Giáo án Ngữ văn 9 bài 19: Các thành phần biệt lập

Giáo án môn Ngữ Văn

Tiết: 98

CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP

Ngàysoạn:
Ngày dạy:
A. MỤC TIÊU:
1.Kiếnthức:- Nhận biết hai thành phần biệt lập: tình thái, cảm thán.- Nắm được công
dụng của mỗi thành phần trong câu. - Biết đặt câu có thành phần tình thái, cảm thán.
2. Kỹ năng:
Rèn kĩ năng nhận diện và sử dụng thành phần tình thái, cảm thán trong giao tiếp.
3. Thái độ:
HS có ý thức vận dụng câu có thành phần tình thái, cảm thán trong khi nói hoặc viết.
B. PHƯƠNGPHÁP: Đàm thoại, quy nạp, thực hành.
C. CHUẨN BỊ:
1.Giáoviên: Soạn bài, các ví dụ linh hoạt, các bài tập, bảng phụ
2. Họcsinh: Đọc và trả lời câu hỏi SGK, ví dụ.
D. TIẾN TRÌNH:
I. Ổnđịnh: (1’)
II. Bài cũ: (3’)
? Khởi ngữ là gì? Đặt câu có thành phần khởi ngữ?
III.Bàimới:
1.Đặtvấnđề: (1’) Các em đã được học vềcác thành phần chính và thành phần phụ
của câu. Đó là những thành phần nào? (CN, VN, TN, KN). Bài học hôm nay sẽ cho
1
Giáo viên: Cao Thị Hoài Phương

Trường THCS Lê Lợi

Giáo án môn Ngữ Văn
chúng ta biết thêm một số thành phần mới ngoài các thành phần câu đã học.
2.Triểnkhai:
Hoạt động của GV và HS

Nội dung kiến thức

Hoạt động 1: (10’) Hướng dẫn tìm hiểu thành phân tình thái.
* GVđưa ví dụ lên bảng phụ - HS đọc ví dụ I. Thành phần tình thái:
Sgk.

1. Ví dụ:

? Các từ ngữ in đậm trong những câu trên - Các từ "chắc", "có lẽ" là nhận định
thể hiện nhận định của người nói đối với sự của người nói đối với các sự việc trong
việc trong câu như thế nào?

câu. "Chắc" thể hiện độ tin cậy cao,

? Nếu không có các từ ngữ in đậm nói trên "có lẽ" thể hiện độ tin cậy thấp hơn.
thì nghĩa sự việc của câu chứa chúng có - Nếu không có các từ ngữ in đậm trên
khác đi không? Vì sao?
thì sự việc nói trong câu vẫn không có
=>Các từ ngữ được dùng để thể hiện cách gì thay đổi
nhìn, nhận định của người nói đối với sự
việc trong câu
? Hãy tìm thêm các từ ngữ tương tự như
thế? (=>dường như, chắc là...)
? Đặt câu có thành phần tình thái?

VD: Có vẻ như Lan rất buồn.
* HS trả lời.
* GV chốt ghi nhớ, cho HS đọc.
2. Ghi nhớ ý1: SGK trang 18
Hoạt động 2: (10’) Hướng dẫn tìm hiểu thành phần cảm thán.
* GV treo bảng phụ, cho HS đọc ví dụ.

II. Thành phÇn cảm thán.
2

Giáo viên: Cao Thị Hoài Phương

Trường THCS Lê Lợi


Giáo án môn Ngữ Văn
? Các từ in đậm trong những câu trên có chỉ 1. Ví dụ: ( Dùng bảng phụ)
sự vật hay sự việc gì không?

a) Ồ: cảm xúc vui sướng

? Nhờ những từ ngữ nào trong câu mà b)Trời ơi: cảm xúc tiếc rẻ
chúng ta hiểu được tại sao người nói kêu
- Các từ in đậm "ồ", "trời ơi" dùng để
"ồ" hoặc "trời ơi"? (phần câu tiếp sau đó)
bộc lộ hiện tượng tâm lí của người nói
? Các từ in đậm được dùng để làm gì?
(vui, buồn, mừng, tủi…)
? Hãy đặt câu có thành phần cảm thán?
VD: Ôi! Tổ quốc giang sơn hùng vĩ.

Đất anh hùng của thế kỷ hai mươi
* GV chốt ghi nhớ, cho HS đọc ghi nhớ.

2. Ghi nhớ 2: SGK trang 18

Hoạt động 3: (14’) Hướng dẫn luyện tập
III. Luyện tập:
* Bài 1: Tìm các thành phần tình thái, cảm 1. Bài tập 1:
thán trong các câu sau.

* Tình thái: a-có lẽ;: b- hình như;
c-Chả nhẽ
*. Thành phần cảm thán: b-chao ôi.
2.Bài tập 2:

* Bài 2: Sắp xếp các từ ngữ theo trình tự - Dường như, hình như, có vẽ như=>
tăng dần độ tin cậy.
có lẽ=>chắc là=>chắc hẳn=>chắc
chắn.
3. Bài tập 3:
* Bài 3: Hãy cho biết những từ có thể thay

- Từ “chắc chắn”: có độ tin cậy cao

thế cho nhau trong câu sau, từ nào người

nhất.
3

Giáo viên: Cao Thị Hoài Phương

Trường THCS Lê Lợi


Giáo án môn Ngữ Văn
nói phải chịu trách nhiệm cao nhất về thái

- Từ “hình như”: có độ tin cậy thấp

độ tin cậy, từ nào thấp?

nhất.

? Tại sao tác giả lại chọn từ “chắc”?

=> Người kể chuyện chọn “chắc” cũng

* HS trả lời.

chỉ dự đoán theo logic, chưa biết

* GV nhận xét, cho điểm.

chuyện gì xảy ra.

IV.Củngcố: (4’)
? Thế nào là phần tình thái, cảm thán? Câu không có thành phần cảm thán và tình
thái có được không? Vì sao?
V. Dặn dò: (2’)
- Học kĩ nội dung bài học, ghi nhớ SGK - Làm các bài tập vào vở (hoàn thiện).

- Tìm hiểu thành phần biệt lập (tiếp theo)
E.Rút kinh nghiệm:

4
Giáo viên: Cao Thị Hoài Phương

Trường THCS Lê Lợi