Hoàn thiện công tác quản lý khai thác các công trình thủy lợi thuộc hệ thống thủy lợi sông tích
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.24 MB, 89 trang )
B
GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR
NG
B
NÔNG NGHI P VÀ PTNT
I H C TH Y L I
LÊ XUÂN QUY T
HOÀN THI N CÔNG TÁC QU N LÝ KHAI THÁC CÁC
CÔNG TRÌNH TH Y L I THU C H TH NG TH Y L I SÔNG TÍCH
LU N V N TH C S
HÀ N I, N M 2017
B
GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR
NG
B
NÔNG NGHI P VÀ PTNT
I H C TH Y L I
LÊ XUÂN QUY T
HOÀN THI N CÔNG TÁC QU N LÝ KHAI THÁC CÁC
CÔNG TRÌNH TH Y L I THU C H TH NG TH Y L I SÔNG TÍCH
Chuyên ngành: Qu n lý tài nguyên và môi tr
Mã s : 60.34.04.10
NG
IH
NG D N: TS Lê V n Chính
HÀ N I, N M 2017
ng
L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan r ng n i dung c a b n lu n v n này ch a đ
ch
ng trình c p b ng cao h c nào c ng nh b t k m t ch
c n p cho b t k m t
ng trình c p b ng nào
khác.Và công trình nghiên c u này là c a riêng cá nhân tôi, không sao chép t b t c
công trình nghiên c u nào khác.
Tác gi lu n v n
Lê Xuân Quy t
i
L I C M
N
tài “Hoàn thi n công tác qu n lý khai thác các công trình th y l i thu c h th ng
th y l i Sông Tích” là đ tài lu n v n t t nghi p ch
tài nguyên và Môi tr
ng c a tr
ng
ng trình đào t o th c s Qu n lý
i h c Th y l i.
Trong quá trình th c hi n đ tài này tôi đã nh n đ
c r t nhi u s giúp đ c a TS Lê
V n Chính – B môn qu n lý xây d ng. Bên c nh đó, s giúp đ và cung c p s li u
c a ban lãnh đ o công ty TNHH Sông Tích và cán b công nhân viên c ng giúp ích r t
nhi u trong quá trình nghiên c u.
Qua đây, tôi xin g i l i c m n chân thành đ n TS Lê V n Chính đã h
ng d n tôi
th c hi n đ tài này, xin c m n Công ty TNHH Sông Tích h tr tôi trong quá trình
nghiên c u.
Do kinh nghi m c ng nh ki n th c còn h n ch , đ tài c a tôi không th tránh kh i
nh ng thi u xót, kính mong ng
i đ c đánh giá và đ a ra nh ng góp ý đ đ tài hoàn
thi n h n.
Xin chân thành c m n.
Hà N i, ngày
tháng
n m 2017
TÁC GI LU N V N
Lê Xuân Quy t
ii
M CL C
DANH M C CÁC HÌNH NH ................................................................................................ v
DANH M C B NG BI U ........................................................................................................ vi
DANH M C CÁC T VI T T T VÀ GI I THÍCH THU T NG ............................ vii
M
U ......................................................................................................................... 1
1. Tính c p thi t c a đ tài............................................................................................... 1
2. M c tiêu nghiên c u .................................................................................................... 2
3.
it
ng và ph m vi nghiên c u ............................................................................... 2
4. Cách ti p c n và ph
ng pháp nghiên c u .................................................................. 2
CH NG 1 T NG QUAN V CÔNG TÁC QU N LÝ KHAI THÁC CÁC CÔNG
TRÌNH TH Y L I...................................................................................................................... 3
1.1 C s lý lu n v công tác qu n lý khai thác các công trình th y l i ......................... 3
1.1.1 M t s khái ni m c b n.........................................................................................3
1.1.2
c đi m c a các công trình th y l i ....................................................................3
1.1.3 Vai trò, ch c n ng c a công tác qu n lý khai thác các công trình th y l i ..........7
1.1.4 N i dung c a công tác qu n lý khai thác các công trình th y l i ..........................8
1.1.5 Các y u t nh h ng đ n công tác qu n lý khai thác h th ng công trình th y
l i ...................................................................................................................................12
1.2 Kinh nghi m qu n lý khai thác các công trình th y l i
1.2.1 Kinh nghi m
n
1.2.2 Kinh nghi m
trong n
m t s đ a ph
ng ........ 18
c ngoài ...................................................................................18
c ....................................................................................21
1.3 T ng quan nh ng công trình nghiên c u có liên quan đ n đ tài ........................... 24
K t lu n ch
ng 1 ......................................................................................................... 25
CH NG 2 TH C TR NG CÔNG TÁC QU N LÝ KHAI THÁC CÁC CÔNG
TRÌNH TH Y L I THU C H TH NG TH Y L I SÔNG TÍCH ........................... 27
2.1 i u ki n t nhiên, kinh t - xã h i t i h th ng Sông Tích .................................... 27
2.2 Hi n tr ng h th ng công trình th y l i thu c h th ng Sông Tích ........................ 30
2.2.1 Quá trình hình thành và phát tri n h th ng công trình th y l i Sông Tích ........30
2.2.2 Hi n tr ng h th ng công trình th y l i Sông Tích ..............................................30
2.3 Th c tr ng công tác qu n lý khai thác c a h th ng công trình th y l i Sông Tích
....................................................................................................................................... 32
2.3.1 T ch c b máy qu n lý nhà n
c v h th ng công trình th y l i Sông Tích ....32
iii
2.3.2 Tình hình công tác qu n lý khai thác các công trình th y l i t i h th ng Sông
Tích ................................................................................................................................34
2.4 ánh giá chung công tác qu n lý khai thác h th ng công trình th y l i Sông Tích
....................................................................................................................................... 44
2.4.1 Nh ng k t qu đ t đ
c .......................................................................................44
2.4.2 Nh ng t n t i và nguyên nhân trong qu n lý khai thác và h th ng công trình
th y l i Sông Tích ..........................................................................................................45
K t lu n ch
ng 2 ......................................................................................................... 52
CH NG 3
XU T M T S GI I PHÁP NH M HOÀN THI N CÔNG TÁC
QU N LÝ KHAI THÁC CÁC CÔNG TRÌNH TH Y L I T I H TH NG TH Y
L I SÔNG TÍCH ....................................................................................................................... 53
3.1
nh h
ng qu n lý khai thác h th ng công trình th y l i Sông Tích .................. 53
3.2 Nguyên t c đ xu t gi i pháp trong qu n lý khai thác h th ng công trình th y l i
....................................................................................................................................... 56
3.3 C h i và thách th c trong công tác qu n lý khai thác h th ng công trình th y l i
Sông Tích ....................................................................................................................... 57
3.3.1 C h i ...................................................................................................................57
3.3.2 Thách th c ............................................................................................................59
3.4 Nh ng gi i pháp hoàn thi n công tác qu n lý khai thác h th ng công trình th y
l i Sông Tích ................................................................................................................. 62
3.4.1 Gi i pháp hoàn thi n c ch , chính sách qu n lý khai thác h th ng công trình
th y l i Sông Tích ..........................................................................................................62
3.4.2 Gi i pháp đào t o ngu n nhân l c v qu n lý khai thác h th ng công trình th y
l i Sông Tích ..................................................................................................................64
3.4.3 Gi i pháp v ng d ng ti n b khoa h c k thu t vào qu n lý khai thác h th ng
công trình th y l i Sông Tích ........................................................................................66
3.4.4 Các gi i pháp h tr : ...........................................................................................68
K t lu n ch
ng 3 ......................................................................................................... 75
K T LU N VÀ KI N NGH .................................................................................................. 76
DANH M C TÀI LI U THAM KH O ............................................................................... 78
iv
DANH M C CÁC HÌNH NH
Hình 1.1 Tr m b m t
i Trung Hà – Ba Vì ....................................................................5
Hình 2.1 B n đ h th ng hi n tr ng công trình th y l i Công ty Sông Tich ..............27
Hình 2.2 S đ t ch c b máy c a Công ty Sông Tích ...............................................33
Hình 2.3 Nguyên nhân xu ng c p các công trình th y l i ............................................51
Hình 3.1 Giao di n ph n m m Google Earth ................................................................68
Hình 3.2 Qu n lý tên các tr m b m, c ng... c a công trình th y l i ............................68
Hình 3.3 H th ng t đi u khi n máy b m ...................................................................69
Hình 3.4 T ng quan hi u qu CTTL và ý th c khai thác b o v CTTL c a ng i dân
.......................................................................................................................................72
v
DANH M C B NG BI U
B ng 2.1 Hi n tr ng h th ng công trình th y l i Sông Tích .......................................31
B ng 2.2
tt
i h th ng Sông Tích các n m ...........................................................35
B ng 2.3 Di n tích t
i h th ng Sông Tích .................................................................35
B ng 2.4 Di n tích tiêu h th ng Sông Tích .................................................................36
B ng 2.5 N ng su t cây tr ng bình quân t n m 2011-2015 ........................................37
B ng 2.6 B ng tiêu th đi n n ng c a Công ty t 2014-2016 ......................................38
B ng 2.7 T ng h p các công trình do Công ty qu n lý .................................................39
B ng 2.8 T ng h p các h ng m c s a ch a công trình và kinh phí t i Công ty Th y l i
Sông Tích .......................................................................................................................40
B ng 2.9 T ng h p chi phí c a Công ty Th y l i Sông Tích .......................................42
vi
DANH M C CÁC T
VI T T T VÀ GI I THÍCH THU T NG
Ký hi u vi t t t
Ngh a đ y đ
BNN&PTNT
: B nông nghi p và phát tri n nông thôn
CNXH
: Ch ngh a xã h i
CTTL
: Công trình th y l i
CNH-H H
: Công nghi p hóa hi n đ i hóa
HTCTTL
: H th ng công trình th y l i
HTDN
: H p tác dùng n
HTX
: H p tác xã
HTXNN
: H p tác xã nông nghi p
KH - KT
: K ho ch - K thu t
KTCT TL
: Khai thác công trình th y l i
MTV
: M t thành viên
PLC
: B đi u khi n logic l p trình đ
QLKT
: Qu n lý khai thác
TNHH
: Trách nhi m h u h n
TC-HC
: T ch c – Hành chính
TL
: Th y l i phí
SCADA
: H th ng đi u khi n giám sát và thu th p d li u
SNN&PTNT
: S nông nghi p và phát tri n nông thôn
UBND
: y ban nhân dân
vii
c
c
M
U
1 Tính c p thi t c a đ tài
Trong nh ng n m qua đ
c s quan tâm c a Nhà n
c, B Nông nghi p & PTNT,
UBND thành ph Hà N i, nhi u công trình th y l i đã đ
c đ u t xây d ng và đ a
vào qu n lý v n hành ph c v s nghi p phát tri n kinh t xã h i và xóa đói gi m
nghèo t i các vùng ngo i thành c a thành ph Hà N i. Các công trình th y l i đã và
đang th c s có nh ng đóng góp quan tr ng đ i v i vi c phát tri n s n xu t nông
nghi p theo đ nh h
ng công nghi p hoá, hi n đ i hoá nông nghi p, nông thôn. Qua
đó, các công trình này có ý ngh a h t s c thi t th c đ i v i đ i s ng c a nhân dân
trong vùng, thúc đ y s nghi p xây d ng và phát tri n c a Thành ph .
Tuy v y, n u nhìn nh n m t cách nghiêm túc và khách quan, nh ng k t qu trên còn
m c r t khiêm t n so v i yêu c u phát tri n kinh t xã h i c a Thành ph . Trên th c
t , khi đi vào v n hành, v n còn nhi u công trình thu l i m i ch khai thác đ
c
kho ng 60% n ng l c thi t k , hi u qu mà công trình mang l i th p h n h n nhi u so
v i k v ng. Th c t cho th y r ng có nhi u nguyên nhân d n đ n t n t i trên. M t
trong nh ng nguyên nhân quan tr ng là vi c qu n lý v n hành các công trình th y l i
nói trên ph m vi c n
c chung, công trình th y l i trên đ a bàn thành ph Hà N i nói
riêng trong th i gian qua còn nhi u v n đ c n quan tâm, còn b c l nh ng h n ch và
y u kém nên ch a phát huy t t hi u qu c a công trình.
Trong b i c nh tái c c u ngành nông nghi p theo h
ng nâng cao giá tr gia t ng và
phát tri n b n v ng và bi n đ i khí h u, đòi h i công tác thu l i mà đ c bi t là công
tác qu n lý khai thác công trình thu l i ph i có nh ng thay đ i c n b n đ nâng cao
hi u qu qu n lý khai thác. M c đích cu i cùng c a vi c c i thi n công tác qu n lý
khai thác công trình thu l i nh m đáp ng t t h n yêu c u d ch v c p, thoát n
c
trên đ a bàn thành ph .
Tìm ra nh ng ph
ng th c, bi n pháp qu n lý v n hành nâng cao hi u qu kinh t xã
h i c a các công trình th y l i là m t v n đ r t c p thi t. V i mong mu n đóng góp
nh ng ki n th c h c t p và nghiên c u c a mình nh m t ng c
ng hoàn thi n h n n a
trong công tác qu n lý khai thác các công trình th y l i, đó là lý do h c viên đã l a
1
ch n đ tài: "Hoàn thi n công tác qu n lý khai thác h th ng công trình th y l i
Sông Tích" làm đ tài lu n v n t t nghi p c a mình.
2 M c tiêu nghiên c u
- H th ng hóa c s lý lu n và th c ti n v công tác qu n lý khai thác công trình th y
l i;
- Phân tích tình hình th c hi n, các y u t
nh h
ng đ n công tác qu n lý khai thác h
th ng công trình th y l i Sông Tích, thành ph Hà N i;
-
xu t đ nh h
ng, gi i pháp nh m t ng c
ng công tác qu n lý khai thác h th ng
công trình th y l i Sông Tích.
3
a.
it
it
ng và ph m vi nghiên c u
ng nghiên c u:
it
ng nghiên c u c a đ tài là công tác qu n lý khai
thác các công trình th y l i và các y u t
nh h
ng đ n công tác này.
tài t p trung nghiên c u đ xu t m t s gi i pháp nh m
b. Ph m vi nghiên c u:
hoàn thi n công tác qu n lý khai thác h th ng công trình th y l i Sông Tích trên đ a
bàn thành ph Hà N i, giai đo n t 2017 - 2022.
4 Cách ti p c n và ph
-
ng pháp nghiên c u
tài nghiên c u d a trên ti p c n đánh giá th c tr ng công tác qu n lý khai thác
c a công trình th y l i m t cách toàn di n c v kinh t , xã h i, môi tr
ng trong tình
hình hi n nay.
- Ph
ng pháp k th a, Ph
ng pháp phân tích t ng h p, Ph
ng pháp phân tích so
sánh, nói riêng mà còn là nh ng tài li u liên quan tham kh o c n thi t
2
CH
NG 1 T NG QUAN V
CÔNG TRÌNH TH Y L I
CÔNG TÁC QU N LÝ KHAI THÁC CÁC
1.1 C s lý lu n v công tác qu n lý khai thác các công trình th y l i
1.1.1 M t s khái ni m c b n
Công trình thu l i: là công trình thu c k t c u h t ng nh m khai thác ngu n l i c a
n
c, b o v môi tr
ng sinh thái, phòng, ch ng tác h i c a n
b m, h đ p, kênh m
c gây ra nh tr m
ng, các công trình trên kênh…
H th ng th y l i: bao g m các công trình th y l i có liên quan tr c ti p v i nhau v
m t khai thác và b o v trong m t khu v c nh t đ nh.
Qu n lý công trình th y l i: là quá trình đi u hành h th ng công trình th y l i theo
m t c ch phù h p, bao g m công tác k ho ch hóa, đi u hành b máy, qu n lý đi u
hành, duy tu, b o d
ng công trình, qu n lý tài s n và tài chính.
Khai thác công trình th y l i: là quá trình s d ng công trình th y l i vào ph c v
phân ph i đi u hòa n
c ph c v s n xu t nông nghi p, dân sinh, xã h i.
Qu n lý: Là s tác đ ng ch huy, đi u khi n các quá trình xã h i và hành vi ho t đ ng
c a con ng
đ
i đ phát tri n phù h p thích ng v i đi u ki n c a quy lu t nh m đ t
c m c đích và ý chí c a ng
i qu n lý (VIM, 2008).
Theo Suranat, 1993, qu n lý là m t quá trình nh m đ đ t đ
c các m c đích c a m t
t ch c thông qua vi c th c hi n ch c n ng c b n là k ho ch hóa, t ch c, đi u hành
và ki m tra đánh giá.
1.1.2
c đi m c a các công trình th y l i
H th ng công trình th y l i ph c v cho nhi u đ i t
ph c v cho nhu c u t
n
ng. Tr
c kia công trình ch
i, tiêu nông nghi p, dân sinh nh ng hi n nay đã cung c p
c cho các khu công khi p, c p n
c sinh ho t, th y s n, tiêu cho các khu dân c và
khu đô th , khu công nghi p, giao thông, du l ch…
3
H th ng công trình th y l i nh m c i t o thiên nhiên, khai thác các m t l i và kh c
ph c các m t h i đ ph c v cho nhu c u c a con ng
H th ng công trình th y l i ph i th
thiên nhiên, trong đó có s phá ho i th
i.
ng xuyên đ i m t tr c ti p v i s tàn phá c a
ng xuyên và s phá ho i b t th
ng.
H th ng công trình th y l i có giá tr l n tuy nhiên v n l u đ ng ít, l i quay vòng
ch m.
có kinh phí ho t đ ng, b o d
ng, duy tu, duy trì, qu n lý khai thác có
nh ng lúc các đ n v qu n lý công trình ph i vay ngân hàng và tr lãi cao.
Công trình th y l i là k t qu t ng h p và có m i quan h m t thi t h u c v lao
đ ng c a r t nhi u ng
i trong nhi u l nh v c, bao g m t các công tác quy ho ch,
nghiên c u khoa h c, kh o sát, thi t k , ch t o, thi công, đ n qu n lý khai thác.
S n ph m c a công tác khai thác công trình th y l i là hàng hóa đ c bi t có tính ch t
đ c thù riêng bi t. S n ph m là kh i l
ng n
ct
i, tiêu ph c v cho nhu c u s n
xu t nông nghi p, công nghi p, nuôi tr ng th y s n và cho sinh ho t.
Ch a đ ng r t nhi u l nh v c khoa h c k thu t xây d ng khác nhau. Ngoài công tác
qu n lý và s d ng, các công trình th y l i còn mang tính ch t qu n chúng.
qu n lý ph i d a vào dân, vào chính quy n đ a ph
t
nv
ng s t i đ làm t t vi c đi u hành
i, tiêu, thanh quy t toán th y l i phí, tu s a b o d
ng công trình và qu n lý b o
v công trình. Do đó, đ n v qu n lý khai thác các công trình th y l i không nh ng
ph i làm t t công tác chuyên môn mà còn ph i làm t t công tác v n đ ng qu n chúng
nhân dân tham gia qu n lý, khai thác và b o v công trình th y l i, trong h th ng.
V n đ u t th
ng là r t l n theo đi u ki n c th c a t ng vùng, đ có công trình
khép kín trên đ a bàn m i ha di n tích đ
ct
i thì bình quân ph i đ u t th p nh t 30
– 50 tri u đ ng, cao là 100 – 200 tri u đ ng.
Các công trình th y l i ph c v đa m c tiêu, trong đó t
nông nghi p, c p n
i, tiêu ph c v cho s n xu t
c sinh ho t, th y s n, s n xu t công nghi p, phát đi n, giao
thông, du l ch, ch ng l , ng n m n, c i t o đ t, môi tr
ng sinh thái.
4
Công trình th y l i mu n phát huy hi u qu ph i đ
c xây d ng đ ng b khép kín t
đ u m i đ n t n m t ru ng.
Hình 1.1 Tr m b m t
i Trung Hà – Ba Vì
M i công trình, h th ng công trình th y l i ch ph c v cho m t vùng nh t đ nh theo
thi t k không th di chuy n t vùng đang th a n
c đ n vùng thi u n
c theo yêu
c u th i v , ph i đ u có m t t ch c Nhà n
c, t p th hay cá nhân tr c ti p qu n lý,
v n hành theo nhu c u c a các h s d ng n
c trong l u v c mà công trình ph trách.
Nhi u nông dân, nhi u h dung n
cđ
ch
ng l i t m t công trình th y l i hay
nói cách khác m t công trình th y l i ph c v cho nhi uo ng
i dân trong cùng m t
kho ng th i gian.
H th ng công trình th y l i n m r i rác ngoài tr i, gi a các cánh đ ng trên di n r ng,
có khi qua các khu dân c , khu đô th , khu công nghi p, khu làng ngh , nên ngoài tác
đ ng c a thiên nhiên, còn ch u tác đ ng c a con ng
i.
Hi u qu c a công trình th y l i h t s c l n lao và đa d ng, có lo i có th xác đ nh
đ
c b ng ti n ho c kh i l
Riêng v l nh v c t
t ng v , c p n
ng v t ch t c th , nh ng có lo i không xác đ nh đ
i thì hi u qu th c hi n
m cđ t
c k p th i đ m b o yêu c u dùng n
c.
i h t di n tích, t o kh n ng
c c a m t s lo i cây tr ng, chi
5
phí qu n lý th p, t ng n ng su t và s n l
ng cây tr ng… góp ph n t o vi c làm, t ng
thu nh p cho nông dân nông thôn.
Vi c qu n lý và s d ng các công trình th y l i c a c ng đ ng này có nh h
ng t i
vi c qu n lý và s d ng các công trình c a c ng đ ng khác.
Các công trình th y l i không đ
c mua bán nh các công trình khác. Do đó hình th c
t t nh t đ qu n lý và s d ng các công trình th y l i là c a c ng đ ng, c ng đ ng
tham gia.
V t ch c qu n lý nh
i u 10 – Pháp l nh khai thác và B o v công trình th y l i đã
quy đ nh: “C n c vào quy mô và tính ch t c a công trình th y l i, đi u ki n th c t
c a t ng đ i ph
ng, Chính ph qui đ nh vi c giao công trình th y l i đ
b ng ngân sách Nhà n
do doanh nghi p Nhà n
c xây d ng
c cho t ch c, cá nhân qu n lý khai thác và b o v ” th
ng
c có tên là Công ty khai thác công trình th y l i tr c ti p
qu n lý, khai thác và b o v
(H th ng công trình th y l i, công trình th y l i đ n
th i đi m n m 2017 trên đ a bàn thành ph Hà N i là do 05 Công ty TNHH M t thành
viên
u t và phát tri n th y l i tr c ti p qu n lý, khai thác và b o v - 100% v n
ngân sách Thành ph đ u t ).
Các công trình th y l i ph i đ
c quy ho ch và thi t k xây d ng mang tính h th ng,
đòi h i ph i d a trên nh ng c s khoa h c cùng v i th c t c a t ng đ a ph
c nm tl
ng và
ng v n l n. Bên c nh nh ng quy ho ch và thi t k xây d ng c n có s
tham gia c a chính c ng đ ng đ
h tr c a Nhà n
ch
ng l i tr c ti p t các công trình đó và có s
c v v n c ng nh vi c đi u hành th c hi n qu n lý các công trình
th y l i đó, có nh v y các công trình th y l i sau khi hoàn thành đ a vào s d ng
m i mang l i hi u qu cao nh mong đ i c ng nh đúng v i n ng l c nhi m v thi t
k ban đ u.
T nh ng đ c đi m trên, công tác qu n lý khai thác h th ng công trình th y l i c n
ph i làm t t các n i dung c b n sau: M t là, qu n lý công trình th y l i; hai là, qu n
lý ngu n n
c; ba là, qu n lý kinh t . Nh ng n i dung trên có m i quan h m t thi t,
tác đ ng l n nhau nên ph i đ ng th i th c hi n t t c 3 n i dung trên đ ph c v s n
xu t, xã h i, dân sinh, an toàn cho các công trình th y l i và đ t hi u qu cao nh t.
6
1.1.3 Vai trò, ch c n ng c a công tác qu n lý khai thác các công trình th y
l i
Th y l i có vai trò đ c bi t trong s n xu t nông nghi p, dân sinh, bên c nh đó còn góp
ph n phát tri n công nghi p và các ngành ngh khác. Các công trình th y l i là tài s n
c a c ng đ ng g n k t v i các thành viên c a c ng đ ng vì m c tiêu s d ng đ y đ ,
có hi u qu ngu n n
c. Th y l i là ti n đ , là bi n pháp hàng đ u đ nâng cao n ng
su t cây tr ng và s d ng các ngu n l c khác.
H th ng công trình th y l i nói chung, kênh t
i, tr m b m, c ng và công trình trên
kênh nói riêng là c s v t ch t k thu t h t ng.
th ng công trình th y l i v a là ph
i v i s n xu t nông nghi p h
ng ti n s n xu t, v a là đi u ki n ph c v t o ti n
đ cho các bi n pháp k thu t liên hoàn khác phát huy hi u qu . Trong s n xu t nông
nghi p, vi c đ m b o n
ct
i là y u t vô cùng quan tr ng đ thâm canh t ng n ng
su t cây tr ng.
Công trình th y l i không ch g n li n v i các ho t đ ng s n xu t mà còn liên quan
đ n các ho t đ ng đ i s ng nh giao thông, đi u hòa khí h u, môi tr
ng sinh thái
các vùng nông thôn. Công trình th y l i góp ph n làm cho nông thôn phát tri n toàn
di n v kinh t , v n hóa, xã h i. Các công trình th y l i còn có tác d ng ng n n
gi n
c, đi u ti t n
c, đi u ch nh dòng ch y theo ý đ c a con ng
nh ng kh n ng to l n c a con ng
c,
i và đã t o nên
i trong vi c khai thác và s d ng, ch ng , đi u
ti t t nhiên cho phát tri n kinh t và đ i s ng. Ngoài ra các công trình th y l i còn có
tác d ng trong vi c b o v môi tr
hi n t
ng, cân b ng sinh thái, góp ph n vào vi c ch ng
ng sa m c hoá và m ra nh ng đi u ki n phát tri n m t s ngành kinh t m i
nh du l ch, nuôi tr ng th y s n, giao thông. Nh v y, có th th y vai trò th y l i là
h t s c to l n đ i v i s n xu t nông nghi p c ng nh các ngành ngh khác mà con
ng
i khó có th tính toán m t cách c th , chi ti t v hi u qu c a các công trình th y
l i mang l i:
- T ng n ng su t cây tr ng, t o đi u ki n thay đ i c c u nông nghi p, gi ng loài cây
tr ng, v t nuôi, làm t ng giá tr t ng s n l
ng c a khu v c.
7
- C i thi n ch t l
ng n
c, môi tr
vùng khó kh n v ngu n n
ng và đi u ki n s ng c a nhân dân nh t là nh ng
c, t o ra c nh quan không gian v n hóa m i.
- Thúc đ y s phát tri n c a các ngành khác nh công nghi p, thu s n, du l ch …
- T o công n vi c làm, góp ph n nâng cao thu nh p cho nhân dân, gi i quy t nhi u
v n đ xã h i trong khu v c do thi u vi c làm, do thu nh p th p. T đó góp ph n nâng
cao đ i s ng c a nhân dân trong khu v c c ng nh góp ph n n đ nh v kinh t và
chính tr trong c n
c.
- Thu l i góp ph n vào vi c ch ng l l t, nh
xây d ng các công trình đê đi u ... t
đó b o v cu c s ng bình yên c a nhân dân và t o đi u ki n thu n l i cho h t ng gia
s n xu t .
Nói chung, th y l i có vai trò vô cùng quan tr ng trong cu c s ng c a nhân dân nó
góp ph n vào vi c n đ nh kinh t và chính tr tuy nó không mang l i l i nhu n m t
cách tr c ti p, nh ng nó c ng mang l i nh ng ngu n l i gián ti p nh vi c phát tri n
ngành này thì kéo theo r t nhi u ngành khác phát tri n theo. T đó t o đi u ki n cho
n n kinh t phát tri n và góp ph n vào vi c đ y m nh công cu c xây d ng công
nghi p hóa, hi n đ i hóa đ t n
c.
1.1.4 N i dung c a công tác qu n lý khai thác các công trình th y l i
Công tác qu n lý khai thác h th ng công trình thu l i bao g m các n i dung chính
sau:
+ Qu n lý công trình th y l i: Các đ n v qu n lý khai thác công trình th y l i ph i có
trách nhi m qu n lý, ki m tra, theo dõi, phát hi n và x lý k p th i các s c trong h
th ng công trình, đ ng th i th c hi n t t vi c duy tu, b o d
ng, s a ch a nâng c p
công trình, máy móc, thi t b ; B o v và v n hành công trình theo đúng quy chu n,
tiêu chu n k thu t, đ ph c v cho nhi m v t
i tiêu đáp ng nhu c u s n xu t nông
nghi p, đ m b o công trình v n hành an toàn, hi u qu và s d ng lâu dài.
+ Qu n lý vi c t
i, tiêu n
s ng dân sinh, môi tr
c: đáp ng yêu c u ph c v s n xu t nông nghi p, đ i
ng và các ngành kinh t qu c dân khác c a t ng đ a ph
ng,
8
t ng mùa v thì các c p qu n lý, các đ n v qu n lý khai thác công trình th y l i c n
ph i h p và l p k ho ch đ th c hi n vi c đi u hoà phân ph i n
c, tiêu n
c công
b ng, h p lý trong h th ng công trình thu l i.
+ T ch c và qu n lý tài chính: đ qu n lý, s d ng có hi u qu ngu n v n và các
kho n chi trong ho t đ ng qu n lý, khai thác công trình th y l i chúng ta c n xây d ng
mô hình t ch c khoa h c, h p lý nh m th c hi n và hoàn thành t t nhi m v khai
thác, b o v công trình thu l i, kinh doanh t ng h p theo qui đ nh c a pháp lu t.
Các n i dung c th trong qu n lý khai thác h th ng công trình th y l i c a Công ty
TNHH MTV khai thác công trình th y l i:
+ L p và t ch c th c hi n các k ho ch: tu b , s a ch a công trình; s d ng n
c;
phòng ch ng úng - h n và thiên tai; c i t o đ t; ng n ng a và x lý ô nhi m đ gi gìn
b o v môi tr
ng n
c và môi tr
ng sinh thái;
+ Theo dõi quá trình th c hi n quy ho ch và d án kh thi đ
hi n vi c làm sai quy ho ch và sai đ i t
Thành ph tr c thu c Trung
c duy t; k p th i phát
ng đ u t , báo cáo U ban nhân dân t nh,
ng và B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn k p th i
gi i quy t;
+ Làm ch đ u t các d án s a ch a, b sung, hoàn thi n h th ng công trình thu l i
do Công ty đang qu n lý khai thác;
+ Th c hi n quy đ nh v duy tu, b o d
ng công trình; ki m tra, theo dõi, phát hi n
k p th i nguy c x y ra s c ; khi th y công trình có nguy c b m t an toàn ph i x lý
ngay, đ ng th i báo cáo U ban nhân dân đ a ph
ng và B Nông nghi p và Phát tri n
nông thôn gi i quy t;
+ Th
ng xuyên b sung hoàn thi n quy trình v n hành h th ng công trình và t ng
công trình th y l i, đ c bi t là quy trình v n hành h ch a n
c đ trình duy t theo
quy đ nh c a B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn và t ch c th c hi n;
+ Quan tr c, theo dõi, thu th p các s li u v khí t
ng, thu v n, ch t l
ng n
c,
tình hình di n bi n công trình; úng, h n; tác d ng c i t o đ t và n ng su t cây tr ng.
9
Khi các đi u ki n thiên nhiên, đi u ki n làm vi c c a công trình khác v i tài li u và đ
án thi t k ph i đ xu t k p th i các bi n pháp x lý, trình U ban nhân dân t nh,
Thành ph tr c thu c Trung
ng và B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn gi i
quy t;
+ L u tr h s k thu t, lý l ch công trình, trong quá btrinhf qu n lý, v n hành, tài
li u thu th p hàng n m. T ng k t rút kinh nghi m đ nâng cao hi u qu công tác khai
thác, b o v công trình thu l i.
1.1.4.1 Công tác qu n lý n
i u hoà phân ph i n
c
c, tiêu n
c công b ng, h p lý trong h th ng công trình thu
l i, đáp ng yêu c u ph c v s n xu t nông nghi p, đ i s ng dân sinh, môi tr
ng và
các ngành kinh t qu c dân khác.
Các n i dung c a qu n lý n
-
ánh giá, d báo ngu n n
ph
ng án cung c p n
ho ch, ph
-
c bao g m:
c; t ng h p yêu c u s d ng n
c cho các h dùng n
c, ph
c; l p k ho ch,
ng án tiêu thoát n
c và k
ng án ng n m n ho c h n ch xâm nh p m n;
i u hành vi c phân ph i n
c, c p n
c, tiêu n
c, ng n m n ho c h n ch xâm
nh p m n;
- Qu n lý, ki m soát vi c th i n
n
c vào ngu n n
c; b o v , ch ng ô nhi m ngu n
c;
- Quan tr c, đo đ c l
ng m a, m c n
c, l u l
ng n
c, ch t l
ng n
c theo quy
đ nh;
- Ph bi n, ng d ng các công ngh t
i ti t ki m n
c, c i thi n ch t l
cao hi u qu s d ng t ng h p ngu n n c; các quy trình, k thu t t
đ nâng cao n ng su t và ch t l
ng n c, nâng
i tiêu n
c tiên ti n
ng s n ph m nông nghi p, thu s n;
- Th c hi n các gi i pháp phòng, ch ng h n hán, úng ng p, xâm nh p m n, gi m nh
thi t h i do thiên tai gây ra;
10
- ánh giá k t qu t i, tiêu n c, cung c p n
c; l p b n đ k t qu t
i tiêu n c hàng
v và báo cáo v k t qu cung c p n c cho các h dùng n c phi nông nghi p;
L p, l u tr h s k thu t và các h s tài li u khác có liên quan.
1.1.4.2 Công tác qu n lý công trình.
Ki m tra, theo dõi, phát hi n và x lý k p th i các s c trong h th ng công trình thu
l i, đ ng th i th c hi n t t vi c duy tu, b o d
ng, s a ch a nâng c p công trình, máy
móc, thi t b ; b o v và v n hành công trình theo đúng quy chu n, tiêu chu n k thu t,
đ m b o công trình v n hành an toàn, hi u qu và s d ng lâu dài.
N i dung c a qu n lý công trình bao g m:
- Th c hi n vi c b o trì công trình theo quy đ nh;
- Th c hi n vi c v n hành công trình theo nhi m v thi t k , quy trình v n hành, quy
trình thao tác và các quy đ nh pháp lu t khác có liên quan;
- Th c hi n vi c ki m tra công trình, theo quy đ nh;
- Th c hi n vi c quan tr c công trình, theo quy đ nh;
- B o v công trình, ng n ch n, phòng, ch ng các hành vi xâm h i ho c phá ho i công
trình;
- Th c hi n công tác phòng ch ng l t, bão, b o đ m an toàn công trình;
- Th c hi n nhi m v ch đ u t , t ch c tri n khai, giám sát vi c khôi ph c, đ i tu,
nâng c p công trình;
- L p, l u tr h s k thu t và các h s tài li u khác có liên quan;
-
ng d ng công ngh tiên ti n, áp d ng sáng ki n, c i ti n k thu t đ kéo dài tu i th
và nâng cao hi u qu khai thác công trình.
1.1.4.3 Công tác t ch c qu n lý kinh t
11
Xây d ng mô hình t ch c h p lý đ qu n lý, s d ng có hi u qu ngu n v n, tài s n
và m i ngu n l c đ
c giao nh m th c hi n và hoàn thành t t nhi m v khai thác, b o
v công trình thu l i, kinh doanh t ng h p theo qui đ nh c a pháp lu t.
Các n i dung c a T ch c và qu n lý kinh t bao g m:
- L p k ho ch chi phí hàng n m, ph c v qu n lý h th ng, theo quy đ nh;
- Ký k t h p đ ng t
i, tiêu n
c, h p đ ng cung c p n
c và các d ch v khai thác
t ng h p công trình thu l i;
- Ký h p đ ng th c hi n vi c b o trì, b o v công trình;
- Nghi m thu, thanh lý các h p đ ng nêu trên;
- Qu n lý các kho n thu, các kho n chi theo quy đ nh;
- L p và áp d ng các đ nh m c kinh t - k thu t ph c v vi c qu n lý, v n hành công
trình, g m:
nh m c s d ng n
lao đ ng; đ nh m c b o d
c; đ nh m c s d ng đi n ho c nhiên li u; đ nh m c
ng, s a ch a th
ng xuyên và các đ nh m c c n thi t
khác có liên quan đ i v i ph n công vi c c th ;
- Th c hi n vi c theo dõi có h th ng, đi u ch nh ho c đ ngh đi u ch nh cho phù h p
các ch tiêu kinh t , các đ nh m c kinh t - k thu t; đ nh k đánh giá hi u qu d ch v
t
i tiêu n
c và hi u qu đ u t , khai thác công trình thu l i;
- C i ti n t ch c, áp d ng c ch qu n lý n ng đ ng, t o đ ng l c thúc đ y, nâng cao
hi u qu qu n lý, khai thác công trình thu l i.
1.1.5 Các y u t
nh h
ng đ n công tác qu n lý khai thác h th ng công
trình th y l i
1.1.5.1 Các y u t khách quan
a) S phát tri n kinh t xã h i đã làm cho các h th ng công trình th y l i b xâm h i,
nhi u h th ng thu l i b thay đ i m c tiêu nhi m v và gi m s chi ph i.
ng th i,
quá trình phát tri n kinh t xã h i c ng là nguyên nhân ch y u gây ô nhi m môi
tr
ng, ngu n n
c trong các h th ng công trình thu l i.
12
Ngoài ra y u t xã h i bao g m các đ c đi m liên quan đ n ng
i s d ng nh tính
c ng đ ng, trình đ k thu t, t p quán canh tác c a nông dân c ng nh h
ng không
nh t i vi c qu n lý công trình th y l i.
b) Di n bi n th i ti t khí t
ng th y v n có xu h
ng ngày càng b t l i, thiên tai x y
ra ngày càng kh c nghi t, d n đ n vi c phá hu h th ng, thay đ i yêu c u ph c v
t
i tiêu c a các công trình thu l i.
Trong thiên nhiên, s t ng h p các đi u ki n không n i nào gi ng nhau cho nên h u
nh công trình th y l i nào c ng có nh ng đ c đi m riêng. Th c t xây d ng công
trình th y l i do tài li u th y v n không đ y đ , không chính xác nên công trình th y
l iđ
c xây d ng nh ng kh n ng tháo l không đ , gây nguy hi m khi l l n, nhi u
tr m th y đi n không ch y đ công su t.
c)
u t ban đ u còn nhi u b t c p, nhi u công trình thu l i đ
c xây d ng trong
đi u ki n n n kinh t còn khó kh n, ngu n v n h n h p, su t đ u t th p, còn dàn tr i,
nên th
ng áp d ng các tiêu chu n thi t k
ng v i t n su t đ m b o c a h th ng
công trình th y l i th p, ch a chú tr ng đ u t hoàn ch nh, khép kín h th ng kênh
m
ng d n n
c và h th ng thu l i n i đ ng.
1.1.5.2 Các y u t ch quan
* Trình đ qu n lý, n ng l c chuyên môn c a đ i ng cán b qu n lý và trình đ nh n
th c c a nông dân; ây là nhân t có nh h
ng r t l n đ n tính b n v ng và hi u qu
s d ng các công trình th y l i.
Trình đ và n ng l c chuyên môn c a các cán b qu n lý cùng nh n th c c a ng
i
dân là y u t vô cùng quan tr ng trong vi c qu n lý khai thác h th ng công trình th y
l i.
Hi n nay nhi u ng
i dân đ a ph
ng ch a nh n th c đúng, đ y đ v t m quan tr ng
c a công tác thu l i và nhà qu n lý thì ch y u quan tâm v xây d ng, ít quan tâm v
công tác qu n lý, đ ng th i có xu h
ng n ng v bao c p, coi nh s tham gia c a
ng
i dân, d n đ n vi c làm gây xâm h i đ n công trình th y l i nh : t ý đ rác, x
n
c th i, ch t th i r n t các khu công nghi p, khu hành chính, khu ch n nuôi, khu
13
làng ngh ch bi n, đ x tr c ti p vào h th ng công trình t y l i làm ô nhi m ngu n
n
c. Yêu c u s d ng n
c ti t ki m ch a quan tâm đúng m c trong qu n lý, khai
thác công trình thu l i.
* C ch chính sách c ng có nh ng nh h
ng tr c ti p:
Các chính sách h p lý s t o đ ng l c khuy n khích các t ch c, cá nhân tham gia b o
v , tu b ch ng xâm h i công trình thu l i và ng
c l i. Vai trò c a ng
qu n lý khai thác công trình thu l i, b o v ngu n n
c ch a đ
i dân trong
c coi tr ng và quan
tâm đúng m c.
- Thi u chính sách, t o đ ng l c khuy n khích các t ch c, cá nhân tham gia b o v , tu
b ch ng xâm h i công trình thu l i, vai trò c a ng
công trình thu l i và b o v ngu n n
c ch a đ
i dân trong qu n lý khai thác
c quan tâm đúng m c.
- M t s c ch chính sách v tài chính trong qu n lý, khai thác công trình thu l i còn
mang tính xin cho. Quy n và trách nhi m c a các t ch c qu n lý, khai thác công trình
thu l i đ i v i đ t đai thu c ph m vi công trình thu l i do t ch c đó qu n lý ch a
đ
c quy đ nh rõ ràng.
* T ch c qu n lý:
- Tình tr ng l n chi m, xâm h i các công trình th y l i ngày càng có chi u h
ng gia
t ng do không đ c s pháp lý trong công tác qu n lý.
- Trách nhi m và s ph i h p gi a ng
trong vi c đi u hành, phân ph i ngu n n
i dân và c quan khai thác, v n hành h th ng
c ph c v đa ngành đ làm t t các nhi m v
theo quy đ nh.
* Khoa h c công ngh :
- Bao g m vi c nghiên c u, chuy n giao ti n b khoa h c k thu t trong qu n lý, v n
hành công trình thu l i ch a đ
c quan tâm đúng m c, đ u t trang thi t b khoa h c
công ngh trong qu n lý, khai thác công trình th y l i còn th p, và h u nh không
đáng k . Nhi u h th ng đóng m , v n hành c ng còn ch y u b ng th công.
14
- Vi c tuyên truy n, h
ng d n, ph bi n b o v công trình th y l i và ngu n n
các đ a bàn nhìn chung còn nhi u h n ch , nhi u ng
c
i dân, th m chí c cán b các
c p nh n th c ch a đúng, ch a đ y đ v vai trò c a công trình th y l i và ngu n
n
c, gây khó kh n và nh h
ng đ n ho t đ ng c a các đ n v qu n lý, khai thác
công trình th y l i.
Các ch tiêu đánh giá công tác qu n lý khai thác công trình thu l
đánh giá hi u qu qu n lý v n hành khai thác m t h th ng công trình th y l i có
nhi u ch tiêu đ đánh giá. H ch tiêu đánh giá ch t l
ng qu n lý các h th ng t
i
tiêu có th chia thành nhi u nhóm m i nhóm l i bao g m nhi u ch tiêu. Vi c đánh giá
hi u qu qu n lý, khai thác công trình th y l i đ
1 Ch tiêu hi u ích t
in
c d a vào các tiêu trí sau:
c
Hi u su t cung c p ngu n n
ct
i
G=
Wnguon
Wyc
Trong đó:
+ Wngu n – L
+ Wyc – L
ng n
ng n
c cung c p th c t c a ngu n n
c yêu c u t
Hi u su t cung c p c a ngu n n
ct
i t i m t ru ng/m3.
i t i m t ru ng c a cây tr ng (m3)
c (G) đ
c đánh giá c th :
Khi:
G > 1 Th hi n tình tr ng lãng phí n
G < 1 Th hi n yêu c u n
ct
ct
i không đ
G = 1 Th hi n trình đ QLKT t t, c p n
M ct
i.
c th a mãn.
c phù h p v i yêu c u t
i c a cây tr ng.
i th c t đ u h th ng
M=
W
(m3/ha)
Ωnt
15
Trong đó:
+W L
ng n
c cung c p th c t c a ngu n t i đ u m i (m3)
+ nt Di n tích th c t
i nghi m thu đ
c c a h th ng (ha)
M càng nh thì hi u qu càng cao và ng
ph i n
c l i, nó ph n ánh trình đ qu n lý phân
c và tình tr ng t n th t trên h th ng kênh m
2 Ch tiêu v di n tích t
T l di n tích đ
ct
ng.
i và tr ng thái công trình
i th c t :
λ=
Ω
.100%
Ωh
Trong đó:
+
Di n tích đ
ct
+ h T ng di n tích t
Trong qu n lý n u tr s
m t ru ng đ
i th c t (ha);
i theo k ho ch (ha);
càng l n ch ng t công trình t
c làm t t, công tác nghi m thu t
ch t ch . Nó đánh giá kh n ng t
T l hoàn thành di n tích t
i và công tác qu n lý n
c
i, tiêu c a cán b ph trách đ a bàn
i ch đ ng c a công trình so v i thi t k .
i theo k ho ch n m:
α=
Ωnt
.100%
Ωh
Trong đó:
+ nt Di n tích t
i nghi m thu đ
+ h T ng di n tích t
Giá tr c a
c c a h th ng (ha);
i theo k ho ch (ha);
cho đánh giá đ
c tình hình ngu n n
tình hình qu n lý s d ng tài nguyên n
3 Ch tiêu v s n l
c, tr ng thái công trình c ng nh
c.
ng và hi u qu s n xu t kinh doanh t ng h p
16
