Giáo án Ngữ văn 12 tuần 33: Giá trị văn học và tiếp nhận văn học

TUẦN:36

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 12
Lí luận văn học:
GIÁ TRỊ VĂN HỌC VÀ TIẾP NHẬN VĂN HỌC

I. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh :
-Hiểu được những giá trị cơ bản của văn học.
-nắm vững những nét bản chất của hoạt động giao tiếp văn học.
Trọng tâm: Ba giá trị văn học(khái niệm,nguồn gốc tạo thành,nội dung thực
hiện,những nét riêng biệt,đặc thù so với các hình thái ý thức khác có cùng giá trị
,mối quan hệ mật thiết giữa ba gia trị văn học)-Vị trí tiếp nhận văn học trong đời
sống văn học,tính chất tiêp nhận văn học và phân định các cấp độ trong cách thức
tiếp nhận văn học.
II. Phương tiện, phương pháp:
- Phương tiện: SGK,SGV,Thiết kế bài học ngữ văn 12
- Phương pháp: Chuẩn bị kĩ bài ở nhà(đọc tìm ý chính,xác lập quan hệ giữa các
ý,lập dàn ý sơ lược về bài học)-Nêu vấn đề(đặt ra những câu hỏi theo hệ thống lo
gich có liên quan tất yếu với nhau soi rõ mọi khía cạnh của vấn đề.), gợi mở, thảo
luận nhóm.
III. Tiến trình tổ chức dạy - học:
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới:


CÔNG VIỆC CỦA THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG BÀI HỌC

Hđ1:Tìm hiểu giá trị văn học:

I. Giá trị văn học:

VD trên chứng tỏ điều gì về văn hoc?

VD:Nguyễn Trãi từng viết:”Văn chương

(văn học có tác dụng giáo dục và cải tạo

có sức mạnh đuổi nghìn quân giặc và

cuộc sống)

chính tác phẩm:
Thư dụ Vương Thông lần nữa của NT
đã có sức mạnh ấy: NT đã phân tích
phải trái, thiệt hơn rất thấu lí đạt tình từ
đó VT đã rút quân ra khỏi thành Đông
Quan.

?Giá trị văn học là gì?

1. Khái niệm:Giá trị văn học là sản

(Văn học có sức sống lâu bền nhờ giá trị phẩm kết tinh từ qua strinhf văn học
,đáp ứng những nhu cầu khác nhau của
của văn học)
cuộc sống con người ,tác động sâu sắc
đến cuộc sống và con người
?Văn học có những giá trị nào?

2. Các giá trị văn học:
a. Giá trị về nhận thức:
* Cơ sở:

- Là quá trình khám phá, lí

giải hiện thực để chuyển hóa thành nội
Trình bày yếu tố hình thành giá trị nhận dung tác phẩm của nhà văn.
thức ?

- Do sự giới hạn tồn tại trong không
gian, thời gian, quan hệ xã hội của

Cơ sở nào hình thành nên giá trị nhận người đọc.
thức ?

* Nội dung:


GV cho Vd minh họa cho từng luận

- Hiểu được cuộc sống hiện thực phong

điểm rồi diễn giảng.

phú.
- Hiểu được bản chất của con người.
- Hiểu bản thân mình hơn.
b. Giá trị giáo dục:

* Cơ sở:
+ Khách quan:
- Nhu cầu hướng thiện

Do đâu VH có giá trị giáo dục ?

- Con người luôn khao khát một
cuộc sống tốt lành, chan hòa tình yêu
thương giữa người với người (cho Vd).
+ Chủ quan: Do thái độ tư tưởng, tình
cảm của nhà văn (cho Vd).
* Nội dung:
- Giúp con người rèn luyện bản thân
mình ngày một tốt đẹp hơn.

Giá trị giáo dục của VH có gì khác với
các hình thái ý thức khác ?

- Có thái độ và lẽ sống đúng đắn. (Ví
dụ).
* Đặc trưng của giá trị giáo dục của
văn học:
VH giáo dục con người bằng con
đường từ cảm xúc đến nhận thức bằng
cái thật, cái đúng, cái đẹp của những


hình tượng sinh động.
3. Giá trị thẩm mỹ:
* Cơ sở:

- Con người luôn có nhu cầu cảm thụ và
thưởng thức cái đẹp
Cơ sở giá trị thẩm mỹ của văn học của

- Nhà văn bằng tài năng đã thể hiện cái

gì ?

đẹp của cuộc sống, của con người vào
trong tác phẩm của mình giúp người đọc
cảm nhận, rung động.
* Nội dung:
- Văn học mang đến cho con người vẻ
đẹp muôn màu của cuộc đời (vẻ đẹp của
thiên nhiên, đất nước, con người...)
- Miêu tả, thể hiện cái đẹp của con
người từ ngoại hình đến thế giới nội tâm
phong phú tinh tế bên trong.
- Cái đẹp trong văn học không chỉ thể
hiện ở nội dung mà còn ở hình thức
nghệ thuật tác phẩm : kết cấu, ngôn từ
chặt chẽ, mới mẻ, độc đáo.
=> Cả 3 giá trị văn học đều có mối quan
hệ mật thiết.
II. Tiếp nhận văn học:


1. Tiếp nhận trong đời sống văn học :
a. Vai trò của tiếp nhận trong đời sống
văn học:

Mối quan hệ qua lại : Sáng tạo - Truyền
Em hãy cho biết mối quan hệ qua lại
giữa ba giá trị nêu trên ?

bá - Tiếp nhận.
=> TNVH là một khâu quan trọng quyết
định giá trị và sự tồn tại của TNVH.
b. Khái niệm tiếp nhận văn học:
Tiếp nhận văn học là hoạt động tích
cực của cảm giác, tâm lý người đọc biến
văn bản thành thế giới nghệ thuật trong

GV yêu cầu HS đọc phần 1 SGK để tâm trí mình.
phát hiện những ý sau : - Vai trò của 2. Tính chất tiếp nhận văn học:
TNVH
TNVH là một quá trình giao tiếp giữa
- K/niệm về TNVH.
tác giả và người đọc. Trong quá trình
- P/biệt đọc - TNVH

giao tiếp cần chú ý các tính chất sau :
a. Tính chất cá thể hóa, tính chủ động

GV yêu cầu HS phân biệt sự khác nhau tích cực của người tiếp nhận.
giữa môộ tác phẩm văn học đã học và b. Tính đa dạng không thống nhất
những sáng tác bản thân như nhật ký ... trong tiếp nhận văn học.
để thấy được vai trò của TNVH.

* Lưu ý: Dù có cách hiểu khác nhau

GV phân tích và khuyến khích HS khi

nhưng cần đạt đến cách hiểu đúng với

học văn đối với một TPVH cần vận

tác phẩm để trở về đúng với giá trị đích

dụng thao tác tiếp nhận tránh thái độ

thực của nó.


đọc lấy lệ, sơ sài, đối phó.

3. Các cấp độ tiếp nhận văn học

GV yêu cầu HS đọc phần 2 SGK để

a. Có 3 cấp độ tiếp nhận văn học:

phát hiện tính chất giao tiếp của TNVH,

- Cấp độ thứ nhất : Tập trung vào nội

cho VD minh họa

dung cụ thể, nội dung trực tiếp của tác
phẩm.

GV yêu cầu HS thảo luận và trình bày

 Cách tiếp nhận VH đơn giản nhất

hiểu biết về tính cá thể, chủ động tích

nhưng phổ biến.

cực và tính đa dạng, không thống nhất .

- Cấp độ thứ hai : Qua nội dung tác
phẩm để thấy được nội dung tư tưởng
của tác phẩm.
- Cấp độ thứ ba : Cảm thụ chú ý đến cả
nội dung và hình thức để thấy được giá
trị tư tưởng và giá trị nghệ thuật của tác
phẩm.
b. Để tiếp nhận văn học có hiệu quả

Nêu khái quát về quá trình tiếp nhận văn thực sự, người tiếp nhận cần:
học.

- Nâng cao trình độ
- Tích lũy kinh nghiệm

Tiếp nhận văn học có mấy cấp độ?

- Trân trọng tác phẩm, tìm cách hiểu tác
phẩm một cách khách quan, toàn vẹn.

Tiếp nhận văn học ở cấp độ thứ nhất

- Tiếp nhận một cách chủ động tích cực,

như thế nào? Cho ví dụ.

sáng tạo, hướng tới cái hay, cái đẹp, cái
đúng.


Tiếp nhận ở cấp độ thứ hai là tiếp nhận

- Không nên suy diễn tùy tiện.

như thế nào? Cho ví dụ.

* GHI NHỚ : SGK

Tiếp nhận ở cấp độ thứ ba như thế nào?

III. Luyện tập:

Làm thế nào để tiếp nhận văn học thực
sự có hiệu quả?
CỦNG CỐ, DẶN DÒ:
- Nắm được những giá trị cơ bản của VH và mối quan hệ giữa chúng.
- Hiểu được những nét bản chất của hoạt động TNVH.
- Hoàn thành các bài LT một cách chi tiết.
- Chuẩn bị bài mới.
RÚT KINH NGHIỆM: