Sang kien kinh nghiem 08-09_ThangKC

Sáng kiến kinh nghiệm: Công tác chỉ đạo bồi dỡng HSG ở trờng THCS
Mục lục
STT Nội dung Trang
1 Phần I: Mở đầu 2
2 I. Lý do chọn đề tài 2
3 II. Nhiệm vụ đề tài 3
4 III. Phạm vi đối tợng nghiên cứu 3
5 IV. Phơng pháp nghiên cứu 3
6 Phần II: Nội dung 4
7 Chơng I: Một số vấn đề có liên quan đến đề tài 4
8 I. Một số khái niệm 4
9 II. Cơ sở khoa học cho việc phát hiện tuyển chọn bồi dỡng học sinh
giỏi 5
10 III. Các giai đoạn phát triển của một tài năng 5
11 IV. Vị trí, vai trò nhân tài trong lịch sử phát triển của nhân loại 6
12 V. Chính sách nhân tài của Đảng ta 7
13 Chơng II: Công tác chỉ đạo bồi dỡng học sinh giỏi cấp THCS ở xã
Khánh Cờng 8
14 I. Thực trạng của công tác bồi dỡng học sinh giỏi ở xã Khánh Cờng
8
15 II. Một số kinh nghiệm trong công tác bồi dỡng học sinh giỏi 11
16 Phần III: Kết luận và kiến nghị 18
17 I. Kết luận 18
18 II. Kiến nghị 19
19 Tài liệu tham khảo 20
Phần I: Mở đầu
I. Lý do chọn đề tài:
1. Cơ sở lý luận:
Trong những năm gần đây, việc bồi dỡng nhân tài càng trở lên quan trọng
nhằm đáp ứng thời đại công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc. Đảng và Nhà nớc ta đã
xác định rõ vị trí, vai trò của ngành giáo dục: Đào tạo nguồn lực con ngời cho thời kỳ

Ngời thực hiện: Bùi Xuân Thắng-P.Hiệu trởng trờng THCS Khánh Cờng
1
Sáng kiến kinh nghiệm: Công tác chỉ đạo bồi dỡng HSG ở trờng THCS
mới để đất nớc vơn tới nguồn kinh tế tri thức. Việc đào tạo nhân tài cũng cần phải có
những phơng pháp đổi mới thích hợp. Đối với nhà trờng phổ thông thì bớc khởi đầu
cho quá trình đào tạo nhân tài là công tác bồi dỡng học sinh giỏi. Vì vậy việc bồi d-
ỡng học sinh giỏi, học sinh năng khiếu mang tầm vóc ý nghĩa thời đại. Từ xa đến nay
nhân tài bao giờ cũng là nguồn lực, là yếu tố quan trọng thúc đẩy tốc độ phát triển
kinh tế - xã hội của một đất nớc. Bia tiến sĩ ở Quốc Tử Giám đã từng ghi: Hiền tài
là nhân khí của đất nớc, nguyên khí thịnh thì đất nớc đi lên, nguyên khí suy thì đất
nớc xuống. Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã dạy: Không có tài thì làm việc gì
cũng khó. Hiện nay chúng ta đang có chính sách thu hút nhân tài nh có những chính
sách đãi ngộ thoả đáng cho những ngời có trình độ, thu hút những ngời có bằng đại
học về công tác tại tỉnh, tránh để "chảy máu chất xám". Việc lựa chọn nhân tài đòi
hỏi phải tuyệt đối chính xác. Mà ngời thầy giáo và đặc biệt của ngời làm công tác
quản lý giáo dục là những ngời có ý nghĩa quan trọng và không thể thiếu đợc trong
việc tuyển chọn và bồi dỡng nhân tài.
2. Cơ sở thực tiễn:
Xã Khánh Cờng là một xã nằm ven sông đáy. phía đông huyện Yên Khánh, phía
Bắc giáp huyện Nghĩa Hng - Nam Định, phía Đông giáp xã Khánh Trung.
Khánh Cờng là xã có truyền thống Cách Mạng trong kháng chiến chống thực
dân Pháp, là khu du kích Khánh Trung, Khánh Thiện. Trong kháng chiến chống đế
quốc mỹ và bọn tay sai giành quyền độc lập thống nhất đất nớc, Khánh Cờng có
háng trăm ngời con lên đờng theo tiếng gọi thiêng liêng của tổ quốc.và đã có 204 ng-
ời con đã hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc độc lập thống nhất tổ quốc. Năm
2000 đợc Đảng và Nhà nớc phong tặng huân chơng Anh hùng lực lợng vũ trang nhân
dân. Trong mặt trận văn hoá giáo dục xã Khánh Cờng là một trong số rất ít xã có cả
3 ngành học Mầm non, Tiểu học, Trung học cơ sở đạt chuẩn quốc gia. Trong đó tr-
ờng tiểu học đợc công nhận chuẩn quốc gia mức độ 2.
Để xứng đáng với niềm tin của Đảng uỷ - UBND xã, để duy trì và phát triển

hơn nữa công tác bồi dỡng học sinh giỏi trên cơ sở có một nền đại trà vững chắc
trong khi thực hiện Nghị quyết Ban chấp hành Trung ơng Đảng khoá VIII: Không
Ngời thực hiện: Bùi Xuân Thắng-P.Hiệu trởng trờng THCS Khánh Cờng
2
Sáng kiến kinh nghiệm: Công tác chỉ đạo bồi dỡng HSG ở trờng THCS
tổ chức các lớp chọn ở các cấp học, không tổ chức trờng chuyên ở trờng TH và
THCS. Trừ các trờng năng khiếu nghệ thuật, TDTT thì việc chỉ đạo, phát hiện,
tuyển chọn, bồi dỡng học sinh giỏi trên địa bàn xã Khánh Cờng lại càng là vấn đề
quan trọng đối với ngời làm công tác quản lý.
II. Nhiệm vụ của đề tài:
1. Nghiên cứu một số vấn đề lý luận của đề tài và chính sách nhân tài của
Đảng ta.
2. Tìm hiểu thực trạng về công tác bồi dỡng học sinh giỏi của trờng THCS
Khánh Cờng.
3. Hệ thống hoá đợc một số kinh nghiệm rút ra từ công tác quản lý chỉ đạo bồi
dỡng học sinh giỏi ỏ trờng THCS Khánh Cờng.
III. Phạm vi, đối tợng nghiên cứu:
- Một số kinh nghiệm chỉ đạo công tác bồi dỡng học sinh giỏi ở trờng THCS
Khánh Cờng.
- Lấy công tác quản lý chỉ đạo công tác chuyên môn trong tập thể s phạm nhà
trờng làm đối tợng.
IV. Phơng pháp nghiên cứu:
Để thực hiện đợc mục đích và nhiệm vụ của đề tài đã chọn tôi sử dụng những
phơng pháp nghiên cứu sau:
a. Nhóm các phơng pháp nghiên cứu lý thuyết.
b. Nhóm các phơng pháp nghiên cứu thực tiễn. (Quan sát, điều tra, phỏng vấn,
phơng pháp chỉ đạo và tổng kết rút kinh nghiệm).
Phần II: Nội dung
Chơng I
Một số vấn đề lý luận có liên quan đến đề tài

I. Một số khái niệm:
1. Năng lực:
a. Năng lực:
Ngời thực hiện: Bùi Xuân Thắng-P.Hiệu trởng trờng THCS Khánh Cờng
3
Sáng kiến kinh nghiệm: Công tác chỉ đạo bồi dỡng HSG ở trờng THCS
Là những đặc điểm tâm lý cá biệt ở mỗi con ngời tạo thành điều kiện quy định
tốc độ, chiều sâu, cờng độ của việc lĩnh hội tri thức, kỹ năng, kỹ xảo, để đáp ứng yêu
cầu và hoàn thành xuất sắc một hoạt động nhất định. Năng lực và trình độ cao là tài
năng, năng lực và trình độ tột đỉnh là thiên tài. Năng lực chỉ tồn tại trong quá trình
phát triển vận động của một hoạt động tơng ứng, cụ thể. Năng lực là sản phẩm của
một hoạt động thực tiễn tích cực của con ngời không tách rời hoàn cảnh xã hội và
tham gia phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội.
Vậy năng lực vừa là trí vừa là tâm đức thống nhất trong một cấu trúc thích
ứng.
2. Năng khiếu:
Năng khiếu là Mầm mống của tài năng, là Tín hiệu của tài năng. Nó cha
là bậc nào của năng lực nhng nếu đợc phát hiện bồi dỡng kịp thời có phơng pháp và
hệ thống thì sẽ phát triển và đạt tới đỉnh cao năng lực. Ngợc lại, Mầm mống nếu
không đợc phát huy thì sẽ bị thui chột.
Cảm giác, trí giác, trí nhớ, t duy và tởng tợng có chất lợng cao sẽ quyết định
năng khiếu và tài năng của mỗi con ngời.
3. Học sinh giỏi:
a. Học sinh giỏi toàn diện là những học sinh đợc xếp đạo đức từ loại khá trở
lên, có Điểm TB các môn từ 8.0 trở lên, không có môn nào dới 6,5.
b. Học sinh giỏi từng môn là những học sinh có môn học đó điểm trung bình
từ 8,0 trở lên.
c. Học sinh năng khiếu là những học sinh có tài năng về môn học nào đó. Đạt
tới đỉnh cao của năng lực nếu nh đợc phát hiện, tuyển chọn, bồi dỡng theo một hệ
thống khoa học.

II. Cơ sở khoa học của việc phát hiện, tuyển chọn bồi d ỡng học sinh
giỏi
1. Tiêu chuẩn chung của một học sinh năng khiếu:
Ngời thực hiện: Bùi Xuân Thắng-P.Hiệu trởng trờng THCS Khánh Cờng
4
Sáng kiến kinh nghiệm: Công tác chỉ đạo bồi dỡng HSG ở trờng THCS
a. Thông tuệ: Học sinh năng khiếu thờng thông minh, trí tuệ phát triển có năng
lực t duy tốt, tiếp thu nhanh, nhớ lâu và có khả năng suy diễn, quy nạp, khái quát
hoá, hiểu sâu rộng, phản ứng nhanh đạt hiệu quả cao.
b. Sáng tạo: Có óc t duy độc lập, luôn có ý thức đi tìm cái mới và bản chất của
sự vật hiện tợng, tìm ra những quy luật chi phối, có khả năng dự báo, sáng tạo ra
nhiều giải pháp mới tối u.
c. Học sinh năng khiếu thờng có một số đặc điểm nổi bật:
Say mê, tò mò, hoạt động có mục đích, trung thực, kiên trì vợt khó, thích lao
vào cái mới, có ý chí phấn đấu vơn lên hoàn thiện với tinh thần tự chủ cao.
Ngoài 3 yếu tố chung, học sinh năng khiếu đều là học sinh có năng lực đặc
biệt, nổi trội, có giác quan phát triển tinh tế, có một số phẩm chất về sinh lý thần
kinh tơng hợp tạo điều kiện cho năng khiếu phát triển.
III. Các giai đoạn phát triển của một tài năng.
1. Giai đoạn 1: Giai đoạn sinh học
Là giai đoạn ảnh hởng của di truyền, sức khoẻ, thể chất, những biểu hiện của
bố mẹ có ảnh hởng quyết định đến sự phát triển trí tuệ, tình cảm của trẻ.
2. Giai đoạn 2: Giai đoạn môi trờng - xã hội
Là giai đoạn làm nảy sinh bộc lộ phát triển và xác lập năng lực. Giai đoạn này
vai trò của môi trờng: Gia đình - nhà trờng - xã hội nơi đứa trẻ sống, học tập, giao
tiếp hàng ngày là cực kỳ quan trọng trong đó vai trò của bố mẹ, bạn bè và nhất là của
thầy cô giáo có tình chất quyết định.
3. Giai đoạn 3:
Đây là giai đoạn sử dụng trong thực tiễn mang lại kết quả cống hiến cụ thể.
Trong giai đoạn này vai trò của môi trờng vĩ mô (đờng lối, chính sách cơ chế, cách tổ

chức quản lý của Nhà nớc, xu thế của dân tộc và thời đại) đặc biệt có tác động và ảnh
hởng tới việc phát triển sức sáng tạo và cống hiến tài năng của mỗi ngời.
Ngời thực hiện: Bùi Xuân Thắng-P.Hiệu trởng trờng THCS Khánh Cờng
5
Sáng kiến kinh nghiệm: Công tác chỉ đạo bồi dỡng HSG ở trờng THCS
Các giai đoạn phát triển của một tài năng đan xen, kế tiếp nhau, tạo điều kiện
cho nhau phát triển, vì vậy cần có chủ trơng và giải pháp tốt, tác động đúng lúc, kịp
thời để năng lực của từng ngời phát triển nảy nở và nuôi dỡng.
IV. Vị trí vai trò của nhân tài trong lịch sử phát triển của nhân loại
1. Từ cuối thế kỷ XVI và đầu thế kỷ XVII nhân loại trên thế giới đã ghi nhận
những thành tựu to lớn cuả những con ngời tài năng, thiên tài đã tạo ra cuộc cách
mạng khoa học kỹ thuật. Đó là giai đoạn phát triển rực rỡ của thời Phục Hng.
Đó là những thiên tài nổi tiếng về hội hoạ nh: Lêôna-Đơvanxi, về âm nhạc:
Môda, đó là một loạt các nhà toán học, thiên văn học, vật lý học, hoá học, sinh học,
địa lý nổi tiếng nh Fecma Galile, Niu-ton, Men-đê-lê-ep ... các nhà bác học thiên tài
này đã tạo ra một bớc nhảy vọt vĩ đại về khoa học trong lịch sử phát triển của nhân
loại, đồng thời nó báo hiệu một cuộc cách mạng mới với nhiều tài năng đợc nhân loại
ghi nhận nh AnhXtanh, Pie Quyri, Mari Quyri, Êđixơn, MenĐêLêep ... đã đóng góp
rất tích cực, rất hiệu quả, họ thực sự trở thành động lực tiên phong thúc đẩy tốc độ
phát triển của nhân loại.
2. ở Việt Nam:
Lịch sử phát triển của dân tộc Việt Nam đã chứng minh vai trò, vị trí của nhân
tài nh sau: ở mọi thời kỳ phát triển của đất nớc đều xuất hiện ngời tài. Các dân tộc
anh em sống trên dải đất Việt Nam đều có ngời tài. Những con ngời tài giỏi đóng vai
trò cực kỳ quan trọng có tính chất quyết định to lớn trong lịch sử phát triển của đất n-
ớc nh bà Trng, bà Triệu, Trần Hng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung, Nguyễn Trãi và đặc
biệt là Bác Hồ kính yêu ...
V. Chính sách nhân tài của Đảng ta:
1. Nhân tài n ớc ta tuy cha thực nhiều nhng nếu chúng ta biết lựa chọn, biết
phân phối, biết sử dụng thì nhân tài ngày càng phát triển thêm nhiều

(Hồ Chí Minh toàn tập, NXB Sự thật Hà Nội 1984)
Ngời thực hiện: Bùi Xuân Thắng-P.Hiệu trởng trờng THCS Khánh Cờng
6
Sáng kiến kinh nghiệm: Công tác chỉ đạo bồi dỡng HSG ở trờng THCS
Chúng ta phải phát hiện và chọn ngay từ cấp I, cấp II những em có khả
năng có thiên t đặc biệt về Toán, Lý, Hoá ... phải bồi dỡng sớm rồi đào tạo đặc
biệt thì 10 đến 15 năm sau nớc ta sẽ có những nhà Bác học giỏi .
(Phạm Văn Đồng phát biểu tại Trại nghiên cứu CCGD tháng 6 năm 1966)
2. Dân trí, nhân lực, nhân tài là 3 mục tiêu phát triển giáo dục
Con ngời vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển kinh tế xã hội
(Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ VII)
3. Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi d ỡng nhân tài nhằm đáp ứng yêu
cầu công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nớc trong giai đoạn mới, hoà nhập với xu
thế thời đại
(Nghị quyết TW2 khoá VIII)
Chơng II
Kinh nghiệm chỉ đạo công tác
bồi dỡng học sinh giỏi ở trờng THCS Khánh Cờng
I. Thực trạng về tình hình HSG ở xã Khánh Cờng
Ngời thực hiện: Bùi Xuân Thắng-P.Hiệu trởng trờng THCS Khánh Cờng
7
Sáng kiến kinh nghiệm: Công tác chỉ đạo bồi dỡng HSG ở trờng THCS
1. Đặc điểm tình hình địa ph ơng và các ngành học ở xã:
Khánh Cờng là một xã thuần nông đời sống ngời dân tuy còn gặp một số khó
khăn song ngày càng đợc cải thiện. Trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống
Mỹ con em Khánh Cờng đã lên đờng nhập ngũ làm nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, nhân
dân Khánh Cờng ở hậu phơng cũng rất kiên cờng xây dựng quê hơng. Xã đợc công
nhận là Anh hùng lực lợng vũ trang nhân dân, 5 làng đợc công nhận là làng văn hoá
cấp tỉnh. Các cấp học của xã cũng phát triển đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh và
nhân dân trong xã. Chất lợng giáo dục có nhiều chuyển biến cả về số lợng và chất l-

ợng. Trờng mầm non và trờng THCS đã đạt chuẩn quốc gia giai đoạn 1, Trờng
Tiểu học đạt chuẩn quốc gia giai đoạn 2 và luôn là trờng Tiên tiến xuất sắc. Công
tác xã hội hoá giáo dục ngày càng đợc phát triển, cơ sở vật chất trờng học ngày càng
đổi mới, trờng thực sự khang trang sạch đẹp.
2. Thực trạng của công tác bồi d ỡng học sinh giỏi ở tr ờng THCS Khánh
C ờng.
a. Những điểm mạnh:
* Về nhận thức: Các cấp bộ Đảng và chính quyền địa phơng, đội ngũ cán bộ
giáo viên và hầu hết cha mẹ học sinh luôn có ý thức xây dựng quê hơng Khánh Cờng
giàu đẹp, có kinh tế - xã hội phát triển. Mà kinh tế - xã hội muốn phát triển thì không
có con đờng nào khác ngoài con đờng phát hiện, tuyển chọn, sử dụng ngời tài.
* Về chính sách đối với giáo viên và HSG.
- Đối với giáo viên: Có chính sách cụ thể đối với giáo viên bồi dỡng đội tuyển
học sinh giỏi. Ngoài số giờ dạy tiêu chuẩn theo quy định chung mỗi buổi bồi dỡng
HSG trờng chi trả từ 20000 đến 30.000 đồng/buổi và đợc trừ 1tiết/1môn/1tuần để
nghiên cứu các kiến thức nâng cao.
Có chính sách khuyến khích động viên ngời tài nh nâng lơng sớm, thởng
thành tích tạo điều kiện để giáo viên bồi dỡng đội tuyển yên tâm công tác, say mê
Ngời thực hiện: Bùi Xuân Thắng-P.Hiệu trởng trờng THCS Khánh Cờng
8