Giáo án Ngữ văn 6 bài 26: Cây tre Việt Nam

Giáo án Ngữ văn lớp 6
Ngày 12 tháng 3 năm 2013

Tiết 109
Cây tre Việt Nam
(Thép Mới)
Hướng dẫn đọc thêm “ Lòng yêu nước”

A. Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức:
- Hình ảnh của cây tre trong đời sống và tinh thần của người Việt Nam.
- Những đặc điểm nổi bật về giọng điệu, ngôn ngữ của bài kí.
2. Kĩ năng
- Đọc diễn cảm và sáng tạo bài văn xuôi giàu chất thơ bàng sự chuyển dịch giọng
đọc phù hợp.
- Đọc – hiểu văn bản kí hiện đại có yếu tố miêu tả, biểu cảm.
- Nhận ra phương thức biểu đạt chính: miêu tả kết hợp biểu cảm, thuyết minh,
bình luận
- nhận biết và phân tích đựoc tác dụng của các phép so sánh, nhân hoá, ẩn dụ.
3. Thái độ.
- Yêu thiên nhiên, đất nước, con người Việt Nam
B. Tài liệu - thiết bị dạy học:
- SGK, SGV, sách tham khảo ngữ văn 6.
- Tranh ảnh

C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy - học:
1. ổn định lớp.
2. Bài cũ: Đoạn kí “Cô Tô” để lại cho em những ấn tượng đặc sắc gì?
3. Bài mới:
Hoạt động 1: tạo tâm thế.
* Thời gian: 2’

* Phương pháp, kĩ thuật: Thuyết trình, vấn đáp
- Hình như mỗi đất nước, mỗi dân tộc đều chọn một loai cây, một loài hoa
riêng để làm biểu tượng. Chẳng hạn: Mía - Cu-Ba, Bạch Dương - Nga, Bồ đề - ấn
Độ, Liễu - Trung Quốc, Đại - Lào, Thốt nốt - Cam-pu-chia, Dừa - In-đô-nê-xi-a,
Bun-ga-ri - xứ sở hoa hồng và Nhật Bản là đất nước của hoa Anh Đào. Đất nước
và dân tộc Việt nam chúng ta, từ bao đời nay, đã chọn cây tre là loại cây tượng
trung, tiêu biểu cho tâm hồn, khí phách, tinh hoa của dân tộc:
1


Giáo án Ngữ văn lớp 6
" Tre xanh,
Xanh tự bao giờ
…
Đất xanh tre mãi xanh màu tre xanh"
Bài họpc này các em sec cùng tìm hiểu "Cây tre Việt Nam"
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung cần đạt
Hoạt động 2.: Tri giác..
I. Đọc- tìm hiểu chung
* Thời gian: 8'
văn bản.
* Phương pháp, kĩ thuật:
Đọc, thuyết trình, vấn
đáp.
1. Tác giả - tác phẩm.
s Dựa vào phần chú thích
a. Tác giả:
- Thép Mới (1925-1991),

trình bày những nét chính - HS tr¶ lêi.
tên khai sinh: Hà Văn
về tác giả?
Lộc, quê: Tây Hồ - Hà
Nội.
- Là nhà báo nổi tiếng,
viết nhiều bút kí, thuyết
minh phim.
b. Tác phẩm:(1956
sHoàn cảnh ra đời của tác
- Bài “Cây tre Việt Nam”
phẩm?
là lời bình cho bộ phim
cùng tên của các nhà điện
ảnh Ba Lan.
- Thông qua hình ảnh cây
tre, bộ phim ca ngợi cuộc
kháng chiến chống thực
dân Pháp của dân tộc ta.
2. Đọc:
- GV hướng dẫn đọc
- HS ®äc, nhËn xÐt.
- GVđọc mẫu
- Gọi HS đọc
s Em hãy nêu đại ý của
- HS nªu, nhËn xÐt, bæ * Đại ý: Cây tre là người
bài?
sung.
bạn thân của nhân dân
Việt Nam. Tre có mặt

khắp mọi vùng đất nước
giúp ích cho con người
trong đời sống hàng ngày,
trong lao động, trong
chiến đấu, trong quá khứ2


Giỏo ỏn Ng vn lp 6

s Tỡm b cc ca bi th?

s Bi vn thuc th loi
gỡ? Ptb?

hin ti - tng lai.
3. B cc: 3 phn
- HS xác định, nhận xét, - T u n chớ khớ nh
bổ sung.
ngi: Tre cú mt khp
ni trờn t nc v cú
nhng phm cht ỏng
quý.
- tip theo -> chung thu:
S gn bú gia tre vi con
ngi Vit Nam trong
cuc sng hng ngy,
trong lao ng.
- tip theo -> anh hựng
chin u: Tre sỏt cỏnh
vi con ngi trong chin

u.
- Cũn li: Tre vn l
ngi bn ca dõn tc
Vit Nam trong hin ti
v trong tng lai.
4. Th loi v phng
- HS suy nghĩ trả lời.
thc biu t:
- Bỳt kớ.
- Miờu t + Thuyt minh
+ Biu cm.
II. c - hiu vn bn:
1. Gii thiu chung v
cõy tre Vit Nam.

Hot ng 3: Phõn tớch.
* Thi gian: 8'
* Phng phỏp, k thut:
Tho lun, vn ỏp, ng
nóo
s Cõy tre c gii thiu
- HS đọc đoạn đầu.
nh th no?
- HS tìm trong văn bản.

s NT?
3

- L ngi bn thõn ca
nụng dõn VN, nhõn dõn

VN.
- Cú mt khp mi ni.
- Dỏng tre: mc mc,
- Mu tre: ti nhn nhn,
- Phm cht: cng cỏp,
do dai, vng chc, thanh
cao, gin d, chớ khớ nh
ngi.
-> Nhõn húa, tớnh t.


Giáo án Ngữ văn lớp 6
s Phẩm chất của tre giống
=> Tre mang phẩm chất
tốt đẹp của con người
phẩm chất của ai? Do vậy - Suy nghÜ tr¶ lêi.
thanh cao, giản dị, bền bỉ.
ta cú thể khẳng định tre
- Suy nghÜ tr¶ lêi, nhËn
như thế nào?
GV liên hệ cây tre trong xÐt, bæ sung.
thơ Nguyễn Duy.
GV: Để làm rừ ý “ Cõy
tre là bạn thõn của nụng
dõn VN, bạn thõn của
nhõn dõn VN”, bài văn đả
đưa ra hàng loạt những
biểu hiện cụ thể. Em hóy:
sTỡm những chi tiết,
hỡnh ảnh thể hịờn rừ sự

2. Tre gắn bó với con
gắn bú của cõy tre đối với
nguời Việt Nam.
con người?
- Búng tre trựm lờn õu
yếm bản làng, xúm thụn.
- Dưới búng tre là cả một
nền văn hoỏ lõu đời,
- Ho¹t ®éng c¸ nh©n.
người dõn dựng nhà,
dựng cửa, vỡ ruộng khai
-trong lao động?
hoang, ăn ở với người.
* Trong lao động: giỳp
người trăm nghỡn cụng
việc, vất vả với người, tre
như cỏnh tay của người
-trong cuộc sống?
nụng dõn.
* Trong cuộc sống:
+ ăn ở với người, đời đời,
kiếp kiếp.
+ Gắn bú với người thuộc
mọi lứa tuổi: (trẻ em chơi
chuyền, nam nữ tõm tỡnh
dưới búng tre, cỏc cụ già
hỳt thuốc bằng điếu tre).
- Tre gắn bú với con
người từ lỳc nằm nụi đến
sTác giả sử dụng biện

khi nhắm mắt.
phỏp nghệ thuật gỡ để núi
-> Nhõn húa, điệp từ, từ
về tre?
4


Giáo án Ngữ văn lớp 6
s Em có nhận xét gì về
cỏch sắp xếp dẫn chứng
minh hoạ?
s Tất cả làm nổi bật phẩm
chất gì của tre?

ngữ gợi cảm, giàu nhạc
tớnh, dẫn chứng từ bao
quỏt -> cụ thể -> khỏi
quỏt.
=> Sự gắn bó, chung thuỷ
của tre với con người.
* Trong chiến đấu:

sĐể khẳng định tre là
đồng chớ chiến đấu của ta
trong kháng chiến. Tỏc - HS nghe.
giả đó đưa ra những hình
ảnh nào để khẳng định vai
trũ của tre?
s Ở đoạn văn này tác giả
đó dựng biện pháp nghệ

thuật gì để miêu tả tre?
bật nổi phẩm chất nào
của tre?
GV : Như vậy tre đó theo
dõn tộc trong suốt chiều
dài lịch sử. Từ ngày đầu
dựng nước cho đến sau
này.
GV lấy dẫn chứng trong
truyền thuyết Thỏnh
Giúng, Lời kêu gọi khỏng HS đọc đoạn 4.
chiến của HCM, ...Tre đó
làm nờn bao chiến thắng
lẫy lừng.
s Với những chiến công
lẫy lừng ấy, tre xứng đỏng
được phong tặng danh
hiệu gỡ?
s Để tổng kết vai trò lớn
lao của cây tre tác giả đã
khái quát như thế nào?
5

- Tre cùng đánh giặc.
- Tre là vũ khí.
- Tre chống lại sắt thép,
xung phong vào xe tăng
đại bác.
- Tre giữ làng, giữ nước.
- Tre hi sinh.

=> Tre thẳng thắn, bất
khuất, anh hựng, dũng
cảm gắn bú với dõn tộc
VN trong cuộc chiến đấu
giữ nước.

-> Tre, anh hựng lao
động! Tre, anh hựng chiến
đấu!
3. Tre gắn bó với người
trong hiện tại và tương
lai
- Làm nên những điệu
nhạc.
- Hình ảnh măng non trên


Giáo án Ngữ văn lớp 6
sEm cú suy nghĩ gì về
hỡnh ảnh măng non trên
huy hiệu của thiếu nhi?

huy hiệu của thiếu nhi.
-> ẩn dụ -> Biểu tượng
của thế hệ trẻ - tương lai
của đất nước.
-> Giá trị của cây tre vẫn
còn sống mãi trong tương
lai.
=> Tre mang đức tớnh

của con người, là tượng
trưng cao quớ của dõn tộc
VN.

s Tre cú vị trớ ntn đối với
dân tộc VN?

s Em có nhận xét gì về
đoạn cuối?
s Trong thời đại CNH HĐH đất nước thì em có
suy nghĩ gì về vị trí của
cây tre?
Hoạt động 4: Tổng kết
* Thời gian: 8'
* Phương pháp, kĩ thuật:
s Em hãy nêu những nét
chính về nội dung, nghệ
thuật của tỏc phẩm?
Hoạt động 5: Luyện tập

III. Tổng kết Ghi nhí
(sgk).

IV. Luyện tập

4. Hướng dẫn học:
- Thuộc ghi nhớ.
- Tìm những câu ca dao tục ngữ, truyện cổ tích nói về cây tre.
- ĐọC: Lòng yêu nước.

6