LUẬN ÁN CHẤT LƢỢNG HOẠT ĐỘNG BÁO CÁO VIÊN VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG HIỆN NAY

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HỒ CHÍ MINH

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN

PHẠM TUYẾT LỆ

CHẤT LƢỢNG HOẠT ĐỘNG BÁO CÁO VIÊN
VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG HIỆN NAY

LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHÍNH TRỊ HỌC

HÀ NỘI - 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HỒ CHÍ MINH

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN

PHẠM TUYẾT LỆ

CHẤT LƢỢNG HOẠT ĐỘNG BÁO CÁO VIÊN
VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG HIỆN NAY
Ngành: Chính trị học
Chuyên ngành: Công tác tƣ tƣởng
Mã số: 9 31 02 01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHÍNH TRỊ HỌC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS, TS. Ngô Văn Thạo
TS. Hà Thị Bình Hòa

HÀ NỘI - 2018


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,
kết quả trong luận án trung thực và chƣa đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình
nào khác. Các trích dẫn chỉ rõ nguồn tài liệu tham khảo của tác giả.
Tác giả luận án

Phạm Tuyết Lệ


ii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................... iv
DANH MỤC BẢNG SỐ, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ .................................................. v
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................. 1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................ 4
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ............................................................. 4
4. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu ................................................ 5

5. Đóng góp mới của luận án ......................................................................... 6
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án ................................................... 7
7. Kết cấu của luận án .................................................................................... 7
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU NHỮNG VẤN ĐỀ
LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LU N ÁN ........................................................... 8
1.1. Các công trình nghiên cứu về công tác tuyên truyền, tuyên truyền
miệng và hoạt động báo cáo viên .................................................................. 8
1.2. Các công trình nghiên cứu về chất lƣợng tuyên truyền miệng, chất
lƣợng hoạt động báo cáo viên ...................................................................... 17
1.3. Các công trình nghiên cứu về đồng bằng sông Cửu Long và chất
lƣợng hoạt động báo cáo viên ở Vùng đồng bằng sông Cửu Long ............. 27
1.4. Nhận định về kết quả đã đạt đƣợc và những vấn đề cần tiếp tục
nghiên cứu.................................................................................................... 33
Tiểu kết chƣơng 1............................................................................................ 35
Chƣơng 2: CHẤT LƢỢNG HOẠT ĐỘNG BÁO CÁO VIÊN - MỘT SỐ
VẤN ĐỀ LÝ LU N ....................................................................................... 37
2.1. Báo cáo viên và hoạt động báo cáo viên .............................................. 37
2.2. Chất lƣợng hoạt động báo cáo viên ...................................................... 49
2.3. Sự cần thiết phải nâng cao chất lƣợng hoạt động báo cáo viên............ 71
Tiểu kết chƣơng 2............................................................................................ 77


iii

Chƣơng 3: THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA VỀ CHẤT
LƢỢNG HOẠT ĐỘNG BÁO CÁO VIÊN VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG
CỬU LONG HIỆN NAY ................................................................................ 79
3.1. Thực trạng đội ngũ báo cáo viên Vùng đồng bằng sông Cửu Long
hiện nay ........................................................................................................ 79
3.2. Thực trạng chất lƣợng hoạt động báo cáo viên Vùng đồng bằng sông

Cửu Long hiện nay ...................................................................................... 92
3.3. Những vấn đề đặt ra về chất lƣợng hoạt động báo cáo viên Vùng đồng
bằng sông Cửu Long hiện nay ................................................................... 124
Tiểu kết chƣơng 3.......................................................................................... 133
Chƣơng 4: PHƢƠNG HƢỚNG, GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG
HOẠT ĐỘNG BÁO CÁO VIÊN VÙNG ĐỒNG BẰNG

S NG CỬU

LONG HIỆN NAY ....................................................................................... 135
4.1. Phƣơng hƣớng nâng cao chất lƣợng hoạt động báo cáo viên Vùng
đồng bằng sông Cửu Long ......................................................................... 135
4.2. Các giải pháp chủ yếu nâng cao chất lƣợng hoạt động báo cáo viên
Vùng đồng bằng sông Cửu Long hiện nay ................................................ 140
Tiểu kết chƣơng 4.......................................................................................... 166
KẾT LU N ................................................................................................... 168
TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ C NG BỐ
PHỤ LỤC


iv

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Báo cáo viên

: BCV

Ban Tuyên giáo

: BTG

Công tác tuyên truyền

: CTTT

Công tác tuyên truyền miệng

: CTTTM

Cộng đồng kinh tế ASEAN

: AEC

Chủ nghĩa xã hội

: CNXH

Đồng bằng sông Cửu Long

: ĐBSCL

Đội ngũ báo cáo viên

: ĐNBCV

Hoạt động tuyên truyền

: HĐTT

Hội nghị báo cáo viên

: HNBCV

Hiệp định Đối tác tiến bộ và phát triển
xuyên Thái Bình Dƣơng

: CPTPP

Nhà xuất bản

: Nxb

Phƣơng pháp tuyên truyền

: PPTT

Trung tâm bồi dƣỡng chính trị

: TTBDCT

Tuyên truyền miệng

: TTM

Tuyên truyền viên

: TTV

Tổ chức Thƣơng mại thế giới

: WTO

Vùng đồng bằng sông Cửu Long

: VĐBSCL


v

DANH MỤC BẢNG SỐ, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Bảng 3.1. Về số lƣợng báo cáo viên (ở các tỉnh, thành phố thuộc diện khảo sát) ....85
Biểu đồ 3.1. Cơ cấu độ tuổi của báo cáo viên cấp tỉnh ..............................................86
Biểu đồ 3.2. Cơ cấu độ tuổi báo cáo viên cấp huyện .................................................87
Biểu đồ 3.3. Về trình độ chuyên môn báo cáo viên ...................................................93
Biểu đồ 3.4. Nội dung tuyên truyền miệng .................................................................97
Biểu đồ 3.5. Về số lƣợng, chất lƣợng, quy mô hoạt động và chuyên đề ..................98
Biểu đồ 3.6. Các hình thức tổ chức hội nghị thông tin định kỳ của báo cáo viên ..100
Biểu đồ 3.7. Số lƣợng, chất lƣợng, hoạt động và báo cáo viên chuyên đề .............102
Biểu đồ 3.8. Về tính thời sự của thông tin.................................................................103
Biểu đồ 3.9. Về cơ sở vật chất phục vụ hoạt động báo cáo viên .............................107
Biểu đồ 3.10. Phẩm chất chính trị, đạo đức của báo cáo viên .................................110
Biểu đồ 3.11. Năng lực nghiên cứu đối tƣợng của báo cáo viên .............................111
Biểu đồ 3.12. Năng lực thuyết phục và hấp dẫn ngƣời nghe của báo cáo viên ......113
Biểu đồ 3.13. Các hoạt động nâng cao chất lƣợng bài nói.......................................115
Biểu đồ 3.14. Mức độ và chất lƣợng thực hiện đối thoại của báo cáo viên ............116
Biểu đồ 3.15. Tính định hƣớng trong tuyên truyền miệng của báo cáo viên..........117
Biểu đồ 3.16. Sự chuyển biến nhận thức và hành động của nhân dân....................121

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Công tác tƣ tƣởng là hoạt động có mục đích của một giai cấp, một
chính đảng nhằm xây dựng, phát triển, hoàn thiện hệ tƣ tƣởng, phổ biến
truyền bá hệ tƣ tƣởng trong quần chúng, cổ vũ động viên quần chúng tham gia
các hoạt động xã hội. Trong lịch sử nhân loại, từ khi xuất hiện giai cấp và đấu
tranh giai cấp, các giai cấp cầm quyền đều tiến hành công tác tƣ tƣởng, xây
dựng hệ tƣ tƣởng để luận chứng cho sự tồn tại của chế độ xã hội và bảo vệ lợi
ích của giai cấp mình.
Công tác tƣ tƣởng của đảng cộng sản là hoạt động xây dựng, phát triển,
hoàn thiện hệ tƣ tƣởng của giai cấp công nhân, tạo nền tảng tƣ tƣởng cho
Đảng; phổ biến, truyền bá hệ tƣ tƣởng trong giai cấp công nhân, nhân dân lao
động và các tầng lớp quần chúng, lôi cuốn, cổ vũ họ tham gia cuộc đấu tranh
giành và bảo vệ chính quyền, xây dựng CNXH và tiến lên chủ nghĩa cộng
sản. Xét về nội dung, vị trí, vai trò, công tác tƣ tƣởng là nhiệm vụ thƣờng
xuyên, liên tục, quan trọng hàng đầu trong tất cả các giai đoạn cách mạng
dƣới sự lãnh đạo của Đảng.
Công tác tƣ tƣởng bao gồm 3 hình thái: hình thái lý luận, hình thái
tuyên truyền và hình thái cổ động. Hình thái lý luận bao gồm các hoạt động
nghiên cứu, tuyên truyền lý luận và giáo dục lý luận chính trị, nhằm xác lập,
phát triển, hiện thực hóa hệ tƣ tƣởng. Hình thái tuyên truyền bằng các hình
thức khác nhau phổ biến, truyền bá hệ tƣ tƣởng, quan điểm, đƣờng lối của giai
cấp, chính đảng trong xã hội. Hình thái cổ động là các hoạt động cổ vũ, động
viên, đa số bằng các hình thức trực tiếp, kêu gọi và tổ chức quần chúng tham
gia các hoạt động cách mạng trong thực tế. Tuyên truyền là một trong những
hoạt động cơ bản của công tác tƣ tƣởng. Các kết quả của công tác nghiên cứu
lý luận, hệ tƣ tƣởng, đƣờng lối, quan điểm của Đảng nhờ có tuyên truyền đã
đến với quần chúng và trở thành lực lƣợng vật chất vĩ đại thông qua các hoạt
động cách mạng của hàng triệu quần chúng.

2
TTM là bộ phận cấu thành của công tác tƣ tƣởng. Cùng với các bộ phận
khác của công tác tƣ tƣởng, TTM và hoạt động của BCV truyền bá chủ nghĩa
Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đƣờng lối của Đảng, chính
sách, pháp luật của Nhà nƣớc trong xã hội, góp phần xây dựng thế giới quan
duy vật biện chứng, phƣơng pháp luận khoa học, tƣ tƣởng, tình cảm, nhân
cách, lối sống, cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, tạo sự chuyển biến trong
nhận thức và cùng với cổ động, tạo nên các hành động tự giác, tích cực, chủ
động, sáng tạo của đại đa số quần chúng nhân dân trong sự nghiệp xây dựng
và bảo vệ Tổ quốc. TTM và hoạt động BCV còn là công cụ quan trọng hàng
đầu trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tƣ tƣởng của Đảng, phê phán, phản bác
các quan điểm sai trái, làm thất bại mọi âm mƣu, thủ đoạn chống phá của các
lực lƣợng thù địch trong công tác tƣ tƣởng.
Trong CTTT, TTM là một trong những hình thức tuyên truyền đặc biệt,
hình thành từ rất sớm và đƣợc thực hiện bằng lời nói qua giao tiếp trực tiếp.
Nhờ có giao tiếp trực tiếp giữa ngƣời nói và ngƣời nghe, TTM có những ƣu
thế nổi trội so với các loại hình tuyên truyền khác về tính hấp dẫn, sinh động,
tính định hƣớng thông tin, tính chiến đấu, tính thuyết phục, tính bảo mật, tính
tƣơng tác và khả năng thực hiện đối thoại... Trong thời đại ngày nay, dù các
phƣơng tiện truyền thông ngày càng hiện đại, phổ biến, tiện lợi thì TTM vẫn
là một hình thức tuyên truyền hiệu quả, không thể thay thế.
TTM đƣợc thực hiện bởi ĐNBCV do cấp ủy thành lập, lãnh đạo, tổ
chức và chỉ đạo hoạt động. Dƣới sự lãnh đạo của cấp uỷ đảng, BCV phổ biến
quan điểm, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc, thông
báo thời sự, chính sách, giải đáp những vƣớng mắc trong nhận thức, nắm bắt
và phản ánh kịp thời tình hình tƣ tƣởng, những tâm tƣ, nguyện vọng của quần
chúng cho các cấp ủy đảng; đấu tranh, phê phán các quan điểm sai trái... Cũng
nhƣ các lĩnh vực hoạt động khác, chất lƣợng hoạt động BCV là yếu tố mang

tính quyết định đến hiệu quả của công tác TTM và HĐTT nói chung. Chất
lƣợng của hoạt động BCV phụ thuộc vào nhiều yếu tố, đó là phẩm chất, năng
lực của BCV và chủ thể lãnh đạo, quản lý hoạt động BCV. Trong bối cảnh


3
tình hình quốc tế và trong nƣớc có những diễn biến phức tạp; sự bùng nổ
thông tin toàn cầu cùng với sự nở rộ của các trang mạng xã hội làm cho cuộc
đấu tranh tƣ tƣởng trên mặt trận tuyên truyền ngày càng phức tạp và trở nên
cấp bách thì việc nâng cao chất lƣợng hoạt động BCV có tác động trực tiếp
đến chất lƣợng, hiệu quả của CTTT, góp phần nâng cao chất lƣợng công tác
tƣ tƣởng của Đảng trong giai đoạn hiện nay.
ĐBSCL, còn đƣợc gọi là đồng bằng Nam Bộ hoặc miền Tây Nam Bộ, có
12 tỉnh và thành phố Cần Thơ trực thuộc Trung ƣơng. Toàn vùng có có diện
tích tự nhiên 40.548 km2, chiếm 12,25% diện tích tự nhiên của cả nƣớc; có
đƣờng biên giới với Campuchia dài hơn 340 km; có bờ biển dài 743 km, vùng
biển, vùng đặc quyền kinh tế rộng lớn với tài nguyên biển, trong lòng đất đáy
biển rất phong phú; có hai 2 huyện đảo là Phú Quốc và Kiên Hải nằm trên
đƣờng giao lƣu quốc tế rất nhộn nhịp…. Dân số trong vùng gồm 17,55 triệu
ngƣời, trong đó dân tộc Kinh chiếm 91,91%; còn lại là các dân tộc thiểu số
Khmer, Hoa, Chăm và một số ít ngƣời của các dân tộc thiểu số khác. Các dân
tộc sống đan xen nhau, có sự giao thoa về văn hóa, tạo nên sự phong phú, đa
dạng của văn hóa VĐBSCL và gắn kết các dân tộc với nhau. Vị trí quan trọng
của VĐBSCL trong phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng của Tổ
quốc đặt ra yêu cầu cao đối với công tác tƣ tƣởng và những đặc điểm về tự
nhiên, kinh tế - xã hội, dân tộc, tôn giáo, đối ngoại… nơi đây có tác động
mạnh đến TTM và hoạt động BCV trên địa bàn.
Những năm qua, hoạt động BCV của VĐBSCL đã đạt đƣợc những kết
quả nhất định, góp phần quan trọng vào việc đƣa các chủ trƣơng, đƣờng lối
của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc đến với cán bộ, đảng viên và

nhân dân. Đồng thời, hoạt động TTM, BCV cũng còn nhiều hạn chế, chất
lƣợng chƣa cao, chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu của công tác tƣ tƣởng trong tình
hình mới. Nghiên cứu để tìm ra giải pháp nâng cao chất lƣợng hoạt động
BCV ở VĐBSCL là yêu cầu cấp bách của công tác tƣ tƣởng nói chung và
CTTT nói riêng ở các đảng bộ trong Vùng hiện nay.


4
Với các lý do trên, tác giả lựa chọn vấn đề “Chất lượng hoạt động báo
cáo viên Vùng đồng bằng sông Cửu Long hiện nay” làm đề tài luận án tiến sĩ
Chính trị học, chuyên ngành công tác tƣ tƣởng.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về chất lƣợng
hoạt động BCV, luận án đề xuất phƣơng hƣớng và giải pháp nâng cao chất
lƣợng hoạt động BCV của VĐBSCL hiện nay.
2.2. Nhi m vụ nghiên cứu
- Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài, nhận định về
kết quả nghiên cứu của các công trình nghiên cứu đã có và chỉ ra hƣớng
nghiên cứu tiếp theo.
-

hái quát, làm rõ một số vấn đề lý luận cơ bản về hoạt động BCV và

chất lƣợng hoạt động BCV, xây dựng công cụ đánh giá chất lƣợng và xác
định phƣơng hƣớng, giải pháp nâng cao chất lƣợng hoạt động BCV của
VĐBSCL.
- Đánh giá thực trạng chất lƣợng hoạt động BCV, khái quát những vấn
đề đặt ra trong chất lƣợng hoạt động BCV của VĐBSCL.
- Đề xuất và luận giải cơ sở khoa học của phƣơng hƣớng, giải pháp

nâng cao chất lƣợng hoạt động BCV của VĐBSCL hiện nay.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Về đối tượng nghiên cứu
Luận án nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn đặt ra trong hoạt
động BCV và chất lƣợng hoạt động BCV của VĐBSCL hiện nay.
3.2. Về phạm vi nghiên cứu
Về nội dung: Luận án nghiên cứu chất lƣợng hoạt động BCV cấp ủy
VĐBSCL (bao gồm BCV cấp tỉnh và cấp huyện). Hoạt động BCV đƣợc
nghiên cứu bao gồm hoạt động của ĐNBCV dƣới sự lãnh đạo, chỉ đạo của
cấp ủy và hoạt động của từng BCV.


5
Về thời gian nghiên cứu: hảo sát, nghiên cứu thực trạng về chất lƣợng
hoạt động BCV của VĐBSCL từ năm 2012 đến 2017.
Về không gian: Luận án tập trung khảo sát lấy số liệu thực tế về hoạt
động BCV cấp tỉnh và cấp huyện qua các báo cáo và khảo sát thực tế hoạt động
này ở các tỉnh tiêu biểu là Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng, thành phố Cần Thơ.
4. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận
Luận án dựa trên các nguyên lý lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ
tƣởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật
của Nhà nƣớc; quan điểm chỉ đạo của Đảng về hoạt động BCV. Trong quá
trình nghiên cứu của đề tài, tác giả có lựa chọn, kế thừa một số kết quả nghiên
cứu lý luận của các công trình khoa học có liên quan.
4.2. Phương pháp luận, phương pháp nghiên cứu
Phương pháp luận: Luận án dựa trên cơ sở phƣơng pháp luận của chủ
nghĩa Mác - Lênin là chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử.
Phương pháp nghiên cứu: Thực hiện mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu,
luận án sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu sau:

- Phƣơng pháp phân tích - tổng hợp: đƣợc dùng để nghiên cứu các văn
kiện của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc, văn bản của BTG Trung
ƣơng, báo cáo hoạt động hàng năm của BTG các cấp, tài liệu, bài báo, tạp chí,
các công trình khoa học trong nƣớc và ngoài nƣớc… liên quan đến luận án.
- Phƣơng pháp lôgíc và lịch sử: phƣơng pháp lôgíc để tìm ra mối liên
hệ bản chất, tính tất yếu, quy luật các vấn đề liên quan đến nội dung đề tài.
Luận án trình bày vấn đề theo trình tự thời gian để thấy đƣợc các tƣ tƣởng,
quan điểm về hoạt động BCV qua các giai đoạn lịch sử.
- Phƣơng pháp thống kê, so sánh, quan sát: Luận án thống kê các số
liệu có liên quan đến hoạt động BCV, so sánh, đối chiếu và quan sát thực tế
để đảm bảo sự tin cậy của số liệu.


6
- Phƣơng pháp tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý luận: Bắt đầu từ
nghiên cứu thực tiễn hoạt động BCV làm cơ sở kết hợp nghiên cứu lý luận
chung có liên quan đến đề tài nghiên cứu để xây dựng khung lý thuyết, đánh
giá thực trạng, từ đó đề ra phƣơng hƣớng và giải pháp của luận án.
- Phƣơng pháp điều tra xã hội học: Tham khảo ý kiến của chuyên gia và
ngƣời hƣớng dẫn khoa học để lập bảng hỏi, chọn mẫu mang tính đại diện để
điều tra về nhận thức, những đánh giá, quan điểm của đối tƣợng về hoạt động
BCV; thu thập dữ liệu theo mẫu và tiến hành phân tích, xử lý phiếu điều tra
xã hội học.
- Phƣơng pháp phỏng vấn chuyên gia: phỏng vấn, trao đổi trực tiếp với
những ngƣời làm công tác lãnh đạo, quản lý hoạt động BCV ở các BTG,
Trung tâm thông tin công tác tuyên giáo một số tỉnh VĐBSCL về các nội
dung liên quan đến hoạt động BCV ở cơ sở, qua đó tìm hiểu những vấn đề có
liên quan đến luận án.
5. Đóng góp mới của luận án
Từ góc độ khoa học công tác tƣ tƣởng, luận án góp phần làm rõ khái

niệm hoạt động BCV và chất lƣợng hoạt động BCV, xây dựng hệ thống tiêu
chí đánh giá chất lƣợng hoạt động BCV từ cấp độ hoạt động của ĐNBCV và
cấp độ hoạt động về chuyên môn, nghiệp vụ của từng BCV. Chất lƣợng hoạt
động BCV từ bình diện một đội ngũ và cá nhân BCV.
Luận án đã khái quát, phân tích, làm rõ cơ sở khoa học, tổng kết thực
trạng và xác định những vấn đề đặt ra trong hoạt động BCV ở một vùng lãnh
thổ với nhiều điểm đặc thù. Luận án đã đề xuất và luận giải cơ sở khoa học của
các phƣơng hƣớng, giải pháp nâng cao chất lƣợng hoạt động BCV của
VĐBSCL hiện nay. Dƣới góc độ nghiên cứu, triển khai, đó là quá trình tổng
kết thực tiễn, góp phần làm phong phú thêm khoa học về công tác tƣ tƣởng.
Những kết quả nghiên cứu của luận án có giá trị tham khảo đối với
những ngƣời làm công tác BCV nói chung.


7
6.

ngh a lý luận và thực ti n của luận án

- Luận án làm rõ những vấn đề lý luận và khái niệm hoạt động BCV,
chất lƣợng hoạt động BCV, xác định các tiêu chí đánh giá chất lƣợng hoạt
động BCV dƣới góc độ khoa học công tác tƣ tƣởng. Với kết quả nghiên cứu
luận án có thể đƣợc sử dụng làm tài liệu tham khảo trong việc nghiên cứu
hoạt động giảng dạy chuyên ngành công tác tƣ tƣởng, quản lý hoạt động tƣ
tƣởng văn hóa.
- Từ việc đánh giá đúng thực trạng, luận án đề ra phƣơng hƣớng và giải
pháp nâng cao chất lƣợng hoạt động BCV phù hợp với đặc thù của VĐBSCL
hiện nay. Việc nghiên cứu về thực trạng và phƣơng hƣớng, giải pháp này
cung cấp căn cứ khoa học và thực tiễn cho cấp ủy, BTG cùng cấp ở ĐBSCL
trong việc đề ra chủ trƣơng giải quyết một số vấn đề thực tiễn trong công tác

TTM, chất lƣợng hoạt động BCV và xây dựng ĐNBCV của Vùng.
- ết quả nghiên cứu của luận án có thể làm tài liệu tham khảo cho cấp
ủy các cấp, BTG, Trung tâm bồi dƣỡng chính trị các quận, huyện, thị xã trong
VĐBSCL trong việc tổ chức, lãnh đạo chỉ đạo, xây dựng, phát triển ĐNBCV
và cho việc bồi dƣỡng nâng cao chất lƣợng hoạt động BCV trên địa bàn.
7.

ết cấu của luận án

Luận án đƣợc kết cấu gồm: mở đầu, 4 chƣơng, với 12 tiết, kết luận,
danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục.


8
Chƣơng 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU NHỮNG VẤN ĐỀ
LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
1.1. Các công trình nghiên cứu về công tác tuyên truyền, tuyên
truyền miệng và hoạt động báo cáo viên
1.1.1. Các công trình nghiên cứu về công tác tuyên truyền, tuyên
truyền mi ng ở nước ngoài
Đề cập đến CTTT, TTM và hoạt động BCV có một số công trình
nghiên cứu ở nƣớc ngoài với các góc độ khác nhau. Có thể kể đến các công
trình tiêu biểu sau:
- Tác giả I.Ia-Blinôp trong cuốn “Nghệ thuật n i chuyện c a tuyên
truyền viên”, (ngƣời dịch: Nguyễn Ngọc Lƣ), Nxb Văn hóa - Nghệ thuật,
(1962), đã đề cập đến những vấn đề khá cụ thể và tỷ mỷ, nhƣ: làm thế nào để
tránh các l i về đặt câu, dùng từ, phát âm; trình tự chuẩn bị cho một buổi nói
chuyện; mối quan hệ giữa ngƣời nói chuyện với thính giả... Cuốn sách đã
giúp BCV nghiên cứu, vận dụng trong quá trình phát biểu miệng, điều khiển

buổi truyết trình bằng các mối liên hệ với ngƣời nghe...
- Tác giả E.Phancôvích trong “Nghệ thuật diễn giảng”, Nxb Sách giáo
khoa Mác - Lênin, Hà Nội (1976) cho rằng, những bài giảng đƣợc chuẩn bị
cẩn thận và truyền đạt tốt sẽ giúp cho ngƣời nghe có thêm những kiến thức
mới trong từng lĩnh vực, biết tƣ duy sâu rộng và hiểu rõ hơn những hiện
tƣợng về tự nhiên và xã hội. Muốn soạn đƣợc bài giảng đạt yêu cầu, giảng
viên phải có giác ngộ chính trị, kiên định lập trƣờng của Đảng và có tầm hiểu
biết sâu rộng về lĩnh vực nghiên cứu. Sự thành công của bài giảng còn tùy
thuộc vào nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ của giảng viên khi trình bày, lý giải
các vấn đề. Muốn làm đƣợc điều đó, ngƣời giảng viên phải lao động miệt mài,
tìm tòi và sáng tạo để đạt đƣợc kỹ năng diễn giảng. Đây là tài liệu giúp tác giả
luận án kế thừa, vận dụng trong quá trình nghiên cứu, đề ra những giải pháp
nâng cao chất lƣợng họat động BCV hiện nay.


9
X.I. Xurơnitrencô trong cuốn “Hoạt động tư tưởng c a Đảng Cộng sản
Liên Xô”, (chủ biên), Nxb Thông tin lý luận (1982), đã phân tích, chỉ rõ tuyên
truyền, diễn giảng là một bộ phận quan trọng của công tác tƣ tƣởng. Tác giả
đề cao vai trò của CTTT bằng phƣơng pháp diễn giảng; cho rằng phƣơng
pháp diễn giảng đang vận động, ngày càng phát triển; các bài diễn giảng đã
trở thành một phƣơng tiện tác động tƣ tƣởng có uy tín trong quần chúng lao
động, góp phần làm phong phú hơn kiến thức, nâng cao thêm tính tích cực
của họ. Đây là những gợi ý quan trọng, giúp tác giả luận án nghiên cứu chất
lƣợng hoạt động BCV hiện nay.
M.M. Rakhơmancunôp trong cuốn “Tuyên truyền miệng: Lý luận - Tổ
chức - Phương thức”, Nxb Sách giáo khoa Mác - Lênin, (1983), cho rằng:
TTM đã và vẫn là lĩnh vực quan trọng trong hoạt động của Đảng, là một trong
những hình thức tích cực để giữ mối liên hệ thƣờng xuyên giữa Đảng với
quần chúng, là công cụ lãnh đạo chính trị có hiệu lực. Từ đặc điểm thực hiện

tuyên truyền qua giao tiếp trực tiếp với mọi ngƣời, TTM có khả năng cụ thể
hóa các nhiệm vụ của Đảng, đề ra các nhiệm vụ cho các tập thể và m i cá
nhân cán bộ, đảng viên. TTM cần phải dựa trên những nguyên tắc: tính đảng,
tính khoa học, tính chân thực, gắn liền với thực tiễn. Nếu chọn đƣợc những
vấn đề lý thú, cấp bách để nói chuyện, các buổi tọa đàm, báo cáo, thông tin
chính trị đƣợc xây dựng trên cơ sở sự kiện, gần gũi với mọi ngƣời và đƣợc
diễn đạt bằng ngôn ngữ sinh động, dễ hiểu thì CTTT đạt đƣợc mục đích và
chất lƣợng cao.
Tác giả E.A. Nôgin trong cuốn “Nghệ thuật phát bi u miệng , Nxb
Sách giáo khoa Mác - Lênin (1984), đã giới thiệu những vấn đề về tâm lý - sƣ
phạm của nghệ thuật phát biểu miệng, nêu lên công việc chuẩn bị bài phát
biểu, lôgic và văn phong của các bài phát biểu, cách sử dụng tƣ liệu thực tế,
sự tác động qua lại lẫn nhau giữa cán bộ tuyên truyền và ngƣời nghe; giúp cho
cán bộ làm công tác TTM có đƣợc nghệ thuật phát biểu, kỹ năng phát biểu
thành thạo trƣớc công chúng. Theo tác giả, nghệ thuật phát biểu miệng là kỹ


10
năng nói với mọi ngƣời một cách hấp dẫn, thuyết phục và dễ hiểu mà trong
thực tế, m i ngƣời đều có thể có đƣợc kỹ năng, phẩm chất ấy.
Raymond De Saint Laurent trong tác phẩm “Nghệ thuật n i trư c công
ch ng Nxb Văn hóa - Thông tin, (2003), lý giải việc một ngƣời nói chuyện
có duyên, một nhà hùng biện tài ba… phải r n luyện cách xã giao, ứng xử khi
nói chuyện nhƣ thế nào. Đứng trƣớc mọi ngƣời, họ đƣợc xem nhƣ ngƣời có
năng khiếu giao tiếp, nhƣng thực ra không phải vậy mà thực chất là sự chuẩn
bị chu đáo và không ngừng r n luyện của bản thân. Tác giả giới thiệu các
bƣớc chuẩn bị buổi nói chuyện, cũng nhƣ các cử chỉ, điệu bộ, âm điệu, giọng
nói và kh ng định: đây không phải là khả năng bẩm sinh mà phần lớn là do sự
r n luyện mà nên. BCV muốn trở thành ngƣời có uy tín (có thƣơng hiệu),
trƣớc hết phải trau dồi, học hỏi, nâng cao về trình độ chuyên môn, đúc rút

kinh nghiệm trong hoạt động TTM của mình.
Cục Cán bộ, Bộ Tuyên truyền Trung ƣơng Đảng Cộng sản Trung Quốc
đã xuất bản cuốn “Tuyên truyền công tác tư tưởng trong thời kỳ m i”, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội, (2005). Cuốn sách trình bày trong 9 chƣơng, tổng
kết một cách có hệ thống và toàn diện những kinh nghiệm cơ bản trong CTTT
tƣ tƣởng của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Chƣơng 9 trình bày về xây dựng
đội ngũ những ngƣời làm CTTT tƣ tƣởng; yêu cầu về tố chất đối với cán bộ
làm CTTT tƣ tƣởng. Trong đó đã chỉ rõ vai trò đặc biệt của CTTT:
Trong các mặt trận lãnh đạo của Đảng thì tuyên truyền tƣ tƣởng
là mặt trận hết sức quan trọng. Trong các cơ quan lãnh đạo các
cấp của Đảng thì cơ quan làm công tác tuyên truyền tƣ tƣởng là
cơ quan hết sức quan trọng, còn trong hàng ngũ cán bộ của Đảng
thì những ngƣời làm công tác tuyên truyền tƣ tƣởng là lực lƣợng
hết sức quan trọng [57, tr.8].
Về mục đích của CTTT, tác phẩm đã chỉ rõ:
Công tác tuyên truyền tƣ tƣởng phải tạo ra động lực tinh thần to
lớn, tạo nên sự ủng hộ bằng trí tuệ, bảo đảm về tƣ tƣởng và môi


11
trƣờng dƣ luận lành mạnh trong công cuộc cải cách, mở cửa, xây
dựng thể chế kinh tế thị trƣờng xã hội chủ nghĩa và xã hội tiến bộ
toàn diện [57, tr.21].
Trần

hang - Lê Cự Lộc (chủ biên), trong cuốn “Giáo trình tổng kết

một cách toàn diện, c hệ thống những kinh nghiệm cơ bản trong công tác
tuyên truyền tư tưởng c a Đảng Cộng sản Trung Quốc”, Nxb Chính trị quốc
gia, Hà Nội (2005), đã chỉ rõ vai trò đặc biệt của CTTT, cho rằng: đối tƣợng

tuyên truyền là con ngƣời và để làm tốt CTTT cho quần chúng cần phải thích
ứng với hoàn cảnh cụ thể của quần chúng; áp dụng PPTT một cách khoa học,
phù hợp với đối tƣợng tuyên truyền.
Trên đây là một số công trình nghiên cứu ở nƣớc ngoài, chủ yếu là ở
Liên Xô (cũ) và Trung Quốc, gắn với việc vận dụng và phát triển chủ nghĩa
Mác – Lênin, xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác tƣ tƣởng của đảng cộng
sản trong tiến trình xây dựng CNXH. Các công trình nêu trên trên gợi mở cho
tác giả trong nghiên cứu, đề xuất các giải pháp về nâng cao chất lƣợng hoạt
động BCV VĐBSCL hiện nay.
1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước về công tác tư tưởng,
công tác tuyên truyền và hoạt động báo cáo viên
Về công tác tƣ tƣởng, CTTT có nhiều tác giả, tác phẩm đề cập đến các
vấn đề nội dung, phƣơng pháp, phƣơng thức, tổ chức và hoạt động của lĩnh
vực này.
Tác giả Đào Duy Tùng trong cuốn “Một số vấn đề về công tác tư
tưởng , Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội (1999), kh ng định tầm quan trọng của
công tác TTM trong việc đƣa tiếng nói của Đảng đến quần chúng, đồng thời có
nhận định TTM phát triển có phần chậm so với yêu cầu, tính chất, tầm vóc của
những nhiệm vụ cách mạng và so với một số lĩnh vực khác, nhƣ báo chí, phát
thanh, truyền hình. Tác giả nêu lên những nguyên nhân, trong đó có nguyên
nhân chủ yếu là nhận thức và tổ chức; từ đó, tác giả đã nêu những giải pháp
thiết thực để khắc phục những khó khăn, hạn chế mà công tác TTM gặp phải.


12
Tác giả Lƣơng hắc Hiếu (chủ biên) trong cuốn“Nguyên lý công tác tư
tưởng" tập 2, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội (2008), đã đề cập một cách tổng
thể các vấn đề về công tác tƣ tƣởng. Về tuyên truyền, tác giả đƣa ra khái niệm
TTM, vị trí, vai trò của TTM, những ƣu thế của TTM; sự cần thiết của việc tổ
chức xây dựng ĐNBCV, TTV; những vấn đề thuộc về tổ chức, phƣơng thức

hoạt động và chức năng của BCV, TTV; những nội dung chủ yếu về đổi mới
hoạt động BCV, TTV hiện nay. Đây là tài liệu cơ bản có tính giáo khoa, hết
sức bổ ích cho hoạt động BCV, tuyên truyền và những ngƣời quan tâm đến vấn
đề này.
Tác giả Ngô Văn Thạo (chủ biên), trong cuốn “Nghiệp vụ Tuyên giáo ,
Nxb Văn hóa - Thông tin, Hà Nội, (2008), đã làm rõ những khái niệm nhƣ:
tuyên truyền, TTM, BCV; các yếu tố tác động đến hiệu quả tuyên truyền. Cuốn
sách đã nêu những nội dung cơ bản trong quan điểm của Đảng, pháp luật của
Nhà nƣớc về lĩnh vực tuyên truyền.
BTG Trung ƣơng, trong “Tập bài giảng cán bộ tuyên giáo cấp tỉnh, cấp
huyện năm 2009 , (2009), đã cập nhật kiến thức mới về chuyên môn, nghiệp
vụ công tác tuyên giáo; những chủ trƣơng, đƣờng lối, quan điểm, yêu cầu mới
của Đảng về lĩnh vực tƣ tƣởng, văn hóa trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nƣớc; vấn đề nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ
đối với đội ngũ cán bộ chuyên trách làm công tác tuyên giáo của Đảng. Tài liệu
đã đề cập đến công tác TTM; vị trí, vai trò của TTM và hoạt động của
ĐNBCV, TTV; ƣu thế của TTM và các loại hình tuyên truyền; cách chuẩn bị
một bài nói cho cán bộ làm công tác TTM ở cấp huyện và cấp tỉnh.
Tác giả Phạm Tất Thắng trong cuốn “Ðổi m i công tác tư tưởng, lý
luận trong tình hình m i , Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, (2010), đề cập về
công tác tƣ tƣởng, lý luận của Đảng, đã đƣa ra những biện pháp cơ bản đổi
mới mạnh mẽ cả về nội dung, phƣơng pháp, nâng cao chất lƣợng, hiệu quả
công tác tƣ tƣởng, lý luận của Đảng trong việc phát huy sức mạnh của đại
đoàn kết toàn dân tộc, phấn đấu thực hiện thành công sự nghiệp đổi mới, hội
nhập quốc tế. Về tuyên truyền thi đua yêu nƣớc, tác giả viết: Đổi mới cách


13
viết, cách tuyên truyền gƣơng ngƣời tốt, việc tốt, các phong trào thi đua yêu
nƣớc theo hƣớng thiết thực, không hình thức, không phô trƣơng, lãng phí, phù

hợp với điều kiện xây dựng nền kinh tế thị trƣờng định hƣớng XHCN.
Luận án Tiến sĩ Tâm lý học của Đinh Thị Mai “Kỹ năng tuyên truyền
bằng lời tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức c a báo cáo viên , Trƣờng đại
học

hoa học xã hội và nhân văn, Hà Nội, (2013), đề cập đến việc tuyên

truyền tƣ tƣởng Hồ Chí Minh bằng lời nói (hiểu là TTM của ĐNBCV, TTV),
một vấn đề có tính nghiệp vụ tuyên truyền. Luận án đã nghiên cứu một cách
hệ thống về cơ sở lý luận, kỹ năng tuyên truyền tƣ tƣởng, đạo đức Hồ Chí
Minh của BCV cơ sở. Luận án đã nêu lên một số yếu tố chủ quan và khách
quan tác động tới kỹ năng tuyên truyền tƣ tƣởng, đạo đức Hồ Chí Minh và các
yếu tố tác động đến kỹ năng tuyên truyền tƣ tƣởng, đạo đức Hồ Chí Minh của
BCV cơ sở.
Tác giả Lƣơng Ngọc Vĩnh trong bài viết “Công tác tuyên truyền miệng
trong bối cảnh toàn cầu h a và hội nhập quốc tế , Tạp chí BCV, số 02, tháng
2/2015 cho rằng, để phát huy hiệu quả công tác TTM trong bối cảnh toàn cầu
hóa và hội nhập quốc tế cần tập trung giải quyết các vấn đề cơ bản sau: tiếp
tục quán triệt ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng của công tác TTM và ĐNBCV,
TTV trong tình hình mới; tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung, phƣơng thức
TTM và hoạt động của BCV, TTV, vừa đáp ứng nhanh nhu cầu và trình độ
mới của quần chúng, vừa nâng cao tính định hƣớng và sự thuyết phục của
công tác TTM; tiếp tục cũng cố và xây dựng ĐNBCV các cấp, đẩy mạnh việc
tổ chức và hoạt động của các đội TTV của các ngành, địa phƣơng, các tổ
chức, đoàn thể chính trị - xã hội và trong lực lƣợng vũ trang.
Tác giả Bùi Thế Đức trong bài viết “Vai trò công tác tuyên truyền miệng
đối v i phát tri n hình ảnh và thương hiệu quốc gia Việt Nam , Tạp chí BCV,
số 05, tháng 05 năm 2016, cho rằng: Trƣớc tác động nhiều chiều của quá trình
vận hành nền kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc
tế của đất nƣớc, việc xây dựng chiến lƣợc phát triển hình ảnh và thƣơng hiệu

quốc gia Việt Nam là một yêu cầu, nhiệm vụ cấp bách, trong đó CTTT có vị trí


14
vô cùng quan trọng, góp phần tích cực xây dựng, phát triển thƣơng hiệu quốc
gia. CTTT đã giúp nâng cao nhận thức của toàn xã hội, các cấp lãnh đạo, doanh
nghiệp về sự cần thiết phải phát triển hình ảnh và thƣơng hiệu quốc gia trong
bối cảnh đất nƣớc đang hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. CTTT góp phần
giáo dục ý thức tự tôn, lòng tự hào, tự trọng của dân tộc; xây dựng đạo đức, văn
hóa, trách nhiệm xã hội và sự tự tin cho doanh nghiệp.
Luận án Tiến sĩ Chính trị học của Lê Mai Trang, “Đổi m i công tác
tuyên truyền c a Đảng đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế ở Việt Nam hiện
nay , (2016). Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, đã đề cập đến
các quan niệm về CTTT của C.Mác - V.I.Lênin, Hồ Chí Minh và của Đảng ta.
Đặc biệt, luận án đã trình bày các yếu tố cấu thành CTTT của Đảng, gồm các
vấn đề sau: Một là, chủ thể của CTTT là tổ chức đảng, cơ quan chuyên trách về
công tác tƣ tƣởng, trong đó Đảng đề ra chủ trƣơng, đƣờng lối, nội dung và
phƣơng thức tuyên truyền, còn cơ quan chuyên trách và đảng viên là ngƣời
thực hiện; đối tƣợng của CTTT là những cá nhân, cộng đồng ngƣời và đối
tƣợng tác động là nhận thức, tƣ tƣởng của nhân dân. Hai là, nội dung tuyên
truyền gồm truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh; tuyên
truyền, phổ biến chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc; đấu tranh
chống các luận điệu sai trái, thù địch. Ba là, phƣơng thức tuyên truyền gồm
TTM, tuyên truyền trực quan, qua các phƣơng tiện thông tin đại chúng. Ngoài
ra, luận án đã nghiên cứu những yếu tố ảnh hƣởng đến CTTT của Đảng. Những
nội dung trên là cơ sở để nghiên cứu hoạt động BCV - một hình thức của
CTTT của Đảng.
Về hoạt động BCV, nhiều tác giả đã đề cập đến các lĩnh vực thuộc nội
dung, phƣơng thức, phƣơng pháp, nghệ thuật phát biểu của BCV.
Tác giả Lƣơng hắc Hiếu (chủ nhiệm đề tài) “Nâng cao năng lực hoạt

động thực tiễn c a đội ngũ báo cáo viên ở Hà Nội hiện nay , (2003), đã nêu
ra thực trạng ĐNBCV ở Hà Nội và hoạt động của họ, từ đó có những kiến
nghị và giải pháp thích hợp, có thể vận dụng vào việc phát huy vai trò của
ĐNBCV trong hoạt động TTM trên địa bàn Hà Nội và ở nƣớc ta hiện nay.


15
Trong tác phẩm “Nghệ thuật phát bi u miệng , Nxb Chính trị quốc gia,
Hà Nội, (2008), tác giả Lƣơng

hắc Hiếu đã đề cập đến những nội dung cơ

bản của phát biểu miệng gồm cơ sở tâm lý - sƣ phạm; phƣơng pháp, thao tác,
kỹ năng TTM; những ƣu thế và hạn chế của phát biểu miệng. Công tác r n
luyện, tu dƣỡng, xây dựng ĐNBCV, TTV, gồm vấn đề về tâm lý - sƣ phạm,
những phẩm chất, năng lực, uy tín của cán bộ TTM. Cách để chuẩn bị bài
phát biểu và chứng minh trong phát biểu; ngôn ngữ và quá trình phát biểu
miệng. Theo tác giả: “Phát biểu miệng là quá trình truyền thông bằng lời nói
trực tiếp, với phƣơng thức, mục đích khác nhau, xuất hiện và đƣợc sử dụng
trong hoàn cảnh lịch sử cụ thể” [87, tr.9].
Bàn về PPTT, tác giả Hoàng Quốc Bảo trong cuốn sách“Học tập
phương pháp tuyên truyền cách mạng Hồ Chí Minh , Nxb Lý luận chính trị
quốc gia Hồ Chí Minh, (2006), nêu lên khái niệm về PPTT cách mạng của Hồ
Chí Minh:
Phƣơng pháp tuyên truyền cách mạng của Hồ Chí Minh là sự tổng
hợp những cách thức, là khoa học và nghệ thuật mà Hồ Chí Minh
đã tiếp thu, kế thừa, vận dụng một cách sáng tạo học thuyết Mác Lênin, tinh hoa văn hóa của dân tộc và nhân loại… để giải thích,
chứng minh, cổ vũ, động viên mọi tầng lớp nhân dân, nhằm thức
tỉnh họ ở tinh thần yêu nƣớc, xây dựng cho họ tinh thần cách
mạng, đồng thời vạch ra cho họ con đƣờng đấu tranh giành độc

lập dân tộc và xây dựng chủ nghĩa cộng sản [41, tr.58-59].
Cuốn sách cũng chỉ ra những đặc trƣng cơ bản trong PPTT của Chủ
tịch Hồ Chí Minh, nhƣ: Tính khoa học và tính cách mạng; tính đại chúng và
tính nghệ thuật; kết hợp giữa lời nói và hành động. Sách yêu cầu cần phải vận
dụng PPTT cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh để đổi mới PPTT của cán
bộ tƣ tƣởng trong thời kỳ mới.
Tác giả Ngô Văn Thạo (chủ biên), trong tài liệu“Công tác tuyên truyền
miệng, báo cáo viên , Nxb Lao động - Xã hội, Hà Nội, (2008), đã cung cấp


16
một cách có hệ thống những kiến thức nghiệp vụ của công tác TTM và nghiệp
vụ công tác BCV, bao gồm cả chỉ đạo và tổ chức quản lý đối với ĐNBCV,
TTV. Trong 5 chuyên đề của cuốn sách, tác giả đã nêu một số vấn đề chung về
CTTT; TTM trong HĐTT; xây dựng và tổ chức ĐNBCV, TTV; nội dung,
phƣơng pháp chuẩn bị một buổi TTM; phƣơng pháp thực hiện một buổi tuyên
truyền. Tài liệu cũng đã gợi ý 5 "đề cƣơng mẫu" về các nội dung tuyên truyền
mà BCV hay gặp phải trong TTM cho cán bộ, đảng viên ở cơ sở. Đây là tài liệu
bổ ích cho ĐNBCV, góp phần nâng cao chất lƣợng, hiệu quả hoạt động TTM.
Luận án Tiến sĩ Chính trị học của tác giả Vũ Minh Thực “Đổi m i
công tác tuyên truyền miệng ở đơn vị cơ sở Quân đội nhân dân Việt Nam giai
đoạn hiện nay , Học viện Chính trị Bộ Quốc phòng, (2008), đã trình bày khái
quát cơ sở lý luận về công tác TTM theo quan điểm của các nhà kinh điển
Mác - Lênin, quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt
Nam, quan điểm của các nhà lãnh đạo và các nhà khoa học mác xít trong và
ngoài nƣớc, thực trạng và một số kinh nghiệm đổi mới công tác TTM ở đơn
vị cơ sở của Quân đội, từ đó tác giả đƣa ra yêu cầu, phƣơng hƣớng và một số
giải pháp đổi mới công tác TTM ở đơn vị cơ sở Quân đội nhân dân Việt Nam
giai đoạn hiện nay.
Tác giả Nguyễn Chí Mỳ trong bài báo “Một số suy nghĩ đổi m i

phương pháp tuyên truyền miệng hiện nay , Tạp chí BCV, số 02, tháng
02/2009, đƣa ra một số vấn đề đang nổi lên về đổi mới PPTT miệng nhƣ:
nâng cao năng lực nắm đối tƣợng và chú ý tới những vấn đề mà đối tƣợng
quan tâm khi TTM; quán triệt sâu sắc sự thống nhất giữa lời nói với niềm tin
của BCV trong PPTT; tăng cƣờng đối thoại trong TTM; chuẩn bị chu đáo cho
buổi báo cáo, nói chuyện; chăm lo đầu tƣ trang thiết bị cơ sở vật chất, kỹ
thuật, có chính sách hợp lý để thu hút, động viên BCV; đây là những gợi ý
quan trọng để tác giả luận án nghiên cứu nội dung của luận án.
Tác giả Hà Thị Bình Hòa (chủ biên), trong cuốn Giáo trình “Tâm lý học
tuyên truyền , Nxb Chính trị - Hành chính, Hà Nội, (2012), đã viết:


17
Hiệu quả tuyên truyền không chỉ phụ thuộc vào nội dung, hình
thức, phƣơng pháp, phƣơng tiện tuyên truyền mà còn lệ thuộc vào
hàng loạt các yếu tố tâm lý trong quá trình đó, nhƣ: phẩm chất,
năng lực, uy tín, các trạng thái xúc cảm, tình cảm của ngƣời tuyên
truyền; ấn tƣợng của chủ thể tuyên truyền; sự thiện cảm của đối
tƣợng đối với ngƣời tuyên truyền; trình độ nhận thức, phong tục
tập quán, thói quen, nhu cầu thông tin của đối tƣợng tuyên
truyền… Do vậy, để tuyên truyền có hiệu quả, cùng với sự chuẩn
bị về nội dung, hình thức, phƣơng pháp hoạt động, ngƣời tuyên
truyền cần chú ý khai thác, vận dụng các hiện tƣợng, quy luật tâm
lý trong tuyên truyền [95, tr.11].
Những nghiên cứu trên là những gợi ý quan trọng khi tác giả luận án
nghiên cứu những yếu tố tác động đến chất lƣợng của hoạt động BCV.
1.2. Các công trình nghiên cứu về chất lƣợng tuyên truyền miệng,
chất lƣợng hoạt động báo cáo viên
Đến nay, đã có nhiều công trình nghiên cứu, gồm báo cáo kết quả đề tài
khoa học, kỷ yếu hội thảo, tọa đàm, sách, giáo trình, luận văn, các bài báo

khoa học đăng trên các tạp chí, thông tin chuyên đề…, liên quan đến chất
lƣợng TTM và chất lƣợng hoạt động BCV.
Về chất lượng, hiệu quả công tác TTM và hoạt động BCV:
Tháng 8/2017, BTG Trung ƣơng đã tổ chức các cuộc tọa đàm tại thành
phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, kết quả tọa đàm đã đƣợc tóm tắt trên Báo điện
tử Tuyên giáo. Nội dung các ý kiến phát biểu tập trung làm rõ thực trạng,
nguyên nhân và đề ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng, hiệu quả công
tác TTM và hoạt động BCV trong thời gian tới. Đó là: nhóm giải pháp về nâng
cao nhận thức của các cấp ủy đảng, BTG các cấp và lực lƣợng BCV về vị trí,
vai trò công tác TTM. Nhóm giải pháp về đổi mới nội dung, phƣơng pháp
TTM, trong đó đổi mới và nâng cao chất lƣợng nội dung thông tin tại các
HNBCV, tăng cƣờng đối thoại, thông tin hai chiều, lắng nghe và tiếp nhận


18
thông tin phản ảnh của đối tƣợng nhằm nắm bắt đƣợc những tâm tƣ, nguyện
vọng, những vấn đề nảy sinh trong thực tế, những ý kiến trái chiều để trao đổi,
giải thích, thuyết phục, có lý, có tình. Nhóm giải pháp về củng cố, nâng cao
chất lƣợng ĐNBCV, TTV. Nhóm giải pháp về đầu tƣ cơ sở vật chất, phƣơng
tiện hoạt động và chế độ, chính sách đặc thù với hoạt động BCV. Cuối cùng là
nhóm giải pháp tăng cƣờng kiểm tra, hƣớng dẫn, sơ kết, tổng kết công tác TTM
và hoạt động của ĐNBCV, kịp thời uốn nắn những biểu hiện lệch lạc cũng nhƣ
biểu dƣơng, khen thƣởng cho những đóng góp trong công tác TTM và hoạt
động BCV.
Tác giả Phạm Huy ỳ trong bài báo “Các loại hình tuyên truyền và tiêu
chuẩn đánh giá chất lượng, hiệu quả hoạt động c a các loại hình tuyên
truyền , Thông tin chuyên đề, số 3/2014, có nội dung liên quan đến TTM. Tác
giả cho rằng tiêu chuẩn đánh giá chất lƣợng tuyên truyền phụ thuộc vào các
yếu tố tham gia quá trình tuyên truyền, bao gồm: chủ thể tuyên truyền, nội
dung, hình thức, PPTT; cơ sở vật chất - kỹ thuật phục vụ CTTT; kết quả tác

động vào đối tƣợng tuyên truyền. Tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả tuyên truyền
còn phụ thuộc vào những đặc điểm, đặc trƣng của các loại hình tuyên truyền:
tuyên truyền trực quan, TTM và tuyên truyền qua các phƣơng tiện thông tin đại
chúng (tiêu chuẩn về nhận thức, tiêu chuẩn về thái độ, tiêu chuẩn về hành vi).
Nhận thức đúng về các loại hình tuyên truyền và tiêu chuẩn đánh giá chất
lƣợng hoạt động, chính là cơ sở khoa học để chủ thể làm CTTT cải tiến, nâng
cao chất lƣợng của từng loại hình tuyên truyền trƣớc yêu cầu mới.
Tác giả Lƣơng Ngọc Vĩnh trong bài viết “Nâng cao chất lượng công
tác tuyên truyền c a Đảng trong thời kỳ m i , Tạp chí BCV, số 07, tháng
7/2015, cho rằng, bƣớc vào thời kỳ đổi mới, công tác TTM có nhiều thuận lợi
nhƣng cũng gặp không ít khó khăn, thách thức. Tuyên truyền đang phải cạnh
tranh với hoạt động quảng cáo, giải trí, các hoạt động truyền đạo của các tôn
giáo lớn, phải trực tiếp đấu tranh chống các hoạt động phản tuyên truyền của
các thế lực thù địch, trong điều kiện đời sống tinh thần của xã hội đang ngày