Giáo án Ngữ văn 7 bài 23: Đức tính giản dị của Bác Hồ

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (102.33 KB, 10 trang )

Giáo án Ngữ văn lớp 7
TUẦN 26
TIẾT 93 –VĂN BẢN

ĐỨC TÍNH GIẢN DỊ CỦA BÁC HÔ
(Phạm Văn Đồng)
A. KẾT QUẢ CẦN ĐẠT:
1. Kiến thức: Giúp HS thấy được đức tính giản dị là phẩm chất cao quý của
Bác Hồ được biểu hiện trong lối sống, trong quan hệ với mọi người, trong
việc làm và trong sử dụng ngôn ngữ nói, viết.
- Nắm sơ giản về tác giả Phạm Văn Đồng.
- Thấy được cách nêu dẫn chứng và bình luận, nhận xét: giọng văn sôi nổi,
nhiệt tình của tác giả.
2. Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng đọc – hiểu văn bản nghị luận xã hội.
- Đọc diễn cảm và phân tích nghệ thuật nêu luận điểm và luận chứng trong
văn bản nghị luận.
B. CHUẨN BỊ:
-GV nghiên cứu bài, soạn bài, chuẩn bị tranh ảnh minh họa về tác giả và về Bác.
- HS học bài cũ, đọc văn bản và soạn bài mới.
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ:
*Câu hỏi: Nêu trình tự lập luận của văn bản “Sự giàu đẹp của tiếng Việt ”?

3. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG

-1-

Giáo án Ngữ văn lớp 7

Hoạt động 1:

I. TÌM HIỂU CHUNG

-GV đọc mẫu một đoạn và cho 2 HS 1. Đọc, tìm hiểu từ kho
đọc văn bản, GV nhận xét.
*Từ kho: (SGK)
- Lưu ý HS đọc với giọng rõ ràng,
mạch lạc, chú ý đọc những câu văn
thể hiện tình cảm của tác giả đối với
Bác.
- Từ khó theo 7 chú thích ở sgk.

2. Tác gia

? Hãy nên tóm tắt vài nét về tác giả? Phạm Văn Đồng ( 1906 – 2000 ) – một
nhà cách mạng nổi tiếng, nhà văn hóa
Tác phẩm?
- Những tp của PVĐ hấp dẫn người lớn. Ông là học trò ưu tú và là một cộng
đọc bằng tư tưởng sâu sắc, tình cảm sự gần gũi của CT HCM. Ông từng là
sôi nổi, lời văn trong sáng.

Thủ tướng Chính phủ trên ba mươi
năm. Tác phẩm:
- Văn bản trích từ bài “CT HCM, tinh
hoa

và khi phách của dân tộc, lương tâm
của thời đại” – diễn văn trong Lễ ki

? Em hãy cho biết bài văn nghị luận niệm 80 năm ngày sinh CH HCM.
về vấn đề gì? Nêu luận điểm chính 3. Bố cục và trình tự lập luận
của toàn bài trong đoạn mở đầu?
- Đối tượng và đề tài nghị luận
được bộc lộ

- Văn bản là một đoạn trích nên
không đủ
thành phần của một bài văn nghị luận

ở tên bài và ở câu mở đầu đoạn văn thông thường, có thể nhận ra bố cục hai
phần sau:
1.
+ Đức tính giản dị của Bác Hồ.

-Mở bài: (Từ đầu đến “trong sáng,

+ …sự nhất quán……..của Hồ Chủ thanh

-2-

Giáo án Ngữ văn lớp 7
Tịch”.

bạch, tuyệt đẹp”)

? Để làm rõ đức tính giản dị của Bác  Sự nhất quán giữa cuộc đời cách
Hồ, t/g đã chứng minh ở những

mạng

phương diện nào trong đời sống và vớicuộc sống gian dị của Hồ Chủ
con người Bác?

tịch.

-Bữa ăn hằng ngày, nhà ở, việc làm, -Thân bài: (phần còn lại)
lời nói, bài viết.

=> Đức tính giản dị của Bác thể hiện

? Hãy cho biết bài văn lập luận theo trong sinh hoạt, cuộc sống, việc làm.
trình tự nào trên cơ sở đó nêu bố cục
của bài văn?
Hoạt động 2:
Bước 1:

II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN

-HS đọc kĩ hai đoạn đầu của văn bản.

1. Nhận định về đức tính gian dị của

? trong phần mở đầu của văn bản, tác
giả đã viết hai câu văn:

Bác
Hồ

- Một câu nêu nhận xét chung.
- Một câu giải thích nhận xét ấy.
? em hãy cho biết đó là những câu văn
nào?
? Em hãy cho biết nhận xét được nêu
thành luận điểm ở câu thứ nhất là gì?

- Điều rất quan trọng…..của Hồ Chủ
Tịch.
- Rất lạ lùng…..trong sáng, thanh
bạch
tuyệt đẹp.

- Luận điểm này đề cập đến hai phạm  Luận điểm: “Sự nhất quán giữa
vi đời sông của Bác, đó là đời sống

đời hoạt

cách mạng to lớn và đời sống hằng động chính trị lay trời chuyển đất với
ngày gian dị.
đời sống bình thường vô cùng giản dị
? Em nhận thấy văn bản này tập trung và khiêm tốn của Bác”.
làm nổi rõ phạm vi đời sống nào của
Bác?
? Trong đời sống hằng ngày, đức tính

-3-

Giáo án Ngữ văn lớp 7
giản dị của Bác được tác giả nhận
định bằng những từ (tính tư) nào?
trong các từ đó, từ nào thâu tóm được
đức tính giản dị của Bác? Vì sao?
? Qua phần nhận định của tác giả về
đức tính giản dị của Bác, em nhận  T/g tin ở nhận định của mình; ngợi
thấy tác giả có thái độ như thế nào? ca Bác.
Lời văn nào thể hiện thái độ ấy?
Bước 2:
- HS chú ý phần văn bản tiếp theo,
từ “Con
người của Bác” đến “Nhất, Định, 2. Đức tính gian dị của Bác Hồ
Thắng, Lợi!”.
? Trong phần văn bản này, tác giả đã
đề cập đến những phương diện trong
đời sống và con người giản dị của
Bác, đó là những phương diện nào?
- Giản dị trong lối sống (bữa ăn,
nơi ở, sinh
hoạt); quan hệ với mọi người (người -Con người của Bác giản dị như thế
giúp việc, các cháu ở MN, khách nào,, mọi người chúng ta đều biết: bữa
quôc tế); việc làm (lời nói, bài viết).

cơm, đồ dùng, cái nhà, lối sống.”

? Để triển khai luận điểm Bác Hồ
sống gian dị ở đoạn đầu phần thân

bài, tác giả đã dùng thao tác chứng
minh. Em hãy xác định câu văn thể
hiện định hướng chung cho lập luận
chứng minh của T/g?

a) Gian dị trong đời sống

? Để chứng minh Bác giản dị trong *Bữa ăn:

-4-

Giáo án Ngữ văn lớp 7
bữa ăn, tác giả đã đưa ra những dẫn - Bữa cơm chỉ vẹn vẹn vài ba món.
chứng nào? em có nhận xét gì về các - Lúc ăn, Bác không để rơi vãi một hạt
dẫn chứng mà tác giả đưa ra?

cơm.

? “Ăn xong, bát sạch mọi hạt cơm, - Ăn xong, bát sạch mọi hạt cơm, thức
thức ăn còn lại được sắp xếp tươm ăn còn lại được sắp xếp tươm tất.
tất” và lời bình luận của tác giả cho => thể hiện thái độ quý trọng của Bác
thấy thái độ của Bác ntn?

đối với người lao động và kính trọng

- Không đề rơi vãi một hạt cơm vì người phục vụ.
Bác coi
hạt cơm là kết tinh mồ hôi, nước mắt
của người làm ruộng một nằng hai

sương. Bác giữ bát ăn sạch không sót
hạt cơm, thức ăn còn lại Bác sắp xếp
tươm tất vì Bác kính trọng người
phục vụ. Đây cũng là nét đẹp trong *Nơi ở:
lối sống giản dị của Bác.

- Nhà sàn “vẹn vẹn….ba phòng..”;

? Nhà Bác ở rất giản dị được chứng “luôn …..thơm của hoa vườn”.
minh bằng những chi tiết nào?

=> sống thanh bạch và tao nhã biêt bao.

? Tác giả đã bình luận như thế nào về
đời sống của Bác trong ngôi nhà đó?

*Sinh hoạt:
- Bác là người làm việc suốt đời, suốt

? T/g đã làm rõ lối sống sinh hoạt của ngày, tư việc lớn đến việc nhỏ.
Bác bằng những điểm nào?

- Bác cố gắng tự mình làm việc, người
giúp việc và phục vụ Bác có thể đếm
được trên đầu ngón tay (nghĩa là rất ít).
=> Bác sống rất giản dị.

?Những dẫn chứng này khẳng định  chứng cứ phong phú, cụ thế, xác
điều gì ở Bác?

thực, đáng tin cậy => Dễ hiểu và giàu

-5-

Giáo án Ngữ văn lớp 7
? Em có nhận xét như thế nào về sức thuyết phục.
những chứng cứ mà tác giả đưa ra để
làm rõ sự giản dị của Bác trong lối
sống?
- Những chứng cứ giàu sức thuyết
phục, vì:
+ phong phú, phản ánh được nhiều
mặt.

b) Gian dị trong quan hệ với mọi

+ cụ thể, xá thực, đáng tin cậy.

người

+ chứng cứ được bảo đảm bằng mối

- Viết thư cho một đồng chí.

quan hệ gần gũi, lâu dài,gắn bó của

- Nói chuyện với các cháu miền Nam.

t/g và CT HCM.

- Đi thăm nhà tập thể của công nhân,
tư nơi

- Quan hệ với mọi người là một làm việc đến phòng ngủ nhà ăn.
phương
diện thể hiện sự giản dị của Bác Hồ.

- Việc gì tự làm được thì không cần
người

? Để thuyết phục bạn đọc về sự giản khác giúp.
dị của Bác trong quan hệ với mọi
người, tác giả đã nêu những chi tiết cụ
thể nào?

- Đặt tên cho người phục vụ: Trường,
Kì,
Kháng, Chiến, Nhất, Định, Thắng, Lợi.
 Tỉ mỉ, trân trọng và yêu quý tất
ca.

? Em có nhận xét gì về cách đưa dẫn
chứng trong đoạn này? Qua các dẫn
chứng này em thấy hiểu thêm điều gì
về thái độ, tình cảm của Bác đối với
mọi người?
? trong đoạn văn này, tác giả đã dùng
hình thức chứng minh kết hợp với

-6-

Giáo án Ngữ văn lớp 7
bình luận và biểu cam, em hãy chi ra
các câu văn bình luận, biểu cảm và
nêu tác dụng của các câu văn đó?
- Khẳng định lối sống giản dị của
bác.
- Bày tỏ tình cảm quý trọng của
người viết.
- Tác động tới tình cảm, cảm xúc
của người
đọc, người nghe.
- GV: Ở đoạn văn tiếp theo, tác
gia giai
thích và bình luận về lí do và ý
nghĩa đức tính gian dị của Bác.
? Em hiểu gì về li do lối sống giản dị
của Bác Hồ từ lời giải thích của tác
giả?

BH sống…

vì

Người sống …

Vế 1(KQ)

Vế 2(NN)

-Bác sống giản dị vì cuộc đời Bác  Suy luận ngược chiều.
luôn gắn liền và được tôi luyện trong
cuộc đấu tranh gian khổ của nhân
dân

Đời sống…

với đời sống …
càng …

V1(đ/s vật chất)

V2(đ/s tinh

? Em hiểu thế nào về ý nghĩa của lối thần)
sống giản dị của Bác Hồ từ lời bình  Suy luận tương đồng thuận chiều.
luận của tác giả?
-Là phẩm chất cao quý tuyệt đẹp của c. Gian dị trong noi và viết
đời sống thật sự văn minh mà mọi
- Không có gì quý hơn độc lập tự do.
người cần noi theo.
?* Ở đoạn văn này, tác gia đã dùng

- Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt
Nam

những phép lập luận nào để người

-7-

Giáo án Ngữ văn lớp 7
đọc hiểu sâu sắc hơn về đức tính là một, sông có thể cạn, núi có thể mòn,
gian dị của Bác?

song chân lí ấy không bao giờ thay đổi.

? Quan những lời giải thích và bình
luận trên đây, em có nhận xét gì?
- Sâu sắc, sát, đúng với con người
Bác.
- Mang cảm xúc ngưỡng vọng.

 Vì no xuất phát từ tấm lòng Bác:
muốn
cho quần chúng nhân dân hiểu được,
nhớ được, làm được.

-GV: Để mọi người hiểu đầy đủ,
trọn vẹn hơn về đức tính gian dị
của Bác, ở đoạn văn cuối, cố Thủ
tướng PVĐ đã đề cập đến tính chất
gian dị trong lời noi và viết của Bác.
? em hãy cho biết tác giả đã dẫn  Dẫn chứng tiêu biểu, xác thực.
những câu nói nào của bác
? Tác giả đã giải thích lí do Bác nói
giản dị như thế nào?
 Vì muốn cho quần chúng nhân

dân hiểu
được, nhớ được, làm được.
 dễ hiểu, dễ đi vào lòng người =>
co sức tập hợp và lôi cuốn, cam hoa
lòng người.
? Tại sao tác giả dùng những câu nói
này để chứng minh cho sự giản dị
trong cách nói và viết của Bác?
- Đó là những câu nói nổi tiếng về nội
dung ý nghĩa và ngắn gọn,dễ nhớ, dễ

3. Đặc sắc nghệ thuật nghị luận
- Định hướng các vấn đề cần chứng
minh rất

-8-

Giáo án Ngữ văn lớp 7
thuộc.

rõ ràng.

- Mọi người dân đều biết, đều thuộc

- Dẫn chứng tiêu biểu, xác thực nên

và hiểu câu nói này.

có sức

? T/g có lời bình luận như thế nào về thuyết phục cao.
tác dụng của lối nói giản dị sâu sắc củ

- Chọn lọc vấn đề chứng minh rất

Bác Hồ?
-Những chân lí…..anh hùng

điển
cách hình,tiêu biểu.

mạng.
? Em hiểu gì về ý nghĩa của lời bình
luận này?
- Đề cao sức mạnh phi thường của

- Chứng minh kết hợp bình luận và

lối nói

đánh giá

giản dị và sâu sắc của Bác, đó là sức làm cho đoạn văn thêm sinh động.
mạnh lòng yêu nước, ý chí cách mạng  Triển khai luận cứ mạch lạc, lập
trong quần chúng nhân dân.

luận chặt chẽ, nhận xét sâu sắc. Dẫn

 Khẳng định tài năng có thể viết chứng cụ thể, tiêu biểu, được sắp xếp

giản dị về
những điều lớn lao của Bác Hồ.

thành một hệ thống hợp lí co sức
thuyết phục lớn.

Bước 3:
? Trong nghệ thuật nghị luận của tác III.

Tổng kết:

giả ở văn bản này, chúng ta thấy có

1. Nội dung:

những ưu điểm nổi bật nào?

2. Nghệ thuật:

 Ghi nhớ (sgk)

- Riêng về đồ dùng, tác giả không
chứng
minh vì ai cũng biết bộ quần áo nâu
giản dị Bác thường hay mặc, đôi dép
cao su Bác thường đi và chiếc quạt
nan Bác thường dùng…

-9-

Giáo án Ngữ văn lớp 7
? Tác dụng của việc kết hợp chứng
minh với bình luận và đánh giá trong
bài văn?
? Em hãy nêu khái quát đặc sắc nghệ
thuật lập luận trong bài văn ?

Hoạt động 3:
? Nêu tóm tắt giá trị nội dung và nghệ
thuật của bài nghị luận?
? Em hãy tìm một số ví dụ để chứng
minh sự giản dị trong thơ văn Bác.
? Qua văn bản nghị luận “Đức tính
gian dị của Bác Hồ”,Em hiểu thế nào
là đức tính giản dị và ý nghĩa của nó
trong cuộc sống? Em có những hiểu
biết mới mẻ, sâu sắc nào về Bác? Em
học được gì từ cách nghị luận của tác
giả?
(- Một số học sinh tự bộc lộ.)
D. CỦNG CỐ – DẶN DÒ:
- Trình tự lập luận của bài văn?
- Nội dung và nghệ thuật của văn bản?
- HS học bài cũ, chuẩn bị tiết 94.

- 10 -

Giáo án Ngữ văn 7 bài 23: Đức tính giản dị của Bác Hồ

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về