Giáo án Ngữ văn 9 bài 6: Cảnh ngày xuân (trích Truyện Kiều)

CẢNH NGÀY XUÂN
(Trích "Truyện Kiều" của Nguyễn Du)
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh:
- Thấy được nghệ thuật miêu tả thiên nhiên của Nguyễn Du, kết hợp bút pháo tả và gợi, SD từ ngữ
giàu chất tạo hình để miêu tả cảnh ngày xuân với những đặc điểm riêng. Tác giả miêu tả mà nói lên
được tâm trạng của nhân vật.
- Vận dụng bài học để viết văn tả cảnh
B.CHUẨN BỊ:
GV: Truyện Kiều
HS: Đọc và soạn bài
C.TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
*Hoạt động 1 – Khởi động:
1.Tổ chức:
2-Kiểm tra: Phan tich doan “Chị em Thuý Kiều”, những nét nghệ thuật đặc sắc
3-Bài mới : Giới thiệu bài
*Hoạt động 2 -

Đọc hiểu văn bản

Nêu cách đọc

I-Tiếp xúc văn bản:

Nhẹ nhàng, sang sửa chú ý ngắt nhịp phù
hợp). Đọc mẫu 4 dòng đầu. Gọi HS đọc
tiếp? Hỏi một số chú thích? so với đoạn
“Chị em Thuý Kiều” đoạn này nằm ở vị trí
nào?

1.Đọc
2.Tìm hiểu chú thích

3.Xuất xứ: Sau đoạn “Chị em Thuý Kiều”

Nội dung chính của đoạn trích?

4.Đại ý: Tả cảnh chị em Thuý Kiều đi chơi
xuân trong tiết thanh minh

Đoạn trích chia làm mấy đoạn? Nội dung?

5.Bố cục: 3 phần

Đọc 4 câu đầu? Cách nói về thời gian của
Nguyễn Du bằng 2 câu thơ đầu tiên?

II.Phân tích văn bản

én thường xuất hiện? én đưa thư gợi tưởng?
Thiều quang ? ý cả câu thơ?

én đưa tin

Chỉ ra các hình ảnh thiên nhiên là tín hiệu
ngày xuân?

Chín chục -> ngoài 60

TaiLieu.VN

1.Bức tranh thiên nhiên mùa xuân
Mùa xuân trôi mau -> 3 tháng

Page 1


Những hình ảnh ấy gợi ấn tượng gì về mùa (Gợi hình ảnh sống động, thời gian mau)
xuân? (So sánh “cỏ non như khói...”Nguyễn - Hình ảnh:
Trãi)
+ Chim én đưa tin
Từ “Điển” động từ khiến bức tranh tự nhiên
+ Thiều quang :ánh sáng
như thế nào?
+ Cỏ non xanh -> chân trời
+ Cành lê trắng...
Đọc tiếp 8 câu tiếp theo?

Không gian khoáng đạt; cảnh mùa xuân
trong trẻo tinh khôi đầy sức sống

Cảnh như bức tranh màu hài hoà
Những hoạt động lễ hội được nhắn tới trong
“Điểm” -> bức tranh sinh động, có hồn.
đoạn thơ?
2.Cảnh lễ hội trong tiết thanh minh:
Lễ tạo mộ? Hồi Đạp Thanh?
- Lễ tảo mộ: Dọn dẹp, sửa sang phần mộ
của người thân, thắp hương...
- Hội đạp thanh: chơi xuân ở chốn đồng
quê
Hệ thống từ ghép sử dụng phong phú hãy
phân chia theo từ loại và nêu ý nghĩa của

từng loại?
Từ ý nghĩa các từ ngữ đó đã thể hiện cảnh
lễ hội như thế nào?
(Quan cuộc du xuân , tác giả khắc hoạ 1
truyền thống văn hoá lễ hội xưa)
Đọc 6 câu cuối? Cảnh vật, không khí mùa
xuân trong 6 câu cuối có gì khách so với 4
câu đầu ?
- Các từ láy có ý nghĩa biểu đạt như thế
nào?

- Các từ ghép:
+ Gần xa, nô nức (TT) -> tâm trạng náo
nức
+ Yến anh, tài tử, giai nhân (DT): gợi sự
đông vui náo nhiệt
+ Sắm sửa, dập dìu (ĐT): không khí rộn
ràng, náo nhiệt
=> Không khí lễ hội: vui vẻ, tấp nập, nhộn
nhịp
3.Cảnh chị em Kiều du xuân trở về:
- Bóng ngả về tây: Thời gian, không gian
thay đổi? (yên lặng dần, không còn nhộn
nhịp tưng bừng)
- Tà tà, thanh thanh, nao nao, thơ thẩn
-> Khoảng cách thiên nhiên:

(Linh cảm điều sắp xảy ra: Gặp mộ đạm
Tiên, gặp Kim Trọng)

TaiLieu.VN

-> Tâm trạng người bâng khuâng, xao
xuyến về một ngày vui xuân đã hết, linh
cảm điều gì sắp xảy ra.
Page 2


Nghệ thuật nổi bật của đoạn trích?

4.Tổng kết – Ghi nhớ

Cảm nhận sâu sắc của em về cảnh trong
đoạn trích?

- Nghệ thuật: Tả cảnh thiên nhiên đặc sắc
bằng bút pháp tả, gợi. Sử dụng từ ghép, từ
láy giàu chất tạo hình

Đọc ghi nhớ?

- Nội dung: Bức tranh thiên nhiên lễ hội
mùa xuân tươi đẹp, trong sáng
* Ghi nhớ: SGK – 87
* Hoạt động 3
So sánh cảnh thiên nhiên trong 2 câu thơ cổ
và 2 câu thơ Kiều?

Luyện tập
- Sự tiếp thu thi cổ: Cỏ, chân trời, cành lê...

- Sự sáng tạo: “Xanh tận chân trời” ->
Không gian bao la. “Cành lê trắng điểm”.
Bút pháp đặc tả, điểm nhấn, gợi sự thanh
tao, tinh khiết.

* Hoạt động 4 – củng cố, dặn dò
- Củng cố: Đọc lại bài thơ - Ghi nhớ
- Dặn dò:
1. HTL, làm tiếp BT
2. Chuẩn bị bài “Thuật ngữ”

TaiLieu.VN

Page 3