Giáo án Ngữ văn 10 tuần 2: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (tiếp theo)

Giáo án Ngữ văn 10

HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ
(TT)

A. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1. Kiến Thức
- Thông qua các bài tập học sinh có kĩ năng phân tích các yếu tố của HĐGT
bằng ngôn ngữ.
2. Kĩ Năng
- Rèn luyện kĩ năng phân tích các yếu tố của HĐGT bằng ngôn ngữ.
3. Thái độ:
- Qua bài học học sinh có ý thức lựa chọn ngôn ngữ trong giao tiếp.
B. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
1. Chuẩn bị của Giáo viên:
- SGK - SGV - Giáo án
2. Chuẩn bị của học sinh:
- SGK - Vở soạn - Vở ghi.
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Văn học dân gian là gì? Những đặc trưng cơ bản và các giá trị của Văn
học dân gian? Cho VD một vài bài ca dao có giá trị giáo dục?
2. Bài mới:
1


Giáo án Ngữ văn 10

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

YÊU CẦU CẦN ĐẠT

III. Luyện tập:

* GV gợi ý giúp các nhóm làm BT.

1.Bài 1:

BT1/20 Phân tích các nhân tố giao
tiếp thể hiện trong câu
? Nv giao tiếp ở đây là những người a. Nhân vật giao tiếp:- Chàng trai (anh)- Cô
ở độ tuổi nào?
gái (nàng).
Lứa tuổi: 18-20, trẻ, đang ở độ tuổi yêu
đương.
? Hđgt diễn ra trong hồn cảnh nào?

b. Thời điểm giao tiếp: Đêm trăng sáng, yên

Thời điểm cuộc trò chuyện có thích

tĩnh thích hợp với những cuộc trò chuyện

hợp không?

của những đôi lứa đang yêu.

? Nv anh nói về điều gì? với mục

c. Nội dung giao tiếp:

đích gì?

Nghĩa tuờng minh: Chàng trai hỏi cô gái “tre
non đủ lá”(đủ già) rồi thì có dùng để đan sàng
được ko?
- Nghĩa hàm ẩn: Cũng như tre, chàng trai và
cô gái đã đến tuổi trưởng thành, lại có tình
cảm với nhau liệu nên tính chuyện kết duyên
chăng?
- Mục đích giao tiếp: tỏ tình, cầu hôn tế nhị.

? Cách nói của nv anh có phù hợp
2


Giáo án Ngữ văn 10
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

YÊU CẦU CẦN ĐẠT

với nd, mđ gtiếp không?
? Em có nhận xét gì về cách nói ấy

d. Cách nói của chàng trai: Có màu sắc văn

của chàng trai?

chương, tình tứ , ý nhị, mượn h/ảnh thiên
nhiên để tỏ lòng mình phù hợp, tinh tế.

* BT 2/ trang 20: Đọc đoạn đối

Bài 2:

thoại và trả lời các câu hỏi gợi ý:

a,b. Các hành động nói (hành động giao

? Trong đoạn giao tiếp trên, các nv

tiếp):- Chào (Cháu chào ông ạ!).

đã thực hiện cuộc gt bằng hđ ngôn

- Chào đáp (A Cổ hả?).

ngữ cụ thể nào? Nhằm mđ gì?

- Khen (Lớn tướng rồi nhỉ?).
- Hỏi (Bố cháu có gửi pin đài lên cho ông
ko?).
c. Tình cảm, thái độ:
+ A Cổ: kính mến ông già.
+ Ông già: trìu mến, yêu quý A Cổ.
- Quan hệ: gần gũi, thân mật.
Bài 3:

? Cả 3 câu đều có hđ hỏi, nhưng các a. Nội dung giao tiếp:
câu có phải chỉ để dùng hỏi? Nêu
mđ gt của mỗi câu?

- Nghĩa tường minh: Miêu tả, giới thiệu đặc
điểm, quá trình làm bánh trôi nước.
- Nghĩa hàm ẩn: Thông qua hình tượng bánh

? Lời nói của các nhân vật bộc lộ
3

trôi nước, tác giả ngợi ca vẻ đẹp, thể hiện thân


Giáo án Ngữ văn 10
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

YÊU CẦU CẦN ĐẠT

tình cảm, thái độ và quan hệ trong

phận bất hạnh của mình cũng như của bao

gt ntn?

người phụ nữ trong XHPK bất công. Song
trong hồn cảnh khắc nghiệt, họ vẫn giữ trọn

* BT 3/ trang 21 Đọc bài thơ “ Bánh

đc phẩm chất tốt đẹp của mình.

trôi nước” của HXH và trả lời câu

- Mục đích: + Chia sẻ, cảm thông với thân

hỏi:

phận người phụ nữ trong XH cũ.

? HXH gt với người đọc vấn đề gì

+ Lên án, tố cáo XHPK bất công.

khi làm bài thơ này?

- Phương tiện từ ngữ, hình ảnh: biểu cảm, đa

Mđích giao tiếp qua bài thơ là gì?

nghĩa.

Về phương tiện, từ ngữ, hình ảnh gt

b. Căn cứ:

ntn?

- Phương tiện từ ngữ: + “Trắng”, “tròn” gợi
vẻ đẹp hình thể.
+ Mô típ mở đầu: “thân em” lời than thân,
bộc lộ tâm tình của người phụ nữ.
+ Thành ngữ “bảy nổi ba chìm” thân phận
long đong, bất hạnh.

+ “Tấm lòng son” phẩm chất thủy chung,

? Người đọc căn cứ vào đâu để tìm
hiểu và cảm nhận bài thơ?

trong trắng, son sắt.
Bài 4:
Gv gợi ý hs viết thông báo theo bố cục:
- Tên thông báo.

4


Giáo án Ngữ văn 10
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

YÊU CẦU CẦN ĐẠT
- Nêu lí do.

Gv yêu cầu hs làm ở nhà.

- Thời gian thực hiện.

Gv lưu ý hs: Ngày 5/6/1972, Đại hội - Nội dung công việc.
đồng Liên Hợp Quốc sáng lập ngày - Lực lượng tham gia.
môi trường thế giới.
- Dụng cụ.
- Kế hoạch cụ thể.
- Lời kêu gọi.
Bài 5:

a. Nhân vật giao tiếp:+ Bác Hồ- chủ tịch
nước.
+ Hs tồn quốc- thế hệ tương lai của đất nước.
b. Hồn cảnh giao tiếp:
+ Tháng 9-1945: đất nước vừa giành được
độc lập Hs lần đầu tiên được đón nhận một
* BT 5/trang 21:Gv yêu cầu HS đọc

nền giáo dục hồn tồn Việt Nam.

lại bức thư Bác gửi HS,SV nhân

+ Bác Hồ: giao nhiệm vụ, khẳng định quyền

ngày khai trường tháng 9/ 1945.

lợi của hs nước Việt Nam độc lập.

? Bức thư trên Bác viết cho những

c. Nội dung giao tiếp:

ai? Người viết có quan hệ như thế
nào với người nhận?

- Niềm vui sướng của Bác vì thấy hs- thế hệ
tương lai của đất nước được hưởng nền giáo
dục của dân tộc.

5

Giáo án Ngữ văn 10
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

YÊU CẦU CẦN ĐẠT

? Hồn cảnh cụ thể của người viết và

- Nhiệm vụ và trách nhiệm nặng nề nhưng vẻ

người nhận thư khi đó ntn?

vang của hs.
- Lời chúc của Bác với các em hs.

? Thư viết về nội dung vấn đề gì?

d. Mục đích giao tiếp:
- Chúc mừng hs nhân ngày khai trường đầu
tiên của nước Việt Nam DCCH.
- Xác định nhiệm vụ nặng nề nhưng vẻ vang
của các em hs.

e. Hình thức:
? Bức thư được viết với mục đích

- Ngắn gọn.

gì?

- Lời văn vừa gần gũi, chân tình vừa nghiêm
túc, trang trọng.

? Nhận xét về phương tiện ngôn ngữ
Bác dùng để viết ntn?

3. Củng cố:
Yêu cầu: Sau khi làm các BT, em rút ra được điều gì khi tham gia giao
tiếp?
HS đọc lại phần ghi nhớ.
4. Hướng dẫn học sinh học ở nhà.
6


Giáo án Ngữ văn 10
HS làm BT 4 ở nhà
Chuẩn bị soạn: Văn Bản và đặc điểm của VB

7