Giáo án Ngữ văn 6 bài 24: Lượm

Giáo án Ngữ văn 6

Văn bản

LƯỢM
( Tố Hữu)

I. Mục tiêu :
- Hiểu và cảm nhận vẽ đẹp của nhân vật Lượm.
- Những đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ.
- Cảm phục trước sự hy sinh anh dũng của Lượm .
II. Kiến thức chuẩn :
1 kiến thức:
- Vẽ đẹp hồn nhiên vui tươi, trong sáng và ý nghĩa cao cà trong sự hy sinh của nhân vật Lượm
- Tình cảm yêu mến, trân trọng của tác giả giành cho nhân vật Lượm
- Các chi tiết mêu tả trong bài thơ và tác dụng của các chi tiết mêu tả đó
- Nét đặc sắc trong nghệ thuật tả nhân vật kết hợp với tự sự và bộc lộ cảm xúc.
2 Kĩ năng:
- Đọc diễn cảm bài thơ ( bài thơ tự sự được viết theo thể thơ 4 chữ có sự kết hợp giữa các yếu tố
mêu tả, tự sự, biểu cảm và xen lời đối thoại)
- Đọc hiểu bài thơ có sự kết hợp yếu tố tự sự, mêu tả và biểu cảm.
- Phát hiện và phân tích ý nghĩa của các từ láy, hình ảnh hoán dụ và những lời đối thoại trong bài
thơ.
III. Hướng dẫn thực hiện :
Hoạt động của Gv và Hs
Giới thiệu chung

Nội dung kiến thức
I/ Giới thiệu chung:

- HS đọc phần dấu  chú thích

1.Tác giả:

- Gv:Nêu một số nét cơ bản về tác - Tố Hữu(1920-2002) tên thật là Nguyễn Kim Thành,
giả, tác phẩm?

quê ở Thừa Thiên Huế.

- Hs: Trả lời.

- Thơ ông thường viết về người chiến sĩ, mẹ nuôi

- Gv chốt ý cho Hs ghi.

quan, chị lao công, em bé liên lạc.
2. Tác phẩm:
- Hoàn cảnh: “Lượm” viết năm 1949 trong kháng
chiến chống Pháp.


Giáo án Ngữ văn 6

- Thể thơ: bốn chữ
Đọc - hiểu văn bản

II/ Đọc - hiểu văn bản :

- Gv hướng dẫn Hs đọc: Đoạn 1,2 1.Đọc-tìm hiểu từ khó.
đọc với giọng sôi nổi, vui tươi, đoạn 2. Tìm hiểu văn bản
cuối đọc với giọng chậm rãi, sâu a, Bố cục: 3 phần

lắng.

-Từ đầu …“xa dần”: Cuộc gặp gỡ tình cờ của hai chú

- Gv đọc, Hs đọc lại văn bản.

cháu

- Hs giải nghĩa một số từ khó.

-Tiếp -> “Giữa đồng”: Chuyến đi liên lạc cuối cùng,

- Gv: Nêu bố cục của bài thơ (3 phần sự hi sinh của Lượm
)

- Còn lại: Tình cảm của tác giả đối với Lượm.

- Hs: Trả lời.

b, Phương thức biểu đạt: Kể-tả-biểu cảm

- HS đọc 5 khổ đầu.

c,Phân tích

- Gv phát vấn:Hình tượng của nhân
vật nào được đề cập đến trong bài
thơ?
Lượm làm gì? Nếu phân tích hình c1/Hình ảnh của Lượm
ảnh này

theo em cần chú ý đến  Trong buổi gặp gỡ với tác giả




những điểm nào cần phân tích.

- Dáng điệu, trang phục :

- Hs: Dáng điệu, trang phục,�cửTừchỉ,
Loắt
choắt
láy gợi
tả: Nhỏ
nhẹn nhí
lời nói, việc liên lạc và sự hinhắn,
sinh. nhanh Chân
thoăn thoắt
nhảnh gọn gàng đáng yêu

- Gv:Trong buổi gặp gỡ với tác giả, Đầu nghênh nghênh
hình ảnh chú bé Lượm được thể hiện Ca lô đội lệch
qua dáng điệu cử chỉ, lời nói như thế Xắc xinh xinh
nào? Tính cách của Lượm?

- Cử chỉ, lới nói :

- Hs: Tìm câu thơ thể hiện. -> So sánhMồm
sáo vang

gợi huýt
tả:hồn
nhiên, yêu đời,
- Gv phân tích
Nhưham
conthích
chim chích
hoạt động xã hội

- Gv: Tìm những chi tiết miêu tả Nhảy, cười híp mí
lượm lúc đi liên lạc? “Vụt” là loại từ Má đỏ, cháu đi liên lạc
gì? Miêu tả động tác như thế nào? vui hơn ở nhà



“Vèo vèo” là từ tượng hình hay từ
tượng thanh? Ý nghĩa của từ này?

- Lượm đi liên lạc – hi sinh


Giáo án Ngữ văn 6

- Hs: Trả lời

+Lúc dạ,
đi liên
Câu hỏi tu từ:gan
dũnglạc :
cảm, bất chấp nguy hiểm,

- Gv: Phân tích nội dung nghệ
thuật, Vượt qua mặt trận
hoàn thành nhiệm vụ.
cho Hs ghi(Tuy là một cú bé nhỏ Đạn bay vèo vèo



nhắn, nhưng Lượm có tinh thần Sợ chi hiểm nghèo ?
trách nhiệm rất cao. Chú không ngại
băng qua làn đạn của quân thù để
hoàn thành nhiệm vụ. Các từ tượng +Lúc hi sinh
-> Hình ảnh gợi cảm:Lượm

thanh tượng hình đã gợiđãlại
trên lúa
hoákhông
thân vào Nằm
thiên nhiên,
đất nước.

khí chiến tranh ác liệt và tinh thần Tay nắm chặt bông
quả cảm vượt lên hoàn cảnh của Hồn bay giữa đồng
Lượm...)
- Gv: Hình ảnh thơ nào miểu tả sự hi =>Lượm là chú bé liên lạc nhỏ nhắn, hồn nhiên nhí
sinh của Lượm?

nhảnh, yêu đời gan dạ dũng cảm hi sinh vì đất nước

- Hs: Em nằm....
- Gv: Thử cảm nhận về khổ thơ này?

- Hs: Bộc lộ
- Gv bình giảng: Nhà thơ đã hình
dung tư thế ngã xuống của Lượm rất
đẹp, Chú ngã xuống trên cánh đồng c2/Tình cảm của tác giả :
quê hương. Chú dùng hơi thở cuối Ra thế Lượm ơi !
cùng để ngửi hương lúa non “Lúa Thôi rồi, Lượm ơi !
thơm mùi sữa”. Đây là sự liên tưởng Lượm ơi, còn không ?
độc đáo, một dụng ý nghệ thuật của -> Câu biểu cảm:Sự lo lắng, đau đớn, thương mến,
nhà thơ...

trân trọng.

TIẾT 100

- Điệp khúc: Chú bé loắt choắt .. Nghênh nghênh

- Hs đọc phần 2.

-> Khẳng định sự bất tử của Lượm

- Gv: Lời thơ nào thể hiện tình cảm => Nghẹn ngào, đau xót, thương tiếc Lượm vô hạn.
của tác giả đối với Lượm? Đó là kiểu 3.Tổng kết :
câu gì?

a, Nghệ thuật:

- Hs: Trả lời.

- Thể thơ 4 chữ giàu chất dân gian, phù hợp lối kể

- Gv:Khi nghe tin nhà, Tác giả lo

chuyện.


Giáo án Ngữ văn 6

lắng thốt lên:“ Ra thế
Lượm ơi !

- Sử dụng từ láy có giá trị gợi hình, giàu âm điệu.
- Kết cấu đầu cuối tương ứng khắc sâu hình ảnh nhân

Nhà thơ theo dõi mọi biến cố trong

vật.

chuyến liên lạc của Lượm

b, Ý nghĩa: Bài thơ khắc họa hình ảnh một chú bé hồn

“Bỗng lòe chớp đỏ

nhiên, dũng cảm hi sinh vì nhiệm vụ khắng chiến.

Thôi rồi Lượm ơi?

Đồng thời thể hiện tình cảm mến thương cảm phục

Lượm ơi còn không?

của tác giả dành cho chú bé Lượm.

=>Tác giả tưởng như phải chưng

* Ghi nhớ Sgk

kiến cái giây phút đau đớn ấy nên
không kìm lòng được đã thốt lên

III. Hướng dẫn tự học:

lời ...

* Bài thơ “Mưa” (Trần Đăng Khoa)

- Gv:Hình ảnh lượm gợi cho em cảm

1. Giới thiệu chung:

xúc gì ?

- Tác giả sgk

- Hs:Đau đớn, xót xa, trân trọng.

- Tác phẩm:

- Gv: Qua bài thơ em hãy khái quát + Nội dung: Tả cảnh thiên nhiên và cảnh mưa rào ở
nội dung nghệ thuật của bài thơ? nông thôn Bắc bộ vào mùa ha.

- Hs: Trả lời, đọc ghi nhớ.

+ Thể thơ tự do, nhịp thơ ngắn nhanh.

Hướng dẫn tự học

2. Đọc –hiểu văn bản:

* Bài “ Mưa”

a, Đọc

- GV cho HS đọc chú thích (*) sgk.

b, Bố cục: 2 phần

- Nêu 1 số nét tiêu biểu về tgiả, c, Phân tích
tphẩm.

c1/Quang cảnh lúc sắp mưa:

Đọc và tìm hiểu bài thơ.

- Cỏ gà rung tai (1).

Bài thơ tả cơn mưa ở vùng nào? mùa - Ông trời:Mặc chiếc áo giáp đen ra trận.
nào?

- Sấm : Ghé xuống sân.

Cơn mưa được tả qua 2 giai đoạn :

-> Cảnh thiên nhiên chân thực sinh động.

- Lúc sắp mưa, lúc đang mưa.

c2/ Cảnh trong cơn mưa:

Dựa vào trình tự mtả em hãy tìm bố - Mưa rơi lộp bộp
cục ?

- Mưa mù trắng nước

- Hs: 2 đoạn.

- Cóc nhảy

Đ1: Từ đầu .... trọc lóc => quang - Bố đội sấm, đội chớp -> người có tầm vóc lớn lao


Giáo án Ngữ văn 6

cảnh lúc sắp mưa với những hđộng, về tư thế hiên ngang
trạng thái khẩn trương vội vã của cây -> Cơn mưa đẹp đẽ, dữ dội với hình ảnh con người.
cối, loài vật.

- Nghệ thuật miêu tả, nhân hoá, trí tưởng tượng phong

Đ2: Còn lại : = > Cảnh trong cơn phú, tinh tế, quan sát, ẩn dụ khoa trương, cảm nhận
mưa.

thiên nhiên vừa hồn nhiên vừa sâu sắc

- Gv:Em hãy nhận xét về thể thơ,
cách ngắt nhịp gieo vần trong bài thơ
& nêu tdụng đvới việc thể hiện nội
dung ?
- Hs:Thể thơ tự do, Nhịp thơ nhanh 3.Tổng kết:Ghi nhớ sgk/81
dồn dập.Động từ chỉ hđộng khẩn * Bài cũ:
trương.

- Tìm hiểu thêm về tác giả, tác phẩm

=> Nhịp nhanh, mạnh theo từng đợt - Đọc thuộc lòng bài thơ “Lượm”
dồn dập của cơn mưa rào mùa hè.

- Hiểu ý nghĩa bài thơ

- Gv:Tìm hiểu và phân tích nhgệ * Bài mới: Soạn bài “Cô Tô” của Nguyễn Tuân
thuật miêu tả thiên nhiên trong bài
thơ.
- Hs: Trả lời
Gv:Hình ảnh người cha đi cày về ->
nổi bật với dáng vẻ lớn lao vững
vàng giữa khung cảnh thiên nhiên dữ
dội đầy sấm sét trong trận mưa .
- Gv:Qua tìm hiểu bài thơ em hãy
khái quát vài nét về nội dung & nghệ
thuật của bài ?
- HS trả lời, đọc ghi nhớ.

* Bài mới: Chuẩn bị bài “Cô Tô”:
+ N1: Tìm chi tiết thể hiện vẻ đẹp
trong sáng của Cô Tô?
+ N2: Tìm chi tiết miêu tả cảnh mặt
trời mọc?


Giáo án Ngữ văn 6

+ N3: Cảnh sinh hoạt & lao động
trong 1 buổi sáng trên đảo?
E/Rút kinh nghiệm: