Giáo án Ngữ văn 11 tuần 4: Bài ca ngắn đi trên bãi cát (Sa hành đoản ca)

Giáo án Ngữ văn 11

BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÀI CÁT
(Cao Bá Quát)
A. MỤC TIÊU
1. Kiến thức: Giúp học sinh:
- Hiểu được sự chán ghét của Cao Bá Quát đối với con đường mưu cầu danh lợi
tầm thường và niềm khao khát đổi mới cuộc sống trong xã hội nhà Nguyễn bảo
thủ, trì trệ.
- Nắm được một vài điểm và khả năng biểu đạt của thể hành
2. Về kỉ năng: cảm thụ và phân tích thơ trữ tình
3. Về thái độ: trân trọng nhân cách cao đẹp của Cao Bá Quát.
B. PHƯƠNG PHÁP: phát vấn, gợi mở, giảng bình
C. CHUẨN BỊ GIÁO CỤ
1. GV: Đọc, thiết kế giáo án
2. HS: Đọc, soạn bài
D. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số
2. Kiểm tra bài cũ: Phân tích những lời tự thuật của NCT thể hiện trong “ Bài ca
ngất ngưởng”?
3. Bài mới
a. Đặt vấn đề: Sống trong xã hội mục nát của triều đình nhà Nguyễn không ít nhà
nho đã chán ghét cuộc sống mưu cầu danh lợi để khao khát cuộc sống mới tốt đẹp
hơn. Cao bá Quát là một trong những nhà nho ấy. Để hiểu rõ hơn tâm hồn và nhân
cách của ông, chúng ta đi vào tìm hiểu bài thơ ”Bài ca ngắn đi trên bãi cát”
1


Giáo án Ngữ văn 11

b. Triển khai bài

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

Hoạt động 1:Tìm hiểu tiểu dẫn

I. TIỂU DẪN

Học sinh đọc phần tiểu dẫn sau đó trình
bày những điểm chính.

1. Cao Bá Quát (1809-1855)
- Quê: Gia lâm, Bắc Ninh,

- Là một nhà thơ có tài năng và bản lĩnh,
GV nhấn mạnh triều đình nhà Nguyễn
mất trong cuộc khởi nghĩa chống lại chế
vào thời kì này vừa chuyên chế vừa bảo độ nhà Nguyễn
thủ phản động
-Thơ ông bộc lộ sự phê phán chế độ PK
nhà Nguyễn,chứa đựng nội dung khai
sáng có tính chất tự phát, phản ánh nhu
cầu đổi mới của xh VN lúc bấy giờ.
2. Bài ca ngắn đi trên bãi cát
Trình bày hoàn cảnh ra đời, thể loại của
bài thơ?

a. Hoàn cảnh sáng tác:có thể được hình
thành trong những lần đi thi Hội qua
những tỉnh miền Trung đầy cát trắng

b. Thể loại: Cổ thể- hành ca:một thể loại
thơ cổ TQ, tự do về số tiếng, số câu,
vần, nhịp điệu
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN

Hoạt động 2: h/d hs đọc chậm rãi thể
hiện sự suy tư, day dứt.
Gọi 3-4 em đọc và nêu cảm nhận chung.
GV đọc lại…
2

1. Đọc- tìm bố cục
- Bốn câu đầu: Cảnh baĩ cát và con
người đi trên cát
- Còn lại: Tâm trạng và suy nghĩ của
người đi trên bãi cát.
2. Tìm hiểu văn bản.
a. .Cảnh bãi cát và con người đi trên


Giáo án Ngữ văn 11

Em hãy chia bố cục bài thơ?

cát

Hoạt động 3: Tìm hiểu chi tiết

- Bãi cát dài lại bãi cát dài: mênh mông
dường như bất tận, nóng bỏng

Hình ảnh tả thực: đẹp nhưng dữ dội,
Cảnh bãi cát và con người đi trên bãi cát
khắc nghiệt đã gợi ý cho nhà thơ sáng
được miêu tả ntn?
tác bài thơ này
Theo em đây là cảnh thực hay cảnh
Hình ảnh ẩn dụ: con đường đầy khó
tưởng tượng?Cảnh mang ý nghĩa ntn?
khăn mà con người phải vượt qua để đi
đến danh lợi
- Người đi trên cát
+ Đi một bước như bị lùi một bước
+ Không gian: đường xa, bị vây bởi nuí,
sông, biển.
Phân tích ý nghĩa tượng trưng của các
yếu tố tả thực hình ảnh người đi trên bãi
cát?.

+ Thời gian: mặt trời lặn mà vẫn đi
+ Nước mắt rơi
Khó nhọc, gian truân
=>Sự tất tả, bươn bả, dấn thân để mưu
cầu sự nghiêp, công danh.

4. Củng cố:Ý nghĩa hình ảnh bãi cát và người đi trên bãi cát?
5. Dặn dò: Đọc và tìm hiểu tâm trạng, suy nghĩ của người đi trên bãi cát.
E. RÚT KINH NGHIỆM:
...............................................................................................................................
3

Giáo án Ngữ văn 11

...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................

4