LUẬN VĂN: Sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí địa phương vùng đồng bằng sông Cửu Long hiện nay potx

LUẬN VĂN:

Sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí địa
phương vùng
đồng bằng sông Cửu Long hiện nay










MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong đời sống chính trị - xã hội, báo chí giữ vai trò hết sức quan trọng trong
việc truyền bá hệ tư tưởng, phản ánh hoạt động của các giai cấp, các tầng lớp nhân dân và
là diễn đàn, nhu cầu không thể thiếu của quần chúng nhân dân. Trong đấu tranh chính trị,

các lực lượng chính trị đều nhận thấy tác dụng lợi - hại của báo chí. Họ sử dụng báo chí
như một công cụ để tác động vào tư tưởng, tình cảm của công chúng nhằm tạo ra ở họ
những nhận thức, hành động mới theo những định hướng của mục tiêu chính trị. Do đó,
để phát huy được vai trò của báo chí phục vụ nhiệm vụ chính trị của mình, thì lực lượng
chính trị cầm quyền tất yếu và cần thiết phải định hướng, quản lý hoạt động báo chí.
Ở nước ta, Đảng và Nhà nước luôn đánh giá cao vai trò quan trọng của báo chí
trong đời sống xã hội, đồng thời quan tâm lãnh đạo, quản lý và tạo điều kiện để báo chí
liên tục phát triển. Trong các thời kỳ cách mạng, báo chí luôn là vũ khí sắc bén trên lĩnh
vực tư tưởng, văn hóa. Qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ,
báo chí nước ta đã phản ánh sinh động, kịp thời mọi khía cạnh, mọi mũi tiến công, mọi
thắng lợi trong từng trận đánh suốt mấy chục năm kháng chiến trường kỳ và vĩ đại. Trong
công cuộc xây dựng đất nước, báo chí đã đóng góp tích cực vào thành tựu đổi mới, xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa (XHCN). Sự phát triển của báo chí là
một bộ phận không thể tách rời của sự phát triển xã hội, là thành tựu, đồng thời là động
lực to lớn của sự nghiệp đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo.
Tuy nhiên, trong thời gian qua, hoạt động báo chí còn những thiếu sót, khuyết
điểm không thể xem thường. Tình trạng thương mại hóa và xu hướng xa rời tôn chỉ, mục
đích, đối tượng phục vụ chậm được ngăn chặn, khắc phục làm ảnh hưởng xấu đến dư
luận xã hội, gây bức xúc trong nhân dân phần lớn là do những hạn chế không đáng có
trong công tác lãnh đạo và điều hành của Đảng. Vì vậy, để đảm bảo tính chính trị, tính
giai cấp của báo chí phục vụ sự nghiệp cách mạng trong giai đoạn mới thì việc tăng
cường lãnh đạo báo chí của Đảng là hết sức cần thiết và mang tính cấp bách.

Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) gồm 13 tỉnh, thành phố, có diện tích đất
gần 40.000 km2, dân số khoảng 17 triệu người, là một trong những đồng bằng châu thổ
rộng và phì nhiêu ở Đông Nam Á và thế giới, là một vùng đất quan trọng, sản xuất ra
lượng lương thực lớn nhất Việt Nam, là vùng thủy sản và vùng cây ăn trái nhiệt đới lớn
của cả nước. Đây cũng là vùng đất có hệ thống báo chí địa phương có bề dày lịch sử và
có những bước phát triển mạnh mẽ về số lượng lẫn chất lượng, hoạt động dưới sự lãnh
đạo trực tiếp của Đảng và quản lý của Nhà nước.

Những năm qua, quán triệt quan điểm của Đảng, công tác lãnh đạo hoạt động báo
chí ở khu vực ĐBSCL có nhiều chuyển biến tích cực. Nhiều cơ quan chủ quản đã coi
trọng công tác lãnh đạo, tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng cán bộ, phóng viên, biên
tập viên, nâng cao sức chiến đấu của các tổ chức Đảng và đoàn thể quần chúng trong các
cơ quan báo chí. Bên cạnh đó, thường xuyên định hướng thông tin, hướng dẫn báo chí
nhận thức đúng bản chất những sự kiện nổi cộm, biểu dương kịp thời những đóng góp
quan trọng của báo chí, đồng thời chú ý nhắc nhở xử lý các sai phạm. Nhờ đó, báo chí đã
kịp thời tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; cổ vũ,
động viên các phong trào hành động cách mạng, tham gia đắc lực vào công cuộc chống
tham nhũng, chống các biểu hiện tiêu cực; phản ánh ý kiến, nguyện vọng bức xúc của
quần chúng nhân dân; góp phần to lớn trong việc ổn định chính trị, giữ vững an ninh -
quốc phòng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.
Tuy nhiên, công tác lãnh đạo báo chí địa phương ở vùng ĐBSCL nhìn chung vẫn
chưa theo kịp sự phát triển của xã hội. Một số cơ quan chủ quản báo chí nhận thức chưa
đầy đủ, đúng mức về vai trò đặc biệt quan trọng của báo chí trong đời sống xã hội; ý thức
chưa cao trách nhiệm của mình trong việc lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động báo chí. Sự phân
công cán bộ phụ trách báo chí ở nhiều cơ quan chủ quản còn mang tính hình thức; chỉ
đạo công tác cán bộ thiếu chặt chẽ từ đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng, quản lý đến khen
thưởng, kỷ luật cán bộ. Nhiều trường hợp bố trí cán bộ phụ trách báo chí không ngang
tầm nhiệm vụ. Một số cơ quan chủ quản chưa làm tốt nhiệm vụ cung cấp thông tin, định
hướng, chỉ đạo thiếu sâu sát, chặt chẽ, đặc biệt chưa kịp thời nhắc nhở, uốn nắn những sai
sót của cơ quan báo chí trực thuộc, chưa kiên quyết xử lý thích đáng những sai phạm của

cán bộ, phóng viên, biên tập viên vi phạm. Trong hoạt động báo chí, từng lúc, từng nơi
còn biểu hiện tình trạng thương mại hóa. Xu hướng xa rời tôn chỉ, mục đích, đối tượng
phục vụ ở một số báo chậm được ngăn chặn khắc phục. Đáng chú ý là còn nhiều thông
tin thiếu khách quan, không chính xác, tô đậm mặt trái xã hội trên các báo địa phương.
Một số báo đưa thông tin thiếu cân nhắc về sự kiện, thời điểm, liều lượng, mức độ,
thậm chí có trường hợp biểu hiện sự lệch lạc, thông tin theo kiểu giật gân, câu khách, sa
đà thị hiếu tầm thường, vi phạm đạo đức nghề nghiệp.

Với những lý do trên, việc nghiên cứu "Sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí
địa phương vùng đồng bằng sông Cửu Long hiện nay" là cấp thiết. Công trình nghiên
cứu này không chỉ có ý nghĩa về mặt lý luận mà còn có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc. Đó là
khẳng định tầm quan trọng công tác lãnh đạo của Đảng đối với báo chí địa phương nhằm
phát huy tối đa vai trò, vị trí, nhiệm vụ của báo chí địa phương trong sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) đất nước nói chung và vùng ĐBSCL nói riêng.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Công tác lãnh đạo báo chí có vai trò rất quan trọng trong mỗi giai đoạn cách
mạng. Cho đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này, điển hình là một số
công trình sau đây:
- Định hướng hoạt động và quản lý báo chí trong điều kiện nền kinh tế thị trường
ở nước ta hiện nay, của GS. Trần Quang Nhiếp chủ biên, do Nhà xuất bản Chính trị quốc
gia, Hà Nội xuất bản năm 2002.
- Quản lý và phát triển báo chí- xuất bản, của TS. Lê Thanh Bình, do Nhà xuất
bản Chính trị quốc gia, Hà Nội xuất bản năm 2004.
- Tình hình phát triển và quản lý báo chí qua 20 năm đổi, mới của Ban Tư tưởng
- Văn hóa Trung ương ban hành năm 2004.
- Vai trò lãnh đạo của Đảng đối với báo chí trong thời kỳ đổi mớ,i của TS.
Nguyễn Vũ Tiến, do Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội, xuất bản năm 2005.

- Tăng cường lãnh đạo, quản lý tạo điều kiện để báo chí nước ta phát triển mạnh
mẽ, vững chắc trong thời gian tới, của Ban Tuyên giáo Trung ương, do Nhà xuất bản Lý
luận Chính trị xuất bản năm 2007.
- Tổng hợp báo cáo tổng kết 8 năm thi hành Luật Báo chí, Luật Sửa đổi, bổ sung
một số điều của Luật Báo chí của một số tỉnh, thành phố, cơ quan, tổ chức, của Bộ
Thông tin và Truyền thông ban hành 2007.
- Một số vấn đề đặt ra với công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ những người làm
công tác báo chí và truyền thông đại chúng ở Việt Nam hiện nay, của tác giả Lương Đình
Hải đăng trong Kỷ yếu Hội thảo khoa học quốc tế năm 2008.
Nhìn chung, các công trình trên đề cập đến công tác lãnh đạo báo chí ở nhiều khía

cạnh, mức độ khác nhau. Song nhìn chung, cho đến nay vẫn chưa có công trình khoa học
nào nghiên cứu một cách trực tiếp về công tác lãnh đạo báo chí địa phương vùng
ĐBSCL. Vì vậy, đây là vấn đề mới cần được nghiên cứu nhằm đóng góp về mặt lý luận
và thực tiễn trong công tác lãnh đạo của Đảng đối với báo chí địa phương vùng ĐBSCL
trong bối cảnh hiện nay.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận và thực trạng công tác lãnh đạo báo chí
địa phương ở vùng ĐBSCL, luận văn đề xuất một số giải pháp tăng cường sự lãnh đạo
của Đảng đối với báo chí địa phương ở vùng này.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích trên, đề tài thực hiện những nhiệm vụ sau:
- Làm rõ cơ sở lý luận về sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí địa phương trong
thời kỳ mới.
- Khảo sát, nghiên cứu thực trạng hệ thống báo chí địa phương vùng ĐBSCL và
thực trạng công tác lãnh đạo của Đảng đối với báo chí vùng này.

- Phát hiện những vấn đề đang đặt ra trong công tác lãnh đạo báo chí địa phương
và đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí địa
phương ở vùng ĐBSCL.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí địa phương
ở khu vực ĐBSCL hiện nay.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài được triển khai nghiên cứu sự lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống báo chí
địa phương ở vùng ĐBSCL (không khảo sát đại diện thường trú của các báo Trung ương
và Thành phố Hồ Chí Minh đang hoạt động trên địa bàn), cụ thể là ở 3 tỉnh: Cà Mau, Bến
Tre, Trà Vinh.
Thời gian nghiên cứu bắt đầu từ tháng 01- 2004 đến tháng 06-2009 (thời điểm Bộ

Chính trị ban hành Thông báo kết luận số 162-TB/TW, ngày 01-02-2004 Về một số biện pháp
tăng cường quản lý báo chí trong tình hình mới).
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
- Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác-
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Các phân tích, đánh giá trong luận văn đứng trên quan điểm báo chí vô sản, tư
tưởng Hồ Chí Minh về báo chí, dựa vào đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách,
pháp luật của Nhà nước; gắn tiến trình vận động, phát triển báo chí cách mạng với tiến
trình vận động, phát triển của đời sống kinh tế - xã hội đất nước và thế giới.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Quá trình thực hiện luận văn dự kiến sử dụng một số phương pháp nghiên cứu
sau đây:

- Phương pháp nghiên cứu tài liệu để hệ thống các quan điểm, đường lối của
Đảng về của công tác lãnh đạo báo chí.
- Các phương pháp khảo sát thực tế, thống kê, so sánh, quan sát nhằm làm sáng
tỏ thực trạng công tác lãnh đạo báo chí địa phương ở ba tỉnh vùng ĐBSCL.
- Phương pháp phỏng vấn sâu được thực hiện từ 20 đến 30 đối tượng là cán bộ
trực tiếp lãnh đạo báo chí ở các cơ quan Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Ban Tuyên giáo, lãnh đạo
các báo, đài của 3 tỉnh được khảo sát.
- Các phương pháp phân tích, tổng hợp nhằm rút ra những kết luận khoa học cần
thiết, từ đó đề xuất giải pháp góp phần tăng cường công tác lãnh đạo của Đảng đối với
báo chí địa phương các tỉnh vùng ĐBSCL.
6. Đóng góp mới của đề tài
- Phác thảo diện mạo đích thực, sinh động và khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng
đối với hoạt động báo chí các tỉnh ĐBSCL trong giai đoạn hiện nay.
- Những giải pháp và kiến nghị mà tác giả đưa ra sẽ góp phần nâng cao sự lãnh
đạo của Đảng đối với hoạt động báo chí vùng ĐBSCL từ đó giúp cho báo chí trong vùng
thực hiện nhiệm vụ chính trị ngày càng tốt hơn.

7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
7.1. Về mặt lý luận
- Đây là đề tài lần đầu tiên khảo sát một cách có hệ thống về công tác lãnh đạo
báo chí ở một vùng đồng bằng tương đối rộng lớn, có bề dày kịch sử báo chí cách mạng
như ĐBSCL. Đề tài nếu nghiên cứu thành công không chỉ góp phần làm sáng tỏ nội dung
và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với báo chí địa phương mà còn là sự đánh giá
tương đối chính xác về vai trò quan trọng của Đảng đối với sự trưởng thành, phát triển
không ngừng của báo chí địa phương trong hiện tại cũng như trong tương lai.
- Những kết quả nghiên cứu của luận văn là nguồn tư liệu tham khảo bổ ích cho
những người quan tâm nghiên cứu đối với đề tài này.

7.2. Về mặt thực tiễn
- Những cứ liệu có trong luận văn có thể được khai thác để làm cơ sở cho việc
hoạch định nội dung, phương thức lãnh đạo báo chí địa phương ở vùng ĐBSCL.
- Giúp các cơ quan lãnh đạo báo chí địa phương ở ĐBSCL nhận thấy mặt được và
chưa được trong công tác lãnh đạo; nghiên cứu và áp dụng những giải pháp luận văn đưa ra
để nâng cao hiệu quả lãnh đạo của mình, giúp báo chí địa phương thực hiện tốt nhiệm vụ
chính trị được giao.
- Luận văn cũng có thể được sử dụng làm tài liệu nghiên cứu, giảng dạy về
những vấn đề có liên quan công tác lãnh đạo báo chí địa phương cả nước nói chung và
vùng ĐBSCL nói riêng.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn
gồm 3 chương, 11 tiết.

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỰ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG
ĐỐI VỚI BÁO CHÍ ĐỊA PHƯƠNG HIỆN NAY

1.1. SỰ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BÁO CHÍ LÀ
MỘT TẤT YẾU KHÁCH QUAN
Trong thời kỳ đất nước đang có chiến tranh, nền kinh tế lạc hậu do cơ chế quan
liêu bao cấp nên việc quản lý xã hội nói chung chủ yếu dựa trên các nghị quyết, chỉ thị
của Đảng chứ chưa xây dựng một nhà nước pháp quyền quản lý xã hội bằng pháp luật.
Công cuộc đổi mới do Đảng ta lãnh đạo đã trải qua một chặng đường đầy thử thách, cam
go nhưng cũng đầy sáng tạo, mang lại những chuyển biến toàn diện về kinh tế và xã hội.
Đảng ta đã xác định: báo chí vừa là tiếng nói của Đảng, của Nhà nước, của các đoàn thể,
vừa là diễn đàn của nhân dân- qua đó nối kết Nhà nước với quần chúng, là cầu nối giữa
Đảng với nhân dân.
Chúng ta đã biết:
Lãnh đạo là đề ra chủ trương, đường lối và tổ chức động viên thực
hiện, còn quản lý là tổ chức và điều khiển các hoạt động theo những yêu cầu
nhất định. Theo đó lãnh đạo báo chí là sự định hướng về thông tin, vạch ra
đường lối, chiến lược thông tin; quản lý báo chí là việc sắp xếp, quy hoạch hệ
thống báo chí và tổ chức kiểm tra giám sát các hoạt động báo chí bằng pháp
luật [22].
Vai trò chỉ đạo, lãnh đạo của Đảng đối với báo chí không phải là bắt tay chỉ việc mà
là định hướng. Sự định hướng đó thể hiện trong các đường lối, quan điểm, nội dung thông tin
tuyên truyền. Đó là việc đi trước nắm bắt tình hình để dự báo các động thái trong nước và thế
giới, giúp cơ quan báo chí có điều kiện giữ đúng định hướng thông tin như Nghị quyết Đại
hội IX của Đảng đã nêu:
Hướng báo chí, xuất bản làm tốt chức năng tuyên truyền, thực hiện

đường lối, chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước; phát hiện những nhân
tố mới, cái hay, cái đẹp trong xã hội; giới thiệu gương người tốt, việc tốt, những
điển hình tiên tiến, phê phán các hiện tượng tiêu cực, uốn nắn những nhận thức
lệch lạc, đấu tranh với những quan điểm sai trái; coi trọng, nâng cao tính chân
thật, tính giáo dục và tính chiến đấu của thông tin; khắc phục khuynh hướng
"thương mại hóa" trong hoạt động báo chí, xuất bản [31, tr. 39].
1.1.1. Đảng cầm quyền và sự lãnh đạo của Đảng đối với các lĩnh vực của đời
sống xã hội
Vai trò lãnh đạo của ĐCSVN đã được Hiến pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam
khẳng định tại Điều 4 như sau:
Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt
Nam, đại biểu trung thành quyền lợi của giai cấp công nhân, nhân dân lao
động và của cả dân tộc, theo chủ nghĩa Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh,
là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Mọi tổ chức của Đảng hoạt động
trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật [45].
Từ khi thành lập đến nay, ĐCSVN đã thể hiện đầy đủ vai trò là ngọn cờ tập hợp trí
tuệ, sức mạnh và tinh hoa của dân tộc. Đó là vai trò không thể thay thế bởi lẽ nó là vai trò
của trí tuệ và niềm tin, vai trò của sự thống nhất và đoàn kết, vai trò của sự hướng dẫn quần
chúng hành động theo đúng quy luật khách quan và phù hợp với yêu cầu thực tiễn đất nước.
Dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thậm chí cả những thử thách tưởng chừng khó vượt
qua, Đảng vẫn luôn là người cầm lái kiên định, sáng suốt lãnh đạo đất nước phát triển tới ngày
hôm nay.
Thực tiễn cách mạng Việt Nam đã chỉ ra rằng, vai trò lãnh đạo của Đảng là nhân
tố có ý nghĩa quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Vai trò lãnh đạo của
Đảng đã trải qua biết bao gian nan thử thách, đã được nhân dân thừa nhận, nhân dân đã
gọi ĐCSVN là Đảng ta; ĐCSVN là đội tiền phong của giai cấp công nhân, đồng thời đã
trở thành đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam.

Sự lãnh đạo của Đảng đã trải qua nhiều thời kỳ khác nhau, song có hai thời kỳ
khác nhau cơ bản: thời kỳ chính quyền chưa về tay nhân dân và thời kỳ chính quyền đã

về tay nhân dân. Do có những thuận lợi và khó khăn khác nhau giữa hai thời kỳ nên nội
dung và phương thức lãnh đạo của Đảng cũng có những điểm khác quan trọng. Song, về
bản chất lãnh đạo trong cả hai thời kỳ vẫn có một điểm chung cơ bản, đó là: Lãnh đạo là
ngọn đuốc soi đường, là trí tuệ chỉ đường, là tổ chức, vận động, thuyết phục… không
phải là mệnh lệnh hành chính đối với Nhà nước và xã hội.
Trở lại những năm tháng đầu tiên khi Đảng ta mới được thành lập, Đảng ta phải
hoạt động trong điều kiện bí mật, chính quyền thực dân phong kiến đã đặt Đảng ta ra
ngoài vòng pháp luật; chúng lùng bắt, giam cầm, tra tấn và giết hại dã man biết bao cán
bộ của Đảng. Bất chấp sự khủng bố tàn khốc của địch, nhân dân ta được giác ngộ đã đi
theo tiếng gọi của Đảng để hoạt động và phục vụ cách mạng, nuôi và bảo vệ cán bộ của
Đảng trong hầm bí mật, nhiều khi ở ngay trong nhà mình. Trong hoàn cảnh đối kháng
sống còn đó càng thấy rõ các chủ trương của Đảng để lãnh đạo nhân dân không thể là
mệnh lệnh hành chính đối với chính quyền thực dân phong kiến. Song ngay trong những
ngày đó, Đảng ta đã lãnh đạo nhân dân ta làm cách mạng bằng cương lĩnh chính trị và
các chủ trương, chính sách đúng đắn, hợp lòng dân; bằng tuyên truyền, vận động thuyết
phục; bằng tổ chức; bằng bạo lực cách mạng… và đã dẫn dắt nhân dân ta đi từ thắng lợi
này đến thắng lợi khác, mà đỉnh cao là cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng 8 năm 1945, lật đổ
chế độ thực dân phong kiến, giành chính quyền về tay nhân dân. Chủ trương lãnh đạo của
Đảng trong trường hợp này là đối kháng sống còn với quyền lực của chính quyền thực
dân phong kiến, song lại hợp với lòng dân nên được dân ủng hộ, đã tạo thành sức mạnh
tổng hợp của toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh của thời đại, lớn mạnh hơn quyền lực
của chính quyền thực dân phong kiến và đã đánh đổ quyền lực của chính quyền thực dân
phong kiến.
Từ ngày chính quyền đã về tay nhân dân, Đảng ta lãnh đạo Nhà nước và xã hội
trong điều kiện mới với những thuận lợi mới chưa từng có, đặc biệt là đường lối của
Đảng đã được thể chế hóa trong hệ thống Pháp luật. Nhiều cán bộ của Đảng đã nắm giữ
các vị trí trọng yếu trong hệ thống chính trị của cả nước. Trong điều kiện đó, quyền lực

chính trị của Đảng là thống nhất với quyền lực nhà nước, tạo nên sức mạnh tổng hợp,
phát huy được sức mạnh của toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh của thời đại, nhân dân ta

đã lần lượt đánh đuổi bọn thực dân Pháp, đế quốc Mỹ, giải phóng hoàn toàn miền Nam,
thống nhất đất nước, đưa cả nước tiến lên CNXH, và ngày nay đang tiến hành công cuộc
đổi mới toàn diện đất nước, chủ động mở rộng hợp tác và hội nhập khu vực và quốc tế.
Song cương lĩnh chính trị của Đảng, những chủ trương lãnh đạo của Đảng trong điều
kiện chính quyền đã về tay nhân dân cũng vẫn là ngọn đuốc soi đường, là trí tuệ chỉ
đường; cũng vẫn không phải là mệnh lệnh hành chính đối với Nhà nước và xã hội. Đảng
ta vẫn phải làm tốt công tác tổ chức, vận động, thuyết phục,… tuy Đảng ta đã trở thành
Đảng lãnh đạo hợp Hiến đối với Nhà nước và xã hội như Hiến pháp đã khẳng định.
Phương thức lãnh đạo của Đảng đã được quy định trong Cương lĩnh năm 1991
như sau:
Đảng lãnh đạo xã hội bằng cương lĩnh, chiến lược, các định hướng về
chính sách và chủ trương công tác, bằng công tác tuyên truyền thuyết phục,
vận động, tổ chức kiểm tra và bằng hành động gương mẫu của đảng viên.
Đảng giới thiệu những đảng viên ưu tú có đủ năng lực và phẩm chất vào hoạt
động trong các cơ quan lãnh đạo chính quyền và các đoàn thể. Đảng không
làm thay công việc của các tổ chức khác trong hệ thống chính trị.
Đảng lãnh đạo hệ thống chính trị, đồng thời là một bộ phận của hệ
thống ấy. Đảng liên hệ mật thiết với nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân,
hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật [26].
Như vậy, Đảng ta hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật. Đảng
không làm thay công việc của Nhà nước và xã hội. Đảng lãnh đạo bằng cách đưa ra
những sáng kiến về đường lối, chủ trương, chính sách, bằng tổ chức, vận động, thuyết
phục Đảng giới thiệu những cán bộ tiêu biểu với Nhà nước và các tổ chức xã hội. Đảng
không quyết định thay cho các tổ chức đó.
Nhà nước pháp quyền XHCN quản lý đất nước bằng pháp luật. Pháp luật là tối
thượng, không quản lý trực tiếp bằng chỉ thị, nghị quyết của Đảng. Pháp luật chính là chủ

trương, chính sách của Đảng đã được luật hóa. Thực hiện pháp luật chính là thực hiện
chủ trương, chính sách của Đảng, chính là chấp hành nghiêm chỉnh sự lãnh đạo của
Đảng. Đó là những nội dung cực kỳ quan trọng trong phương thức lãnh đạo của Đảng đối

với Nhà nước và xã hội. Như vậy, trong điều kiện chính quyền đã về tay nhân dân thì chủ
trương lãnh đạo của Đảng là sáng kiến, kiến nghị của Đảng, không phải là mệnh lệnh
hành chính đối với Nhà nước và xã hội; cán bộ và đảng viên của Đảng phải vận động
thuyết phục để thực hiện chủ trương lãnh đạo của Đảng, vừa chấp hành nghiêm chỉnh
nguyên tắc của Đảng, vừa chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật của Nhà nước, tuyệt đối
không chủ quan áp đặt.
Lãnh đạo là soi đường chỉ lối, là tổ chức, là vận động thuyết phục,… Lãnh đạo
Nhà nước và xã hội là một sứ mệnh lịch sử cao cả và nặng nề, rộng lớn và phức tạp,
không thể nói đơn giản được. Tuy không thể nói đơn giản được, không thể so sánh được,
song để cho dễ hiểu, để có một ý niệm đơn giản nhất về hai trong nhiều khía cạnh của sự
lãnh đạo, khía cạnh vạch đường chỉ lối và khía cạnh không áp đặt, có thể quan sát quan
hệ của một người có đức tài nổi trội nào đó, xin tạm gọi là ông "T", với những người
xung quanh ông. Ông "T" đó không bắt ai phải đến hỏi ý kiến của ông về bất cứ điều gì,
ông ấy cũng không bắt ai phải nghe, nói và làm theo những lời ông nói; thế mà nhiều
người cứ tự đến với ông để hỏi, để xin ý kiến của ông, nhiều người cứ tin, nói và làm
theo những lời ông nói. Vì sao vậy? Vì ông "T" đó là người có thể vạch đường chỉ lối
đúng cho người khác, do đó mà người ta nghe và làm theo một cách tự giác, vì nghe và
làm theo lời ông chỉ dẫn thì có lý hơn và có lợi hơn.
Thực tiễn lịch sử của Đảng ta đã chỉ rõ, lãnh đạo phải bằng tài, đức, phải bằng
lương tâm và trí tuệ hơn người, phải biết vạch đường chỉ lối, tổ chức thực hiện, chịu đựng
gian khổ hy sinh, nêu gương đi trước, vận động thuyết phục,… Chủ trương lãnh đạo của
Đảng phải phù hợp với quy luật và thực tiễn khách quan, phù hợp với lòng dân, không
bao giờ là mệnh lệnh hành chính đối với Nhà nước và xã hội.
Đường lối chính trị có lẽ thuyết phục và mang lại lợi ích đích thực cho dân, đó
chính là ngọn đuốc soi đường, là trí tuệ chỉ đường, có sức hấp dẫn quảng đại, có sức

mạnh to lớn và là nguồn động lực vô tận. Sức mạnh đó chính là sức mạnh của lòng dân
được tổ chức lại, sức mạnh thuộc về quyền lực chính trị, tuy không phải là mệnh lệnh
hành chính, không thuộc về quyền lực nhà nước, song nó có thể có sức mạnh to lớn hơn
cả quyền lực nhà nước, như sức mạnh của cuộc Cách mạng Tháng 8 năm 1945. Nguyên

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An từng nói:
Vai trò lãnh đạo và phương thức lãnh đạo của Đảng ta đã được hình
thành như thế, đang là như thế, và Đảng ta cần thường xuyên tự đổi mới, tự
chỉnh đốn, tự phê bình và phê bình, ra sức nâng cao trình độ trí tuệ, năng lực
lãnh đạo, giữ vững truyền thống đoàn kết thống nhất, phát huy dân chủ và đề
cao kỷ luật, xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và
tổ chức từ Trung ương đến cơ sở, để Đảng ta sẽ tiếp tục là như thế, tiếp tục
được nhân dân tự nguyện suy tôn và thừa nhận vai trò lãnh đạo của Đảng đối
với Nhà nước và xã hội, tiếp tục được nhân dân gọi Đảng Cộng sản Việt Nam
là Đảng ta, Đảng ở trong lòng dân tộc, Đảng bách chiến bách thắng [58].
1.1.2. Sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động báo chí là một đòi hỏi khách
quan xuất phát từ yêu cầu phát triển của báo chí
Ngay từ khi mới ra đời, Đảng Cộng sản Đông Dương đã tuyên bố trong Tuyên
ngôn đầu tiên của mình tinh thần đấu tranh giành quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí
cho nhân dân. Cũng ngay trong những ngày đầu ấy, tư tưởng Đảng lãnh đạo đối với báo
chí thông qua một thể chế hành chính Nhà nước cũng đã được đặt ra. Trong quá trình
lãnh đạo cách mạng, Đảng luôn coi trọng công tác tuyên truyền báo chí, coi báo chí là
"công cụ sắc bén trong công tác tư tưởng của Đảng", là "lực lượng xung kích trên mặt
trận công tác tư tưởng- văn hóa" [16, tr. 83]. "Sự nghiệp báo chí cách mạng Việt Nam ra
đời, phát triển gắn liền với tiến trình cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng. Do
vậy, Đảng lãnh đạo công tác báo chí là nguyên tắc bất di bất dịch" [44, tr. 529].
Phát biểu tại tại Đại hội lần thứ V, Hội Nhà báo Việt Nam, ngày 16-10-1989,
đồng chí Đỗ Mười đã phân tích sâu sắc vấn đề Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý báo chí:

Chúng ta thường nói báo chí cách mạng phải đặt dưới sự lãnh đạo của
Đảng. Nhưng cần phải hiểu đúng nguyên tắc này. Đảng lãnh đạo báo chí bằng
việc xác định đường lối, chủ trương và phương hướng cụ thể trong từng thời
kỳ; thông qua việc bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cốt cán, trước hết là tổng biên
tập, cấp ủy Đảng thực hiện tốt sự lãnh đạo của mình mà không sa vào những
việc cụ thể hoặc đi quá sâu vào nghiệp vụ chuyên môn [19, tr. 36].

1.1.2.1. Xuất phát từ yêu cầu của cách mạng do Đảng lãnh đạo
Trong suốt quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc và xây dựng CNXH, báo chí là
thứ vũ khí, phương tiện vô cùng thuận lợi trong việc truyền bá tư tưởng, tập hợp lực lượng,
động viên, cổ vũ nhân dân tham gia đấu tranh, theo Đảng tiến hành cách mạng. Thắng lợi
của cách mạng Việt Nam có vai trò to lớn của công tác tư tưởng của Đảng, trong đó báo
chí là một công cụ sắc bén, hiệu quả.
Ngày nay, Đảng và nhân dân ta đang nỗ lực phấn đấu bảo vệ và xây dựng đất
nước Việt Nam theo con đường XHCN. Đây là con đường lớn lao trong lịch sử, song đầy
khó khăn thử thách. Để đạt được mục tiêu, công tác tư tưởng phải đi trước một bước,
trong đó báo chí giữ vai trò xung kích. TS. Vũ Đức Tiến cho rằng:
Nếu báo chí không góp phần đắc lực vào việc làm cho chủ nghĩa Mác-
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng giữ vị trí nền
tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động của Đảng và giữ vai trò chủ
đạo trong đời sống tinh thần của xã hội; nếu báo chí không tích cực tham gia
vào tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận về con đường đi lên chủ nghĩa xã
hội ở nước ta, không làm cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân tin
vào đường lối đổi mới, tin vào sự thắng lợi tất yếu của chủ nghĩa xã hội thì rõ
ràng báo chí chưa đáp ứng sự mong mỏi với niềm tin của Đảng và nhân dân

[66, tr. 28].
CNH, HĐH đất nước là sự nghiệp của dân, do dân và vì dân dưới sự lãnh đạo của
Đảng. Vì vậy, Đảng lãnh đạo báo chí là điều kiện quan trọng để báo chí khơi dậy được
nhiệt tình cách mạng, sức sáng tạo và tiềm năng, trí tuệ to lớn của nhân dân, tổng kết các

kinh nghiệm phong phú, sinh động từ thực tiễn, góp phần hoàn thiện đường lối, chính
sách của Đảng và Nhà nước. Sự nghiệp đổi mới chỉ đạt được thắng lợi khi đông đảo quần
chúng nhân dân giác ngộ và nhận thức đầy đủ đường lối của Đảng, được huy động và tổ
chức chặt chẽ hơn nữa trong việc thực hiện các phong trào cách mạng. Điều này phụ
thuộc rất nhiều vào công tác tư tưởng của Đảng, trong đó báo chí giữ vai trò quan trọng
không gì thay thế được. Do đó, Đảng lãnh đạo báo chí chính là để phát huy vai trò đắc

lực là một công cụ tư tưởng trong sự nghiệp cách mạng do Đảng khởi xướng và lãnh đạo.
Cách mạng nước ta đang đứng trước những thời cơ và thách thức to lớn. Bốn
nguy cơ mà Đảng chỉ ra không những không giảm đi, mà có phần gay gắt hơn. Đặc biệt,
gần đây các thế lực thù địch ngày một gia tăng thực hiện "diễn biến hòa bình", hòng phá
hoại sự ổn định chính trị, trật tự xã hội ta, chống phá sự nghiệp xây dựng CNXH và sự
lãnh đạo của Đảng ta. Kinh nghiệm cho thấy, lợi dụng chiêu bài tự do báo chí, các thế lực
phản động đã khuyến khích báo chí ở Liên Xô và các nước Đông Âu bắt đầu phê phán
lịch sử và phủ nhận hiện tại, đã tạo ra sự hoài nghi trong ý thức người dân, làm mục rỗng
chỗ dựa tinh thần của chế độ, hậu quả kết cục là chế độ XHCN sụp đổ. Bài học đó cho
thấy, sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí là nguyên tắc, đảm bảo cho báo chí hoạt động
vì sự nghiệp của Đảng, vì dân tộc. Xét đến cùng, sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí là
từ chính yêu cầu của sự nghiệp cách mạng do dân tiến hành dưới sự lãnh đạo của Đảng.
1.1.2.2. Từ yêu cầu về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh và không ngừng
nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng
Trong quá trình tiến tới thành lập một chính đảng vô sản trước hết phải
có một tờ báo, thì trong suốt quá trình tồn tại, phát triển của Đảng, báo chí có
trách nhiệm và có điều kiện góp phần nâng cao trình độ trí tuệ của Đảng, giữ
vững mối quan hệ giữa Đảng với nhân dân, làm cho Đảng luôn trong sạch và
vững mạnh

[66, tr. 30].
Để làm được điều đó, trước hết phải thông qua việc phản ánh các vấn đề cần giải
quyết, các sáng kiến của đảng viên và nhân dân, các kết quả nghiên cứu lý luận và khoa học
xã hội, các kinh nghiệm nước ngoài. V.I. Lênin cho rằng, "báo chí giúp Đảng phát triển

các chân lý về lý luận, các nguyên lý về sách lược, các tư tưởng tổ chức chung, những
nhiệm vụ chung của toàn đảng trong một thời kỳ này hay một thời kỳ khác" [50, tr. 7-8].
Tiếp theo, việc phát hành rộng rãi báo chí sẽ tạo ra những mối liên hệ thực tế, trực tiếp
giữa Đảng với các tầng lớp nhân dân, đảm bảo việc trao đổi ý kiến, kinh nghiệm giữa các
tổ chức đảng và đảng viên. Như vậy, trong xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ

chức có vai trò rất quan trọng của báo chí cách mạng.
Thực tiễn hoạt động của Đảng ta cho thấy, sự đóng góp của báo chí trong công
tác xây dựng Đảng là hết sức to lớn. Đảng ta chỉ rõ, báo chí đã góp phần nghiên cứu lý
luận, tổng kết thực tiễn, cổ vũ những điển hình tốt, tham gia tích cực vào cuộc đấu tranh
tư tưởng, đấu tranh lý luận, chống âm mưu và thủ đoạn "diễn biến hòa bình" của các thế
lực thù địch. Đồng thời với tư cách là "tiếng nói của Đảng", báo chí đã làm cho nhân dân
tin vào Đảng và thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới của Đảng. Đảng mang trong mình
bản chất cách mạng và khoa học. Với bản chất đó, Đảng trở thành bộ phận tiên tiến nhất.
Đảng là trí tuệ, lương tâm, danh dự, là đội tiên phong chiến đấu, là đội quân có kỷ luật
nhất. Tuy nhiên, không phải tự nhiên mà Đảng có được điều đó mà phải trải qua quá trình
phấn đấu, tự hoàn thiện mình trong hoạt động và sự kiểm nghiệm của thực tiễn. Trước
hết Đảng phải làm tốt công tác tư tưởng ngay trong nội bộ Đảng. Công việc đó cần có sự
góp sức của đội quân báo chí Đảng. Chính báo chí Đảng làm sáng tỏ, tuyên truyền cho
các vấn đề xây dựng Đảng, là "giàn giáo" để dựng lên "tòa nhà" tổ chức cũng như việc
khẳng định các chân lý cách mạng. Vì vậy, Đảng lãnh đạo báo chí không gì khác là để
báo chí trở thành lực lượng văn hóa của Đảng, thành vũ khí tuyên truyền, giáo dục giúp
cho Đảng ngày càng có trí tuệ và cách mạng hơn, xứng đáng là đội tiền phong chiến đấu
của giai cấp công nhân và nhân dân lao động.
Để tiếp tục đổi mới, chỉnh đốn làm cho Đảng thật sự trong sạch, vững mạnh, báo
chí có điều kiện và trách nhiệm góp phần vào giúp cán bộ, đảng viên nâng cao hiểu biết,
nắm vững đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, học tập kinh
nghiệm tốt của các tổ chức đảng và đảng viên, tránh mắc phải những sai lầm, khuyết
điểm.

Thông qua tiếng nói tâm huyết, nhiệt tình cách mạng trên báo chí, mỗi
đảng viên củng cố thêm lập trường, ý chí cách mạng. Cùng với sinh hoạt các
tổ chức đảng, qua báo chí, từng đảng viên gắn bó với Đảng, với đội ngũ những
người tiên tiến trong cuộc phấn đấu vì mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa
xã hội, chiến thắng nghèo nàn, lạc hậu và các biển hiện tiêu cực xã hội [66, tr.
32].

Là công cụ thực hiện dân trí, báo chí là nơi để cán bộ, đảng viên và đông đảo quần
chúng nhân dân đóng góp ý kiến với Đảng, phê phán các tổ chức đảng có sai phạm vạch mặt
những đảng viên thoái hóa, biến chất. Tăng cường phê bình và tự phê bình trên báo chí là
một cách tốt nhất để tăng cường sự đoàn kết thống nhất trong Đảng. Tuy nhiên, đây là vấn đề
khá phức tạp, đôi khi là tế nhị. Nếu không được lãnh đạo, định hướng, rất khó có thể báo chí
rơi vào đấu tranh, phê phán một cách cực đoan, không chính xác, gây hoang mang trong
dư luận xã hội, bị kẻ xấu lợi dụng. Đưa tin về hiện tượng tiêu cực gì, mức độ ra sao, đưa
vào thời điểm nào, phân tích và bình luận sự việc đến đâu phải được cân nhắc kỹ, nếu
không sẽ "lợi bất cập hại". Vì vậy Đảng phải lãnh đạo chặt chẽ, thường xuyên đối với
báo chí để báo chí thật sự là tiếng nói của Đảng, đồng thời là diễn đàn của nhân dân để
thực hiện toàn dân tham gia xây dựng Đảng.
1.1.2.3. Từ nhu cầu bản thân sự phát triển của báo chí
Đảng lãnh đạo báo chí không phải để hạn chế, trái lại để báo chí thực hiện và
hoàn thành tốt các chức năng của mình. Trong điều kiện một đảng cầm quyền, sự lãnh
đạo của Đảng chính là tạo điều kiện thuận lợi nhất cho báo chí hoạt động.
Sự lãnh đạo của Đảng là nhu cầu nội tại của chính báo chí, và nhờ đó Đảng giúp
cho báo chí nắm vững và bám sát nhiệm vụ chính trị của Đảng trong từng thời kỳ, những
trọng tâm công tác chính của Đảng và Nhà nước trong từng thời điểm. Đảng định hướng
cho báo chí xử lý các vấn đề tư tưởng, lý luận, quan điểm mới phát sinh, nhất là khi có ý
kiến khác nhau. Sự lãnh đạo của Đảng đảm bảo cho báo chí luôn có được lập trường
chính trị đúng trong những tình huống phức tạp của thực tiễn khi có những luồng thông
tin trái chiều nhau. Từ đó hoàn thành tốt chức năng công cụ tư tưởng của mình. Nếu

Đảng không định hướng kịp thời, báo chí sẽ dễ rơi vào thụ động trong công việc, thậm
chí bị mất phương hướng, từ đó xa rời tôn chỉ mục đích, mất dần bạn đọc, bị chính độc
giả phản đối.
Một trong những cách thức, lãnh đạo, định hướng báo chí là Đảng cung cấp
thông tin xác thực, toàn diện, cập nhật cần thiết cho công tác tuyên truyền trên báo chí.
Đây là yếu tố hết sức cần thiết, bởi nó chính là sức sống của báo chí cách mạng. Được
Đảng cung cấp thông tin, báo chí sẽ hoàn thành tốt các chức năng thông tin và tham gia

quản lý xã hội, bởi qua báo chí, quần chúng nhân dân biết được "ý Đảng", từ đó nghe, tin
và làm theo Đảng, cũng như Đảng biết được "lòng dân", nhận được ý kiến của dân để
Đảng và dân hòa chung ý chí, thống nhất trong hành động. Thiếu các thông tin chính xác
do Đảng cung cấp, báo chí sẽ không nói lên đúng "tiếng nói của Đảng", có thể chỉ đưa ra
các thông tin vụn vặt, phiến diện, sai lệch.
Công tác tư tưởng của Đảng phải phát huy sức mạnh tổng hợp của nhiều binh
chủng trên mặt trận tư tưởng - văn hóa. Báo chí cũng bao gồm nhiều lực lượng, nhiều
kênh truyền thông. Tập hợp, tổ chức tất cả các lực lượng đó thực hiện nhiệm vụ tuyên
truyền chung và phát huy sức mạnh của toàn bộ lực lượng báo chí là công việc và ưu thế
của cơ quan lãnh đạo Đảng. Nếu không có sự tổ chức phối hợp các loại hình của Đảng để
tạo thành một đội quân báo chí thống nhất, tuyên truyền cho nhiệm vụ chung sẽ dấn đến
tình trạng chồng chéo, "trống đánh xuôi, kèn thổi ngược" trong tuyên truyền, hiệu quả
tuyên truyền không những không cao mà thậm chí còn phản tác dụng. Do đó, sức mạnh
của các kênh thông tin chỉ được cộng hưởng và phát huy tối đa khi tất cả đều có sự lãnh
đạo của Đảng.
Dựa vào hệ thống tổ chức của Đảng là một điều kiện cơ bản để báo chí phát huy
vai trò của mình trong phê phán các sai phạm của tổ chức đảng, cơ quan Nhà nước, cán
bộ, đảng viên. Trong cuộc đấu tranh chống tiêu cực hiện nay, báo chí cần có sự hậu thuẫn
của tổ chức đảng. Thiếu sự hậu thuẫn đó, trong không ít trường hợp, thông tin đăng phát
trên báo chí không đem lại sự chuyển biến trong thực tế, mất lòng tin của nhân dân đối
với báo chí.

Có thể thấy rằng, bản thân sự phát triển của báo chí đòi hỏi phải có sự lãnh đạo
của Đảng. Báo chí phát triển càng mạnh càng đòi hỏi tăng cường sự lãnh đạo của Đảng.
Hiệu quả hoạt động báo chí phụ thuộc đáng kể vào sự lãnh đạo của Đảng. Xa rời sự lãnh
đạo của Đảng, chắc chắn báo chí sẽ không thực hiện đầy đủ chức năng của mình.
1.2. NỘI DUNG, PHƯƠNG THỨC LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG ĐỐI VỚI
HOẠT ĐỘNG BÁO CHÍ
1.2.1. Nội dung lãnh đạo của Đảng đối với báo chí
Trong sự nghiệp đổi mới đất nước, Đảng ta tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò của

báo chí và có nhiều chủ trương, định hướng phát triển báo chí và lãnh đạo công tác báo
chí cho phù hợp với tình hình mới. Sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí được thể hiện ở
những nội dung sau đây.
1.2.1.1. Đảng xác định tôn chỉ, mục đích và đối tượng phục vụ của cơ quan
báo chí
Theo Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Báo chí quy định:
Cơ quan chủ quản báo chí là tổ chức đứng tên xin cấp giấy phép hoạt
động báo chí và trực tiếp quản lý cơ quan báo chí.
Cơ quan chủ quản báo chí có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:
1- Xác định, chỉ đạo việc thực hiện tôn chỉ, mục đích, đối tượng phục
vụ và phạm vi phát hành chủ yếu, công suất, thời gian, tần số, phạm vi tỏa
sóng, ngôn ngữ thể hiện của cơ quan báo chí được quy định trong giấy phép;
2- Chỉ đạo cơ quan báo chí thực hiện nhiệm vụ, phương hướng và kế
hoạch hoạt động, tổ chức bộ máy, xây dựng đội ngũ cán bộ báo chí;
3- Bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức người đứng đầu cơ quan báo chí
trực thuộc sau khi trao đổi ý kiến với cơ quan quản lý nhà nước về báo chí;
4- Kiểm tra hoạt động của cơ quan báo chí;
5- Tạo điều kiện cần thiết cho cơ quan báo chí hoạt động;

6- Chịu trách nhiệm trước pháp luật trong phạm vi nhiệm vụ, quyền
hạn của mình đối với các sai phạm của cơ quan báo chí trực thuộc [60].
Theo chủ trương của Đảng và theo Luật báo chí hiện hành ở nước ta, khi thành
lập cơ quan báo chí thì cơ quan chủ quản lập hồ sơ theo qui định và gửi về Ban Tuyên
giáo Trung ương và Bộ Thông tin và Truyền thông. Trong hồ sơ đó, cơ quan chủ quản
cần xác định rõ: tôn chỉ, mục đích, đối tượng phục vụ, phạm vi và hình thức phát hành, tổ
chức bộ máy nhân sự, kinh phí hoạt động Khi được các cơ quan nêu trên chấp nhận và
đồng ý, cơ quan chủ quản mới được phép ra quyết định thành lập cơ quan báo chí.
Điều đó có nghĩa là, ngay từ khi thành lập cơ quan báo chí, Ban Bí thư Trung
ương Đảng đã ủy quyền cho Ban Tuyên giáo Trung ương kết hợp với cơ quan quản lý
nhà nước xác định nội dung thông tin, định hướng hoạt động cho cơ quan báo chí thông

qua việc xem xét tôn chỉ, mục đích, đối tượng phục vụ của cơ quan báo chí. Bởi lẽ, tôn
chỉ, mục đích và đối tượng phục vụ không chỉ qui định mục đích, nội dung, phương thức
hoạt động của cơ quan báo chí mà còn thể hiện rõ vị trí, vai trò của tờ báo đối với đời
sống xã hội.
Mỗi một tờ báo đều phải có tôn chỉ, mục đích rõ ràng, đối tượng phục vụ và
phạm vi phát hành của tờ báo cần phải được xác định chính xác. Có như thế thì tờ báo
mới thực hiện đúng nhiệm vụ chính trị của mình, không đi chệch hướng, không xa rời tôn
chỉ, mục đích đã được xác định. Bên cạnh đó tờ báo sẽ tìm được một lượng công chúng
nhất định và chủ động trong kế hoạch phát hành.
1.1.2.2. Đảng định hướng chính trị cho hoạt động báo chí
Báo chí cách mạng nước ta được Đảng trao sứ mệnh là người đi tiên phong trong
việc tuyên truyền, giáo dục về chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối,
chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; phản ánh thực tiễn xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc Việt Nam XHCN. Đây vừa là tiêu chí qui định chức năng, nhiệm vụ vừa là môi
trường phát triển, là thước đo phẩm giá và hiệu quả của nền báo chí nước nhà.
Là báo chí cách mạng, yêu cầu hàng đầu của báo chí nước ta là phải có lập

trường chính trị vững chắc, có đường lối chính trị đúng đắn, có mục tiêu chính trị rõ ràng.
Đường lối chính trị của báo chí là cương lĩnh, đường lối của Đảng. Do đó, đường lối, chủ
trương đúng đắn là nội dung lãnh đạo cơ bản, tổng quát nhất của cơ quan báo chí.
Đường lối của Đảng xác định những quan điểm, mục tiêu, phương hướng chủ
yếu của Đảng, chỉ ra những động lực, hình thức, phương tiện chủ yếu để đạt mục tiêu
trong một thời kỳ tương đối dài. Với nội dung đó, đường lối của Đảng bao quát một hệ
thống quan điểm của Đảng liên quan tới các vấn đề cơ bản nhất của một giai đoạn cách
mạng, nó bao quát toàn diện tất cả các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh,
quốc phòng, đối ngoại và có ý nghĩa trong phạm vi cả nước.
Đường lối đúng đắn của Đảng có ý nghĩa cực kỳ to lớn đối với báo chí. Đường
lối đúng đắn tự nó đã chứa đựng những nội dung thông tin có sức sống và cách mạng cho
báo chí; xã hội tiếp nhận báo chí để hiểu sâu hơn đường lối của Đảng. Đường lối của
Đảng đề ra đúng đắn và nhất quán sẽ tránh cho báo chí trong quá trình hoạt động không

rơi vào tình huống mâu thuẫn giữa những điều cần tuyên truyền với hiện thực cuộc sống,
không phải né tránh. Nghị quyết của Đảng không phải là câu trả lời cho tất cả mọi vấn
đề, nhưng trên những vấn đề cơ bản của cách mạng mà có sự khẳng định đúng đắn đã là
điều kiện quan trọng hàng đầu để báo chí phát huy vai trò của mình. Đường lối đúng đắn
của Đảng còn tạo nên một không khí mới, một tư duy mới trong Đảng và trong xã hội, từ
đó báo chí có cơ sở để đổi mới nội dung thông tin và nhất là có những hình thức tuyên
truyền toàn diện hơn, đáp ứng được nhu cầu thông tin của xã hội.
Thực tiễn xã hội luôn vận động, nảy sinh những vấn đề mới mà không phải bao
giờ Đảng cũng kịp thời ra nghị quyết. Khi có những vấn đề mới phát sinh, báo chí cần có
sự chỉ đạo định hướng của trung ương và các cấp ủy Đảng. Hơn nữa, báo chí góp phần
tham gia tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để
Đảng ra quyết định, hướng dẫn dư luận theo hướng đúng đắn. Trong việc này, sự chỉ đạo
thường xuyên của các cấp ủy là vô cùng quan trọng.
Có thể nói, "toàn bộ sự vận động, phát triển của nền báo chí nước ta phải được
đảm bảo bằng một chế độ chính trị, theo lập trường và hệ tư tưởng của giai cấp vô sản"

[1. tr. 20-21]. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng khẳng định: "Phải có lập trường chính trị
vững chắc. Chính trị phải làm chủ. Đường lối chính trị đúng thì việc khác mới đúng
được. Cho nên báo chí của ta đều phải có đường lối chính trị đúng" [52, tr. 414 ]. Như
vậy, đường lối chính trị của báo chí là cương lĩnh chính trị; là chủ trương, đường lối,
chính sách của Đảng và Nhà nước. Đây cũng chính là sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt
động báo chí. Đường lối chính trị đúng sẽ tạo ra bầu không khí mới, tư duy mới trong
Đảng và xã hội. Trên cơ sở đó, báo chí lại có điều kiện để đổi mới nội dung thông tin,
thay đổi phương pháp, hình thức tuyên truyền, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu thông
tin của xã hội. Sự định hướng chính trị của Đảng cho hoạt động báo chí không những
đảm bảo cho báo chí không đi lệch đường lối chính trị của Đảng mà còn tạo điều kiện
cho báo chí góp phần tích cực vào việc động viên quần chúng nhân dân thực hiện đường
lối chính trị của Đảng một cách sáng tạo, có hiệu quả.
1.1.2.3. Đảng cung cấp thông tin chính xác, kịp thời về đường lối, chính sách
và tình hình thực tiễn đất nước cho báo chí

Để cho báo chí thực hiện tốt chức năng là công cụ của công tác tư tưởng, Đảng
phải tổ chức thông tin kịp thời cho báo chí về các hoạt động diễn ra trong quá trình hiện
thực hóa đường lối, chính sách của mình trong xã hội. Việc cung cấp thông tin kịp thời,
chính xác cho báo chí đã được Đảng khẳng định trong các văn bản như: Chỉ thị số 63-
CT/TW; Chỉ thị số 08-CT/TW; Chỉ thị số 22-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng.
Các văn bản này đều chỉ rõ: "Tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí, xuất bản làm tốt
nhiệm vụ bằng cách tăng cường cung cấp thông tin" [28, tr. 3].
Để báo chí làm tốt chức năng thông tin đại chúng của mình, giúp quần chúng cập
nhật thông tin, bản thân báo chí phải là người được tiếp nhận thông tin đầu tiên. Tin tức
càng chính xác, việc xử lý càng thuận lợi. Trong cung cấp thông tin cho báo chí thường
vướng mắc là các tin liên quan đến nợi bộ tổ chức, cấp ủy và cán bộ lãnh đạo. Vẫn còn
cấp ủy coi đây là "vùng cấm" báo chí không được phép tìm hiểu. Biết rằng, có những
điều cần giữ bí mật, nhiều thông tin công khai sẽ bất lợi cho đất nước, cho chính trị. Nhà
báo chân chính cần ý thức rõ điều này. Song không vì bảo mật mà che giấu những sai

phạm của cán bộ, nương nhẹ kỷ luật nội bộ, thậm chí che đậy những việc làm sai trái của
cả tập thể, cấp ủy.
Để báo chí có thông tin xác thực, đúng với bản chất sự việc, hiểu được đầy đủ
các nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn đến các thành tích hoặc khuyết điểm, biết
nên đưa tin, bình luận như thế nào là đúng, phù hợp , không ai khác, chính là các cấp ủy
đảng có thẩm quyền trực tiếp cung cấp thông tin cho báo chí. Việc cung cấp thông tin đầy
đủ, chính xác, kịp thời cho báo chí thì hiệu quả lãnh đạo của Đảng đối với xã hội sẽ cao
hơn. Bên cạnh đó, nhờ có thông tin ngược chiều, nhiều chiều từ báo chí, các quyết định
của Đảng sẽ phản ánh đúng qui luật hơn, đảm bảo tính hiện thực, tính khả thi cao.
Bên cạnh cung cấp thông tin cho báo chí hoạt động nghiệp vụ, Đảng còn cung
cấp thông tin giải quyết các kiến nghị của báo chí về những vấn đề liên quan đến sự lãnh
đạo của Đảng. Việc cung cấp thông tin toàn diện cho báo chí là đảm bảo cho báo chí hoạt
động vừa phong phú đa dạng vừa đúng định hướng chính trị trong mọi trường hợp, hoàn
cảnh.
Việc cung cấp thông tin và định hướng thông tin cho các cơ quan báo chí được

Đảng thực hiện thông qua hoạt động họp báo và giao ban báo chí. Thông qua hoạt động
này, đại biểu đại diện cho các báo vừa được cung cấp thông tin theo nguồn chính thống,
vừa xác định được chính xác, đúng đắn nội dung thông tin trên mặt báo của mình.
1.2.2. Phương thức lãnh đạo của Đảng đối với báo chí
Để thực hiện sự lãnh đạo của mình đối với báo chí, Đảng thực hiện một số
phương thức sau đây.
1.2.2.1. Đảng lãnh đạo bằng việc đề ra những chỉ thị, nghị quyết đối với báo
chí
Lãnh đạo bằng nghị quyết, chỉ thị là phương thức lãnh đạo quan trọng nhất của
Đảng đối với xã hội nói chung và đối với báo chí nói riêng. Các nghị quyết, chỉ thị của
Đảng về báo chí vừa là cơ sở để Nhà nước thể chế hóa các quan điểm của Đảng đối với
báo chí, vừa thực hiện quyền hạn, trách nhiệm quản lý của Nhà nước với các cơ quan

báo chí và ngược lại để cơ quan báo chí thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình đối
với Đảng, Nhà nước và xã hội.
Đảng lãnh đạo báo chí bằng định hướng chính trị, định hướng tư tưởng, định
hướng thông tin bằng hệ thống quan điểm báo chí; kiểm tra uốn nắn việc thực hiện các
định hướng đó thông qua các tổ chức đảng và các đảng viên của mình. "Hiệu quả công
tác lãnh đạo của Đảng đối với báo chí phụ thuộc vào việc vạch ra những định hướng và
quan điểm báo chí đúng đắn, khoa học; vào trình độ, năng lực, phẩm chất của các tổ chức
đảng và của cán bộ, đảng viên" [46, tr. 164].
Bước vào thời kỳ đổi mới đất nước, dưới ánh sáng nghị quyết của các Đại hội,
Đảng ta càng quan tâm hơn, chỉ đạo sát sao hơn sự nghiệp đổi mới báo chí cho phù hợp
với tình hình mới, để sử dụng báo chí có hiệu quả hơn vai trò báo chí trong sự nghiệp đổi
mới đất nước. Tất cả được biểu hiện cụ thể trong các văn kiện Đại hội đại biểu Đảng toàn
quốc từ Đại hội VI đến Đại hội X. Trong đó, Đảng ta đã chỉ ra nhiệm vụ của báo chí trong
đời sống chính trị của đất nước. Ban Bí thư Trung ương Đảng cũng đã cụ thể hóa những
nhiệm vụ của báo chí bằng việc đề ra các chỉ thị, như: Chỉ thị số 63-CT/TW về "Tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác báo chí, xuất bản"; Chỉ thị số 08-CT/TW
về "Tăng cường sự lãnh đạo và quản lý nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác

báo chí, xuất bản"; Chỉ thị số 22-CT/TW về "Tiếp tục đổi mới và tăng cường sự lãnh
đạo, quản lý công tác báo chí, xuất bản"; Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 Ban chấp hành
Trung ương khóa X về "Công tác tư tưởng, lý luận và báo chí trước yêu cầu mới" đồng
thời Đảng cũng có nhiều Thông báo kết luận về một số biện pháp tăng cường lãnh đạo,
quản lý báo chí, như: 162-TB/TW, 41-TB/TW
Đặc biệt, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chính trị toàn khóa, Ban chấp hành
Trung ương Đảng khóa X đã tổ chức Hội nghị Trung ương 5 về "Công tác tư tưởng, lý
luận và báo chí trước yêu cầu mới". Sau khi trao đổi, thảo luận Hội nghị đã thống nhất
đánh giá, xác định rõ: Báo chí có trách nhiệm thực hiện các yêu cầu, nhiệm vụ của công
tác tư tưởng; mặt khác, xuất phát từ yêu cầu và thực tiễn của báo chí. Nghị quyết cũng
chỉ ra 5 nội dung đối với báo chí, vừa khẳng định lại nhiệm vụ, vừa làm rõ thêm các giải