Giáo án Ngữ văn 8 bài 12: Phương pháp thuyết minh

Tuần 12 Tiết 47

PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH
A-MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp hs:
1.Kiến thức: nhận rõ yêu cầu của phương pháp thuyết minh.
2.Rèn luyện kĩ năng xây dựng văn bản thuyết minh.
3.Thái độ: giáo dục ý thức nghiêm túc trong học tập.
B- CHUẨN BỊ:
1.Thầy: Sgk, sgv, giáo án, thiết kế ngữ văn 8
2 Trò: Sgk, vở ghi, chuẩn bị bài theo câu hỏi sgk
C- TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
Hoạt động 1: ÔĐTC:
Hoạt động 2:Kiểm tra sự chuẩn bị của hs:
? Thế nào là văn bản thuyết minh? Đặc điểm của văn bản thuyết minh?
Hoạt động 3: Tổ chức dạy - học bài mới:

Hoạt động của thầy và trò
-Đọc lại các văn bản “Cây dừa Bình
Định”, “Tại sao lá cây có màu xanh
lục”, “Huế”, “Khởi nghĩa Nông Văn
Vân”, “Con giun đất”, em hãy cho biết

Yêu cầu cần đạt
I-Tìm hiểu các phương pháp thuyết
minh:
1.Quan sát, học tập, tích lũy tri thức để


những văn bản ấy sử dụng các tri thức
gì?

? Làm thế nào để có những tri thức ấy?

làm bài văn thuyết minh:
-Các tri thức về sự vật (cây dừa), khoa
học (lá cây, con giun đất), lịch sử (khởi
nghĩa), văn hóa (Huế)
*Muốn có tri thức thì phải:
-Quan sát (nhìn sự vật có những đặc
trưng gì, có mấy bộ phận)

? Bằng tưởng tượng, suy luận có thể có
văn bản thuyết minh không?

-Đọc sách báo, học tập, tra cứu
-Tham quan, quan sát để có tri thức
*Ghi nhớ: SgkT128

-Đọc sgkT125
? Trong các câu văn trên, ta thường gặp
từ gì? Sau từ ấy người ta cung cấp một
kiến thức ntn?

2.Phương pháp thuyết minh:
a.Phương pháp nêu định nghĩa, giải
thích:
-Thường gặp từ “là”

? Các câu này có vị trí ntn trong bài văn
thuyết minh?

-Phần lớn ở vị trí đầu bài, đầu đoạn, giữ
vai trò giới thiệu.

? Phương pháp định nghĩa, giải thích có
yêu cầu gì và diễn đạt ntn?

-Quy sự vật được định nghĩa vào loại
của nó và chỉ ra đặc điểm, công dụng
riêng.

-Đọc các câu văn T127
? Phương pháp liệt kê được sử dụng
ntn?
?Phương pháp liệt kê có td đối với việc
trình bày tính chất của sự vật ntn?

b.Phương pháp liệt kê:
-Kể ra lần lượt các đặc điểm, tính chất…
của sự vật theo 1 trật tự.
=> Giúp người đọc hiểu sâu sắc, toàn
diện và có ấn tượng về đối tượng được
thuyết minh.


c.Phương pháp nêu ví dụ:
? Chỉ ra các ví dụ trong đoạn văn và nêu -Cách làm: dẫn ra các ví dụ cụ thể để
td của nó đối với việc trình bày cách xử người đọc tin vào nd thuyết minh
phạt người hút thuốc lá nơi công cộng.
=> Các ví dụ cụ thể có td thuyết phục
người đọc.

d.Phương pháp dùng số liệu:
? Đoạn văn sau cung cấp những số liệu
nào? Nêu cách làm và td?

-Cách làm: dùng các số liệu chính xác
để khẳng định độ tin cậy cao của các tri
thức được cung cấp -> Nếu không có thì
có thể người đọc chưa tin.
d.Phương pháp so sánh:
-Tăng sức thuyết phục và độ tin cậy cho
nd được thuyết minh.

? Td?

g.Phương pháp phân loại, phân tích:
-Chia đối tượng ra từng mặt, từng vấn
đề…để lần lượt chứng minh.

? Cách làm?
? Td?

-> Giúp người đọc hiểu dần từng mặt
của đối tượng.
*Ghi nhớ: SgkT128
II-Luyện tập:
BT1:
a.Kiến thức về khoa học: tác hại của
khói thuốc lá đối với sức khỏe và cơ chế
di truyền giống loài của con người.

? Tác giả bài “Ôn dịch thuốc lá” đã
nghiên cứu, tìm hiểu rất nhiều để nêu

b.Kiến thức về xã hội: tâm lí lệch lạc
của 1 số người coi hút thuốc lá là lịch


lên những yêu cầu chống nạn hút thuốc
lá. Em hãy chỉ ra phạm vi tìm hiểu vấn
đề thể hiện trong bài viết?

sự.
BT2:
-Phương pháp so sánh: so sánh với
AIDS và giặc ngoại xâm.

? Bài viết đã sử dụng phương pháp
thuyết minh nào để nêu bật tác hại của
việc hút thuốc lá?

-Phương pháp phân tích: tác hại của nicô-tin, khí các bon.
-Phương pháp nêu số liệu: số tiền mua
một bao 3 sô, số tiền phạt ở Bỉ.
BT3:
a.Kiến thức:
-Về lịch sử, về cuộc kháng chiến chống
Mĩ.

? Đọc văn bản “Ngã ba Đồng Lộc” và
cho biết thuyết minh đòi hỏi những kiến

thức ntn?

-Về quân sự:
-Về cs của các thanh niên xung phong.
b.Phương pháp dùng số liệu và các sự
kiện.

? Văn bản này sử dụng những phương
pháp thuyết minh nào?
Hoạt động 4.Củng cố:
-Muốn có tri thức thì phải làm gì?
-Kể tên các phương pháp thuyết minh?
Hoạt động 5. DHVN:
-Nắm chắc nd bài học


-Tiết sau trả bài kiểm tra văn và bài viết số 2.
-----------------------------------------------------------------------