Giáo án Ngữ văn 6 bài 10: Ếch ngồi đáy giếng

Tiết 39:

Văn bản

ẾCH NGỒI ĐÁY GIẾNG
( Truyện ngụ ngôn)

I. Mục tiêu:

Giúp HS.

1. Kiến thức: - Đặc điểm nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm ngụ
ngôn.
- Ý nghĩa giáo huấn sâu sắc của truyện ngụ ngôn.
- Nghệ thuật đặc sắc của truyện: Mượn chuyện loài vật để nói chuyện con
người, ẩn bài học triết lí; tình huống bất ngờ, hài hước, độc đáo.
2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu văn bản truyện ngụ ngôn.
- Liên hệ các sự việc trong truyện với những tình huống, hoàn cảnh thực tế.
- Kể lại được truyện.
3. Thái độ: - Giáo dục học sinh tinh thần học hỏi, mở mang kiến thức để có thể
nhìn xa trông rộng nhiều vấn đề của cuộc sống .
II. Chuẩn bị:
1. GV: - Đọc và nghiên cứu bài. Bảng phụ ghi bài tập.
2.HS:

- Đọc và soạn bài theo câu hỏi SGK.

III. Tiến trình tổ chức dạy - học.
1. Kiểm tra bài cũ (5’)
-Văn bản Ông lão đánh cá và con cá vàng phản ánh nội dung gì ?
2. Các hoạt động dạy - học (35’).

Hoạt động của thầy và trò

TaiLieu.VN

Nội dung kiến thức

Page 1


HĐ 1: Tìm hiểu khái niệm truyện I. KHÁI NIỆM TRUYỆN NGỤ NGÔN (3’)
ngụ ngôn.
- Là truyện kể bằng văn xuôi hoặc văn vần,
- HS đọc chú thích *
mượn chuyện về loài vật, đồ vật hoặc về
chính con người để nói bóng gió kín đáo
? Thế nào là truyện ngụ ngôn?
chuyện con người nhằm khuyên nhủ, răn
dạy người ta bài học nào đó trong cuộc sống.
- HS: Trả lời.
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
HĐ 2: Tìm hiểu văn bản.

1. Đọc - Tìm hiểu chú thích ( 3’)

- GV đọc mẫu
- HS đọc
? Chú thích 2 -3 giải nghĩa theo cách
nào?
- HS: Cách dùng từ đồng nghĩa.
- GV: Lưu ý HS đây là văn bản ngắn,

phần mở truyện gắn liền với thân
truyện.

2. Phân tích ( 24’)

? Truyện kể về ai ? ( Một chú Ếch )

a. Con ếch khi ở trong giếng.

? Có mấy sự việc xoay quanh nhân vật
chú ếch này ?

* Hoàn cảnh sống:

- HS: Hai sự việc: Kể chuyện ếch khi ở
- Sống lâu ngày trong một cái giếng.
trong giếng; ếch khi ra khỏi giếng.
? Mở đầu văn bản giới thiệu môi
trường sống của Ếch ở đâu ?

- Xung quanh là những con vật nhỏ bé.
à môi trường sống của Ếch nhỏ hẹp.

? Giếng là một không gian như thế nào?
- HS: Trật hẹp, không thay đổi

TaiLieu.VN

Page 2

? Em có nhận xét gì về môi trường sống
của Ếch ?
- Hàng xóm của Ếch gồm có những ai ?
- HS: vài con nhái, cua, ốc -> là những
con vật nhỏ bé, còn Ếch chỉ cần kêu ồm
ộp là khiến những con vật kia hoảng sợ
? Trong môi trường ấy Ếch có tầm nhìn
và hiểu biết như thế nào ?
? Tác giả dân gian sử dụng nghệ thuật
gì để diễn tả nhận thức của Ếch ?
? Tác dụng của biện pháp nghệ thuật
này ?

- Ếch: tưởng trời bé bằng chiếc vung, còn
mình thì oai như một vị chúa tể

GV bình: Sống trong môi trường nhỏ
à Nghệ thuật so sánh: làm nổi bật hiểu biết
bé, tầm nhìn lại hạn hẹp, ít hiểu biết
nông cạn nhưng lại huênh hoang của Ếch.
khiến cho Ếch không biết mình là ai,
nên dẫn đến "mục hạ vô nhân"- dưới
con mắt không coi ai ra gì- và tỏ ra kiêu
căng, ngạo mạn, không biết mình biết
người.
? Nói về tầm nhìn và hiểu biết của Ếch,
nhưng tác giả dân gian ám chỉ ai ?
- HS: nói về con người, con người sống
trong môi trường hạn hẹp cũng dễ khiến

người ta không biết mình, biết người
- Theo em với cách nhìn nhận về thế
giới xung quanh của Ếch thì điều tất
yếu nào sẽ sảy ra ?
- HS: Chính Ếch sẽ tự hại mình
? Việc Ếch ra khỏi giếng do ý muốn chủ
TaiLieu.VN

Page 3


quan hay khách quan ?
? Em có nhận xét gì về môi trường sống
của Ếch lúc này ?
? Ếch có nhận ra sự thay đổi đó không ?
? Ếch có thái độ và hành động nào?
? Tại sao Ếch lại có thái độ " nhâng
nháo" và " chẳng thèm để ý" như thế ?
? Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ
thuật gì để diễn tả thái độ và hành động
của Ếch? Tác dụng của biện pháp nghệ
thuật ấy ?
? Kết cục chuyện gì đã sảy ra với Ếch ?
Nguyên nhân dẫn đến cái chết của Ếch
là gì ?
? Truyện kể về một con Ếch nhưng thực
chất nói về ai ?

b. Ếch khi ra khỏi giếng:

- Môi trường sống thay đổi : hẹp à rộng .

- GV cho học sinh thảo luận nhóm theo
bàn.
- GV giao nhiệm vụ: Truyện "Ếch ngồi
đáy giếng" ngụ ý phê phán điều gì,
khuyên răn điều gì ?
- HS: Các nhóm thảo luận, ghi ra phiếu
học tập

- Ếch: nghênh ngang , nhâng nháo, chủ quan,
kiêu ngạo.
-> Ếch bị trâu giẫm chết.

àTác giả sử dụng từ láy, nghệ thuật nhân
- HS: Đại diện nhóm lên bảng gắn
phiếu học tập -> Nhóm khác nhận xét- - hóa: khắc họa rõ tính cách kiêu ngạo không
coi ai ra gì .
- GV nhận xét, kết luận.
- Qua nội dung bài học em rút ra được
TaiLieu.VN

Page 4


iu gỡ cho bn thõn ?
GV bỡnh: Trong cuc sng, ta luụn
phi thng xuyờn hc tp, m mang
hiu bit, khiờm tn.

3. Bi hc:

? Thnh ng :" ch ngi ỏy ging" cú
ni dung gỡ, c vn dng vo trng
hp no ?
- HS c ghi nh SGK.
HĐ3: Hớng dẫn học sinh
luyện tập :
? Hãy tìm và gạch chân 2 câu
văn trong văn bản mà em cho
là quan trọng nhất trong việc
thể hiện nội dung, ý nghĩa của
truyện ?
- Khụng c ch quan kiờu ngo, dự mụi
trng no, hon cnh no cng phi c gng
- HS trả lời.
hc hi m rng kin thc, hiu bit .
* Ghi nh : sgk .
IV. LUYN TP :
Bi tp 1 :
- " ch c tng bu tri trờn u ch bộ
bng chic vung v nú thỡ oai nh mt v
chỳa t"
- " Nú nhõng nhỏo a cp mt nhỡn lờn bu
tri, tr thốm..gim bp "

TaiLieu.VN

Page 5

3.Củng cố (3’)
- Nhắc lại khái niệm truyện ngụ ngôn.
- Truyện Ếch ngồi đáy giếng nêu lên bài học gì ?
A. Không nên hống hách mà mang vạ vào thân .
B. Sống phải có tư tưởng, lập trường
C. Phê phán những kẻ hiểu biết hạn hẹp, khuyên nhủ con người phải mở
rộng hiểu biết, không được chủ quan, kiêu ngạo. (*)
D. Cả 3 phương án trên đều đúng .
4. Hướng dẫn học ở nhà ( 2’)
- Đọc lại văn bản, tập kể diễn cảm câu chuyện theo đúng trình tự các sự việc.
- Tìm 2 câu trong văn bản mà em cho là quan trọng nhất trong việc thể hiện
nội dung, ý nghĩa của truyện.
- Tìm và đọc thêm các truyện ngụ ngôn khác.
- Đọc và soạn bài: Thầy bói xem voi.

TaiLieu.VN

Page 6