Giáo án Ngữ văn 9 bài 10: Nghị luận trong văn bản tự sự

NGHỊ LUẬN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I. Mục tiêu
- Mở rộng kiến thức về văn bản tự sự đã học
- Thấy được vai trò của nghị luận trong văn bản tự sự
- Biết cách sử dụng yếu tố nghị luận trong bài văn nghị luận
- Có thái độ đúng đắn khi nêu lên các ý kiến, nhận xét, cùng những lí lẽ và dẫn chứng trước một
vấn đề nào đó
* Trọng tâm kiến thức kĩ năng
1. Kiến thức
- Biết yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự
- Hiểu mục đích của việc sử dụng yếu tố nghị luận trong văn tự sự
- Phân tích tác dụng của các yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự
2. Kĩ năng
- Biết trình bày VĐ khi làm văn tự sự
- Hiểu VĐ nghị luận trong khi làm văn tự sự
- Phân tích được các yếu tố nghị luận trong một văn bản tự sự cụ thể
II. Các kĩ năng sống được giáo dục trong bài
III. Đồ dùng dạy học
1. GV: Bảng phụ
2. HS: Xem, tập trả lời các câu hỏi trong sgk 138
IV. Phương pháp
- Động não, TLN, cặp đôi.
V. Các bước lên lớp
1. Ổn định tổ chức 1’
2. Kiểm tra bài cũ: 3’
H: Hệ thống lại kiến thức TLV được học ở những tiết học trước ?
3. Tổ chức các hoạt động dạy học
HĐ của Thầy và Trò
HĐ1. Khởi động

T.g

Nội dung chính

1’

- Thế nào là nghị luận trong văn bản tự
TaiLieu.VN

Page 1


sự, vai trò và ý nghĩa của nghị luận
trong văn bản tự sự như thế nào, chúng
ta cùng tìm hiểu bài hôm nay
HĐ1. Hình thành kiến thức mới
- Mục tiêu: Mục đích của việc sử dụng
yếu tố nghị luận trong văn tự sự

33’

I. Tìm hiểu yếu tố nghị luận trong
văn bản tự sự

- Tác dụng của các yếu tố nghị luận
trong văn bản tự sự
- GV yêu cầu 2 h/s đọc bài tập
H. Căn cứ vào định nghĩa, hãy tìm và
chỉ ra những câu, chữ thể hịên rõ tính
chất nghị luận trong hai đoạn trích ?
- GV Trước hết ta thấy đây là đv thể

hiện những suy nghĩ nội tâm của nhân
vật ông giáo trong truyện Lão Hạc của
nhà văn Nam Cao như một cuộc đối
thoại ngầm, ông giáo đối thoại với
chính mình, rằng vợ mình không ác
để :“ chỉ buồn chứ không nỡ giận ”.

1. Bài tập

a. Những câu, chữ thể hiện rõ tính
chất của hai đoạn văn
 Đoạn 1:

H. Vậy, để đi đến kết luận ấy, ông giáo
đã đưa ra các luận điểm và lập luận theo
lô gíc nttn ?
- HS trả lời
- GV chốt

- Tức là chỉ nghĩ đến nỗi đau của bản
thân – ích kỉ 1 cách hồn nhiên, tất yếu

- Nêu vấn đề: Nếu ta không cố tìm mà
hiểu những người xung quanh thì ta
luân có cớ để tàn nhẫn và độc ác với
họ.
- Phát triển vấn đề: Vợ tôi không phải
là người ác, nhưng sở dĩ thị trở nên
ích kỉ, tàn nhẫn là vì thị đã quá khổ.
Vì sao vậy ?

+ Khi người ta đau chân thì chỉ nghĩ
đến cái chân đau (Xuất phát từ cái qui

TaiLieu.VN

Page 2


luật tự nhiên)
- Tức là cảm thấy mình là người khổ
nhất trên đời này rồi dửng dưng vô cảm
với nỗi khổ của người khác 1 cách cũng
hồn nhiên tất yếu

- Trong nỗi buồn ấy, vẫn bền bỉ một
niềm tin vào khả năng hướng thiện,
phục thiện, hành thiện của con người
- GV: Về hình thức, đoạn văn trên chứa
rất nhiềutừ, câu mang tính chất nghị
luận. Các câu trong đoạn trích đều là
những câu khẳng định, ngắn gọn, khúc
chiết như diễn đạt những chân lí.

+ Khi người ta quá khổ thì người ta
không cần nghĩ đến ai được nữa (qui
luật tự nhiên )
+ Vì cái bản tính tốt của người ta bị
những nỗi lo lắng, buồn đau, ích kỉ
che lấp mất (Mối quan hệ giữa bản
chất và hiện tượng)

- Kết thúc vấn đề :“ Tôi biết vậy, nên
tôi chỉ buồn chứ không nỡ giận ”.

- Tất cả những đặc điểm nội dung, hình
thức và cách lập luận vừa nêu đều rất
phù hợp với tính cách của nhân vật ông
giáo trong truyện Lão Hạc - 1 người có
học thức, hiểu biết,giầu lòng thương
người, luôn suy nghĩ, trăn trở, dằn vặt
về cách sống, cách nhìn người, nhìn đời
H. Vậy theo em thế nào là yếu tố nghị
luận trong văn tự sự?
- Chỉ định một h/s trình bày ghi nhớ
HĐ3. HD HS luyện tập
- Mục tiêu: HS vận dụng để làm các bài
tập

2. Ghi nhớ
SGK - 138

- Gọi 1 h/s đọc và nêu y/c BT 1+2

II. Luyện tập

- GVHD học sinh làm bài tập
- HS làm bài tập
- Nhận xét

TaiLieu.VN

Bài tập 1

Page 3


5’

4. Củng cố 1’
H. Yếu tố nghị luận có vai trò gì trong văn tự sự?
5. HDHS học bài ở nhà 1’
- Về nhà học bài và làm bài tập
- Chuẩn bị bài: Luyện tập viết đoạn van tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận

TaiLieu.VN

Page 4