Giáo án Ngữ văn 12 tuần 12: Đọc thêm: Đò Lèn

Giáo án Ngữ văn 12

ĐÒ LÈN
Nguyễn Duy
A/ MỤC TIÊU BÀI HỌC:
Giúp HS
1. Hiểu thêm về thơ Nguyễn Duy - “ một thế giới nội tâm có bản sắc”.
Cảm nhận được tình cảm tri ân sâu sắc pha nỗi xót xa ân hận muộn màng của nhà
thơ đối với người bà đã khuất.
Hiểu được những nét riêng của Nguyễn Duy trong cách nhìn về quá khứ, về tuổi
thơ cũng như trong cách thể hiện những cảm nhận về người bà lam lũ tảo tần giàu
yêu thương.
2. Góp phần củng cố kĩ năng tiếp nhận văn bản văn học cho HS : Cách dùng PP
đối chiếu, so sánh để tìm ra nét riêng của VBVH, của tác giả.
3. Giáo dục tình cảm và hành vi đạo đức cho HS : Biết quý trọng người thân,
biết hành động, quan tâm, chia xẻ đối với những người thân yêu nhất trong cuộc
sống của mình.
B/ PHƯƠNG PHÁP – PHƯƠNG TIỆN:
1.Phương pháp: Đọc diễn cảm, nêu vấn đề , gợi mở .So sánh văn học
2.Phương tiện : Sách GK , sách GV, TKBD , bài thơ Bếp lủa của Băng Việt.
C/ TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
1.Kiểm tra : Kiểm tra phần chuẩn bị bài học mới của HS
2.Bài mới:
- Giới thiệu nội dung tiết đọc thêm Đò Lèn và yêu cầu của tiết dạy.
- Phần tổ chức dạy học:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV + HS
Hoạt Động 1: Hướng dẫn HS tìm I.Tiểu dẫn:
hiểu chung.
1.Tác giả:
TT1: - GV yêu cầu HS: Phát biểu
Xem Tiểu dẫn

một vài nét về Nguyễn Duy
ĐÒ LÈN

NỘI DUNG CẦN ĐẠT

SGK

Page 1


Giáo án Ngữ văn 12
- GV nhấn mạnh một số nội dung
quan trọng đã ghi trong Tiểu dẫn
TT 2:
-GV đọc diễn cảm bài thơ.Hướng
dẫn cách đọc.
-GV nói nhanh về xuất xứ và đại ý ,
bố cục bài thơ.
HĐ2:
TT1:
+ Hai khổ thơ đầu khắc họa cái tôi
ND thời thơ ấu. GV nêu một vài chi
tiết và nhận xét về cái tôi tác giả.

2.Bài thơ Đò Lèn :
a.Đọc:
b.Xuất xứ và đại ý :
Tiểu dẫn SGK

II. Đọc hiểu văn bản:

1.Cách nhìn mới mẻ của Nguyễn Duy về tuổi thơ
của mình:

+ Gv đọc đoạn đầu bài thơ Quê - Những kỷ niệm : câu cá , bắt chim sẻ ở vành tai tượng
Hương của Giang Nam. So sánh với Phật,ăn trộm nhãn, đi chơi đền,chân đất đi đêm, níu váy
bài thơ này để học sinh thấy rõ cách bà đòi đi chợ...=> tinh nghịch, hiếu động, hồn nhiên.
nhìn mới mẻ của ND về tuổi thơ
- Cách nhìn của nhà thơ:
TT2 : GV gợi ý :
Thành thực, thẳng thắng, tự nhiên, đậm chất quê, khác
với lối thi vị hoá thường gặp
- Hình ảnh người bà , qua hồi ức
2.Tình cảm sâu nặng đối với người bà :
của tác giả,hiện lên như thế nào ?
- Hình ảnh người bà: mò cua xúc tép ,gánh chè xanh
( các chi tiết, hình ảnh )
những đêm lạnh ,bán trứng ga Lèn ngày bom Mỹ dội,
năm đói củ dong riềng luộc sượng.. .
-Tình cảm của nhà thơ như thế nào => Cơ cực, tần tảo, yêu thương .
khi nghĩ về người bà một thời tần
- Tình cảm của nhà thơ khi nghĩ về bà ngoại:
tảo, yêu thương nuôi nấng mình ?
+ Thấu hiểu nỗi cơ cực, tần tảo, tình yêu thương của bà
( Lưu ý trạng thái cảm xúc nhiều
-> Thể hiện tình yêu thương, sự tôn kính, lòng tri ân
chiều trong tâm hồn nhà thơ )
sâu sắc đối với bà.
Hoạt Động 3
+ Sự ân hận , ngậm ngùi , xót đau muộn màng :
GV đối chiếu bài này với bài thơ

“Khi tôi biết thương bà thì đã muộn
Bếp lửa của Bằng Việt.Từ đó rút ra
Bà chỉ còn một nấm cỏ thôi “
nét đặc sắc của Nguyễn Duy trong
ĐÒ LÈN

Page 2


Giáo án Ngữ văn 12
cùng thi đề viết về tình bà cháu.GV 3.Những đặc sắc trong cách thể hiện của ND trong
gợi mở :
thi đề viết về tình bà cháu:
- Để khắc hoạ hình ảnh người bà và
gửi gắm tình cảm đối với bà,
Nguyễn Duy đã sử dụng hiệu quả
hai thủ pháp nghệ thuật :
+ Thủ pháp đối lập.

- Sử dụng thủ pháp đối lập :
+ Đối lập giữa cái tinh nghịch vô tư của người cháu với
cái cơ cực, tần tảo của người bà.
+ Đối lập giữa hoàn cảnh đói kém, chiến tranh ác liệt,
hoàn cảnh gia đình đau thương với cái đơn chiếc, già
nua tội nghiệp của người bà.
+ Đối lập giữa cái vĩnh hằng của vũ trụ với cái ngắn
ngủi, hữu hạn của cuộc đời con người.

+ Thủ pháp so sánh, đối chiếu

=> thấu hiểu nỗi khổ cực của bà; thể hiện nỗi ngậm
ngùi, sự ân hận muộn màng khi bà không còn nữa.
-Sử dụng phép so sánh đối chiếu :
+ Giữa cái hư và cái thực; giữa bà với Tiên , Phật,
thánh thần => tương đồng
+ Giữa thần thánh với bà đặt trong một bối cảnh chiến
tranh => tương phản

GV so sánh giọng điệu ở 2 bài thơ.
Yêu cầu HS đọc ghi nhớ, và rút ra
nét đặc sắc về nghệ thuật và nội
dung?

=>Tôn vinh, ngợi ca tấm lòng nhân từ cao cả của
bà.Khẳng định sự bất diệt của hình ảnh người bà.
- Giọng điệu: thành thực, thẳng thắng.Vì thế tạo được
dư vị về nỗi ngậm ngùi, đắng xót , ân hận pha lẫn
những suy niệm đầy màu sắc triết lí về sự sống con
người.
III. Tổng kết – ghi nhớ:
- Bài thơ để lại nhiều dư vị trong tâm hồn, chạm đến
cõi sâu kín và thường nhật trong cuộc sống tình cảm
của mỗi con người. Dường như ND vừa nói hộ vừa
nhắc nhở cho nhiều người về lẻ sống ở đời, đặc biệt là
thái độ sống của mỗi người trong hiện tại đối với những
gì gần gũi nhất trong cuộc sống của mình.

3.Củng cố :
ĐÒ LÈN

Page 3


Giáo án Ngữ văn 12
Cái nhìn mới mẻ của Nguyễn Duy về tuổi thơ và cách thể hiện rất riêng của
nhà thơ về tình cảm đối với người bà
4.Dặn dò : Soạn bài cho tiết học tiếp theo

ĐÒ LÈN

Page 4