Nghiên cứu phương pháp đánh giá chất lượng và đề xuất một số giải pháp quản lý chất lượng công trình đê sông trên địa bàn tỉnh thanh hóa

L I CAM OAN
Tên tôi là: Ph m H ng S n
H c viên l p: K24QLXD12
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Nh ng n i dung
và k t qu trình bày trong lu n v n là trung th c và ch a đ

c ai công b trong b t k

công trình khoa h c nào./.
Tác gi

Ph m H ng S n

i


L IC M

N

Sau m t th i gian h c t p và nghiên c u t i Tr
cs h

ng

i h c Th y L i Hà N i.

ng d n, giúp đ t n tình c a các th y cô giáo các trong tr

ng, s

c ng tác c a các c quan chuyên môn và các b n bè c ng s v i s n l c ph n
đ u c a b n thân tác gi đã hoàn thành lu n v n Th c s k thu t, chuyên ngành
Qu n lý xây d ng v i n i dung: “Nghiên c u ph
l

ng và đ xu t m t s gi i pháp qu n lý ch t l

ng pháp đánh giá ch t
ng công trình đê sông

trên đ a bàn t nh Thanh Hóa”
Xin đ

c bày t lòng bi t n sâu s c đ n cán b h

giáo GS.TS V Thanh Te -ng
tôi có th hoàn thành đ

ng d n khoa h c là th y

i đã dành nhi u th i gian ch b o, h

ng d n đ

c lu n v n này.

Tác gi xin chân thành c m n s giúp đ c a các th y giáo, cô giáo trong
Tr

ng

i h c Th y l i trong th i gian h c t p t i đây, s quan tâm giúp đ

c a lãnh đ o ban Qu n lý d án

u t xây d ng các công trình Nông nghi p và

Phát tri n Nông thôn Thanh Hóa, Chi c c

ê đi u và PCLB Thanh Hóa, gia

đình, b n bè đ ng nghi p trong công tác và h c t p đ hoàn thành lu n v n này.
Xin chân thành cám n!

Hà N i, ngày

tháng

n m 2017

Tác gi

Ph m H ng S n

ii


M CL C
DANH M C HÌNH V ................................................................................................. V
DANH M C B NG BI U ......................................................................................... VII

DANH M C CÁC KÝ HI U VI T T T ................................................................. VIII
M
CH

U .........................................................................................................................1
NG 1 T NG QUAN V

Ê

I U VÀ QU N LÝ CH T L

NG

Ê

I U T NH THANH HÓA. .........................................................................................6
1.1 T ng quan v h th ng ê đi u. ................................................................................6
1.1.1. T ng quan tình hình chung h th ng đê sông trên th gi i ...................................6
1.1.2. T ng quan v h th ng đê sông

Vi t Nam .........................................................9

1.1.3 T ng quan v h th ng đê sông t nh Thanh Hoá [2] ............................................10
1.2 T ng quan v ch t l

ng công trình ê đi u..........................................................17

1.2.1 T ng quan v qu n lý ch t l

ng công trình đê đi u trên th gi i.......................17

1.2.2 T ng quan v qu n lý ch t l

ng công trình đê đi u

Vi t Nam .......................18

1.2.3 T m quan tr ng c a h th ng đê sông trong s phát tri n kinh t , xã h i. ..........19
1.3 Nh ng s c v đê đi u trong th i gian qua............................................................20
1.3.1 Khái quát nh ng h h ng đê sông ........................................................................20
1.3.2 ánh giá m t s nh ng h h ng đê sông hi n nay th
1.4 Công tác qu n lý ch t l

ng g p [3] .....................24

ng đê đi u c a Chi c c ê đi u và PCLB Thanh Hóa ...33

1.4.1 Công tác qu n lý b o v đê đi u:..........................................................................36
1.4.2 Công tác đ u t , tu b đê đi u ..............................................................................40
1.4.3 Thu n l i, khó kh n trong quá trình th c hi n .....................................................40
K t lu n ch
CH

ng 1 .........................................................................................................42

NG 2: C

S

KHOA H C TRONG

ÁNH GIÁ CH T L

NG CÔNG

TRÌNH Ê I U. .......................................................................................................43
2.1 Các y u t c b n nh h

ng đ n ch t l

ng công trình đê đi u ...........................43

2.1.1 Y u t t nhiên .....................................................................................................43
2.1.2 M t c t đê ch a đ m b o cao trình ch ng l ........................................................45
2.1.3 nh h

ng c a phát tri n kinh t - xã h i đ n công trình đê đi u .......................46

2.1.4 Công tác qu n lý trong thi công công trình ..........................................................46

iii


2.2 H th ng các v n b n pháp quy áp d ng trong đánh giá và qu n lý ch t l

ng công

trình đê đi u. .................................................................................................................. 46
2.2.1 Các tài li u có tính ch t pháp quy: ....................................................................... 46
2.2.2 Các tài li u có tính ch t tiêu chu n: ..................................................................... 49

2.3 C s khoa h c s d ng trong đánh giá ch t l

ng công trình đê đi u. ................. 50

2.3.1 Ph

ng pháp đánh giá .......................................................................................... 50

2.3.2 Ph

ng pháp cho đi m theo thang đi m tr

c c a các ch tiêu đánh giá ............ 52

2.3.3 Tiêu chí đánh giá .................................................................................................. 55
K t lu n ch
CH

ng 2 ....................................................................................................... 70

NG 3:

ÁNH GIÁ TH C TR NG VÀ

QU N LÝ CH T L

XU T M T S

GI I PHÁP

NG Ê I U THANH HÓA............................................. 71

3.1 Thu th p thông tin ph c v cho công tác đánh giá ch t l

ng công trình đê đi u . 71

3.2 Phân lo i, phân c p theo m c đ nguy hi m........................................................... 71
3.3 K t qu đánh giá ch t l
3.4

ng công trình đê đi u Thanh Hóa................................... 72

xu t m t s gi i pháp trong công tác qu n lý ch t l

ng công trình đê đi u .... 76

3.4.1 Gi i pháp qu n lý d li u ..................................................................................... 77
3.4.2 Gi i pháp quan tr c, theo dõi s làm vi c c a công trình .................................... 77
3.4.3 Gi i pháp t ch c th c hi n ................................................................................. 78
3.4.4 Gi i pháp v c s v t ch t .................................................................................. 87
K t lu n ch

ng 3 ......................................................................................................... 95

K T LU N VÀ KI N NGH ..................................................................................... 96
TÀI LI U THAM KH O .......................................................................................... 98
PH L C: .................................................................................................................... 99

iv

DANH M C HÌNH V
Hình 1.1.

ê sông an toàn cao

Hình 1.2.

o n đê Richmond – M [1] .........................................................................8

Hình 1.3.

ê sông Yodo Osaka – Nh t B n [1].............................................................8

Nh t B n [1] ..............................................................7

Hình 1.4. Vài nét v th y l i Hà lan [1].........................................................................8
Hình 1.5. H th ng đê t đ ng Maeslant [1] .................................................................8
Hình 1.6. B n đ h th ng đê đi u t nh Thanh Hoá. ...................................................10
Hình 1.7.

o n đê k t h p giao thông t K0+350-K0+950 đê h u sông Mã ch a đ cao

trình n m 2016 (Ngu n: Chi c c ê đi u và PCLB Thanh Hoá) ...................................11
Hình 1.8. o n K60-K60,8 đê h u sông Mã, đê th p, chi u r ng m t đê nh 4-4,5m
n m 2016. ......................................................................................................................12
Hình 1.9.Láng nh a m t đê n m 2016 đê h u sông Mã đo n t K4+400-K4+900.
.......................................................................................................................................12
Hình 1.10. o n K27,95-K28,851 đê h u sông Chu m t đê đ

c láng nh a, làm khung

kh ng ch t i tr ng n m 2016 (Ngu n: Chi c c ê đi u và PCLB Thanh Hoá) ..............
.......................................................................................................................................13
Hình 1.11. Kè H u Hi n đo n K38,830-K39,5 n m 2015. .........................................14
Hình 1.12. Kè bãi Th tr

ng đo n t K18+644-K18+994 đê t sông Chu n m 2017

.......................................................................................................................................14
Hình 1.13. o n K11,1-K12 đê h u sông Lèn đ

c gia c bê tông m t đê n m 2016.

.......................................................................................................................................15
Hình 1.14. o n t K13,43-K13,61 đê sát sông đã đ

c làm kè gia c b o v đê n m

2015. ..............................................................................................................................15
Hình 1.15.

ê t sông L ch Tr

Hình 1.16.

o n t K8-K9 đê t L ch Tr

Hình 1.17.

ê sông ào – Nam

Hình 1.18.

ê sông Côn – Tuy Ph

Hình 1.19. V

ng t K9,387-K18,3 n m 2015 ...............................16
ng đê th p. ..............................................16

nh ..........................................................................20
c .........................................................................20

đê và vùng ng p l t n m 2017 [Ngu n: Báo đi n t

]. ....................................................................................................21

v


Hình 1.20.

ê v

do tràn và s t l

n m 2017 [Ngu n: Báo đi n t

]. .................................................................................................... 21

Hình 1.21. Các lo i h h ng đê và các công trình liên quan [1]. ................................ 22
Hình 1.22. Các h h ng mái đê khác.[1]. .................................................................... 23
Hình 1.23. S i đê sông................................................................................................. 24
Hình 1.24. X lý gi đ u s c m ch đùn, m ch s i sau chân đê n m 2015 .............. 24
Hình 1.25. S t tr
Hình 1.26.S

t mái đê.......................................................................................... 25

c s t l mái đê phía sông t i K17+250 đê t sông Chu n m 2017

....................................................................................................................................... 26
Hình 1.27. Th m l u, l rò

mái đê. ........................................................................... 27

Hình 1.28.Vòi th m phía sông đê h u sông Chu đo n t K38+700 đ n K39+300 n m
2014 ............................................................................................................................... 27
Hình 1.29. H s t trên mái đê phía sông đê h u sông Chu đo n t K38+700 đ n
K39+300 n m 2014 ....................................................................................................... 27
Hình 1.30. Tràn đê h u C u Chày đo n t K25+000-K26+800 n m 2017. ............... 29
Hình 1.31. Hi n t

ng n t đê. ..................................................................................... 29

Hình 1.32. X lý n t m t đê đo n K17,07-K17,22 xã Hà To i, huy n Hà Trung n m
2015. ............................................................................................................................. 30
Hình 1.33. Kè sông b s t l ........................................................................................ 31
Hình 1.34. S t l t i kè đo n K30,026-K30+490 đê t sông Mã n m 2017 ............... 31
Hình 1.35. Khuy t t t trong thân đê ............................................................................ 32

Hình 1.36. T m i trong thân đê sông C u đo n đo n K15+700 xã Tiên Phong,
huy n Hà Châu, t nh Thái Nguyên (Ngu n: Báo đi n t baothainguyen.vn). .............. 32
Hình 1.37. Xói l chân đê ............................................................................................ 33
Hình 1.38. Xói l chân đê t sông Chu đo n t K27+585-K28+215 n m 2013. ........ 33
Hình 1.39. S đ phân c p qu n lý các công trình đê đi u ......................................... 34
Hình 2.1. H i th o tham v n ý ki n chuyên gia t i Chi c c

ê đi u và PCLB Thanh

Hoá ................................................................................................................................ 55
Hình 3.1 Khu v c nghiên c u. ...................................................................................... 73

vi


DANH M C B NG BI U
B ng 1.1. Tr ng đi m công trình đê, kè, c ng xung y u n m 2017 ............................38
B ng 2.1. Danh sách thành viên nhóm chuyên gia .......................................................53
B ng 2.2 Tiêu chí cho đi m theo chi u cao đê ..............................................................56
B ng 2.3 Tiêu chí cho đi m theo k t c u công trình .....................................................56
B ng 2.4 Tiêu chí cho đi m theo n n đê .......................................................................57
B ng 2.4 Tiêu chí cho đi m theo tu i công trình ..........................................................57
B ng 2.5 Tiêu chí cho đi m theo bãi sông ....................................................................58
B ng 2.6 Tiêu chí cho đi m theo tình tr ng công trình .................................................59
B ng 2.7 Tiêu chí cho đi m theo đ tin c y c a các Công trình qua đê .......................60
B ng 2.8 B ng đánh giá tình tr ng công trình ..............................................................61
B ng 2.9 Tiêu chí cho đi m theo H u qu c a s c công trình (C) ...........................61
B ng 2.10 Lo i H u qu c a s c công trình (C) nh h

ng. ....................................62

B ng 2.11 T n su t ki m tra đánh giá công trình. ........................................................64
B ng 2.12 N i dung công tác ki m tra hi n tr

ng. .....................................................65

B ng 2.13. C p an toàn công trình ................................................................................69
B ng 3.1 Các h ng m c c n đ

c phát hi n đ i v i công trình đê đi u. ......................85

B ng 3.2 H ng m c t ng quát c n đ

c phát hi n (công trình qua đê) ........................87

vii


DANH M C CÁC KÝ HI U VI T T T
PCLB

: Phòng ch ng l t bão

UBND

: y ban nhân dân

PCTT

: Phòng ch ng thiên tai

GPMB

: Gi i phóng m t b ng

TCVN

: Tiêu chu n Vi t Nam

ATCT

: An toàn công trình

QLCT

: Qu n lý công trình

QL

: Qu n lý đê

N

: Ngh đ nh

CP

: Chính ph

TT

: Thông t

Q

: Quy t đ nh

BXD

: B Xây d ng

BNN&PTNT

: B Nông nghi p và phát tri n nông thôn

S NN&PTNT

: S Nông nghi p và phát tri n nông thôn

viii


M

U

1.1 Tính c p thi t c a đ tài
Thanh Hóa n m

v tuy n 19°18' B c đ n 20°40' B c, kinh tuy n 104°22' ông

đ n 106°05' ông. Phía B c giáp ba t nh: S n La, Hòa Bình và Ninh Bình; phía
Nam

và

Ph n n

Tây

Nam

c Lào v i đ

giáp

t nh Ngh

An;

ng biên gi i 192 km; phía

phía

Tây

giáp

t nh H a

ông Thanh Hóa m ra ph n

gi a c a v nh B c B thu c bi n ông v i b bi n dài h n 102 km. Di n tích t
nhiên c a Thanh Hóa là 11.106 km², chia làm 3 vùng: đ ng b ng ven bi n, trung
du, mi n núi.
- Di n tích t nhiên:

11.130,2 km2

- Dân s :

3.712.600 ng

i (n m 2016)

- T nh l :

Thành ph Thanh Hoá

H th ng đê đi u t nh Thanh Hoá hi n có 1.008 km g m đê sông và đê bi n;
trong đó đê c p III đ n c p I dài 315 km, đê d

i c p III dài 693 km. Toàn b h

th ng đê b o v cho 17 huy n, th , thành ph v i 450 xã, trong đó có 296 xã có
đê đi qua.
Các tuy n đê này đ

c hình thành t lâu đã và đang phát huy r t t t vai trò

phòng ch ng l b o đ m an toàn dân sinh kinh t , an ninh qu c phòng.

c

đ u t tu b qua nhi u th i k , tuy nhiên do ngu n kinh phí có h n cho nên vi c
đ u t ch a đ ng b còn mang tính ch p vá, ch y u m i đ u t cho nh ng
đo n xung y u, vi c đ u t s a ch a, nâng c p không theo k p đ

c v i s

xu ng c p, ch a đáp ng nhu c u phát tri n kinh t xã h i và đ c bi t là nh ng
di n bi n b t th

ng c a khí h u m y n m g n đây.

Do Thanh Hóa là t nh n m

B c Trung B , các sông b t ngu n t vùng Th

ng

Lào, vùng núi phía B c và Tây B c c a t nh, đ d c lòng sông l n, sông quanh
1


co u n khúc, lòng sông h p; kho ng cách gi a 2 đê bình quân t 400- 500m, có
nhi u đo n m t c t b thu h p đ t ng t, kho ng cách gi a 2 đê < 100m, d n đ n
ch đ th y v n, th y l c c a các sông r t ph c t p, l u t c v mùa l r t l n;
trong khi đó v mùa khô, nhi u đo n sông m c n

c h th p đ n m c n

làm cho di n bi n lòng sông, bãi sông r t ph c, ngoài ra còn b nh h

c ki t,
ng l do

m a n i đ ng và bão bi n. Bên c nh đó di n bi n c a y u t th i ti t, khí h u
th y v n, m a l có chi u h

ng c c đoan và ngày càng ph c t p, đe d a s m t

an toàn cho nhi u tuy n đê trên đ a bàn t nh.
Nh ng n m qua, đ

c s quan tâm c a Chính ph , các B , ngành Trung

ng

và c a t nh đ u t kinh phí tu b , nâng c p nên đã xóa d n các tr ng đi m xung
y u v đê đi u, các tuy n đê, kè, c ng y u ách. Tuy nhiên v n ch a th đáp ng
so v i nhu c u th c t , ch t l
nhi u đo n đê đ

ng h th ng đê đi u còn t n t i do l ch s đ l i,

c đ p trên n n đ t y u sinh l y, thân đê đ

c đ p b ng nhi u

lo i đ t không đ ng ch t, đ a ch t thân và n n đê y u, nhi u đo n đê cao trên 5m
nh ng ch a có c nên khi có m a l d x y ra s t tr

t; trong thân đê còn n

ch a nhi u tai h a nh t m i, hang c y cáo; các c ng d
ph
l

i đê sông con do đ a

ng t làm cách đây 40-50 n m b ng v t li u xây d ng là đá, g ch xây ch t
ng không b o đ m, nên đ n nay có 238 c ng đã b h h ng nh tiêu n ng b

xói s p, c a c ng không có ho c b h h ng, c ng quá ng n, b lùng mang,
th ng đáy… Ngoài ra, t i nhi u tuy n sông có đê, ho t đ ng khai thác, t p k t
cát trái phép và tình tr ng xe quá t i đi trên đê v n còn di n ra, gây s t l b , bãi
sông, l n chi m vào ph n đ t s n xu t c a ng

i dân, nh h

ng đ n thoát l và

làm h h ng m t đê, gây m t an toàn cho công trình đê đi u.
Tr
l

c th c tr ng đã nêu, đ tài: “Nghiên c u ph
ng và đ xu t m t s gi i pháp qu n lý ch t l

đ a bàn t nh Thanh Hóa” là c p thi t.

2

ng pháp đánh giá ch t
ng công trình đê sông trên


1.2 M c đích c a đ tài
- Trên c s thu th p, đi u tra, phân tích, đánh giá th c t hi n tr ng công trình
đê đi u trên đ a bàn t nh Thanh Hoá, xây d ng c s khoa h c trong đánh giá
ch t l

ng công trình đê đi u.

- Trên c s khung đánh giá ch t l

ng công trình đê đi u đã đ

đánh giá th c tr ng và đ xu t m t s gi i pháp qu n lý ch t l

c xây d ng,

ng đê đi u t nh

Thanh Hoá.
1.3

it

it

ng và ph m vi nghiên c u

ng: H th ng đê đi u t nh Thanh Hoá

1.4 Ph

ng pháp nghiên c u

gi i quy t đ

c các yêu c u trên đây, đ tài s l a ch n h

di n, đa chi u, t đánh giá, k th a các k t qu , ph
đ

ng ti p c n toàn

ng pháp nghiên c u đã

c th c hi n đ n phân tích đ y đ các c s khoa h c đ nghiên c u m i quan

h và các tác đ ng. Trên c s đó ng d ng vào các đi u ki n th c t c a đ i
t

ng nghiên c u nh m gi i quy t đ

th các h

c các m c tiêu nghiên c u đã đ ra. C

ng ti p c n s bao g m:

T k t qu đánh giá hi n tr ng ch t l

ng công trình và ph

ng th c qu n lý h

th ng đê đi u trên đ a bàn t nh Thanh Hoá, đ xu t m t s gi i pháp qu n lý ch t
l

ng công trình phù h p nh t, làm c s

trên ph m vi c n
- Ph

ng d ng cho công tác qu n lý đê đi u

c.

ng pháp th ng kê, kh o sát đánh giá hi n tr ng: Tác gi s ti n hành

thu th p các s li u thu v n, đi u ki n t nhiên và kinh t xã h i trong ph m vi
nghiên c u, đ c bi t là các tài li u liên quan đ n hi n tr ng đê đi u t nh Thanh
Hoá làm c s kh o sát t i m t s v trí đ c thù đ xu t c s khoa h c trong
đánh giá ch t l

ng công trình đê đi u.

3


- Ph

ng pháp k th a, áp d ng có ch n l c: K th a, áp d ng có ch n l c

các nghiên c u, đ tài, d án liên quan đ có cách nhìn t ng quan nh t v các
v n đ có liên quan đã và đang đ
- Ph

c nghiên c u.

ng pháp đi u tra đo đ c, quan sát th c t , đi u tra hi n tr

ng...: S

d ng các thi t b quan tr c, đo đ c và theo dõi di n bi n công trình.
- Ph

ng pháp phân tích t h p: T ng h p các s c

nh h

ng đ n công

trình đê đi u, t đó đ xu t các gi i pháp nâng cao hi u qu trong công tác qu n
lý công trình đê đi u.
- Ph

ng pháp chuyên gia, tranh th ý ki n c a các nhà khoa h c, các nhà

qu n lý có kinh nghi m: Trong quá trình phân tích t h p tham kh o, l y ý
ki n các nhà qu n lý, các chuyên gia, nh ng ng
giá nh h

ng c a các s c t tr

qu n lý hi u qu đ đ a ra ph
- K t h p m t s ph

i có kinh nghi m th c t đánh

c t i nay, đ ng th i tham kh o các gi i pháp

ng án t i u nh t.

ng pháp khác đ nghiên c u gi i quy t m t s v n đ đ t

ra.
1.5 Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài
- Ý ngh a khoa h c: H th ng hóa các c s lý lu n v ch t l

ng công trình đê

đi u.
- Ý ngh a th c t : K t qu nghiên c u xây d ng đ
ch t l

ng và nêu ra các gi i pháp qu n lý ch t l

1.6 K t qu d ki n đ t đ
- Xây d ng đ

c ph

c ph

ng pháp đánh giá

ng công trình đê đi u.

c:

ng pháp lu n trong đánh giá ch t l

ng công trình trong

giai đo n v n hành khai thác;
- ánh giá th c tr ng ch t l
-

ng đê đi u Thanh Hóa;

xu t m t s gi i pháp qu n lý ch t l
4

ng công trình đê đi u Thanh Hóa.

1.7 N i dung chính c a lu n v n
N i dung chính g m 3 ch
CH

ng:

NG 1: T NG QUAN V

Ê I U VÀ QU N LÝ CH T L

NG Ê

I U T NH THANH HÓA
CH

NG 2: C

S

KHOA H C TRONG

ÁNH GIÁ CH T L

NG

CÔNG TRÌNH Ê I U
CH

NG 3:

ÁNH GIÁ TH C TR NG VÀ

PHÁP QU N LÝ CH T L

NG Ê I U

5

XU T M T S

GI I


CH
NG 1 T NG QUAN V
Ê I U VÀ QU N LÝ CH T L
Ê I U T NH THANH HÓA.

NG

1.1 T ng quan v h th ng ê đi u.
1.1.1. T ng quan tình hình chung h th ng đê sông trên th gi i
ê sông là công trình phòng l đ
n

cl ,n

c xây d ng hai bên b sông, ng n không cho

c tri u gây ng p l t vùng đ

c tuy n đê b o v . Nhi m v c a đê là

b o v đ t đai, nhà c a và các c s h t ng khác ch ng l i ng p l t. Tuy nhiên,
tùy theo đ c đi m c a t ng vùng, đê có th ch ng l v i t n su t xu t hi n cao
nh ng c ng có đê ch ng l t n su t th p, ho c th m chí cho l tràn.

êđ

c

phân thành đê t nhiên và đê nhân t o.
ê t nhiên là lo i đê đ
sông khi dòng n

c hình thành do s l ng đ ng c a các tr m tích trong

c này tràn qua b sông th

b , v n t c dòng n

ng vào mùa m a l . Khi tràn qua

c gi m làm các v t li u trong dòng n

c l ng đ ng theo

th i gian nó s cao d n và cao h n b m t c a đ ng l t.
ê nhân t o là đê do con ng

th i đ

i t o nên, đê nhân t o có th là v nh c u ho c t m

c xây d ng đ phòng ch ng l trong tr

ng h p c n thi t.

ê và các h ng m c Công trình qua đê hình thành nên m t h th ng công trình
phòng ch ng, b o v vùng n i đ a kh i b l l t và thiên tai khác t phía sông.
Vì tính ch t quan tr ng c a nó mà công tác nghiên c u thi t k , xây d ng đê
sông

trên th gi i, đ c bi t là

các qu c gia có nhi u h th ng đê bi n, đê

sông đã có m t l ch s phát tri n r t lâu đ i. Tuy nhiên, tùy thu c vào các đi u
ki n t nhiên và trình đ phát tri n c a m i qu c gia mà các h th ng đê bi n, đê
sông đã đ
các n
đ

c phát tri n

nh ng m c đ khác nhau.

c phát tri n: Hà Lan, Nh t,

c, an M ch ,M ....h th ng đê sông đã

c xây d ng r t kiên c nh m phòng ch ng l (tri u c

dâng) đ c bi t

ng k t h p n

Hà Lan m t qu c gia v i kho ng 20% di n tích n m d
6

c

im c


n

c bi n. Kho ng vài th p niên tr

truy n th ng

các n

c châu Âu là h n ch t i đa sóng tràn qua do v y cao

trình đ nh đê r t cao. Nh ng vì l
đê th

ng đ

v i môi tr

c đây quan đi m thi t k đê sông, đê bi n
ng sóng tràn qua là r t ít nên mái phía trong

c b o v r t đ n gi n nh ch tr ng c b n đ a, phù h p c nh quan
ng. Nhìn chung, m t c t ngang đê đi n hình r t r ng, mái tho i, có

c mái ngoài và trong k t h p làm đ

ng giao thông dân sinh và b o d

ng c u

h đê. Ngoài ra, c đê phía ngoài còn đ m nh n nhi m v quan tr ng là gi m
sóng leo sóng tràn qua đê, góp ph n h th p cao trình đ nh đê thi t k .
- H th ng đê sông

Nh t B n

Hình 1.1.

ê sông an toàn cao

7

Nh t B n [1]


Hình 1.2.

o n đê Richmond – M [1]

Hình 1.3. ê sông Yodo Osaka – Nh t B n [1]

Nh t B n đang có k ho ch xây d ng nâng c p các đê sông thành đê an toàn
cao, l i d ng t ng h p và thân thi n v i môi tr
đ

c ng

ng. Khái ni m đê an toàn cao

i Nh t áp d ng là “đê sông v i b r ng đ l n đ ng n ch n đ

cs

c v đê và h u qu c a nó”. V th c ch t là m r ng chân đê và làm mái đê
phía trong r t tho i đ t o ra m t vùng b o v r ng l n.
- H th ng đê sông

Hà Lan

Hà Lan có di n tích 41.543km², dân s 16,5 tri u ng

i, m t đ 486 ng/km². Hà

Lan là vùng đ t th p, châu th c a 4 con sông Rhine, Maas, Schelde và IJssel.
L ch s th y l i Hà Lan là l ch s đ u tranh v i bi n và v i n
n m đ n nay. Các con đê đ

c t trên 2000

c đ p riêng r cho các vùng nh , d n d n đ

k t thành nh ng vùng l n h n, m c đ an toàn không cao nên th

c liên

ng xuyên b

v đê t n m 1700 đ n 1950.

Hình 1.4. Vài nét v th y l i Hà lan [1]

Hình 1.5. H th ng đê t đ ng Maeslant [1]

8


D án Delta Works c a Hà Lan k t thúc vào n m 1997 v i 15 h ng m c công
trình chính, bao g m h th ng đê sông, đê bi n v i chi u dài 16.493km, trong đó
2.415km đê chính và 14.077km đê ph , h th ng c ng ch n n
c ng tiêu n

c dâng do bão,

c và âu thuy n.

N m 1959, D

lu t Châu th

đ

c ban hành đ

th c hi n d

án Delta

Works. M c tiêu c a d án Delta Works:
- Xây d ng các đ p ng n n
các h n
-

c dâng do bão, an toàn ch ng l , ng n bi n thành

c ng t.

ng giao thông ven bi n dài 700km, t o giao thông thu Scheldt-Rhine.

- Nâng c p c s h t ng, ph c v du l ch và nông nghi p. H th ng các công
trình b o v

Bi n B c c a Hà Lan đ

c coi là m t trong B y K Quan c a

Th gi i Hi n đ i (theo Hi p h i K s dân d ng Hoa K ).

1.1.2. T ng quan v h th ng đê sông

Vi t Nam

Các khu dân c , thành ph và vùng nông nghi p th
vùng ven sông và th

ng ch u nh h

ng phát tri n d c theo

ng t các y u t l và nguy c ng p l t.

Tr i qua quá trình phát tri n, h th ng đê hi n nay trên c n

c là m t h th ng

công trình quy mô l n v i kho ng 13.200km đê, trong đó có kho ng 10.600km
đê sông và g n 2.600km đê bi n. Các h th ng đê sông chính v i trên 2.500km
đê t c p III đ n c p đ c bi t còn l i là đê d

i c p III và đê ch a đ

c phân

c p. Trong đó các h th ng đê có quy mô nh sau:
- H th ng đê B c b và B c Trung b : dài 5.620km, có nhi m v b o v ch ng
l tri t đ , b o đ m an toàn cho vùng đ ng b ng B c b và B c Trung b .
- H th ng đê sông, c a sông khu v c Trung Trung b và Nam Trung b có t ng
chi u dài 904km.

- H th ng đê sông, b bao khu v c

ng b ng sông C u Long có chi u dài 4.075km.
9


H u h t các h th ng đê đi u và phòng ch ng l t bão t n t i hi n nay
đ

n

c ta

c thi t k xây d ng d a theo kinh nghi m tích góp t nhi u th h và áp

d ng các tiêu chu n an toàn phù h p v i tình hình th c t c a m t vài th p k
tr

c. Trong đi u ki n các hình thái th i ti t và thiên tai ngày càng gia t ng do

hi u ng nóng lên toàn c u và bi n đ i khí h u, các quy lu t khí t
l u v c có nh ng di n bi n b t th

ng thu v n

ng so v i th i đi m thi t k , c n ph i đánh

giá an toàn c a các h th ng đê hi n t i

Vi t Nam.

1.1.3 T ng quan v h th ng đê sông t nh Thanh Hoá [2]
H th ng đê đi u t nh Thanh Hoá hi n có 1.008 km đê; trong đó đê c p III đ n
c p I dài 315 km ( ê c p I: 64,7km; c p II: 183,5km; c p III: 66,7km), đê d

i

c p III dài 693 km. Toàn b h th ng đê b o v cho 17 huy n, th , thành ph v i
450 xã, trong đó có 296 xã có đê đi qua.

Hình 1.6.

- V cao trình:

B n đ h th ng đê đi u t nh Thanh Hoá.

i v i các tuy n đê sông l n (t c p III- I), c b n cao trình đê

đã đáp ng yêu c u ch ng l ; đ i v i các tuy n đê sông con (đê d
ch m t s tuy n đê đ

i c p III),

c tu b trong nh ng n m g n đây nh đê t , h u sông
10


B

i, đê t C u Chày... đ m b o yêu c u ch ng l ; còn l i v c b n đê ch a đ

cao trình, không có chi u cao gia th ng ho c chi u cao gia th ng th p h n 0,3m
ch a đ m b o yêu c u ch ng l .

Hình 1.7.

o n đê k t h p giao thông t K0+350-K0+950 đê h u sông Mã ch a đ cao trình
n m 2016
Hình 1.8. (Ngu n: Chi c c ê đi u và PCLB Thanh Hoá)

- V m t c t ngang:

i v i đê sông l n hi n còn 28 đo n, dài 28,023km chi u

r ng m t đê B=3 -4,5m, ch a đ tiêu chu n thi t k . Nhìn chung các tuy n đê
sông l n c a Thanh Hóa có chi u cao đê l n, có nhi u đo n chi u cao đê tính t
chân đê lên đ n đ nh đê t 8-12m; hi n còn l i 38 đo n v i chi u dài 56,5km
chi u cao thân đê trên 5m nh ng ch a có c ph n áp.

11


Hình 1.9.

o n K60-K60,8 đê h u sông Mã, đê th p, chi u r ng m t đê nh 4-4,5m n m 2016.
(Ngu n: Chi c c ê đi u và PCLB Thanh Hoá)

Hình 1.10. Láng nh a m t đê n m 2016 đê h u sông Mã đo n t K4+400-K4+900.
(Ngu n: Chi c c ê đi u và PCLB Thanh Hoá)

- V công trình kè b o v b : Hi n t i trên 12 tuy n đê thu c các tri n sông Chu,
sông Mã, sông Lèn, sông L ch Tr

ng, sông B

i, sông C u Chày có 197 đo n

kè b o v b v i chi u dài 117,46km kè lát mái và 152 m hàn, trong đó:
12


+

ê sông Mã: Có 61 đo n kè b o v , v i chi u dài kè lát mái: 48.669m và 90

m hàn, trong đó:
* Có 40 đo n kè lát mái b o v đê dài 31.224m và 80 m hàn.
* 21đo n kè lát mái b o v bãi phía sông, chi u dài 16.942m và 11 m hàn.
+ ê sông Chu: Trên toàn tuy n có 38 đo n kè b o v , v i chi u dài kè lát mái:
19.709m và 45 m hàn, trong đó:
* Có 38 đo n kè lát mái b o v đê dài 17.078m và 45 m hàn.
* 3 đo n kè lát mái b o v bãi phía sông, chi u dài 2.631m.

Hình 1.11.

o n K27,95-K28,851 đê h u sông Chu m t đê đ

c láng nh a, làm khung

kh ng ch t i tr ng n m 2016

(Ngu n: Chi c c ê đi u và PCLB Thanh Hoá)

13


Hình 1.12.

Kè H u Hi n đo n K38,830-K39,5 n m 2015.
(Ngu n: Chi c c ê đi u và PCLB Thanh Hoá)

Hình 1.13. Kè bãi Th tr

ng đo n t K18+644-K18+994 đê t sông Chu n m 2017
(Ngu n: Chi c c ê đi u và PCLB Thanh Hoá)

14


+

ê sông Lèn: Trên toàn tuy n có 39 đo n kè b o v , v i chi u dài kè lát mái:

16.986m và 27 m hàn, trong đó:
* Có 36 đo n kè lát mái b o v đê dài 15.756m và 26 m hàn.
* 3 đo n kè lát mái b o v bãi phía sông, chi u dài 1.230 m và 01 m hàn.

Hình 1.14.

o n K11,1-K12 đê h u sông Lèn đ

c gia c bê tông m t đê n m 2016.

(Ngu n: Chi c c ê đi u và PCLB Thanh Hoá)

Hình 1.15. o n t K13,43-K13,61 đê sát sông đã đ

c làm kè gia c b o v đê n m 2015.

(Ngu n: Chi c c ê đi u và PCLB Thanh Hoá)

15


+ ê sông L ch Tr

ng: Trên toàn tuy n có 11 đo n kè b o v đê, v i chi u dài

kè lát mái: 9.199.

Hình 1.16.

ê t sông L ch Tr

ng t K9,387-K18,3 n m 2015
(Ngu n: Chi c c ê đi u và PCLB Thanh Hoá)

Hình 1.17.

o n t K8-K9 đê t L ch Tr

ng đê th p.

(Ngu n: Chi c c ê đi u và PCLB Thanh Hoá)

- V đ a ch t thân và n n đê: Do l ch s hình thành, ch t l

ng đê còn nhi u t n

t i ch a đ m b o cho công tác ch ng l : Nhi u đo n đê đi qua v trí n n đ t y u
nh ng ch a đ

c gia c , thân đê đ

c đ p b ng nhi u lo i đ t không đ ng ch t;
16


khu v c bãi ven sông th

ng là cát, đ t cát pha nên th

ng x y ra s c n t s t.

r ng c a đê l n, trong thân đê còn n ch a nhi u n h a nh t m i.., th
x y ra các hi n t

ng rò r , th m l u; trong các n m tr

ng

c đây khi có l l n, trên

toàn h th ng đê sông l n đã x y ra 85 đi m rò r , th m l u và 78 v trí x y ra
m ch đùn, m ch s i.
- V hi n tr ng lòng sông: Do Thanh Hóa là t nh n m
b t ngu n t vùng Th

B c Trung B , các sông

ng Lào, vùng núi phía B c và Tây B c c a t nh, đ d c

lòng sông l n, sông quanh co u n khúc, lòng sông h p; kho ng cách gi a 2 đê
bình quân t 400-500m, có nhi u đo n m t c t b thu h p đ t ng t, kho ng cách
gi a 2 đê < 100m, d n đ n ch đ th y v n, th y l c c a các sông r t ph c t p,
l u t c v mùa l r t l n; trong khi đó v mùa khô, nhi u đo n sông m c n
h th p đ n m c n

c

c ki t, làm cho di n bi n lòng sông, bãi sông r t ph c t p.

n th i đi m này, toàn b h th ng sông ngòi c a Thanh Hóa có 264 đo n kè
b o v , trong đó trên các tuy n đê sông l n có 138 đo n đê sát sông v i chi u
dài 71,4km đã có kè b o v ; m t s kè xây d ng t lâu, không làm l c, ho c làm
l c theo truy n th ng, mái đê phía trên đ nh kè d c, b s t lún, xói l ... ch t
l

ng không đ m b o b h h ng ch a đ

c tu s a; m t khác do di n bi n dòng

ch y, m t s kè đang có di n bi n s t l .
1.2 T ng quan v ch t l

ng công trình ê đi u

1.2.1 T ng quan v qu n lý ch t l
các n
đ

c phát tri n: Hà Lan, Nh t,

c, an M ch, M ....h th ng đê sông đã

c xây d ng r t kiên c nh m phòng ch ng l (tri u c

dâng) đ c bi t
n

ng công trình đê đi u trên th gi i

Hà Lan m t qu c gia v i kho ng 20% di n tích n m d

c bi n. Vi c đánh giá an toàn công trình đê đi u r t đ

chung ph
ti t. Ph

ng k t h p n

ng pháp đánh giá an toàn đê đ

c chia làm 2 b

17

im c

c chú tr ng, nhìn
c:

n gi n và chi

ng pháp đánh giá đ n gi n ch y u d a trên các kinh nghi m:

d a trên kinh nghi m qu n lý, ngh a là ng

c

u tiên

i qu n lý d a trên kinh nghi m c a