Giáo án Ngữ văn 6 bài 30: Bức thư của thủ lĩnh da đỏ

Giáo án Ngữ văn lớp 6

Bức thư của thủ lĩnh da đỏ
A. Mục tiêu cần đạt:
Giúp HS
- Thấy được bức thư của thủ lĩnh da đỏ xuất phát từ tinh yêu thiên
nhiên, đất nước, con người đã nêu lên một vấn đề bức xúc có ý nghĩa to
lớn đối với cuộc sống hiện nay: bảo vệ và gìn giữ sự trong sạch của thiên
nhiên, môi trường.
- Thấy được tác dụng của một số biện pháp tu từ, nhân hoá, điệp ngữ,
đối lập.
B. Chuẩn bị của GV- HS:
*Giáo viên: Soạn giáo án, chuẩn bị bảng phụ, tư liệu tham khảo
*Học sinh: Soạn bài.
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học
1. Ổn định tổ chức :
2. Kiểm tra bài cũ : Vai trò của cầu Long Biên trong quá khứ và hiện
tại.
Nghệ thuật nào tạo nên sức hấp dẫn của bài văn
3. Bài mới : GV cho HS quan sát bức tranh cảnh thiên nhiên hoang
dã, nơi sinh sống của người da đỏ ở Mĩ và giới thiệu bài.
Giới thiệu
bài: Đây là
một

bức

thư rất nổi
tiếng, được
1

Giáo án Ngữ văn lớp 6
nhiều người xem là một trong những văn bản hay nhất về thiên nhiên và môi
trường. Dù đã ra đời gần 150 năm, bức thư vẫn có ý nghĩa thời sự đối với cuộc
sống con người hôm nay trong việc bảo vệ và gìn giữ sự trong sạch của thiên
nhiên, môi trường.
HOẠT ĐỘNG CỦA HS-

NỘI DUNG CẦN ĐẠT

GV
* Hoạt động 1

I.

Giới thiệu chung:

- Năm 1854 tổng thống thứ 14 của Mỹ là
HS đọc phần chú thích * SGK/ Pranklin Fierce tỏ ý muốn mua đất của người da
138 xem kĩ các chú thích 3, 8, 10, đỏ. Thủ lĩnh Xi-át-ton đã gửi bức thư này trả lời.
11 để hiểu rõ hơn về các chi tiết

- Văn bản nhật dụng thể loại thư từ.

trong bài.
Một thủ lĩnh da

Tổng

đỏ cuối TK 19

Franklin

thống

Pierce
(năm 1854 đã
muốn mua đất
của người da
đỏ)
Giáo viên giới thiệu tranh ảnh
về Lịch sử Hoa Kì, giúp HS hiểu

I. Tìm hiểu văn bản:

về bối cảnh lịch sử của văn bản.
1. Đọc

2


Giáo án Ngữ văn lớp 6

2. Bố cục: 3 phần
 Phần đầu: đến “cha ông chúng tôi” Những
điều thiêng liêng trong ký ức người da đỏ.
 Phần 2: đến “đều có sự ràng buộc”. Những
lo âu của người da đỏ về đất đai, môi trường
thiên nhiên sẽ bị tàn phá bởi người da trắng.
 Phần 3: còn lại . Khẳng định về vai trò của

Hướng dẫn giọng đọc: vừa

đất đai môi trường đối với cuộc sống.

mạnh mẽ vừa nhẹ nhàng, vừa dứt
khoát, vừa tha thiết để thể hiện

3. Phân tích:

tình yêu thiên nhiên, đất nước sâu
sắc, mãnh liệt.

a, Phần đầu bức thư:

HS xác định ba phần nội dung
của bức thư?

(1)

Nội dung: Đất đai cùng với mọi vật

liên quan tới nó: bầu trời, không khí, dòng
nước, động vật, thực vật là thiêng liêng đối
với người da đỏ, là bàlà mẹ, là chị, là gia
đình, là máu của tổ tiên nên không dễ gì đem
bán.

* Hoạt động 2
3

Giáo án Ngữ văn lớp 6

GV: Trong kí ức người da đỏ
luôn hiện lên những điều rất đẹp
nào?
HS: Đất đai, cây lá, hạt sương,
tiếng côn trùng, bông hoa.

Thế giới tự nhiên vô cùng gắn bó với người
da đỏ đã bao đời như hơi thở của sự sống

Nghệ thuật: nhân hoá cho thấy sự gắn bó mật
thiết, ruột thịt giữa con người và thiên nhiên.
GV: Tại sao vị thủ lĩnh da đỏ
nói rằng đó là “những điều thiêng
liêng”?

b, Phần giữa bức thư:
 Nêu bật sự khác biệt giữa hai cách sống

HS: Nó đẹp đẽ, cao quý, không của ngưòi da trắng và người da đỏ. Từ đó yêu cầu
tách rời sự sống của người da đỏ người da trắng phải đói xử với đất đai, môi
(là bà mẹ, là người chị, người trường như người da đỏ nếu người da đỏ buộc
phải bán.
em…)
GV: Những điều thiêng liêng
đó phản ánh cách sống nào của
người da đỏ?
HS: Gắn bó với đất đai, môi

trường thiên nhiên, yêu quý tôn
trọng nó.

Các đường sắt mới xây dựng tạo cho
người định cư dễ dàng di chuyển khắp

GV: Nghệ thuật chính được sử
dụng? Tác dụng?

nơi hơn nhưng làm gia tăng các cuộc
xung đột với người bản thổ Mỹ. Trên nữa
4


Giáo án Ngữ văn lớp 6
HS: Nghệ thuật nhân hoá. Tác

thế kỷ, có đến 40 triệu bũ rừng bison,

dụng: khiến thiên nhiên, môi

thường được gọi là trâu, bị giết để lấy da

trường gần gũi, thân thiết với con

và thịt, và giúp cho việc mở rộng các

người, bộc lộ tình cảm yêu mến

tuyến đường sắt. Việc mất mát quá nhiều

gắn bó của tác giả với thiên

bũ rừng bison, một nguồn kinh tế chớnh

nhiên.

của người bản thổ Mỹ vùng đồng bằng,

* Hoạt động 3

là một cú đánh sống cũn vào nhiều nền
văn hóa bản thổ Mỹ.

GV: Người da đỏ đã lo lắng

( Nguồn Lịch sử

Hoa kì )

điều gì trước khi bán đất cho
người da trắng?

 Nghệ thuật so sánh, đối lập, nhân hoá, điệp

HS: Đất đai, môi trường bị tàn từ ngữ góp phần làm nổi bật những nội dung đó.
phá.
GV: Vì sao người da đỏ lo lắng
điều đó?
HS: Vì cách sống của họ không

Đàn trâu rừng bên hồ nước bình yên
( NTĐ sưu tầm)

giống với người da trắng, mảnh
đất không phải anh em của họ mà
là kẻ thù của họ, họ lấy từ đất
những gì họ cần, cư xử với mẹ
đất như những vật mua được bán
đi.
GV: Những lo âu ấy phản ánh
sự khác nhau nào trong cách sống
của người da trắng – da đỏ?
HS: Cách sống vật chất thực
5


Giáo án Ngữ văn lớp 6
dụng và cách sống tôn trọng các
giá trị tinh thần, gắn bó với thiên
nhiên.
GV: Đoạn văn có nội dung cơ
bản là gì? đoạn văn lôi cuốn
người đọc bởi các biện pháp tư từ
nào?
HS: So sánh, đối lập, nhân hoá,
điệp từ ngữ.

Sự phát triển của xã hội không có nghĩa
là làm những việc tàn phá môi trường tự

nhiên ( Tranh minh họa sgk Ngữ Văn 6, tập
2, trang 137)

Giáo viên cho HS quan sát
hình ảnh cuộc sống thanh bình,
hòa đồng và gắn bó cùng thiên
nhiên của cộng đồng người da
đỏ.
Bình: Đây là nội dung xuyên
suốt bức thư trữ tình, gợi cảm lại

c, Phần cuối bức thư:
 Khẳng định mạnh mẽ và dứt khoát: Đất là
Mẹ. Điều gì xảy ra với đất tức là xảy ra đối với
con người - những đứa con của đất  triết lý
đúng đắn sâu sắc.

hàm chứa ý nghĩa sâu sắc được
viết ra bằng những lời văn đẹp
như chính cuộc sống của người da
đỏ giữa thiên nhiên máu thịt . Từ
tấc đất, bờ cát, lá thông óng ánh,
hạt sương long lanh, cho đến bãi
đất hoang và tiếng thì thầm của
côn trùng đều là những điều
thiêng liêng trong kí ức của họ.
Và tất cả: dòng nước, không khí,
ngọn gió đều thấm vào hơi thở,
6

Giáo án Ngữ văn lớp 6
cuộc sống của con người. Một sự
giao hoà gắn bó tuyệt đẹp giữa
con người với thiên nhiên, một
tình yêu thiên nhiên lạ kì như có
từ trong máu của người da đỏ thật
đáng cảm phục!

III. Tổng kết:
1. Nội dung:
 Văn bản đặt ra một vấn đề có ý nghĩa toàn
nhân loại: Con người phải sống hoà hợp với thiên
nhiên, phải chăm lo, bảo vệ môi trường và thiên
* Hoạt động 4

nhiên như bảo vệ mạng sống của chính mình.

GV: đọc phần cuối bức thư
Những lời kiến nghị nào được
nhắc tới ở phần cuối bức thư của
thủ lĩnh da đỏ?
HS: - Phải biết kính trọng đất

2.
7

Nghệ thuật:
Giọng văn truyền cảm.

Giáo án Ngữ văn lớp 6
-

đai

Phép so sánh, nhân hoá, điệp ngữ phong

- Đất là Mẹ - điều gì xảy ra phú, đa dạng đựoc sử dụng nhiều.
với đất đai tức là xảy ra với

-

những con đứa của đất.

Bài tập bổ sung: Viết một bài văn ngắn nói về

Ngôn ngữ giàu hình ảnh.

GV: Em hiểu thế nào về lời vấn đề môi trường và con người.
khẳng định “Đất là Mẹ”?
HS: Đất là nơi sản sinh ra
muôn loài, là nguồn sống của
muôn loài.
-

Cái gì con người làm

cho đất nghĩa là làm cho
chính mình vì mình là con

của đất mẹ.
Bình Văn bản khép lại với một
hình ảnh liên tưởng độc đáo. Con
người giản đơn là một sợi tơ
trong cái tổ sống, điều gì con
người làm cho tổ sống là làm
chính mình. Hình ảnh giàu chất
gợi, giọng văn tha thiết, hùng
hồn, thấm đượm cảm xúc đã
khiến cho chân lý cuộc sống vốn
khô khan, khó hiểu trở nên giản
dị, thấm thía vô cùng!
* Hoạt động 5
GV: Theo em, “bức thư” quan
8


Giáo án Ngữ văn lớp 6
tâm và khẳng định điều quan
trọng nào trong cuộc sống con
người?( đã đặt ra một vấn đề như
thế nào?)
GV: “Bức thư...” ra đời cách
đây hơn một thế kỷ nhưng vẫn
đựoc xem là một trong những văn
bản hay nhất nói về môi trường
không chỉ vì nó đề cập đến vấn đề
chung cho mọi thời đại: quan hệ
giữa con người và thiên nhiên mà
còn vì ký do gì?

HS: Vì nghệ thuật viết
GV: Đó là những nét nghệ
thuật nổi bật nào?
Kết: Và bao trùm lên tất cả, nó
đựoc viết bằng sự am hiểu, bằng
trái tim yêu thương mãnh liệt
dành cho đất đai, môi trường
thiên nhiên của tác giả nói riêng
và người dân da đỏ nói chung.
Dặn dò: Soạn bài “Động Phong Nha”

9


Giáo án Ngữ văn lớp 6
Bài tập về nhà : Viết một bài văn nói về tầm quan trọng của môi trường,
mối quan hệ giữa con người - môi trường hiện nay.
* Rút kinh nghiệm :

10