độ, cấu kết với các phần tử phản động trong và ngoài nước
nhằm xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của nhà nước,

phủ nhận sự lãnh đạo của Đảng, đòi đa nguyên chính trị, làm mất đi lòng tin
của nhân dân vào chế độ cầm quyền.
Tất cả những vấn đề nêu trên cho thấy hoạt động giáo dục pháp luật cho
cán bộ, Đảng viên đôi lúc đã lạc hậu không còn phù hợp với tình hình hiện
nay. Vì vậy, cần sớm có những phương hướng đổi mới công tác này trong thời
gian tới.Vì vậy, học viên lựa chọn đề tài: “Đổi mới công tác giáo dục pháp
luật cho cán bộ, đảng viên ở quận Phú Nhuận Thành phố Hồ Chí Minh
hiện nay” làm đề tài luận văn Thạc sĩ chuyên ngành xây dựng Đảng và chính
quyền nhà nước.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Gíao dục pháp luật (GDPL) với tư cách là một phạm trù pháp lý là một
dạng hoạt động của Nhà nước trong tổ chức thực hiện pháp luật, biện pháp
tăng cường pháp chế, vấn đề này đã thu hút sự quan tâm, nghiên cứu của
nhiều cơ quan và các nhà khoa học từ trước đến nay đặc biệt là trong thời kỳ


7
đổi mới đất nước, đổi mới xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền của
dân, do dân, vì dân. + Các công trình nghiên cứu ở ngoài nước như: - "Giáo
dục ý thức pháp luật với việc tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa", Luận án
tiến sĩ luật của Trần Ngọc Đường. - "ý thức pháp luật xã hội chủ nghĩa và
GDPL cho nhân dân lao động ở Việt Nam", Luận án phó tiến sĩ luật của
Nguyễn Đình Lộc. + ở trong nước việc nghiên cứu GDPL được nhiều tác giả
đề cập đến những khía cạnh và mức độ khác nhau, thể hiện trong các công
trình nghiên cứu, bài viết đăng trên các báo, tạp chí và GDPL đã là đề tài của
nhiều luận án, luận văn luật học, các công trình nghiên cứu đó có thể kể đến
như: - "Giáo dục pháp luật cho nhân dân" của tác giả Nguyễn Ngọc Minh
(Tạp chí Cộng sản, số 10, trang (tr).34-38, năm 1983) . - "Giáo dục ý thức
pháp luật để tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa và xây dựng con người
mới" của Phùng Văn Tửu (Tạp chí Giáo dục lý luận, số 4, tr. 18-22, năm

1985) ; - "Cơ sở khoa học của việc xây dựng ý thức và lối sống theo pháp
luật" (Đề tài khoa học cấp Nhà nước, mã số 07-17 do Viện Nhà nước - pháp
luật thuộc Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn chủ trì) ; - "Một số vấn đề
lý luận và thực tiến trong công cuộc đổi mới", đề tài khoa học cấp Bộ, mã số
92-98, 223 ĐT (Đề tài) của Viện Nghiên cứu Khoa học pháp lý - của Bộ tư
pháp; - "Tìm kiếm mô hình phổ biến giáo dục pháp luật có hiệu quả trong một
số dân tộc ít người", đề tài khoa học cấp Bộ của Viện Nghiên cứu Khoa học
pháp lý; - "Giáo dục pháp luật trong các trường Đại học, trung học chuyên
nghiệp và dạy nghề không chuyên luật ở nước ta hiện nay", Luận án Phó tiến
sĩ của Đinh Xuân Thắng; - "Giáo dục pháp luật qua hoạt động tư pháp ở Việt
Nam", Luận án phó tiến sĩ của Dương Thị Thanh Mai; - "Giáo dục pháp luật
cho dân tộc Khơme Nam Bộ (qua thực tiễn An Giang)", Luận văn thạc sĩ của
Lê Văn Bền; - "Bàn về giáo dục pháp luật" của phó tiến sĩ Trần Ngọc Đường Dương Thị Thanh Mai, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 1995. -


8
"Một số vấn đề về phổ biến giáo dục pháp luật trong giai đoạn hiện nay",
Luận văn thạc sĩ của Đặng Ngọc Hoàng. - Một số bài viết của các tác giả đã
đăng trên Tạp chí thời gian gần đây: - "Nhìn lại một năm công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật ở Gia Lai" của Trần Xuân Thiệp, (Tạp chí Dân chủ và pháp
luật, số 2/2000). - "Xã hội hóa công tác phổ biến giáo dục pháp luật trong tình
hình mới" của Hồ Viết Hiệp (Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số 9/2000). "Xây dựng lối sống theo pháp luật và vấn đề giáo dục pháp luật trong nhà
trường", Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số 11/2001. Những năm qua, quán
triệt các nghị quyết, chỉ thị của Đảng và Luật phổ biến, giáo dục pháp luật,
đã có nhiều cán bộ lãnh đạo, quản lý, cán bộ khoa học, các cơ quan nghiên
cứu, chỉ đạo nghiên cứu về pháp luật và tuyên truyền, giáo dục pháp luật
cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Dưới đây là một số công trình tiêu
biểu:
Nghiên cứu những vấn đề lý luận chung về giáo dục pháp luật bao gồm:
- Giáo dục ý thức pháp luật, Nguyễn Trọng Bích, Tạp chí xây dựng Đảng, số

4/1989. - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về giáo dục pháp luật trong thời
kỳ đổi mới, Đề tài khoa học cấp Bộ, mã số 92 – 98 – 223 – Đề tài của Viện
Nghiên cứu khoa học pháp lý – Bộ Tư pháp. - Bàn về giáo dục pháp luật, của
hai tác giả Trần Ngọc Đường và Dương Thanh Mai, Nhà xuất bản Chính trị
quốc gia, Hà nội, 1995. - Xã hội hoá công tác phổ biến giáo dục pháp luật
trong tình hình mới của Hồ Hữu Hiệp, Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số
9/2000, nghiên cứu về giáo dục pháp luật đối với các đối tượng cụ thể bao
gồm: - Nâng cao ý thức pháp luật của đội ngũ cán bộ quản lý hành chính ở
nước ta hiện nay, Luận án Phó tiến sĩ của Lê Đình Kiên, 1993. - Giáo dục
pháp luật trong các trường trung học chuyên nghiệp và dạy nghề ở nước ta
hiện nay, Luận án Phó tiến sĩ của Đinh Xuân Thảo, 1996. - Một số vấn đề về
giáo dục pháp luật trong giai đoạn hiện nay, của Vụ Phổ biến giáo dục pháp


9
luật, Bộ Tư pháp, Nhà xuất bản Thanh niên, 1997. - Đổi mới giáo dục pháp
luật trong hệ thống các trường chính trị ở nước ta hiện nay, Đề tài khoa học
cấp Bộ, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, 2000. - Thực trạng và
phương hướng đổi mới giáo dục pháp luật hệ đào tạo trung học chính trị ở
nước ta hiện nay, Luận văn thạc sĩ Luật học của Đặng Ngọc Hoàng, 2000. Nâng cao chất lượng giáo dục pháp luật trong đào tạo sĩ quan hậu cần hiện
nay, Luận văn thạc sĩ Luật học của Lê Hồng Sơn, 2004, nghiên cứu giáo dục
pháp luật có mối quan hệ với các lĩnh vực khác bao gồm: - Giáo dục ý thức
pháp luật với việc tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, Luận án Phó tiến sĩ
Luật học của Trần Ngọc Đường, 1988. - Xây dựng ý thức và lối sống theo
pháp luật, do Gíao sư.Tiến sĩ khoa học Đào Trí Úc chủ biên, 1995.
Các công trình trên đều khẳng định rằng công tác phổ biến, giáo dục
pháp luật là khâu đầu tiên của quá trình thi hành pháp luật và có vai trò hết
sức quan trọng trong việc tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, xây dựng
Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân
và vì nhân dân. Trong các công trình này đã khái quát, phân tích khá sâu sắc

quan điểm của Đảng, pháp luật Nhà nước về phổ biến giáo dục pháp luật; chỉ
rõ, vị trí, vai trò, ý nghĩa tầm quan trọng của công tác phổ biến, giáo dục pháp
luật; đánh giá thực trạng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; chỉ rõ nguyên
nhân của những ưu điểm, hạn chế, khuyết điểm và đề xuất những giải pháp
nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật….
Tuy nhiên, do mục đích, nhiệm vụ, đối tượng của các công trình khác
nhau và việc phổ biến, giáo dục pháp luật được các công trình này xác định
như là một giải pháp xây dựng, phát triển ý thức của cán bộ, công chức; mà
chưa đi sâu nghiên cứu công tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên với
tính chất là một công trình khoa học độc lập. Kết qủa nghiên cứu của công
trình thuộc các chuyên ngành khoa học khác nhau là những tài liệu có giá


10
trị lý luận, thực tiễn để tác giả luận văn kế thừa chọn lọc… Song, cho đến
nay chưa có công trình nào nghiên cứu về: Đổi mới công tác giáo dục pháp
luật cho cán bộ, đảng viên ở các quận Phú Nhuận thuộc thành phố Hồ Chí
Minh hiện nay. Vì vậy, đề tài mà học viên lựa chọn nghiên cứu không trùng
lặp với các công trình, đề tài đã nghiệm thu, công bố và các luận văn, luận án
đã bảo vệ.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
* Mục đích nghiên cứu: Luận giải làm rõ một số vấn đề cơ bản về
lý luận, thực tiễn và đề xuất những giải pháp đổi mới công tác giáo dục
pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở Quận Phú Nhuận thành phố Hồ Chí
Minh hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
- Luận giải làm rõ những vấn đề cơ bản về lý luận, thực tiễn cơ bản về đổi
mới công tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở Quận Phú Nhuận thành
phố Hồ Chí Minh hiện nay.
- Đánh giá đúng thực trạng và rút ra một số kinh nghiệm đổi mới công

tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở Quận Phú Nhuận thành phố Hồ
Chí Minh hiện nay.
- Xác định yêu cầu và đề xuất một số giải pháp cơ bản đổi mới công tác
giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở Quận Phú Nhuận thành phố Hồ Chí
Minh hiện nay.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài
* Đối tượng nghiên cứu
Đổi mới công tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở Quận Phú
Nhuận thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.
* Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu về nhận thức, hiểu
biết về pháp luật và ý thức tự giác chấp hành pháp luật của cán bộ, đảng viên ở


11
Quận Phú Nhuận; hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai tổ chức thực hiện
công tác giáo dục, tuyên truyền pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở Quận Phú
Nhuận thành phố Hồ Chí Minh. Các tài liệu, số liệu điều tra, khảo sát phục vụ
đề tài tập trung chủ yếu từ 2010 đến nay
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận: Là hệ thống quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm, đường lối của Đảng Cộng sản Việt
Nam, chính sách, pháp luật của Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
về pháp luật và giáo dục pháp luật; các nghị quyết, chỉ thị của Thành ủy,
Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh về giáo dục, phổ biến, tuyên
truyền pháp luật cho cán bộ, đảng viên và nhân dân.
* Cơ sở thực tiễn: Thực tiễn công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ
biến pháp luật cho cán bộ, đảng viên của cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan,
ban ngành, đoàn thể các cấp ở Quận Phú Nhuận Thành phố Hồ Chí Minh;
các tư liệu, số liệu trong các báo cáo sơ kết, tổng kết về công tác tuyên
truyền, giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên của Thành ủy, quận ủy,

ủy ban nhân dân và các tư liệu, số liệu điều tra, khảo sát của tác giả về
công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở Quận
Phú Nhuận thành phố Hồ Chí Minh.
* Phương pháp nghiên cứu: Trên cơ sở phương pháp luận duy vật
biện chứng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đề tài sử dụng
phương pháp nghiên cứu khoa học của chuyên ngành và liên ngành; trong đó
chú trọng sử dụng các phương pháp lôgích - lịch sử, phân tích, tổng hợp, khái
quát hoá, trừu tượng hoá, thống kê, so sánh, hệ thống - cấu trúc, nghiên cứu lý
luận, tổng kết thực tiễn, khảo sát - điều tra xã hội học và phương pháp chuyên
gia để thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài.


12
6. Ý nghĩa của đề tài
Đề tài luận văn góp phần làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về
tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở Quận Phú Nhuận
Thành phố Hồ Chí Minh; cung cấp cơ sở khoa học cho cấp ủy đảng, ủy ban
nhân dân các cấp xác định các chủ trương, giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo nâng
cao chất lượng công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở
các quận, huyện của Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay. Luận văn có thể dùng
làm tài liệu tham khảo, nghiên cứu trong giảng dạy, học tập của cán bộ, giảng
viên, học viên ở trường chính trị của Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh,
thành phố khu vực phía Nam
7. Kết cấu của đề tài
Luận văn gồm: Mở đầu, 2 chương (4 tiết), kết luận, danh mục tài liệu
tham khảo và các phụ lục.


13

Chương 1
ĐỔI MỚI CÔNG TÁC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO CÁN BỘ
ĐẢNG VIÊN Ở QUẬN PHÚ NHUẬN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH –
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1. Công tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên và một số
vấn đề cơ bản về đổi mới công tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng
viên ở quận Phú Nhuận thành phố Hồ Chí Minh
1.1.1. Công tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở quận Phú
Nhuận thành phố Hồ Chí Minh
* Khái quát về quận Phú Nhuận
Quận Phú Nhuận là một quận nội thành của Thành phố Hồ Chí Minh.
Ngày 2 tháng 7 năm 1976, Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt
Nam khoá VI, kỳ họp thứ 1 chính thức đổi tên thành phố Sài Gòn - Gia Định
thành Thành phố Hồ Chí Minh. Quận Phú Nhuận trở thành quận trực thuộc
Thành phố Hồ Chí Minh. Quận nằm về hướng Tây Bắc, cách trung tâm thành
phố 4,7 km theo đường chim bay, được xem là quận cửa ngõ ra vào phía Bắc
của khu trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh. Phía Đông quận giáp với quận
Bình Thạnh. Phía Tây giáp quận Tân Bình. Phía Nam giáp quận 1 và quận 3.
Phía Bắc giáp quận Gò Vấp. Quận Phú Nhuận hiện được chia làm 15 phường.
Quận Phú Nhuận có diện tích là 4,855 Km2 chiếm 3,66% diện tích khu vực
nội thành.
Trung tâm hành chính của quận Phú Nhuận tập trung chủ yếu trên trục
đường Nguyễn Văn Trỗi. Ngoài ra, các trung tâm giao dịch, dịch vụ và
thương mại tập trung phát triển theo các tuyến đường chính như Nguyễn Văn
Trỗi, Phan Xích Long, Hoàng Văn Thụ đến Phan Đăng Lưu, và từ Nguyễn
Kiệm đến Phan Đình Phùng.


14
Cơ cấu kinh tế Quận phát triển theo xu hướng dịch vụ thương mại,

công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp. Các loại hình dịch vụ cao cấp như tài
chính, tín dụng, văn phòng cho thuê, nhà ở cao cấp, dịch vụ du lịch…đang
phát triển mạnh. Về công nghiệp phát triển các ngành sản xuất sạch, kỹ thuật
cao. Định hướng quy hoạch của Quận là điều chỉnh quy hoạch theo hướng
giảm mật độ, tăng chiều cao, dành đất phát triển hạ tầng xã hội. Trong đó, ưu
tiên xây dựng nhà cao tầng, kết hợp chức năng ở và các loại hình dịch vụ qua
việc kết hợp quy hoạch đồng bộ giữa xây dựng mới và phát triển mạng lưới
giao thông. Trên lĩnh vực sản xuất công nghiệp trong thủ công nghiệp, bên
cạnh duy trì kinh tế nhà nước, Quận đã hình thành trên 40 công ty tư doanh,
các đơn vị này đã tạo ra một khối lượng sản phẩm đáng kể góp phần thu ngân
sách và giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động mỗi năm. Sự phát triển về
kinh tế đã tạo điều kiện nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân,
trình độ dân trí và sinh hoạt tinh thần ngày một cao và phong phú. Bộ mặt đô
thị, xã hội, con người Phú Nhuận đều đổi mới. Tiềm lực quốc phòng – an ninh
ngày càng được củng cố và tăng cường.
Theo điều tra dân số năm 2010, tổng dân số Quận phú Nhuận 175. 000
người; mật độ 35,897 người/km2. Dân tộc Kinh chiếm đa số (96,12%) còn lại
một số dân tộc khác là: Hoa, Tày, Thái, Khơme, Mường, Nùng và Chăm.
Quận Phú Nhuận là nơi có nhiều cơ sở của các tôn giáo: Phật giáo, Thiên
chúa giáo, Hồi giáo, Tin lành, Cao đài. Trên địa bàn Quận phú Nhuận có 47
chùa, tu viện Phật giáo; 14 nhà thờ, tu viện Thiên chúa giáo; 4 nhà thờ Tin
lành; 2 thánh thất Cao đài và 2 thánh đường Hồi giáo.
Hiện nay, cùng với phát triển kinh tế là trọng tâm, xây dựng Đảng là
then chốt, các cấp ủy, ủy ban nhân dân các cấp đã quan tâm xây dựng, củng
cố hệ thống chính trị; chú trọng đẩy mạnh phong trào toàn dân tham gia bảo
vệ an ninh Tổ quốc, phòng chống tội phạm, làm thất bại các âm mưu, thủ


15
đoạn, hành động chống phá cách mạng của các lực lượng thù địch trên địa bàn

quận…Nhờ vậy, tình hình an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội của quận
luôn được giữ vững, tạo điều kiện thuận lợi xây dựng và phát triển kinh tế…
Đảng bộ quận Phú Nhuận, gồm có 45 chi bộ, đảng bộ cơ sở; trong đó
có 21 đảng bộ cơ sở, 24 chi bộ cơ sở, với 4681 đảng viên ( tính đến tháng 12
năm 2014). Đội ngũ cán bộ, đảng viên ở Quận Phú Nhuận là những người
công tác trong các tổ chức của hệ thống chính trị từ cấp quận đến cấp phường,
trong các cơ quan đơn vị hành chính, sự nghiệp, cơ sở sản xuất, có chức trách,
nhiệm vụ trực tiếp thực hiện và giáo dục, hướng dẫn, tuyên truyền vận động
nhân dân hành động theo Hiến Pháp và pháp luật. Hơn ai hết họ phải được
trang bị những kiến thức về pháp luật, có như thế mới làm tròn vai trò của
người chiến sỹ tiên phong. Xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội
chủ nghĩa càng phải đòi hỏi đẩy mạnh giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng
viên. Đây là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước và của mỗi cán bộ, đảng viên.
* Quan niệm công tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở quận
Phú Nhuận thành phố Hồ Chí Minh
Ngày 20 tháng 6 năm 2012, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 3 thông qua Luật phổ biến, giáo dục
pháp luật. Luật phổ biến, giáo dục pháp luật quy định quyền được thông tin về
pháp luật và trách nhiệm tìm hiểu, học tập pháp luật của công dân; nội dung,
hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá
nhân có thẩm quyền và các điều kiện bảo đảm cho công tác phổ biến, giáo
dục pháp luật.
Giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở Quận phú Nhuận là hoạt
động có mục đích, có kế hoạch của các chủ thể và các lực lượng để tuyên
truyền, phổ biến các tri thức pháp luật, các bộ luật, các văn bản pháp luật
của Nhà nước, xây dựng ý thức pháp luật, bồi dưỡng tình cảm, thói quen,


16
hành vi, niềm tin và ý chí quyết tâm phấn đấu rèn luyện, chấp hành triệt để

những yêu cầu của pháp luật trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ, góp phần
phát triển phẩm chất, năng lực, phong cách làm việc của cán bộ, đảng viên.
Mục đích của giáo dục pháp luật là nâng cao nhận thức, trách nhiệm,
góp phần củng cố, phát triển ở cán bộ, đảng viên khả năng tự ý thức, tự chủ,
tự tin, tự giác và tự trọng trong việc tiếp nhận và chấp hành luật pháp; nâng
cao ý thức kiên quyết đấu tranh chống lại những hiện tượng tiêu cực, sự phá
hoại luật pháp Nhà nước của các thế lực thù địch.
Chủ thể giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên trên địa bàn Quận
Phú Nhuận bao gồm: Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân Thành
phố Hồ Chí Minh; cấp ủy, tổ chức đảng, hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân
các cấp thuộc Đảng bộ Quận Phú Nhuận; cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì
của các tổ chức chính trị - xã hội trong hệ thống chính trị Quận Phú Nhuận.
Lực lượng tham gia giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên trên địa
bàn Quận Phú Nhuận là các tổ chức trong hệ thống chính trị Quận và các
phường; các cơ quan, ban ngành, đoàn thể của quận ủy, ủy ban nhân dân; ban
tuyên giáo, phòng tư pháp, các cơ quan truyền thông, báo chí, truyền hình,
phát thanh của Thành phố Hồ Chí Minh và của các quận... Các tổ chức kinh tế
- xã hội của Trung ương, Thành phố và toàn thể nhân dân trên địa bàn Quận
Phú Nhuận Thành phố Hồ Chí Minh.
Đối tượng giáo dục pháp luật là toàn thể cán bộ, đảng viên của Đảng
bộ Quận Phú Nhuận trực tiếp quản lý và những cán bộ, đảng viên đang công
tác làm việc, sinh hoạt ở các cơ quan, đơn vị, tổ chức kinh tế… của Thành
phố và Trung ương nhưng hàng ngày về sinh hoạt với gia đình, cư trú trên địa
bàn Quận Phú Nhuận.
Nội dung giáo dục pháp luật bao gồm Hiến pháp, các bộ luật, các văn
bản dưới luật, các quy định của địa phương liên quan trực tiếp đến việc thực


17
hiện chức trách, nhiệm vụ của mỗi cán bộ, đảng viên. Trọng tâm là các quy

định của pháp luật về dân sự, hình sự, hành chính, hôn nhân và gia đình, bình
đẳng giới, đất đai, xây dựng, bảo vệ môi trường, biển đảo, lao động, giáo dục,
y tế, quốc phòng, an ninh, giao thông, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công
dân, quyền hạn và trách nhiệm của cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức,
các văn bản quy phạm pháp luật mới được ban hành. Các điều ước quốc tế
mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên, các thỏa thuận
quốc tế. Ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật; ý thức bảo vệ pháp luật;
lợi ích của việc chấp hành pháp luật; gương người tốt, việc tốt trong thực
hiện pháp luật.
Hình thức, biện pháp giáo dục pháp luật thường là đan xen vào các hoạt
động trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, được xây dựng thành nội dung
chương trình giáo dục pháp luật của tổ chức đảng, chính quyền, các tổ chức
chính trị - xã hội khác; thông qua việc thực thi pháp luật của các cơ quan chức
năng, duy trì các chế độ quy định của cơ quan, đơn vị; thông qua các phương
tiện thông tin đại chúng của Trung ương, Thành phố và của Quận; qua thực
hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở; phát huy dân chủ của nhân dân ở cơ sở giáo
dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên; thông qua thực hiện Ngày pháp luật theo
quy định của Luật phổ biến, giáo dục pháp luật. Thông qua các hình thức,
biện pháp của công tác tư tưởng: tuyên truyền cổ động; văn hoá văn nghệ;
giáo dục chính trị - tư tưởng; kết hợp giữa giáo dục của tổ chức, tập thể mà
mỗi cán bộ, đảng viên là thành viên với tự nghiên cứu, học tập về pháp luật;
thông qua hoạt động thi hành công vụ…
Thực chất của giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở quận Phú
Nhuận Thành phố Hồ Chí Minh là hoạt động có mục đích, có kế hoạch của cả
chủ thể và đối tượng, các lực lượng thông qua các nội dung, hình thức, biện
pháp của công tác tư tưởng - văn hoá để trang bị, nâng cao kiến thức, hiểu


18
biết về pháp luật của Nhà nước của đội ngũ cán bộ, đảng viên; làm cho

những kiến thức, hiểu biết ấy trở thành nhận thức, tư tưởng, tình cảm, niềm
tin vững chắc và ý chí quyết tâm phấn đấu rèn luyện, tự giác chấp hành
triệt để những yêu cầu của pháp luật, góp phần phát triển phẩm chất, năng
lực, phong cách làm việc của cán bộ, đảng viên và phòng ngừa ngăn chặn
hành vi vi phạm kỷ luật, pháp luật trong cán bộ, đảng viên của Quận Phú
Nhuận Thành phố Hồ Chí Minh.
* Đặc điểm giáo dục pháp luật cho đội ngũ cán bộ, đảng viên ở
Quận Phú Nhuận Thành phố Hồ Chí Minh
Một là, trình độ nhận thức của đội ngũ cán bộ, đảng viên không đồng
đều, khả năng tiếp thu kiến thức pháp luật của không ít người còn khó khăn,
nhất là cán bộ, đảng viên ở cơ sở khu dân cư. Cán bộ, đảng viên ở Quận Phú
Nhuận đa dạng về trình độ học vấn và cương vị công tác. Có người có trình
độ học vấn sau đại học, cao đẳng, đại học, trung cấp với nhiều chuyên ngành
đào tạo khác nhau. Nhưng cũng có người, chủ yếu là cấp phường chưa được
đào tạo cơ bản mà chủ yếu trưởng thành từ thực tiễn công tác và chỉ được bồi
dưỡng tập huấn ở các trung tâm giáo dục lý luận chính trị của Quận, Thành
phố. Với những cán bộ, đảng viên đã được đào tạo cơ bản ở bậc cao đẳng, đại
học nên đều có kiến thức khá cơ bản về các chuyên ngành và được trang bị
những kiến thức và rèn luyện những kỹ năng tự nghiên cứu, học tập pháp luật.
Đây chính là nền tảng, điều kiện để họ nghiên cứu về pháp luật. Ở họ có khả
năng nghiên cứu độc lập, sáng tạo, có khả năng vận dụng tổng hợp các kiến
thức vào hoạt động nghiên cứu, tuyên truyền pháp luật. Tuy nhiên, do tính
chất đa dạng về chuyên ngành, cương vị công tác nên kiến thức về pháp luật
của đối tượng này cũng rất khác nhau. Mỗi một chức danh, chuyên môn,
nghiệp vụ có các yêu cầu, nội dung cụ thể khác nhau về kiến thức, kỹ năng,
kinh nghiệm chuyên môn và yêu cầu, nội dung học tập, nghiên cứu về pháp


19
luật cũng khác nhau. Với những người chưa qua các trường đào tạo cơ bản,

nên còn thiếu hụt những kiến thức hiểu biết về pháp luật. Ở họ rất khó khăn
trong việc nắm kiến thức pháp luật vào thực hiện chức trách nhiệm vụ cũng
như tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho nhân dân. Đặc điểm này
đòi hỏi việc giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở Quận Phú Nhuận phải
căn cứ vào trình độ đào tạo trước đây, cũng như cương vị công tác của các lớp
đối tượng cán bộ, đảng viên, để xác định nội dung, hình thức, phương pháp
tuyên tuyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho phù hợp.
Hai là, tính đa dạng, phức tạp về môi trường, cương vị công tác của
đội ngũ cán bộ, đảng viên ở Quận Phú Nhuận Thành phố Hồ Chí Minh. Theo
môi trường và cương vị công tác có thể phân chia đối tượng giáo dục pháp
luật cho cán bộ, đảng viên ở Quận Phú Nhuận Thành phố Hồ Chí Minh theo
ba nhóm: Nhóm những cán bộ, đảng viên đang công tác, làm việc trong hệ
thống chính trị Quận và các phường trên địa bàn Quận. Nhóm này thuộc diện
cán bộ, công chức đang công tác ở các cơ quan, đơn vị, nhà trường, các tổ
chức trong hệ thống chính trị Quận và cơ sở. Họ có nhiều điều kiện thuận lợi
tiếp xúc với các văn bản pháp luật mới. Đặc biệt, những người công tác trong
bộ máy chính quyền thường xuyên sử dụng những kiến thức pháp luật trong
thực thi chức trách, nhiệm vụ hàng ngày của công tác quản lý nhà nước.
Nhóm những cán bộ đảng viên ở các khu dân cư, bao gồm những đảng
viên sinh hoạt học tập, công tác, những người đã về hưu do đảng bộ, chi bộ cơ
sở trực tiếp quản lý. Trình độ nhận thức, kiến thức về pháp luật của họ cũng
rất khác nhau. Với những cán bộ, đảng viên trưởng thành từ cơ sở, công tác
tại cơ sở thường thiếu hụt kiến thức, hiểu biết về pháp luật; thiếu những kinh
nghiệm thực tiễn trong tổ chức, chỉ đạo, xử lý các “tình huống” pháp luật,
thiếu những kỹ năng cần thiết về tuyên truyền, giáo dục, phổ biến pháp luật.
Những đảng viên đã nghỉ hưu sinh hoạt ở cơ sở trên địa bàn Quận Phú Nhuận


20
có nhiều người là cán bộ trung, cao cấp đã công tác ở các cơ quan Trung ương

và địa phương, nhất là số cán bộ đã công tác trong ngành tư pháp và quân đội
có trình độ nghiên cứu, hiểu biết về pháp luật khá sâu sắc.
Nhóm những cán bộ, đảng viên không thuộc phạm vi, quyền hạn quản
lý trực tiếp của Đảng bộ Quận Phú Nhuận, nhưng hàng ngày về sinh hoạt với
gia đình ở trên địa bàn Quận. Những người này do cấp ủy, tổ chức đảng nơi
họ công tác và sinh hoạt trực tiếp quản lý, giáo dục rèn luyện, nên việc tuyên
truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật bị chi phối bởi cơ quan, đơn vị nơi họ
học tập, công tác, làm việc.Đặc điểm này đòi hỏi việc giáo dục pháp luật phải
đặc biệt chú ý nắm vững đặc điểm về nhiệm vụ, cương vị công tác, môi
trường hoạt động của các đối tượng cán bộ, đảng viên để xác định nội dung,
hình thức, biện pháp giáo dục pháp luật cho phù hợp.
Ba là, trong ý thức và hành vi của không ít cán bộ, đảng viên còn mang
nặng những dấu ấn, thói quen, tập tục của thành phần xuất thân và nơi cư
trú. Thành phần xuất thân, nơi cư trú, tuổi đời, tuổi đảng của cán bộ, đảng
viên ở Quận Phú Nhuận đa dạng, phức tạp. Đất nước phát triển kinh tế thị
trường đã tác động mạnh đến thành phần xuất thân của đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Nhưng nhìn chung thành phần xuất thân của cán bộ, đảng viên ở Quận Phú
Nhuận đều đảm bảo tiêu chuẩn về cơ cấu xã hội – giai cấp theo quy định.
Tuyệt đại đa số cán bộ, đảng viên ở Quận Phú Nhuận gia đình cư trú trên địa
bàn Quận, nhưng lại xuất thân ở các địa phương khác nhau của Thành phố Hồ
Chí Minh và vùng miền trên cả nước. Chính điều này quy định sự khác biệt
về nhận thức, nhu cầu, tình cảm, thị hiếu của họ. Trong ý thức, hành vi của họ
luôn in đậm dấu ấn cả tích cực và tiêu cực của những phong tục, tập quán của
vùng miền địa phương. Đặc điểm này đòi hỏi việc giáo dục pháp luật phải
khắc phục những phong tục, tập quán lạc hậu trong ý thức và hành vi của họ.
Bốn là, công tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở Quận Phú
Nhuận Thành phố Hồ Chí Minh có sự tham gia của nhiều tổ chức, nhiều lực


21

lượng, nhiều ngành, nhiều cấp. Luật phổ biến, giáo dục pháp luật quy định,
trách nhiệm của các tổ chức trong hệ thống chính trị, các cấp, các ngành và
nhân dân đối với công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật. Theo đó,
giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở Quận Phú nhuận Thành phố Hồ
Chí Minh có nhiều tổ chức, lực lượng tham gia. Bao gồm các tổ chức đảng
thuộc Đảng Bộ Quận, chính quyền Quận Phú Nhuận, các cấp, các ngành, các
đơn vị hành chính sự nghiệp, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Công
đoàn, Hội phụ nữ, Mặt trận Tổ quốc Việt nam cấp Quận và các phường trên
địa bàn Quận Phú Nhuận, các tổ chức kinh tế - xã hội trên địa bàn..Mỗi tổ
chức, lực lượng có chức năng, nhiệm vụ cụ thể trong giáo dục pháp luật cho
cán bộ, đảng viên. Đặc điểm này đòi hỏi phải phát huy vai trò và thực hiện sự
phối hợp chặt chẽ giữa các tổ chức, lực lượng tạo thành sức mạnh tổng hợp
trong công tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở Quận Phú Nhuận
Thành phố Hồ Chí Minh.
1.1.2. Một số vấn đề cơ bản về đổi mới giáo dục pháp luật cho cán bộ,
đảng viên ở quận Phú Nhuận thành phố Hồ Chí Minh
* Quan niệm đổi mới giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở quận
Phú Nhuận thành phố Hồ Chí Minh
Quan niệm đổi mới nói chung được hiểu: “Thay đổi cho khác hẳn với
trước, tiến bộ hơn, khắc phục được tình trạng lạc hậu, trì trệ và đáp ứng yêu
cầu của sự phát triển”[42, tr.337]. Trong đời sống thuật ngữ đổi mới được
hiểu là hoạt động của chủ thể trên cơ sở nhận thức đúng quy luật khách quan,
những điểm mạnh và hạn chế trong hoạt động của mình để thay đổi cách nghĩ,
cách làm cho hoạt động phù hợp với sự biến đổi, phát triển của tình hình để
đáp ứng nhu cầu của đời sống xã hội, cá nhân.
Từ năm 1986 đất nước ta bước vào thời kỳ đổi mới. Phân tích tình hình
thế giới và tình hình đất nước trong những năm cuối thập niên 70 và đầu thập


22

niên 80 của thế kỷ XX, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng khảng
định: Đổi mới là vấn đề có ý nghĩa sống còn đối với cách mạng nước ta.
Đường lối đổi mới của Đảng Cộng sản Việt Nam do Đại hội VI đưa ra và các
Đại hội tiếp sau phát triển triển hoàn thiện mở ra bước ngoặt lịch sử trong sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Trước hết là đổi mới tư
duy lý luận về chủ nghĩa xã hội, nhằm làm cho cán bộ, nhân dân nhận thức
đúng về chủ nghĩa xã hội, nhận ra được nguyên nhân của cái lạc hậu, trì trệ,
sai lầm về lý luận, thực tiễn trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đổi
mới tư duy là sự đổi mới toàn diện, trong đó, trọng tâm là đổi mới kinh tế, coi
việc đưa ra các giải pháp đúng đắn để phát triển kinh tế là quan trọng nhất.
Theo đó, Đảng ta khẳng định những vấn đề có tính nguyên tắc cơ bản chỉ đạo
sự nghiệp đổi mới chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Đó là, đổi mới không phải là
thay đổi mục tiêu xã hội chủ nghĩa mà làm cho mục tiêu ấy thực hiện có kết
quả bằng những quan niệm đúng đắn về chủ nghĩa xã hội, bằng những hình
thức, bước đi và biện pháp thích hợp.
Bất cứ một hoạt động nào đó của con người cũng đều có mục đích, đối
tượng tác động, nội dung, phương thức, phương tiện và được diễn ra trong
thời gian, không gian cụ thể. Nếu một khâu, một công việc nào đó trục trặc,
hoạt động kém kết quả, lập tức sẽ làm ảnh hưởng đến các khâu khác, mặt
khác mà do đó kết quả hoạt động sẽ rất hạn chế, thậm chí thất bại, không đạt
được mục đích đề ra. Đổi mới công tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng
viên ở Quận Phú Nhuận là một hoạt động chính trị - xã hội bao gồm nhiều
yếu tố hợp thành: chủ thể, đối tượng, nội dung, biện pháp, hình thức tổ chức,
phương tiện. Giữa chúng có mối quan hệ hữu cơ với nhau. Nếu một yếu tố
nào đó hoạt động trì trệ, không hiệu quả, kém chất lượng sẽ làm ảnh hưởng
đến đổi mới công tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở Quận Phú
Nhuận Thành phố Hồ Chí Minh chất lượng của thực hiện Ngày pháp luật.


23

Từ những phân tích trên, có thể quan niệm đổi mới công tác giáo dục
pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở Quận Phú Nhuận là tổng thể các hoạt
động của chủ thể trên cơ sở nhận thức sâu sắc, đầy đủ và vận dụng đúng
đắn các nguyên tắc, quy luật vào bổ sung, phát triển, nội dung, hình thức,
biện pháp giáo dục nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục
pháp luật, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, phát triển ý thức và năng lực thực
hiện pháp luật của đội ngũ cán bộ, đảng viên trên địa bàn Quận Phú Nhuận
Thành phố Hồ Chí Minh.
Thực chất của đổi mới công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật cho cán
bộ, đảng viên ở Quận Phú Nhuận Thành phố Hồ Chí Minh là hoạt động có
mục đích, có kế hoạch của các chủ thể, trên nền tảng lý luận chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam và
những kinh nghiệm đã được tổng kết để khắc phục cách nghĩ, cách làm cũ lạc
hậu, lỗi thời, trì trệ, bằng tư duy lý luận và cách làm mới tiến bộ, phù hợp với
sự phát triển của tình hình thực tiễn, nhiệm vụ cách mạng nhằm không ngừng
nâng cao chất lượng, hiệu quả tuyên truyền giáo dục pháp luật cho cán bộ,
đảng viên.
Mục đích của đổi mới giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở Quận
Phú Nhuận là nhằm tạo ra một chất lượng mới về nội dung, hình thức tổ chức,
cùng với công tác tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kiến thức chuyên
môn, năng lực công tác, kỹ năng và đạo đức nghề nghiệp qua đó góp phần
xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên vừa hồng vừa chuyên góp phần nâng cao
ý thức, năng lực thực hiện pháp luật của cán bộ, đảng viên.
Chủ thể lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý đổi mới giáo dục pháp luật cho cán
bộ, đảng viên ở Quận Phú Nhuận là Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban
nhân dân, các cơ quan, ban ngành đoàn thể của Thành ủy, Ủy ban nhân dân;
mà thường xuyên, trực tiếp là cấp uỷ, chính quyền các cấp của Quận Phú


24
Nhuận; cấp ủy, tổ chức đảng các cấp trong các cơ quan, ban ngành của quận;

cấp ủy, tổ chức đảng trong khu dân cư, trường học, các doanh nghiệp trên địa
bàn Quận Phú Nhuận Thành phố Hồ Chí Minh.
Lực lượng tham gia đổi mới giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở
Quận Phú Nhuận là toàn bộ các tổ chức trong hệ thống chính trị Quận Phú
Nhuận; các cơ quan, ban ngành, đoàn thể của quận ủy, ủy ban nhân dân; ban
tuyên giáo, phòng tư pháp, lực lượng công an, các cơ quan truyền thông, báo
chí, truyền hình, phát thanh và các tuyên truyền viên, báo cáo viên...nhân dân
và các cơ quan, đơn vị của Trung ương đóng trên địa bàn Quận Phú Nhuận.
Đối tượng của đổi mới công tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng
viên ở Quận Phú Nhuận là đổi mới tư duy, nâng cao nhận thức, trách nhiệm,
năng lực của chủ thể và các lực lượng; đổi mới, cải tiến nội dung giáo dục,
vận dụng linh hoạt, sáng tạo các hình thức, biện pháp; nâng cao chất lượng,
hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật.
Nội dung đổi mới công tác giáo dục pháp luật cho cán bộ, đảng viên ở
Quận Phú Nhuận có nội dung bao gồm:
Đổi mới tư duy, tức là đổi mới theo hướng tích cực, xác định công tác
phổ biến, giáo dục pháp luật không phải là nhiệm vụ riêng của Ngành Tư
pháp mà của tổng thể hệ thống chính trị dựa trên cơ sở quan điểm, tư tưởng
chỉ đạo tại Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 9/12/2003 của Ban Bí thư Trung ương
Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục
pháp luật và Thông báo kết luận số 74-TB/TW ngày 11/5/2007 của Ban Bí
thư Trung ương Đảng về việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW;
Kiện toàn Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
quận ngày càng đầy đủ các cơ quan, ban ngành đoàn thể với quy chế hoạt
động chặt chẽ trong triển khai, thực hiện, báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ
và tổ chức kiểm tra, nghiệm thu, khen thưởng.