Giáo án Ngữ văn 12 tuần 10: Đọc thêm: Đất nước ( Nguyễn Đình Thi )

Giáo án Ngữ văn 12
ĐẤT NƯỚC
- Nguyễn Đình Thi I. Mục tiêu bài học:
1.Kiến thức: Giúp học sinh
- Thấy được mạch cảm xúc thơ: từ mùa thu của đất trời suy nghĩ về mùa thu cách
mạng, niềm vui làm chủ, lòng tự hào về đất nước.
- Nắm được đặc điểm nghệ thuật của thơ nguyễn Đình Thi: dạt dào cảm xúc, có
nhiều tìm tòi, sáng tạo trong hình thức thể hiện theo hướng hiện đại và giàu nhạc điệu.
2.Kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng đọc- hiểu thơ trữ tình theo đặc trưng thể loại.
3.Thái độ:
- Giáo dục học sinh tình yêu quê hương đất nước .
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
a. Chuẩn bị của giáo viên: SGK, SGV, TLTK,
b. Chuẩn bị của học sinh: SGK, vở soạn văn.
III.Tiến trình bài dạy:
1. ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra bài cũ: Kết hợp với bài mới
3. Bài mới
Hoạt động dạy học của thầy và trò
Kiến thức cơ bản
* HĐ 1: Tìm hiểu tiểu dẫn
I. Đọc hiểu tiểu dẫn:SGK
- Giáo viên gọi 1 h/s nêu vắn tắt vài - Bài thơ sáng tác (1948-1955) là sự hình thành
nét cơ bản về cuộc đời của tác giả từ 3 mảng sáng tác trong những thời gian cách xa
Nguyễn Đình Thi ?
nhau nhưng bài thơ vẫn có tính hoàn chỉnh liền
- GV chốt lại vài nét cơ bản
mạch .
* HĐ2:Tìm hiểu văn bản
II. Đọc- hiểu văn bản:

1. Đọan 1: Những cảm xúc của tác giả về mùa
thu :
" Sáng mát trong .................... thu đã xa "
- GV: Trạng thái tình cảm của t/g qua - Cảm giác trong một sáng mùa thu có tác dụng
3 câu thơ đầu tiên ?
gợi lại những hoài niệm về một mùa thu đã qua
"hương cốm"->gợi lại những hương vị đặc biệt
của mùa thu Hà Nội (mùa thu Việt Nam) .
a. Thu Hà Nội: - Hiện lên trong hoài niệm, nỗi
- GV: Mùa thu Hà Nội được miêu tả nhớ của t/g qua không gian, thời gian đó là
ở thực tại hay trong hoài niệm của những buổi sáng mát trong, gió thổi, hương cốm,
tác giả ?
chớm lạnh, hơi may xao xác, nắng lá, phố
- GV: Em có cảm nhận gì về bức phường Hà Nội => Bức tranh mùa thu có hình
tranh mùa thu của Hà Nội ?
khối, đường nét, màu sắc nhưng chứa đầy tâm
Đất nước – Nguyễn Đình Thi

Page 1


Giáo án Ngữ văn 12

- GV: Hình ảnh con người được khắc
họa như thế nào ?
* HĐ3:
- GV cho h/s thảo luận 3 nhóm, 1 câu
hỏi, thời gian 3 phút:
Câu hỏi: Mùa thu ở Việt Bắc có gì
khác lạ so với mùa thu ở Hà Nội ?

Nguyên nhân của sự khác lạ ấy ?
Nghệ thuật sử dụng trong đoạn thơ ?
=> Đại diện các nhóm báo cáo kết
quả thảo luận . Nhận xét chéo giữa
các nhóm .
- Giáo viên chuẩn xác kiến thức .

- GV: Đất nước trong kháng chiến
chống Pháp được hiện lên qua những
hình ảnh nào?

- GV: Nhận xét khái quát về hình ảnh
đất nước trong kháng chiến?

Đất nước – Nguyễn Đình Thi

trạng của người ra đi .
" Người ra đi .............lá rơi đầy"
- Người ra đi có cái dứt khoát của sự lựa chọn, ra
đi vì nghĩa lớn nhưng tấm lòng vẫn còn vương
vấn quê hương => Nỗi nhớ da diết, quặn thắt của
t/g về Hà Nội.
b. Mùa thu mới ở Việt Bắc:
" Mùa thu nay khác rồi.........thiết tha".
- Có rừng tre phấp phới, trời thu có màu áo mới
-> cảnh sắc trong trẻo, tươi sáng sinh động với
những âm thanh ngân nga vang vọng =>không
gian náo nức rộn ràng trước một mùa thu mới
của đất nước .
- NT: Câu thơ ngắn, nhanh, rộn ràng mới mẻ .

Điệp ngữ "của chúng ta"->khẳng định tình yêu
sự gắn bó, ý chí làm chủ quê hương đất nước với
"cánh đồng thơm mát, đường bát ngát, sông phù
sa"
- Tự hào về đất nước "những người chưa bao giờ
khuất"-> ý trí đấu tranh bảo vệ nền độc lập dân
tộc .
=>Bài thơ thể hiện tình yêu tha thiết, niềm tự hào
về đất nước quê hương đã được độc lập, có
truyền thống anh hùng bất khuất .
2. Đoạn 2: Những cảm xúc, suy tư của tác giả
về đất nước trong kháng chiến chống thực
dân Pháp:
- Hình ảnh: "Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiều
Những đêm dài hành quân nung nấu
Bỗng bồn chồn nhớ mắt người yêu"
=>Tâm hồn người chiến sỹ sẵn sàng vượt lên
trên mọi gian lao thử thách. Nó cũng là niềm hy
vọng, tinh thần vượt khó của người Việt Nam .
- 5 khổ thơ tiếp là hình ảnh đất nước đau thương
căm hờn đã đứng lên bất khuất chiến đấu, sản
sinh ra những anh hùng của thời đại mới .
" Ôm đất nước những người áo vải
Đã đứng lên thành những anh hùng "
=> Câu thơ gợi liên tưởng đến người anh hùng
Page 2


Giáo án Ngữ văn 12

- GV: Nghệ thuật miêu tả trong đoạn
thơ ? Tác dụng của nghệ thuật ấy ?
- GV: Nhận xét về ý chí đấu tranh
của dân tộc Việt Nam trong 4 câu thơ
cuối ?
- GV:Theo em đây có phải là hình
ảnh thực của dân tộc Việt Nam trong
chiến tranh hay không ?
* Giáo viên nhận xét tổng kết, khắc
họa kiến thức lịch sử liên quan đến
bài thơ .

* HĐ4: Kết luận
- GV:Em hãy tổng kết đôi nét về nội
dung, nghệ thuật của bài thơ ?
( Giáo viên nhận xét và bổ xung
những điểm còn thiếu ).

áo vải Quang Trung.
- NT: Dùng điệp từ chỉ hành động, đảo ngữ,
tương phản, âm hưởng dồn dập =>Tạo cho câu
thơ mang âm hưởng hùng tráng .
"Súng nổ rung trời dận dữ
Người lên như nước vỡ bờ
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa"
- Tác giả tạo nên bức tranh rộng lớn, hào hùng
diễn tả sức mạnh, sự bùng lên quật khởi của dân
tộc Việt Nam .
- Bức tranh được tạo nên bằng chất liệu hiện thực

(đường nét tương phản đối lập) =>Hình ảnh thực
ấy được hình thành từ cảnh thực trong giờ phút
lịch sử nước Việt Nam mới sừng sững vụt lên
chói ngời trên nền máu lửa, bùn lầy và khói đạn
=>Hình tượng giàu tính sử thi, là cao trào của
cảm xúc, thâu tóm được tư tưởng của toàn bài .
III. Kết luận:
- Cách viết có nhiều sáng tạo trong việc xây
dựng hình ảnh, nhịp điệu, ngôn ngữ thơ thể hiện
lắng đọng, cô đúc . Nhà thơ đã bộc lộ được rất
tinh tế, tài hoa những cảm xúc, tình cảm, suy
nghĩ sâu sắc về đất nước quê hương => Đó là đất
nước giàu đẹp, bất khuất, anh hùng, đứng lên
chống kẻ thù dành chiến thắng .

4. Củng cố
- GV:Nhận xét đặc sắc nghệ thuật trong việc thể hiện nội dung của bài thơ?
5. Hướng dẫn tự học:
- Học thuộc bài thơ.
- Bình giảng 7 câu thơ đầu bài thơ “ Đất nước”.
- So sánh cách cảm nhận về đất nước qua hai tác phẩm: Đất nước của Nguyễn Đình Thi và
đoạn trích Đất nước( trích trường ca mặt đường khát vọng) của Nguyễn Khoa Điềm.
- Chuẩn bị tiết luyện tập : Luật thơ.

Đất nước – Nguyễn Đình Thi

Page 3