Giáo án Ngữ văn 9 bài 14: Người kể chuyện trong văn bản tự sự

NGƯỜI KỂ CHUYỆN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
(Tự học có hướng dẫn)
I. Mục tiêu
- Hiểu người kể chuyện là hình tượng ước lệ về người trần thuật trong tác phẩm truyện
- Thấy được tác dụng của việc lựa chọn người kể chuyện trong một số tác phẩm đã học
- Học sinh có thái độ đúng đắn khi sử dụng yếu tố này.
1. Kiến thức
- Biết được thế nào là người kể chuyện, vai trò và mối quan hệ giữa người kể chuyện với ngôi kể
trong văn bản tự sự.
- Hiểu và nhận diện được thế nào là người kể chuyện, vai trò và mối quan hệ giữa người kể chuyện
với ngôi kể trong văn bản tự sự.
- Phân tích và nhận diện được thế nào là người kể chuyện, vai trò và mối quan hệ giữa người kể
chuyện với ngôi kể trong văn bản tự sự.
2. Kĩ năng.
- Rèn kĩ năng nhận diện và tập kết hợp các yếu tố này trong khi đọc văn cũng như viết văn.
II. Các kĩ năng sống được giáo dục trong bài
III. Đồ dùng dạy học
1. GV: Bảng phụ.
2. HS: Xem trước và tập trả lời các câu hỏi SGK
IV. Phương pháp
- Vấn đáp, động não, bình
- Kĩ thuật khăn trải bàn
V. Các bước lên lớp
1. Ổn định tổ chức. 1’
2. Kiểm tra bài cũ.3’
H : Người kể trong văn bản tự sự có những ngôi kể nào ?
TL: Người kể trong văn bản tự sự có những ngôi kể thứ nhất, thứ 2, thứ 3.
3. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy và học

HĐ của thầy và trò
TaiLieu.VN

T.g

Nội dung chính
Page 1


HĐ1. Khởi động.

1’

H. Thế nào là văn tự sự?
Ai cũng biết tự sự là kể lại sự việc,
thuật lại sự việc diễn ra ntn? Nhưng ai là
người kể chuyện? Người kể xuất hiện ở
ngôi nào, xưng là gì, có nghĩa là sự việc
ấy được nhìn nhận qua con mắt (điểm
nhìn) của ai? Người đó là người ntn,
người trong cuộc hay người ngoài cuộc?
Chúng ta cùng tìm hiểu bài hôm nay
HĐ2. Hình thành kiến thức mới.
- Mục tiêu: Hiểu người kể chuyện là
hình tượng ước lệ về người trần thuật 24’
trong tác phẩm truyện, thấy được tác
dụng của việc lựa chọn người kể chuyện
trong một số tác phẩm đã học

I. Vai trò của người kể chuyện
trong văn bản tự sự

- Yêu cầu HS đọc bài tập.
H. Đoạn trích kể về ai và kể về sự việc
gì?

1. Bài tập

H. Ai là người kể về các nhân vật và sự
việc trên ?

a. Chuyện kể về cuộc chia tay giữa
3 người: ông hoạ sĩ già, cô kĩ sư,
anh thanh niên.

- Người kể dấu mặt.

H. Nêu các dấu hiệu cho ta biết ở đây
các nhân vật không phải là người kể
chuyện?
H. Nếu là 1 trong 3 nhân vật trên thì
ngôi kể và lời văn phải thay đổi ntn ?
TaiLieu.VN

Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi

b. Người kể dấu mặt (vô nhân
xưng). Không xúât hiện trong câu
chuyện vì thế cả 3 nhân vật trong
đoạn văn đều trở thành đối tượng
miêu tả một cách khách quan: “Anh
thanh niên vừa vào, kêu lên,” “Cô

kĩ sư mặt đỏ ửng” “Bỗng, nhà hoạ sĩ
già quay lại” ...
- Nếu người kể là 1 trong 3 nhân vật
Page 2


trên thì ngôi kể và lời văn phải thay
đổi, hoặc là xưng “tôi”, hoặc là
xưng tên 1 trong 3 nhân vật đó để
kể lại chuyện. ( như thế người kể ở
đây không xuất hiện và vô nhân
xưng )
c.
H. Những câu: “Giọng cười nhưng đầy
tiếc rẻ” “những người con gái sắp xa ta.
Biết bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như
vậy” ... Là nhận xét của người nào? về ai

- Là nhận xét của người kể chuyện
về anh thanh niên và suy nghĩ của
anh ta.

- GV: Câu nhận xét: “những người con
gái ...” người kể chuyện như nhập vào
anh thanh niên để nói hộ suy nghĩ và
tình cảm của anh ta, nhưng vẫn là câu
trần thuật của người nói chuyện. Câu nói
đó vang lên không chỉ nói hộ anh thanh
niên mà là tiếng lòng của rất nhiều người
trong tình huống đó. Nếu đó là câu nói

trực tiếp của anh thanh niên thì tính khái
quát sẽ bị hạn chế rất nhiều.
H*. Nêu những căn cứ để có thể nhận
xét: Người kể ở đây dường như thấy hết
và biết tất mọi việc, mọi hành động, tâm
tư, tình cảm của các nhân vật ?

d. Căn cứ vào :
- Người kể chuyện: Không xuất
hiện trong đoạn văn, ở bên ngoài
quan sát, miêu tả, liên tưởng, tưởng
tượng để “hoá thân” vào từng nhân
vật (thật ra đây là vồn sống, sự từng
trải và tái tưởng tượng tuyệt vời của
nhà văn )
- Các đối tượng miêu tả một cách
khách quan ...
- Người kể chuyện am hiểu tất cả
mọi sự việc, hành động và những
diễn biến nội tâm tinh tế của các
nhân vật.

TaiLieu.VN

Page 3


H*. Qua tìm hiểu bài tập em có nhận xét
gì về vai trò của người kể chuyện trong
văn tự sự ?

2. Ghi nhớ
- SGK/193

- H/s đọc ghi nhớ.

- Vai trß ngêi kÓ chuyÖn......

- GV nhấn mạnh
HĐ3. HD HS luyện tập.

II. Luyện tập

- Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức làm
được các bài tập
- Gọi HS đọc và nêu yêu cầu bài tập.

Bài tập 1

- TLN – KT KTB - 5 phút.

Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi

- Trình bày - Nhận xét - KL.
a.
15’

- Người kể là nhân vật “tôi” (chú
bé, người trong cuộc, ngôi thứ nhất)
kể lại cuộc gặp gỡ cảm động với mẹ

của mình sau những ngày xa cách.
- Ưu điểm: Miêu tả được những
diễn biến tâm lí sâu sắc, phức tạp,
những tình cảm tinh tế, sinh động
của nhân vật “tôi”.
- Hạn chế: Không miêu tả được
những diễn biến tâm lí của nhân vật
người mẹ, tính khách quan không
cao, lời văn trần thuật dễ nhàm
chán, đơn điệu.

4. Củng cố. 1’
- GV chốt lại những đơn vị kiến thức cơ bản của tiết học.
5. HD HS học bài. 1’
- Xem lại cách giải bài tập và học ghi nhớ.
- Chuẩn bị bài Ôn tập làm văn.

TaiLieu.VN

Page 4