Giáo án Ngữ văn 11 tuần 7: Đọc thêm: Xin lập khoa luật (Trích Tế cấp bát điều)

Giáo án Ngữ văn 11

XIN LẬP KHOA LUẬT
( Trích: Tế cấp bát điều )
- Nguyễn Trường Tộ A. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức:
- Hiểu được nội dung của luật, mối quan hệ của luật đối với mọi thành viên
trong xã hội. Nắm được nội dung của luật đối với đời sóng của con người.
- Hiểu được đặc điểm loại văn bản điều trần.
2. Kĩ năng:
Đọc – hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.
3. Thái độ:
- Giáo dục ý thức học tập theo đúng qui định và sống theo đúng luật pháp.
B. Chuẩn bị bài học:
1. Giáo viên:
1.1 Dự kiến bp tổ chức hs hoạt động cảm thụ tác phẩm:
- Phương pháp đọc hiểu, đọc diễn cảm.
- Định hướng tìm hiểu nội dung văn bản qua hệ thống câu hỏi bằng hình thức
trao đổi, thảo luận nhóm.
- Tích hợp phân môn Làm văn. Tiếng Việt. Đọc văn.
1.2. Phương tiện:
Sgk, giáo án, đọc tài liệu tham khảo.
2. Học sinh:
- Hs chủ tìm hiểu về tác giả, thể loại, đọc kĩ về tác phẩm theo hệ thống thể
loại.


Giáo án Ngữ văn 11

C. Hoạt động dạy và học:
1. Ổn định tổ chức:

2. Kiểm tra bài cũ:
3.Giới thiệu bài mới.
Nguyễn Trường Tộ là một người có tài, thông thạo cả Hán học và Tây học. Ông
cũng là người có tầm nhìn xa trông rộng, có chủ trương canh tân đất nước thông
qua luật pháp. Điều này đã thể hiện rất rõ qua bài “Xin lập khoa luật” trích “tế cấp
bát điều”
Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

* Hoạt động 1.

I. Tìm hiểu chung :.

Học sinh đọc tiểu dẫn SGK.

1. Tác giả.

- Phần tiểu dẫn SGK trình bày những Nguyễn Trường Tộ (1830-1871)
nội dung chính nào?
Quê : Bùi Chu – Hưng Trung – Hưng Nguyên –
Nghệ An.
Trình bày vài nét về tác giả Nguyễn Là người thông thạo cả Hán học và Tây học → có tri
Trường Tộ ?
thức rộng rãi, tầm nhìn xa trông rộng.
Trình bày xuất xứ và mục đích của
bài ‘‘xin lập khoa luật’’ ?

2. Giới thiệu: "Xin lập khoa luật".
Trích từ bản điều trần số 27 : ‘‘Tế cấp bát điều’’ bàn

về sự cần thiết của luật pháp đối với xã hội nhằm
mục đích thuyết phục triều đình cho mở khoa luật.
3. Thể loại và bố cục.
- Điều trần: Thể văn nghị luật chính trị - xã hội, trình
bày vấn đề theo từng điều, từng mục.

- Theo em văn bản được chia làm
- Bố cục: 3 phần.
mấy phần? Nội dung từng phần?


Giáo án Ngữ văn 11

+ Phần 1: Vai trò và tác dụng của luật pháp đối với xã
hội.
+ Phần 2: Mối quan hệ giữa luật pháp với đạo Nho,
văn chương nghệ thuật.
+ Phần 3: Mối quan hệ giữa luật pháp với đạo đức.
* Hoạt động 2.
Hướng dẫn HS đọc văn bản.
Thảo luận nhóm.

II. Đọc – hiểu :
1. Nội dung :

GV định hướng nội dung nghệ thuật
qua hệ thống câu hỏi
- Luật bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau: Kỉ cương,
Theo Nguyễn Trường Tộ, luật bao
uy quyền, chính lệnh, tam cương ngũ thường...

gồm những lĩnh vực nào? Ông đã
giới thiệu việc thực hành luật pháp ở - Việc thực hành luật pháp ở các nước phương Tây
các nước phương Tây ra sao?
rất công bằng, nghiêm minh. Không có ai (kể cả vua
chúa) được đứng ngoài, đứng trên luật pháp. Nhà
nước xã hội vận hành và phát triển bằng luật pháp.
Luật có vai trò như thế nào đối với mọi sự thưởng phạt đều dựa trên luật pháp. Đó là
đời sống con người ? Em có nhận xét những nhà nước pháp quyền.
như thế nào về cách lập luận của tác
a. Vai trò của luật đối với đời sống con người :
giả ?
- Luật có tác dụng cai trị xã hội, duy trì sự tồn tại của
đất nước.
Quan dùng luật để cai trị nhân dân, dân theo luật mà
Tác giả quan niệm như thế nào về giữ gìn. Bất cứ hình phạt nào cũng không vượt khỏi
mối quan hệ giữa đạo đức và luật luật. Luật phải đề cao tính dân chủ, gắng với đời
sống con người.
pháp?
- Luật còn là đạo đức, đạo làm người « trái luật là có
tội, giữ đúng luật là dạo đức » và có « có đạo đức
nào lớn hơn chí công vô tư »


Giáo án Ngữ văn 11

( Quan hệ giữa đạo đức và luật pháp là ở chỗ thống
nhất giưã đúng luật và đạo đức. Công bằng, luật
pháp là đạo đức. Đạo đức lớn nhất là chí công vô tư.
Trái luật cũng đồng nghĩa với trái đạo đức).
=> Cách lập luận chặt chẽ, sử dụng phương pháp liên

tưởng đối chiếu mở rộng tầm nhìn.

Theo Nguyễn Tường Tộ, Nho học
truyền thống có tôn trọng pháp luật b. Điểm hạn chế của Nho học :
không?
- Đạo Nho là một thứ luật phong kiến nội dung :
không gì lớn bằng trung hiếu, không gì cần thiết
bằng lễ nghĩa.
- Theo tác giả Nho học không có truyền thống tôn
trọng luật pháp vì chỉ nói suông trên giấy, làm tốt
chẳng ai khen, làm dở chẳng ai chê. Đến Khổng Tử
cũng công nhận điều này.
2. Nghệ thuật :
Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng xác thực, lời lẽ mêm
dẻo, có sức thuyết phục.
3. Ý nghĩa văn bản :
Bản điều trần thể hiện tư tưởng cấp tiến của Nguyễn
Trường Tộ đến nay vẫn còn nguyên giá trị.

4. Củng cố, luyện tập.
HS trao đổi cặp và cho biết suy nghĩ của mình.
- Tìm hiểu và nhận xét về tình hình thực hiện luật pháp ở nước ta hiện nay trên
một lĩnh vực mà em biết? (An toàn giao thông; Vệ sinh môi trường…).
5. Hướng dẫn về nhà.- Nắm nội dung bài học.- Đọc lại văn bản.- Soạn bài theo
phân phối chương trình.


Giáo án Ngữ văn 11