Quản lý giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tại các trường mầm non quận đống đa hà nội theo tiếp cận tham gia
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.74 MB, 134 trang )
B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR
NG
IH CS
PH M HÀ N I 2
V LINH CHI
QU N LÝ GIÁO D C K N NG S NG
CHO TR T I CÁC TR
QU N
NG M M NON
NG A HÀ N I THEO TI P C N THAM GIA
LU N V N TH C S KHOA H C GIÁO D C
HÀ N I – 2018
B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR
NG
IH CS
PH M HÀ N I 2
V LINH CHI
QU N LÝ GIÁO D C K N NG S NG
CHO TR T I CÁC TR
QU N
NG M M NON
NG A HÀ N I THEO TI P C N THAM GIA
Chuyên ngành: Qu n lý giáo d c
Mã s : 8.14.01.14
LU N V N TH C S KHOA H C GIÁO D C
NG
IH
NG D N KHOA H C
PGS-TS. Nguy n D c Quang
HÀ N I – 2018
i
L IC M
N
Lu n v n th c s Qu n lý Giáo d c v i
n ng s ng cho tr t i các tr
tài “Qu n lý giáo d c k
ng m m non qu n
ng
a Hà n i theo
ti p c n tham gia” là k t qu c a quá trình c g ng không ng ng c a b n
thân và
c s giúp
nghi p và ng
ng
i ã giúp
,
ng viên khích l c a các th y, cô, b n bè
ng
i thân. Qua trang vi t này tác gi xin g i l i c m n t i nh ng
trong th i gian h c t p - nghiên c u khoa h c v a qua.
Tôi xin t lòng kính tr ng và bi t n sâu s c
Nguy n D c Quang ã tr c ti p t n tình h
i v i th y giáo PGS.TS
ng d n c ng nh cung c p tài
li u thông tin khoa h c c n thi t cho lu n v n này.
Xin chân thành c m n Lãnh
phòng Sau
o tr
ng
i h c S ph m Hà N i 2,
i h c ã t o i u ki n cho tôi hoàn thành t t công vi c nghiên
c u khoa h c c a mình.
Cu i cùng tôi xin chân thành c m n
giúp
ng nghi p,
tôi trong quá trình h c t p và th c hi n Lu n v n.
n v công tác ã
ii
L I CAM OAN
Em xin cam oan
các tr
tài: “ Qu n lý giáo d c k n ng s ng cho tr t i
ng m m non Qu n
m t công trình nghiên c u
ng
a , Hà n i theo ti p c n tham gia” là
c l p không có s sao chép c a ng
i khác.
tài là m t s n ph m mà em ã n l c nghiên c u su t th i gian h c t p t i
tr
ng. Trong quá trình vi t bài có s tham kh o m t s tài li u có ngu n g c
rõ ràng, d
tr
ng
i s h
ng d n c a PGS.TS Nguy n D c Quang, gi ng viên
i h c S ph m Hà N i 2.
N u có v n
gì em xin ch u hoàn toàn trách nhi m
TÁC GI LU N V N
V Linh Chi
iii
M CL C
L I C M N .................................................................................................... i
L I CAM OAN ............................................................................................. ii
M C L C ........................................................................................................ iii
DANH M C CÁC T
DANH M C S
M
VI T T T ................................................................ vii
, B NG BI U ............................................................. viii
U ........................................................................................................... 1
1.Tính c p thi t c a
tài ................................................................................. 1
2. M c ích nghiên c u c a
tài .................................................................... 3
3. Nhi m v nghiên c u c a
tài.................................................................... 3
4 Gi thuy t khoa h c ...................................................................................... 4
5.
it
6. Ph
Ch
ng và ph m vi nghiên c u ................................................................. 4
ng pháp nghiên c u ............................................................................... 4
ng 1 C
S
CHO TR CÁC TR
LÝ LU N QU N LÝ GIÁO D C K
N NG S NG
NG M M NON THEO TI P C N THAM GIA ...... 6
1.1. T ng quan nghiên c u v n
.................................................................... 6
1.1.1. Các nghiên c u trên th gi i ................................................................... 6
1.1.2. Các nghiên c u Vi t Nam .................................................................... 8
1.2. Khái ni m c b n ..................................................................................... 12
1.2.1. K n ng s ng ......................................................................................... 12
1.2.2. Khái ni m qu n lí .................................................................................. 13
1.2.3. Khái ni m qu n lí giáo d c ................................................................... 14
1.3.Tr
ng m m non trong h th ng giáo d c qu c dân ................................ 15
1.3.1. V trí c a tr
ng m m non .................................................................... 15
1.3.2. M c tiêu c a giáo d c m m non ........................................................... 16
1.3.3.
c i m tâm sinh lí c a tr m u giáo .................................................. 18
1.4. N i dung giáo d c k n ng s ng cho tr m u giáo .................................. 19
1.4.1. Nhóm k n ng ý th c v b n thân ........................................................ 19
iv
1.4.2. Nhóm k n ng quan h xã h i .............................................................. 20
1.4.3. Nhóm k n ng giao ti p ........................................................................ 20
1.4.4. Nhóm k n ng v th c hi n công vi c .................................................. 20
1.4.5. Nhóm k n ng v
ng phó v i thay
i ................................................ 21
1.4.6. Giáo d c k n ng s ng .......................................................................... 21
1.5. Ph
ng pháp giáo d c k n ng s ng cho tr ........................................... 26
1.5.1. Nhóm ph
ng pháp tr c quan .............................................................. 26
1.5.2. Nhóm ph
ng pháp dùng l i nói .......................................................... 27
1.5.3. Nhóm ph
ng pháp th c hành .............................................................. 28
1.6. N i dung qu n lí giáo d c k n ng s ng cho tr các tr ng m m non ......... 29
1.6.1. Qu n lí m c tiêu, k ho ch giáo d c k n ng s ng cho tr m u giáo. ........ 29
1.6.2. Qu n lí n i dung .................................................................................... 30
1.6.3. Qu n lý ph
ng pháp và hình th c t ch c giáo d c k n ng s ng cho
tr m u giáo. .................................................................................................... 30
1.6.4. Qu n lí c s v t ch t giáo d c k n ng s ng cho tr m u giáo ........... 31
1.6.5. Qu n lí vi c ánh giá k t qu giáo d c k n ng s ng cho tr m u giáo ... 32
1.6.6. Qu n lí các l c l
1.7. Các y u t tác
1.7.1. Ch t l
ng
ng
ng giáo d c k n ng s ng cho tr m u giáo ........... 32
n qu n lí giáo d c k n ng s ng cho tr m u giáo 33
i ng cán b qu n lí và giáo viên trong nhà tr
1.7.2. M c tiêu, n i dung ch
1.7.3. Ph
ng. ...... 33
ng tình giáo d c m m non ............................. 34
ng ti n v t ch t trang thi t b ph c v giáo d c k n ng s ng ..... 35
1.7.4. Tiêu chí ánh giá k t qu giáo d c k n ng s ng ................................. 35
1.7.5. Môi tr
K t lu n ch
Ch
ng h c t p và môi tr
ng xã h i. ............................................ 36
ng 1 ........................................................................................... 38
ng 2 TH C TR NG GIÁO D C K
GIÁO D C K
QU N
N NG S NG CHO TR
N NG S NG VÀ QU N LÝ
CÁC TR
NG M M NON
NG A – HÀ N I THEO TI P C N THAM GIA .................... 39
2.1. Khái quát v
i u ki n kinh t , v n hóa, xã h i, giáo d c qu n
ng a –
v
Hà N i ............................................................................................................. 39
2.1.1. i u ki n kinh t ,v n hóa, xã h i, giáo d c qu n
2.1.2. K t qu giáo d c m m non c a qu n
ng a – Hà N i ...... 39
ng a – Hà N i ..................... 40
2.2. Th c tr ng giáo d c k n ng s ng và qu n lí giáo d c k n ng s ng cho
tr các tr
ng m m non qu n
ng a – Hà N i theo ti p c n tham gia. ..... 41
2.2.1. T ch c kh o sát th c tr ng .................................................................. 41
2.2.2. Th c tr ng giáo d c k n ng s ng cho tr m u giáo
non qu n
các tr
ng a – Hà N i . ......................................................................... 42
2.2.3. Th c tr ng qu n lí giáo d c k n ng s ng cho tr các tr
qu n
ng m m
ng m m non
ng a thành ph Hà N i .................................................................... 51
2.2.4. Nh ng y u t tác
ng
k n ng s ng cho tr các tr
n giáo d c k n ng s ng và qu n lí giáo d c
ng m m non qu n
ng a ............................. 62
ánh giá chung qu n lí giáo d c k n ng s ng cho tr các tr
2.3.
non trên
a bàn qu n
ng m m
ng a – Hà N i theo ti p c n tham gia .................. 64
2.3.1. u i m .................................................................................................. 64
2.3.2. H n ch .................................................................................................. 65
2.3.3. Nguyên nhân u i m ........................................................................... 66
2.3.4. Nguyên nhân h n ch ............................................................................ 67
K t lu n ch
ng 2 ........................................................................................... 70
Ch
ng 3 BI N PHÁP QU N LÝ GIÁO D C K
TR
CÁC TR
NG M M NON QU N
NG
N NG S NG CHO
A – HÀ N I THEO
TI P C N THAM GIA .................................................................................. 71
3.1. Nguyên t c
3.1.1. B o
xu t bi n pháp .................................................................. 71
m tính m c tiêu .......................................................................... 71
3.1.2.
m b o phù h p th c ti n ................................................................... 71
3.1.3.
m b o tính hi u qu .......................................................................... 72
3.1.4.
m b o tính h th ng và
3.1.5.
m b o phát huy
ng b ....................................................... 73
c tính tích c c ch
ng, sáng t o c a các l c
vi
l
ng tham gia qu n lí..................................................................................... 73
3.2. Bi n pháp qu n lí giáo d c k n ng s ng cho tr m u giáo
m m non qu n
các tr
ng
ng a – Hà N i theo ti p c n tham gia ............................. 74
3.2.1. Nâng cao nh n th c, ý th c trách nhi m cho các l c l
qu n lí giáo d c k n ng s ng cho tr các tr
ng giáo d c v
ng m m non qu n
ng
a–
Hà N i theo ti p c n tham gia ......................................................................... 74
3.2.2 Xây d ng k ho ch giáo d c k n ng s ng cho tr m u giáo phù h p v i
l a tu i và
c i m tâm sinh lý l a tu i m u giáo ........................................ 77
3.2.3. Qu n lý a d ng hóa n i dung, hình th c và ph
ng pháp giáo d c k
n ng s ng cho tr m u giáo. ............................................................................ 81
3.2.4. Qu n lý, s d ng có hi u qu ph
ng ti n, công c h tr giáo d c k
n ng s ng......................................................................................................... 85
3.2.5. T ch c ph i h p th
ng xuyên các l c l
ng trong giáo d c k n ng
s ng ................................................................................................................. 87
3.3. M i quan h gi a các bi n pháp .............................................................. 90
3.4. Kh o nghi m tính c n thi t và tính kh thi c a các bi n pháp ................ 92
3.4.1. M c ích kh o nghi m .......................................................................... 92
3.4.2. K t qu kh o nghi m ............................................................................ 92
K T LU N VÀ KI N NGH ......................................................................... 98
1. K t lu n ....................................................................................................... 98
2. Khuy n ngh ................................................................................................ 99
2.1.V i B Giáo D c và ào T o ................................................................... 99
2.2. V i S Giáo D c và ào T o thành ph Hà N i .................................. 100
2.3.V i Ban Giám Hi u nhà tr
ng .............................................................. 100
DANH M C TÀI LI U THAM KH O ...................................................... 101
PH L C ...................................................................................................... 107
vii
DANH M C CÁC T
Vi t t t
WTO
UNESCO
VI T T T
Ngh a
y
c a các t vi t t t
T ch c th
ng m i th gi i
T ch c Giáo d c, khoa h c và
V n hóa Liên Hi p Qu c
BNV
B n iv
PGD & T
Phòng giáo d c và ào t o
RCT
R t c n thi t
CT
C n thi t
ICT
Ít c n thi t
KCT
Không c n thi t
RKT
R t kh thi
NXB
Nhà xu t b n
PTTH
Ph thông trung h c
UBND
y Ban nhân dân
GV
Giáo viên
BGD T
B Giáo D c ào T o
TB
i m trung bình
viii
DANH M C B NG
B ng 1: M c
c n thi t c a giáo d c k n ng s ng cho tr ........................ 43
B ng 2: Vai trò trong giáo d c k n ng s ng cho tr m u giáo .................... 44
B ng 3: ánh giá n i dung giáo d c k n ng s ng cho tr m u giáo các tr ng . 46
B ng 4: M c
th c hi n giáo d c k n ng s ng thông qua các hình th c .. 48
B ng 5: M c
th c hi n các ph
ng pháp giáo d c k n ng s ng cho tr . 49
B ng 6: Qu n lí m c tiêu giáo d c k n ng s ng cho tr
các tr ng m m non 52
B ng 7: Qu n lí xây d ng k ho ch giáo d c k n ng s ng ........................... 53
B ng 8: M c
ch
o vi c th c hi n k ho ch giáo d c k n ng s ng ...... 54
B ng 9: Qu n lí các hình th c giáo d c k n ng s ng cho tr các tr
ng m m
non ................................................................................................................... 56
B ng 10: Qu n lí c s v t ch t, ph
ng ti n ho t
ng giáo d c k n ng
s ng cho tr ..................................................................................................... 57
B ng 11: Qu n lí ki m tra ánh giá k t qu giáo d c k n ng s ng .............. 59
B ng 12: M c
nâng cao chât l
c n thi t c a s ph i h p các l c l
ng giáo d c nh m
ng giáo d c và qu n lí, ki m tra giáo d c k n ng s ng cho
tr ..................................................................................................................... 60
B ng 13: Nh ng y u t
nh h
ng
n giáo d c k n ng s ng cho tr ........ 63
B ng 14: K t qu kh o nghi m tính c n thi t c a các bi n pháp ................... 93
B ng 15: K t qu kh onghi m tính kh thi c a các bi n pháp. ..................... 95
B ng 16. So sánh tính c n thi t và tính kh thi c a các bi n pháp ................. 97
1
M
1.Tính c p thi t c a
U
tài
Ngh quy t s 29, H i ngh l n th tám Ban Ch p Hành Trung
ng khóa XI xác
nh: “Giáo d c và ào t o là qu c sách hàng
nghi p c a
ng, nhà n
c và c a toàn dân.
phát tri n,
c u tiên i tr
c trong các ch
ng
u, là s
u t cho giáo d c là
ut
ng trình, k ho ch phát tri n
kinh t - xã h i”
[ 26, tr.119]. Nh n rõ v trí vai trò c a giáo d c
c a
th
t n
c, trong nh ng n m qua
ng xuyên quan tâm
ng, Nhà n
i v i s phát tri n
c, các b , các ngành
n công tác giáo d c nói chung, trong ó có m m
non. Do ó l nh v c giáo d c và ào t o n
c ta ã
t
c nh ng thành t u
quan tr ng, góp ph n to l n vào s nghi p xây d ng và b o v T qu c. C
th là “ ã xây d ng
t m m non
n
i hoàn ch nh
c hi n
i hóa.Ch t l
cc i
ng giáo d c và ào t o có ti n
i ng nhà giáo và cán b qu n lý giáo d c phát tri n c v s l
ch t l
t o
ng
i h c. C s v t ch t, thi t b giáo d c, ào t o
thi n rõ r t và t ng b
b .
c h th ng giáo d c và ào t o t
ng và
ng, v i c c u ngày càng h p lí. Chi ngân sách cho giáo d c và ào
t m c 20% t ng chi ngân sách nhà n
ào t o có b
c chuy n bi n nh t
c. Công tác qu n lý giáo d c và
nh’’ [26,tr.115,116].
Giáo d c m m non góp vai trò
c bi t quan tr ng trong vi c
móng cho s hình thành và phát tri n nhân cách con ng
qu c gia và các t ch c qu c t
tn n
i.Vì th h u h t các
u xác
nh giáo d c m m non là m t m c
tiêu quan tr ng c a giáo d c cho m i ng
i. “M c tiêu c a giáo d c m m non
, giúp tr phát tri n th ch t, tình c m, hi u bi t, th m m , hình thành các y u
t
u tiên c a nhân cách, chu n b t t cho tr b
hình thành và phát tri n
c vào l p 1”[26,tr.122];
tr em nh ng ch c n ng tâm lý, n ng l c và ph m
ch t mang tính n n t ng, nh ng k n ng s ng c n thi t phù h p v i l a tu i,
2
kh i d y và phát tri n t i a nh ng kh n ng ti m n,
h c
các c p h c ti p theo và cho vi c h c t p su t
t n n t ng cho vi c
i.
Giáo d c m m non g m nhi u n i dung, trong ó giáo d c k n ng
s ng có v trí, vai trò h t s c quan tr ng và c n thi t trong vi c hình thành
nhân cách và phát tri n n ng l c c a tr . K n ng s ng không ph i t nhiên
mà có mà là k t qu giáo d c, rèn luy n th
u th cho
n lúc tr
ng xuyên c a m i ng
i, t tu i
ng thành.Vì v y vai trò c a giáo d c k n ng s ng
giúp tr phát tri n cân
i hài hoa, giàu lòng yêu th
nh
i xung quanh, th t thà, l phép, m nh d n, h n
ng nh n nh ng ng
nhiên, thông minh, ham hi u bi t, yêu thich cái
ng, bi t quan tâm
p, quý tr ng cái
c giáo d c ch m sóc tr có m t s k n ng s
p, c n
ng nh : Quan sát, ghi
nh , so sánh, phân tích, t ng h p, suy lu n, phán oán
tr s n sàng b
c
vào giai o n giáo d c ph thông. Qu n lý giáo d c k n ng s ng cho tr m u
giáo theo ti p c n tham gia là n i dung quan tr ng trong các tr
tr c ti p tác
ng
ng m m non,
n quá trình hình thành , phát tri n ph m ch t, nhân cách
và k n ng s ng c a tr c ng nh hi u qu công tác giáo d c
Nâng cao hi u qu qu n lý giáo d c k n ng s ng cho tr
m m non.
các tr
ng m m
non không ch là trách nhi m c a các c quan qu n lý giáo d c các c p, mà
còn là nhu c u, nguy n v ng c a các b c cha m h c sinh và toàn xã h i,
quá trình giáo d c m m non th c s là c s n n t ng chu n b hành trang
m im t
Qu n
tr v ng vàng b
c vào các b c h c ti p theo
ng a là m t qu n trung tâm thành ph Hà N i. Công tác giáo
d c nói chung, giáo d c m m non nói riêng th
ng xuyên
c các c p y
ng, chính quy n và nhân dân quan tâm, t o i u ki n. Ch t l
viên, s tr
n tr
ng giáo
ng ngày càng t ng, hàng n m ngân sách chi cho giáo d c
n m sau cao h n n m tr
ngày m t khang trang, hi n
c, các tr
ng m m non ã và ang
c
ut
i v c s v t ch t, trang thi t b c ng nh h
3
th ng tr
giáo
ng l p. Nh ng n m qua qu n lý giáo d c k n ng s ng cho tr m u
các tr
ng m m non qu n
c nh ng k t qu
ng a, thành ph Hà N i b
áng khích lê, t o ti n
cho tr b
c
u ã
t
c vào l p 1.Tuy
nhiên, qu n lý giáo d c k n ng s ng theo ti p c n tham gia cho tr m u giáo
c ng còn có m t s h n ch , b t c p nh : Nh n th c giáo d c k n ng s ng
cho tr m u giáo c a các c p, các ngành, trong ó có giáo viên và cha m h c
sinh ch a
y
; k t qu giáo d c k n ng s ng và qu n lý giáo d c k n ng
s ng theo ti p c n tham gia cho tr ch a áp ng
chính vì nh ng lí do trên tác gi l a ch n
s ng cho tr các tr
ng m m non qu n
c m c tiêu ào t o. v.v.
tài: “Qu n lý giáo d c k n ng
ng
a – Hà N i theo ti p c n
tham gia”
2. M c ích nghiên c u c a
tài
Trên c s nghiên c u lý lu n và th c tr ng v qu n lý giáo d c k
n ng s ng cho tr m u giáo, t
ó
giáo d c k n ng s ng cho tr các tr
tài
xu t m t s bi n pháp qu n lý
ng m m non qu n
ng
a – Hà N i
theo ti p c n tham gia
3. Nhi m v nghiên c u c a
tài
3.1. Nghiên c u c s lý lu n v qu n lý giáo d c k n ng s ng cho tr
các tr
ng m m non theo ti p c n tham gia
3.2. Kh o sát th c tr ng giáo d c k n ng s ng và qu n lý giáo d c k
n ng s ng cho tr các tr
ng m m non qu n
ng a – Hà N i theo ti p c n
tham gia
3.3.
các tr
xu t m t s bi n pháp qu n lý giáo d c k n ng s ng cho tr
ng m m non qu n
ng a – Hà N i theo ti p c n tham gia
4. Gi thuy t nghiên c u
N u các bi n pháp Qu n lý giáo d c k n ng s ng cho tr các tr
m m non Qu n
ng
ng
a – Hà n i theo ti p c n tham gia d a trên các quan
4
i m tri t h c Mác – LêNin và
cao ch t l
Qu n
c th c hi n
y
,
ng b thì s nâng
ng qu n lý giáo d c k n ng s ng cho tr các tr
ng m m non
ng a thành ph Hà n i.
it
5.
5.1.
ng và ph m vi nghiên c u c a
it
cho tr các tr
tài
ng nghiên c u: Bi n pháp qu n lý giáo d c k n ng s ng
ng m m non qu n
ng a – Hà N i theo ti p c n tham gia
5.2. Ph m vi nghiên c u
tài nghiên c u
qu n
c tri n khai t i các tr
ng m m non trên
ng a – Hà N i, s d ng s li u th ng kê t n m 2014
6. Ph
a bàn
n nay.
ng pháp nghiên c u
6.1. Ph
ng pháp nghiên c u lý lu n
S d ng các ph
ng pháp phân tích, t ng h p, h th ng hóa, khái quát
hóa trong nghiên c u các ngu n tài nguyên v lý lu n và th c ti n có liên
quan
n ho t
ng giáo d c k n g s ng cho tr m m non, g m: các tác
ph m kinh i n c a Mác,
ng, nhà n
nghen, Lênin, H Chí Minh, các v n ki n c a
c; các công trình khoa h c v qu n lý giáo d c, tâm lý h c,
giáo d c h c,… có liên quan
6.2. Ph
6.2.1.Ph
n
tài.
ng pháp nghiên c u th c ti n
ng pháp quan sát
Quan sát giáo d c k n ng s ng c a cán b giáo viên
m m non trong
a bàn. Quan sát ho t
ng hàng ngày
hành vi, k n ng s ng c a tr trong các m i quan h
các tr
ng
tìm hi u thái
ng x v i ng
,
il n
tu i th y cô, b n bè,…
6.2.2.Ph
ng pháp nghiên c u s n ph m
Nghiên c u h s , các báo cáo v giáo d c m m non, giáo án, k ho ch
gi ng d y, k ho ch b i d
ng chuyên môn,… c a cán b giáo viên; nh ng
5
ho t
ng qu n lý giáo d c k n ng s ng c a các tr
ng m m non qu n
ng
a thành ph Hà N i theo ti p c n tham gia.
6.2.3. Ph
ng pháp trò chuy n
Trò chuy n, trao
qu n, ph
i v i giáo viên, cán b qu n ký, cán b lãnh
ng, ph huynh h c sinh, h c sinh
o,
n m thông tin v giáo d c k
n ng s ng và qu n lý giáo d c k n ng s ng cho tr theo ti p c n tham gia, v
th c tr ng, nguyên nhân, hành vi k n ng s ng c a tr hi n nay.
6.2.4. Ph
ng pháp i u tra
i u tra cán b qu n lý, giáo viên nh m tìm hi u nh n th c, thái
liên quan
có
n giáo d c k n ng s ng cho tr m m non theo ti p c n tham gia,
tìm hi u th c tr ng v giáo d c k n g s ng, qu n lý giáo d c k n ng s ng
c a các tr
th c, thái
ng m m non theo ti p c n tham gia; i u tra nh m tìm hi u nh n
hành vi c a tr
i v i các m i quan h
ng x , các hành vi k
n ng s ng, th c tr ng k n ng s ng c a tr ; i u tra ph huynh h c sinh tìm
hi u v k n ng s ng c a tr khi
h c sinh
nhà và thái
i v i vi c ph i h p v i nhà tr
nh n th c c a ph huynh
ng và xã h i v vi c giáo d c k
n ng s ng cho tr m m non theo ti p c n tham gia.
Ngoài ph n m
u, k t lu n, ki n ngh , ph l c và tài ki u tham kh o.
Lu n v n có c u trúc g m 3 ch
Ch
các tr
tr
ng a – Hà n i theo ti p c n tham gia.
ng 2: Th c tr ng qu n lý giáo d c k n ng s ng cho tr các
ng m m non Qu n
Ch
tr
ng 1: C s lý lu n v qu n lý giáo d c k n ng s ng cho tr
ng m m non Qu n
Ch
ng:
ng a – Hà n i theo ti p c n tham gia.
ng 3: Bi n pháp qu n lý giáo d c k n ng s ng cho tr các
ng m m non Qu n
ng a – Hà n i theo ti p c n tham gia.
6
Ch
C S
ng 1
LÝ LU N QU N LÝ GIÁO D C K N NG S NG CHO TR
CÁC TR
NG M M NON THEO TI P C N THAM GIA
1.1. T ng quan nghiên c u v n
1.1.1. Các nghiên c u trên th gi i
Trên th gi i giáo d c k n ng s ng ang là xu th chung c a nhi u
n
c, theo th ng kê hi n nay ã có h n 155 n
n ng s ng vào nhà tr
giáo d c
ng, trong ó có 143 n
c quan tâm
c ã
n vi c
a vào ch
ak
ng trình
các c p h c, b c h c trong ó có b c m m non.
T
u th p niên 80 c a th ký XX, nhà khoa h c hành vi Gilbert
Botvin ã thành l p m t ch
ng trình giáo d c k n ng s ng cho tr t 17-19
tu i. Sau ó m t chu i các nghiên c u l
xét ki m tra hi u qu c a các ph
ng giá ã
c th c hi n
xem
ng pháp và cách ti p c n phòng ng a l m
d ng d a trên mô hình k n g s ng.
n
u th p niên 90 c a th ký XX, t ch c y t th gi i (WHO) c ng
a ra m t s ch
ng trình v giáo d c k n ng và kèm theo các bài vi t nh
“life skills for children and adolescents in schools” (Giáo d c k n ng s ng
cho tr em và thanh thi u niên
tr
ng h c). Các công trình nghiên c u ã
a ra lý lu n khái quát v k n ng s ng và h
ng d n th c hi n ch
ng trình
giáo d c k n g s ng, cùng v i ó là các khái ni m v giáo d c k n ng s ng,
cách phân lo i k n ng s ng.
T ch c v n hóa, khoa h c và giáo d c c a Liên H p Qu c vi t t t là
UNESCO, nghiên c u xác
nh m c tiêu, ch
ng trình và hình th c, ph
ng
pháp giáo d c k n ng s ng. Trong ó thu t ng “giáo d c k n ng s ng”
xu t hi n tr
c tiên trong ch
ng trình “ giáo d c nh ng giá tr s ng” v i
12 giá tr c b n c n giáo d c cho th h tr [12]. Nh ng nghiên c u trong
giai o n này mong mu n th ng nh t
c m t quan ni m v k n ng s ng
7
c ng nh
a ra
c m t b ng danh m c các k n ng s ng c b n mà th
h tr c n có. Ph n l n các công trình nghiên c u v k n ng s ng theo ti p
c n tham gia
giai o n này quan ni m v k n ng s ng theo ngh a h p,
ng nh t nó v i các k n ng xã h i.
K ho ch hành
ng
ng Dakar (Senêgan 2000), coi k n ng s ng c a con
i là m t tiêu chí
ánh giá ch t l
c u m i qu c gia ph i
ng giáo d c. Ch
m b o cho ng
ih c
ng trình này yêu
c ti p c n ch
ng trình
giáo d c k n ng s ng phù h p.
T ch c y t th gi i (WHO) và t ch c v n hóa, khoa h c và giáo d c
Liên H p Qu c (UNESCO) ã
a ra quan ni m và n i dung giáo d c k
n ng s ng, ó là nh ng quan ni m chung nh t v k n ng s ng và giáo d c k
n ng s ng.
T i h i th o Bali, các nhà giáo d c ã xác
nh m c tiêu c a giáo d c
k n ng s ng trong giáo d c không chính quy c a các n
Bình D
ng là nh m nâng cao ti m l c c a con ng oi
áp ng nhu c u s thay
th i nâng cao ch t l
Các n
có hành vi tích c c
i các tình hu ng c a cu c s ng hàng ngày,
ng
ng c a cu c s ng.
c trong khu v c nh Lào, Campuchia, Malaysia, Bangladesh,
Indonesia, Thái Lan,
ch
c Châu Á Thái
n D , Philippine, Nepal, Bhutan,… c ng
ng trình giáo d c k n ng s ng vào ch
h c, có nh ng i m chung và riêng
ng trình giáo d c
phù h p v i
a ra
các b c
c i m c a m i qu c
gia [17].
Cu n sách: “Giáo d c m u giáo” t p 1,2 c a tác gi Xororokina [69] ,
ng
i d ch Ph m Minh H c và Th Tr
ng, nhà xu t b n giáo d c 1979.
Cu n sách ã trình bày h th ng m c tiêu, n i dung, ch
th c, ph
h
ng pháp giáo d c cho tr m u giáo.Trên c s
ng trình và hình
ó cu n sách ã nh
ng m t s bi n pháp giáo d c tr m u giáo, làm c s cho các nhà qu n lý
8
giáo d c và giáo viên m m non có th tham kh o và áp d ng vào quá trình
giáo d c tr các tr
ng m m non.
Cu n sách: “Nh ng giá tr s ng và k n ng s ng dành cho tr t 3-7
tu i” [22] c a tác gi Diane Tillman, nhà xu t b n tr . Cu n sách ã khái quát
nh ng giá tr s ng và k n ng s ng cho tr
bài bài h c giá tr v các ch
g m nh ng k n ng s ng và 12
hòa bình, tôn tr ng, yêu th
ng, khoan dung,
trung th c, khiêm t n,h nh phúc, trách nhi m, gi n d , t do và oàn k t. Các
ch
c trình bày trong cu n sách d hi u v i nh ng phân tích, di n gi i
rõ ràng theo trình t logic: M c ích c a ch
, nh ng ho t
ng
ct
ch c và cu i cùng là ph n th o lu n. Ngoài ra ph n cu i c a cu n sách còn có
10 ph l c v m t s ch
; M i ph l c là m t câu chuy n, m t ví d minh
h a, m t trò ch i tr c nghi m theo các th tình hu ng sát v i th c t ch
c
c p ho c các bài t p th giãn, t p trung,…Thông qua các tình hu ng,
giáo d c k n ng s ng cho tr 3- 6 tu i theo ti p c n tham gia.
các ch
1.1.2. Các nghiên c u
Vi t Nam
1.1.2.1. Các công trình v giáo d c k n ng s ng
Tác gi Nguy n Thanh Bình “Giáo trình chuyên
s ng” Nhà xu t b n
m ts v n
giáo d c k n ng
i h c s ph m n m 2011 [17]. Tác gi
ã
c p
n
chung v k n ng s ng nh : Quan ni m v k n ng s ng theo
ti p c n tham gia, giáo d c k n ng s ng, khái quát giáo d c k n ng s ng
m ts n
c trong khu v c, th c tr ng giáo d c k n ng s ng
Bên c nh ó giáo trình ã nêu lên m t s ch
Vi t Nam.
giáo d c nh ng k n ng s ng
c t lõi.
Tác gi Nguy n Th M L c,
H
inh Th Kim Thoa, Phan Th Th o
ng (2010) cu n: “Giáo d c giá tr s ng và k n ng s ng cho tr m m
non” Nhà xu t b n
i h c qu c gia Hà N i [48]. Cu n sách ã khái quát
c i m tâm sinh lý c a tr m m non, nh ng v n
chung v giáo d c giá
9
tr s ng và giáo d c k n ng s ng cho tr m m non;
c ng
a ra m t s trò ch i
ng th i cu n sách
giáo d c k n ng s ng và giá tr s ng cho tr
m m non.
Sách: “H
GD và
ng d n và rèn luy n k n ng s ng cho tr m m non” c a B
T (2012), do nhà xu t b n
i h c qu c gia Hà N i phát hành [12].
Cu n sách ã trình bày n i dung , hình th c rèn luy n k n ng s ng cho tr
m m non
giáo viên, ph huynh h c sinh tham kh o và có th áp d ng vào
quá trình giáo d c và rèn luy n k n ng s ng cho tr m m non.
Lu n v n th c s qu n lý giáo d c c a tác gi Ngô Xuân B c v i
“ Hình thành k n ng s ng cho tr 5-6 tu i qua t ch c ho t
tr
ng m m non” [4]. Tác gi
s ng và
xu t
tài:
ng l h i
ã phân tích các n i dung giáo d c k n ng
c m t s bi n pháp hình thành k n ng s ng cho tr 5-6
tu i qua t ch c ho t
ng l h i
tr
ng m m non.
Lu n v n th c s qu n lý giáo d c (2010) c a Nguy n Thanh Thúy ã
nghiên c u: “Giáo d c k n ng s ng cho tr m u giáo 5-6 tu i qua ho t
ng
vui ch i” [54].Lu n v n ã trình bày h th ng các khái ni m c b n v giáo
d c, k n ng s ng,
c i m tâm sinh lý c a tr 5-6 tu i, th c tr ng giáo d c
k n ng s ng cho tr 5 - 6 tu i thông qua trò ch i óng vai theo ch
c s
ó tác gi
ã
. Trên
xu t m t s gi i pháp ch y u giáo d c k n ng s ng
cho tr m u giáo 5- 6 tu i thông qua trò ch i óng vai theo ch
.
1.1.2.2. Các công trình v qu n lý giáo d c k n ng s ng
Sách: “Qu n lý nhà n
c v giáo d c lý lu n và th c ti n” do tác gi
ng Bá Lãm làm ch biên [39]. Cu n sách g m m t s bài vi t c a các nhà
qu n lý, các chuyên gia, các nhà khoa h c. N i dung các bài vi t t p trung
trình bày v c s lí lu n và ph
m i qu n lý nhà n
ng pháp lu n trong quá trình nghiên c u
c v giáo d c; th c tr ng công tác qu n lý nhà n
cv
i
10
giáo d c
n
c ta t Trung
ng
n các
a ph
ng; các mô hình qu n lý
giáo d c; s phân c p qu n lý; vai trò c a xã h i hóa giáo d c,…
Sách: “Qu n lý giáo d c” do tác gi Bùi Minh Hi n ch biên [38], l y
i m i giáo d c làm i m xu t phát và là i m t a c b n
v
i m i giáo d c n
c p
n nhi u v n
ch t l
c ta. Bàn v qu n lý ch t l
g i m t duy
ng giáo d c, tác gi
nh : Qu n lý tài chính trong giáo d c,bi n pháp qu n lý
ng giáo d c, xây d ng
i ng giáo viên và cán b
qu n lý giáo
d c,…
Tác gi
M ts v n
l
ng Qu c B o (ch biên) trong sách: Kinh t h c giáo d c: “
lí lu n – th c ti n và nh ng ng d ng vào vi c xây d ng chi n
c giáo d c” [3]. Tác gi
góc
ã nghiên c u v n
giáo d c
Vi t Nam d
i
kinh t h c giáo d c: Ch ra m i quan h ch t ch gi a giáo d c và
kinh t . T
ó kh ng
nh: Giáo d c ph c v kinh t trên c s g n ch t v i
i s ng s n xu t, trong m c ích và ph
ng th c ào t o, cân
i v i kh
n ng kinh t trên qui mô phát tri n.
Công trình khoa h c:“Tâm lí h c qu n lí” [32], c a tác gi Tr n Th
Minh H ng. Tác gi
ã trình bày m t cách c b n và h th ng nh ng v n
c b n c a khoa h c tâm lí trong l nh v c qu n lí.
nh ng hi n t
ng tâm lý di n ra trong ho t
qu n lý giáo d c. Trên c s
ng
i lãnh
lãnh
ng
o, ng
i lãnh
o, ng
t
ng qu n lý xã h i trong ó có
nh nh ng yêu c u v nhân cách c a
i qu n lí. Nh ng y u t và
i qu n lí, m i quan h gi a ng
c i m tâm lí c a ng
i b lãnh
i
o, qu n lí v i
o qu n lí,…
Sách: “Nh ng v n
v n
ó xác
ng th i phân tích làm rõ
c b n c a khoa h c qu n lí giáo d c – m t s
lí lu n và th c ti n” [40], c a tác gi Tr n Ki m ã ti p c n nh ng t
ng ti n b c a nhân lo i d
i góc
c a khoa h c qu n lí giáo d c.Tác gi
ã nghiên c u nh ng lí thuy t tiêu bi u trên th gi i v qu n lí xã h i nói
11
chung và qu n lí giáo d c nói riêng. Tác gi cho r ng m c dù còn nh ng h n
ch do y u t l ch s nh ng nh ng t t
ng v qu n lí xã h i nói chung và
qu n lí giáo d c nói riêng ã mang l i hi u qu tích c c
d c
n
i v i qu n lí giáo
c ta hi n nay.
tài khoa h c mã s 60.14.05 c a tác gi Nguy n H u
c (2010)
v : “Qu n lí giáo d c k n ng s ng cho h c sinh THPT Tr n H ng
o Nam
nh trong giai o n hi n nay (thông qua giáo d c ngoài gi lên l p)” [28]
tài ã trình bày c s lí lu n, kh o sát và ánh giá th c tr ng qu n lí giáo d c
k n ng s ng cho h c sinh trung h c ph thông Tr n H ng
nguyên nhân, u i m và h n ch .
o Nam
nh,
taì ã nêu lên nh ng nguyên t c và
xu tm t s bi n pháp mang tính kh thi trong qu n lí giáo d c k n ng s ng
cho h c sinh trung h c ph thông Tr n H ng
o Nam
nh hi n nay.
tài khoa h c mã s 60.14.05, c a tác gi Hoàng Th Kim Liên v : “
M t s gi i pháp qu n lí công tác giáo d c k n ng s ng cho h c sinh
tr
ng trung h c ph thông
huy n Nghi L c, Ngh An” [47].
các
tài trên c
s khái quát hóa h th ng hóa, khái quát hóa các khái ni m qu n lí, giáo d c,
giáo d c k n ng s ng , ánh giá th c tr ng các bi n pháp qu n lí công tác
giáo d c k n ng s ng cho h c sinh
Nghi L c, Ngh An.
tài ã xác
các tr
ng trung h c ph thông
huy n
nh h th ng các bi n pháp qu n lí các
bi n pháp qu n lý công tác giáo d c k n ng s ng cho h c sinh các tr
ng
trung h c ph thông huy n Nghi L c, Ngh An giai o n hi n nay.
Tóm l i t ng quát các công trình nghiên c u giáo d c k n ng s ng và
qu n lý giáo d c k n ng s ng
n
c ngoài và trong n
c có th nh n
nh:
ã có r t nhi u công trình trên th gi i và Vi t Nam nghiên c u v k n ng
s ng, giáo d c k n ng s ng. M t s công trình
trong n
c ã i sâu nghiên
c u c s lí lu n và th c tr ng giáo d c k n ng s ng, h th ng các ph
ng
pháp giáo d c k n ng s ng cho h c sinh trong h th ng giáo d c nói chung
12
và tr m m non nói riêng. S ít công trình khoa h c nghiên c u v bi n pháp
qu n lí giáo d c k n ng s ng cho h c sinh trung h c ph thông. Song vi c
nghiên c u ch y u t p trung phân tích làm rõ c s lí lu n và th c tr ng v
qu n lí giáo d c nói chung có m t s
tài m i ch
c p giáo d c k n ng
s ng cho h c sinh trung h c ph thông. Tuy nhiên ch a có công trình khoa
h c, lu n v n, lu n án nào nghiên c u v giáo d c k n ng s ng cho tr các
tr
ng m m non qu n
ng
k n ng s ng cho tr các tr
a – Hà N i. Vì v y,
ng m m non qu n
tài: “ Qu n lý giáo d c
ng
a – Hà N i theo ti p
c n tham gia
1.2. Khái ni m c b n
1.2.1. K n ng s ng
Có nhi u quan ni m v k n ng s ng và m i quan ni m l i
c di n
t theo nh ng cách khác nhau:
T ch c v n hóa khoa h c và giáo d c c a Liên H p qu c (UNESCO)
cho r ng: K n ng s ng là k n ng t qu n b n thân và k n ng xã h i càn
thi t
cá nhân t l c trong cu c s ng, h c t p và làm vi c hi u qu .
T ch c y t th gi i (WHO)
nh ngh a: Kh n ng có hành vi thích
ng và tích c c giúp cá nhân gi i quy t có hi u qu v i nh ng òi h i và
thách th c c a cu c s ng hàng ngày.
ng th i coi k n ng s ng là nh ng k
n ng mang tính tâm lí xã h i và k n ng v giao ti p
nh ng tình hu ng hàng ngày
t
c v n d ng trong
ng tác m t cách hi u qu v i ng
và gi i quy t có hi u qu nh ng v n
i khác
, nh ng tình hu ng c a cu c s ng
hàng ngày.
Các quan ni m khác: T
ng
ng quan i m c a t ch c y t th gi i,
còn quan ni m k n ng s ng là nh ng k n ng tâm lí xã h i liên quan
nh ng tri th c, nh ng giá tr và nh ng thái
, cu i cùng
n
c th hi n ra
13
b ng nh ng hành vi làm cho các cá nhân có th thích nghi và gi i quy t có
hi u qu các yêu c u và thách th c c a cu c s ng.
Theo ó, có th hi u: K n ng s ng là kh n ng làm cho nh ng hành
vi và s thay
i c a mình phù h p v i cách ng x tích c c, giúp con ng oi
có th ki m soát qu n lí có hi u qu các nhu c u và thách th c trong cu c
s ng hàng ngày.
1.2.2. Khái ni m qu n lí
Có nhi u quan ni m khác nhau v qu n lí, c th nh :
Tác gi i Nguy n Ng c Quang ã quan ni m: “Qu n lí là s tác
m c ích, có k ho ch c a ch th qu n lí
n t p th nh ng ng
g i chung là khách th qu n lí, nh m th c hi n các ho t
ng có
i lao
ng
t
c
ng
m c tiêu d ki n” [53, tr.130].
Tác gi Nguy n Bá S n quan ni m: “Qu n lí là s tác
ích
n t p th nh ng con ng
trong quá trình lao
i
ng có m c
t ch c và ph i h p ho t
ng c a h
ng” [56,tr.15].
Theo ó qu n lí có th
c hi u:
Qu n lí là ch c n ng c a nh ng h th ng có t ch c v i b n ch t khác
nhau ( Xã h i, sinh v t, k thu t), nó b o toàn c u trúc xác
duy trì ch
ho t
ng, th c hi n nh ng ch
Duy trì s ho t
h th ng và môi tr
ng, là chuy n
ng c a h th ng
n s tác
c hi u là vi c b o
c a h th ng trong i u ki n có s bi n
tr
ng trình, m c ích ho t
ng c a h th ng ph i k
ng, do ó: Qu n lí
nh c a chúng,
ng
ng qua l i gi a
m ho t
ng
i liên t c c a h th ng và môi
n tr ng thái m i thích ng v i hoàn
c nh m i.
M c dù có r t nhi u cách ti p c n tham gia và khái ni m khác nhau v
qu n lí, xong nhìn chung các
Qu n lí là m t ho t
nh ngh a
u th hi n:
ng luôn có trong quá trình lao
ng xã h i. Lao
14
ng qu n lí là i u ki n quan tr ng làm cho xã h i loài ng
i t n t i và
phát tri n.
Qu n lí là m t ho t
ng
c ti n hành trong m t t ch c hay m t h
th ng xã h i.
Qu n lí là s tác
n
it
ng qu n lí nh m,
ng c a môi tr
h i,
ng có t ch c, có h
t
ng ích c a ch th qu n lí
c m c tiêu
t ra trong i u ki n bi n
ng. Tính m c ích là thu c tính v n có trong ho t
ng xã
c bi t là trong qu n lí.
Qu n lí là nh ng tác
ng ph i h p n l c c a các cá nhân nh m th c
hi n m c tiêu c a t ch c.
Qu n lí v a là khoa h c, v a là ngh thu t. B i th , trong quá trình
th c hi n qu n lí, ng
t o
ích
ch
o ho t
i cán b qu n lí ph i h t s c linh ho t, m m d o, sáng
ng c a t ch c m t cách khoa h c nh m
t
cm c
ra c a t ch c.
1.2.3. Khái ni m qu n lí giáo d c
Qu n lí giáo d c k n ng s ng theo ti p c n tham gia,
nh ng tác
ng t giác, có ý th c, có m c ích, có ké hoach, có h th ng, h p
quy lu t c a ch th qu n lí
các c s giáo d c nhà tr
n t t c m t xích c a h th ng t câp cao
ng nh m th c hi n có ch t l
tiêu phát tri n giáo d c, ào t o th h tr mà xã h i
d c.
c hi u là
các c s giáo d c qu n lí giáo d c
n
ng và hi u qu m c
t ra cho ngành giáo
c hi u là nh ng tác
ng t
giác, có ý th c, có m c ích, có k ho ch, có h th ng, h p quy lu t c a ch
th qu n lí
n t p th giáo viên, công nhân viên, t p th h c sinh, cha m h c
sinh và các l c l
ch t l
ng giáo d c trong và ngoài nhà tr
ng và có hi u qu m c tiêu giáo d c c a nhà tr
ng nh m th c hi n có
ng.
15
1.2.4. Qu n lí giáo d c k n ng s ng cho tr m u giáo theo ti p c n
tham gia
Qu n lí giáo d c m m non theo ti p c n tham gia là h th ng nh ng tác
ng có m c ích, có k ho ch c a các c p qu n lí
n các c s giáo d c
m m non nh m t o ra nh ng i u ki n t i u cho vi c th c hi n m c tiêu ào
t o. Qu n lí m m non là t p h p nh ng tác
ch th qu n lí (Hi u tr
ch t l
ng)
ng có m c ich có k ho ch c a
n t p th cán b giáo viên nh m th c hi n có
ng m c tiêu, k ho ch giáo d c c a nhà tr
các ti m l c và v t ch t, tinh th n c a xã h i, nhà tr
ng, trên c s t n d ng
ng và gia inh.
K n ng s ng giúp tr có th bi n nh ng tri th c mà tr h c
hành
ng c th và nh ng thói quen lành m nh. Tr s hi u
c thành
c giá tr c a
cu c s ng, giá tr c a ni m vui, giá tr c a hòa bình và giá tr c a h nh phúc.
T
ó tr s có ni m tin và luôn bi t cách làm cho cu c s ng c a mình và
ng
i khác cùng h nh phúc.
c bi t
cá nhân và k n ng xã h i c a m i ng
i v i s c kh e giáo d c các k n ng
i là m t ph n quan tr ng c a ch
trình can thi p nâng cao s c kh e cho chính mình và cho c ng
Nh v y, qu n lí giáo d c k n ng s ng cho tr các tr
theo ti p c n tham gia là ho t
ng.
ng m m non
ng có m c ích, có t ch c
m t cách ch t ch , có k ho ch c a ch th giáo d c
n
ng
it
c ti n hành
ng giáo d c
nh m th c hi n có hi u qu m c tiêu giáo d c ã xác nh.
1.3.Tr
ng m m non trong h th ng giáo d c qu c dân
1.3.1. V trí c a tr
i u l tr
ng m m non
ng m m non có quy
nh rõ: “Tr
ng m m non là
c s c a giáo d c m m non trong h th ng giáo d c qu c dân.Tr
nh n vi c nuôi d
thành nh ng y u t
Tr
ng
nv
m
ng, ch m sóc và giáo d c tr em nh m giúp tr em hình
u tiên c a nhân cách chu n b cho tr vào l p m t.
ng m m non có t cách pháp nhân và con d u riêng.
