Phát triển mô hình du lịch cộng đồng tại xã sơn trạch, huyện bố trạch, tỉnh quảng bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

NGUYỄN CÔNG THANH

Ọ
C

KI
N

H

TẾ

H
U

Ế

PHÁT TRIỂN MÔ HÌNH DU LỊCH CỘNG
ĐỒNG TẠI XÃ SƠN TRẠCH, HUYỆN BỐ
TRẠCH, TỈNH QUẢNG BÌNH

N

G

Đ

ẠI

H

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ
MÃ SỐ: 8 31 01 10

TR

Ư

Ờ

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. PHẠM XUÂN HÙNG

HUẾ, 2019


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan những số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là
trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi cũng xin cam đoan
mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã được cảm ơn và các thông tin trích
dẫn đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Thừa Thiên Huế, ngày

tháng

H

TẾ

H
U

Ế

HỌC VIÊN

TR

Ư

Ờ

N

G

Đ

ẠI

H

Ọ
C

KI
N

Nguyễn Công Thanh

i

năm 2019


LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn, tôi đã nhận
được sự quan tâm, giúp đỡ của nhiều cá nhân và tập thể. Nhân đây tôi xin được
bày tỏ lòng cảm ơn chân thành của mình:
Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn đến Ban giám hiệu nhà trường cùng các thầy giáo,
cô giáo của Trường Đại Học Kinh tế Huế đã giúp đỡ, tạo điều kiện và có những ý
kiến đóng góp quý báu cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu vừa qua.

H
U

Ế

Qua đây, tôi cũng xin được gửi lời cảm ơn tới HĐND, UBND huyện Bố
Trạch; HĐND, UBND xã Sơn Trạch, UBND Huyện Bố Trạch và các phòng ban,

TẾ

đơn vị: Phòng Văn hóa – Thông tin; Chi cục Thống kê huyện Bố Trạch đã tạo điều

KI
N

H

kiện thuận lợi giúp tôi hoàn thành luận văn thạc sĩ.

Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã động viên

Ọ
C

nhiệt tình và tạo điều kiện giúp đỡ mọi mặt để tôi hoàn thành chương trình học tập

H

và nghiên cứu đề tài khoa học này.

ẠI

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới TS. Phạm Xuân Hùng

Đ

là thầy giáo hướng dẫn khoa học cho tôi. Thầy rất quan tâm, tận tình hường dẫn,

N

G

có những góp ý quý báu cho tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn.

TR

Ư

Ờ

Một lần nữa tôi xin trân trọng cảm ơn!
Thừa Thiên Huế, ngày

tháng

năm 2019

Học viên

Nguyễn Công Thanh

ii


TÓM LƢỢC LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC KINH TẾ
Họ và tên học viên: NGUYỄN CÔNG THANH
Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế

Mã số: 8310110

Niên khóa: 2017-2019

Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM XUÂN HÙNG
Tên đề tài: PHÁT TRIỂN MÔ HÌNH DU LỊCH CỘNG ĐỒNG TẠI XÃ
SƠN TRẠCH, HUYỆN BỐ TRẠCH, TỈNH QUẢNG BÌNH
1. Mục đích và đối tƣợng nghiên cứu
- Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở phân phân tích trạng phát triển du lịch

H
U

Ế

cộng đồng tại xã Sơn Trạch, huyện Bố Trạch, đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm
phát triển mô hình du lịch cộng đồng tại địa bàn nghiên cứu.

TẾ

- Đối tượng nghiên cứu: Là những vấn đề về lý luận và thực tiễn phát triển mô hình

KI
N

H

du lịch cộng đồng tại xã Sơn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.
2. Các phƣơng pháp nghiên cứu đã sử dụng

Ọ
C

- Phương pháp điều tra, thu thập số liệu: Phỏng vấn sâu, điều tra hộ gia đình.

H

- Phương pháp tổng hợp, phân tích: gồm các phương pháp như: phương pháp

ẠI

phân tổ thống kê; phương pháp so sánh, tổng hợp phân tích.

G

Đ

3. Các kết quả nghiên cứu chính và kết luận

N

Luận văn đã hệ thống hóa những lý luận và thực tiễn về du lịch cộng đồng,

Ư

Ờ

phân tích, đánh giá thực trạng phát triển du lịch cộng đồng tại xã Sơn Trạch, huyện

TR

Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2012-2017. Kết quả nghiên cứu cho thấy, mô
hình du lịch cộng đồng có sự phát triển khá mạnh trong những năm gần đây tại địa
bàn nghiên cứu. Tuy nhiên, các mô hình du lịch cộng động vẫn còn mang tính tự

phát, sản phẩm chưa đa dạng và chất lượng chưa đáp ứng được yêu cầu của du
khách. Vì vậy, trong thời gian tới chính quyền địa phương cần thực hiện các giải
pháp nhằm hoàn thiện quy hoạch du lịch cộng đồng, tăng cường công tác đào tạo,
liên kết cho người dân địa phương nhằm phát triển mô hình du lịch cộng đồng tại
địa bàn nghiên cứu.

iii


MỤC LỤC
Lời cam đoan ....................................................................................................................i
Lời cảm ơn ...................................................................................................................... ii
Tóm lược luận văn thạc sỹ khoa học kinh tế ................................................................. iii
Mục lục ...........................................................................................................................iv
Danh mục các bảng....................................................................................................... vii
MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài...............................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................................2

Ế

3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ...................................................................................2

H
U

4. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................3

TẾ

5. Bố cục luận văn ...........................................................................................................4

KI
N

H

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH
CỘNG ĐỒNG ................................................................................................................5
1.1 Khái niệm du lịch và du lịch cộng đồng ....................................................................5

Ọ
C

1.1.1 Khái niệm du lịch ...................................................................................................5

H

1.1.2 Khái niệm du lịch cộng đồng: ................................................................................5

Đ

ẠI

1.2. Phát triển du lịch cộng đồng .....................................................................................7

G

1.2.1. Phát triển du lịch bền vững ....................................................................................7

Ờ

N

1.2.2. Đặc trưng của du lịch cộng đồng ...........................................................................9

TR

Ư

1.2.3. Mục tiêu của phát triển du lịch cộng đồng ..........................................................10
1.2.4. Các nguyên tắc của du lịch cộng đồng ................................................................ 10
1.2.5. Điều kiện phát triển du lịch cộng đồng tại địa phương .......................................12
1.2.6. Du lịch cộng đồng trong sự phát triển bền vững .................................................14
1.3. Vai trò của ngành du lịch đối với sự phát triển kinh tế-xã hội ............................... 16
1.3.1. Hiệu quả về kinh tế .............................................................................................. 16
1.3.2. Hiệu quả về xã hội ...............................................................................................18
1.3.3. Hiệu quả về môi trường .......................................................................................19
1.3.4. Giá trị đối với ngành du lịch ...............................................................................20
1.5. Kinh nghiệm phát triển du lịch cộng đồng .............................................................21
1.5.1. Quá trình phát triển du lịch cộng đồng ................................................................ 21
iv


1.5.2. Kinh nghiệm phát triển du lịch cộng đồng ở một số nơi trên thế giới ................22
1.5.3. Kinh nghiệm phát triển du lịch cộng đồng ở Việt Nam ......................................23
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CÁC MÔ HÌNH DU LỊCH CỘNG
ĐỒNG TẠI XÃ SƠN TRẠCH, HUYỆN BỐ TRẠCH, TỈNH QUẢNG BÌNH .....30
2.1. Tổng quan thực trạng du lịch trên địa bàn tỉnh Quảng Bình ..................................30
2.2. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế xã hội tại vùng nghiên cứu ..........................................32

2.2.1. Tình hình chung huyện Bố Trạch ........................................................................32
2.2.2. Vị trí địa lý, đặc điểm tự nhiên, kinh tế xã hội tại xã Sơn Trạch ........................33
2.2.3. Tài nguyên và tiền năng du lịch tại xã Sơn Trạch, huyện Bố Trạch ...................35
2.3. Thực trạng phát triển du lịch tại địa bàn nghiên cứu ..............................................37

H
U

Ế

2.3.1. Thực trạng phát triển du lịch tại huyện Bố Trạch ...............................................37
2.3.2. Thực trạng phát triển du lịch tại xã Sơn Trạch, huyện Bố Trạch ........................38

H

TẾ

2.4. Thực trạng phát triển các mô hình du lịch cộng đồng tại xã Sơn Trạch, huyện Bố
Trạch .............................................................................................................................. 40

KI
N

2.4.1. Đặc điểm của các mô hình du lịch cộng đồng .....................................................40

Ọ
C

2.4.2. Một số mô hình du lịch cộng đồng tiêu biểu .......................................................43

H

2.4.3. Đánh giá của người dân về các hoạt động du lịch cộng đồng .............................46

ẠI

2.5. Đánh giá của du khách và người dân về hoạt động du lịch cộng đồng ..................52

N

G

Đ

2.6. Cơ hội và tiềm năng phát triển các mô hình du lịch cộng đồng tại xã Sơn Trạch,
huyện Bố Trạch .............................................................................................................53

TR

Ư

Ờ

2.7. Đánh giá một số thách thức trong phát triển các mô hình du lịch cộng đồng tại xã
Sơn Trạch, huyện Bố Trạch ...........................................................................................56
CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỘNG ĐỒNG
TẠI XÃ SƠN TRẠCH, HUYỆN BỐ TRẠCH, TỈNH QUẢNG BÌNH ..................58
3.1. Quan điểm, mục tiêu và định hướng phát triển du lịch cộng đồng tại huyện Bố
Trạch, tỉnh Quảng Bình .................................................................................................58
3.2. Giải pháp phát triển du lịch cộng đồng tại xã Sơn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh

Quảng Bình. ...................................................................................................................60
3.2.1. Nhóm giải pháp liên quan đến chính quyền địa phương: ....................................60
3.2.2. Nhóm giải pháp liên quan đến cộng đồng địa phương:.......................................61
3.2.3. Nhóm giải pháp tới công ty du lịch: ....................................................................62
3.2.4. Nhóm giải pháp tới khách du lịch: ......................................................................63

v


3.2.5. Các hoạt động bổ trợ. ..........................................................................................63
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................66
1. Kết luận......................................................................................................................66
2. Kiến nghị ...................................................................................................................67
TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................70
PHỤ LỤC .....................................................................................................................71
QUYẾT ĐỊNH VỀ VIỆC THÀNH LẬP HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN THẠC SĨ
BIÊN BẢN CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NHẬN XÉT LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA PHẢN BIỆN 1
NHẬN XÉT LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA PHẢN BIỆN 2

Ế

BẢN GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA LUẬN VĂN

TR

Ư

Ờ

N

G

Đ

ẠI

H

Ọ
C

KI
N

H

TẾ

H
U

XÁC NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN

vi


DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1:

Cơ sở vật chất phục vụ ngành du lịch ở Quảng Bình 2012 - 2017 ..........30

Bảng 2.2:

Số lượng khách tham quan đến Quảng Bình giai đoạn 2015 - 2017 .......31

Bảng 2.3:

Doanh thu của ngành du lịch Quảng Bình ...............................................32

Bảng 2.4:

Tổng lượt khách du lịch đến với Bố Trạch (2016-2017) .........................37

Bảng 2.5:

Số lượng khách du lịch và doanh thu từ dịch vụ du lịch tại xã Sơn Trạch,
huyện Bố Trạch........................................................................................39
Số lượng khách du lịch sử dụng loại hình du lịch cộng đồng tại xã Sơn

Bảng 2.6:

Trạch, huyện Bố Trạch ............................................................................41
Đặc điểm đối tượng điều tra ....................................................................46

Bảng 2.8:

Các hoạt động du lịch của các cơ sở kinh doanh du lịch

H
U

Ế

Bảng 2.7

TẾ

tại xã Sơn Trạch .......................................................................................47
Đánh giá tác động tích cực của các hoạt động du lịch cộng đồng đến

KI
N

H

Bảng 2.9:

người dân địa phương. .............................................................................49

Ọ
C

Đánh giá về tác động tiêu cực của du lịch cộng đồng tại xã Sơn Trạch.52

TR

Ư

Ờ

N

G

Đ

ẠI

H

Bảng 2.10:

vii


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Du lịch hiện là một ngành kinh tế phát triển nhanh và ngày càng có nhiều đóng
góp trong cơ cấu nền kinh tế của nhiều quốc gia. Đối với Việt nam, Đảng và nhà nước
đã đặt ra mục tiêu đến năm 2020, du lịch cơ bản trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, có
tính chuyên nghiệp, có hệ thống cơ sở vật chất - kỹ thuật tương đối đồng bộ, hiện đại;
sản phẩm du lịch có chất lượng cao, đa dạng, có thương hiệu, mang đậm bản sắc văn
hoá dân tộc. Vì vậy, phát triển du lịch được xem là một định hướng chiến lược quan
trọng nhằm góp phần thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Du lịch cộng đồng là một loại hình đang được phát triển ở nhiều địa phương

H

U

Ế

hiện nay. Đây là một loại hình du lịch có nhiều tác động tích cực đối với cộng đồng và
đáp ứng các nguyên tắc phát triển bền vững như: góp phần nâng cao thu nhập cho các

TẾ

cộng đồng địa phương, giảm áp lực của con người lên các nguồn lực tự nhiên và cảnh

H

quan địa phương; thúc đẩy sự công bằng trong phát triển du lịch với việc mang lại cho

KI
N

toàn bộ cộng đồng những lợi ích từ việc cung cấp các dịch vụ du lịch; tạo ra các cơ hội

Ọ
C

việc làm cho địa phương, cải thiện chất lượng lao động ở các vùng địa phương, và

H

giảm di cư từ nông thôn ra các đô thị; góp phần phục hồi và phát triển các giá trị văn

ẠI

hóa và nghề truyền thống, tạo ra các cơ hội để giao lưu văn hóa và kinh tế giữa Việt

Đ

Nam và các nước khác.

N

G

Là địa phương có hệ thống hang động phong phú, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng

Ư

Ờ

Bình có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch cộng đồng. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ

TR

huyện Bố Trạch lần thứ XXII, nhiệm kỳ 2015 – 2020 đã xác định: “Phát triển dịch vụ
du lịch là hướng đột phá chiến lược trong phát triển kinh tế - xã hội của huyện trong
thời kỳ mới”1. Để thu hút khách du lịch, chính quyền địa phương đã có nhiều chính
sách để phát triển du lịch sinh thái ở các xã thuộc vùng Phong Nha – Kẻ Bàng. Nhờ
vậy, nhiều mô hình du lịch cộng đồng đã hình thành, phát triển và hoạt động có hiệu
quả, mang lại thu nhập cho người dân.
Xã Sơn Trạch là một trong các xã của huyện Bố Trạch đi đầu trong việc xây
dựng mô hình du lịch cộng đồng. Tuy vậy, sự phát triển các mô hình này vẫn tồn tại
1

Huyện ủy Bố Trạch, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện Bố Trạch lần thứ XXII

1


một số bất cập như: đa số các mô hình này đều mang tính chất nhỏ lẻ, tự phát của cá
nhân, hộ gia đình cùng với việc hạn chế về công nghệ thông tin, quảng bá, truyền
thông, chất lượng dịch vụ chưa cao nên lợi ích kinh tế và mức độ tác động đến địa
phương chưa tương xứng với tiềm năng. Vì vậy, việc lựa chọn và nghiên cứu đề tài
“Phát triển mô hình du lịch cộng đồng tại xã Sơn Trạc

u n

ố Trạch, tỉnh

Quảng Bình” nhằm đánh giá điểm mạnh, điểm yếu và các yếu tố ảnh hưởng đến sự
phát triển bền vững, hiệu quả của các mô hình này sẽ rất cần thiết cho sự phát triển của
du lịch tại địa phương
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung:

H
U

Ế

Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng phát triển các mô hình du lịch cộng đồng (đề
tài tập trung nghiên cứu mô hình homestays), đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao

TẾ

hiệu quả và tính bền vững của các mô hình này tại địa bàn nghiên cứu.

H

2.2. Mục tiêu cụ thể:

KI
N

 Nghiên cứu cơ sở lý luận về du lịch cộng đồng, kinh nghiệm phát triển các mô

Ọ
C

hình du lịch cộng đồng trong và ngoài nước, để rút ra các bài học kinh nghiệm cho du

H

lịch cộng đồng tại xã Sơn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình;

ẠI

 Đánh giá thực trạng phát triển các mô hình du lịch cộng đồng tại xã Sơn Trạch,

Đ

huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình;

N

G

 Đánh giá cảm nhận của các du khách về trải nghiệm dịch vụ du lịch cộng đồng

Ư

Ờ

tại xã Sơn Trạch, huy��n thiên nhiên trong hoạt động du lịch của các công ty du lịch trên địa bàn
hoặc gửi khách tới địa bàn.
- Tổ chức các hội thảo nâng cao nhận thức và lấy ý kiến đóng góp của các công
ty về phát triển du lịch cộng đồng theo hướng phát triển bền vững tại xã Sơn Trạch.
- Tổ chức các lớp đào tạo về kỹ năng, nghiệp vụ hướng dẫn du lịch cho nhân viên
các công ty du lịch hợp tác trong việc phát triển du lịch cộng đồng tại Sơn Trạch.

62


- Phối hợp với các công ty du lịch trong xây dựng và quảng bá các sản phẩm du
lịch cộng đồng đích thực.
Ngoài ra cũng cần có những hình thức khuyến cáo, tuyên truyền để khách du
lịch nhận biết để ưu tiên và hỗ trợ các công ty du lịch có hợp tác với việc phát triển mô
hình DLCĐ tại Sơn Trạch.
3.2.4. Nhóm giải pháp tới khách du lịch:
Tổ chức các hoạt động cộng đồng như hội thảo, tọa đàm,… về DLCĐ và phát
triển bền vững nói chung và mô hình du lịch cộng đồng theo hướng bền vững tại Sơn
Trạch để thu hút sự chú ý của khách du lịch hiện có và tiềm năng.
Xây dựng website, các ấn phẩm quảng cáo, sử dụng các công ty du lịch để

H
U

Ế

tuyên truyền tới du khách. Bên cạnh đó lập danh mục các công ty và các sản phẩm du
lịch cộng đồng đạt chuẩn để du khách có thể tìm hiểu và lựa chọn được các công ty

TẾ

cung cấp các sản phẩm DLCĐ theo hướng bền vững thực sự.

H

Đa dạng hóa các sản phẩm du lịch tại Sơn Trạch, đảm bảo tính hấp dẫn, nguyên

KI
N

vẹn của các sản phẩm du lịch đáp ứng sự mong đợi của khách du lịch khi đến Sơn

Ọ
C

Trạch.

H

Hạn chế tối đa các hiện tượng tiêu cực trong cộng đồng có tác động xấu đến

Đ

3.2.5. Các hoạt động bổ trợ.

ẠI

khách du lịch trong thời gian lưu trú tại Sơn Trạch.

N

G

a. Xây dựng bảng về quy tắc ứng xử cho cộng đồng:

Ư

Ờ

Bảng quy tắc ứng xử này được xây dựng tại các thôn. Việc xây dựng này được

TR

dựa trên các khảo sát và các ý kiến đóng góp của người dân về các hành vi mà du
khách cần thực hiện để tránh các hiểu lầm về văn hóa.
Sau khi đã có được nội dung thì những nguyên tắc đó sẽ được in lên các chất
liệu khác nhau để treo trước cửa nhà hoặc dựng thành tấm bảng lớn trước lối vào làng.
b. Xây dựng trang web:
Ngày nay Internet đã trở nên một công cụ thuận tiện, hữu ích và tiết kiệm chi
phí trong việc quảng bá và giới thiệu các công ty cũng như các sản phẩm tới khách

hàng. Do vậy, để góp phần quảng bá mô hình du lịch cộng đồng có hiệu quả và tiết
kiệm chi phí cần xây dựng một trang web cho mô hình này tại Sơn Trạch.
Trang web này được xây dựng với các chức năng sau:

63


- Nâng cao nhận thức của du khách về du lịch cộng đồng và các lợi ích của nó
đối với xã hội, du khách cũng như cộng đồng địa phương.
- Giới thiệu về mô hình du lịch cộng đồng tại Sơn Trạch.
- Là một kênh phân phối.
Với các chức năng kể trên trang web cần phải có các nội dung sau:
- Giới thiệu chung về xã Sơn Trạch.
- Giới thiệu về du lịch cộng đồng tại Sơn Trạch: các lợi ích cho các bên tham gia.
- Các cộng đồng tại Sơn Trạch đang phát triển mô hình du lịch cộng đồng (có
kèm theo bản đồ chỉ dẫn đường đi).
- Các đặc trưng và giá trị văn hóa của các cộng đồng trên.

H
U

Ế

- Các nội dung mà cộng đồng được đào tạo và năng lực của cộng đồng trong việc
phục vụ khách.

TẾ

- Cơ sở hạ tầng tại các cộng đồng.

KI
N

- Các tour du lịch cộng đồng điển hình.

H

- Các đối tác tham gia phát triển mô hình du lịch cộng đồng.

Ọ
C

- Các công cụ cho việc tìm kiếm, liên lạc và đặt tour.

H

Ngoài địa chỉ chính thức của trang web, trang web cũng cần được kết nối với

ẠI

các trang web của các công ty du lịch lớn, có uy tín cũng như trang web chung của du

Đ

lịch tỉnh Quảng Bình và Việt Nam.

N

G

Để có được hiệu quả, các web này cần có người thường trực để cập nhật thông

Ư

Ờ

tin và xử lý các yêu cầu từ phía khách hàng. Vì vậy, bên cạnh việc xây dựng trang web

TR

cũng cần phải xây dựng đội ngũ nhân lực cho việc quản lý trang web. Trước mắt đội
ngũ sẽ được chọn từ các cán bộ thuộc UBND huyện Bố Trạch. Những cán bộ này sẽ
vừa được đào tạo là những người quản lý trang web vừa là những cán bộ hạt nhân để
đào tạo lại cho cộng đồng để tiến tới người dân trong cộng đồng có thể tự mình thực
hiện một số công việc cơ bản, đơn giản trong quản lý trang web mà đặc biệt là tiếp
nhận các đơn đặt tour, đặt chỗ nghỉ... của khách hàng.
c. Chƣơng trình đào tạo tập huấn.
Chương trình đào tạo tập huấn được xây dựng tương ứng với các chuyên đề cần
bồi dưỡng ở trên. Nội dung được thể hiện song ngữ bằng tiếng Anh và tiếng Việt để
cộng đồng có thể hiểu và sử dụng ngay trong giao tiếp với khách du lịch. Chương trình
được thiết kế theo từng đợt kéo dài từ 7 đến 14 ngày vào những lúc mọi người trong
64


cộng đồng có thể tham gia vào các lớp tập huấn. Số lượng các đợt tiến hành trong một
năm từ 3 cho đến 4 đợt. Việc tiến hành như vậy nhằm nhắc lại, củng cố và mở rộng
kiến thức cho phù hợp với khả năng tiếp nhận thông tin của cộng đồng địa phương.
Các tài liệu cho chương trình được chia làm 2 nhóm chính: nhóm các tài liệu cho cán
bộ thực hiện đào tạo và các tài liệu phát cho cộng đồng để họ có nội dung tham khảo

TR

Ư

Ờ

N

G

Đ

ẠI

H

Ọ
C

KI
N

H

TẾ

H
U

Ế

lâu dài hoặc tự ôn tập và tự học.

65


PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Hiện nay, du lịch cộng đồng đang thu hút được nhiều sự quan tâm và đầu tư của
các cá nhân, tổ chức. Đồng thời, đi du lịch cũng là một nhu cầu không thể thiếu đối với
con người. Nhu cầu đi du lịch ngày càng tăng kéo theo những mong muốn được trải
nghiệm những điều mới lạ cũng tăng theo. Sự ra đời của loại hình du lịch cộng đồng là
điều tất yếu khi thế giới đang hướng đến việc phát triển du lịch bền vững, du lịch thân
thiện với môi trường. Hơn thế nữa, du lịch cộng đồng góp phần phục hồi yếu tố văn
hoá dân tộc tại nhiều vùng quê cũng như đem lại lợi ích cho chính cộng đồng địa
phương, góp phần xoá đói giảm nghèo hiệu quả. Thông qua việc nghiên cứu cơ sở lí

H
U

Ế

luận và thực tiễn về du lịch cộng đồng cũng như tiềm năng và thực trạng phát triển du
lịch cộng đồng tại các xã, tôi rút ra một số nhận xét như sau:

TẾ

- Xã Sơn Trạch, huyện Bố Trạch có điều kiện tốt về tài nguyên du lịch tự nhiên

H

và nhân văn để phát triển loại hình du lịch cộng đồng.

Ọ
C

Trạch, huyện Bố Trạch chiếm tỉ lệ lớn.

KI
N

- Nhu cầu được tham gia loại hình du lịch cộng đồng của du khách tại xã Sơn

H

- Cộng đồng địa phương sẵn sàng tham gia cung cấp các sản phẩm phục vụ cho

ẠI

việc phát triển du lịch như làm hướng dẫn viên, cung cấp chỗ lưu trú cho khách du

Đ

lịch, nấu ăn và hướng dẫn khách chế biến các món ăn đặc sản địa phương…

N

G

- Xác định được những khó khăn trong việc phát triển du lịch tại địa phương là

Ư

Ờ

do lượng khách du lịch còn ít, người dân thiếu vốn đầu tư, kiến thức về du lịch dịch vụ

TR

còn hạn chế. Giải pháp là chính quyền địa phương nên tạo điều kiện vay vốn cho bà
con, tổ chức tập huấn bồi dưỡng kiến thức cũng như tăng cường sự đóng góp ý kiến
của người dân trong công tác quản lý hoạt động du lịch tại địa phương trong thời gian
sắp tới.
- Với những lợi thế về tài nguyên du lịch tự nhiên và tài nguyên du lịch nhân văn
loại hình du lịch cộng đồng ở huyện Bố Trạch sẽ phát triển hơn nữa nếu như có sự
phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, giữa chính quyền và cộng đồng địa phương.
Với tiềm năng du lịch cộng đồng sẵn có của mình, xã Sơn Trạch, huyện Bố Trạch nên
tập trung hơn nữa để phát triển loại hình du lịch này, vừa tăng nguồn thu nhập, cải
thiện đời sống người dân, bảo tồn và gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống, vừa đa
dạng hóa các hoạt động du lịch trên địa bàn, đảm bảo phát triển du lịch bền vững. Đây
66


là nghiên cứu đầu tiên về việc phát triển du lịch cộng đồng tại xã Sơn Trạch, huyện Bố
Trạch nên sẽ có nhiều thiếu sót. Do vậy, tôi mong muốn được nhận những lời góp ý để
hoàn thiện hơn nữa cũng như làm cơ sở cho những nghiên cứu sâu hơn về lĩnh vực này
trong tương lai.
2. Kiến nghị
Để những định hướng và giải pháp sớm đi vào thực tiễn, đề xuất một số kiến
nghị sau:

+ Đối với Nhà nước- Chính phủ, Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch: cần ưu tiên
đầu tư từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước cho phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch
ở Quảng Bình nói chung và huyện Bố Trạch nói riêng.

H
U

Ế

+ Đối với Uỷ ban nhân dân tỉnh Quảng Bình

Đề nghị UBND tỉnh Quảng Bình chỉ đạo các ban ngành chức năng xây dựng và

TẾ

đặt nhiệm vụ phát triển du lịch bền vững làmột công việc mang tính cấp bách, tập trung

H

sự lãnh đạo điều hành quyết liệt hơn, nhằm sớm đưa những giá trị tiềm năng của huyện

KI
N

thành động lực phát triển nền kinh tế - xã hội của tỉnh nhà.- Đề nghị UBND tỉnh quan

Ọ
C

tâm bố trí ngân sách cho chươngtrình phát triển du lịch bền vững tại huyện Bố Trạch.

H

+ Đối với Sở ban ngàn c ức năng

ẠI

- Sở Văn hóa - Thể thao - Du lịch, Sở Y tế cần tăng cường công tác quản lý Nhà

Đ

nước trong quản lý chất lượng các dịch vụ hướng dẫn du lịch.

N

G

- Sở Văn hóa - Thể thao - Du lịch phối hợp các sở, ban ngànhkhác tham mưu

Ư

Ờ

UBND tỉnh tổ chức các lễ hội, sự kiện văn hóa…Tăngcường sự hướng dẫn và hỗ trợ
bền vững.

TR

trong việc đào tạo nguồn nhân lực vàtuyên truyền quảng bá cho sự phát triển du lịch
- Sở Kế hoạch - Đầu tư tăng cường công tác tham mưu choUBND tỉnh trong việc

xúc tiến đầu tư, xây dựng ban hành chính sách thu hút đầu tư riêng cho phát triển du
lịch bền vững.
- Sở Xây dựng, UBND huyện Bố Trạch và UBND xã Sơn Trạch cần tăng cường
công tác quản lý quy hoạch xây dựng tại Trung tâm Phong Nha.
+ Đối với huyện Bố Trạch
Tăng cường sự phối hợp với các Sở, ban ngành của tỉnh đểtham mưu Chính phủ thúc
đẩy việc đệ trình hồ sơ đề nghị UNESCOcông nhận VQG Phong Nha - Kẻ Bàng là Di
sản Thiên nhiên Thếgiới theo tiêu chí đa dạng sinh học.
67


+ Đối với Phòng văn hóa – thông tin huyện Bố Trạch
Để hoạt động du lịch của huyện ngày càng một phát triển thì không thể thiếu vai
trò quy hoạch, quản lý của phòng văn hóa – thông tin huyện Bố Trạch.
- Tăng cường triển khai các dự án đầu tư phát triển cho loại hình du lịch cộng
đồng với chính sách quy hoạch và phát triển cụ thể, có tầm nhìn và định hướng phát
triển bền vững.
- Chú trọng quảng bá hoạt động du lịch trên nhiều phương tiện thông tin đại
chúng đặc biệt là Internet, hướng đến đối tượng khách du lịch quốc tế.
- Có chính sách khuyến khích các doanh nghiệp du lịch, công ty lữ hành đầu tư
phát triển loại hình du lịch cộng đồng ở xã, huyện, tạo công ăn việc làm cho người dân

H
U

Ế

địa phương.

- Kêu gọi đầu tư từ nước ngoài và các dự án phát triển du lịch hướng tới cộng

TẾ

đồng và bảo tồn tài nguyên thiên nhiên nhằm khai thác và sử dụng các tiềm năng du

H

lịch tại xã, huyện một cách có hiểu quả về cả mặt kinh tế và xã hội.

KI
N

- Có chính sách xã hội hóa hoạt động du lịch nhằm động viên mọi nguồn lực của

Ọ
C

xã hội để xây dựng và phát triển du lịch; nâng cao vai trò, trách nhiệm của các cơ quan

H

nhà nước và các cấp chính quyền trong quản lý du lịch. Tạo điều kiện để người dân

ẠI

được hưởng lợi từ các hoạt động du lịch.

Đ

+ Đối với Uỷ Ban Nhân Dân xã Sơn Trạch

N

G

- Cần ưu tiên đầu tư các lĩnh vực về cơ sở hạ tầng kĩ thuật, đặc biệt là giao thông

Ư

Ờ

và xây dựng cơ sở hạ tầng vật chất phục vụ du lịch.

TR

- Tăng cường công tác quản lý nhà nước thông qua việc xây dựng các chính sách
bảo tồn và quản lí tài nguyên du lịch, xây dựng quy chế và nội quy đối với du khách và
người dân địa phương, xây dựng chiến lược quảng bá hình ảnh và thương hiệu du lịch
cộng đồng tại các xã. Tạo điều kiện cho người dân mở rộng các loại hình dịch vụ du
lịch, thực hiện tốt các chính sách thu hút đầu tư của các tổ chức quốc tế.
- Kêu gọi các nhà đầu tư bên ngoài: chính quyền địa phương cần có chính sách
kêu gọi đầu tư, ban đầu có thể kêu gọi đầu tư với các chính sách miễn giảm thuế nhằm
thu hút được sự chú ý của các cá nhân, doanh nghiệp.
- Đào tạo nguồn nhân lực: Tổ chức các lớp học bồi dưỡng, bổ trợ kiến thức về du
lịch cộng đồng cũng như các loại hình du lịch khác cho người dân. Các lớp học về
cách giao tiếp, ứng xử với khách du lịch, lớp học tiếng Anh… Đối với cán bộ quản lí
68


du lịch cũng cần có các lớp đào tạo về chuyên môn nghiệp vụ, đặc biệt là nâng cao

trình độ ngoại ngữ.
- Tạo điều kiện cho người dân địa phương tham gia vào hoạt động du lịch thông
qua các chính sách hỗ trợ về vốn và chuyên gia.
- Tăng cường hoạt động quảng bá cho loại hình du lịch cộng đồng tại địa
phương ở các phương tiện truyền thông đại chúng, Internet và các công ty lữ hành.
- Quy định quản lý và khai thác tài nguyên du lịch: quy định rõ trách nhiệm của
các cơ quan quản lý tài nguyên du lịch, trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức khi tham
gia khai thác du lịch và các chế tài xử phạt.
+ Đối với doanh nghiệp, công ty lữ hành

H
U

Ế

- Các doanh nghiệp, công ty lữ hành có vai trò quan trọng trong việc giới thiệu và
quảng bá các chương trình du lịch cộng đồng đến với huyện Bố Trạch. Vậy nên cần

TẾ

đưa chương trình du lịch này vào trong chương trình quảng bá của các công ty lữ hành

H

nhằm đưa thông tin đến với khách du lịch rộng rãi hơn.

KI
N

- Thực hiện các chuyến đi thực tế khám phá du lịch cộng đồng tại các xã để có

Ọ
C

thể thiết kế nên các chương trình du lịch độc đáo, hấp dẫn và bổ sung các sản

TR

Ư

Ờ

N

G

Đ

ẠI

H

phẩm/dịch vụ du lịch mới vào trong chương trình du lịch cộng đồng.

69


TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Chi cục thống kê huyện Bố Trạch (2018), Niên giám thống kê huyện Bố Trạch

2018
2. Nguyễn Thị Hải & Bùi Cẩm Phượng (2015), 'Phát triển du lịch dựa vào cộng
đồng tại xã Lát, huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng', Kỷ yếu Hội thảo khoa học, Hà
Nội.
3. Nguyễn Văn Hóa (2012), 'Xây dựng mô hình phát triển du lịch cộng đồng vì người
nghèo tại Việt Nam', Tạp chí Đại học Công nghiệp. Số 19, Trang 32 -39.
4. Đào Thị Minh Hương (2009), 'Du lịch cộng đồng và phát triển', Tạp chí phát triển

H
U

Ế

nhân lực, Tập 2, Số 12, Trang 82 -89.

5. Nguyễn Quốc Nghi (2013), 'Giải pháp phát triển du lịch homestay tại các cù lao ở

TẾ

khu vực đồng bằng sông Cửu Long', Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ,

H

Tập 27, Trang 11 – 16

KI
N

6. Võ Quế (2006), Du Lịch Cộng Đồng - Lý Thuyết Và Vận Dụng, NXB Khoa học

Ọ
C

kỹ thuật

H

7. Quốc hội nước CHXH chủ nghĩa Việt nam (2017), Luật du lịch 2017

ẠI

8. WTO (2016), />
Đ

9. UBND huyện Bố Trạch (2018), Báo cáo tình hình du lịch cộng đồng trên địa bàn

N

G

huyện Bố Trạch đầu năm 2018

Ư

Ờ

10. UBND huyện Bố Trạch (2017), Báo cáo tình hình phát triển DLCĐ trên địa bàn

TR

huyện Bố Trạch năm 2017
11. UBND xã Sơn Trạch (2018), Báo cáo kinh tế - xã hội năm 2018
12. UBND xã Sơn Trạch (2017), Báo cáo kinh tế - xã hội năm 2018

70


Ờ

Ư

TR
G

N
Đ
ẠI
H
Ọ
C
H

KI
N
TẾ

71

H
U

Ế

PHỤ LỤC


Mã số phiếu:
.…..………...

PHIẾU KHẢO SÁT NGƢỜI DÂN

(Về sự tham gia và tác động của các hoạt động du lịch đối với cộng đồng)

Ngày khảo sát... tháng 12 năm 2018
Kính gửi Ông/Bà,
Chúng tôi là nghiên cứu viên của trường Đại học Kinh tế Huế. Hiện chúng tôi đang
tiến hành một nghiên cứu về các giải pháp phát triển du lịch cộng đồng tại khu vực
Phong Nha – Kẻ Bàng. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu đánh giá sự tham gia của
người dân vào các hoạt động du lịch cộng đồng và tác động của du lịch cộng đồng đối

Ế

với người dân địa phương.
Ý kiến của Ông/Bà sẽ rất hữu ích cho việc tìm kiếm các giải pháp để phát triển du
lịch cộng đồng. Những thông tin cung cấp trong phiếu này được đảm bảo bí mật và

TẾ

H
U

chỉ phục vụ duy nhất cho mục đích nghiên cứu. Chúng tôi rất mong sự cộng tác của
Ông/Bà.

KI
N

H

A. SỰ THAM GIA CỦA NGƢỜI DÂN VÀO CÁC HOẠT ĐỘNG DU LỊCH CỘNG
ĐỒNG

1. Ông/ à đã sin sống tại địa p ương bao lâu?
 5 – 10 năm

 10 – 15 năm

 > 15 năm

H

Ọ
C

 < 5 năm

ẠI

2. Ông/Bà có tham gia cung cấp dịch vụ du lịch tại địa p ương k ông?

TR

hợp)

Ư

Ờ

N

G

Đ

 Có (nếu Có tiếp tục trả lời Câu hỏi 3)
 Không (Nếu Không – Trả lời Câu hỏi 4)
3. Gia đìn Ông/ à tham gia các hoạt động du lịch nào dưới đây (đánh dấu X vào ô thích

Có
tham
gia

Hoạt động du lịch

1. Dịch vụ ăn uống (nhà hàng, ăn sáng…)
2. Dịch vụ vận chuyển (xe ôm, vận chuyển
khách, đò)
3. Sản xuất, bán hàng lưu niệm
4. Hướng dẫn viên, chở khách đi khám phá
phong cảnh

5. Cung cấp dịch vụ lưu trú
6. Đón tiếp, hướng dẫn khách thực hành các

72

Khi nào tham gia

Hàng
ngày

Dịp lễ,
tết

Khi nào
có khách


dịch vụ du lịch sinh thái (trồng, thu hoạch)
7. Tham gia vào các lễ hội của địa phương
phục vụ du khách
8. Bảo vệ tại các cơ sở kinh doanh du lịch
9. Khác (ghi rõ)

4. Nếu Ông/Bà không tham gia, xin cho biết lý do? (đánh dấu X vào ô thích hợp)
Lý do không tham gia
 Thiếu kiến thức về du lịch
 Thiếu kỹ năng về du lịch

H
U

Ế

 Thiếu vốn
 Bận rộn, không có thời gian

TẾ

 Không biết ngoại ngữ

H

 Thiếu các thông tin về kế hoạch phát triển du lịch tại địa phương

KI
N

 Rất khó đảm bảo ổn định công việc do du lịch có tính thời vụ
 Nhà nước thiếu hỗ trợ đối với người dân về tham gia các hoạt động du lịch

Ọ
C

 Lý do khác (ghi rõ)

H



ẠI

B. ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA DỊCH VỤ DU LỊCH ĐỐI VỚI NGƢỜI DÂN

G

Đ

5. Xin Ông/Bà vui lòng cho biết mức độ đồng ý của các Ông/Bà về các phát biểu dưới
đây về tác động TÍCH CỰC của các hoạt động du lịch cộng đồng đến người dân địa

TR

Ư

Ờ

N

phương. Xin đánh số thích hợp theo qui ước sau:
1: Hoàn toàn không đồng ý
2: Không đồng ý 3: Không có ý kiến
4: Đồng ý

5: Hoàn toàn đồng ý

Tác động tíc cực

Mức độ đồng ý

1. Phát triển du lịch tạo thêm nhiều việc làm cho

người dân địa phương
2. Phát triển du lịch tạo nhiều cơ hội cho người
dân bán các sản phẩm truyền thống
3. Du lịch gia tăng thu nhập cho người dân địa
phương
4. Phát triển du lịch góp phần thu hút đầu tư vào
địa phương
5. Du lịch tạo cơ hội phát triển các hoạt động
kinh doanh nhỏ cho người dân địa phương
73

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

Tác động tíc cực

Mức độ đồng ý

TR

Ư

Ờ

N

G

Đ

ẠI

H

Ọ
C

KI
N

H

TẾ

H
U

Ế

6. Phát triển du lịch thúc đẩy sự đổi mới, tăng kỹ
1
2
3
4
5
năng kinh doanh cho người dân địa phương
7. Du lịch làm gia tăng nhu cầu sử dụng các sản
1
2
3
4
5
phẩm của địa phương
8. Các sản phẩm nông nghiệp địa phương có
thêm giá trị gia tăng thông qua phát triển du
1
2
3
4
5
lịch
9. Du lịch kích thích đa dạng hóa các loại nông

1
2
3
4
5
sản địa phương
10. Phát triển du lịch thúc đẩy năng lực cộng đồng
1
2
3
4
5
trong quản lý tài nguyên
11. Phát triển du lịch làm gia tăng hình ảnh địa
1
2
3
4
5
phương.
12. Du lịch thúc đẩy quá trình đô thị hóa tại địa
1
2
3
4
5
phương
13. Du lịch góp phần thúc đẩy sản xuất nông
1
2

3
4
5
nghiệp tại địa phương
14. Du lịch thu hút nhiều người khác địa phương
1
2
3
4
5
đến kinh doanh
15. Du lịch giúp người dân và du khách trao đổi
1
2
3
4
5
văn hoá với nhau nhiều hơn
16. Du lịch giúp tạo thêm nhiều điểm vui chơi giải
1
2
3
4
5
trí cho người dân
17. Du lịch cải thiện giao thông và cơ sở hạ tầng
1
2
3
4

5
địa phương
18. Du lịch tăng cường nhận thức về bảo vệ môi
1
2
3
4
5
trường của người dân địa phương.
6. Xin Ông/Bà vui lòng cho biết mức độ đồng ý của các Ông/Bà về các phát biểu dưới
đây về tác động TIÊU CỰC của các hoạt động du lịch cộng đồng đến người dân địa
phương. Xin đánh số thích hợp theo qui ước sau:
1: Hoàn toàn không đồng ý
4: Đồng ý

2: Không đồng ý 3: Không có ý kiến
5: Hoàn toàn đồng ý

Tác động tiêu cực

Mức độ đán giá

1. Du lịch làm tăng giá hàng hoá dịch vụ

1

2

3

4

5

2. Du lịch làm tăng giá nhà, đất

1

2

3

4

5

3. Du lịch làm biến đổi giá trị truyền thống
của địa phương

1

2

3

4

5

74

Tác động tiêu cực

Mức độ đán giá

4. Du lịch là nguyên nhân gây tàn phá các thắng cảnh
địa phương
5. Du lịch thay đổi lối sống của người dân địa
phương

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

6. Du lịch làm tăng tỉ lệ tội phạm

1

2

3

4

5

7. Du lịch gây ách tắc giao thông

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

10. Du lịch gây ô nhiễm rác thải

1

2

3

4

5

11. Du lịch làm gia tăng khoảng cách giàu nghèo tại
địa phương

1

3

4

5

H
U

Ế

8. Du lịch làm tăng tệ nạn, mại dâm, ma tuý tại địa
phương
9. Du lịch gây ô nhiễm không khí, dòng sông và tạo
ra nhiều tiếng ồn

TẾ

2

KI
N

H

7. Mức độ ủng hộ của ngƣời dân đối với phát triển du lịch tại địa phƣơng
Mức độ đán giá

Ọ
C

Tiêu chí

1. Đánh giá một cách tổng thể, du lịch mang lại

H

nhiều lợi ích cho người dân và cộng đồng địa
phương

2

3

4

5

1

2

3

4

5

3. Chính quyền nên tích cực hỗ trợ phát triển các
hoạt kinh doanh du lịch

1

2

3

4

5

4. Địa phương cần có thêm dự án đầu tư kinh
doanh du lịch

1

2

3

4

5

5. Tôi sẽ giới thiệu về du lịch địa phương khi có
cơ hội

1

2

3

4

5

Đ

ẠI

1

G

2. Hy vọng du lịch sẽ được khuyến khích phát

TR

Ư

Ờ

N

triển

C. THÔNG TIN VỀ NGƢỜI ĐƢỢC PHỎNG VẤN

8. Ông/Bà thuộc nhóm tuổi nào dưới đâ ?
 Từ 18 - 30 tuổi

 Từ 41 - 50 tuổi

 Từ 31 - 40 tuổi

 Trên 50 tuổi

75


9. Giới tính
 Nam
 Nữ
10. Nghề nghi p: …………………………………………………………………
11. Trình độ học vấn:
 Trung học

 Trên đại học

 Đại học, cao đẳng

 Khác

12. Thu nhập chính của gia đìn ông (bà) là từ hoạt động nào sau đâ ?
ệp

ản xuất đồ thủ công, mỹ nghệ

ịch vụ du lịch

H
U

Ế

Khác………………………….

TẾ

13. Theo ông (bà), cần phải làm gì để phát triển du lịc địa p ương?

H

….………………………………………………………………………………………

KI
N

….………………………………………………………………………………………

Ọ
C

….………………………………………………………………………………………

TR

Ư

Ờ

N

G

Đ

ẠI

H

XIN CHÂN THÀNH CÁM ƠN SỰ HỢP TÁC CỦA ÔNG/BÀ

76