Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn mĩ thuật

Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

1. MỞ ĐẦU
1.1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Môn mỹ thuật là một môn học có vai trò quan trọng trong chương trình giáo
dục THCS. Với môn học học sinh biết cách cảm nhận cái đẹp, yêu cái đẹp từ đó
biết cách rèn luyện đôi bàn tay trí óc của mình để tạo ra cái đẹp qua việc phát
huy óc sáng tạo, tính độc lập của mình. Môn Mỹ thuật đã góp phần cùng với các
môn học khác giáo dục học sinh phát triển toàn diện về Đức - Trí - Thể - Mỹ.
Là môn học nghệ thuật nên Mĩ thuật đòi hỏi ở HS ý thức làm việc cá nhân , độc
lập, sáng tạo. “Mỗi HS sẽ là một nghệ sĩ nếu như GV biết khai thác, động viên
và phát huy tính sáng tạo riêng của các em”.Đó cũng là yêu cầu khi vận dụng
PPDH theo hướng phát huy tính tích cực học tập của HS. Việc này có ý nghĩa
quyết định cho nhận thức thẩm mĩ nói chung và kết quả bài vẽ nói riêng .
Thực tế, học sinh rất ham thích học vẽ. Nếu như chúng ta xây dựng cho các em
có ý thức học tập tốt tạo ra không khí thoải mái khi học thì sẽ đạt được hiệu quả
tốt nhất.
Để khơi dậy cho học sinh khả năng trong giờ học vẽ tranh đề tài đòi hỏi người
giáo viên cần phải thực sự say mê giảng dạy và tạo được cho học sinh sự lôi
cuốn, đam mê trong giờ học mỹ thuật mà cụ thể là việc tạo ra phương pháp giúp
học sinh phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của bản thân.Đó là lý do tôi
nghiên cứu đề tài: “Một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực,
chủ động, sáng tạo của học sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh - môn
Mĩ thuật”.
1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI
Những phương pháp dạy học nhằm tích cực hóa hoạt động của học sinh THCS
trong phân môn vẽ tranh.
Khi cứu đề tài này là tôi muốn giúp học sinh. Nắm vững kiến thức cơ bản
về vẽ tranh, biết kết hợp, vận dụng linh hoạt các kỷ năng và tư duy sáng tạo khi
làm bài vẽ tranh đề tài. Để các em biết cảm nhận trân trọng yêu quý phong cảnh

vẽ đẹp xung quanh chúng ta. Đề xuất một số biện pháp phối hợp giáo dục tình
cảm đạo đức, kĩ năng học sinh trong việc giảng môn Mĩ Thuật ở cấp THCS một
cách có hiệu quả giúp thế hệ trẻ các em trở thành những người công dân có ích
trong thế kỷ XXI, đáp ứng được mục tiêu của ngành giáo dục nói chung và bộ
môn Mĩ Thuật nói riêng. Đúng như Nguyễn Đình Thi nói: “ Nghệ thuật không
đứng ngoài trỏ vẻ cho ta đường đi, nghệ thuật vào đốt lửa trong lòng chúng ta
khiến chúng ta phải bước lên đường ấy…”.
1.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu áp dụng một số phương pháp giảng dạy nhằm phát huy tính tích cực,
chủ động, sáng tạo của học sinh khối 6,7 trường THCS và THPT Thống Nhất
trong phân môn vẽ tranh.
1


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Mô tả cụ thể phương pháp nghiên cứu mà tác giả đã sử dụng trong đề tài:
Phương pháp quan sát, phương pháp trực quan, phương pháp vấn đáp, phương
pháp thực hành.
Phân môn: Vẽ tranh
2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. CƠ SỞ LÍ LUẬN:
Định hướng đổi mới phương pháp dạy và học được xác định trong Nghị quyết
Trung ương 4 khóa VII (1-1993), Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII (12-1996),
được thể chế hóa trong Luật Giáo dục sửa đổi năm 2010, được cụ thể hóa trong
các văn bản chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Trong Luật Giáo dục sửa đổi năm 2010 (điều 28.2), nêu rõ: “phương pháp
GDPT phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của HS; phù hợp

với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn
luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại
niềm vui, hứng thú cho HS”
Mĩ thuật là môn học lấy hoạt động thực hành của HS là chủ yếu.Do vậy, trong
phương pháp tổ chức dạy học, HS là đối tượng của hoạt động “dạy”, đồng thời
là chủ thể của hoạt động “học” – được cuốn hút vào các hoạt động học tập do
GV tổ chức, hướng dẫn, thông qua đó HS tự lực khám phá, thể hiện khả năng
cảm thụ thẩm mĩ của bản thân, trên cơ sở hiểu biết kiến thức đó HS được trao
đổi, thảo luận và thể hiện, giải quyết vấn đề đặt ra theo cách suy nghĩ của mình,
từ đó tự trau dồi kiến thức, kĩ năng mới, không rập theo những khuôn mẫu sẵn
có, được tạo điều kiện bộc lộ và phát huy tiềm năng sáng tạo của mình.
Trong các phương pháp học tập thì phương pháp tự học giữ vai trò quan
trọng.Nếu rèn luyện cho HS có được phương pháp, kĩ năng, thói quen, ý chí tự
học thì sẽ tạo cho HS lòng ham học, ham tìm tòi, sáng tạo và vì thế kết quả học
tập sẽ nhân lên.HS không chỉ tự học ở nhà mà tự học ngay trên lớp có sự hướng
dẫn của GV.Lớp học là môi trường giao tiếp thầy – trò, trò – trò, tạo nên mối
quan hệ hợp tác giữa các cá nhân trên con đường chiếm lĩnh nội dung học
tập.Thông qua đó HS có điều kiện phát huy khả năng của mình và chia sẻ kinh
nghiệm học tập cho người khác.Việc để HS tự nhận xét về kết quả bài học của
mình sẽ nâng cao khả năng nhận thức, các em biết cách đánh giá và điều chỉnh
cách học của mình.HS đánh giá lẫn nhau giúp các em biết so sánh kết quả bài
học của mình với các bạn khác, không những các em học tập kinh nghiệm của
nhau mà còn nâng cao nhận thức thẩm mĩ, kĩ năng đánh giá, tạo môi trường học
tập tích cực.

2


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

2.2 . THỰC TRẠNG TRƯỚC KHI THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP CỦA
SKKN
2.2.1.Thuận lợi:
Mĩ thuật là một trong những môn học cần thiết cho sự phát triển cân đối, hài hòa
của HS.Hiện nay môn mĩ thuật đã đưa vào chương trình học ở bậc THCS của
hầu hết các nước trên thế giới.Môn Mĩ thuật là môn học độc lập có mục tiêu,
chương trình, SGK, sách hướng dẫn thiết bị riêng cho dạy và học,GVđược đào
tạo cơ bản, kết quả học tập của HS được đánh giá một cách nghiêm túc
Có thể nói chưa bao giờ cả xã hội lại có tiếng nói chung bức thiết mong
muốn đổi mới nền giáo dục như hiện nay, cũng chưa bao giờ ngành giáo dục ý
thức rõ cần phải truyền đạt các kĩ năng sống, văn thể mỹ cho học sinh trong thời
kì hội nhập như bây giờ.
Các em học sinh đều có hứng thú học tập bộ môn và có ý thức học tập.
Môn Mĩ thuật là môn học nghệ thuật, thu hút rất nhiều học sinh.
- Cho đến nay các trường đã có giáo viên dạy Mĩ thuật, phong trào học Mĩ thuật
ngày càng sôi nổi, hầu hết các em học sinh hào hứng với môn học và môn học đã
được chú ý. Vì vậy không ít giáo viên và học sinh, các bậc phụ huynh luôn coi
trọng và đầu tư cho môn học. Qua đó các em thấy rằng Mĩ thuật là môn học bổ
ích, lý thú và tươi vui, có tính giáo dục đạo đức, thẩm mĩ cao là môn học bổ trợ
tích.
- Khi thực hiện dạy học và đánh giá theo chuẩn kiến thức kỹ năng, GV xác định
được những nội dung cơ bản, cần thiết của mỗi bài học, mức độ cần đạt cho tất
cả đối tượng HS để cho bài học không khó, không dài. Chú trọng dạy sự cảm
nhận
về cái đẹp trong mỹ thuật và trong cuộc sống, tiết học nhẹ nhàng, hấp dẫn lôi
cuốn nhiều HS tích cực tham gia vào quá trình học tập.
Đặc biệt một yếu tố làm nên thành công nhờ vào sự quan tâm của các
cấp ngành, nhất là đồng nghiệp, sự hỗ trợ đắc lực của công nghệ thông tin trong
các giờ học cũng như hướng dẫn soạn giảng ở sách giáo viên và các kĩ thuật dạy

học trong đổi mới phương pháp dạy học.
2.2.2.Khó khăn: .
Thực trạng môn Mỹ Thuật các em chưa quen cách sắp xếp bố cục trong
phân môn vẽ tranh nên sắp xếp các hình mảng trong tranh chưa tốt, chưa phân rõ
hình ảnh chính phụ. Học sinh chưa chịu khó sưu tầm tư liệu phục vụ cho môn
học, thiếu sự sáng tạo riêng thường chỉ nhìn vào tranh mẫu có sẵn để vẽ nên bài
vẽ thiếu phong phú, thiếu sinh động, thiếu đi yếu tố tạo nét riêng, nổi bật trong
bài vẽ của mình.

3


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

Bên cạnh đó còn một số học sinh tỏ thái độ thờ ơ với môn học vì thực tế
đời sống dân trí còn nghèo,hơn 60% HS là người dân tộc thiểu số, hầu hết là con
em thuần nông nên điều kiện để phụ huynh tập trung đầu tư cho học tập của các
em còn hạn chế, điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến tinh thần học tập của các em.
Không chuẩn bị tốt về dụng cụ học tập, họa phẩm cần thiết như: Thiếu giấy vẽ,
thiếu viết chì, thiếu màu vẽ,…vào giờ học các em lúng túng về việc này nên tình
trạng không tập trung dẫn đến bài vẽ thường chưa hoàn chỉnh, hoặc bỏ dở giữa
chừng…
Ngoài ra điều kiện nhà trường còn thiếu thốn như : phòng học chức năng,
vật mẫu, phương tiện, đồ dùng trực quan, ... vì thế ảnh hưởng lớn đến kết quả
giảng dạy - học tập của giáo viên và học sinh. Các giờ học ngoại khóa cũng
không được thực hiện do điều kiện ở thôn buôn, do tính an toàn của HS...
Với những thực trạng trên hầu như chưa đảm bảo được yêu cầu, nội dung,
phương pháp dạy học. Bản thân tôi suy nghĩ và đưa ra quyết định nghiên cứu,
học hỏi kinh nghiệm trong chuyên môn để dạy tốt môn mỹ thuật cấp THCS nói

chung và phân môn vẽ tranh nói riêng vì đây là phân môn học sinh thích học
nhưng chưa có được sản phẩm tốt nhất từ những tác phẩm của các em.Chưa phát
huy tính chủ động, độc lập,sáng tạo của HS.
- Học sinh chưa vận dụng tốt kỹ năng thực hành của mình, không có ý
tưởng cụ thể, lúng túng trong bài vẽ, thiếu sự tự tin khi làm bài, không mạnh dạn
thể hiện nét vẽ trên giấy.
- Chưa đổi mới trong phương pháp học của bản thân, có quan niệm vẽ bài
theo kiểu sao chép, copy trong tài liệu có sẵn,…
- Vẫn giữ lối vẽ rất hồn nhiên của lứa tuổi nhỏ nghĩ cái gì vẽ là vẽ ra chứ
không cần biết vẽ như thế có đúng chưa, hợp lý chưa,….
- Với bậc phụ huynh chưa quan tâm đầu tư đúng mức cho con em có được
học cụ đầy đủ đáp ứng cho những môn học năng khiếu.
Nguyên nhân chính là do chưa thực sự nhận thức đúng đắn mục đích,vai trò,vị
trí của môn MT trong hệ thống giáo dục phổ thông với giáo dục toàn diện cho
HS của một bộ phận cán bộ quản lý, giáo viên,và phụ huynh HS.
2.3. CÁC BIỆN PHÁP (GIẢI PHÁP) THỰC HIỆN BÀI DẠY
* 2.3.1. Phương pháp tìm hiểu đề tài : Mục tiêu và nhiệm vụ của phương pháp
này ở phạm vi rộng vì ngoài việc HS tìm hiểu đặc điểm nội dung,hình tượng
,đường nét ,màu sắc ,bố cục…thì giáo viên phải truyền được cảm hứng cho HS.
2.3.1.1. Mục tiêu:
Giúp HS:
- Tiếp cận với bài học,hiểu khái niệm,và hiểu sơ bộ về các nội dung của đề
tài
- Biết cách khai thác đề tài
- Cách bố cục, cách tìm hình tượng
4


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

- Cách vẽ màu
- Giúp HS thấy được tính giáo dục, tính thực tiễn, vẻ đẹp và sự phong phú
của đề tài
- Từ đó HS sẽ có cảm hứng tìm tòi, sáng tạo ý tưởng mới.
2.3.1.2. Giải pháp thực hiện:
- Ở PP này GV có thể kết hợp nhiều PP để HS dễ dàng tiếp cận với nội
dung bài học:
+ Sử dụng đồ dùng trực quan: Hướng dẫn HS quan sát các bức tranh của
họa sĩ , học sinh thể hiện chủ đề của bài học, hoặc hướng dẫn HS quan sát
trực tiếp ngoài thiên nhiên, cảnh sinh hoạt lao động, vui chơi…chỉ ra cho
học sinh thấy đường nét, hình khối, màu sắc giữa thực tế và ở trong tranh.
+ Sử dụng PP thuyết trình: GV giới thiệu đề tài ở phạm vi rộng hơn, giới
thiệu để HS được ý nghĩa và tính thực tiễn của chủ đề đối với cuộc sống hàng
ngày.
+ Sử dụng PP vấn đáp gợi mở để HS hiểu đề tài ở mức độ sâu hơn, phạm vi
rộng hơn ngoài ra gợi mở để Hs có cảm xúc thể hiện được những ý tưởng mới.

Sử dụng công nghệ thông tin để dạy học mĩ thuật
* Tóm lại ,dạy phần này cần nhẹ nhàng , hấp dẫn, có ý nghĩa đến kết quả bài
vẽ vì nó gây cảm hứng, lôi cuốn HS đến bài học. Đó là món khai vị của giờ
học.
2.3.2. Phương pháp quan sát : Là phương pháp thông qua việc nhìn ngắm,tìm
hiểu đối tượng để phân tích, so sánh về cấu trúc, tỉ lệ, hình khối, màu sắc, hình
ảnh…của mẫu vật, giúp HS nhận biết, cảm thụ vẻ đẹp của đối tượng, làm cơ sở
cho bài học mĩ thuật
2.3.2.1. Mục tiêu
Qua việc quan sát đối tượng học sinh có thể đối chiếu, so sánh, nhận ra đặc điểm
riêng của đối tượng.Đặc biệt với phân môn vẽ tranh, quan sát thực tế sẽ là tư liệu
để HS thể hiện bài vẽ đúng, sinh động và “có hồn”.

2.3.2.2. Giải pháp thực hiện
GV hướng dẫn cho HS cách nhìn, cách ngắm đối tượng với mục đích nhất định
để có những nhận xét, đánh giá chính xác về đối tượng…
Có thể vận dụng phương pháp quan sát như sau:
5


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

+ Cần xác định mục đích, yêu cầu, nhiệm vụ quan sát cho HS.
+ Hướng dẫn HS quan sát có trọng tâm, cần nêu được đặc điểm của mỗi bài.
+ Hướng dẫn cho HS cách quan sát đối tượng :
- Quan sát từ bao quát đến chi tiết.
- Quan sát cần đối chiếu, so sánh để rút ra nhận xét đúng, khách quan.

Quan sát tìm hiểu thực tế
* Tóm lại: Quan sát là cửa ngõ để đi vào bài học của môn Mĩ thuật . Phương
pháp quan sát giúp học sinh rèn luyện đôi mắt, có óc nhìn nhận, so sánh, đối
chiếu sự vật hiện tượng nhanh; qua đó lĩnh hội tri thức nhanh, nhớ lâu và hứng
thú hơn khi thực hành bài vẽ của riêng mình.
2.3.3. Phương pháp trực quan : Phương pháp trực quan giúp cho HS phát triển
tư duy hình tượng.Sau khi quan sát trực tiếp thông qua các đồ dùng trực quan là
vật thật, tranh ảnh, cảnh vật, HS nắm được đặc điểm cấu trúc, hình dạng, màu
sắc của đối tượng làm cho vốn biểu tượng ngày càng phong phú.Khi không có
đối tượng trước mắt HS vẫn có thể tưởng tượng ra đối tượng một cách khái quát
hoặc cụ thể.Vì vậy dạy Mĩ thuật không thể dạy “chay”,GV cần sưu tầm tranh
ảnh, đồ dùng, vật thật; đồng thời thường xuyên cho HS tiếp xúc thực tế, thiên
nhiên quan quan sát cây cỏ, đồ vật, cảnh vật, hoạt động, sinh hoạt của con người
xung quanh.Đó sẽ là những tư liệu làm cho trí tưởng tượng của trẻ phong phú,

sinh động và hình thành các xúc cảm thẩm mĩ, là cơ sở để phát triển tư duy sáng
tạo.
2.3.3.1. Mục tiêu
- Bằng việc sử dụng phương tiện trực quan, giáo viên cung cấp kiến thức
cho học sinh từ khái quát đến chi tiết
- HS có cách nhìn toàn diện hơn trước mỗi dạng bài
- Tạo cảm hứng để HS suy nghĩ tìm tòi ý tưởng mới của bài
2.3.3.2. Giải pháp thực hiện
- Giáo viên nghiên cứu mục tiêu của bài để chuẩn bị đồ dùng dạy học, đảm
bảo rõ nội dung , tránh trùng lặp.Cần phân loại đồ dùng dạy học như mô hình,
hình ảnh, tranh hoặc thăm quan…
6


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

- Sử dụng đồ dùng dạy học đúng lúc, đúng chỗ, không lạm dụng. Kết hợp
nhịp nhàng giữa lời giảng và động tác chỉ đồ dùng dạy học cùng với nét vẽ minh
họa để cho sự lĩnh hội của học sinh được đồng thời bằng cả thị giác và thính
giác.
- Tùy theo nội dung bài dạy GV có cách trình bày đồ dùng dạy học khác
nhau.Cụ thể là:
+ Trình bày cùng một lúc để HS có cái nhìn bao quát về nội dung bài học
+ Trình bày theo trình tự bài giảng để HS theo dõi từng vấn đề của nội dung
bài học
+ Giới thiệu đồ dùng dạy học theo từng nội dung xong,cất đi để học sinh tập
trung vào nội dung khác.Cuối cùng trình bày tổng thể để chốt lại nội dung tổng
quát của bài.
+ Cần chú ý tới vị trí trình bày đồ dùng dạy học: phải có ánh sáng chiếu

tới,kích thước to rõ ràng …sao cho mọi HS nhìn rõ
- GV cần có kế hoạch sưu tầm bài vẽ tranh của HS hoặc của họa sĩ để làm tư
liệu giảng dạy.Sau khi đã có tư liệu , cần phân loại từng bài dạy sao cho sát đối
tượng.Chính những bài vẽ của học sinh mới là minh chứng sinh động cho bài
dạy, bởi chúng sát nội dung, yêu cầu của bài học phù hợp với khả năng của học
sinh, vì vậy có tác dụng khích lệ động viên các em học tập.
Ngoài ra GVcần nghiên cứu, làm đồ dùng dạy học sát với từng bài học và
thực tế địa phương

Sử dụng tranh vẽ của học sinh làm đồ dùng trực quan
* Tóm lại: Đồ dùng dạy học là ngôn ngữ của Mĩ thuật với đường nét, hình
mảng, màu sắc , bố cục, hình khối…)Dạy học bằng đồ dùng dạy học giúp học
sinh lĩnh hội tri thức nhanh, nhớ lâu và hứng thú hơn bởi những phương tiện trực
quan đó đã dựng lên một hình ảnh, một khung cảnh sinh động trước học sinh
2.3.4. Phương pháp gợi mở: Có thể kết hợp cùng với các phương pháp khác
đó là hệ thống câu hỏi gợi mở hoặc dùng lời nhận xét gợi mở…để HS suy nghĩ,
tìm tòi. Phương pháp này phù hợp với tất cả các hoạt động trong giờ học vẽ
tranh, vì nó phát huy được khả năng độc lập suy nghĩ, tìm tòi, tính tích cực học
tập của mọi học sinh( giỏi ,khá,trung bình…)
2.3.4.1. Mục tiêu:
- Giáo viên sử dụng phương pháp gợi mở kết hợp với các phương pháp khác để
giúp học sinh phát huy tính tích cực, chủ động trong các hoạt động học tập
7


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

- Tạo điều kiện để học sinh phát huy khả năng và tư duy theo chiều sâu trong
nhận thức thẩm mĩ , kĩ năng vẽ tranh

- Rèn luyện ý thức tự học, tự nghiên cứu tìm tòi ý tưởng mới cho mỗi bài học
2.3.4. 2. Giải pháp thực hiện
Trước khi dạy bài mới, giáo viên cần nghiên cứu kĩ các tình huống , các vấn đề
cần gợi mở và gợi mở phải phù hợp với lực học của từng đối tượng học sinh.
Vd1: Ở hoạt động :Tìm và chọn nội dung đề tài giáo viên có thể gợi mở để khai
thác đề tài sâu hơn: “ Ngoài các gợi ý vừa nêu của đề tài học tập em còn biết về
những hoạt động nào khác? Em hãy miêu tả về hình ảnh đó”.
Vd2: Ở đề tài bộ đội (Mĩ thuật 6) “Em hãy kể tên các binh chủng trong lực lượng
vũ trang nhân dân?” .Đây là câu hỏi khó, HS có thể trả lời thiếu hoặc sai. Nhưng
qua câu hỏi này đã tác động đến suy nghĩ và nhu cầu muốn tìm hiểu của học
sinh.Lúc này giáo viên có thể sử dụng hình ảnh về các lực lượng vũ trang để giới
thiệu về đặc điểm của từng binh chủng.
Hoặc ở hoạt động thực hành có thể gợi mở về cách vẽ: Ví dụ: em thấy nét vẽ
này hoặc hình vẽ này đã được đẹp chưa( đối với hs trung bình và yếu),giáo viên
cần chỉ ra những sai sót một cách cụ thể đồng thời yêu cầu học sinh tự sửa theo
khả năng của mình; “em nhớ lại xem hình ảnh các bạn đang dọn vệ sinh ngoài
sân trường như thế nào? , các động tác ra sao ?(đối với học sinh khá);Các em
hãy quan sát lại bài mình và tìm ra những chỗ chưa được đẹp?em có thể sửa
chúng đẹp hơn không?(đối với học sinh giỏi).
Những câu hỏi trên có ý nghi vấn, đồng thời tin vào khả năng của học sinh,
khích lệ, động viên để các em tự sửa bài mình đẹp hơn
- Về đánh giá bài vẽ tranh giáo viên cũng có thể sử dụng PP gợi mở để
hướng dẫn học sinh tự đánh giá bài trong lớp:
Vd: Em thấy trong lớp có bao nhiêu bạn vẽ đúng đề tài và có bao nhiêu bạn
vẽ chưa đúng đề tài? Hoặc em thấy bài nào trong lớp đẹp nhất ? Vì sao?
* Tóm lại: PP gợi mở thường được sử dụng rộng rãi cho tất cả các môn học,
đặc biệt là môn mĩ thuật vì đây là môn nghệ thuật, đôi khi vấn đề cần khai thác
nằm ngoài những công thức, những quy định bắt buộc.Vì vậy PP gợi mở sử dụng
rất phù hợp và cho hiệu quả cao, phát huy được sự chủ động, sáng tạo của học
sinh.

2.3.5. Phương pháp hỏi đáp,đàm thoại : Đó là hệ thống câu hỏi để học sinh suy
nghĩ trả lời về nội dung bài học.Có khi là những câu hỏi đơn lẻ nhằm khai thác
một chi tiết,một vấn đề nào đó.
Phương pháp này phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh vì được suy
nghĩ trước và đoán được nội dung mà giáo viên sẽ giảng, các em sẽ không bị
động tiếp thu kiến thức.Phương pháp này không nhất thiết học sinh phải trả lời
tất cả các câu hỏi của giáo viên đề ra, hay phải trả lời đúng “răm rắp” về nội
dung.Có thể có những học sinh trả lời sai, hoặc không trả lời được thì phương
pháp này vẫn mang lại hiệu quả vì: tất cả học sinh đều phải suy nghĩ về bài học;
trả lời sai(nếu có) để rồi hiểu rõ, hiểu đúng hơn khi nghe bạn trả lời hoặc giáo
viên bổ sung.Các câu hỏi cần ngắn gọn rõ ràng và nên đặt ra trước khi giáo viên
8


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

hướng dẫn.Vd: chuẩn bị cho học sinh tìm hiểu đề tài, GV nên đặt câu hỏi trước:
Hôm nay chúng ta học về chủ đề gì? Em hãy nêu một vài hoạt động thuộc chủ đề
trên mà em biết ; Trước khi đánh giá bài vẽ nên đặt câu hỏi trước : Theo em, bài
vẽ nào đẹp ?vì sao?
Cần kết hợp nhuần nhuyễn giữa phương pháp thuyết trình, phương pháp vấn
đáp, phương pháp gợi mở.Lời giảng đan xen với câu hỏi “rành mạch” tạo điều
kiện cho học sinh Nghe – Suy nghĩ – Dự đoán….
2.3.5.1. Mục tiêu
- GV sử dụng hệ thống câu hỏi trong các hoạt động dạy – học giúp học
sinh:
+ Khai thác nội dung đề tài
+ Chọn được nội dung mới trong phạm vi đề tài
+ Biết cách bố cục trong khung giấy

+ Vẽ hình phù hợp với nội dung, hài hòa giữa hình ảnh chính và hình ảnh
phụ
+ Vẽ màu có đậm nhạt, tạo không gian cho bức tranh.
+ HS biết nhận xét và xếp loại bài vẽ trong lớp
2.3.5.2. Giải pháp thực hiện
- GV nghiên cứu bài trước khi dạy để xác định các tình huống cần hỏi và đặt
giả thiết cho những câu trả lời của học sinh, kết hợp thêm các câu hỏi gợi mở
mỗi khi học sinh chưa trả được, hoặc trả lời sai.
- Mỗi hoạt động dạy – học cần sử dụng vấn đáp vào đúng trọng tâm kiến
thức của hoạt động đó. VD: Ở hoạt động 2(cách vẽ) GV sử dụng 2 bức tranh có
bố cục khác nhau và đặt câu hỏi: Em thích nhất bố cục của bức tranh nào? Vì sao
em lại thích bố cục đó?.GV có thể gọi một vài HS trả câu hỏi đó. Lúc này giáo
viên có thể phân tích thêm để học sinh biết về cách bố cục nói chung. Hoặc ở
phần luyện tập GVcó thể đặt câu hỏi về cách chọn đề tài, những nội dung mới
độc đáo ví dụ ngoài những hình ảnh có trong SGK em còn biết về những hình
ảnh nào khác?.Khi học sinh trả lời được vài nội dung, giáo viên lại đặt câu hỏi
tiếp: Em thể hiện một trong những nội dung đó được không? Vì nếu em thể hiện
được nội dung đó thì bức tranh sẽ có tính độc đáo, tạo được vẻ đẹp riêng.
* Tóm lại : Có thể nói PP vấn đáp là phương tiện truyền dẫn của những PP
khác, là tất yếu trong đổi mới PP.Việc trao đổi giữa giáo viên và học sinh cũng
thông qua vấn đáp, ngoài ra còn giúp cho học sinh phát huy được tính tích cực
trong học tập.Nếu thực hiện nhuần nhuyễn và có trọng tâm thì giờ học sẽ sôi nổi,
mọi học sinh sẽ được phát biểu ý kiến xây dựng bài .Tuy nhiên nếu không thực
hiện tốt, hệ thống câu hỏi rườm rà, không trọng tâm kiến thức thì giờ học sẽ mất
nhiều thời gian.Trên đây là một số giải pháp giúp giáo viên thực hiện nhuần
nhuyễn các thao tác trong PP vấn đáp.
2.3.6. Phương pháp nêu và giải quyết vấn đề : Bản chất của dạy học nêu vấn đề
là tạo ra các tình huống có vấn đề để HS tìm ra cách giải quyết khác nhau, qua
đó phát triển tư duy logic, tư duy sáng tạo, hình thành kĩ năng giải quyết.Giúp
HS có khả năng tự giải quyết các vấn đề khó khăn trong cuộc sống.

9


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

2.3.6.1. Mục tiêu
Bằng cách nêu vấn đề sẽ kích thích tính tò mò, ham hiểu biết giúp HS phát
huy tốt hơn trong việc đổi mới và khám phá tìm kiếm các cách giải quyết mới
mang tính sáng tạo.
Đặc trưng của PPDH nêu và giải quyết vấn đề là:
+ Nêu vấn đề (tạo tình huống có vấn đề): được tạo bởi mâu thuẫn giữa điều
HS đã biết với điều chưa biết, từ đó kích thích tính tò mò, ham hiểu biết phát huy
tốt hơn trong việc đổi mới và khám phá tìm kiếm các cách giải quyết mới mang
tính sáng tạo.
+ Phát biểu vấn đề
+ Giải quyết vấn đề
+ Kết luận: Khẳng định hay bác bỏ giả thuyết đã nêu.
2.3.6.2. Giải pháp thực hiện
Với môn Mĩ thuật, ngay trong các bài lí thuyết cũng như thực hành GV có thể
nêu vấn đề để HS tự tìm cách giải quyết, qua đó phát triển tư duy phân tích, tổng
hợp và tư duy sáng tạo.
Vấn đề đặt ra phải phù hợp với nội dung từng bài, từng địa phương và tùy
thuộc đối tượng HS.
VD: GV hỏi cả lớp: Có câu hát rằng “ Màu áo chú bộ đội mới trông là màu
xanh, như màu lá trên cành…”,vậy có phải trang phục của chú bộ đội đều có
màu xanh lá?( đề tài bộ đội).
* Tóm lại: Phương pháp nêu và giải quyết vấn đề thường được sử dụng
rộng rãi cho tất cả các môn học, đặc biệt với môn mĩ thuật là môn nghệ
thuật, đôi khi vấn đề cần khai thác nằm ngoài những công thức, những quy

định bắt buộc. Vì vậy PP này sử dụng rất phù hợp bởi qua việc nêu vấn đề có
thể thu hút sự tập trung của HS trong lớp học và phát huy được sự chủ động,
sáng tạo của các em.
2.3.7. Phương pháp luyện tập,thực hành: Môn Mĩ thuật lấy thực hành làm hoạt
động chính, và chỉ có trên cơ sở thực hành thì nhận thức lý thuyết mới rõ
dần.Học Mĩ thuật HS cần được làm nhiều bài tập, có thể là các bài tập sẽ trùng
lặp về đề tài, cách tiến hành , song mỗi bài GVcần gợi mở để HS có cách thể
hiện khác nhau từ việc khai thác đề tài, tìm chủ đề, bố cục, xây dựng hình tượng
và cách xử lí màu, đậm nhạt…
GV cần làm cho học sinh rõ mục đích, trọng tâm, và mức độ khác nhau của
các bài tập. Dựa vào trình tự nội dung, vào trình độ học sinh, giáo viên ra các bài
tập cho phù hợp, có thể là đơn lẻ, nhằm củng cố, phát triển một đơn vị kiến thức
nhỏ.VD: sắp xếp mảng chính, mảng phụ của đề tài mẹ của em.
Hướng dẫn HS làm bài,GVcần tìm ra những thiếu sót về bố cục, hình vẽ, màu
sắc, gợi ý cho các em suy nghĩ và tìm ra cách sửa chữa, điều chỉnh theo khả
năng, phù hợp với từng dạng bài của các em.Cần có kế hoạch về PP đối với từng
đối tượng HS, mỗi đối tượng HS lại có gợi ý riêng cách bổ sung khác nhau.VD:
với HS kém thì yêu cầu vẽ được hoàn thành bài tập, đối với HS khá thì bổ sung
bài vẽ đầy đủ, hợp lý hơn; với HS giỏi thì gợi ý , động viên các em suy nghĩ, tìm
tòi thêm ý tưởng mới.
10


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

2.3.7.1. Mục tiêu:
Trong quá trình học sinh làm bài giáo viên hướng dẫn về bố cục, vẽ hình và
vẽ màu.
Kiểm tra và gợi ý để các đối tượng học sinh phát huy hết khả năng của mình

Thông qua thực hành, học sinh được củng cố về kiến thức lý thuyết, biết vận
dụng lý thuyết vào thực thành để tạo nên một bài vẽ có hiệu quả.
2.3.7.2. Giải pháp thực hiện:
- Giáo viên giúp học sinh nhớ lại những gì đã nghe ở phần lý thuyết rồi tự tìm
cách giải quyết bài tập
- Giáo viên quan sát lớp, điều hành thời gian đảm bảo thời gian đúng tiến
độ.Cung cấp thêm kiến thức cần thiết cho cả lớp, nếu ở phần giảng lí thuyết chưa
có điều kiện hay chưa khắc sâu được cho học sinh.
- Chỉ ra thiếu sót ngay trên bài học sinh vì đối với thực hành GV dạy ngay “hiện
trạng” bài vẽ của học sinh và HS học ngay trên bài vẽ của mình là tốt nhất, vì tất
cả cái sai, cái đúng, cái hợp lí hay chưa hợp lí, cái đẹp hay chưa đẹp đều được
biểu hiện một cách rõ ràng, cụ thể ngay trên từng bài vẽ mà khi nghe giảng
chúng chỉ là những thuật ngữ chung chung, trừu tượng, đôi khi khó hiểu.VD: HS
vẽ chủ đề trò chơi dân gian, giáo viên có thể gợi ý để HS nhớ lại một số trò chơi
em đã từng chơi,một số trò chơi dân gian em biết,những trò chơi trường mình
thường tổ chức thi trong cuộc thi “trò chơi dân gian” có đặc điểm gì về cách
thức, số lượng người tham gia, các hoạt động, cảnh quan, trang phục…Hoặc về
đề tài an toàn giao thông, GV gợi ý để học sinh nhớ lại các động tác
đi,đứng,ngồi lái xe,các loại phương tiện tham gia giao thông...Ngoài ra hướng
dẫn cụ thể về bố cục, cách vẽ hình cho từng em.Trong phần làm bài GV có thể
dùng một số bài tốt hoặc chưa tốt để học sinh nhận xét và rút kinh nghiệm .
Được sự chỉ dẫn của giáo viên, học sinh nhận ra ngay những thiếu sót, những gì
chưa hợp lý ở bài vẽ của mình và tìm cách điều chỉnh cho bài vẽ tốt hơn. Đó
chính là cách học mang lại hiệu quả cao, vì HS tự giác học tập.

Học sinh trong giờ luyện tập vẽ tranh
11


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học

sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

* Tóm lại: Đây là một trong những phương pháp đặc thù của môn Mĩ thuật và
thường mang lại kết quả khả quan cho bài dạy. GV làm việc với từng HS, góp ý,
khích lệ để mỗi em hoàn thành bài vẽ theo khả năng của mình.
2.3.8. Phương pháp dạy học tích hợp: Phương pháp này là sự phối hợp, mối
liên hệ giữa nhiều môn học hay giữa nhiều phân môn của từng bộ môn.Trong
tích hợp có tích hợp dọc và tích hợp ngang.Tích hợp dọc theo các cấp học từ tiểu
học đến THPT và cao hơn nữa, theo vòng tròn đồng phân, cấp học cao yêu cầu
kiến thức sâu hơn, cao hơn, mỗi cấp học hoàn thiện một đơn vị kiến thức.Tích
hợp ngang là sự liên hệ giữa các phân môn trong cùng bộ môn, các môn học
trong cùng một lớp học, cấp học.
2.3.8.1. Mục tiêu:
- Giúp HS có sự liên hệ giữa các môn học, phân môn…từ đó đưa những
kiến thức đã học vào nội dung bài.
- Liên hệ thực tiễn địa phương, trường, lớp, gia đình, bản thân để từ đó tác
động đến thái độ học tập, tâm tư tình cảm .Góp phần hình thành nhân cách, ý
thức thẩm mĩ cho các em.
2.3.8.2. Giải pháp thực hiện:
- GV cần chọn lọc những kiến thức có thể tích hợp phù hợp nhất với bài học
và đối tượng học sinh.
- GV có thể sử dụng kết hợp với đồ dùng trực quan, câu hỏi gợi mở để giúp
HS nhớ lại những kiến thức đã được học, khéo léo lồng ghép nội dung vào bài
học Mĩ thuật.VD: Ở bài đề tài Ngày Tết và mùa xuân, tích hợp với nội dung
“học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” ta có thể liên hệ câu nói
nổi tiếng của bác:
“Mùa xuân là tết trồng cây
Làm cho đất nước càng ngày càng xuân”.
Vì thế, mùa xuân ngoài các hoạt động như chúng ta vẫn thường nói đến thì
người dân Việt Nam ta còn trồng cây vào đầu năm mới.

Tích hợp nội dung vẽ tranh với chủ đề bảo vệ biển đảo Việt Nam.
12


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

* Tóm lại: Phương pháp dạy học tích hợp là phương pháp hoàn toàn đổi mới
theo hướng lấy HS làm trung tâm, mang tích chất bắt buộc nhằm hình thành phát
triển thói quen và khả năng tự học, tìm tòi nghiên cứu .Qua đó số lượng kiến
thức sẽ được nâng dần lên ở những bài tiếp theo và những lớp trên.
2.3.9. Phương pháp làm việc theo nhóm : Phương pháp này phát huy được tính
tích cực, chủ động vì các thành viên trong nhóm có điều kiện chia sẻ mọi suy
nghĩ băn khoăn, kinh nghiệm, hiểu biết của bản thân, cùng nhau xây dựng nhận
thức, thái độ mới.Mỗi HS có thể nhận thức rõ trình độ của mình về chủ đề nêu
ra, thấy mình cần học hỏi những gì.Bài học trở thành quá trình học hỏi lẫn nhau
chứ không phải chỉ là tiếp thu thụ động từ GV .Thành công của lớp học phụ
thuộc vào sự nhiệt tình tham gia của mọi học sinh,vì vậy phương pháp này còn
gọi là “ PP huy động mọi người cùng tham gia”, hoặc rút gọn là “PP cùng tham
gia”
Theo phương pháp này mọi người dễ hiểu, dễ nhớ hơn vì họ được tham gia
trao đổi trình bày vấn đề nêu ra, cảm thấy hào hứng vì trong sự thành công
chung của nhóm có sự đóng góp của mình.PP này thường được sử dụng trong
phần luyện tập, GV có thể tổ chức các trò chơi hoặc cả nhóm thảo luận rồi cùng
hoàn thành bài vẽ.Trong mỗi tiết học nên có từ 2 – 3 hoạt động nhóm và tính tư
duy, tích cực của học sinh phải được phát huy triệt để vì ý nghĩa quan trọng của
phương pháp này là rèn luyện năng lực hợp tác giữa các thành viên trong tổ chức
lao động.
Từ việc HS đều được tham gia học tập một cách tự giác bằng khả năng của

mình. Phương pháp học tập này xây dựng cho học sinh tinh thần tập thể, ý thức
cộng đồng với công việc chung , đồng thời hình thành ở học sinh phương pháp
làm việc khoa học - tự lập kế hoạch và làm việc theo kế hoạch.
2.3.9.1. Mục tiêu
- Giúp học sinh nắm được hình thức hoạt động nhóm
- HS được tham gia vào hoạt động nhóm, rèn luyện kĩ năng triển khai hoạt
động nhóm nhanh và có hiệu quả.
- Qua hoạt động nhóm giáo dục cho học sinh có tinh thần tập thể, biết phối
hợp với mọi người trong các công việc sau này.
2.3.9.2. Giải pháp thực hiện
Phương pháp học tập này được tiến hành dưới nhiều hình thức tùy thuộc vào
bài tập là câu hỏi hay bài thực hành:
+ Thảo luận câu hỏi: GV có thể chia lớp thành bốn nhóm rồi đặt tên cho các
nhóm (tên họa sĩ nổi tiếng, tên tác phẩm nổi tiếng, tên màu sắc, địa danh…). Vị
trí có thể kê bàn quay mặt vào nhau hoặc ngồi theo nhóm ở các khu vực tùy
chọn. Giao câu hỏi hoặc phiếu bài tập cho từng nhóm HS thảo luận.Cử nhóm
trưởng(để điều hành và thay mặt nhóm trình bày) và thư kí ghi chép…
+ Làm bài tập nhóm: Giao bài tập cho từng nhóm để HS thảo luận tìm ra bố cục
, cách vẽ hình cách vẽ màu và cùng vẽ tranh.
Vẽ tranh theo nhóm cần chia nhóm nhỏ khoảng 3- 4 HS .Vừa tận dụng đồ dùng
học tập mà các em có như màu sắc…để những em HS nghèo không có điều kiện
13


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

mua màu, nhiều màu có thể dùng chung với các bạn khác.Từ đó cũng hình thành
nên lòng yêu thương, tình cảm đoàn kết,c hia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau.
- Trước khi hoạt động nhóm GV hướng dẫn thể lệ và hình thức hoạt động kết

hợp gợi ý một số nội dung liên quan đến bài tập. Trong quá trình hoạt động
nhóm GV không nên góp ý hoặc can thiệp vào những vấn đề HS đang thảo luận.
- Sau khi HS hoàn thành bài tập nhóm trưởng thay mặt nhóm trình bày.Các
nhóm hoặc cá nhân khác góp ý, bổ sung, tranh luận đánh giá.

Một hình thức học vẽ tranh theo nhóm
* Tóm lại: Hoạt động nhóm sẽ giúp cách em hình thành tích tập thể, làm việc
khoa học, logic.Qua đó các em sẽ phát huy tính tích cực,chủ động và chia sẻ, học
tập lẫn nhau.Hoạt động nhóm cũng tạo không khí vui tươi, sôi nổi, đoàn kết và
thi đua học hỏi lẫn nhau
2.3.10. Phương pháp sử dụng trò chơi : Phương pháp làm việc theo hình thức
tổ chức trò chơi là tạo điều kiện cho mọi học sinh đều được tham gia vào quá
trình học tập một cách tự giác bằng khả năng của chính mình. Phương pháp học
tập này sẽ được thông qua hoặc diễn ra theo nội dung của trò chơi trong học tập
nhằm xây dựng cho học sinh tinh thần tập thể, ý thức cộng đồng với công việc
chung của tập thể. Đồng thời hình thành cho học sinh phương pháp làm việc
khoa học và có kế hoạch. Đúng như nhận định của nhà giáo dục hàng đầu thế
giới Arngoroki: "Trò chơi là con đường để trẻ em nhận thức thế giới, là nơi
chúng đang sống và là cái chúng nhận thấy cần phải thay đổi". Chơi trò chơi là
một hoạt động mang tính con người nhất.
Đối với bộ môn mỹ thuật, phương pháp dạy học tổ chức trò chơi giúp ích rất
nhiều và thường được thực hiện và vận dụng trong các trò chơi ghép hình, vẽ
tranh nhanh, vẽ màu…Học sinh sẽ có điều kiện để bộc lộ ý kiến riêng của mình,
tăng khả năng hợp tác và năng lực làm việc cá nhân.
2.3.10.1. Mục tiêu
- Giúp học sinh phát triển tâm lý, xây dựng thái độ đạo đức, có ý thức trách
nhiệm hơn và biết tôn trọng kỷ luật.
14

Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

- Giúp trẻ nhận thức nhanh và khắc sâu hơn, tạo tâm lý học tập thoải mái. Điều
này sẽ kích thích cho các em bộc lộ năng lực, sở trường, ý thích một cách tự
nhiên và vận dụng những kỹ năng đó vào học tập.
- Qua trò chơi học sinh sẽ rèn luyện được khả năng quyết định lựa chọn cho
mình cách ứng xử đúng đắn, phù hợp trong tình huống.
- Qua trò chơi học sinh có cơ hội để thể nghiệm những thái độ, hành vi. Chính
sự thể nghiệm này sẽ hình thành được ở các em niềm tin vào những thái độ, hành
vi tích cực, tạo ra động cơ bên trong cho những hành vi ứng xử trong cuộc sống.Qua trò chơi học sinh được hình thành năng lực quan sát, được rèn luyện kỹ
năng nhận xét, đánh giá hành vi.
- Bằng trò chơi, việc học tập được tiến hành một cách nhẹ nhàng, sinh động,
không khô khan, nhàm chán. Học sinh được lôi cuốn vào quá trình luyện tập một
cách tự nhiên, hứng thú và có tinh thần trách nhiệm, đồng thời giải trừ được
những mệt mỏi, căng thẳng trong học tập.
- Trò chơi còn giúp tăng cường khả năng giao tiếp giữa học sinh với học sinh,
giữa giáo viên với học sinh.
2.3.10.2. Giải pháp thực hiện:
Điều đầu tiên khi tổ chức thực hiện một trò chơi nào đó thì cần xác định nội
dung học tập mà qua trò chơi học sinh cần nắm bắt là gì ? Dựa vào điều đó,
người giáo viên còn có cơ sở để lựa chọn trò chơi phù hợp với nội dung và mục
đích học tập.
Sau đó cần lựa chọn trò chơi phù hợp và chia nhóm chơi tùy theo đặc điểm
của từng lớp, từng địa điểm và làm sao cho phù hợp với từng đối tượng
chơi.Giáo viên có thể phân công vai chơi hoặc để đội tự phân công nhiệm vụ
chơi.
Giáo viên hướng dẫn cách chơi, luật chơi và quy định thời gian mỗi đội thực
hiện trò chơi đó và nếu cần thiết có thể cho các đội chơi thử trước.
Trong quá trình các đội chơi thì ở ngoài các thành viên khác trong đội có thể

cổ vũ bằng hình thức là hát một bài vui chẳng hạn, như vậy sẽ tạo được không
khí vui vẻ, thoải mái, kich thích tinh thần chơi, khuyến khích trẻ đoàn kết, giúp
đỡ lẫn nhau và hoàn thành nhiệm vụ học tập cho học sinh.Có thể nói vui rằng :
“Hoạt động làm cho lớp ồn ào nhưng là một sự ồn ào có hiệu quả”.
Sau khi các nhóm thực hiện nhiệm vụ học tập thì người giáo viên có trách
nhiệm tổng kết và đánh giá kết quả từng đội chơi bám vào nội dung học tập đã
được xác định từ trước.
Và trình tự các bước khi tổ chức trò chơi trong học tập như sau :
- Xác định mục đích, nội dung, nhiệm vụ học tập.
- Chọn trò chơi và chia nhóm chơi.
- Hướng dẫn cách chơi, nêu luật chơi.
- Quy định thời gian thực hiện trò chơi học tập.
- Tiến hành chơi.
- Tổng kết phần chơi : GV nhận xét, đánh giá kết quả và đưa ra kết luận bám
vào nội dung học tập.
15


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

Tuy nhiên, để thực hiện phương pháp tổ chức trò chơi thành công và đạt được
hiệu quả giáo dục như mong đợi thì người giáo viên cần hạn chế và tránh gian
lận trong khi chơi và đặc biệt không nên để tình trạng các em ganh đua nhau
giành phần thắng thua trong khi chơi.
VD: + Có thể cho các nhóm vẽ màu những bức tranh chưa được vẽ màu.Nhóm
nào vẽ nhanh, đẹp nhất sẽ thắng.
+ Hay GV có thể chuẩn bị 3,4 bức tranh đẹp đã được cắt ra thành nhiều
mảnh, mỗi nhóm một bức, sau đó lên lớp yêu cầu học sinh ghép hình để hoàn
thiện bức tranh cho đúng… Có rất nhiều hình thức, trò chơi mà GV có thể sáng

tạo vừa bổ ích lại phù hợp với bài học và HS.

Trò chơi bịt mắt vẽ tranh
* Tóm lại: Bằng trò chơi, việc học tập được tiến hành một cách nhẹ nhàng, sinh
động, không khô khan, nhàm chán. Học sinh được lôi cuốn vào quá trình luyện
tập một cách tự nhiên, hứng thú và có tinh thần trách nhiệm, đồng thời giải trừ
được những mệt mỏi, căng thẳng trong học tập.
Nhất là đối với bộ môn Mỹ thuật, là bộ môn sáng tạo ra cái đẹp thì việc
phương pháp tổ chức trò chơi sẽ giúp cho các em có được không khí học tập nhẹ
nhàng - tạo cảm xúc bất ngờ cho học sinh để có những điều bất ngờ hay độc
đáo trong bố cục, xây dựng hình và cách dùng màu được tốt hơn. Có tinh thần
đoàn kết hơn giữa các thành viên trong đội chơi.
2.4. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.4.1. Đối với GV.
Qua tiết dạy Mĩ Thuật tôi đã nhận thấy
Sáng tạo về phương pháp, kĩ khuật dạy học phát huy tính chủ động, tích
cực, tự giác, tự học tập của học sinh. Giáo dục học sinh qua những hình ảnh
tranh thể hiện
- Trong quá trình dạy học thể hiện mối quan hệ tích cực giữa GV và HS,
giữa HS với HS; tiến hành thông qua việc tổ chức các hoạt động học tập của HS,
kết hợp giữa học tập cá thể với học tập hợp tác, làm việc theo nhóm.
16


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

- Chú trọng đến việc rèn luyện các kĩ năng, năng lực hành động, vận dụng
kiến thức, tăng cường thực hành và gắn nội dung bài học với thực tế cuộc sống.
- Thiết kế tổ chức, hướng dẫn HS cảm nhận được vẽ đẹp của vẽ tranh đề

tài ,thực hiện các hoạt động học tập với các hình thức đa dạng, phong phú, có sự
hấp dẫn, phù hợp với đặc trưng bài học, với đặc điểm và trình độ HS, với điều
kiện cụ thể của lớp, trường và địa phương.
- Ngòai giờ học chính tôi còn trao đổi, tiếp cận hướng dẫn thêm cho học
sinh cách cảm nhận nét đẹp trong cách vẽ tranh và bố cục trong vẽ tranh đề tài
vào các giờ ra chơi hay nghỉ tiết.
- Cùng với việc tự rút kinh nghiệm cho bản thân, tôi còn mời các đồng
nghiệp trong tổ dự giờ, góp ý về cách áp dụng qua trong giờ giạy Mĩ thuật thông
qua các đợt thao giảng dạy thực nghiệm

2.4.2. Đối với HS.
- Các em tích cực suy nghĩ, chủ động tham gia các hoạt động học tập, tự
khám phá và lĩnh hội kiến thức, nội dung, nghệ thuât rèn luyện kĩ năng sáng tạo
trong vẽ tranh
- Biết tự nhận xét và đánh giá các ý kiến, quan điểm, các sản phẩm hoạt
động học tập của bản thân và bạn bè.
17


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

- Tiết dạy học Mĩ thuật đã thực sự trở nên sinh động cuốn hút sự say mê
của HS, các em đã thực sự làm việc, được phát huy tính tích cực chư động, năng
lực sáng tạo của mình. Điều quan trọng là các em đã phát hiện những hình ảnh
đời sống hiện tại để đưa vào nội dung vẽ tranh đề tài.
- HS đã có sự chuẩn bị bài chu đáo, chủ động làm việc trên lớp, GV tạo
điều kiện cho HS phát triển sự sáng tạo trong vẽ tranh đề tài và biểu ý kiến xây
dựng bài, phát huy tư duy, quan điểm cá nhân của các em.

( Những hình ảnh học môn Mĩ Thuật của trường THCS và THPT Thống Nhất )
Kết quả cụ thể như sau:
Thống kê chất lượng bộ môn khối THCS (qua 6 tháng khảo sát)
Khối TS 0HS 3.
4

3.5- Tỉ lệ 54.9
6.4

Tỉ lệ

6.5- Tỉ lệ
7.9

810

Tỉ lệ

18


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

6
7
8

144
119

81

35
30
20

24.30
25.21
24.69

70
56
43

48.61
47.05
53.08

39
31
17

27.08
26.05
20.98

9

114
45

8

2

1.75

54

47.36

50.87

87

18.99

223 48.68

58
14
5

31.65939

3. PHẦN KẾT LUẬN KIẾN NGHỊ
3.1. KẾT LUẬN:
Phân môn vẽ tranh là điển hình của óc quan sát, ghi nhớ và cảm xúc của
người vẽ.Vì thể loại vẽ tranh với nhiều đề tài khác nhau, mỗi đề tài lại có nhiều
nội dung và các hình ảnh khác nhau, đó là phân môn mà người vẽ có điều kiện
thể hiện các hoạt động trong cuộc sống của con người và phong cảnh thiên

nhiên.Bài vẽ tốt là thể hiện được sự quan sát tinh tế ở một góc độ nào đó trong
cuộc sống , đối với học sinh là sự quan sát ngộ nghĩnh đáng yêu kết hợp với màu
sắc trong sáng vui tươi.Vì vậy giờ học vẽ tranh GV cần gợi ý để học sinh vận
dụng hết khả năng quan sát tinh tế của mình, và GV cần truyền cảm hứng cho
HS điều đó sẽ quyết định cho một bài vẽ sinh động với những điều ngộ nghĩnh
đáng yêu.
Phân môn vẽ tranh là điển hình của óc quan sát, ghi nhớ và cảm xúc của người
vẽ.Vì thể loại vẽ tranh với nhiều đề tài khác nhau,mỗi đề tài lại có nhiều nội
dung và các hình ảnh khác nhau, đó là phân môn mà người vẽ có điều kiện thể
hiện các hoạt động trong cuộc sống của con người và phong cảnh thiên nhiên.
Bài vẽ tốt là thể hiện được sự quan sát tinh tế ở một góc độ nào đó trong cuộc
sống, đối với học sinh là sự quan sát ngộ nghĩnh đáng yêu kết hợp với màu sắc
trong sáng vui tươi. Vì vậy giờ học vẽ tranh cần gợi ý để học sinh vận dụng hết
khả năng quan sát tinh tế của mình, và giáo viên cần chuyền cảm hứng cho HS
điều đó sẽ quyết định cho một bài vẽ sinh động với những điều ngộ nghĩnh đáng
yêu.
Nếu GV thực hiện đầy đủ các mục tiêu đề ra thì việc dạy học đạt kết quả
cao.Song chúng ta cũng cần chú ý rằng Mĩ thuật nên được tổ chức dưới nhiều
hình thức khác nhau: ngoài những tiết ở trên lớp nên có những tiết tham quan dã
ngoại hoặc tổ chức học theo nhóm… nhằm phát huy tính tích cực, tự giác, chủ
động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học;
bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm, rèn luyện kỹ năng
vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng
thú học tập cho học sinh”.
19


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

Và qua nghiên cứu về đề tài : “Một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính
tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh THCS trong việc học phân môn vẽ
tranh - môn Mĩ thuật. Hy vọng rằng với những phương pháp dạy học tích cực sẽ
đem lại hiệu quả cao hơn nữa cho hoạt động dạy học Mĩ thuật nói chung và phân
môn vẽ tranh nói riêng không chỉ đối với trường THCS Trần Hưng Đạo mà còn
có thể áp dụng cho nhiều trường THCS khác .
3.2. Kiến nghị
Đối với môn mĩ thuật tôi có một số đề xuất như sau:
+ Cần phải có phòng học riêng cho bộ môn mĩ thuật.
+ Cần phải có bảng vẽ, giá vẽ cho học sinh.
+ Nên tổ chức các hội thi làm đồ dùng dạy học và tạo điều kiện vật chất để GV
làm thêm nhiều đồ dùng dạy học hơn nữa.
+ Nên tổ chức các hội thi vẽ tranh cho HS.Các em được cùng sinh hoạt, vui chơi,
tìm hiểu thực tế và cùng sáng tạo
+ Song song với phong trào viết về người mẹ (20-10), viết thư cho chú bộ đội
(22-12), văn nghệ chào mừng 20-11… có thể vẽ tranh về những đề tài trên để
triển lãm,gửi tặng chú bộ đội, tặng mẹ, tặng thầy cô, vẽ báo tường; thi vẽ tranh
hưởng ứng tháng (năm) an toàn giao thông ,thi vẽ truyện tranh …
+ Tổ chức triển lãm tranh cho HS lồng ghép trong một số phong trào của trường,
treo một số bức tranh đẹp, ý nghĩ tại văn phòng, lớp học, phòng truyền thống…
Trong chuyên môn cần tổ chức những buổi sinh hoạt theo tổ, nhóm, cụm
chuyên môn để trao đổi kinh nghiệm, thống nhất những nội dung, chương trình
mới để việc dạy và học tốt hơn nữa.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 01 tháng 10 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung của

người khác.

(Ký và ghi rõ họ tên)

Lê Đức Hùng

20


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Tài liệu bồi dưỡng giáo viên.
- Sách hướng dẫn cách vẽ tranh đề tài.
- Phát huy tính tích cực học tập của học sinh.
- Chuyên đề đổi mới phương pháp dạy và học ở bậc trung học cơ sở.
- Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn mĩ thuật THCS
(Nhà xuất bản giáo dục)

21


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

*TÀI LIỆU THAM KHẢO
* MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ HỌC TẬP VẼ TRANH Ở TRƯỜNG
*MỘT SỐ BÀI VẼ THỰC HÀNH VẼ TRANH ĐỀ TÀI
SINH TRƯỜNG THCS VÀ THPT THỐNG NHẤT THỰC HIỆN

22


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

23


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

24


Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh – môn Mĩ Thuật

25