Quản lý giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tại trường tiểu học việt úc hà nội, quận nam từ liêm, thành phố hà nội

B
TR

GIÁO D C VÀ ÀO T O

NG

IH CS

PH M HÀ N I 2

NGUY N PHÚC NH C

QU N LÝ GIÁO D C K N NG S NG CHO H C SINH
T I TR

NG TI U H C VI T - ÚC HÀ N I,

QU N NAM T

LIÊM, THÀNH PH

HÀ N I

LU N V N TH C S KHOA H C GIÁO D C

Hà N i - 2018


B
TR

GIÁO D C VÀ ÀO T O

NG

IH CS

PH M HÀ N I 2

NGUY N PHÚC NH C

QU N LÝ GIÁO D C K N NG S NG CHO H C SINH
T I TR

NG TI U H C VI T - ÚC HÀ N I,

QU N NAM T

LIÊM, THÀNH PH

HÀ N I

Chuyên ngành: Qu n lý giáo d c
Mã s : 8 14 01 14

LU N V N TH C S KHOA H C GIÁO D C

Ng

ih

ng d n khoa h c: PGS.TS. TR N KI M

Hà N i - 2018


L IC M

N

Trong quá trình h c t p, nghiên c u và hoàn thi n lu n v n, tác gi
cs

ng viên, khuy n khích và t o i u ki n giúp

ã nh n

t nhi u th y cô,

ng

nghi p và b n bè.
Tr
ng

c h t, tác gi xin bày t lòng bi t n sâu s c t i PGS.TS. Tr n Ki m -

i tr c ti p h

ng d n khoa h c ã t n tình ch b o, giúp

và

nh h

ng cho

tác gi trong su t th i gian nghiên c u.
Tác gi xin trân tr ng c m n các giáo s , phó giáo s , ti n s , các th y cô
giáo khoa Qu n lý giáo d c tr
d y, h

ng d n và giúp

ng

i h c S ph m Hà N i 2 ã t n tình gi ng

tác gi trong su t quá trình h c t p, nghiên c u và hoàn

thi n lu n v n.
Tác gi xin chân thành c m n s quan tâm, t o i u ki n c a S Giáo d c
và

ào t o thành ph Hà N i, phòng Giáo d c và

ào t o qu n Nam T Liêm và

Ban Giám hi u, giáo viên, ph huynh h c sinh c a tr
N i ã nhi t tình h p tác, giúp

ng Ti u h c Vi t - Úc Hà

tác gi trong su t quá trình thu th p tài li u ph c

v cho nghiên c u, h tr tác gi hoàn thi n lu n v n.
Tác gi c ng xin g i l i c m n t i gia ình, b n bè ã luôn c v ,
trong th i gian nghiên c u

ng viên

tài.

Do th i gian h n h p nên lu n v n không tránh kh i nh ng h n ch .
Kính mong các th y cô giáo, các nhà khoa h c, nh ng ng
tài cho ý ki n óng góp

i quan tâm

n

tác gi th c hi n t t h n n a trong nh ng l n nghiên

c u ti p theo.
Xin chân thành c m n!
Hà N i, tháng 11 n m 2018
Tác gi

Nguy n Phúc Nh c

M CL C
M

U ......................................................................................................................... 1

1. Lý do ch n

tài ......................................................................................................... 1

2. M c ích nghiên c u ................................................................................................... 3
3. Khách th và

it

ng nghiên c u ............................................................................ 3

4. Gi thuy t khoa h c..................................................................................................... 3
5. Nhi m v nghiên c u .................................................................................................. 3
6. Gi i h n và ph m vi nghiên c u ................................................................................. 3
7. Ph

ng pháp nghiên c u............................................................................................. 4

8. C u trúc c a lu n v n .................................................................................................. 4
CH

NG 1: C

S

LÝ LU N V QU N LÝ GIÁO D C K N NG S NG

CHO H C SINH TI U H C ..................................................................................... 5
1.1. T ng quan nghiên c u v n

............................................................................... 5

1.1.1. Trên th gi i .......................................................................................................... 5
1.1.2.

Vi t Nam ........................................................................................................... 6

1.2. Các khái ni m c b n............................................................................................. 8
1.2.1. Qu n lý .................................................................................................................. 8
1.2.2. Giáo d c................................................................................................................. 8
1.2.3. Qu n lý giáo d c ................................................................................................... 9
1.2.4. K n ng s ng ........................................................................................................ 10
1.2.5. Giáo d c k n ng s ng ......................................................................................... 11
1.2.6. Qu n lý giáo d c k n ng s ng............................................................................ 11
1.3. Giáo d c k n ng s ng cho h c sinh
1.3.1. M t s

tr

ng Ti u h c .................................. 12

c i m tâm lí l a tu i HSTH .............................................................. 12

1.3.2. T m quan tr ng c a vi c GDKNS cho HSTH ................................................... 13

1.3.3. M c tiêu GDKNS cho HSTH ............................................................................. 14
1.3.4. N i dung GDKNS cho HSTH ............................................................................ 14
1.3.5. Hình th c GDKNS cho HSTH ........................................................................... 15


1.3.6. Các l c l

ng tham gia GDKNS cho HSTH ..................................................... 15

1.4. Qu n lý GDKNS cho HSTH ............................................................................... 17
1.4.1. L p k ho ch GDKNS ........................................................................................ 17
1.4.2. T ch c th c hi n k ho ch GDKNS ................................................................. 18
1.4.3. Ch

o th c hi n k ho ch GDKNS ................................................................. 18

1.4.4. Ki m tra, ánh giá vi c th c hi n k ho ch GDKNS ........................................ 19
1.5. Nh ng y u t

nh h

ng

n qu n lý GDKNS cho HSTH ............................ 19

1.5.1. Y u t bên trong nhà tr

ng ............................................................................... 19

1.5.2. Y u t bên ngoài nhà tr

ng............................................................................... 21

K t lu n ch
CH

ng 1 ....................................................................................................... 22

NG 2: TH C TR NG QU N LÝ GIÁO D C K

CHO H C SINH TR

N NG S NG

NG TI U H C VI T - ÚC HÀ N I............................ 23

2.1. Khái quát v t ch c kh o sát th c tr ng ......................................................... 23
2.1.1. M c ích kh o sát ............................................................................................... 23
2.1.2. N i dung kh o sát ................................................................................................ 23
2.1.3. Ph

ng pháp kh o sát ......................................................................................... 23

2.1.4. Công c kh o sát ................................................................................................. 23
2.1.5.

it

ng kh o sát .............................................................................................. 23

2.1.6. Tiêu chí ánh giá ................................................................................................. 23
2.2. Khái quát v tình hình tr

ng TH Vi t - Úc Hà N i ........................................ 23

2.2.1. Quy mô giáo d c c a tr

ng .............................................................................. 23

2.2.2. Ch t l

ng giáo d c c a tr

2.2.3. C s v t ch t c a tr

ng ........................................................................... 24

ng ............................................................................... 26

2.3. Th c tr ng GDKNS cho h c sinh tr

ng TH Vi t - Úc Hà N i ......................... 27

2.3.1. Th c tr ng nh n th c c a CBQL, GV, HS v vai trò, ý ngh a c a KNS và GD
KNS cho HSTH ............................................................................................................. 27
2.3.2. Th c tr ng k n ng s ng c a h c sinh tr

ng Ti u h c Vi t- Úc Hà N i........ 32

2.3.3. Th c tr ng v GDKNS cho h c sinh TH Vi t - Úc Hà N i .............................. 37

2.4. Th c tr ng qu n lí GDKNS cho h c sinh tr

ng TH Vi t -Úc Hà N i ........ 43


2.4.1. Th c tr ng xây d ng k ho ch GDKNS cho HS tr

ng Ti u h c Vi t – Úc

Hà N i ........................................................................................................................... 43
2.4.2. Th c tr ng t ch c ph i h p các l c lu ng giáo d c trong và ngoài tr
2.4.3. Th c tr ng t ch c th c hi n GDKNS cho HS tr

ng ...... 45

ng Ti u h c Vi t- Úc

Hà N i ........................................................................................................................... 47
2.4.4. Th c tr ng ch

o th c hi n GDKNS cho HS tr

ng Ti u h c Vi t- Úc

Hà N i ........................................................................................................................... 49
2.4.5. Th c tr ng ki m tra, ánh giá vi c th c hi n GDKNS cho HS Tr

ng Ti u h c

Vi t - Úc Hà N i............................................................................................................ 50

2.5. Th c tr ng các y u t

nh h

ng

n qu n lý GDKNS cho HS tr

ng

Ti u h c Vi t- Úc Hà N i. ........................................................................................... 53
2.5.1. Th c tr ng các y u t ch quan .......................................................................... 53
2.5.2. Th c tr ng các y u t khách quan ...................................................................... 54
2.6. ánh giá chung v th c tr ng GDKNS và qu n lý GDKNS cho HS ......... 54
2.6.1. u i m ............................................................................................................... 54
2.6.2. H n ch ................................................................................................................ 54
K t lu n ch
CH

ng 2 ....................................................................................................... 55

NG 3: BI N PHÁP QU N LÝ GIÁO D C K

H C SINH TR
3.1. Nguyên t c

N NG S NG CHO

NG TI U H C VI T - ÚC HÀ N I ...................................... 56
xu t vi c xây d ng và th c hi n các bi n pháp qu n lý

GDKNS cho HS Ti u h c ........................................................................................... 56
3.1.1.

m b o m c tiêu và n i dung c a ch

3.1.2.

m b o tính h th ng, tác

ng

ng trình giáo d c Ti u h c ................ 56

ng b vào các y u t , các khâu c a ho t

ng GDKNS ................................................................................................................ 56
3.1.3.
tr

m b o tính th c ti n, tính kh thi và phù h p v i

c thù riêng c a nhà

ng Ti u h c ............................................................................................................. 57

3.1.4.
l cl

m b o m i quan h gi a các l c l

ng giáo d c (gia ình, nhà tr

ng, các

ng xã h i khác) ................................................................................................... 57


3.2.

xu t bi n pháp qu n lý GDKNS cho HS tr

ng Ti u h c Vi t- Úc

Hà N i........................................................................................................................... 58
3.2.1. Bi n pháp 1: Nâng cao nh n th c, ý th c trách nhi m cho các l c l
d c trong và ngoài nhà tr

ng giáo

ng v GDKNS trong giai o n hi n nay ......................... 58

3.2.2. Bi n pháp 2: K ho ch hóa vi c qu n lý GDKNS cho HS tr

ng Ti u h c

Vi t- Úc Hà N i............................................................................................................. 61
3.2.3. Bi n pháp 3: B i d
và các ho t

ng cho

i ng GV v tích h p GDKNS v i các môn h c

ng ngoài gi lên l p ............................................................................... 63

3.2.4. Bi n pháp 4: Ph i h p ch t ch các l c l
cho h c sinh tr

ng giáo d c trong công tác GDKNS

ng Ti u h c Vi t- Úc Hà N i ........................................................... 65

3.2.5. Bi n pháp 5:

i m i hình th c t ch c, ph

ng pháp giáo d c và ánh giá k t

qu rèn luy n k n ng s ng c a h c sinh. .................................................................... 67
3.2.6. Bi n pháp 6:

y m nh công tác thi ua, khen th

cá nhân, t p th tham gia GDKNS tích c c,
3.2.7. Bi n pháp 7: T ng c
GDKNS cho HS tr

ng

ng,

ng viên k p th i các

t k t qu t t ........................................ 70

u t , s d ng có hi u qu c s v t ch t ph c v

ng Ti u h c Vi t- Úc Hà N i ..................................................... 72

3.3. M i quan h gi a các bi n pháp GDKNS cho h c sinh Ti u h c tr

ng Ti u

h c Vi t- Úc Hà N i ..................................................................................................... 73
3.4. Kh o nghi m m c

c n thi t và tính kh thi c a các bi n pháp qu n lí

GDKNS cho h c sinh tr

ng Ti u h c Vi t- Úc Hà N i ........................................ 74

3.4.1. M c ích kh o nghi m........................................................................................ 74
3.4.2. N i dung kh o nghi m ........................................................................................ 74
3.4.3. K t qu kh o nghi m .......................................................................................... 75
3.5. Ti n hành th nghi m m c

c n thi t và tính kh thi c a m t s bi n

pháp qu n lý GDKNS cho h c sinh tr

ng Ti u h c Vi t – Úc Hà N i .............. 81

3.5.1. M c ích th nghi m .......................................................................................... 81
3.5.2. N i dung th nghi m .......................................................................................... 81
3.5.3 Ch n m u th nghi m .......................................................................................... 81
3.5.4.Ti n hành th nghi m .......................................................................................... 81


3.5.5. K t qu
K t lu n ch

t

c ................................................................................................. 82

ng 3 ....................................................................................................... 83

K T LU N VÀ KHUY N NGH ............................................................................ 84
1. K t lu n ...................................................................................................................... 84
2. Khuy n ngh .............................................................................................................. 86
TÀI LI U THAM KH O .......................................................................................... 88
PH L C


DANH M C CÁC KÝ HI U VI T T T
Vi t t t

Vi t

y

BGH

: Ban giám hi u

CBQL

: Cán b qu n lý

CSVC

: C s v t ch t

CMHS

: Cha m h c sinh

GD

: Giáo d c

GD& T

: Giáo d c và ào t o

GDKNS

: Giáo d c k n ng s ng

GV

: Giáo viên

GVCN

: Giáo viên ch nhi m

GVBM

: Giáo viên b môn

HS
H NGLL

: H c sinh
:Ho t ng ngoài gi lên l p

KN

: K n ng

KNS

: K n ng s ng

PHHS

: Ph huynh h c sinh

QLGD

: Qu n lý giáo d c

UBND

: y ban nhân dân

UNESCO

: T ch c khoa h c, giáo d c và v n hóa c a Liên h p qu c

UNICEF

: Qu Nhi

WHO

: T ch c Y t th gi i

ng Liên h p qu c


B ng 2.1: T ng s HS toàn tr
B ng 2.2:

DANH M C B NG
ng Ti u h c Vi t- Úc Hà N i giai o n 2015- 2018 24

i ng cán b qu n lý, giáo viên và nhân viên tr

ng Ti u h c Vi t- Úc

Hà N i giai o n 2015-2018 ........................................................................ 24
B ng 2.3: B ng phân lo i ch t l

ng h c t p h c sinh Tr

ng Ti u h c Vi t- Úc Hà

N i giai o n 2015-2018 .............................................................................. 25
B ng 2.4. Nh n th c c a h c sinh tr
tr ng c a KNS

ng Ti u h c Vi t- Úc Hà N i v t m quan

i v i b n thân ................................................................... 27

B ng 2.5. Ý ki n c a h c sinh v t m quan tr ng c a m t s KNS
tr

i v i h c sinh

ng Ti u h c Vi t- Úc Hà N i ................................................................ 27

B ng 2.6. Nh n th c c a HS v ý ngh a c a vi c

c GD KNS

B ng 2.7: Nh n th c c a giáo viên, cán b qu n lý tr

i v i b n thân ... 28

ng Ti u h c Vi t- Úc Hà N i

v m c tiêu c a giáo d c k n ng s ng cho HS .......................................... 30
B ng 2.8: M c

nh n th c c a CB GV tr

ng Ti u h c Vi t- Úc Hà N i v t m

quan tr ng c a công tác GD KNS cho HS .................................................. 30
B ng 2.9: Nh n th c c a
tr

i ng giáo viên v trách nhi m GD KNS cho HS t i

ng Ti u h c Vi t- Úc Hà N i ................................................................ 31

B ng 2.10. M c

nh n th c c a ph huynh tr

ng Ti u h c Vi t- Úc Hà N i v

t m quan tr ng c a công tác GD KNS cho HS ........................................... 32
B ng 2.11: Ý ki n c a HS v m c

m t s KNS c a HS t i tr

ng Ti u h c Vi t-

Úc Hà N i ..................................................................................................... 33
B ng 2.12: So sánh m c
B ng 2.13: T

k n ng s ng v i các k t qu h c t p c a HS ................ 35

ng quan gi a m c

B ng 2.14. M c

k n ng s ng v i k t qu h c t p c a HS ....... 36

ánh giá c a ph huynh tr

KNS c a h c sinh nhà tr

ng Ti u h c Vi t – Úc Hà N i v

ng ...................................................................... 36

B ng 2.15. ánh giá th c hi n công tác GD KNS c a CB, GV tr

ng Ti u h c Vi t –

Úc Hà N i ..................................................................................................... 38
B ng 2.16: Ph huynh ánh giá th c hi n công tác GD KNS c a tr

ng Ti u h c

Vi t – Úc Hà N i .......................................................................................... 38


B ng 2.17: M c

th c hi n m t s n i dung GD KNS cho HS tr

ng Ti u h c

Vi t- Úc Hà N i ............................................................................................ 39
B ng 2.18: Các hình th c t ch c GD KNS ã

c s d ng t i tr

ng Ti u h c

Vi t- Úc Hà N i ............................................................................................ 40
B ng 2.19: M c
tr

hi u qu các hình th c GD KNS ã áp d ng

i v i HS t i

ng Ti u h c Vi t- Úc Hà N i ................................................................ 41

B ng 2.20. Nguyên nhân d n

tr

n th c tr ng GD KNS ã áp d ng

i v i HS t i

ng Ti u h c Vi t- Úc Hà N i. ............................................................... 42

B ng 2.21. Các k ho ch GD KNS............................................................................... 43
B ng 2.22. Công tác l p k ho ch giáo d c KNS ........................................................ 44
B ng 2.23. Th ng kê ho t
vào ho t
B ng 2.24. M c

ng c a các t ch c, c quan ngoài nhà tr

ng GD KNS cho HS t i nhà tr

ng tham gia

ng .......................................... 46

s d ng các hình th c GD KNS cho HS t i tr

ng Ti u h c Vi t-

Úc Hà N i. .................................................................................................... 48
B ng 2.25. Ch

o th c hi n k ho ch GDKNS cho h c sinh ................................... 50

B ng 2.26. ánh giá m c
k ho ch ho t
B ng 2.27.

th

ng GD KNS ....................................................................... 51

ánh giá v ch t l

ho t

ng xuyên công tác ki m tra, ánh giá vi c th c hi n
ng công tác ki m tra, ánh giá th c hi n k ho ch

ng GD KNS t i tr

ng Ti u h c Vi t- Úc Hà N i .......................... 52

B ng 3.1. K t qu kh o nghi m tính c n thi t c a các bi n pháp qu n lý GDKNS cho
HS .................................................................................................................. 75
B ng 3.2. K t qu kh o nghi m tính kh thi c a các bi n pháp qu n lý DKNS cho
h c sinh ......................................................................................................... 77
B ng 3.3. T

ng quan gi a tính c n thi t và kh thi c a các bi n pháp qu n lý

GDKNS cho h c sinh tr

ng Ti u h c Vi t- Úc Hà N i ........................... 79


DANH M C S
S
Bi u

3.1. M i quan h gi a các bi n pháp qu n lý GDKNS .................................... 73
3.1. M c
tr

Bi u

VÀ BI U

c n thi t c a các bi n pháp qu n lý ho t

ng GDKNS cho HS

ng Ti u h c Vi t- Úc Hà N i ............................................................... 77

3.2. M c

kh thi c a các bi n pháp qu n lý GDKNS cho h c sinh tr

ng

Ti u h c Vi t- Úc Hà N i ........................................................................... 79
Bi u

3.3. So sánh k t qu nh n th c, ph

ng pháp giáo d c KNS cho HS tr

c

th nghi m và sau th nghi m .................................................................... 82


M

U

1. Lý do ch n
tài
t n c ta ang trên à phát tri n và h i nh p th gi i, cùng v i ó n n giáo
d c c ng ang chuy n mình theo m c tiêu ào t o m i, phát tri n ngu n nhân l c và
toàn di n giáo d c.

i u này

c kh ng

nh trong Ngh quy t s 29 c a H i ngh

Trung ng 8, khóa XI c a ng: “Phát tri n giáo d c và ào t o là nâng cao dân trí,
ào t o nhân l c, b i d ng nhân tài. Chuy n m nh quá trình giáo d c t ch y u
trang b ki n th c sang phát tri n toàn di n n ng l c và ph m ch t ng
ôi v i hành; lý lu n g n v i th c ti n; giáo d c nhà tr

i h c. H c i

ng k t h p v i giáo d c gia

ình và giáo d c xã h i.”.
Trong nh ng n m g n ây, B Giáo d c và

ào t o luôn quan tâm và

a ra

nh ng nh h ng m i i v i c p Ti u h c, không ch giúp h c sinh h c bi t, h c
làm, h c
làm ng i mà còn h c
cùng chung s ng. Chính vì v y, r t nhi u
tr ng ã và ang a môn h c KNS vào ch ng trình h c chính khoá d i hình th c
m t môn h c riêng, tích h p vào t t c các môn h c ho c tích h p vào m t s môn
nh t

nh.
Giáo d c k n ng s ng giúp tr có c h i rèn luy n thói quen, bi t cách

và
ho t

i di n

ng u, v t qua nh ng khó kh n, th thách trong h c t p c ng nh trong m i
ng khác. Giúp tr rèn luy n, phát tri n tính cách t ch , t tin vào b n thân, có

tinh th n trách nhi m cao, có kh n ng di n
m nh, ph m ch t

o

c t t, t

ng thân t

t, thuy t ph c, hình thành l i s ng lành
ng ái, bi t chia s , giúp

ó chính là nh ng y u t quan tr ng giúp m i ng

i

t

ng

i khác.

c thành công trong

i.

c p Ti u h c, các em h c sinh ang trong quá trình hình thành và phát tri n
các ph m ch t nhân cách; nh ng thói quen c b n nh ng ch a có tính n
ang
v n

nh mà

c hình thành và c ng c . Do ó, vi c giáo d c k n ng s ng cho h c sinh là
c p thi t h n bao gi h t, nó là n n t ng giúp h c sinh phát tri n nhân cách sau

này.
Tuy nhiên, k n ng s ng không ph i t nhiên có mà là k t qu rèn luy n c a
m i ng

i trong su t cu c

d c, trong ó giáo d c nhà tr

i, trong các m i quan h xã h i, d

i nh h

ng c a giáo

ng có vai trò h t s c quan tr ng. Giáo d c nhà tr

ng

t o ra nh ng c s ban u quan tr ng nh t cho s phát tri n nhân cách nói chung và
k n ng s ng c a tr nói riêng.
tr ng Ti u h c, ho t ng qu n lý giáo d c trong ó có công tác t ch c,
qu n lý giáo d c k n ng s ng là m t yêu c u t t y u, là m t ho t

ng mang tính ch t

xã h i chính tr quan tr ng. Nó g n li n v i c c u vai trò nhi m v giáo d c c a nhà

1


tr

ng. Vi c giáo d c k n ng s ng

mang tính xã h i tích c c cho ng

tr

ng h c s giúp thúc

i h c;

y nh ng hành vi

ng th i t o nh ng tác

ng t t

i v i các

m i quan h gi a th y và trò, gi a các h c sinh, b n bè v i nhau; giúp t o nên s h ng
thú h c t p cho tr
y

h n và

trong xã h i.
Con ng

ng th i giúp hoàn thành nhi m v c a ng
cao các chu n m c

o

c, góp ph n nâng cao v trí c a nhà tr

i m i trong th i kì công nghi p hoá - hi n

v ng tri th c, phát tri n n ng l c ho t

ng phó v i nh ng thay

ng

i hoá, ngoài vi c n m

ng trí tu , có ph m ch t k n ng s ng t t

thì c n ph i có k n ng s ng, k n ng hòa nh p.
m t xã h i không ng ng bi n

i giáo viên m t cách

c bi t trong xu th h i nh p v i

i hi n nay, òi h i con ng

i ph i th

ng xuyên

i hàng ngày c a cu c s ng; bên c nh ó, con ng

i còn

ph i i m t v i r t nhi u tình hu ng x u trong cu c s ng nh h a ho n, th ng
tích, i n gi t, u i n c,... ng th i các t n n áng b lên án xã h i nh : Xâm
h i tr em, b t cóc, b o l c,... v n ang ti p di n.
Tuy nhiên, trong nh ng n m g n ây, cùng v i s m c a, h i nh p qu c t v
quan h kinh t , công ngh phát tri n, giao l u v n hóa,… c a
thi u niên h c sinh thi u hi u bi t v th c t cu c s ng, ch a

tn

c, m t s thanh

c rèn d y k n ng

s ng, có khi l i s m ph i t mình
ng u v i nhi u v n
tâm lý xã h i ph c t p,
ã b lôi cu n vào l i s ng th c d ng, ua òi, không
b n l nh nói “không” v i cái
x u.

Giáo d c Ti u h c là b c h c n n t ng c a h th ng giáo d c qu c dân, chính vì
v y vai trò c a nhà tr

ng ti u h c

càng tr nên có ý ngh a. Là nh ng ng

i v i vi c giáo d c k n ng s ng cho h c sinh
i làm công tác GD& T

chúng ta c n có ý th c trách nhi m tr

cv n

nh ng bi n pháp qu n lý và t ch c ho t
h t s c quan tr ng c a nhà tr ng.

nhà tr

ng ti u h c,

k n ng s ng c a h c sinh, c n có

ng giáo d c k n ng s ng, ó là nhi m v

giúp giáo viên, cán b qu n lý tr

ng Ti u h c Vi t- Úc Hà N i có nh n

th c và ki n th c th c hi n vi c giáo d c k n ng s ng cho h c sinh Ti u h c, nâng

cao ch t l

ng giáo d c k n ng s ng, góp ph n giáo d c toàn di n, giúp h c sinh phát

tri n hài hòa c v

c, trí, th , m , th c hi n m c tiêu c a giáo d c ti u h c, c n ph i

quan tâm h n n a ho t ng qu n lý c a nhà tr ng,
ra
c cách t ch c, bi n
pháp qu n lý công tác giáo d c k n ng s ng cho h c sinh, phù h p v i i u ki n KTXH ang i m i hi n nay. Vì v y, tôi ch n v n
“Qu n lý giáo d c k n ng s ng
cho h c sinh t i tr

ng ti u h c Vi t- Úc Hà N i, qu n Nam T Liêm, thành ph Hà

N i” làm n i dung c a

tài nghiên c u.

2


2. M c ích nghiên c u
Trên c s nghiên c u lí lu n và th c tr ng v qu n lí GDKNS cho h c sinh
tr

ng Ti u h c Vi t - Úc Hà N i,

cho HS c a Hi u tr

tài

xu t nh ng bi n pháp qu n lý GDKNS

ng, qua ó góp ph n nâng cao ch t l

ng giáo d c toàn di n cho

h c sinh.
3. Khách th và

it

ng nghiên c u

3.1. Khách th nghiên c u
Qu n lí giáo d c k n ng s ng cho h c sinh ti u h c.
3.2.

i t ng nghiên c u
Qu n lý GDKNS trong tr

ng Ti u h c Vi t - Úc Hà N i.

4. Gi thuy t khoa h c
Trong th i gian qua, tr ng Ti u h c Vi t - Úc Hà N i ã quan tâm vi c qu n
lý giáo d c KNS cho h c sinh, tuy nhiên còn có nh ng h n ch nh t nh do ch a quán
tri t m t cách ng b các ch c n ng qu n lý. N u

xu t
c nh ng bi n pháp
qu n lý tác

ng vào các y u t liên quan

góp ph n nâng cao ch t l

n n i dung và ph

ng pháp GDKNS s

ng giáo d c toàn di n cho h c sinh c a nhà tr

ng.

5. Nhi m v nghiên c u
5.1. Xác nh c s lý lu n v qu n lý GDKNS cho HS tr ng Ti u h c.
5.2. Kh o sát, phân tích, ánh giá th c tr ng qu n lý GDKNS cho HS tr ng Ti u h c
Vi t - Úc Hà N i, qu n Nam T Liêm, thành ph Hà N i.
5.3.

xu t bi n pháp qu n lý GDKNS cho h c sinh tr

ng Ti u h c Vi t -Úc Hà

N i, qu n Nam T Liêm, thành ph Hà N i.
6. Gi i h n và ph m vi nghiên c u
6.1. Ch th qu n lý
Hi u tr ng tr

Hà N i.

ng Ti u h c Vi t - Úc Hà N i, qu n Nam T Liêm, thành ph

6.2. Ph m vi nghiên c u
tài nghiên c u các bi n pháp qu n lý GDKNS

tr

N i, qu n Nam T Liêm, thành ph Hà N i. Vi c nghiên c u

ng Ti u h c Vi t - Úc Hà
c tri n khai t i tr

ng

Ti u h c Vi t - Úc Hà N i.
6.3. i t ng kh o sát
- Cán b giáo viên, ph huynh và h c sinh tr
Nam T Liêm, thành ph Hà N i:
+ Cán b qu n lí giáo d c : 3 ng
+ HS: 250 ng

i

i

3

ng Ti u h c Vi t - Úc Hà N i, qu n

+ Giáo viên tr

ng: 72 ng

+ Ph huynh: 50 ng
-

i.

i.

tài s d ng các s li u th ng kê t n m 2015

n n m 2018

phân tích và nghiên

c u.
7. Ph

ng pháp nghiên c u
Các ph ng pháp
c s d ng trong nghiên c u:

7.1. Ph ng pháp nghiên c u lý lu n
S d ng ph i h p các ph ng pháp phân tích, t ng h p, h th ng hóa, khái quát
hóa trong nghiên c u các ngu n tài li u lý lu n và th c ti n có liên quan

n công tác

GDKNS cho HS.
7.2. Nhóm ph ng pháp nghiên c u th c ti n
- i u tra, kh o sát th c t
- Ph ng v n chuyên gia
- T ng k t kinh nghi m
- Kh o nghi m s ph m
- i u tra xã h i h c
7.3. Nhóm ph ng pháp h tr
S d ng các công th c th ng kê
tin h c.

x lý s li u, th ng kê toán h c, ph n m m

8. C u trúc c a lu n v n
Lu n v n
c c u trúc g m: ph n m
tài li u tham kh o; Ph l c và 3 ch

u, k t lu n và khuy n ngh ; danh m c

ng:

Ch

ng 1: C s lý lu n v qu n lý giáo d c k n ng s ng cho h c sinh Ti u

Ch

ng 2: Th c tr ng qu n lý giáo d c k n ng s ng cho h c sinh tr

h c.
ng Ti u

h c Vi t - Úc Hà N i.
Ch

ng 3: Bi n pháp qu n lý giáo d c k n ng s ng cho h c sinh tr

h c Vi t - Úc Hà N i.

4

ng Ti u


CH

NG 1: C

S

LÝ LU N V QU N LÝ GIÁO D C K N NG S NG
CHO H C SINH TI U H C

1.1. T ng quan nghiên c u v n
1.1.1. Trên th gi i
Trong quá trình phát tri n kinh t - xã h i, các qu c gia luôn coi tr ng phát tri n
n n GD nh m áp ng ngày càng cao v nâng cao trình

nhân l c. GDKNS còn g i là “Giáo d c d a trên KNS”

dân trí, phát tri n ngu n
c coi là n n t ng quan

tr ng trong vi c hình thành các giá tr s ng và KNS c n thi t cho con ng

i.

T nh ng n m 90 c a th k XX, thu t ng “K n ng s ng” ã xu t hi n trong
m t s ch

ng trình giáo d c c a UNICEF, ó là ch

ng trình “giáo d c nh ng giá

tr s ng” v i 12 giá tr c b n c n giáo d c cho th h tr . Nh ng nghiên c u v KNS
trong giai o n này mong mu n th ng nh t
c m t quan ni m chung v KNS c ng
nh
a ra
c m t b ng danh m c các k n ng s ng c b n mà th h tr c n có.
Tuy nhiên, các công trình nghiên c u giai o n này u ti p c n v quan ni m KNS
theo ngh a h p,
m ts n

ng nh t nó v i các k n ng xã h i. D án do UNESCO ti n hành t i

c trong ó có các n

h th ng và tiêu bi u cho h

c ông Nam Á là m t trong nh ng nghiên c u có tính

ng nghiên c u v KNS nêu trên.

T m quan tr ng c a KNS và giáo d c KNS
c kh ng nh và nh n m nh
trong K ho ch hành ng DaKar v giáo d c cho m i ng i (Senegan 2000). Theo
ó, m i qu c gia c n

m b o cho ng

n ng s ng phù h p. Ng
l

ih c

c ti p c n ch

i ta coi k n ng s ng c a ng

ng trình giáo d c k

i h c là m t tiêu chí v ch t

ng giáo d c.
T i Úc, H i

ng Kinh doanh cùng phòng th

s b o tr c a B Giáo d c,

ng m i và công nghi p Úc v i

ào t o và Khoa h c và H i

ng giáo d c qu c gia Úc

ã xu t b n cu n “K n ng hành ngh cho t ng lai” (n m 2002). Cu n sách cho th y
các k n ng và ki n th c mà ng i s d ng lao ng yêu c u b t bu c ph i có. K
n ng hành ngh là các k n ng c n thi t không ch

có

c vi c làm mà còn

b trong t ch c thông qua vi c phát huy ti m n ng cá nhân và óng góp vào
h

ng chi n l

ti n
nh

c c a t ch c. Các k n ng hành ngh bao g m có 8 k n ng nh sau:

K n ng giao ti p, k n ng làm vi c

ng

i, k n ng gi i quy t v n

, k n ng sáng

t o và m o hi m, k n ng l p k ho ch và t ch c công vi c, k n ng qu n lý b n
thân, k n ng h c t p và k n ng công ngh . i u ó cho th y vai trò quan tr ng c a
k n ng s ng trong xã h i. B i v y, các nhà nghiên c u giáo d c luôn tìm tòi nh ng k
n ng c n thi t cho h c sinh

các em v ng b

5

c trên con

ng t

ng lai.


Tr
n

c yêu c u c a s phát tri n và h i nh p qu c t , h th ng giáo d c c a các

c ã và ang thay

c a ng

i theo nh h

i h c. Theo ó, v n

Ti u h c nói riêng

c ông

trên th gi i quan tâm
tr

ng.
T

nh h

ng kh i d y và phát huy t i a các ti m n ng

giáo d c KNS cho th h tr nói chung, cho h c sinh
o các n

c quan tâm. Hi n nay, ã có h n 155 n

n vi c qu n lí GDKNS b ng cách

ng v n i dung giáo d c KNS c a các ch

c

a KNS vào các nhà

ng trình GDKNS mang

tính toàn c u, m i qu c gia ã c th hóa nh ng n i dung ó trong ch

ng trình

GDKNS c a qu c gia mình. Ví d , UNESCO Thái Lan ã công b 7 giá tr truy n
th ng trong h giá tr c a Thái Lan c n

c giáo d c và cho r ng nh ng giá tr s ng

c hình thành và phát tri n thành các k n ng s ng s t o nên nhân cách con ng

i

và có vai trò quan tr ng trong công cu c phát tri n c a xã h i.
Qu n lí GDKNS cho h c sinh các n c
c th c hi n theo nhi u hình th c
khác nhau. Ch ng h n:
+ K n ng s ng là m t môn h c riêng bi t.
+ K n ng s ng

c tích h p

m t vài môn h c chính.

+ K n ng s ng

c tích h p vào nhi u ho c t t c các môn h c trong ch

ng

trình.
M i hình th c
GDKNS

c

a vào trong t t c các môn h c, tr em

thông qua các ho t
1.1.2.

u có tính tích c c và hi u qu riêng. Ví d :
ng c a môn h c,

v i thiên tai… ã

c h c các k n ng c n thi t

c bi t là các ho t

Vi t Nam
Trong l ch s n n GD Vi t Nam, vi c

ng tr i nghi m.

i nhân x th , có kinh nghi m

c quan tâm trong cách GD t ngàn x a,

t c ng . Tuy nhiên, nh ng n i dung ó ch a
ph n nào.
Thu t ng “K n ng s ng”

c ng

qu c gia Úc,

i phó

c ph n ánh qua ca dao,

c g i là KNS, song nó c ng ph n ánh
i Vi t Nam bi t

nb t

u t ch

ng

trình c a UNICEF (1996) mang tên “GDKNS nh m b o v s c kh e và phòng ch ng
HIV/AIDS cho thanh thi u niên trong và ngoài nhà tr

ng” và c ng t

“K n ng s ng” xu t hi n t i Vi t Nam. Quan ni m v KNS

ó, thu t ng

c gi i thi u trong

ch ng trình này bao g m nh ng KNS c t lõi nh : KN t nh n th c, KNgiao ti p, KN
xác nh giá tr , KN ra quy t nh, KN kiên nh, KN t m c tiêu... Các k n ng ó
nh m vào các ch
GD s c kh e do các chuyên gia Úc t p hu n. Sang giai o n 2,
ch

ng trình mang tên “Giáo d c s ng kh e m nh và k n ng s ng cho tr và v thành

niên”. Trong giai o n này n i dung c a khái ni m k n ng s ng và giáo d c k n ng

6


s ng ã

c phát tri n sâu s c h n. Cùng v i vi c tri n khai ch ng trình nêu trên, v n

KNS và giáo d c KNS cho h c sinh ã

c quan tâm nghiên c u.

N m 2003, h i th o “Ch t l

ng GD và KNS” do UNESCO tài tr

ch c nh m làm sáng t h n khái ni m KNS
này d a trên 4 tr c t GD là: H c

ct

Vi t Nam. Khái ni m KNS c a t ch c

bi t, h c

làm, h c

t n t i, h c

cùng

chung s ng.
Tác gi Nguy n Thanh Bình, trong giáo trình “Giáo d c KNS” (2007) ã xây
d ng lý thuy t c b n v KNS và Giáo d c KNS cho HS các c p t giáo d c m m non
n giáo d c ph thông và giáo d c th

ng xuyên. Tác gi cho r ng: GDKNS cho HS

b c Ti u h c t p trung vào các k n ng c b n nh : Nghe, nói,
suy lu n; coi tr ng úng m c các k n ng s ng trong c ng

c, vi t, tính toán,

ng, thích ng v i nh ng

thay i di n ra hàng ngày trong xã h i hi n i, hình thành và phát tri n các k n ng
t duy sáng t o, phê phán, gi i quy t v n , ra quy t nh, ...
N m 2010 có cu n “C m nang Giáo d c KNS cho h c sinh Ti u h c” (dành

cho giáo viên Ti u h c) do Ngô Th Tuyên ch biên, nhà xu t b n Giáo d c n hành.
Tháng 8 n m 2010 có cu n “Giáo d c k n ng s ng trong các môn h c

Ti u h c”,

tài li u dành cho giáo viên c a L u Thu Th y (trách nhi m chính), nhà xu t b n Giáo
d c Vi t Nam. Các cu n sách này
c trình bày khá t m các khái ni m KNS,
GDKNS, trên c s ó a ra các nh h ng v GDKNS cho h c sinh Ti u h c và
tích h p GDKNS trong các môn h c

tr

ng Ti u h c.

Ngoài ra, còn có r t nhi u tác gi nghiên c u v

tài GDKNS cho HSTH và

qu n lí giáo d c KNS cho HSTH nh : lu n án ti n s c a tác gi Hoàng Thúy Nga
(n m 2016): “Qu n lý ho t

ng giáo d c k n ng s ng cho h c sinh Ti u h c thành

ph Hà N i”, lu n v n th c s c a tác gi Nguy n Thu Hà (n m 2014): “Qu n lý ho t
ng giáo d c k n ng s ng cho h c sinh Ti u h c qu n Thanh Xuân, Hà N i”,
tài“Bi n pháp GDKNS cho HS Ti u h c thông qua trò ch i dân gian” c a tác gi
Nguy n

t

c (n m 2012), ...

Có th th y, các nghiên c u nêu trên ch y u ch ra nh ng th c tr ng và
các bi n pháp chung trong v n

GDKNS và qu n lí GDKNS c a n

ph ho c qu n/huy n). Tuy nhiên, cho
qu n lý giáo d c KNS cho h c sinh tr
ây là v n c n
c nghiên c u.

n nay v n ch a có

xu t

c ta (ho c thành

tài nào nghiên c u v

ng Ti u h c Vi t – Úc Hà N i. Chính vì v y

7


1.2. Các khái ni m c b n
1.2.1. Qu n lý
Theo C. Mác: “B t c n i nào có lao
nhi u

nh ngh a v thu t ng “qu n lý”ra
Mary Parker Follert

a ra

ng, n i ó có qu n lý”. T

ó, có r t

i.

nh ngh a khá n i ti ng: “Qu n lý là ngh thu t

hoàn thành công vi c thông qua ng i khác”.
Tr n Qu c Thành, D ng H i H ng cho r ng b n ch t c a QL là: “Nh m thi t
l p s ph i h p gi a nh ng công vi c cá nhân và th c hi n nh ng ch c n ng chung,
n y sinh t s v n
nó. M t ng

ng c a toàn b c th s n xu t, khác v i s v n

i ch i v c m riêng l t

ng riêng l c a

i u khi n mình. Còn dàn nh c thì c n ng

i ch

huy”.
Tác gi Nguy n Th M L c cho r ng: “QL là s tác ng có ch ích c a ch
th QL n i t ng QL nh m t
c m c tiêu c a t ch c.”
Theo tác gi Tr n Ki m: “Qu n lý là nh ng tác ng c a ch th qu n lí
trong vi c huy

ng, phát huy, k t h p, s d ng, i u ch nh, i u ph i các ngu n

l c (nhân l c, v t l c, tài l c) trong và ngoài t ch c (ch y u là n i l c) m t cách
t i u nh m

t

c m c ích c a t ch c v i hi u qu cao nh t."

M t quan ni m khác cho r ng: “Qu n lý là s tác ng liên t c có t ch c, có
nh h ng c a ch th qu n lý (ng i qu n lý) lên khách th qu n lý (ng i b qu n
lý) b ng vi c s d ng các ph

ng ti n qu n lý nh m làm cho t ch c v n hành

tt i

m c tiêu qu n lý”.
T phân tích trên cho th y, khái ni m qu n lý có tính a ngh a nên có s khác
bi t gi a ngh a r ng và ngh a h p. H n n a, do s khác bi t v th i

i, xã h i, ch

, ngh nghi p nên qu n lý c ng có nhi u gi i thích, lý gi i khác nhau. Nh ng
khái ni m trên v QL khác nhau v cách di n t, nh ng v n cho th y m t ý ngh a
chung: QL là s tác ng có t ch c có h ng ích c a ch th QL lên i t ng
QL và khách th QL nh m s d ng có hi u qu nh t các ti m n ng, các c h i c a
t ch c

t

c m c tiêu

t ra trong i u ki n bi n

1.2.2. Giáo d c
V c b n, các giáo trình v giáo d c h c

ng c a môi tr

Vi t Nam

ng.

u trình bày: “GD là

m t hi n t ng xã h i c bi t, b n ch t c a nó là s truy n t và l nh h i kinh
nghi m l ch s - xã h i c a các th h loài ng i”.
T “giáo d c” trong ti ng Anh là “education”. ây là g c Latin
c ghép b i
hai t : “Ex” và “Ducere”- “Ex-Ducere”, có ngh a là d n (Ducere) con ng
kh i (Ex) hi n t i c a h mà v

iv

t ra

n t i nh ng gì thi n h o, t t lành h n, h nh phúc h n.

8


Theo
ng

nh ngh a này, s hoàn thi n c a m i cá nhân m i là m c tiêu sâu xa c a GD,
i GD (th h tr

nh ng gì có th
hi n t

c) có ngh a v ph i d n h

ng, truy n l i cho th h sau t t c

giúp th h sau phát tri n h n, h nh phúc h n. Nh v y, GD là m t

ng xã h i x y ra không ph i ng u nhiên mà có m c ích, có t ch c, có k

ho ch, có ki m tra ánh giá và

c s tham gia c a c c ng

ng.

GD là m t hi n t ng c bi t ch có xã h i loài ng i. GD là hình thái ý
th c xã h i, m t hi n t ng v n minh c a xã h i loài ng i. GD có tính l ch s , tính
giai c p và tính dân t c.
Nhìn chung, nh ng n m g n ây, GD
tr thành m t ho t

ng

c t ch c

t t c các qu c gia trên th gi i ã

c bi t,

t t i trình

cao. H th ng GD

c xây d ng m t cách khoa h c v i nhi u c p h c, b c h c, nhi u lo i hình
tr ng, l p, nhi u hình th c ào t o áp ng nhu c u h c t p c a m i
t o cho xã h i tr thành m t xã h i h c t p và h c t p su t i.

it

ng,

1.2.3. Qu n lý giáo d c
Theo tác gi Nguy n Ng c Quang cho r ng: “Qu n lý GD là h th ng tác

ng có m c ích, có k ho ch, h p quy lu t c a ch th QL, nh m cho h v n
hành theo

ng l i, nguyên lí c a

ng, th c hi n

c các tính ch t c a nhà

tr ng Xã h i ch ngh a Vi t Nam mà i m h i t là quá trình d y h c, giáo d c
th h tr , a giáo d c n m c tiêu, ti n lên tr ng thái m i v ch t .”
Tác gi Tr n Ki m ã

a ra quan ni m QLGD theo hai cách ó là: QLGD c p

v mô (qu n lý m t n n/ h th ng giáo d c) và QLGD c p vi mô (qu n lý tr

ng h c/

t ch c giáo d c c s ):
“Qu n lý giáo d c c p v mô là s tác

ng liên t c, có t ch c, có h

c a ch th qu n lý lên h th ng giáo d c nh m t o ra tính v

ng ích

t tr i c a h th ng, s

d ng m t các t i u các ti m n ng, các c h i c a h th ng nh m a h th ng n
m c tiêu m t cách t t nh t trong i u ki n m b o s cân b ng v i môi tr ng bên
ngoài luôn luôn thay

i.”

“Qu n lý giáo d c c p vi mô là qu n lý ho t
bao g m h th ng nh ng tác
giáo d c,

n con ng

ng có h

ng giáo d c trong nhà tr

ng ích c a hi u tr

ng

i (giáo viên, cán b nhân viên và h c sinh),

n các ho t

ng
ng

n các ngu n l c

(c s v t ch t, tài chính, thông tin, ...) n các nh h ng ngoài nhà tr ng m t cách

h p quy lu t (quy lu t qu n lý, quy lu t giáo d c, quy lu t tâm lí, quy lu t kinh t , quy
lu t xã h i, ...) nh m t m c tiêu giáo d c.”

9


1.2.4. K n ng s ng
Theo t ch c Y t Th gi i WHO

nh ngh a k n ng s ng là "kh n ng thích

nghi và hành vi tích c c cho phép cá nhân có kh n ng

i phó hi u qu v i nhu c u

và thách th c c a cu c s ng hàng ngày"
Theo T ch c v n hóa, khoa h c và GD c a Liên h p qu c thì KNS là n ng l c
cá nhân
th c hi n y
các ch c n ng và tham gia vào cu c s ng hàng ngày.
KNS g n v i b n tr c t c a GD, ó là:
+H c

bi t (Learning to know) g m các KN t duy nh : gi i quy t v n

duy phê phán, ra quy t
+H c

nh, nh n th c

,t

c h u qu ...

làm (Learning to do) g m các KN th c hi n công vi c và các nhi m

v nh : k n ng

t m c tiêu,

m nh n trách nhi m...

+H c
t n t i (Learning to be) g m các KN cá nhân nh : KN ng phó v i
c ng th ng, KN ki m soát c m xúc, KN t nh n th c, t tin...
+H c
chung s ng (Learning to live togerther) g m các KN xã h i nh : giao
ti p, th

ng l

ng, t kh ng

nh, h p tác, làm vi c theo nhóm, th hi n s c m

thông, s chia s ...
Theo Qu c u tr Nhi

ng Liên h p qu c (UNICEF): "KNS là cách ti p c n

giúp thay i ho c hình thành hành vi m i. Ti p c n này l u ý
thu ki n th c, hình thành thái và k n ng" .

n s cân b ng v ti p

Theo tác gi Nguy n Thanh Bình: “K n ng s ng là n ng l c, kh n ng tâm lí –
xã h i c a con ng

i có th

ng phó v i nh ng thách th c trong cu c s ng, gi i quy t

các tình hu ng m t cách tích c c và có hi u qu .”
Có r t nhi u nghiên c u khác nhau v quan ni m trên, tác gi

ã k t h p các u

i m c a các khái ni m và rút ra khái ni m v k n ng s ng cho lu n v n: “K n ng
s ng là n ng l c, kh n ng c a m i ng i
c hình thành, phát tri n thông qua
nh ng tr i nghi m, t ó giúp m i ng i bi t ng phó và gi i quy t v n
m t cách
tích c c tr

c nh ng thay

i và thách th c trong cu c s ng.”

B n ch t c a KNS là KN t qu n b n thân và KN xã h i c n thi t

cá nhân t

l c trong cu c s ng, h c t p và làm vi c hi u qu . Nói cách khác, KNS là kh n ng làm
ch b n thân c a m i ng

i, kh n ng ng x phù h p v i nh ng ng

i khác và v i xã

h i, kh n ng ng phó tích c c tr c các tình hu ng c a cu c s ng. Theo ngh a r ng,
KNS là n ng l c t ng hòa (ki n th c, thái , hành vi).
KNS không ph i t nhiên có
c mà hình thành trong quá trình h c t p và rèn
luy n trong cu c s ng. Quá trình hình thành KNS di n ra c trong và ngoài h th ng
GD. KNS v a mang tính cá nhân, v a mang tính xã h i. KNS mang tính cá nhân vì ó

10


là kh n ng c a m i cá nhân. KNS mang tính xã h i vì nh ng KN ó ph thu c vào
các giai o n phát tri n l ch s xã h i, ch u nh h
ình, c ng

ng, dân t c. KNS

cá nhân và

ng c a truy n th ng và v n hóa gia

c hình thành và phát tri n trong quá trình s ng c a

c xã h i hóa.

1.2.5. Giáo d c k n ng s ng
Giáo d c KNS là GD cách s ng tích c c trong xã h i hi n i, xây d ng nh ng
hành vi lành m nh và thay i nh ng hành vi, thói quen tiêu c c trên c s giúp HS có
thái

, ki n th c, k n ng, giá tr cá nhân thích h p v i th c t xã h i.
Tác gi Nguy n Thanh Bình quan ni m GD KNS nh sau: “Giáo d c KNS là

giáo d c cách s ng tích c c trong xã h i hi n
m nh và thay

i, là xây d ng nh ng hành vi lành

i nh ng hành vi, thói quen tiêu c c trên c s giúp ng

i h c có c

ki n th c, giá tr , thái và k n ng thích h p.”
Giáo d c KNS nh m t ch c, i u khi n HS bi t cách chuy n d ch ki n th c
ã
c bi t và thái , giá tr (HS suy ngh , c m th y tin t ng
c) thành hành
ng th c t m t cách tích c c và mang tính ch t xây d ng. Giáo d c KNS cho HS
không ph i là

a ra nh ng l i gi i

KNS là vi c h

ng

n làm thay

n gi n cho nh ng câu h i

n gi n, mà giáo d c

i các hành vi. Có ngh a là, GD cho các em có

cách s ng tích c c trong xã h i, là xây d ng và thay i các em các hành vi theo
h ng tích c c, phù h p v i m c tiêu phát tri n toàn di n nhân cách ng i h c d a
trên c s giúp HS có tri th c, giá tr , thái

và k n ng phù h p.

Có th hi u, quan ni m giáo d c KNS cho h c sinh: “Là quá trình hình thành,
rèn luy n ho c thay

i các hành vi c a các em theo h

tiêu phát tri n toàn di n nhân cách ng
th c, giá tr , thái
hi n

ng tích c c, phù h p v i m c

i h c, d a trên c s giúp h c sinh có tri

, k n ng phù h p áp ng

c nh ng yêu c u c a cu c s ng

i.”

1.2.6. Qu n lý giáo d c k n ng s ng
Qu n lý GDKNS là ho t ng c a cán b qu n lý nh m t p h p và t ch c các
ho t

ng c a giáo viên, HS và các l c l

ngu n l c xã h i

ng giáo d c khác, huy

nâng cao GDKNS trong nhà tr

ng t i a các

ng.

Qu n lý giáo d c KNS chính là nh ng công vi c c a nhà tr

ng mà ng

i cán b

qu n lý tr ng h c th c hi n nh ng ch c n ng qu n lý

t ch c, th c hi n ho t
ng giáo d c KNS. ó chính là nh ng ho t ng có ý th c, có k ho ch và h ng
ích c a ch th qu n lý tác ng t i các ho t ng giáo d c KNS trong nhà tr ng
nh m th c hi n các ch c n ng, nhi m v mà tiêu i m là quá trình giáo d c và d y
KNS cho h c sinh.

11


T

ó có th hi u: “Qu n lý giáo d c KNS trong nhà tr

nh ng tác

ng s ph m h p lý và có h

viên, h c sinh, các l c l

ng ích c a ch th qu n lý

ng xã h i trong và ngoài tr

s c l c, trí tu c a h vào m i m t ho t
vào vi c hoàn thành có ch t l
cho HS ã

ng là m t h th ng

ng nh m huy

n t p th giáo
ng và ph i h p

ng giáo d c KNS c a nhà tr

ng, h

ng

ng và hi u qu m c tiêu giáo d c và rèn luy n KNS

ra”.

1.3. Giáo d c k n ng s ng cho h c sinh

tr

ng Ti u h c

1.3.1. M t s
c i m tâm lí l a tu i HSTH
H c sinh Ti u h c có
tu i t 06 – 14 tu i (t l p 1
phát tri n này c a các em

c g i là tu i nhi

n l p 5). Giai o n

ng. L a tu i này có m t v trí

c bi t

và t m quan tr ng trong th i kì phát tri n c a tr em, nó là th i kì chuy n ti p t tu i
th sang tu i thi u niên và
c ph n ánh b ng các tên g i khác nhau nh “ trang gi y
tr ng”, “tu i b t ch c”, “tu i mu n
c chi u chu ng, nói ng t”... H th n kinh c a
h c sinh Ti u h c ang th i k phát tri n m nh. B óc c a các em phát tri n nhanh v
kh i l

ng, tr ng l

ng và c u t o.

c hoàn thi n và ch t l

n 9, 10 tu i h th n kinh c a các em c n b n

ng c a nó s

c gi mãi trong su t

i ng

i. Kh n ng

kìm hãm (kh n ng c ch ) c a h th n kinh còn y u. Trong khi ó b óc và h th n
kinh c a các em ang phát tri n i d n

Ti u h c r t hi u ng, d khóc, d c
giáo hi u sâu s c

c i m này

giúp các em hình thành tính t ch , lòng kiên trì, s

ki m ch và i u khi n b n thân tr
bi t gi gìn tr t t

n hoàn thi n, nên các em d b kích thích. HS
i, d gi n nh ng c ng d làm lành. Th y, cô
c nh ng kích thích c a hoàn c nh xung quanh,

trong l p và các n i công c ng.

Trong giai o n này, tính cách c a tr
môi tr

ng nhà tr

ang d n

c hình thành,

c bi t trong

ng còn m i l , tr có th nhút nhát, r t rè, c ng có th sôi n i,

m nh d n... Sau 5 n m h c, "tính cách h c

ng" m i d n n nh và b n v ng tr .
Nhân cách c a các em lúc này mang tính ch nh th và h n nhiên, trong quá trình phát
tri n tr luôn b c l nh ng nh n th c, t t

ng, tình c m, ý ngh c a mình m t cách vô

t , h n nhiên, th t thà và ngay th ng; nhân cách c a các em lúc này còn mang tính
ti m n, nh ng n ng l c, t ch t c a các em còn ch a
tác

ng thích ng chúng s b c l và phát tri n; và

c b c l rõ r t, n u có

c

c bi t nhân cách c a các em còn

mang tính ang hình thành, vi c hình thành nhân cách không th di n ra m t s m m t
chi u, v i h c sinh ti u h c còn ang trong quá trình phát tri n toàn di n v m i m t vì
th mà nhân cách c a các em s
c hoàn thi n d n cùng v i ti n trình phát tri n c a
mình.
u tu i Ti u h c hành vi mà tr th c hi n còn ph thu c nhi u vào yêu c u c a

12


ng

i l n (h c t t hay ngoan

ý chí

c khen th

i v i vi c th c hi n hành vi

th c hi n

n cùng m c ích ã

ng).

l a tu i này, kh n ng i u ch nh

các em còn y u.

c bi t các em ch a

ra n u g p khó kh n.

ã có kh n ng bi n yêu c u c a ng

ý chí

n cu i tu i Ti u h c các em

i l n thành m c ích hành

ng c a mình, tuy v y

n ng l c ý chí còn thi u b n v ng, ch a th tr thành nét tính cách c a các em. Vi c th c
hi n hành vi v n ch y u ph thu c vào h ng thú nh t th i.
b i d ng n ng l c ý chí
cho HS Ti u h c, c bi t giai o n l p 4,5 òi h i nhà GD s kiên trì b n b trong công
tác GD. Mu n v y thì tr

c h t m i b c cha m , th y cô ph i tr thành t m g

ng v

ngh l c trong m t tr .
Vi c hình thành và phát tri n KNS c a HS Ti u h c ph thu c r t l n vào
môi tr

ng s ng, i u ki n GD và ch t l

ng cu c s ng. Nh ng nhà GD hi u rõ v

trí và ý ngh a c a giai o n phát tri n tâm lí thi u niên nhi ng
có cách GD và
ng x úng n
giúp các em xây d ng m t nhân cách toàn di n.
1.3.2. T m quan tr ng c a vi c GDKNS cho HSTH
Giáo d c KNS cho h c sinh TH có ý ngh a to l n trong s phát tri n nhân cách
c a h c sinh. Giáo d c k n ng s ng là c u n i giúp con ng
nh ng hành

i bi n ki n th c thành

ng c th , nh ng thói quen lành m nh. Nh ng ng i có k n ng s ng là

nh ng ng i bi t làm cho mình và ng
khó kh n, th thách.

i khác cùng h nh phúc, luôn v ng vàng tr

Ngày nay s phát tri n nhanh chóng c a các l nh v c xã h i c ng có tác
l n

i v i HS. Bên c nh nh ng m t tích c c, thì nh ng nh h

ch th tr

c
ng

ng tiêu c c c a c

ng, c a s bùng n thông tin, c a s du nh p l i s ng th c d ng... ã tác

ng m nh m

n các em.

c bi t, v i h c sinh HSTH thì vi c trang b k n ng

s ng là r t c n thi t. N u không

c trang b các k n ng s ng c n thi t và có b n

l nh v ng vàng thì các em d tr thành n n nhân c a tình tr ng l m d ng hay b o
l c, c ng th ng, m t lòng tin, m c c m, ... M t lòng tin, s m c c m làm các em
không mu n tìm ki m s giúp
xác

tích c c c a b n bè. Giáo d c KNS giúp các em

nh rõ giá tr c a b n thân và kh n ng s n sàng v

cu c s ng. KNS c ng giúp các em xác
và trong t

t qua các khó kh n trong

nh nh ng m c tiêu c a cu c s ng hi n t i

ng lai.

Giáo d c KNS giúp các em s n sàng áp ng và thích nghi v i s phát tri n v
kinh t , v n hóa, xã h i và bi t l a ch n, phân tích các ngu n thông tin a d ng trong
quá trình phát tri n c a t n c. Hình thành các em nh ng hành vi tích c c, có l i
cho s c kh e cá nhân và do ó có nh ng hành vi ng x phù h p trong cu c s ng.

13