nghiên cứu đề xuất giải pháp quản lý xây dựng theo quy hoạch đô thị vệ tinh phú xuyên thành phố hà nội

B N CAM K T
Tôi xin cam đoan Lu n v n Th c s Nghiên c u đ xu t gi i pháp qu n lý xây d ng
theo quy ho ch đô th v tinh Phú Xuyên - Thành ph Hà N i là công trình nghiên c u
khoa h c đ c l p c a tôi. Các s li u khoa h c, k t qu nghiên c u c a Lu n v n là
trung th c và có ngu n g c rõ ràng.

Tác gi Lu n v n

Phùng Th D ng

i


L IC M

N

L i đ u tiên, tôi xin đ
Te và PGS. TS.
h

c g i l i c m n sâu s c và trân thành đ n GS. TS. V Thanh

ng Kim H nh, th y và cô đã dành r t nhi u th i gian và công s c

ng d n cho tôi trong quá trình th c hi n lu n v n.

Tôi xin trân tr ng g i l i c m n t i Khoa sau
các th y, cô giáo Tr

ng

i h c, ban giám hi u nhà tr

ng cùng

i h c Th y L i đã d y d và giúp đ tôi r t nhi u trong

quá trình h c t p.
Cu i cùng tôi xin đ
ng

c bày t lòng bi t n đ n các c quan, đ ng nghi p, b n bè và

i thân đã t o đi u ki n, đ ng viên và giúp đ tôi trong công vi c, cung c p tài

li u, khích l và trao đ i các ý ki n trong su t quá trình th c hi n lu n v n.
Xin trân thành c m n!
Hà N i, tháng 11 n m 2016
Tác gi Lu n v n

Phùng Th D ng

ii


M CL C
M
CH

U.................................................................................................................................... 1

NG 1: T NG QUAN V

QUY HO CH VÀ QU N LÝ XÂY D NG THEO

QUY HO CH.......................................................................................................................................5
1.1. T ng quan v quy ho ch và qu n lý xây d ng
1.2. Tình hình quy ho ch

n

NG 2: C

S

THEO QUY HO CH

c trên th gi i ........................5

c ta trong th i gian qua ................................................................8

1.3. Công tác qu n lý xây d ng theo quy ho ch
CH

m ts n

n

c ta hi n nay .........................................11

KHOA H C TRONG CÔNG TÁC QU N LÝ XÂY D NG

Ô TH ............................................................................................ 17

2.1. C s lý thuy t v qu n lý xây d ng theo quy ho ch .............................................. 17
2.1.1 C u trúc và mô hình phát tri n đô th .............................................................................. 17
2.1.2 Qu n lý phát tri n đô th theo quy ho ch ........................................................................ 18
2.1.3 N i dung qu n lý xây d ng theo quy ho ch ................................................................... 24
2.1.4 Các thành ph n tham gia công tác qu n lý xây d ng theo quy ho ch ............................ 30
2.2. C s pháp lý v qu n lý xây d ng theo quy ho ch ....................................................... 32
2.2.1 Các v n b n pháp lý ........................................................................................................ 32
2.2.2 Quy chu n, tiêu chu n ..................................................................................................... 38
2.2.3 H s quy ho ch có liên quan ......................................................................................... 38
2.3. Các y u t tác đ ng đ n công tác qu n lý xây d ng theo quy ho ch ............................. 38
2.3.1 Y u t v kinh t - xã h i ................................................................................................ 38
2.3.2 Y u t dân s và đô th hoá ............................................................................................. 39
2.3.3 Y u t th ch , chính sách c a Nhà n

c ....................................................................... 40

2.3.4 S tham gia c a c ng đ ng ............................................................................................. 40
CH

NG 3: TH C TR NG VÀ GI I PHÁP QU N LÝ XÂY D NG THEO QUY

HO CH KHU Ô TH V TINH PHÚ XUYÊN-THÀNH PH

HÀ N I. ..................... 42

3.1. Gi i thi u đô th v tinh Phú Xuyên –TP. Hà N i .......................................................... 42
3.1.1. V trí, gi i h n và quy mô đô th v tinh Phú Xuyên ...................................................... 42
3.1.2. Phân khu ch c n ng ........................................................................................................ 43

3.1.3. Quy ho ch s d ng đ t .................................................................................................... 43
3.1.4. M i liên h vùng đô th v tinh Phú Xuyên .................................................................... 45
3.2. Hi n tr ng h t ng xây d ng ........................................................................................... 47
3.2.1. Hi n tr ng s d ng đ t .................................................................................................... 47

iii


3.2.2. Hi n tr ng Ki n trúc c nh quan và h t ng xã h i.......................................................... 48
3.2.3. Hi n tr ng h th ng h t ng k thu t .............................................................................. 52
3.3.1. Th c tr ng th c hi n xây d ng theo quy ho ch ............................................................. 59
3.3.2. Th c tr ng qu n lý đ t đai .............................................................................................. 61
3.3.3. Th c tr ng công tác qu n lý h t ng k thu t................................................................. 62
3.3.4. Th c tr ng công tác qu n lý hành chính đô th .............................................................. 62
3.3.5. Th c tr ng công tác qu n lý ki n trúc c nh quan ........................................................... 63
3.3.6. Th c tr ng công tác qu n lý tr t t xây d ng và xây d ng theo quy ho ch................... 63
3.4.1. V n đ v qu n lý ki n trúc c nh quan và xây d ng theo quy ho ch ............................ 65
3.4.2. V n đ v qu n lý đ t đai ............................................................................................... 66
3.4.3. V n đ v c ch chính sách........................................................................................... 67
3.4.4. V n đ v t ch c b máy qu n lý ................................................................................. 67
3.4.5. V n đ v s tham gia c a c ng đ ng ............................................................................ 68
3.4.6. V n đ công tác thanh tra, ki m tra x lý vi ph m trong xây d ng ............................... 69
3.5.1. Quan đi m....................................................................................................................... 70
3.5.2. M c tiêu .......................................................................................................................... 71
3.6. Nguyên t c qu n lý xây d ng quy ho ch TVT Phú Xuyên – TP. Hà N i .................. 71
3.7. Gi i pháp qu n lý xây d ng theo quy ho ch khu đô th v tinh Phú Xuyên – Thành ph
Hà N i ..................................................................................................................................... 71
3.7.1. Gi i pháp qu n lý không gian ki n trúc c nh quan ........................................................ 73
3.7.2. Gi i pháp qu n lý đ t đai ................................................................................................ 77
3.7.3. Gi i pháp công khai thông tin v quy ho ch .................................................................. 79

3.7.4. Gi i pháp t ng c

ng công tác tuyên truy n và tham gia c a c ng đ ng ...................... 80

3.7.5. Gi i pháp ng d ng khoa h c công ngh trong qu n lý xây d ng ................................. 81
3.7.6. Gi i pháp xây d ng Ban qu n lý khu TVT Phú Xuyên – TP. Hà N i ........................ 83
3.7.7. Gi i pháp hoàn thi n và nâng cao n ng l c t ch c c quan nhà n

c qu n lý xây d ng,

quy ho ch ................................................................................................................................. 85
3.7.8. Gi i pháp t ng c

ng công tác thanh tra, ki m tra, giám sát th c hi n vi c xây d ng

theo quy ho ch ......................................................................................................................... 86
K T LU N ............................................................................................................................. 89

iv


DANH M C CÁC HÌNH V
Hình 1.1. Hình nh Kuala Lumpur (Malaysia) ...............................................................5
Hình 1.2. Hình nh thành ph Trung Qu c .....................................................................6
Hình 1.3.Hình nh thành ph Singapore .........................................................................7
Hình 1.4. Hình nh khu đô th Linh àm (Hà N i) ......................................................12
Hình 1.5. Hình nh khu đô th Phú M H ng (TP. H Chí Minh) ...............................13
Hình 1.6.Hình nh hình th c, màu s c các công trình (Khu B c Linh àm) ...............14
Hình 1.7. Hình nh t i khu đô th

nh Công ...............................................................14

Hình 3.1. Hình nh quy ho ch ph i c nh mô hình đô th v tinh Phú Xuyên...............42
Hình 3.2: Hình nh Quy ho ch liên k t vùng gi a đô th v tinh Phú Xuyên và vùng
phía Nam Th đô ...........................................................................................................46
Hình 3.3. Hình nh hi n tr ng ki n trúc, c nh quan T i Th tr n Phú Minh.................49
Hình 3.4. Hình nh hi n tr ng ki n trúc, c nh quan Th tr n Phú Xuyên .....................50
Hình 3.5 Hình nh hi n tr ng c nh quan sông, n

c và c u trúc h th ng th y l i .....50

Hình 3.6. Hình nh hi n tr ng h t ng xã h i................................................................51
Hình 3.7:Tr m c p n

c Phú Xuyên ..............................................................................56

Hình 3.8. Hình nh các công trình xây trái phép, sai phép ...........................................64
Hình 3.9.Hình nh S đ h th ng thông tin qu n lý quy ho ch - xây d ng ...............83
S đ 2.1. S đ nguyên t c trong ho t đ ng xây d ng................................................24
S đ 3.1. S đ trình t th c hi n theo quy ho ch ......................................................61
S đ 3.2. S đ các lo i hình s d ng đ t ...................................................................79
S đ 3.3.Mô hình Ban qu n lý khu ô th Phú Xuyên ................................................84

v


vi


DANH M C B NG BI U

B ng 3.1.Quy ho ch s d ng đ t đô th v tinh Phú Xuyên .........................................44
B ng 3.2. Hi n tr ng s d ng đ t khu v c quy ho ch TVT Phú Xuyên ....................47
B ng 3.3. Hi n tr ng s d ng đ t dân d ng ..................................................................48

vii


DANH M C CÁC CH

VI T T T
Tên đ y đ

Ch vi t t t
T

ô th

TVT

ô th v tinh

HTXH

H t ng xã h i

HTKT

H t ng k thu t

QH

Quy ho ch

QL T

Qu n lý đô th

TP

Thành ph

UBND

y ban nhân dân

viii


ix



M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài
Thành ph Hà N i là trung tâm kinh t - chính tr - v n hóa c a c n

c, có vai trò r t

quan tr ng đ i v i qu c gia và khu v c B c B . Cùng v i vi c m r ng đ a gi i hành
chính, hi n nay trên đ a bàn thành Hà N i có nhi u d án đã, đang và chu n b l p quy
ho ch c ng nh đ u t xây d ng. Ngày càng có nhi u khu đô th đ
quy t đ

c v n đ nhu c u nhà

ph n dân c đã đ

c xây d ng, gi i

c a nhân dân Th đô. Không gian s ng c a m t b

c c i thi n, môi tr

ng trong s ch và h t ng t

ng đ i hoàn ch nh.

Vi c phát tri n và đ u t xây d ng các khu đô th là m t ph n m c tiêu th c hi n phát
tri n kinh t - xã h i và đáp ng nhu c u , sinh ho t và làm vi c c a ng

i dân đ m

b o v n minh và hi n đ i. Nh ng n m qua v i nhi u chính sách đ i m i, di n m o đô
th có nhi u kh i s c và đã kh ng đ nh vai trò là đ ng l c phát tri n và t o môi tr

ng

và không gian v n minh hi n đ i.
Bên c nh nh ng u đi m, các khu đô th c ng b c l nhi u h n ch , m t trái và nh ng
v n đ b c xúc c n có h

ng gi i quy t. Vi c l p quy ho ch xây d ng và qu n lý công

tác quy ho ch xây d ng đô th v n ch a đ

c coi tr ng. M t s khu đô th đ

c tri n

khai đem l i hi u qu không nh mong mu n do công tác qu n lý xây d ng theo quy
ho ch còn y u kém. Chính vì v y vi c qu n lý quy ho ch xây d ng c ng nh đ nh
h

ng xây d ng trên đ a bàn thành ph g p r t nhi u khó kh n, n y sinh nhi u v n đ

b t c p, h n ch nh : Công tác tri n khai xây d ng theo quy ho ch đ

c duy t ch a

th c hi n nghiêm túc, công tác th c hi n xây d ng còn ch m tr , quy mô, ch t l
xây d ng còn y u kém, ch a t o đ
hình chung nh h

ng

c b m t đô th khang trang hi n đ i; đi u này vô

ng t i di n m o và s phát tri n Th đô.

Công tác qu n lý ki n trúc c nh quan trong giai đo n này còn g p nhi u khó kh n, vì
đ án Quy ho ch đ

c duy t m i ch mang tính đ nh h

trúc c nh quan m i ch

ng, các quy đ nh qu n lý ki n

m c c b n nh t ng cao, kho ng lùi...hình th c ki n trúc,

màu s c công trình,... đ u không có quy đ nh rõ mà ch đ
chung. Ch t l

c đ c p m t cách chung

ng công trình c ng nh không gian ki n trúc c nh quan khu v c c ng
1


vì th mà ch a đ

c chú tr ng đ u t thích đáng, thi u tính b n v ng và ch a đ m b o

m quan đô th .
Theo đ nh h

ng quy ho ch chung xây d ng th đô Hà N i đ n n m 2030 và t m nhìn

đ n n m 2050. Hà N i quy ho ch 5 đô th v tinh có ch c n ng đ c thù riêng g m: đô
th Hòa L c, S n Tây, Xuân Mai, Phú Xuyên và Sóc S n.
UBND Thành ph Hà N i đã phê duy t quy ho ch chung
t i quy t đ nh s 3996/Q -UBND ngày 13/8/2015.

ô th v tinh Phú Xuyên

ô th v tinh Phú Xuyên (đô th

c a ngõ phía Nam Hà N i) là đô th công nghi p, đ u m i giao thông và trung chuy n
hàng hóa; xây d ng các khu, c m công nghi p đ di d i công nghi p t các khu v c
n i đô, khu v c Hà Tây (c ) và h tr phát tri n nông nghi p cho vùng đ ng b ng phía
Nam sông H ng.
Hình thành các trung tâm d ch v trung chuy n hàng hóa, các khu nhà
các ti n ích đô th khác nh y t ch t l
đi u ti t n

công nhân và

ng cao, đào t o ngh ... Xây d ng h th ng h

c nhân t o l n đ ph c v thoát n

c, phù h p v i đ c đi m th p tr ng

c a khu v c.
ô th v tinh Phú Xuyên là đô th m i và đang đ

c quan tâm đ u t xây d ng vì v y

c n thi t ph i nghiên c u qu n lý xây d ng theo quy ho ch đô th v tinh Phú Xuyên
nói riêng c ng nh các khu đô th trên đ a bàn thành ph Hà N i nói chung đ có th
hòa nh p trong qu n th không gian ki n trúc c nh quan Th đô, b o đ m tính hài hòa
trong t ng th ki n trúc c a thành ph . ây là vi c làm c n thi t phù h p v i đi u ki n
đ c thù c a Th đô Hà N i h

ng t i m t đô th b n v ng, v n minh, hi n đ i.

2. M c đích c a đ tài:
Lu n v n nghiên c u đánh giá th c tr ng qu n lý xây d ng theo quy ho ch và đ xu t
các gi i pháp qu n lý xây d ng theo quy ho ch đô th v tinh Phú Xuyên - Thành ph
Hà N i nh m t o di n m o cho không gian ki n trúc c nh quan đô th , đáp ng nhu
c u, góp ph n nâng cao đi u ki n s ng c a c dân, h
v ng, xanh, s ch, đ p.

2

ng t i đô th phát tri n b n


3.

it

ng và ph m vi nghiên c u

a.

it

ng nghiên c u:

it

ng nghiên c u c a đ tài là công tác Qu n lý xây d ng theo quy ho ch t i khu

v c quy ho ch đô th v tinh Phú Xuyên - Thành ph Hà N i đã đ
ph Hà N i phê duy t, các nhân t

nh h

c UBND Thành

ng và nh ng gi i pháp nh m hoàn thi n

h n công tác này.
b. Ph m vi nghiên c u:
Ph m vi nghiên c u v n i dung: N i dung nghiên c u c a đ tài là công tác qu n lý
xây d ng theo quy ho ch đô th v tinh Phú Xuyên - thành ph Hà N i
Ph m vi nghiên c u v không gian: g m các xã, th tr n trên đ a bàn n m trong đ a
gi i quy ho ch đô th v tinh Phú Xuyên bao g m th tr n Phú Xuyên th tr n Phú
Minh và 16 xã, t ng di n tích khu v c nghiên c u là 3982,5 ha.
Ph m vi nghiên c u v th i gian: Lu n v n s thu th p các s li u trong th i gian t
n m 2008 - 2015 đ đánh giá th c tr ng và đ ra các gi i pháp t ng c

ng hi u qu

công tác này cho đ n n m 2030.
4. Ph

ng pháp nghiên c u

gi i quy t các v n đ c a lu n v n, đ tài áp d ng ph
ph

ng pháp đi u tra kh o sát; ph

t ng h p; ph

ng pháp nghiên c u sau:

ng pháp phân tích so sánh; ph

ng pháp phân tích

ng pháp đ i chi u v i h th ng v n b n pháp quy; ph

v n ý ki n chuyên gia và m t s ph

ng pháp tham

ng pháp k t h p khác

Thu th p tài li u, s li u và th c hi n nghiên c u, kh o sát th c t v
Phú Xuyên - Thành ph Hà N i; m t s khu đô th m i đã đ

ô th v tinh

c đ u t xây d ng t i

Thành ph Hà N i và t i Vi t Nam.
5. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài
- Ý ngh a khoa h c:
Nh ng k t qu nghiên c u h th ng hóa c s lý lu n và th c ti n v công tác qu n lý
xây d ng theo quy ho ch là nh ng nghiên c u có giá tr tham kh o trong h c t p,
gi ng d y và đ a ra các gi i pháp góp ph n hoàn thi n các lý thuy t v qu n lý quy

3


ho ch, xây d ng theo quy ho ch cho phù h p v i đ nh h

ng phát tri n cho đô th v

tinh Phú Xuyên.
- Ý ngh a th c ti n:
Nh ng phân tích đánh giá và gi i pháp đ xu t là nh ng tham kh o h u ích có giá tr
g i m trong công tác qu n lý xây d ng theo quy ho ch đô th trên đ a bàn huy n Phú
Xuyên. Áp d ng các gi i pháp hoàn thi n công tác qu n lý xây d ng theo quy ho ch
nh m xây d ng đô th v tinh Phú Xuyên b n v ng, phát tri n hài hòa theo đ nh h
trong quy ho ch chung xây d ng Th đô Hà N i.

4

ng


CH
NG 1: T NG QUAN V

THEO QUY HO CH

QUY HO CH VÀ QU N LÝ XÂY D NG

1.1. T ng quan v quy ho ch và qu n lý xây d ng

m ts n

c trên th gi i

1.1.1 Malaysia
L y tr

ng h p Kuala Lumpur làm ví d thì quy trình l p, xét duy t và xây d ng các

quy đ nh ki m soát phát tri n đô th th hi n tính dân ch trong các quy t đ nh. Mô
hình này ch th c s ho t đ ng có hi u qu khi các thành viên trong h i đ ng làm vi c
công tâm và trên nh ng nguyên t c, quy đ nh ch t ch . Trong l nh v c phát tri n đô
th , thành công c n đ

c nh n m nh trong tr

ng h p Kuala Lumpur là v n đ b o t n

và phát tri n làng trong đô th v i c u trúc đô th hi n đ i.

Hình 1.1. Hình nh Kuala Lumpur (Malaysia)
1.1.2 Trung qu c
M t trong nh ng y u t đem l i thành công là h th ng v n b n pháp lu t c ng nh b
máy thi hành pháp lu t r t nghiêm kh c, công tác gi i phóng m t b ng đ

c t p trung

v n, tri n khai nhanh và đ u t d t đi m cho t ng d án. Do v y, các công trình xây
d ng và các tuy n đ
ho ch, quy ho ch đ

ng trong đô th đ

c c i t o, m r ng và ti n hành theo đúng k

c duy t.

V kinh nghi m trong qu n lý b o t n di s n đô th , các bi n pháp ki m soát phát tri n
khu v c Tây H thu c Hàng Châu, m t viên ng c trong chu i đi m du l ch c a Trung
5


Qu c là m t ví d . V i v nguyên s nh x a, m i n m Tây H có t i 10 tri u du
khách tham quan, trong đó 2 tri u du khách đ n t n
l c vào m t th gi i khác; b h đ
cây, t ng phi n đá lát đ

c ngoài.

n đây, du khách nh

c kè b ng đá, bên c nh v n nguyên v n t ng b i

ng, t ng g c li u c th r bóng ven h . Xa xa, hút t m m t

m i th y nh ng toà nhà cao t ng, nh ng công trình ki n trúc m i c a Hàng Châu, th
ph t nh Tri t Giang. Nh v y nh ng gì tân k , hi n đ i đ u đ
sau Tây H và bàn tay con ng
mà ng

c b trí lùi xa, khu t

i không can thi p thô b o vào thiên nhiên và nh ng gì

i x a đ l i.

Hình 1.2. Hình nh thành ph Trung Qu c
1.1.3 Singapore:
Là m t qu c gia - đô th v i h th ng t p trung cao đ , c n

c ch có m t t ch c

ch u trách nhi m v xét duy t quy ho ch và đ u t - C quan tái phát tri n đô th . Tính
t p trung, công khai và m c đích quy ho ch cùng v i công tác quy ho ch ki m soát và
qu n lý theo quy ho ch rõ ràng nên qu n lý quy ho ch ki n trúc

Singapore ho t đ ng

r t có hi u qu .
T cu i nh ng n m 1980, v n đ gi gìn b n s c v n hoá đô th m i đ
ý. Nguyên t c ph bi n v b o t n di s n ki n trúc đô th

c đ c bi t chú

Singapore ch y u là xây

d ng m i theo hình th c c và b sung các ch c n ng m i theo h

ng hi n đ i. Vi c

b o t n và phát tri n các giá tr truy n th ng, gi gìn c nh quan t p trung vào các v n
đ : l i s ng, ngh truy n th ng, hình th c ki n trúc nhà

6

và các di s n v n hoá có giá


tr (đ n, chùa, thành quách, dinh, th …). Khai thác các giá tr v n hoá truy n th ng t o
đ

c th m nh trong l nh v c du l ch và d ch v du l ch, đây là quan đi m b o t n các

qu n c truy n th ng khá tri t đ , có ch n l c, th m chí mang c ý ngh a giáo d c
thông qua các t ch c tham quan du l ch và b o t n.

Hình 1.3.Hình nh thành ph Singapore
Qua nghiên c u kinh nghi m c a m t s n

c phát tri n trong khu v c và trên th gi i

( Singapore, Malaysia, Trung Qu c...) cho th y các n

c đ u coi quy ho ch đô th là

công c quan tr ng đ qu n lý và phát tri n đô th . Nhi u n

c có đ o lu t riêng v

quy ho ch đô th . Trong s đó, Lu t Quy ho ch đô th c a Trung Qu c đ
t n m 1989 và đ

c ban hành

c s a đ i, b sung n m 2008 có nhi u quy đ nh phù h p v i đi u

ki n, hoàn c nh c a Vi t Nam hi n nay.
H u h t lu t các n

c đ u xác đ nh nguyên t c qu n lý quy ho ch đô th ph i đi t

t ng quát đ n c th , thông qua quy trình t quy ho ch chung, quy ho ch phân khu
đ n quy ho ch chi ti t. Trong quy ho ch c a t ng đô th , ph i đ nh rõ các khu ch c
n ng, trong đó Nhà n

c đ c bi t quan tâm đ n vi c qu n lý và th c hi n quy ho ch

các khu chính tr - hành chính; đ i v i các khu ch c n ng khác, Nhà n
t o đi u ki n đ các t ch c, doanh nghi p đ

c đ nh h

ng,

c tham gia l p quy ho ch và đ u t phát

tri n các d án theo quy ho ch. Quy ho ch ph i b o đ m cho vi c đ u t phát tri n h
t ng k thu t, d ch v đô th đ ng b và ph i đi tr
th c hi n các d án.

7

c, t o ti n đ cho vi c xây d ng và


Lu t pháp các n

c đ cao tính công c ng, là đ c đi m quan tr ng c a đô th , đ a ra

các nguyên t c qu n lý và s d ng không gian đô th , k c không gian ng m; Thông
qua ki n trúc s tr

ng nh m qu n lý hi u qu c nh quan, ki n trúc đô th , b o đ m

b n s c đô th phù h p v i truy n th ng v n hoá c a dân t c. H u h t các n

cđ u

qu n lý th c hi n quy ho ch thông qua vi c c p gi y phép quy ho ch. Bên c nh đó,
lu t pháp các n

c đ u đ a ra các nguyên t c đ c ng đ ng tham gia có hi u qu vào

vi c xây d ng và th c hi n quy ho ch.

n

1.2. Tình hình quy ho ch

c ta trong th i gian qua

Trong th i gian qua, v i chính sách đ i m i, h i nh p, cùng v i s phát tri n nhanh v
các m t kinh t – xã h i, h th ng các đô th
s l

ng, ch t l

n

c ta đã phát tri n nhanh chóng c v

ng và quy mô. Tính đ n nay c n

c ta đã có g n 800 đô th các lo i

(bao g m t đô th lo i 5 đ n đô th lo i đ c bi t) trong đó có 2 đô th lo i đ c bi t (th
đô Hà N i và thành ph H Chí Minh) . Th đô Hà N i là trung tâm chính tr , kinh t ,
v n hoá, là trái tim c a c n
Phòng,

c, các đô th l n nh thành ph H Chí Minh, H i

à N ng, C n Th ... là nh ng trung tâm kinh t , v n hoá, khoa h c, công

ngh , đang đóng vai trò đ u tàu cho s phát tri n kinh t - xã h i c a t ng vùng và c

n

c. Ngoài ra, c n

c hi n đang có trên 160 khu công nghi p t p trung, nhi u đô th

m i, khu kinh t c a kh u và khu kinh t đ c thù, góp ph n m r ng m ng l

i đô th

qu c gia, t o ti n đ cho s phát tri n đô th t i các vùng ven bi n và biên gi i. Nhi u
khu đô th m i đã và đang đ

c hình thành v i h th ng c s h t ng đ ng b , hi n

đ i, góp ph n gi i quy t nhi u v n đ b c xúc c a các đô th hi n nay, nh t là v n đ
nhà
theo h

và các d ch v đô th . B m t đô th Vi t Nam nói chung đã có nhi u kh i s c
ng v n minh, hi n đ i. Nh ng thành t u nêu trên có s đóng góp quan tr ng

c a các c quan qu n lý nhà n

c t trung

ng đ n các đ a ph

ng và s tham gia

tích c c c a các thành ph n kinh t trong xã h i.
Bên c nh nh ng thành t u đã đ t đ
s v n đ t n t i làm nh h

c, th c t phát tri n đô th

n

c ta v n còn m t

ng x u đ n s phát tri n các đô th nói riêng và kinh t -

xã h i nói chung. Vi c qu n lý, s d ng đ t đai trong đô th còn nhi u lãng phí. Tình
tr ng ô nhi m môi tr

ng đô th ch m đ

c c i thi n. Các v n đ v nhà , giao thông

đô th đang gây nhi u b c xúc. Ki n trúc đô th còn ch p vá, thi u b n s c. Công tác
8


quy ho ch và qu n lý phát tri n đô th theo quy ho ch còn nhi u b t c p.
Khi thành ph ngày càng đ

c m r ng thì nh ng v n đ liên quan đ n đi l i, ngh

ng i, ti p xúc v i thiên nhiên... c a c dân trong các đô th ngày càng cao. ô th càng
phát tri n và càng l n thì c

ng đ di chuy n c a ng

i dân càng nhi u.

ây là m t

trong nh ng nguyên nhân c b n gây ra nh ng khó kh n trong các đô th hi n đ i (ô
nhi m môi tr

ng t các ph

ng ti n giao thông c gi i, tai n n giao thông…).

S c “h p d n” c a cu c s ng đô th và c a các vùng đã đ
nhân chính lôi cu n m t kh i l

c đô th hoá là nguyên

ng l n c dân nông thôn đi tìm mi n “đ t h a”. M t

khác nh ng thành ph l n ngày càng h p d n và lôi cu n c dân t các đô th nh h n
c ng nh t các vùng nông thôn nên càng làm cho tình hình thêm ph c t p (h t ng k
thu t quá t i; cây xanh, m t n
S phát tri n không đ
s a ch a đ

c, không gian tr ng hi m hoi…).

c ki m soát c a các đô th s d n đ n nh ng v n đ không th

c l i ích ch r i vào m t nhóm r t ít ng

i trong xã h i còn th c t dành

cho đ i đa s qu n chúng lao đ ng là đô th hóa phát tri n không b n v ng: ch t l
nhà

kém (không có ch

ng

và n i c trú không còn đ không gian đ có th t t ch c

các ho t đ ng v n hoá và đ i s ng), cu c s ng b p bênh do giá c sinh ho t ngày m t
cao, ng
Ch t l

i dân không ti p c n đ
ng môi tr

c đ y đ n n giáo d c chung c a xã h i…

ng và cu c s ng c a c dân đô th ngày càng x u đi không ph i

ch vì h u qu c a đô th hoá không bài b n mà còn do nhi u lý do khác n a, trong đó
vi c qu n lý là nguyên nhân c b n và có nhi u b t c p nh t. Nhi u chuyên gia trên
th gi i đã nh n xét r ng: Có m t s l

ng đáng k qu c gia trên th gi i không thành

công do chính quy n các c p c a h không đ kh n ng ph c v nhân dân vì cán b
không đ

c đào t o bài b n, thi u tinh th n trách nhi m…

n

c ta, qu n lý xã h i

v n còn nhi u h n ch , đ c bi t là trong l nh v c qu n lý đô th .
Vi c l p quy ho ch còn ch m, ch a đáp ng đòi h i c a th c t xã h i và yêu c u qu n
lý. Nhi u đ a ph

ng ch a quan tâm đúng m c, ch a t p trung các ngu n l c c n thi t

cho công tác l p quy ho ch d n đ n tình tr ng quy ho ch ch a đi tr

c, thi u c s

cho qu n lý phát tri n đô th . Vi c t ch c l p, th m đ nh, phê duy t quy ho ch còn
nhi u b t c p, ch a có s ph i h p ch t ch gi a các c p, các ngành d n đ n tình tr ng
9


không th ng nh t gi a quy ho ch đô th v i các quy ho ch chuyên ngành khác, ch a
b o đ m s k t n i, nh t là s liên thông, đ ng b v h t ng trong đô th và gi a đô
th v i khu v c lân c n. Tính chuyên nghi p c a đ i ng l p quy ho ch ch a cao.
Trong quá trình l p quy ho ch ch a thu hút đ

c s tham gia r ng rãi c a c ng đ ng,

đ c bi t là c a các nhà chuyên môn. Nh ng v n đ nêu trên d n đ n ch t l

ng quy

ho ch còn th p, thi u tính kh thi không phù h p v i xu th phát tri n c a xã h i, ph i
đi u ch nh nhi u và ch a thu hút đ

c các t ch c, cá nhân tham gia đ u t phát tri n

đô th theo quy ho ch.
Công tác qu n lý phát tri n đô th theo quy ho ch trên th c t còn nhi u y u kém, hi u
qu ch a cao. Vi c công b , công khai quy ho ch đ

c duy t còn ch m và mang tính

hình th c. Vi c tri n khai đ a các ch gi i, m c gi i ra ngoài th c đ a th c hi n ch a
t t d n đ n tình tr ng vi ph m ch gi i quy ho ch, l n chi m đ t công còn ph bi n
nhi u n i. Vi c cung c p thông tin quy ho ch, gi i thi u đ a đi m, c p ch ng ch quy
ho ch, c p gi y phép xây d ng còn ph c t p v th t c, gây phi n hà cho các nhà đ u
t , h qu là công trình xây d ng không phép, sai phép còn chi m t l l n, chính
quy n đ a ph

ng không ki m soát đ

c vi c tuân th quy ho ch trong ho t đ ng xây

d ng t i đô th . Vi c qu n lý ki n trúc đô th còn lúng túng làm cho di n m o đô th
không có đ nh h

ng, ch p vá, l n x n và thi u b n s c. H th ng h t ng k thu t và

các d ch v đô th thi u đ ng b , ch a đáp ng đòi h i th c t c a các đô th . Nhi u
ch tiêu quan tr ng v h t ng đô th ch a đ t quy chu n và ch a theo k p các n

c

trong khu v c. Vi c đ u t xây d ng các công trình h t ng k thu t đô th thi u k
ho ch, thi u s ph i h p gi a các ngành, d n đ n s lãng phí l n, gây nhi u b c xúc
trong đ i s ng đô th . Ngu n nhân l c ph c v cho công tác l p quy ho ch c ng nh
tri n khai th c hi n quy ho ch còn thi u v s l
Pháp lu t hi n hành c a n

ng và ch t l

ng ch a cao.

c ta đã có nhi u quy đ nh v quy ho ch và qu n lý phát

tri n đô th . Tuy nhiên, các quy đ nh này còn ch a đ y đ , thi u đ ng b , hi u l c
pháp lý th p, nhi u quy đ nh l c h u so v i th c t , ch a đáp ng đ

c yêu c u qu n

lý phát tri n đô th và h i nh p qu c t . ây là nguyên nhân quan tr ng d n đ n s b t
c p trong công tác quy ho ch và qu n lý phát tri n đô th
d ng hi n hành đã có 1 ch

n

c ta hi n nay. Lu t Xây

ng quy đ nh v quy ho ch xây d ng, tuy nhiên m t s

10


quy đ nh c a Lu t còn mang tính nguyên t c, thi u các quy đ nh c th v qu n lý phát
tri n đô th theo quy ho ch c ng nh các quy đ nh v quy ho ch h th ng h t ng k
thu t và d ch v đô th . Quy trình, th t c v l p, th m đ nh, phê duy t quy ho ch còn
ph c t p, t n nhi u th i gian. Các quy đ nh v l y ý ki n c ng đ ng khi l p quy ho ch
c ng nh vi c công khai, cung c p thông tin quy ho ch ch a đ y đ và ch a phù h p
v i đi u ki n th c t .
S phân công, phân c p trong qu n lý đô th còn ch a th t phù h p v i đi u ki n th c
t

các đ a ph

ng. Trách nhi m c a chính quy n đô th trong qu n lý các v n đ đ c

thù c a đô th nh t là qu n lý ki n trúc, c nh quan đô th ch a đ

c thi t l p đ y đ , rõ

ràng d n đ n lúng túng, trùng l p và kém hi u qu trong th c hi n. M t s v n đ quan
tr ng khác nh quy ho ch và qu n lý không gian ng m, kinh phí, nhân l c cho công
tác l p và tri n khai quy ho ch c ng nh ki m tra, giám sát vi c th c hi n quy ho ch...
còn thi u quy đ nh c th , ch a t o ra đ

c m t h th ng c s pháp lý đ y đ , đ ng

b cho công tác quy ho ch và qu n lý phát tri n đô th .
Tình hình th c t phát tri n đô th , th c tr ng công tác quy ho ch và qu n lý phát tri n
đô th

n

c ta nh phân tích trên đây đòi h i ph i s m ban hành các v n b n h

d n quy ho ch đô th . ây c ng là b

ng

c pháp đi n hoá quan tr ng, nh m m c đích t o

l p khuôn kh pháp lý đ ng b , phù h p cho công tác quy ho ch và qu n lý phát tri n
đô th
lý nhà n

n

c ta hi n nay. T o công c h u hi u đ nâng cao hi u l c, hi u qu qu n
c trong xây d ng và phát tri n đô th ; b o đ m phát tri n h th ng các đô th

và t ng đô th b n v ng, có b n s c, v n minh, hi n đ i; đ ng b v i phát tri n kinh t
- xã h i và b o v môi tr

ng.

1.3. Công tác qu n lý xây d ng theo quy ho ch

n

c ta hi n nay

Trong nh ng n m qua chính quy n các đô th và các nhà làm chính sách quan tâm ch
y u đ n khâu l p, th m đ nh và phê duy t đ án quy ho ch mà ch a có s chú ý đúng
m c c n thi t đ i v i qu n lý th c hi n vi c xây d ng tuân th theo quy ho ch. H u
qu là có s cách bi t khá l n gi a quy ho ch và th c ti n phát tri n c a đô th và khó
kh n cho công tác qu n lý xây d ng theo quy ho ch

n

c ta hi n nay c th m t s

kinh nghi m qu n lý xây d ng theo quy ho ch c a m t s khu đô th đi n hình:

11


1.3.1 Kinh nghi m qu n lý t khu đô th Linh àm:
- Khu d ch v t ng h p và nhà
T ng công ty
đ

Linh àm t i qu n Hoàng Mai, thành ph Hà N i do

u t phát tri n nhà và đô th làm Ch đ u t v i di n tích 184,04 ha

c UBND thành ph Hà N i phê duy t quy ho ch chi ti t ngày 25/8/1994, kh i

công xây d ng t n m 1997. D án g m 03 d án thành ph n: Khu nhà
àm, Khu nhà

bán đ o Linh

àm và Khu nhà

Linh

àm m r ng, đ

B c Linh
c chia làm

nhi u giai đo n đ th c hi n.

Hình 1.4. Hình nh khu đô th Linh àm (Hà N i)
-

i v i nhà

bi t th , liên k , nhà đ u t th c p nh n đ t kèm theo gi y phép xây

d ng sau khi thanh toán kinh phí cho Ch đ u t theo H p đ ng, Nhà đ u t th c p
có quy n t xây d ng nhà

nh ng ph i tuân th các yêu c u v ch gi i xây d ng,

ki n trúc m t đ ng, cao đ n n và chi u cao m i t ng nhà. Ch đ u t ch u trách
nhi m cung c p m i gi y t liên quan đ n quy n s d ng đ t, gi y phép xây d ng
công trình, h p đ ng c p đi n, n
d ng cho ng

c mi n phí, cung c p d ch v thi t k chi ti t, xây

i mua.

1.3.2 Kinh nghi m qu n lý t khu đô th Phú M H ng:
Khu đô th Phú M H ng là m t khu đô th thu c Qu n 7, to l c
ph H Chí Minh. ây là n i t p trung sinh s ng c a nh ng ng

phía Nam Thành

i có thu nh p cao, do

Công ty Liên doanh Phú M H ng qu n lý. D đ nh c a các nhà đ u t là bi n khu
đ m l y thành m t khu đô th đa ch c n ng ki u m u, là m t trung tâm tài
chính, th

ng m i, d ch v , công nghi p, khoa h c, v n hóa, giáo d c, c trú, gi i trí...
12


t o đ ng l c cho s phát tri n phía Nam và

ông Nam thành ph . Khác v i Qu n 1 là

trung tâm g n li n v i l ch s , khu đô th Phú M H ng đ

c xây d ng g n li n v i

khái ni m hi n đ i.

Hình 1.5. Hình nh khu đô th Phú M H ng (TP. H Chí Minh)
H th ng đô th Vi t Nam phát tri n ngày càng m nh m , phân b t
trên c n

c. Di n m o đô th đang d n kh i s c. H th ng h t ng đô th đ

thi n nhi u, nh t là đ

ng xá, c u v

c ng. Nhi u khu đô th m i đ

ng theo các hình th c sau:

- Khu

ô th hình thành

r ng đô th đó theo các h

t sông, c p n

cc i

c, c p đi n và chi u sáng công

c xây d ng. S hình thành và phát tri n các khu đô th

m i th

- Khu

ng đ i đ ng đ u

vùng ven đô g n v i m t đô th hi n có nh m ti p t c m
ng phát tri n thu n l i nh t.

ô th m i hình thành trong vùng nh h

ng c a đô th l n, g m các đô th v

tinh
- Khu đô th v tinh hình thành các c m đô th t các c m dân c , xây d ng các khu
nhà m i ti n ích m i thu hút dân c t thành ph ra, phát tri n các d ch v ph c v
thành ph l n t i các th tr n, th xã hi n có quanh thành ph
T i Th đô Hà N i, nhìn chung các khu đô th đã đ

c quan tâm nghiên c u v quy

ho ch, t ch c không gian, c nh quan đô th , m t đ xây d ng, c c u s d ng đ t,
t ng cao trung bình...v i h t ng xã h i, h t ng k thu t đ ng b và ti n ích. Vi c
qu n lý xây d ng theo quy ho ch đã đ

c ph n l n các ch d án th c hi n bài b n,
13

nghiêm ng t và linh ho t. Hình nh đô th v i không gian ki n trúc c nh quan theo
h

ng hi n đ i. Không gian s ng c a m t b ph n dân c đã đ

tr

ng trong s ch và h t ng t

c c i thi n, môi

ng đ i hoàn ch nh. Tuy nhiên, bên c nh nh ng u

đi m, các khu đô th c ng b c l nhi u h n ch , m t trái và nh ng v n đ b c xúc c n
có h

ng gi i quy t. Các khu đô th m i ch đáp ng đ

ch a th hi n đ

c nh ng tiêu chí c b n mà

c b n s c riêng, nét đ c tr ng, phù h p v i l i s ng c a ng

i dân

Th đô.

Hình 1.6.Hình nh hình th c, màu s c các công trình (Khu B c Linh àm)
c bi t không gian c nh quan ch a đ
gian, gi i pháp ki n trúc ch a có ch t l

c chú tr ng, còn đ n đi u; t ch c không
ng cao, nhi u công trình ch a t o đ

ph i k t hài hòa. Trong các khu đô th m i, vi c xây d ng nhà

thì đ

cs

c các ch đ u

t chú tr ng u tiên hoàn thành và s m đ a vào s d ng còn các ô đ t dành cho công
trình công c ng thì b l là, ho c c tình b quên. Theo đó, chúng ta ph i đ i m t v i
hàng lo t v n đ nh thi u không gian xanh, thi u không gian giao ti p công c ng…

Hình 1.7. Hình nh t i khu đô th
14

nh Công


Theo Quy ho ch chung th đô đ n n m 2030 và t m nhìn 2050, Hà N i có 5 đô th v
tinh có ch c n ng đ c thù riêng, g m đô th Hòa L c, S n Tây, Xuân Mai, Phú Xuyên
và Sóc S n. M i đô th v tinh có ch c n ng h n h p và đ c thù riêng, ho t đ ng
t

ng đ i đ c l p đ h tr và chia s v i đô th trung tâm v nhà , đào t o, công

nghi p, d ch v ... c th :
ô th v tinh Hòa L c (c a ngõ phía tây Hà N i): có ch c n ng chính v khoa h c
công ngh và đào t o, đ u t các c s tr ng tâm là

H qu c gia Hà N i và khu công

ngh cao Hòa L c; ti p t c hoàn thi n Làng V n hóa du l ch các dân t c Vi t Nam g n
v i

ng Mô - Ng i S n và vùng du l ch Ba Vì - Viên Nam; phát tri n h th ng h

t ng đô th hi n đ i và đ ng b nh : Trung tâm y t , các c s giáo d c đ i h c, các d
án v đô th m i nh Ti n Xuân - Phú Mãn, ông Xuân.
ô th v tinh S n Tây (c a ngõ phía Tây B c Hà N i): là đô th v n hóa l ch s , du
l ch ngh d

ng; tr ng tâm là khu b o t n thành c S n Tây, làng c

ng Lâm và

phát tri n m i trung tâm ph c v du l ch g n v i h Xuân Khanh, các d ch v đào t o,
y t và các đô th m i.
ô th v tinh Xuân Mai (c a ngõ phía Tây Nam Hà N i): là đô th d ch v - công
nghi p h tr phát tri n ti u th công nghi p và h th ng làng ngh ; các trung tâm d ch
v v th

ng m i, đào t o đ i h c, cao đ ng...

ô th v tinh Sóc S n (đô th c a ngõ phía B c Th đô): là đô th phát tri n v công
nghi p và d ch v hàng không, du l ch ngh d
nghi p Mai

ng sinh thái, hình thành m i khu công

ình và các khu công nghi p s ch; trung tâm y t , khu đ i h c t p trung.

Khai thác ti m n ng C ng hàng không qu c t N i Bài,
ô th v tinh Phú Xuyên (đô th c a ngõ phía Nam Hà N i): là đô th công nghi p,
đ u m i giao thông và trung chuy n hàng hóa; xây d ng các khu, c m công nghi p đ
di d i công nghi p t các khu v c n i đô…Hình thành các trung tâm d ch v trung
chuy n hàng hóa, các khu nhà
l

công nhân và các ti n ích đô th khác nh y t ch t

ng cao, đào t o ngh ... Xây d ng h th ng h đi u ti t n

v thoát n

c, phù h p v i đ c đi m th p tr ng c a khu v c.

15

c nhân t o l n đ ph c