Tiểu luận giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án

Đề tài: Giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án.

LỜI MỞ ĐẦU
Xã hội hóa, kêu gọi đầu tư xây dựng, mở rộng, nâng cấp cơ sở hạ tầng,
các công trình phúc lợi công cộng là một trong những chủ trương lớn của Đảng
và Nhà nước. Nhận thức được tầm quan trọng của những công trình phục vụ cho
các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội, tại nhiều địa phương không ít người dân
tự nguyện hiến đất hay giao lại đất cho Nhà nước để thực hiện các dự án.
Tuy nhiên, không phải lúc nào và ở đâu việc thu hồi đất để thực hiện các
dự án cũng đều diễn ra suôn sẻ, đúng với mục tiêu Nhà nước đã đề ra.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên: sự yếu kém trong công
tác quản lý, quy chế dân chủ, ý thức trách nhiệm của cán bộ, công chức chưa
được đề cao, lợi dụng chức vụ quyền hạn trục lợi cá nhân, thiếu hiểu biết pháp
luật dẫn đến những sai sót về trình tự, thủ tục thu hồi đất… Những nguyên nhân
đó đã làm cho số lượng các vụ khiếu nại ngày càng tăng khi Nhà nước thu hồi
đất để thực hiện các dự án.
Thực tiễn những bức xúc trên đòi hỏi người làm công tác quản lý nhà
nước phải đi tìm nguyên nhân và hậu quả đối với từng vụ việc cụ thể. Đó là lý
do tôi chọn đề tài : “Giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án”
làm tiểu luận cuối khóa.

Họ tên học viên: Thanh Dương

1


Đề tài: Giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án.

I. MÔ TẢ TÌNH HUỐNG:
Thực hiện chủ trương xã hội hoá trong đầu tư xây dựng chợ ở nông thôn,
góp phần xây dựng nông thôn mới, nhiều địa phương đã mời gọi các nhà đầu tư

góp vốn để thực hiện dự án mở rộng, nâng cấp chợ. Trong đó, huyện Chợ Gạo là
một trong những đơn vị thực hiện rất mạnh chủ trương này.
Năm 2002, Ủy ban nhân dân huyện đã kêu gọi đầu tư cải tạo nâng cấp Chợ
A toạ lạc tại xã A, một trong những xã vùng sâu và là xã có truyền thống cách
mạng trong thời kỳ kháng chiến. Song song việc mời gọi đầu tư, chính quyền địa
phương đã lập dự án mở rộng, nâng cấp chợ. Nội dung dự án có sử dụng
5.000m2 đất nông nghiệp của gia đình bà Võ Thị Hai, và 5.000m 2 đất nông
nghiệp của 05 hộ (là ông Nguyễn Văn B, ông Nguyễn Văn C, ông Nguyễn Văn
D, ông Nguyễn Văn E, ông Nguyễn Văn F) để mở rộng chợ, phần diện tích trên
gộp chung vào diện tích hiện có của chợ để làm đường giao thông, xây các dãy
nhà vừa ở, vừa phục vụ kinh doanh buôn bán. Việc sử dụng diện tích trên không
ra quyết định thu hồi đất mà Ủy ban nhân dân huyện thoả thuận với bà Hai và 05
hộ theo hướng phần diện tích đưa vào dự án sau khi trừ diện tích đường giao
thông, phần còn lại nhà đầu tư sẽ san lấp, chuyển mục đích sang đất phi nông
nghiệp để phân thành các nền nhà và chia theo tỉ lệ 2/10 (cứ 10 nền thì chủ đầu tư
được quyền sử dụng 08 nền, người góp đất vào được nhận 02 nền). Nội dung
thỏa thuận này được 05 hộ (ông B, ông C, ông D, ông E, ông F) chấp nhận.
Riêng bà Hai không đồng ý với thỏa thận mà yêu cầu chia theo tỉ lệ 5/5.
Tuy thoả thuận không thành với bà Hai nhưng Ủy ban nhân dân huyện
không lập đầy đủ trình tự, thủ tục của một dự án có thu hồi đất như: Tuy đã được
Ủy ban nhân dân tỉnh có Quyết định số 1010/QĐ-UB giao đất cho dự án, nhưng
Ủy ban nhân dân huyện không ra quyết định thu hồi đất của người bị ảnh hưởng
và bồi thường theo qui định, mà vẫn tiến hành thi công dự án, giao nền nhà theo
tỉ lệ 2/10. Sau khi chia nền theo tỉ lệ trên thì được 05 hộ (ông B, ông C, ông D,
Họ tên học viên: Thanh Dương

2


Đề tài: Giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án.

ông E, ông F) chấp nhận. Riêng hộ bà Võ Thị Hai (số đất đưa vào dự án là
5.000m2, trừ công trình công cộng còn lại 4.000m2 tương đương 40 nền. Biên
bản thỏa thuận giữa Ủy ban nhân dân huyện với gia đình bà Võ Thị Hai không
thể hiện việc thống nhất là chia nền theo tỷ lệ 2/10. Biên bản thỏa thuận thể hiện
nội dung: “mở con lộ có hai dãy nhà theo đường phần nền nhà phía sau của mỗi
gia đình có được thì mỗi gia đình toàn quyền sử dụng, phần nền nhà phía lộ bên
kia giao cho chủ đầu tư sử dụng”. Ý kiến của bà Hai yêu cầu được chia thêm
nền nhà, nhưng yêu cầu này không được Ủy ban nhân dân huyện trả lời mà bỏ
lửng không có kết luận cuối cùng như biên bản thỏa thuận với 05 hộ khác và
biên bản thỏa thuận không nói rõ nghĩa vụ của các bên.
Chỉ duy nhất biên bản thỏa thuận nêu trên, nhưng Ủy ban nhân dân huyện
có đề nghị xin cấp đất mở rộng chợ, văn bản đề nghị nêu đã thoả thuận xong với
các hộ dân. Từ đó, Ủy ban nhân dân tỉnh Tiền Giang có quyết định cấp đất mở
rộng chợ A, quyết định nêu rõ: “…Nay cấp cho Ủy ban nhân dân huyện Chợ
Gạo một phần đất tọa lạc giáp ranh với chợ A hiện có, do UBND huyện thỏa
thuận với 06 hộ nhân dân đã đồng ý bàn giao lại, để mở rộng chợ phục vụ nhân
dân….”. Vì thế, bà Hai không cho thực hiện và phát sinh tranh chấp và khiếu nại
đến UBND cấp huyện.
Ủy ban nhân dân huyện Chợ Gạo ban hành quyết định số 100/QĐ-UBND
ngày 12/12/2004 bác đơn bà Hai và giao phần đất bà Hai đang tranh chấp cho
UBND xã A đưa vào quy hoạch mở rộng chợ A. Thực hiện đúng theo quyết định
cấp đất số 1010/QĐ-UB của Ủy ban nhân dân tỉnh. Giao cho UBND xã A tính
chia đất nền nhà theo tỷ lệ 2/10 (tức khi quy hoạch được 10 nền thì chủ đầu tư sử
dụng 08 nền, chủ đất 02 nền) để giao cho gia đình bà Võ Thị Hai (số đất nền
tương ứng với tỷ lệ trên như 05 hộ khác đã thỏa thuận và thực hiện xong)”. Lý
do: đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước thống nhất quản lý, Nhà nước
chỉ giao quyền sử dụng đất cho người sử dụng. Từ đó, bà Võ Thị Hai gửi đơn
lên cấp tỉnh.
Họ tên học viên: Thanh Dương

3


Đề tài: Giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án.

Sau khi thẩm tra, Sở Tài nguyên và Môi trường báo cáo đề xuất Ủy ban
nhân dân tỉnh ban hành Quyết định số 200/QĐ-UBND ngày 30/2/2005 giải
quyết chấp thuận một phần yêu cầu của bà Hai. Cụ thể là giao thêm cho bà 08
nền, nâng tổng số nền giao cho bà Hai là 16 nền (tỉ lệ 4/6). Lý do: đất gốc của gia
đình bà Hai, dù chưa cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng nhưng đã sử dụng ổn
định, căn cứ chi phí đầu tư, san lắp thì tỉ lệ chia đất 4/6 là phù hợp vì: sau khi đầu
tư để mở đường, làm chợ thì diện tích đất còn lại của bà Võ Thị Hai có vị trí mặt
tiền, giáp chợ nên giá trị đất được tăng lên rất cao.
Sau khi có quyết định giải quyết của UBND tỉnh (quyết định lần 2, có hiệu
lực) phần diện tích nền còn lại chủ đầu tư đã tiến hành đấu giá, bán cho người có
nhu cầu để lấy kinh phí bù đấp vốn đầu tư. Từ đó, bà Võ Thị Hai liên tục khiếu
nại, yêu cầu trả lại đủ đất gốc.
Bà Võ Thị Hai là người khiếu nại, yêu cầu trả lại đất gốc cho bà với lý do
phần diện tích này bà vẫn còn đứng tên trong sổ bộ địa chính, Ủy ban nhân dân
huyện chưa có quyết định thu hồi đất, chưa bồi thường cho người sử dụng đất và
ngành Tài nguyên – Môi trường chưa lập thủ tục chỉnh lý biến động đất đai. Đất
của bà Võ Thị Hai đưa vào quy hoạch được 40 nền nhà: Giao cho bà Võ Thị Hai
tổng cộng 16 nền (quyết định huyện giao 08 nền, quyết định tỉnh giao thêm 08
nền) nhưng bà Hai không nhận và tiếp tục khiếu nại. Còn lại 24 nền nhà Ủy ban
nhân dân huyện Chợ Gạo tổ chúc bán đấu giá cho hộ khác. Việc bán đấu giá
thực hiện đúng trình tự thủ tục do khi đấu giá đã có quyết định giải quyết có
hiệu lực pháp luật. Tuy nhiên do bà Hai tranh chấp gay gắt nên chưa giao nên
bán đấu giá cho người mua, dẫn đến các hộ này rất bức xúc.
Theo quy định của Luật Khiếu nại, Tố cáo thì trường hợp của bà Võ Thị

Hai đã có quyết định giải quyết lần 2 (quyết định giải quyết của huyện là lần 1
và quyết định giải quyết của tỉnh là lần 2), có hiệu lực pháp luật, không đựơc cơ
quan hành chính xem xét giải quyết tiếp, chỉ có thể kiện ra tòa; Trong trường
hợp này, từ lúc bà Võ Thị Hai phát sinh là tranh chấp đất (không khiếu nại hành
Họ tên học viên: Thanh Dương

4


Đề tài: Giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án.

vi quản lý đất đai) và theo Luật Đất đai thì quyết định lần 2 (của tỉnh) là quyết
định cuối cùng, có hiệu lực thi hành. Do đã có quyết định giải quyết lần 2 nên
không được Toà án hành chính thụ lý, vì không nằm trong những loại vụ việc
mà Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án hành chính quy định thẩm quyền Toà
án giải quyết (thời điểm này Bộ Luật Tố tụng hành chính chưa có hiệu lực). Luật
Khiếu nại, Tố cáo có hiệu lực năm 1999 và các văn bản hướng dẫn thi hành có
qui định việc xem xét lại các quyết định có hiệu lực pháp luật, nếu có căn cứ xác
định quyết định đó là vi phạm pháp luật, và thẩm quyền xem xét là của Thủ
tướng Chính phủ, khi có kết luận của Chính phủ thì Ủy ban nhân dân tỉnh có
trách nhiệm ban hành quyết định giải quyết lại. Tuy nhiên, Luật Khiếu nại, Tố
cáo sửa đổi bổ sung năm 2004, năm 2005 và các văn bản hướng dẫn thi hành đã
bỏ điều luật quy định việc xem xét lại các quyết định có hiệu lực pháp luật. Mặt
khác, do quyết định giải quyết gần nhất ban hành năm 2005 mà Bộ Luật Tố tụng
hành chính hiện nay quy định hồi tố đến năm 2006 nên trường hợp của bà Võ
Thị Hai không đựơc cơ quan nào thụ lý, giải quyết. Vì vậy, Thủ tướng Chính
phủ có kết luận giao cho địa phương rà soát, giải quyết dứt điểm các trường hợp
khiếu nại kéo dài (văn bản số 300/VPCP.KNTN ngày 30/9/2010). Từ đó khiếu
nại của bà Võ Thị Hai mới đựơc xem xét lại.

Họ tên học viên: Thanh Dương

5


Đề tài: Giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án.

II. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU XỬ LÝ TÌNH HUỐNG:
Tình huống đặt ra là việc khiếu nại của bà Võ Thị Hai cần được xem xét
giải quyết, trong đó mục tiêu cần xử lý như sau:
a. Mục tiêu trước mắt:
- Giải quyết nội dung khiếu nại của bà Võ Thị Hai thấu lý, đạt tình và
đúng quy định của pháp luật, đảm bảo trình tự thủ tục giải quyết theo luật định.
- Chấm dứt vụ việc, không để khiếu nại kéo dài.
- Điều chỉnh những thiếu sót trong quá trình thực hiện dự án và giải
quyết khiếu nại.
- Đảm bảo giao đất để công trình thực hiện đúng tiến độ.
b. Mục tiêu lâu dài:
- Ngăn ngừa, hạn chế những thiếu sót tương tự.
- Ổn định tình hình an ninh trật tự tại địa phương; bảo đảm pháp luật
được chấp hành nghiêm chỉnh trong đời sống xã hội.
- Bảo vệ lợi ích chính đáng của công dân và tổ chức.
- Đảm bảo phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
- Củng cố lòng tin của quần chúng nhân dân đối với chính quyền địa
phương, đối với sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.

Họ tên học viên: Thanh Dương

6

Đề tài: Giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án.

III. PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN VÀ HẬU QUẢ:
1. Nguyên nhân:
a. Về chủ quan:
- Chính quyền và các đoàn thể trong hệ thống chính trị của xã A: chưa
thực hiện tốt quy chế dân chủ cơ sở, chủ yếu vì mục đích phát triển kinh tế-xã
hội chung của xã là làm đựơc chợ, chưa thực hiện tốt vai trò đại diện cho những
cử tri đã bầu ra mình để bảo vệ quyền lợi hợp pháp bị xâm hại; chưa lắng nghe
tâm tư nguyên vọng của công dân trong phạm vi địa bàn quản lý; không có bất
kỳ tiếng nói nào để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của hộ bà Võ Thị Hai. Cấp trên
quyết sao thì thực hiện theo chứ không chú ý đến điều kiện để ổn định đời sống
và tiếp tục phát triển kinh kế của hộ bà Võ Thị Hai – người trực tiếp bị ảnh
hưởng bởi dự án.
- Đối với Ủy ban nhân dân huyện Chợ Gạo: chưa nghiên cứu đầy đủ văn
bản pháp luật, dẫn đến chưa thực hiện đúng trình tự thủ tục luật định trong thực
hiện các dự án có thu hồi đất. Khi báo cáo lên cấp trên chưa trung thực, bà Hai
chưa đồng ý chia nền theo tỉ lệ 2/10, không có đầy đủ các biên bản thoả thuận tỉ lệ
chia nền của những hộ có đất bị ảnh hưởng trong dự án, nhưng báo cáo đã thoả
thuận thống nhất xong với các hộ để xin giao đất cho dự án. Khi được giao đất
cho dự án thì chưa ban hành quyết định thu hồi đất và chỉnh lý giấy chứng nhận
của từng hộ.
- Đối với cấp tỉnh: Chưa kiểm tra thủ tục đầy đủ đã vội ra quyết định giao
đất, khi dân khiếu nại thì giải quyết chưa thoả đáng, còn tư tưởng bênh vực cấp
dưới, chưa thẳng thắn nhìn nhận thiếu sót để chỉnh sửa, khắc phục tất cả các tồn
tại và hậu quả. Đáng lý cấp tỉnh phải hướng dẫn người dân khiếu nại hành vi
Họ tên học viên: Thanh Dương

7

Đề tài: Giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án.

hành chính trong quản lý đất đai, để đựơc bảo vệ quyền lợi chính đáng nhưng
cấp tỉnh không thực hiện, mà tiếp tục quyết định giải quyết tranh chấp, lờ đi việc
cấp huyện chưa đảm bảo trình tự, thủ tục.
- Đối với bà Võ Thị Hai: chưa hiểu hết các quy định pháp luật liên quan
đến đất đai; khi quyền lợi hợp pháp bị xâm hại đáng lý phải khiếu nại, khởi kiện
hành vi hành chính trong quản lý đất đai của cơ quan hành chính nhà nước
nhưng không thực hiện theo cách này lại tranh chấp đất, dẫn đến giải quyết theo
thủ tục tranh chấp làm cho quyền lợi hợp pháp của bà Hai không đựơc pháp luật
bảo vệ.
- Cơ quan chuyên môn của Ủy ban nhân dân các cấp: khi tham mưu, đề
xuất trong giải quyết khiếu nại và trong thực hiện các dự án có thu hồi đất, bồi
thường giải tỏa chưa thẩm định đầy đủ các hồ sơ, chưa nghiên cứu kỹ các quy
định pháp luật có liên quan, khi bị khiếu nại thì lúng túng, không mạnh dạn nhìn
nhận để khắc phục, chưa giải quyết thoả đáng những thắc mắc của người dân.
Cán bộ làm công tác giải quyết khiếu nại chưa có ý thức trách nhiệm trong việc
tham mưu cấp lãnh đạo giải quyết khiếu nại của công dân. Nội dung quyết định
chưa đưa ra chứng cứ pháp lý chặt chẽ có tính thuyết phục cao.
- Những công trình, dự án đem lại lợi ích cho người bị ảnh hưởng đến đất
đai thì thủ tục động viên, thuyết phục qua loa, chưa tạo sự đồng thuận của dân
đã tiến hành thực hiện.
- Công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho cán bộ và nhân dân chưa đi
vào chiều sâu, một số người dân còn đề cao quá mức quyền lợi cá nhân, xem
nhẹ lợi ích chung nên dễ bị các phần tử xấu tác động, xúi dục khiếu kiện gay gắt,
không tuân thủ pháp luật khiếu nại, tố cáo.
b. Về khách quan:
- Việc xã hội hoá, mời gọi đầu tư các công trình công cộng trong thời

điểm xảy ra tình huống là khá mới, chưa có quy định chi tiết trình tự thủ tục nên
khi thực hiện còn nhiều lúng túng, dẫn đến thiếu sót.
Họ tên học viên: Thanh Dương

8


Đề tài: Giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án.

- Hệ thống văn bản pháp luật còn nhiều chồng chéo, bất cập, các văn
bản luật trong lĩnh vực đất đai thì chồng chéo, mâu thuẫn nhau và thường xuyên
điều chỉnh bổ sung, không mang tính ổn định lâu dài làm cho việc áp dụng gặp
nhiều khó khăn. Người bị ảnh hưởng (thu hồi đất) thường yêu cầu áp dụng văn
bản mới nhất để có lợi hơn trong khi thời điểm xảy ra sự việc thì đựơc điều
chỉnh bởi văn bản khác. Từ đó người khiếu nại cho rằng giải quyết không đúng
pháp luật.
- Việc khiếu nại và giải quyết khiếu nại thì pháp luật mong muốn có
điểm dừng nên điều chỉnh theo hướng quyết định cuối cùng, quyết định có hiệu
lực pháp luật... nên khi phát hiện quyết định hành chính (quyết định cá biệt) có
sai sót thì không còn thẩm quyền để xem xét, điều chỉnh. Khi công dân khiếu nại
thì các cơ quan Trung ương không có ý kiến chỉ đạo cụ thể mà thường chuyển
đơn về tỉnh trong khi tỉnh đã hết thẩm quyền, điều này làm cho người khiếu nại
nghi ngờ, bức xúc vì về địa phương phải kiến nghị, chờ cơ quan cấp trên cho
chủ trương mới dám xem xét lại...
- Người sử dụng đất chưa có thói quen đăng ký, lập thủ tục cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Trong khi
khung giá đất nông nghiệp so với đất ở chênh lệch khá cao dẫn đến thiệt thòi khi
bị thu hồi đất. Từ đó cho rằng bồi thường chưa đúng giá và khiếu nại gay gắt.
2. Hậu quả:
- Đối với các cơ quan hành chính nhà nước: Vụ khiếu nại của bà Võ Thị

Hai kéo dài làm ảnh hưởng đến hoạt động chung của cơ quan hành chính các
cấp, tốn nhiều công sức để tiếp và giải quyết. Từ sai sót trong quá trình thực
hiện dự án dẫn đến việc khiếu nại của công dân, những phần tử xấu sẽ có cơ hội
lợi dụng quyền khiếu nại để kích động, xúi giục công dân đi khiếu nại, hoặc vi
phạm pháp luật. Uy tín của chính quyền địa phương bị ảnh hưởng, lòng tin của
quần chúng nhân dân đối với chính quyền bị giảm sút (cho rằng chính quyền
không thực hiện đúng quy định pháp luật).
Họ tên học viên: Thanh Dương

9


Đề tài: Giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án.

- Đối với đối tượng mua nền đấu giá: tuy thực hiện đúng thủ tục, được nhà
nước đấu giá hợp pháp, hợp lệ, đã nộp tiền đủ nhưng không nhận đựơc diện tích
đất đã mua, không đầu tư thu lợi đựơc từ số vốn bỏ ra để đấu giá, không sử dụng
đựơc đất (do tranh chấp, không ai sử dụng được phải bỏ hoang) dẫn đến lãng phí
tài nguyên đất.
- Đối với bà Hai: từ sự thiếu sót về trình tự thu hồi, đền bù giải tỏa đất đai
của Ủy ban nhân dân các cấp và các cơ quan tham mưu đã dẫn đến cuộc sống bà
Hai gặp rất nhiều khó khăn.
- Pháp luật chưa được thực hiện nghiêm chỉnh. Các quy định về giải quyết
khiếu nại của công dân và công tác quản lý đất đai bị vi phạm nghiêm trọng,
không tuân thủ đầy đủ theo trình tự, thủ tục luật định dẫn đến ảnh hưởng lợi ích
hợp pháp của công dân bị xâm hại mà không đựơc bảo vệ làm cho khiếu nại gay
gắt.
IV. XÂY DỰNG, PHÂN TÍCH VÀ LỰA CHỌN PHƯƠNG ÁN GIẢI
QUYẾT TÌNH HUỐNG:
Từ tình huống trên, có thể đưa ra các phương án sau:

1. Phương án 1: Thống nhất chia nên theo tỉ lệ 5/5 (trong 40 nền thì bà Hai
được nhận 20 nền, chủ đầu tư nhận 20 nền).
Mặc tích cực của phương án:
Giải quyết được khiếu nại của bà Võ Thị Hai theo đúng nguyên vọng ban
đầu của gia đình bà; từ đất nông nghiệp (giá thấp), bà Hai không phải chuyển
mục đích sử dụng sang đất ở (phải nộp 100% giá đất nên giá cao) và không phải
tốn chi phí san lắp.
Không phải điều chỉnh, bổ sung các trình tự thủ tục của một dự án có thu
hồi đất, mà chỉ thỏa thuận và đựơc sự đồng thuận của người sử dụng đất, trên cơ
sở đó ra quyết định thu hồi đất, đổi nền theo thoả thuận và điều chỉnh các quyết
định giải quyết khiếu nại trước đây để làm cơ sở tổ chức thực hiện.
Họ tên học viên: Thanh Dương

10


Đề tài: Giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án.

Chủ đầu tư dự án vẫn đủ kinh phí để bù vào chi phí đã chuyển mục đích sử
dụng đất và chi phí san lắp, xây dựng công trình công cộng do vẫn còn lại 50%
số nền để đấu giá. Từ đó dự án đựơc thực hiện hoàn chỉnh; số hộ đã mua đấu giá
đựơc nhận nền đúng vị trí.
Mặc hạn chế của phương án:
Do phần đất nền còn lại đã đấu giá cho người khác nên không đủ diện tích
để giao lại cho bà Võ Thị Hai theo tỉ lệ, nên phải tiếp tục thỏa thuận để thống
nhất hình thức giao (có thể bằng tiền hoặc đất nơi khác).
Các hộ tương tự như bà Hai mà trước đây đã giao đất, nhận nền theo tỉ lệ
đã thoả thuận (2/10) sẽ so bì, phát sinh khiếu nại, yêu cầu được giao nền như bà
Hai (tỉ lệ 5/5) (dù yêu cầu này là không có cơ sở vì đã thoả thuận và thực hiện
xong, nay không còn thời hiệu xem xét lại).

2. Phương án 2: Giao trả lại toàn bộ diện tích đất nền có nguồn gốc đất
của bà Võ Thị Hai cho gia đình bà Võ Thị Hai (trừ phần đất đã làm đường và
các công trình công cộng); bà Võ Thị Hai có trách nhiệm hoàn trả lại chi phí san
lắp và tiền thuế chuyển mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp sang đất ở.
Mặt tích cực của phương án: giải quyết theo đúng yêu cầu hiện nay của bà
Võ Thị Hai. Vụ khiếu nại sẽ chấm dứt vì không còn đối tượng bị khiếu nại.
Mặt hạn chế của phương án:
Quy hoạch Chợ bị phá vỡ (vì bà Hai có quyền sử dụng phần diện tích đã
quy hoạch nên có thể sẽ không đưa diện tích trên vào sử dụng đúng theo quy
hoạch, thiết kế.
Các hộ tương tự như bà Hai mà trước đây đã giao đất, nhận nền theo tỉ lệ
đã thoả thuận (2/10) sẽ so bì, phát sinh khiếu kiện yêu cầu được trả đất như bà Võ
Thị Hai (dù yêu cầu này là không có cơ sở vì đã thoả thuận và thực hiện xong,
nay không còn thời hiệu xem xét lại).
Số đối tượng đã mua nền đấu giá sẽ phát sinh khiếu nại, đòi giao nền đúng
vị trí. Vì thế, Chủ đầu tư sẽ không có nền để giao.
Họ tên học viên: Thanh Dương

11


Đề tài: Giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án.

3. Phương án 3: Lập lại Dự án theo đúng trình tự thủ tục hiện hành, ra
quyết định thu hồi diện tích đất của bà Võ Thị Hai và bồi thường theo giá đất
nông nghiệp hiện nay (vì nguyên trước đây diện tích này là đất nông nghiệp).
Mặt tích cực của phương án: Pháp luật được bảo đảm thực hiện một cách
nghiêm minh. Việc quản lý đất đai được chấn chỉnh, thực hiện đúng trình tự, thủ
tục luật định. Bà Võ Thị Hai không còn cơ sở nào để làm căn cứ đi khiếu nại.
Giữ đúng thiết kế, qui hoạch của chợ; giao nền cho các hộ mua đấu giá đúng vị

trí. Các hộ bị ảnh hưởng trong dự án trước đây không so bì, khiếu nại vì giải
quyết theo phương án này họ không có lợi (do nếu bồi thường theo giá đất nông
nghiệp sẽ thấp hơn giá trị số nền mà họ đã nhận theo thoả thuận trước đây).
Mặt hạn chế của phương án: Hợp lý, hợp pháp nhưng chưa thuyết phục
lắm đối với người dân. Người dân sẽ nghĩ là nhà nước “ăn thua đủ” với dân, căn
cứ pháp luật giải quyết theo hướng không có lợi cho người khiếu nại. Bởi vì,
nếu giải quyết chia nền như trước đây thì ít nhất gia đình bà Võ Thị Hai cũng
nhận được 16 nền, loại đất thổ cư có giá trị rất cao, mà không phải tốn bất kỳ
một khoản chi phí nào, còn nếu theo phương án này thì bồi thường đất nông
nghiệp giá thấp, so với giá trị của 16 nền thì chênh lệch rất nhiều.
Về mặt xã hội thì người bị thu hồi đất không có điều kiện thuận lợi nhất để
chuyển đổi nghề (từ nông nghiệp sang dịch vụ). Vì họ đã bị thu hồi 50% diện
tích đất, nhưng không đựơc sử dụng một phần diện tích trong khu quy hoạch
chợ có vị trí sinh lợi cao, thuận tiện cho kinh doanh, dịch vụ.
4. Phương án 4: Có văn bản thông báo bà Võ Thị Hai chấm dứt khiếu nại
(bác yêu cầu của bà Võ Thị Hai, giữ nguyên kết quả giải quyết trước đây) với lý
do vụ việc đã giải quyết hết thẩm quyền, quyết định giải quyết đã có hiệu lực,
không có qui định nào để xem xét lại. Giao các ngành chức năng động viên bà
Võ Thị Hai không tiếp khiếu nại, vi phạm sẽ xử lý theo Điều 100 Luật Khiếu
nại, Tố cáo (lợi dụng quyền khiếu nại để khiếu nại kéo dài).

Họ tên học viên: Thanh Dương

12


Đề tài: Giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án.

Mặt tích cực của phương án: Giải quyết nhanh chóng việc khiếu nại của
công dân do không phải xem xét, rà soát lại. Giữ nguyên các văn bản giải quyết

trước đây mà không phải sửa đổi, bổ sung; không phải xem xét thêm về hậu quả
của việc thu hồi-giao đất; không tạo tiền lệ cho việc xem xét lại quyết định đã có
hiệu lực.
Mặt hạn chế của phương án: Khiếu nại của bà Võ Thị Hai sẽ không chấm
dứt; quyền lợi hợp pháp của bà Võ Thị Hai không đựơc bảo vệ; mất lòng tin của
bà Võ Thị Hai nói riêng và của người dân đối với Đảng, đối với Nhà nước và
đối với hệ thống pháp luật của Nhà nước ta.
Qua phân tích ưu nhược điểm của từng phương án, tôi cho rằng phương án
1 là phương án ưu việt nhất vì thỏa mãn được nhiều mục tiêu đề ra, hài hòa được
lợi ích của người sử dụng đất và lợi ích cộng đồng, chấm dứt tình trạng khiếu
nại kéo dài và cũng không làm cho vấn đề phát sinh thêm nhiều tình tiết phức
tạp khác.
V. KẾ HOẠCH TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHƯƠNG ÁN ĐƯỢC LỰA
CHỌN:
Uỷ ban nhân dân tỉnh có văn bản giao Giám đốc sở Tài nguyên và Môi
trường phối hợp Ủy ban nhân dân huyện Chợ Gạo và UBND xã A tổ chức để
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh trực tiếp đối thoại với bà Võ Thị Hai nhằm phân
tích, giải thích, tạo sự đồng thuận về phương án giải quyết đã chọn, tạo sự đồng
thuận về cách thức giao nền (phần diện tích thiếu theo tỉ lệ sẽ đựơc quy đổi
thành giá trị để giao trả). Trên cơ sở sự đồng thuận của bà Hai sẽ tiến hành các
bước kế tiếp như sau:
- Do phần diện tích đất nền còn lại không đủ giao cho bà Võ Thị Hai theo tỉ
lệ đã chọn (20/40 nền, tỉ lệ 5/5). Do đó, Ủy ban nhân dân tỉnh có văn bản giao Chủ
tịch Ủy ban nhân dân huyện tổ chức xác định diện tích và giá trị số nền thiếu
theo tỉ lệ (có thể mời tổ chức định giá độc lập cho khách quan) để tính số tiền

Họ tên học viên: Thanh Dương

13

Đề tài: Giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án.

phải trả thêm cho bà Hai. Phần kinh phí phát sinh này sẽ cho chủ đầu tư Chợ A
chi trả và đựơc hạch toán vào dự án.
- Do các quyết định giải quyết trước đây chưa đảm bảo đúng pháp luật,
chưa bảo vệ lợi ích hợp pháp bị xâm hại nên cần thu hồi, sửa đổi lại theo đúng
nội dung phương án giải quyết đã chọn. Phần việc này Ủy ban nhân dân tỉnh
giao Thanh tra tỉnh (cơ quan chuyên môn giúp Ủy ban nhân dân tỉnh giải quyết
khiếu nại) chịu trách nhiệm tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành các
quyết định giải quyết có nêu rõ cách thức giao nền.
- Ủy ban nhân dân huyện Chợ Gạo căn cứ quy định pháp luật, căn cứ sự
đồng thuận của bà Hai về giao đất thực hiện dự án và tỉ lệ chia nền, căn cứ quyết
định giải quyết mới nhất của tỉnh để có quyết định thu hồi đất của bà Võ Thị Hai
đưa vào dự án chợ A; đồng thời chỉ đạo ngành Tài nguyên-Môi trường lập thủ
tục chỉnh lý biến động đất đai của hộ bà Võ Thị Hai. Song song đó, tiến hành
giao đất ngoài thực trạng cho các hộ đã mua đất theo đấu giá trước đây.
- Tổ chức triển khai, thực hiện quyết định của Uỷ ban nhân dân tỉnh đúng
theo quy định pháp luật.
- Ủy ban nhân dân tỉnh báo cáo kết quả giải quyết cho Thủ tướng Chính
phủ.
VI. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
1. Kết luận:
Tình huống nêu trên cho thấy:
- Công tác quản lý đất đai ở địa phương còn nhiều bất cập, do nhiều nguyên
nhân nhưng trong đó điều đáng quan tâm nhất là do sự thiếu hiểu biết về pháp
luật, thiếu tinh thần trách nhiệm của một số cán bộ cấp cơ sở nên dẫn đến tình
trạng khiếu nại của công dân.

Họ tên học viên: Thanh Dương

14


Đề tài: Giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án.

- Đội ngũ cán bộ quản lý hành chính còn non kém, chưa được đào tạo có
hệ thống, chưa nắm vững pháp luật, giải quyết công việc còn cảm tính, cá nhân
không lường trước được hậu quả xấu sẽ xảy ra.
- Sự yếu kém của cán bộ chuyên môn, sự buông lỏng trong hoạt động quản
lý nhà nước sẽ ảnh hưởng đến sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước.
- Việc phổ biến, tuyên truyền giáo dục pháp luật chưa được chú trọng làm
tốt sẽ làm cho người dân "mù" về pháp luật, tạo sơ hở cho những phần tử xấu lợi
dụng, kích động người dân khiếu nại hay thậm chí vi phạm pháp luật làm ảnh
hưởng đến tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội nói chung. Các thế
lực thù địch luôn tìm cách chống phá cách mạng ta, trong đó có âm mưu "diễn
biến hoà bình". Tình hình khiếu nại, tố cáo của công dân hiện nay đang diễn
biến rất phức tạp, không loại trừ có phần tử xấu lợi dụng, xúi giục nhằm làm mất
ổn định tình hình an ninh chính trị tại địa phương. Do đó, cần phải làm cho
người dân am hiểu, thông suốt pháp luật để tránh những hậu quả xấu có thể xảy
ra.
- Khi ban hành Quyết định, tổ chức thực hiện quyết định chưa giải thích
rõ ràng, tường tận để tạo điều kiện cho bà Hai chấp hành quyết định đúng pháp
luật. Chính quyền, đoàn thể các cấp chưa tuyên truyền vận động quần chúng
nhân dân trong việc học tập và hiểu biết về pháp luật để họ thực hiện đúng trách
nhiệm và nghĩa vụ công dân của mình.
2. Kiến nghị:
Giải quyết khiếu nại liên quan đến đất đai hiện nay đang là vấn đề nổi cộm,
thậm chí có nơi khiếu nại liên quan đến đất đai đã phát sinh thành "điểm nóng".
Việc khiếu nại và giải quyết khiếu nại diễn ra thường xuyên, phức tạp, đòi hỏi

phải có sự quan tâm đúng mức. Để giải quyết nhanh chóng, đúng pháp luật, có
hiệu quả những tình huống như đã nêu, qua những kiến thức đã tiếp thu được và
qua qua quá trình nghiên cứu tôi có những kiến nghị sau:
Họ tên học viên: Thanh Dương

15


Đề tài: Giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án.

- Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp đối với công tác quản lý đất đai, giải
quyết khiếu nại tố cáo. Sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của nhà nước là một
yêu cầu tất yếu, khách quan, là điều kiện quan trọng để giành thắng lợi. Thực
hiện tốt hoạt động quản lý trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, là điều
kiện tốt nhất để công dân thông suốt và chấp hành chủ trương, chính sách, pháp
luật.
- Nâng cao trách nhiệm của chính quyền các cấp, thủ trưởng các đơn vị
trong công tác giải quyết khiếu nại tố cáo. Phải xác định giải quyết khiếu nại, tố
cáo là nhiệm vụ chính trị thường xuyên, lâu dài, phải gắn công tác giải quyết với
công tác quản lý hành chính nhà nước. Phải giải quyết kịp thời, đúng qui định
của pháp luật các khiếu nại, tố cáo của công dân. Chỉ đạo và tổ chức thực hiện
nghiêm chỉnh các quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật.
- Tăng cường đào tạo, giáo dục đội ngũ cán bộ giỏi về nghiệp vụ, am hiểu
pháp luật, có tinh thần trách nhiệm, có phẩm chất đạo đức, năng lực, công tâm,
vì lợi ích nhân dân và cộng đồng xã hội.
- Khi ban hành quyết định hành chính phải đảm bảo tính hợp pháp và hợp
lý. Đây là điều kiện cần và đủ đối với một quyết định quản lý hành chính nhà
nước. Phải đảm bảo đúng pháp luật và hài hoà giữa lợi ích của nhà nước với lợi
ích của tập thể cộng đồng và lợi ích của cá nhân.
- Khi giải quyết khiếu nại phải đúng thẩm quyền, đúng chủ trương, đường

lối, chính sách của Đảng, nhà nước và nhất là phải phù hợp với nguyện vọng của
người dân.
- Tiếp tục đẩy mạnh và thực hiện thường xuyên công tác tuyên truyền, giáo
dục pháp luật nói chung và Luật Đất đai, Luật Khiếu nại, Tố cáo nói riêng cho
cán bộ, công chức và nhân dân. Định kỳ hàng năm tổ chức lớp tập huấn, buổi
tuyên truyền về pháp luật cho công dân được am hiểu, thông suốt, nhất là khi có
văn bản pháp luật mới được ban hành. Việc không am hiểu pháp luật cũng là
một trong những nguyên nhân khiến người dân khiếu nại, tranh chấp.
Họ tên học viên: Thanh Dương

16


Đề tài: Giải quyết khiếu nại về việc thu hồi đất thực hiện dự án.

- Bộ ngành Trung ương và Chính phủ tiếp tục có biện pháp chỉ đạo giải
quyết khẩn trương, dứt điểm những trường hợp khiếu nại kéo dài. Những vụ
việc địa phương giải quyết hết thẩm quyền thì khi chuyển về địa phương phải có
kết luận, chỉ đạo cụ thể; những vụ việc chưa rõ thì hướng dẫn đương sự bổ sung
tài liệu làm căn cứ khiếu nại, đồng thời yêu cầu địa phương báo cáo để Trung
ương đủ cơ sở kết luận.
- Trong họat động quản lý nhà nước nói chung và trong công tác quản lý
đất đai nói riêng, nếu cơ quan có thẩm quyền hoặc cán bộ chuyên môn có sai sót
thì phải dũng cảm thừa nhận và nhanh chóng sửa chữa sai sót đó để tránh những
hậu quả xấu xảy ra về kinh tế, chính trị, xã hội… ảnh hưởng đến uy tín của
chính quyền địa phương nói riêng và uy tín của Đảng, Nhà nước nói chung.
- Coi trọng giáo dục pháp luật nâng cao đạo đức kết hợp các biện pháp
hành chính với giáo dục tư tưởng, nâng cao dân trí. Xử lý nghiêm minh những
trường hợp cán bộ, công chức do thiếu tinh thần trách nhiệm giải quyết công
việc không đúng thẩm quyền, gây hậu quả không tốt, nhằm làm trong sạch bộ

máy nhà nước, góp phần đẩy nhanh tiến trình cải cách một bước nền hành chính
nhà nước theo đường lối, chủ trương, Nghị quyết của Đảng và Nhà nước./.

Họ tên học viên: Thanh Dương

17