Quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào công nghệ thông tin tại các trường tiểu học quận tây hồ, hà nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG
ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2

PHI THỊ THANH HƯƠNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN
DỰA VÀO CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TẠI CÁC TRƯỜNG
TIỂU HỌC QUẬN TÂY HỒ, HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

HÀ NỘI- 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG
ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2

PHI THỊ THANH HƯƠNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN
DỰA VÀO CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TẠI CÁC TRƯỜNG
TIỂU HỌC QUẬN TÂY HỒ, HÀ NỘI
Chuyên ngành: Quản lí giáo dục
Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. Nguyễn Đức Sơn

HÀ NỘI, 2018

1

LỜI CẢM ƠN
Tác giả luận văn xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sâu sắc tới
quý thầy cô giáo Khoa Quản lý giáo dục, phòng Sau của Đại học Sư phạm Hà
Nội II nơi đã trực tiếp giảng dạy, cung cấp kiến thức, chỉ giáo, động viên cho
tác giả luận văn trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và phát triển đề tài.
Tác giả xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc đặc biệt đến PGS.TS. Nguyễn
Đức Sơn , người thầy đã trực tiếp hướng dẫn và tận tình giúp đỡ về mặt khoa
học để hoàn thành luận văn.
Tác giả xin cảm ơn sự nhiệt tình giúp đỡ của các chuyên gia nghiên
cứu giáo dục, cùng người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ,
tạo mọi điều kiện thuận lợi và đóng góp ý kiến giúp tôi hoàn thành luận văn.
Trong quá trình học tập và nghiên cứu, bản thân tác giả dù đã có rất
nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện đề tài, song những thiếu sót trong
luận văn không thể tránh khỏi. Kính mong nhận được các ý kiến phê bình và
đóng góp quí báu của quý thầy, cô giáo, các đồng nghiệp và các bạn.
Hà Nội, tháng 8 năm 2018
Tác giả luận văn

Phi Thị Thanh Hương


2

LỜI CAM ĐOAN
Tên tôi là: Phi Thị Thanh Hương
Công tác tại: Trường Tiểu học Quảng An, Tây Hồ, Hà Nội

Sau một thời gian học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu, đến nay tôi đã
hoàn thành luận văn thạc sĩ với đề tài: “Quản lý hoạt động chuyên môn dựa
vào công nghệ thông tin tại các trường Tiểu học quận Tây Hồ, Hà Nội”
Thuộc chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số chuyên ngành: 8.14.01.14
Tôi xin cam đoan đề tài luận văn này là do chính tôi nghiên cứu và viết
ra, dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Nguyễn Đức Sơn . Luận văn này chưa
được bảo vệ ở Hội đồng và chưa công bố trên bất kỳ phương tiện thông tin
đại chúng nào.
Lời cam đoan này đảm bảo nếu sai tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Hà Nội, ngày 26 tháng 8 năm 2018
Tác giả luận văn

Phi Thị Thanh Hương


3

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................1
LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................2
MỤC LỤC ..................................................................................................................3
BẢNG KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT ...............................................................6
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................7
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................7
2. Mục đích nghiên cứu ..........................................................................................8
3. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu ....................................................9
4. Giả thuyết khoa học............................................................................................9
5. Nhiệm vụ nghiên cứu .........................................................................................9
6. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................10

7. Cấu trúc luận văn ..............................................................................................11
CHƯƠNG 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào Công
nghệ thông tin tại các trường Tiểu học .................................................................12
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ........................................................................12
1.1.1. Tổng quan nghiên cứu ngoài nước ........................................................12
1.1.2. Tổng quan nghiên cứu trong nước ........................................................17
1.2. Ứng dụng Công nghệ thông tin trong trường tiểu học ...................................19
1.2.1. Khái niệm về Công nghệ thông tin:.......................................................19
1.2.2. Vị trí, vai trò Công nghệ thông tin trong trường tiểu học ....................20
1.3. Hoạt động chuyên môn ..................................................................................22
1.3.1. Chuyên môn...........................................................................................22
1.3.2. Hoạt động chuyên môn trong trường Tiểu học .....................................22
1.4. Quản lý hoạt động chuyên môn .....................................................................23
1.5. Quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào Công nghệ thông tin ......................25
1.5.1. Khái niệm ..............................................................................................25
1.5.2. Vai trò của ứng dụng Công nghệ thông tin trong quản lý .....................26
1.5.3. Nội dung quản lý chuyên môn dựa vào CNTT .....................................28
1.5.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lý chuyên môn dựa vào Công nghệ
thông tin .............................................................................................................31
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ....................................................................................35


4

CHƯƠNG 2: Thực trạng quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào Công nghệ
thông tin tại các trường Tiểu học, quận Tây Hồ, Hà Nội ....................................36
2.1. Tổ chức khảo sát thực trạng quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào Công
nghệ thông tin tại các trường Tiểu học, quận Tây Hồ, Hà Nội .............................36
2.1.1. Mục đích khảo sát..................................................................................36
2.1.2. Nội dung khảo sát ..................................................................................36

2.1.3. Phương pháp khảo sát............................................................................36
2.1.4. Tiêu chí đánh giá ...................................................................................37
2.1.5. Mẫu khảo sát và địa bàn khảo sát ..........................................................37
2.2. Thực trạng hoạt động chuyên môn có sử dụng Công nghệ thông tin ............40
2.2.1. Nhận thức về vai trò của hoạt động chuyên môn dựa vào Công nghệ
thông tin .............................................................................................................40
2.2.2. Thực trạng hoạt động sử dụng Công nghệ thông tin trong hoạt động
chuyên môn ........................................................................................................44
2.2.3. Thuận lợi, khó khăn của hoạt động chuyên môn sử dụng công nghệ
thông tin .................................................................................................................
49
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào CNTT ..........................52
2.3.1. Thực trạng nhận thức về vai trò của quản lý hoạt động chuyên môn dựa
vào Công nghệ thông tin
....................................................................................52
2.3.2. Thực trạng thực hiện các nội dung quản lý hoạt động chuyên môn dựa
vào Công nghệ thông tin
....................................................................................53
2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động chuyên môn dựa vào Công nghệ thông
tin ở trường Tiểu học .............................................................................................63
2.4.1. Các yếu tố chủ quan thuộc về các hiệu trưởng trường tiểu học ............63
2.4.2. Các yếu tố khách quan...........................................................................65
2.4.3. Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan và khách quan .................66
2.5. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào Công nghệ
thông tin .................................................................................................................67
2.5.1. Thành công và nguyên nhân ..................................................................67
2.5.2. Hạn chế và nguyên nhân........................................................................68
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ....................................................................................70
CHƯƠNG 3: Một số biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào Công
nghệ thông tin tại các trường tiểu học quận Tây Hồ, Hà Nội .............................71

3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào
Công nghệ thông tin ..............................................................................................71


5

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ..........................................................71
3.1.2.
Nguyên
tắc
.........................................................71

đảm

bảo

tính

đồng

bộ

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ........................................................72
3.1.4.
Nguyên
tắc
........................................................72

đảm

bảo

tính

thực

tiễn

3.2. Biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào Công nghệ thông tin tại
các trường Tiểu học quận Tây Hồ, Hà Nội ...........................................................73
3.2.1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch sử dụng Công nghệ thông tin cho
quản lý hoạt động chuyên môn ..........................................................................73
3.2.2. Biện pháp 2: Chỉ đạo việc quản lý, sử dụng phần mềm quản lý nhà
Trường...............................................................................................................75
3.2.3. Biện pháp 3: Chỉ đạo việc sử dụng phần mềm dạy học và thiết kế giáo
án dạy học tích cực của giáo viên thực hiện đổi mới PPDH .............................79
3.2.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo việc ứng dụng Công nghệ thông tin trong sinh
hoạt
chuyên
môn
................................................................................................82
3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cường kiểm tra, đánh giá kết quả ứng dụng CNTT
của giáo viên trong công tác dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học sinh....83
3.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường các nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật,
hiện đại hóa trang thiết bị trong nhà Trường để ứng dụng hiệu quả Công nghệ
thông tin .............................................................................................................84
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.....................................................................86
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp.......................87
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ..........................................................................87
3.4.2. Các bước tiến hành khảo nghiệm ..........................................................87

3.4.3.
Kết
quả
.............................................................................88

khảo

nghiệm

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ....................................................................................98
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .........................................................................99
1. Kết luận ............................................................................................................99
2. Khuyến nghị .................................................................................................1000
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................103
PHỤ LỤC ...............................................................................................................106


6

BẢNG KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BCH

: Ban chấp hành

CBQL

: Cán bộ quản lý

CNTT

: Công nghệ thông tin

GD&ĐT

: Giáo dục và đào tạo

GV

: Giáo viên

HĐCM

: Hoạt động chuyên môn

HS

: Học sinh

ICT

: Công nghệ thông tin và truyền thông

PPDH

: Phương pháp dạy học

SHCM

: Sinh hoạt chuyên môn

7


8

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Cuộc cách mạng công nghệ thông tin diễn ra sôi động hiện nay đang tác
động sâu sắc và trực tiếp đến mọi mặt hoạt động kinh tế xã hội của tất cả các
quốc gia trên thế giới, mở ra một thời kỳ phát triển mới khi nhân loại đang
bước sang thế kỉ XXI. Thế giới đang phát triển từ nền văn minh công nghiệp
tiến lên nền văn minh thông tin và trí tuệ, mà cơ sở của nó là sự phát triển từ
nền kinh tế công nghiệp sang nền kinh tế thông tin. Tác động của bước
chuyển biến vĩ đại này tạo ra những cơ hội to lớn và đồng thời cũng là thách
thức to lớn đối với việc phát triển văn hoá xã hội nói chung và công tác giáo
dục đào tạo nói riêng.
Trong bối cảnh thế giới đang chuyển mình mạnh mẽ khi bước vào cuộc đại
cách mạng công nghiệp lần thứ tư (4.0), sự phát triển của công nghệ, tự động
hóa và trí tuệ nhân tạo đặt ra nhiều thách thức đối với đội ngũ giáo viên và
các nhà quản lý giáo dục. CNTT đã thúc đẩy mạnh mẽ cuộc đổi mới trong
giáo dục, tạo ra công nghệ giáo dục (Educational Technology) với nhiều
thành tựu rực rỡ. CNTT làm thay đổi nội dung, hình thức và phương pháp dạy
học một cách phong phú. Các hình thức dạy học như dạy theo lớp, dạy theo
nhóm, dạy cá nhân cũng có những đổi mới trong môi trường công nghệ thông
tin. Mối giao lưu giữa người và máy đã trở thành tương tác hai chiều với các
phương tiện đa truyền thông (multimedia) như âm thanh, hình ảnh, video,..
mà đỉnh cao là e-learning (học trực tuyến qua mạng Internet).
Nhận rõ vai trò quan trọng của CNTT trong sự phát triển của đất nước, Chỉ

thị số 55/2008/CT-BGD ĐT ngày 30/9/2008 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và
Đào tạo về tăng cường giảng dạy, đào tạo, ứng dụng CNTT trong ngành giáo
dục giai đoạn 2008-2013 đã chỉ rõ: “Phát triển nguồn nhân lực CNTT và ứng


dụng CNTT trong giáo dục là một nhiệm vụ quan trọng có ý nghĩa quyết định
sự phát triển CNTT của đất nước”.
Toàn ngành giáo dục đang nỗ lực thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW của
BCH Trung ương về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT. Như vậy, việc ứng
dụng CNTT trong quản lý hoạt động chuyên môn góp phần thực hiện đổi mới
giáo dục nói chung, đổi mới phương pháp giáo dục tiểu học nói riêng, mà
giáo dục tiểu học là mắt xích căn bản trong việc thực hiện nhiệm vụ đào tạo
nguồn nhân lực CNTT và đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong quản lý và giảng
dạy.
Trong những năm qua, việc ứng dụng CNTT vào công tác quản lí hoạt
động chuyên môn của các nhà trường Tiểu học trong quận Tây Hồ, thành phố
Hà Nội đã tạo được phong trào và bước đầu đã có những hiệu quả thiết thực.
Tuy nhiên, so với tầm vóc của ngành thì vấn đề ứng dụng CNTT vào các nhà
trường vẫn còn một số hạn chế, đặc biệt là việc quản lí hoạt động chuyên môn
dựa vào CNTT, đổi mới phương pháp soạn giảng, đưa giáo án dạy học tích
cực ứng dụng CNTT vào giảng dạy. Là một cán bộ quản lí trực tiếp chỉ đạo
hoạt động chuyên môn của trường, tác giả nhận thấy bản thân cần phải nghiên
cứu tìm ra những biện pháp chỉ đạo, quản lý các hoạt động chuyên môn để
góp phần đổi mới công tác quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục của nhà
trường.
Với những lý do trên, tác giả đã chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý hoạt
động chuyên môn dựa vào công nghệ thông tin tại các trường Tiểu học
quận Tây Hồ, Hà Nội” với hi vọng sẽ giúp bản thân có tầm nhìn mới và có
những biện pháp chỉ đạo quản lý hiệu quả trong công tác quản lí chuyên môn
trong nhà trường.

2. Mục đích nghiên cứu


Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động chuyên môn
dựa vào CNTT, từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động chuyên
môn dựa vào CNTT góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ở các trường
Tiểu học quận Tây Hồ, Thành phố Hà Nội.
3. Đối tượng, khách thể nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu:
Biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào CNTT tại trường
Tiểu học.
3.2. Khách thể nghiên cứu:
Hoạt động chuyên môn dựa vào CNTT tại trường Tiểu học.
4. Phạm vi nghiên cứu
Do điều kiện về thời gian và khả năng có hạn, tác giả chỉ tập trung
nghiên cứu về các biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào CNTT
của hiệu trưởng trong nhà trường tiểu học ở 05 trường Tiểu học quận Tây Hồ,
Thành phố Hà Nội.
5. Giả thuyết khoa học
Hiện nay, việc quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào CNTT tại các
trường Tiểu học đã đạt được một số kết quả nhất định song vẫn còn nhiều bất
cập.
Nếu lựa chọn, đề xuất và áp dụng một số biện pháp quản lý hoạt động
chuyên môn dựa vào CNTT phù hợp với thực tiễn thì sẽ góp phần đổi mới
quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục ở các trường Tiểu học quận Tây Hồ,
Thành phố Hà Nội.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào
CNTT.

- Khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào
CNTT tại các trường Tiểu học quận Tây Hồ, Thành phố Hà Nội.
- Đề xuất và khảo nghiệm một số biện pháp quản lý hoạt động chuyên
môn dựa vào CNTT góp phần đổi mới quản lý và nâng cao chất lượng
giáo dục ở các trường Tiểu học quận Tây Hồ, Thành phố Hà Nội.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
- Nghiên cứu Luật giáo dục, các văn kiện của Đảng và Nhà nước về định
hướng phát triển giáo dục và đào tạo và định hướng phát triển việc ứng dụng
CNTT trong hoạt động quản lý giáo dục.
- Nghiên cứu các văn bản của Bộ Giáo dục và đào tạo, Sở Giáo dục và đào tạo
Hà Nội có liên quan đến đổi mới quản lý, đổi mới PPDH, ứng dụng CNTT
trong hoạt động quản lý giáo dục.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Thông qua các phiếu trưng cầu ý kiến,
tìm hiểu nhận thức, nguyện vọng của CBQL, GV và HS để thu thập thông tin
về thực trạng quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào CNTT trong các nhà
trường.
- Phương pháp chuyên gia: lấy ý kiến của các chuyên gia trong lĩnh vực quản
lý hoạt động chuyên môn dựa vào CNTT.
- Phương pháp phỏng vấn, phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Trực tiếp tiến
hành khảo sát, phỏng vấn CBQL, GV, HS, rút ra từ kinh nghiệm quản lý của
bản thân và các đồng nghiệp về công tác quản lý hoạt động chuyên môn dựa
vào CNTT ở các nhà trường.
7.3. Những phương pháp hỗ trợ khác
- Sử dụng phương pháp thống kê trong việc xử lý các số liệu khảo sát.


8. Cấu trúc luận văn

Ngoài phần mở đầu, Mục lục, Bảng viết tắt, Danh mục các bảng biểu,
Kết luận, Tài liệu tham khảo và Phụ lục, luận văn gồm 3 chương với kết cấu
như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào
Công nghệ thông tin tại các trường Tiểu học.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào Công
nghệ thông tin tại các trường Tiểu học quận Tây Hồ, Hà Nội.
Chương 3: Một số biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào
Công nghệ thông tin tại các trường Tiểu học quận Tây Hồ, Hà Nội.


CHƯƠNG 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động chuyên môn dựa vào
Công nghệ thông tin tại các trường Tiểu học
1.1.

Tổng quan nghiên cứu vấn đề

1.1.1. Tổng quan nghiên cứu ngoài nước
Trong thời đại phát triển mạnh mẽ của Công nghệ thông tin, việc ứng dụng
những tựu của kỹ thuật hiện đại này vào các lĩnh vực giáo dục, đặc biệt là môi
trường giáo dục tiểu học đã được vận dụng theo nhiều khía cạnh ở khắp nơi
trên thế giới. Để có thể áp dụng được những thành tựu của Công nghệ thông
tin vào công tác việc quản lý, giảng dạy và học tập tại các trường tiểu học, các
chuyên gia, các nhà khoa học đã có rất nhiều các nghiên cứu về vấn đề này.
Trên tạp chí điện tử Use Of Technology, tác giả (Ramey, 2012) cũng đã
phân tích 6 đặc điểm về sử dụng Công nghệ thông tin trong giáo dục và
trường học. Đó là các đặc điểm:
- Có rất nhiều tài nguyên giáo dục
- Mọi người có thể truy cập tức thì vào thông tin giáo dục
- Học toàn thời gian

- Học nhóm
- Sử dụng âm thanh và hình ảnh (các phương tiện media)
- Học từ xa.
Đây là những cơ sở để chúng ta có những nghiên cứu sâu hơn vào việc áp
dụng công nghệ thông tin nhằm cải thiện môi trường giáo dục cũng như quản
lý giáo dục.
Trong một bài viết trên tạp chí của nhà xuất bản chuyên về xuất bản các
nghiên cứu học thuật tại Anh Taylor & Francis, TS. Sangrà, Đại học Oberta
de Catalunya, Tây Ban Nha cũng đã đưa ra những phân tích về “Vai trò của
Công nghệ thông tin và truyền thông trong việc cải thiện quá trình dạy và học
ở các trường tiểu học và trung học” [23]. Với mục đích phân tích những gì


đang diễn ra tại các trường học về việc tích hợp và sử dụng ICT, cũng như
những nhận thức của giáo viên về quy trình dạy và học có thể được cải thiện
thông qua việc sử dụng Công nghệ thông tin, tác giả đã đưa ra bốn cấp độ
trường học dựa trên ba yếu tố (cơ sở hạ tầng, sử dụng và đổi mới) như sau:
- Các trường cấp 1: Các trường có sử dụng CNTT giới hạn trong các
nhiệm vụ giáo dục. Các máy tính được kết nối với nhau ở một mức hạn
chế. Giáo viên thiếu động lực và sự quan tâm.
- Các trường cấp 2: Các trường có một phòng học máy được trang bị tốt.
Việc sử dụng không được chuyên sâu, phụ thuộc vào sự quan tâm của
một số giáo viên. Việc sử dụng ICT không được nêu trong kế hoạch
phát triển và vẫn đang ở dạng phôi thai.
- Các trường cấp 3: Các trường có một hoặc nhiều phòng học máy được
trang bị tốt. Các máy tính được kết nối với nhau và mạng nội bộ đã
được thiết lập. Hơn nữa, cũng có một số máy tính trong các lớp học
thường xuyên được học sinh và giáo viên sử dụng trong quá trình học
tập. Việc sử dụng ICT đã được đưa vào như một phần trong bản kế
hoạch phát triển thông các các phòng ban.

- Các trường cấp 4: Đó là các trường đã quyết định ICT là một yếu tố đặc
biệt trong các hoạt động giáo dục của họ. Họ có thiết bị rất tốt và được
kết nối với mạng hoàn toàn. Có người chịu trách nhiệm giải quyết mọi
vấn đề về bảo trì và được các giáo viên trong trường tin tưởng. Các
trường trong thể loại này có một bản Kế hoạch phát triển có nguồn gốc
từ sự lãnh đạo mạnh mẽ từ Ban điều hành của họ.
Từ sự phân chia trên, ông đã tiến hành điều tra và phân tích nhằm giải đáp
hai câu hỏi:
- ICT góp phần vào sự phát triển của quá trình dạy và học như thế nào?


- Có sự khác biệt đáng kể giữa các giáo viên của 4 loại trường trên
không?
Toàn bộ quá trình nghiên cứu dựa trên mô hình 4 cấp độ trường học
như trên dẫn tới rằng: Loại hình sử dụng Công nghệ thông tin là yếu tố
then chốt cho sự đổi mới, giảng dạy và cải tiến quy trình học tập. Từ đó
ông đề ra các điều kiện cần để đưa ra để cho hầu hết các trường tiểu học và
trung học tiến lên dọc theo các cấp của mô hình này. Trước hết là việc xem
xét Công nghệ thông tin như một công cụ có thể đóng góp cho sự nghiệp
đổi mới giáo dục liên tục nên được giới thiệu trong các kế hoạch chiến
lược của trường, và thậm chí nhiều hơn, trong kế hoạch giảng dạy hàng
niên. Nghiên cứu sâu hơn nên được tập trung vào sự cần thiết cho một
hình thức tổ chức lớp học mới và khác biệt khi tích hợp công nghệ thông
tin, nơi vai trò và thiết bị của nhân viên cần được tổ chức khác nhau. Thứ
nữa, các giáo viên giảng dạy có vai trò cơ bản trong việc xác định những
gì để giảng dạy và làm thế nào để dạy nó bằng cách sử dụng ICT. Do đó
việc vô cùng quan trọng là giải thích rõ ràng cho họ hiểu và tin tưởng khi
được cấp các tài khoản thiết kế dạy học cũng như hiểu rõ hơn việc sử dụng
một cách sáng tạo ICT ở các mức độ cao trong giáo dục.
Mô hình với 4 mức độ trên ở Việt Nam, chúng ta thấy còn có nhiều

mức độ giao thoa. Tuy nhiên, việc xem xét và cân nhắc áp dụng những
nghiên cứu của TS. Sangrà là một trong những hướng mở đối với việc áp
dụng Công nghệ thông tin trong trường tiểu học ở nước ta.
Trên trang blog của Fedana, một trong những chương trình phần mềm
quản lý trường học nguồn mở cho giáo dục của hãng Foradian được nhiều
người đề xuất sử dụng, các tác giả cũng đã đề cập đến Vai trò của Công
nghệ thông tin trong giáo dục [20]. Dưới góc độ của những người sản xuất
phần mềm quản lý, các vai trò này thật rõ ràng đối với nhà quản lý giáo


dục, và có khả năng hỗ trợ rất nhiều trong quản lý hoạt động chuyên môn
ở các cấp học trong đó có bậc tiểu học. Các vai trò rõ ràng đó gồm:
- Hỗ trợ công tác báo cáo
- Đưa ra quyết định đúng hơn
- Có các tính năng cho tất cả các bên liên quan như lãnh đạo trường,
giáo viên, học sinh, phụ huynh
- Giúp các nhà quản lý
- Hỗ trợ liên quan đến truyền thông
- Có những ứng dụng trên thiết bị di động trên điện thoại giúp công việc
được quản lý mọi nơi, mọi lúc
Một số quốc gia như Anh, chương trình tin học được đưa vào từ lứa tuổi
mẫu giáo và các cấp tiếp theo, thuộc chương trình giảng dạy quốc gia về máy
tính với những sự chuẩn bị chu đáo về nội dung, cơ sơ vật chất, các quy chế
đảm bảo sự an toàn. Bởi họ tin rằng, việc đưa Công nghệ thông tin vào hệ
thống trường học của mình sẽ giúp các giáo viên và học sinh có thể sử dụng
ICT và máy tính như một công cụ để tăng cường học tập trong suốt chương
trình giảng dạy; đáp ứng những sự phát triển mới về mặt công nghệ; trang bị
cho học sinh sự tự tin và khả năng sử dụng Công nghệ thông tin và máy trong
suốt cuộc đời sau này đồng thời phát triển sự hiểu biết về cách sử dụng ICT
và tính toán một cách có an toàn và trách nhiệm. [24]

Trong một Phân tích tổng quan về ICT trong giáo dục tiểu học vào năm
2011 [21], Viện Công nghệ thông tin trong giáo dục (IITE) của UNESCO đã
đưa ra những báo cáo về dự án nghiên cứu dài hạn về cách ICT đang định
hình lại quá trình dạy và học trẻ em trong giáo dục tiểu học. Dự án được xây
dựng bởi 9 chuyên gia và triển khai tại 9 quốc gia trên 4 châu lục khác nhau.
Các chuyên gia đã nhận thấy trong hai thập kỷ vừa qua, các chính phủ và các
nhà giáo dục đã công nhận hoặc đang nhận ra vai trò đặc biệt của ICT trong


việc thúc đẩy việc dạy và học ở các trường tiểu học. Tuy nhiên, điều quan
trọng cần lưu ý là đối với ICT để tăng cường dạy và học nó cần được hỗ trợ
bởi chính sách giáo dục, trường học và phát triển chuyên môn hiệu quả cho
giáo viên. Do đó các nhà nghiên cứu tìm cách trả lời các câu hỏi: Những cơ
hội nào được cung cấp bởi ICT cho việc dạy và học ở các trường tiểu học về
khả năng đọc, viết, tính toán và khoa học ở thế kỷ 21? Những hạn chế của
ICT và mối quan tâm liên quan ở các trường tiểu học là gì? Vai trò của giáo
viên trong việc dạy và học nâng cao ICT ở các trường tiểu học là gì? Điều
kiện cần thiết và đầy đủ để hỗ trợ các hoạt động dạy và học nâng cao ICT ở
các trường tiểu học là gì? Qua việc phân tích triển khai dự án tại 9 quốc gia,
các chuyên gia nhận thấy rằng lý do để các trường tiểu học cần sử dụng ICT
là [20, tr.117]:
- Các khía cạnh truyền thông và cách thức một lý thuyết xây dựng giáo
dục có thể được hỗ trợ thông qua ICT
- Các kỹ năng mà học sinh đạt được nhờ việc có thể kiểm soát các ứng
dụng ICT
- Sự tự tin mà học sinh nhận được nhờ việc kết nối và kiểm soát môi
trường của mình
- Nhu cầu về kỹ năng giao tiếp trong nghề nghiệp tương lai, tại cả trường
học cũng như nơi làm việc
- Truy cập thông tin trên mạng Internet

- Sức mạnh sáng tạo của ICT, đặc biệt trong việc tạo ra các trang web sử
dụng văn bản và đồ họa cũng như các tiện ích cao hơn
- Kỹ thuật truyền thông như sử dụng hội thoại và trò chuyện video cho
phép học sinh truyền đạt các ý tưởng của mình một cách không biên
giới.


Kết luận của bản phân tích,IITE đã đưa ra các cơ hội, hạn chế và mối quan
tâm liên quan đến CNTT trong quá trình dạy và học ở các trường tiểu học;
cũng như xác định một số nguyên tắc chung cho hầu hết các chiến lược quốc
gia về CNTT trong giáo dục; một bộ sưu tập phong phú các sáng kiến, mạng
lưới và dự án quốc gia và quốc tế khác nhau đã và đang được triển khai thành
công.
Như vậy, việc nghiên cứu tác động của Công nghệ thông tin đối với giáo
dục đặc biệt là giáo dục tiểu học đã và đang được triển khai trên toàn thế giới,
thu hút sự quan tâm của nhiều giáo viên cũng như nhà nghiên cứu. Việc tìm
hiểu và nghiên cứu này sẽ góp phần cải biến các nội dung, hình thức hoạt
động chuyên môn cũng như công tác quản lý ở cấp tiểu học với sự áp dung
Công nghệ thông tin và Truyền thông trên toàn cầu.
1.1.2. Tổng quan nghiên cứu trong nước
Tại Việt Nam, ứng dụng những thành tựu mới nhất về khoa học và
công nghệ, cụ thể là Internet vào công cuộc dạy và học, nhằm thích ứng với
sự phát triển của giáo dục thời đại trong bối cảnh kinh tế tri thức phát triển
mạnh mẽ như hiện nay đang trở thành một trong những mục tiêu quan trọng
hàng đầu. Thông qua công nghệ, các thầy cô giáo dễ dàng tiếp cận các bài
giảng, tri thức bằng cách truy cập hoặc liên hệ trực tiếp với các đồng nghiệp.
Nhờ vào công nghệ thông tin, học sinh và bản thân các thầy cô giáo còn có
thể xem xét và đánh giá năng lực giảng dạy và học tập trên toàn quốc. CNTT
cung cấp công cụ hỗ trợ đắc lực cho hoạt động dạy học, tạo nên tư duy giảng
dạy, học tập mới, đó là tư duy mở và mềm dẻo. Trong công tác quản lý giáo

dục, CNTT cung cấp công cụ xử lý thông tin nhanh chóng, hiệu quả và việc
hoạch định chính sách, chiến lược giáo dục thuận lợi và chính xác hơn. Các
ứng dụng và dự án đầu tư trên đã là ứng dụng trên cơ sở nhiều nghiên cứu của
các tác giả trong nước.


Trước hết đó là một loạt sáng kiến kinh nghiệm của các cán bộ quản lý
các cấp, hoặc các đề tài, luận văn, bài giảng trong vấn đề hai vấn đề: Ứng
dụng CNTT trong trường học và việc Quản lý hoạt động chuyên môn trong
các trường Tiểu học.
Ta có thể điểm qua một số bài viết, công trình có thể tham khảo.
Trong nhóm nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý các hoạt động
chuyên môn ta có thể kể đến luận văn của Khoa học Giáo dục của thạc sĩ
Nguyễn Thị Lệ Thủy, Đại học Sư phạm Hà Nội 2 năm 2016: “Quản lý đội
ngũ tổ trưởng chuyên môn các trường Tiểu học quận Hai Bà Trưng, Thành
phố Hà Nội”. Tác giả đã đi sâu vào quản lý hoạt động chuyên môn thông qua
hệ thống tổ trưởng.
Ngoài ra trong luận án Tiến sĩ Khoa học Giáo dục “Quản lý hoạt động
dạy học ở trường Tiểu học tại thành phố Hồ Chí Minh, trong bối cảnh đổi mới
căn bản và toàn diện giáo dục”, tác giả Dương Trần Bình cũng đã đưa ra 10
nhóm biện pháp góp phần quản lý hoạt động dạy học tại trường Tiểu học, một
trong những nội dung cơ bản của công tác quản lý hoạt động chuyên môn.
Bên cạnh đó có khá nhiều sáng kiến kinh nghiệm của các nhà quản lý
tại các trường Tiểu học, Phòng Giáo dục về công tác quản lý chuyên môn tại
các trường Tiểu học như: “Kinh nghiệm thực hiện xây dựng kế hoạch cho cán
bộ, giáo viên, công nhân viên đi học chuẩn hóa và nâng cao trình độ chuyên
môn nghiệp vụ phục vụ công tác giảng dạy” tại trường tiểu học Huỳnh Văn
Chính, “Biện pháp bồi dưỡng chuyên môn đội ngũ giáo viên nhằm nâng cao
chất lượng giảng dạy ở trường Tiểu học” ở trường Tiểu học Số 1 Quài Tở,...
Về việc ứng dụng Công nghệ thông tin trong công tác quản lý ở trường

Tiểu học, ta có thể điểm một số công trình như sau:
Đó là luận văn thạc sĩ “Hệ thống thông tin quản lý giáo dục bậc tiểu
học” của Lê Thị Thu Hà (Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc Gia Hà


Nội, 2009), hay “Thực trạng quản lý ứng dụng Công nghệ thông tin vào giảng
dạy ở một số trường THPT tại thành phố Cần Thơ” của tác giả Trần Lê Duy
Khiêm (luận văn QLGD tại trường ĐHSP Thành phố Hồ Chí Minh, 2010).
Cũng phải kể đến các bài giảng tại Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng của
tác giả Lê Văn Sơn với nội dung “Các vấn đề về ứng dụng Công nghệ thông
tin vào hệ thống quản lý Giáo dục” đã góp phần làm rõ hơn việc ứng dụng
Công nghệ thông tin trong giáo dục. Một loạt các bài tổng kết kinh nghiệm
trong việc ứng dụng CNTT trong giáo dục của các trường tiểu học cũng đáng
để chúng ta tham khảo. Bài viết có giá trị có thể kể đến ở đây: “Công tác chỉ
đạo và quản lý Công nghệ thông tin trong trường Tiểu học” của trường Tiểu
học Hồ Văn Cường, Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh.
Nhìn chung, các nghiên cứu ứng dụng trong nước mới tập trung trong
hai mảng riêng là quản lý hoạt động chuyên môn và ứng dụng CNTT trong
trường tiểu học. Cần có một cái nhìn sâu hơn về quản lý hoạt động chuyên
môn trong trường Tiểu học dựa vào Ứng dụng Công nghệ thông tin.
1.2. Ứng dụng Công nghệ thông tin trong trường tiểu học
1.2.1. Khái niệm về Công nghệ thông tin:
Công nghệ thông tin, tiếng Anh là Information Technology hay là IT)
là một nhánh ngành kỹ thuật sử dụng máy tính và phần mềm máy tính để
chuyển đổi, lưu trữ, bảo vệ, xử lý, truyền tải và thu thập thông tin.
Ở Việt Nam, khái niệm Công nghệ thông tin được hiểu định nghĩa như
sau: Công nghệ thông tin là tập hợp các phương pháp khoa học, các phương
tiện công cụ và kỹ thuật hiện đại (chủ yếu là kỹ thuật máy tính và viễn thông)
nhằm tổ chức khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn tài nguyên thông
tin rất phong phú và tiềm năng trong mọi lĩnh vực hoạt động của con người

và xã hội (Nghị quyết Chính phủ 49/CP ký ngày 04/08/1993).


Các lĩnh vực chính của Công nghệ thông tin bao gồm quá trình tiếp thu,
xử lý, lưu trữ và phổ biến hóa văn bản, hình ảnh, âm thanh, phim ảnh và
thông tin số bởi các vi điện tử dựa trên sự kết hợp giữa máy tính và truyền
thông. Một vài lĩnh vực hiện đại và nổi bật của Công nghệ thông tin như: Các
tiêu chuẩn Web thế hệ tiếp theo, sinh tin, điện toán đám mây, hệ thống thông
tin toàn cầu, tri thức quy mô lớn,.. và gần đây là trí tuệ nhân tạo.
1.2.2. Vị trí, vai trò Công nghệ thông tin trong trường tiểu học
Cũng như mọi lĩnh vực khác của xã hội, các thành tựu của khoa học,
đặc biệt là Công nghệ thông tin đã đóng góp nhiều giá trị hữu dụng cho giáo
dục, trong đó giáo dục tiểu học. Các ứng dụng Công nghệ thông tin giữ một vị
trí vô cùng quan trọng và ngày càng không thể thay thế được trong hoạt động
giảng dạy, học tập, quản lý tại các trường tiểu học, nhất là các trường ở khu
vực thành thị, trung tâm luôn có số học sinh đông, nhu cầu học tập và mở
rộng kiến thức lớn.
Công nghệ thông tin ngày một thể hiện vai trò rõ nét trong đổi mới
phương pháp dạy và học. Bởi lẽ giáo dục tiểu học không chỉ giới hạn trong
việc dạy những kiến thức cơ sở mà còn định hướng cho học sinh các công cụ
kỹ thuật hiện đại, có thể giúp các em đạt hiệu quả cao hơn.
Chúng ta có thể phân tích kỹ hơn để thấy vai trò của Công nghệ thông
tin trong giáo dục tiểu học:
- Trước hết, chúng ta cần đưa ra một giải pháp Công nghệ thông tin cho
toàn bộ hệ thống các trường, trong ngành giáo dục, trước hết là ở bậc
tiểu học để có thể giúp các em có những phương tiện học tập tốt nhất.
- Các thiết bị phổ biến như máy chiếu và máy tính hoặc máy chủ đều
đóng vai trò quan trọng trong hoạt động dạy và học ở các lớp. Tuy
nhiên nếu thiết lập và sử dụng các phần mềm cũng kết hợp lưu trữ dạng

điện toán đám mây sẽ giảm bớt chi phí và tăng hiệu quả của việc sử
dụng thiết bị.
- Việc có nhiều giáo viên trẻ, hoặc cán bộ quản lý thành thạo sử dụng các
thiết bị công nghệ chính là một giải pháp tạo nên sự khác biệt rất lớn
cho các cơ sở giáo dục. Cho dù là ở bậc tiểu học hay các bậc cao hơn
nữa, học sinh có thể tham gia vào ngày càng nhiều bài học sử dụng
công nghệ ngày càng hấp dẫn và chính xác.
- CNTT có thể giúp tăng cường học tập bằng nhiều cách và hỗ trợ nhà
trường đáp ứng các mục tiêu của mình trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
- Thứ nữa là giải pháp CNTT trong ngành Giáo dục rất quan trọng đối
với những tác động của chúng đối với toàn thể giáo viên và nhân viên ở
trường, cải thiện cách làm việc. Các trường tiểu học cũng như các đơn
vị khác của ngành giáo dục đang sáng tạo và không ngừng phát triển và
bất kỳ giải pháp CNTT cần để có thích ứng với nhu cầu thay đổi của tổ
chức.
- Các công cụ như Google cho trường học có nhiều lợi ích không chỉ cho
học sinh mà cho toàn thể giáo viên, nhân viên của nhà trường nhận thức
được lợi ích của công nghệ thông tin. Điều này giúp dễ dàng chuẩn bị
giờ lên lớp cho giáo viên, cũng như điều chỉnh các kế hoạch bài học
giữa giáo viên và các lớp trong khối cũng như hỗ trợ công tác giáo viên
chủ nhiệm, tổ chuyên môn.
- Nhờ các dịch vụ chia sẻ và lưu trữ dựa trên điện toán đám mây giúp
luồng thông tin cũng như công việc lưu trữ, truy xuất trở nên hiệu quả
và thuận lợi hơn nhiều.
- Những lợi ích của các thiết bị kết nối cầm tay, trong thời đại vạn vật kết
nối đem lại hiệu quả không nhỏ trong công tác quản lý cũng như giảng
dạy học tập ở trường tiểu học cũng như các bậc học khác.

1.3.

Hoạt động chuyên môn

1.3.1. Chuyên môn
Theo từ điển Tiếng Việt, “Chuyên môn là học vấn của một ngành khoa
học, kỹ thuật” [13].
Chuyên môn là tổ hợp các tri thức kỹ năng, kỹ xảo thực hành mà con
người tiếp thu được, qua đó tạo lập để có khả năng thực hiện một loạt công
việc trong một phạm vi ngành nghề nhất định theo phân công xã hội. Hay nói
cách khác, chuyên môn nhằm chỉ học vấn và nghiệp vụ của con người trong
lĩnh vực họ được đào tạo và làm việc. Chúng ta cũng có thể hiểu chuyên môn
là lĩnh vực riêng, những kiến thức riêng của một ngành khoa học, kỹ thuật.
Chuyên môn sư phạm là một thuật ngữ của ngành khoa học về lĩnh vực
Giáo dục và Đào tạo, có nội dung và phương pháp sư phạm riêng biệt. Đối
với chuyên môn của các nhà khoa học thì lĩnh vực chuyên môn của họ là sự
tinh thông nghề nghiệp, sự hiểu rõ về lĩnh vực đang đảm nhận. Trong khi đó,
chuyên môn sư phạm không chỉ là những hiểu biết về lĩnh vực môn học mình
dạy mà còn biết cách tổ chức hoạt động giáo dục nhằm truyền đạt kiến thức
cũng như giáo dục nhân cách cho học sinh.
Chuyên môn trong nhà trường được hiểu là những hiểu biết tinh thông
về kiến thức, phương pháp lên lớp của giáo viên; là những quy định về nền
nếp dạy học, về việc tổ chức nề nếp dạy học và những tài liệu hướng dẫn, chỉ
đạo nghiệp vụ của ngành Giáo dục và Đào tạo; là yêu cầu chuẩn kiến thức của
mỗi cấp học để học sinh phấn đấu đạt được về kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo
trong các yêu cầu giáo dục khác.
1.3.2. Hoạt động chuyên môn trong trường Tiểu học
Những kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo, kiến thức nghề nghiệp được vận dụng
vào việc tổ chức quá trình giáo dục, dạy học trong nhà trường được gọi là
hoạt động chuyên môn. Mọi hoạt động chuyên môn trong trường Tiểu học