Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.12 MB, 143 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI
===== o0o =====
NGUYỄN HẠNH TRANG
KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ KẾT QUẢ
KINH DOANH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN TƯ VẤN
XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH VẬT LIỆU XÂY DỰNG
LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ
HÀ NỘI – NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI
===== o0o =====
NGUYỄN HẠNH TRANG
KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ KẾT QUẢ
KINH DOANH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN TƯ VẤN
XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH VẬT LIỆU XÂY DỰNG
CHUYÊN NGÀNH : KẾ TOÁN
MÃ SỐ
: 60 34 03 01
LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS,TS. NGUYỄN PHÚ GIANG
HÀ NỘI – NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu trên là của riêng tôi. Các kết quả trong
luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và chưa từng được ai công bố trong bất
kỳ công trình nào khác. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Hà Nội, ngày… tháng …năm 2018
Tác giả luận văn
Nguyễn Hạnh Trang
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu trên là của riêng tôi. Các kết quả
trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và chưa từng được ai công bố
trong bất kỳ công trình nào khác. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Hà Nội, ngày 10 tháng 8 năm 2018
Tác giả luận văn
Nguyễn Hạnh Trang
ii
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của tập
thể cán bộ khoa sau đại học, giảng viên trường Đại Học Thương Mại đã truyền đạt
cho tôi những kiến thức quý báu trong suốt quá trình học tập tại trường.
Xin được gửi lời cảm ơn tới Ban Giám đốc, các phòng ban và cán bộ công
nhân viên Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng đã tạo mọi
điều kiện thuận lợi cho tôi khảo sát nghiên cứu thực tế để hoàn thành luận văn.
Đặc biệt, Tôi cũng bày tỏ lòng cảm ơn chân thành và sâu sắc đến PGS,TS.
Nguyễn Phú Giang, người đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi hoàn thành luận
văn “Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần tư
vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng”
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Tác giả luận văn
Nguyễn Hạnh Trang
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.....................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN..........................................................................................................ii
MỤC LỤC..............................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT....................................................................vi
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU.....................................................................vii
PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài.........................................................................................1
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài..................................................................2
3. Mục tiêu nghiên cứu..............................................................................................4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài.........................................................4
5. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................................5
6. Kết cấu luận văn....................................................................................................7
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN DOANH
THU, CHI PHÍ VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP.........8
1.1. Một số vấn đề lý thuyết cơ bản về doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh
trong doanh nghiệp....................................................................................................8
1.1.1. Khái niệm và phân loại doanh thu..............................................................8
1.1.2. Khái niệm và phân loại chi phí..................................................................11
1.1.3. Kết quả kinh doanh...................................................................................16
1.2. Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp............17
1.2.1. Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh theo quy định của chuẩn
mực kế toán Việt Nam (VAS)....................................................................................17
1.2.2. Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh theo quy định của chế độ
kế toán Việt Nam (Thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ Tài chính)
................................................................................................................................. 28
iv
1.3. Kế toán doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh theo chuẩn mực kế toán quốc tế
và hệ thống kế toán của một số quốc gia trên thế giới.............................................39
1.3.1. Kế toán doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh theo chuẩn mực kế toán
quốc tế..................................................................................................................... 39
1.3.2. Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh theo hệ thống kế toán
của một số quốc gia trên thế giới............................................................................44
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1........................................................................................51
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ VÀ KẾT
QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN TƯ VẤN XÂY DỰNG
CÔNG TRÌNH VẬT LIỆU XÂY DỰNG.............................................................52
2.1. Tổng quan về Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng......52
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty cổ phần tư vấn xây dựng
công trình vật liệu xây dựng....................................................................................52
2.1.2. Đặc điểm hoạt động kinh doanh của Công ty cổ phần tư vấn xây dựng
công trình vật liệu xây dựng....................................................................................53
2.1.3. Tổ chức công tác kế toán tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình
vật liệu xây dựng.....................................................................................................56
2.2. Thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ
phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng.................................................64
2.2.1. Kế toán doanh thu.....................................................................................64
2.2.2. Kế toán chi phí kinh doanh........................................................................72
2.2.3. Kế toán kết quả kinh doanh.......................................................................85
2.3. Đánh giá thực trạng doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ
phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng.................................................86
2.3.1. Đánh giá chung.........................................................................................86
2.3.2. Đánh giá về thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh
tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng..........................88
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2........................................................................................94
v
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN DOANH THU,
CHI PHÍ VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN TƯ VẤN
XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH VẬT LIỆU XÂY DỰNG.......................................95
3.1. Quan điểm hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh
doanh....................................................................................................................... 95
3.1.1. Những yêu cầu cơ bản hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết qủa
kinh doanh tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng.......95
3.1.2. Nguyên tắc của việc hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết
kinh doanh............................................................................................................... 95
3.2. Một số giải pháp hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh
tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng..........................96
3.2.1. Hoàn thiện phân loại và quản lý doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh
tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng..........................96
3.2.2. Hoàn thiện vận dụng hệ thống tài khoản và hạch toán doanh thu, chi phí
và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây
dựng........................................................................................................................ 98
3.2.3. Hoàn thiện hệ thống sổ kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh
tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng........................103
3.3. Một số điều kiện để hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh
doanh tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng.............106
3.3.1. Đối với nhà nước và các cơ quan chức năng..........................................106
3.3.2. Đối với bản thân Công ty Cổ phần Tư vấn Xây dựng Công trình vật liệu
xây dựng................................................................................................................ 107
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3......................................................................................109
KẾT LUẬN..........................................................................................................110
TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC PHỤ LỤC
vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Viết tắt
BHTN
BHXH
BHYT
DN
GTGT
KPCĐ
KTTC
SXKD
TSCĐ
Từ viết tắt
Bảo hiểm thất nghiệp
Bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm y tế
Doanh nghiệp
Giá trị gia tăng
Kinh phí công đoàn
Kế toán tài chính
Sản xuất kinh doanh
Tài sản cố định
vii
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BI
ỂU
STT
Tên bảng
1
Sơ đồ 1.1. Trình tự kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp
dịch vụ
2
Sơ đồ 1.2. Trình tự kế toán doanh thu hoạt động tài chính
3
Sơ đồ 1.3. Trình tự kế toán thu nhập khác
4
Sơ đồ 1.4. Trình tự kế toán các khoản giảm trừ doanh thu
5
6
7
8
9
10
Sơ đồ 1.5. Trình tự kế toán giá vốn hàng bán theo phương
pháp kê khai thường xuyên
Sơ đồ 1.6. Trình tự kế toán chi phí bán hàng
Sơ đồ 1.7. Trình tự kế toán tập hợp chi phí quản lý doanh
nghiệp
Sơ đồ 1.8. Trình tự kế toán chi phí tài chính
Sơ đồ 1.9. Trình tự kế toán chi phí khác
Sơ đồ 1.10. Trình tự kế toán chi phí thuế thu nhập doanh
nghiệp
11
Sơ đồ 1.11. Trình tự kế toán kết quả kinh doanh
12
Sơ đồ 2.1. Quy trình tổ chức bán hàng tại Công ty cổ phần tư
vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng
13
Sơ đồ 2.2. Bộ máy quản lý của Công ty Cổ phần Tư vấn Xây
dựng Công trình vật liệu xây dựng
14
Sơ đồ 2.3. Tổ chức bộ máy kế toán tại Công ty cổ phần tư vấn
xây dựng công trình vật liệu xây dựng
15
16
17
Sơ đồ 2.4. Trình tự ghi sổ kế toán hình thức kế toán trên máy
vi tính
Sơ đồ 2.5. Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức Nhật ký
chung
Bảng 2.1. Tổng hợp số liệu doanh thu và thu nhập Quý 1/2018
của công ty
viii
STT
Tên bảng
18
Bảng 2.2. Tổng hợp chi phí toàn Công ty Quý 1/2018
19
Bảng 2.3. Tổng hợp kết quả hoạt động kinh doanh toàn công
ty Quý 1/2018
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Với nền kinh tế thị trường cạnh tranh khốc liệt như hiện nay, để tồn tại và
phát triển một cách bền vững trước hết các doanh nghiệp cần phải nhận thức đầy đủ
sự chuyển biến mang tính đột phá của nền kinh tế thị trường ở tầm vĩ mô. Đồng thời
mỗi doanh nghiệp cần không ngừng tổ chức sản xuất, cải tiến mẫu mã, nâng cao
chất lượng sản phẩm, chất lượng dịch vụ, mặt khác các doanh nghiệp cần phải áp
dụng các biện pháp quản lý khoa học tiên tiến để giảm chi phí, hạ giá thành, nâng
cao khả năng cạnh tranh trên thương trường. Trong hệ thống các công cụ quản lý
doanh nghiệp thì kế toán là một trong những công cụ quản lý hữu hiệu nhất, giúp
cho các nhà quản trị doanh nghiệp có được những thông tin chính xác, trung thực và
khách quan. Từ đó có thể đưa ra được những quyết định kinh tế, tài chính khách
quan và hiệu quả. Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh là một nội dung
trọng tâm của công tác kế toán, quan trọng có ảnh hưởng mang tính quyết định đến
vai trò của kế toán trong hệ thống công cụ quản lý kinh tế của doanh nghiệp.
Mặt khác, trong những năm qua hệ thống kế toán Việt Nam đã có những cải
cách căn bản phù hợp với xu thế hội nhập kinh tế quốc tế. Nhà nước đã ban hành
luật kế toán, hệ thống chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán. Tuy vậy, hệ thống kế toán
hiện nay chỉ trình bày một cách tổng quát về nội dung và phương pháp kế toán
doanh nghiệp nói chung, chưa đề cập đến những vấn đề cụ thể, chi tiết kế toán
doanh nghiệp mang tính đặc thù.
Với hoạt động sản xuất kinh doanh tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng
công trình vật liệu xây dựng thì công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh
doanh vừa mang nét chung của kế toán doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh tại
doanh nghiệp nói chung, nhưng đồng thời mang nét riêng của công ty kinh doanh
trong lĩnh vực sản xuất xây lắp.
Để có thể góp phần hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh
doanh trong các doanh nghiệp nói chung và tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng
2
công trình vật liệu xây dựng nói riêng, với sự hướng dẫn tận tình của PGS,TS.
Nguyễn Phú Giang tôi đã mạnh dạn nghiên cứu đề tài "Kế toán doanh thu, chi
phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình vật
liệu xây dựng".
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài
Đề tài nghiên cứu về doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh đã được rất
nhiều tác giả nghiên cứu, có thể nói đây là một vấn đề rất quan trọng trong bất cứ
DN nào và tính thời sự của nó vẫn luôn là một vấn đề mà nhiều tác giả muốn theo
đuổi. Một số các nghiên cứu về doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tác giả tìm
hiểu, nghiên cứu trong quá trình viết luận văn, cụ thể đề tài như sau:
Nguyễn Việt Khánh (2016), Kế toán doanh thu chi phí và xác định kết quả
kinh doanh Công ty TNHH MTV địa chất Việt Bắc – Xí nghiệp địa chất 109 – TKV,
Luận văn thạc sĩ bảo vệ tại Trường Đại học Thương Mại. Luận văn đã nêu rõ được
đặc điểm kinh doanh, đặc điểm tổ chức kế toán, nguyên tắc hạch toán và phương
pháp hạch toán tại Công ty TNHH MTV địa chất Việt Bắc – Xí nghiệp địa chất 109.
Kết quả thu thập được từ đề tài mang tính định tính nhiều hơn định lượng do phương
pháp được sử dụng gồm: thống kê, phân tích, so sánh và khảo sát thực tiễn nhưng
chưa kết hợp với phương pháp điều tra nhằm thu thập số liệu sơ cấp (sử dụng bảng
câu hỏi hay điều tra phỏng vấn,…); vì thế đã làm giảm độ tin cậy của các phân tích
đánh giá từ đó các giải pháp tác giả đưa ra có tính khái quát không cao. Tác giả cũng
chưa khái quát được về tình hình nghiên cứu của các đề tài với nội dung tương tự.
Ngô Thị Thu Liên (2016), Kế toán doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh tại
Công ty cổ phần cơ khí Gang thép, Luận văn thạc sĩ bảo vệ tại Trường Đại học
Thương Mại. Luận văn đã khái quát hoá được những vấn đề lý luận về hạch toán
doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần cơ khí Gang thép.
Luận văn đã nêu bật được thực trạng kế toán doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh
của công ty này dưới cả góc độ tài chính và góc độ quản trị. Tuy nhiên trong bài
nghiên cứu, khi đề cập đến các giải pháp hoàn thiện cho doanh nghiệp thì tác giả
vẫn chưa đưa ra giải pháp cụ thể và khả thi.
3
Đỗ Thị Lan (2016), Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh
doanh tại Công ty CP đầu tư xây dựng thương mại và dịch vụ Hương Sen, Luận văn
thạc sĩ, Đại học Thương Mại. Luận văn đã khái quát khá đầy đủ lý luận về kế toán
doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh từ đó đi sâu vào các quy trình xử lý các
nghiệp vụ kinh tế liên quan đến doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công
ty CP đầu tư xây dựng thương mại và dịch vụ Hương Sen. Tuy nhiên, luận văn còn
hạn chế là chưa làm rõ được tổ chức hệ thống chứng từ kế toán trong từng phần
hành doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh, chưa đánh giá được sự phù hợp của
tổ chức kế toán của đơn vị với thực tế hoạt động sản xuất kinh doanh để đưa ra giải
pháp phù hợp.
Trịnh Thị Tuyết (2016), Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại
Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng BDC, Luận văn thạc sĩ. Tác giả đã phản ánh
được thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tài Công ty Cổ
phần Đầu tư và Xây dựng BDC, nêu lên những điểm đạt được cũng như chỉ ra được
những điểm còn hạn chế trong công tác kế toán tại đây như chưa có sự phối hợp
nhịp nhàng giữa các bộ phận nên công tác nghiệm thu thanh toán còn mất khá nhiều
thời gian. Điều này ảnh hưởng đến việc hạch toán ghi nhận doanh thu xây lắp bị
chậm trễ và hơn nữa ảnh hưởng đến công tác thu hồi vốn của doanh nghiệp, chưa
trích lập dự phòng phải thu khó đòi đối với những khoản công nợ quá hạn thanh
toán… Đồng thời, tác giả cũng đưa ra các giải pháp để hoàn thiện công tác kế toán
tại đơn vị. Tuy nhiên tác giả mới chỉ tập trung nghiên cứu chi phí trên khía cạnh kế
toán tài chính, và chỉ nghiên cứu doanh thu, chi phí hoạt động xây dựng mà chưa đề
cập đến những khoản mục doanh thu và chi phí khác.
Thông qua những luận văn trên đã phần nào cho chúng ta thấy được những
tồn tại, khó khăn liên quan đến kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh
đồng thời tác giả cũng đưa ra được những ý kiến, giải pháp đối với những vấn đề
đó. Tuy nhiên cho đến nay chưa có công trình nào đề cập đến việc nghiên cứu, phân
tích, đánh giá và hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại
Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng nên tôi đã chọn đề tài
4
“Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần tư vấn
xây dựng công trình vật liệu xây dựng” để nghiên cứu.
3. Mục tiêu nghiên cứu
Về mặt lý luận: Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về kế toán doanh thu, chi
phí và kết quả kinh doanh tại các doanh nghiệp.
Về mặt thực tiễn:
Nghiên cứu sâu và phân tích thực kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh
doanh tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng.
Đề tài nghiên cứu và trình bày một cách khái quát thực trạng công tác kế
toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng
công trình vật liệu xây dựng, từ đó làm cơ sở lý luận cho việc đưa ra các giải pháp
nhằm hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh.
Đưa ra các kết luận và giải pháp nhằm hoàn thiện những vấn đề còn tồn tại
trong công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần
tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng trong điều kiện vận dụng các chuẩn
mực kế toán Việt Nam và chế độ kế toán Việt Nam.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài.
Đối tượng nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu kế toán doanh thu, chi
phí, kết quả kinh doanh trong DN trên góc độ kế toán tài chính.
Phạm vi nghiên cứu:
Về nội dung nghiên cứu: Luận văn đi sâu nghiên cứu lý luận và thực trạng kế
toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng
công trình vật liệu xây dựng. Trong đó, nội dung về chi phí để xác định kết quả kinh
doanh là chi phí thời kỳ, nội dung kế toán kết quả kinh doanh được nghiên cứu đến
lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp.
Về thời gian: Đề tài tập trung nghiên cứu các nghiệp vụ phát sinh chủ yếu
trong năm tài chính 2017 và 2018.
Về không gian: Đề tài nghiên cứu tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công
trình vật liệu xây dựng.
5. Phương pháp nghiên cứu
5
Công tác kế toán nói chung và công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả
kinh doanh nói riêng tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây
dựng chịu tác động của nhiều nhân tố khác nhau. Vì vậy, nghiên cứu kế toán doanh
thu, chi phí và kết quả kinh doanh cần phải kết hợp nhiều phương pháp để nhận biết
được thực trạng kế toán tại doanh nghiệp. Để nghiên cứu công tác kế toán doanh
thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình
vật liệu xây dựng, tác giả đã sử dụng các phương pháp sau:
5.1. Phương pháp luận
Dựa trên các chuẩn mực, chế độ kế toán hiện hành liên quan đến kế toán
doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh làm cơ sở cho nghiên cứu đề tài. Đánh giá
xem xét thực trạng công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại
Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng có thực hiện đúng
theo các quy định chuẩn mực, chế độ kế toán hiện hành hay không, từ đó đưa ra các
giải pháp hoàn thiện công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại
Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng.
5.2. Phương pháp thu thập dữ liệu
Việc thu thập dữ liệu là yếu tố quan trọng quyết định thành công của một đề
tài, dữ liệu chính xác, đầy đủ sẽ đem lại kết quả chính xác và đầy đủ nhất. Phương
pháp thu thập và xử lý dữ liệu được sử dụng trong luận văn này là:
* Phương pháp phỏng vấn trực tiếp:
Tiến hành phỏng vấn trực tiếp kế toán trưởng và nhân viên phòng kế toán.
Thu thập kết quả phỏng vấn qua các bảng điều tra, các câu hỏi phỏng vấn đã
thực hiện.
Nội dung phỏng vấn: Đó là các vấn đề cơ bản như bộ máy tổ chức công tác
kế toán của doanh nghiệp, đội ngũ nhân viên kế toán, thực tế công tác kế toán
doanh thu, chi phí và kế toán kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Các câu hỏi
được đặt ra bao hàm các nội dung về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh
doanh, những thuận lợi và khó khăn mà bộ máy kế toán kế toán của đơn vị gặp phải
6
trong quá trình hạch toán kế toán,… làm cơ sở tìm ra các biện pháp khắc phục
những khó khăn đó.
* Phương pháp quan sát:
Là phương pháp thu thập dữ liệu dựa vào việc quan sát trực tiếp quy trình
thực hiện nghiệp vụ kế toán, quy trình luân chuyển chứng từ, sổ kế toán... để xác
định doanh thu đang diễn ra tại công ty.
Mục đích: Nhằm tiếp cận trực tiếp, theo dõi được các hoạt động, các thao tác
và quá trình làm việc một hệ thống kế toán để có thể thấy được công tác kế toán xác
định doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh của đơn vị đã phù hợp với chuẩn mực
chưa, hiệu quả chưa và có ưu nhược điểm gì.
* Phương pháp nghiên cứu tài liệu:
Trong công ty: Qua báo cáo kết quả hoạt động SXKD của công ty, báo cáo
doanh thu, bảng phân bổ chi phí, qua nhân viên kế toán…
Ngoài công ty: Qua phương tiện truyền thông như: Website của Công ty, các
giáo trình kế toán, các bài luận văn, khóa luận của các khóa trước, Internet…
5.3. Phương pháp xử lý dữ liệu
* Phương pháp so sánh:
So sánh là phương pháp được sử dụng rộng rãi, phổ biến trong phân tích kinh
tế nói chung và phân tích thống kê nói riêng. Phương pháp này được thực hiện
thông qua việc đối chiếu giữa các sự vật, hiện tượng với nhau để thấy được những
điểm giống và khác nhau giữa chúng. Trong quá trình nghiên cứu kế toán doanh
thu, chi phí và kết quả kinh doanh nội dung của phương pháp này được cụ thể hóa
thông qua việc so sánh, đối chiếu giữa lý luận và thực tiễn về công tác kế toán
doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp để thấy được điểm
mạnh, lợi thế mà doanh nghiệp đã đạt được, đối chiếu số liệu giữa chứng từ gốc với
các sổ kế toán liên quan, đối chiếu số liệu cuối kỳ giữa sổ cái, sổ chi tiết và bảng
tổng hợp chi tiết để có kết quả chính xác khi lên BCTC.
* Phương pháp phân tích: Phương pháp này căn cứ vào các số liệu thu thập
được, sẽ phân tích đánh giá mức độ biến động của doanh thu, chi phí, lợi nhuận của
7
hoạt động kinh doanh từ đó cung cấp các thông tin nhanh chóng, chính xác phục vụ
cho nhu cầu quản lý của các nhà quản trị, từ đó đề ra các biện pháp cải thiện kinh
doanh và có các chính sách quản lý chi phí và giá thành sản phẩm thích hợp, hiệu
quả. Phương pháp phân tích cụ thể được sử dụng là các phương pháp kỹ thuật thống
kê, bảng số liệu, biểu đồ...
6. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, mục lục, danh mục viết tắt, danh mục sơ đồ bảng biểu,
kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và kết luận, luận văn gồm ba chương:
Chương 1: Một số vấn đề lý luận chung về kế toán doanh thu, chi phí và kết
quả kinh doanh trong doanh nghiệp.
Chương 2: Thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại
Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng.
Chương 3: Hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại
Công ty cổ phần tư vấn xây dựng công trình vật liệu xây dựng.
8
CHƯƠNG 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN DOANH THU, CHI PHÍ
VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP
1.1. Một số vấn đề lý thuyết cơ bản về doanh thu, chi phí và kết quả kinh
doanh trong doanh nghiệp
1.1.1. Khái niệm và phân loại doanh thu
1.1.1.1. Khái niệm doanh thu
Hoạt động SXKD của các DN là quá trình DN mua sắm các yếu tố đầu vào
của quá trình SXKD như vật tư, hàng hoá, dịch vụ, tiến hành tổ chức hoạt động sản
xuất, gia công, chế biến, tiêu thụ sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ. Hoạt động bán hàng
và cung cấp dịch vụ tạo ra một bộ phận thu nhập quan trọng, có ảnh hưởng mang tính
quyết định đến sự tồn tại và phát triển của DN. Ngoài ra DN còn có các khoản thu
phát sinh từ hoạt động tài chính và hoạt động khác. Những lợi ích kinh tế được tạo ra
từ hoạt động bán hàng và cung cấp dịch vụ, hoạt động tài chính được gọi là doanh
thu. Điều quan trọng đối với kế toán là nhận biết về doanh thu như thế nào, phạm vi,
thời điểm ghi nhận doanh thu và ảnh hưởng của doanh thu đến báo cáo tài chính.
IAS (International Accounting standard) – Chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS
15) đã định nghĩa doanh thu như sau: Doanh thu là giá trị gộp các lợi ích kinh tế mà
doanh nghiệp đạt được trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động thông thường
của doanh nghiệp tạo nên sự gia tăng đối với vốn chủ sở hữu ngoài phần tăng lên từ
các khoản đóng góp thêm của các cổ đông.
Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14 (VAS 14), thì doanh thu được hiểu
như sau: “Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong
kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường của doanh
nghiệp, góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu”.
Doanh thu trong doanh nghiệp bao gồm:
Doanh thu bán hàng: Bán sản phẩm do doanh nghiệp sản xuất ra và bán hàng
mua vào.
9
Doanh thu cung cấp dịch vụ: Thực hiện công việc đã thoả thuận theo hợp
đồng trong một hoặc nhiều kỳ kế toán.
Doanh thu hoạt động tài chính: Tiền lãi, tiền bản quyền và lợi nhuận được chia.
1.1.1.2. Phân loại doanh thu
Doanh thu kinh doanh trong doanh nghiệp có ý nghĩa vô cùng quan trọng
quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Tuỳ thuộc vào yêu cầu quản lý
mà có những cách phân loại doanh thu theo những tiêu thức phân loại thích hợp,
phù hợp với trình độ, năng lực quản lý và đặc điểm ngành hàng kinh doanh, quy mô
hoạt động của doanh nghiệp.
* Phân loại doanh thu theo phương thức bán hàng:
Theo cách phân loại này doanh thu của doanh nghiệp được chia thành:
Doanh thu bán buôn, doanh thu bán lẻ và doanh thu bán hàng đại lý.
Doanh thu bán buôn: Bao gồm doanh thu phát sinh từ phương thức bán buôn
hàng hoá qua kho và phương thức bán buôn hàng hoá vận chuyển thẳng.
Doanh thu bán lẻ: Là doanh thu bán hàng hoá trực tiếp cho người tiêu dùng.
Cách phân loại này cung cấp các thông tin cần thiết cho doanh nghiệp lập kế
hoạch kết cấu mặt hàng kinh doanh đồng thời có biện pháp quản lý phù hợp với
từng phương thức bán hàng.
* Phân loại doanh thu theo lĩnh vực tạo ra doanh thu (theo bản chất kinh tế):
Theo cách phân loại này, toàn bộ doanh thu của doanh nghiệp được chia
thành: Doanh thu hoạt động kinh doanh và doanh thu hoạt động khác, trong đó
doanh thu hoạt động kinh doanh được chia thành doanh thu hoạt động bán hàng và
cung cấp dịch vụ và doanh thu hoạt động tài chính.
Doanh thu hoạt động bán hàng và cung cấp dịch vụ: Là toàn bộ số tiền đã thu
hoặc sẽ thu được từ các giao dịch về bán hàng và cung cấp dịch vụ phát sinh trong
kỳ kế toán.
Doanh thu hoạt động tài chính: Là toàn bộ số tiền đã thu hoặc sẽ thu được từ
các hoạt động đầu tư của doanh nghiệp.
10
Cách phân loại này cung cấp các thông tin cần thiết để lập báo cáo tài chính
theo lĩnh vực hoạt động và xác định trọng tâm quản lý.
* Phân loại doanh thu theo phương thức thanh toán:
Theo cách phân loại này, doanh thu của doanh nghiệp được chia thành:
Doanh thu bán hàng thu tiền ngay,
Doanh thu bán hàng người mua chưa thanh toán,
Doanh thu bán hàng trả góp,
Doanh thu bán hàng đại lý (ký gửi),
Doanh thu chưa thực hiện (Doanh thu nhận trước).
Cách phân loại này giúp cho doanh nghiệp có các thông tin cần thiết để phân
tích công nợ, có kế hoạch thu hồi nợ, lập dự phòng phải thu khó đòi.
* Phân loại doanh thu theo phương thức bán hàng:
Cách phân loại này doanh thu của DN được chia thành: Doanh thu bán buôn,
Doanh thu bán lẻ, Doanh thu bán đại lý, ký gửi.
Cách phân loại này giúp cho các nhà quản trị đánh giá được hiệu quả của
từng phương thức bán hàng và xây dựng định mức hàng tồn kho, đảm bảo cho quá
trình kinh doanh không bị gián đoạn do thiếu hàng hoặc tránh tình trạng thừa hàng
quá mức gây ứ đọng, lãng phí về vốn cho DN.
* Phân loại doanh thu theo đối tượng mua hàng:
Theo cách phân loại này doanh thu của DN được chia thành: Doanh thu bán
hàng ra ngoài (bao gồm doanh thu bán nội địa và doanh thu xuất khẩu) và doanh thu
bán hàng nội bộ.
Cách phân loại này giúp cho các nhà quản trị DN biết được mức độ sinh
lời của từng hoạt động theo đối tượng bán hàng từ đó có quyết định kinh doanh
phù hợp.
* Phân loại doanh thu theo mối quan hệ doanh thu với chi phí và kết quả
kinh doanh:
Cách phân loại này doanh thu DN chia thành: Doanh thu hoà vốn, Doanh thu
thua lỗ, doanh thu an toàn và có lãi.
11
Cách phân loại này giúp cho các nhà quản trị xác định quy mô kinh doanh
phù hợp, chiến lược kinh doanh của DN để đạt hiệu quả.
1.1.2. Khái niệm và phân loại chi phí
1.1.2.1. Khái niệm chi phí
Trong từ điển kinh tế, người ta đã định nghĩa: “Mọi sự tiêu phí tính bằng
tiền của một doanh nghiệp được gọi là chi phí”. Chi phí là một khái niệm mang
tính khái quát cao trong quá trình phát triển của kế toán doanh nghiệp, khái niệm
chi phí đã được phát triển thành các khái niệm cụ thể là chi phí sản xuất, chi phí
kinh doanh và chi phí tài chính.
Chi phí sản xuất bao gồm chi phí về nguyên vật liệu, chi phí về nhân công,
chi phí về khấu hao TSCĐ. Nói một cách tổng quát, Chi phí sản xuất là biểu hiện
bằng tiền của toàn bộ hao phí về lao động sống, lao động vật hóa và các chi phí
khác mà doanh nghiệp đã chi ra để tiến hành các hoạt động sản xuất trong một thời
kỳ. Chi phí sản xuất có các đặc điểm là vận động, thay đổi không ngừng mang tính
đa dạng và phức tạp gắn liền với tính đa dạng, phức tạp của ngành nghề sản xuất,
quy trình sản xuất.
Chi phí kinh doanh có thể định nghĩa như sau: Chi phí kinh doanh là sự tiêu
phí giá trị cần thiết có tính chất xí nghiệp về vật phẩm và dịch vụ để sản xuất ra sản
phẩm của xí nghiệp.
Chi phí tài chính bao gồm những hao phí vật phẩm theo thực tế và quy định
liên quan đến việc tạo ra kết quả của một thời kỳ, nói cách khác chi phí tài chính
của một thời kỳ xác định là sự chi ra gắn với kết quả của thời kỳ đó. Nó là sự hao
phí hoặc tiêu phí giá trị của một thời kỳ tính toán nhất định được tập hợp ở kế toán
tài chính và có mặt trong tính lãi lỗ cuối năm.
Tóm lại, khái niệm chi phí gắn liền với việc sử dụng thước đo tiền tệ để đo
lường các khoản hao phí đó tiêu hao trong quá trinh hoạt động sản xuất kinh doanh
của doanh nghiệp, chi phí luôn gắn với mục đích nhất định, đó là mục đích sản xuất
kinh doanh kiếm lời của doanh nghiệp, chi phí luôn gắn với thời kỳ sản xuất kinh
doanh nhất định. Chi phí thực tế chi ra cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Thực
12
chất chi phí là sự giảm đi của tài sản hay là sự tăng lên của nợ phải trả trong một kỳ
mà không làm tăng tài sản khác hoặc không làm giảm khoản nợ phải trả khác của
doanh nghiệp, là sự hao phí lao động, vật tư tiền vốn cho một mục đích nhất định.
1.1.2.2. Phân loại chi phí
Chi phí của doanh nghiệp bao gồm nhiều loại khác nhau, có nội dung kinh tế
khác nhau, công dụng khác nhau. Để quản lý, kiểm tra, hạch toán chi phí cũng như
việc ra quyết định kinh doanh hiệu quả thì cần phải phân loại chi phí theo những
tiêu thức phù hợp, tuỳ thuộc theo yêu cầu quản lý chi phí.
* Phân loại chi phí theo nội dung hoạt động và công dụng kinh tế.
Theo cách phân loại này, toàn bộ chi phí của DN được chia thành:
Chi phí hoạt động kinh doanh: Là các khoản chi phí tạo ra doanh thu hoạt
động kinh doanh của DN; căn cứ vào chức năng, công dụng của chi phí các khoản
chi phí này được chia thành:
Chi phí sản xuất: Là toàn bộ hao phí về vật chất, về lao động và các phí tổn
cần thiết khác mà DN bỏ ra có liên quan đến việc chế tạo sản phẩm, dịch vụ trong
một thời kỳ nhất định được biểu hiện bằng tiền.
Chi phí ngoài sản xuất: Đây là những khoản chi phí phát sinh ngoài quá trình
sản xuất bao gồm chi phí bán hàng và chi phí quản lý DN.
Chi phí hoạt động khác: Là khoản chi phí liên quan đến các hoạt động ngoài
hoạt động SXKD thông thường của DN như chi phí về thanh lý, nhượng bán tài sản,
chi phí về tiền phạt vi phạm hợp đồng kinh tế,...
* Phân loại chi phí theo yếu tố đầu vào của quá trình sản xuất kinh doanh
của DN.
Theo cách phân loại này, toàn bộ chi phí của DN được chia thành:
Chi phí ban đầu là chi phí DN phải lo liệu mua sắm, chuẩn bị từ ban đầu để
tiến hành hoạt động SXKD. Chi phí ban đầu phát sinh trong mối quan hệ với bên
ngoài DN do vậy nó còn được gọi là chi phí ngoại sinh. Chi phí ban đầu được chia
thành các yếu tố chi phí có nội dung kinh tế khác biệt gồm:
