Tự chọn Văn 9

Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
Tuần 1
Tiết 1
Ngày dạy : ........../ ........../ 2008
ôn tập lí thuyết văn thuyết minh
I. Mục tiêu cần đạt .
- Học sinh cần nắm vững khái niệm : thế nào gọi là văn bản thuyết minh .
- Phân biệt đợc văn bản thuyết minh với văn bản khác.
- Nắm chắc các phơng pháp lập luận thờng dùng trong văn bản thuyết minh.
- Biết kết hợp giữa miêu tả và lập luận .
II - Chuẩn bị :
1. Thầy :
- SGK Ngữ Văn 8 , SGV Ngữ Văn 8, Bài soạn .
2. Trò :
- SGK Ngữ Văn 8, vở ghi TC.
III - Tiến trình lên lớp .
1. ổn định tổ chức :
Sĩ số 9B : ................................................................................................................
2. Kiểm tra bài cũ :
Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh theo yêu cầu .
3. Bài mới:
GV : Em hiểu thế nào là thuyết minh ?
GV : mở rộng ,liên hệ thực tế .
GV chuyển ý sang phần 2 .
Đặc điểm văn thuyết minh là gì ?
I. Thuyết minh là gì :
Nói hoặc chú thích cho ngời ta hiểu rõ hơn
về những sự vật, sự việc hoặc hình ảnh đã
diễn ra.
Thuyết minh ảnh, ngời thuyết minh
phim, bản vẽ thiết kế có kèm thuyết minh.

( Từ điển sinh vật)
II. Thế nào gọi là văn thuyết minh :
- Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản
thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống,
nhằm cung cấp những tri thức, về đặc điểm,
tính chất nguyên nhân của các hiện tợng và
sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng những ph-
ơng thức trình bày, giới thiệu, giải thích.
- Tri thức trong văn bản thuyết minh
thể hiện khách quan, thiết thức hữu ích cho
1
Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
GV đa ví dụ .
Cùng viết về Cà Mau :
1.Văn bản "Sông nớc Cà Mau" của Nguyễn
Tuân.
2. "Sông nớc Cà Mau trong Đất trời phơng
Nam" của Đoàn Giỏi
3. " Về vỡ Cà Mau" của GS Trần Quốc V-
ợng .
? Em hãy phân biệt phơng thức biểu đạt của
3 văn bản trên
? Vậy sự phân biệt đó có tác dụng gì trong
việc tìm hiểu các thể loại văn bản .
? Em hãy nhắc lại khái niệm lập luận là gì .
GV khắc sâu lại kiến thức cho HS .
? Theo em có mấy phơng pháp lập luận.
? Đó là những phơng pháp nào, nêu cụ thể .
con ngời.
- Văn bản thuyết minh cần đợc trình

bày chính xác, rõ ràng chặt chẽ, hấp dẫn.
III. Cần phân biệt văn bản thuyết minh
với các loại văn bản khác :
- Văn bản 1 :
Là tùy bút .
- Văn bản 2 :
Là tiểu thuyết .
- Văn bản 3 :
Là văn bản thuyết minh .
* Kết luận :
- Sự phân biệt và nhận diện cũng rất quan
trọng. Nếu không phân biệt đợc sẽ có nhiều
ngộ ngận. Nên nhớ thuyết minh dùng lúc
cần không nên bịa ra, có gì nói nấy cần xác
thực.
IV. Lập luận là gì ?
- Lập luận là cách trình bày lí lẽ, lập luận
phải chặt chẽ, lí lẽ phải sắc bén, phù hợp với
chân lí khách quan, lí lẽ thờng gắn với dẫn
chứng.
V. Các ph ơng pháp lập luận th ờng dùng :
- Lập luận diễn dịch
- Lập luận qui nạp
- Tam đoạn luận
- Lập luận suy diễn
4 . Củng cố .
? Nhắc lại đặc điểm của văn bản thuyết minh .
? Phân biệt đợc văn bản thuyết minh với các văn bản khác .
? Các phơng pháp lập luận thờng dùng .
5. Hớng dẫn về nhà.

- GV hớng dẫn HS cần nắm chắc văn bản th uyết minh .
2
Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
- Đọc lại các văn bản thuyết minh ( SGK Ngữ văn 8 )
- Chuẩn bị : Xem lại tiết 4 , 5 SGK Ngữ văn 9 T1 .
Tuần 2
Tiết 2
Ngày dạy : ........../ ........../ 2008
sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh .
I. Mục tiêu cần đạt.
- Giúp HS biết sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh.
- HS trong quá trình sử dụng, nhận rõ đợc sự kết hợp của các biện pháp nghệ thuật
đó trong văn bản thuyết minh
II - Chuẩn bị :
1. Thầy :
- Chuẩn bị văn bản Cây chuối trong đời sống Việt Nam ,Bảng phụ.
2. Trò :
- Tìm đọc văn bản Cây chuối Việt Nam.
- Quan sát thực tế cây chuối .
III - Tiến trình lên lớp .
1. ổn định tổ chức :
Sĩ số 9B : ................................................................................................................
2. Kiểm tra bài cũ :
Theo em, trong số các phơng pháp lập luận thờng dùng em thích phơng pháp nào nhất .
Vì sao ?
3. Bài mới:
thuyết minh kết hợp với miêu tả
GV đa văn bản " Cây chuối trong đời sống
Việt Nam " trên bảng phụ .

I. Văn bản : "Cây chuối trong đời sống
Việt Nam" của Nguyễn Trọng Tạo là văn
bản thuyết minh. Tác giả giới thiệu, thuyết
minh cho chúng ta hiểu bao điều thú vị về
cây chuối, bình dị, thân thuộc, làng quê đất
3
Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
? Theo em, điều kiện sinh sống của cây
chuối .
? Cây chuối có những tác dụng gì .
? Ngoài ra, từ hình ảnh cây chuối có những
trò chơi dân gian nào .
GV chuyển ý .
Trong bài văn thuyết minh, tác giả đã kết
hợp giữa thuyết minh và phơng pháp nào
GV cho HS thảo luận nhóm .
Em hãy trình bày cách miêu tả cây chuối
Các nhóm cử đại diện trình bày.
GV khắc sâu kiến thức.
GV chuyển ý : Từ việc tả cây chuối, em hãy
tiếp tục tả quả chuối chín ?
? Qua văn bản " Cây chuối trong đời sống
Việt Nam " của Nguyễn Trọng Tạo đã
mang đến cho bạn đọc điều gì đặc sắc nhất.
nớc thân yêu.
- Cây chuối sống ở mọi miền quê, trên rừng
chuối có thể mọc thành rừng bạt ngàn vô
tận ...
+ Cây chuối là thức ăn thực dụng từ
thân -> là -> hoa -> quả ...

+ Qủa chuối món ăn bổ, có nhiều
loại.
- Trẻ em có trò chơi "Trồng cây chuối".
- Tập bơi .
HS : Phơng pháp miêu tả .
Thân mềm và lên nh những trụ cột , tỏa ra
vòm tán lá xanh che rợp ... gốc chuối tầm
che đầu ngời, lớn đều theo từng giàn có rễ
nằm dới mặt đất, ở rừng hay khe suối ...
Chuối mọc thành rừng vô tận. Chuối phát
triển rất nhanh, chuối mẹ đẻ chuối con,
chuối con đẻ chuối cháu, cứ phải gọi là con
đàn cháu lũ v.v...
- Miêu tả quả chuối, "có một loại
chuối đợc mọi ngời u thích đấy là chuối
trứng cuốc, không chỉ màu quả nh trứng
cuốc, mà khi chín vỏ chuối có những điểm
lốm đốm nh vỏ trứng cuốc.
Tóm lại : Văn bản "Cây chuối trong
đời sống Việt Nam" của Nguyễn Trọng Tạo
là 1 văn bản thuyết minh đặc sắc lý thú vì
tác giả có kết hợp móc chính xác tài hoa,
cách viết rất có duyên nhất là nói về quả
chuối chín, xanh, nhờ thấm sâu và tỏa rộng.
Trông lên cũng có tình yêu hoa trái, cây lá
của quê hơng tình yêu.
4 . Củng cố .
? Em hãy chỉ rõ sự kết hợp giữa thuyết minh và miêu tả của văn bản trên .
5. Hớng dẫn về nhà.
- Xem lại bài học trên lớp .

- Thuyết minh cây lúa quê em .

4
Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
Tuần 3
Tiết 3
Ngày dạy : ........../ ........../ 2008
sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh
I. Mục tiêu .
- Củng cố kiến thức cơ bản về văn bản thuyết minh .
- Rèn kỹ năng sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh .
II - Chuẩn bị :
1. Thầy :
- Bài soạn, bảng phụ.
2. Trò :
- Chuẩn bị theo yêu cầu của GV.
III - Tiến trình lên lớp .
1. ổn định tổ chức :
Sĩ số 9B : ................................................................................................................
2. Kiểm tra bài cũ :
Thế nào là văn bản thuyết minh ?
3. Bài mới:
Em hãy nêu cụ thể các phơng pháp thờng
dùng trong văn bản thuyết minh ?
Ngoài phơng pháp thờng dùng, để làm cho
bài văn thuyết minh thêm sinh động, có thể
dùng một số biện pháp nghệ thuật nào ?
* Bài tập vận dụng :
1. Các phơng pháp thờng dùng trong văn

bản thuyết minh .
- Định nghĩa , ví dụ , liệt kê, dùng số liệu,
phân loại, so sánh, phân tích, giải thích .
2. Biện pháp nghệ thuật :
- Kể chuyện, đối thoại, diễn ca ...
- Một số phép tu từ ( so sánh, nhân hóa ),
liên tởng, tởng tợng .
-> gợi sự cảm thụ về đối tợng thuyết minh
một cách sinh động hấp dẫn .
Chú ý :
Việc sử dụng các biện pháp nghệ thuật phải
5
Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
Bài 1 :
Cho văn bản sau : ( bảng phụ ).
HS theo dõi trên bảng phụ .
" Con gà cục tác lá chanh
Con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi
Con chó khóc đứng khóc ngồi
Bà ơi đi chợ mua tôi đồng riềng "
? Văn bản có tính chất thuyết minh không .
? Hãy chỉ ra sự độc đáo trong cách thuyết
minh của văn bản trên .
? Em hãy cho biết văn bản trên đợc viết trên
thể loại nào .
? Em hãy phát hiện biện pháp nghệ thuật sử
dụng trong văn bản trên .
? Em hãy nhận xét về nội dung và nghệ
thuật của văn bản trên .
Bài 2 :

Học sinh theo dõi bảng phụ .
Văn bản : Văn hóa chợ quê .
" Ai đó thật có lí khi đã nói rằng ...tấm quà"
( Sách ôn tập ngữ văn 9 Tr8 )
? Văn bản đã cung cấp những tri thức gì về
chợ quê .
hợp lí , không lạm dụng .
Văn bản có tính chất thuyết minh .
- Nó cung cấp những tri thức về những gia
vị khi chế biến món ăn đối với các loại thực
phẩm ; lá chanh với thịt gà, hành - thịt lợn,
riêng - thịt chó.
- Văn bản thuyết minh đợc tổ chức dới hình
thức thơ lục bát và đợc xây dựng dới dạng
lời nói của các nhân vật đối với ngời đi chợ .
- Phép nhân hóa đợc sử dụng rất thành công
trong trờng hợp này .
Tính cần thiết của sự kết hợp giữa dấu phảy
và gia vị đợc diễn đạt dới hình thức nhu cầu
tự nhiên ( lời đòi hỏi ) , của từng nhân vật .
* Nhận xét :
- Nhờ cách trình bày trên mà nội dung
thuyết minh trở nên rất sinh động và hấp
dẫn chứ không khô khan. Việc sử dụng hình
thức thơ lục bát khiến cho lời thuyết minh
dễ thuộc, dễ nhớ .
a, Văn bản cung cấp về 1 đặc điểm :
" Trung tâm văn hóa cộng đồng " của chợ
quê : là không gian vui chơi của trẻ thơ
( Câu 4 ) , là không gian của những hình

thức âm nhạc dân gian ( Câu 5 ); là nơi để
buôn bán, trao đổi hàng hóa ( Câu 6 ) ; là
nơi để trao gửi tình cảm của ngời dân quê
6
Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
? Các biện pháp nghệ thuật chính đợc sử
dụng trong văn bản này là gì .
? hãy nêu hiệu quả của việc sử dụng biện
pháp nghệ thuật này .
( câu 8,9).
b, Các biện pháp nghệ thuật :
Các chức năng của chợ quê không đợc nêu
ra dới dạng những khái niệm tâm sự của tác
giả mà bằng phép hoán dụ ( lấy bộ phận để
chỉ toàn thể ), lấy câu hát xẩm để nói về âm
nhạc dân gian, lời trao để nói về buôn bán.
Chính vì thế mà các chức năng của chợ quê
hiện lên rất sinh động, cụ thể , đặc biệt là
hình ảnh hoán dụ trên đợc hiện lên nh một
hồi ức của ngời viết về quá khứ tuổi thơ , vì
vậy mà nó tràn đầy cảm xúc .
Đây là những cách thức rất quen thuộc để
lời thuyết minh trở nên sinh động và gợi
cảm .
4 . Củng cố .
? Muốn sử dụng các biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh ta phải làm nh thế
nào .
5. Hớng dẫn về nhà.
- Ôn tập lí thuyết văn thuyết minh.
- Xem lại các văn bản đã tìm hiểu trong bài .

- Chuẩn bị tiết sau luyện tập .
Tuần 4
Tiết 4
Ngày dạy : ........../ ........../ 2008
luyện tập
sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
trong văn bản thuyết minh .
I. Mục tiêu .
7
Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
- Vận dụng lí thuyết để làm bài tập .
- Rèn cách đa một số biện pháp nghệ thuật vào văn bản thuyết minh một cách có
hiệu quả .
II - Chuẩn bị :
1. Thầy :
- Sách Ôn tập ngữ văn9 , Bảng phụ .
2. Trò :
- Chuẩn bị theo yêu cầu của GV; Sách ngữ văn 8 .
III - Tiến trình lên lớp .
1. ổn định tổ chức :
Sĩ số 9B : ................................................................................................................
2. Kiểm tra bài cũ :
Đối với 1 bài văn thuyết minh theo em có cần đa một số biện pháp nghệ thuật không ?
Tại sao ?
3. Bài mới:
Bài 1. Cho đoạn văn :
( GV dùng bảng phụ đa ví dụ )
" Con cá mòi ...thay đổi kiếp " ( Sách Ôn
tập ngữ văn 9 )
Có thể lợc bỏ những câu văn nào mà vẫn

đảm bảo đợc thông tin chính yếu của văn
bản ?
Sự xuất hiện của những câu văn này có tác
dụng gì ?
Bài tập 2 .( Bảng phụ )
Lập dàn ý thuyết minh về một đồ dùng sinh
hoạt của em ( cái cặp sách , cái bút ...)
? Theo em khi thuyết minh về một đồ dùng
sinh hoạt cần phải đảm bảo về nội dung ,
cấu tạo nh thế nào .
- Từ câu 2 đến câu 5 hoàn toàn có thể lợc bỏ
mà vẫn đảm bảo đợc thông tin chính yếu
của văn bản đợc nêu ở câu 1 .
- Sự xuất hiện của các câu 2->5 chỉ có giá
trị bổ trợ . Câu chuyện dân gian đợc kể ra
chủ yếu có giá trị " khắc sâu đặc điểm của
cá mòi " : có cái mề giống nh chim ngói
đồng thời nó cũng khiến văn bản thuyết
minh trở nên hấp dẫn, sinh động dễ tiếp thu
hơn .
a, Về nội dung thuyết minh .
Đảm bảo yêu cầu thuyết minh về một đồ
dùng sinh hoạt ( nh đã học ở lớp 8 )
- Cấu tạo ...
8
Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
? Bên cạnh nội dung thuyết minh , về hình
thức theo em cần phải đảm bảo những vấn
đề gì .
GV hớng dẫn HS lập dàn ý .

Bài 3 .
Yêu cầu HS dựa vào dàn ý viết thành bài
hoàn chỉnh .
- Công dụng , cách bảo quản , sử dụng
- Lịch sử
- Chủng loại
b, Về hình thức thuyết minh : Vận dụng
một số biện pháp nghệ thuật khiến cho bài
văn thuyết minh trở nên sinh động hấp dẫn
- Kể chuyện ( khi nói về nguồn gốc ra đời ,
ngời thuyết minh )
- Tự thuật ( khi nói về công dụng cấu tạo )
- Hỏi đáp theo lối nhân hóa ( khi giới thiệu
về chủng loại )
- Những hồi ức và kỉ niệm bản thân dới
dạng đồ dùng đó .
4 . Củng cố .
? Khi viết một bài văn thuyết minh có cần phải nắm chắc cả về hình thức và nội dung của
bài mình cần thuyết minh không .
5. Hớng dẫn về nhà.
- Làm hoàn chỉnh bài 3 .
- Tuần sau tiếp tục luyện tập về sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết
minh .
Tuần 5
Tiết 5
Ngày dạy : ........../ ........../ 2008
luyện tập
sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh
I. Mục tiêu .
- Rèn kỹ năng làm văn thuyết minh có sử dụng yếu tố miêu tả một cách có hiệu quả

.
9
Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
II - Chuẩn bị :
1. Thầy :
- Giáo án, bảng phụ .
2. Trò :
- SGK Ngữ Văn 8+9, vở ghi TC.
III - Tiến trình lên lớp .
1. ổn định tổ chức :
Sĩ số 9B : ................................................................................................................
2. Kiểm tra bài cũ :
Bài tập 3 về nhà của HS ở tiết trớc .
3. Bài mới:
? Mục đích của miêu tả trong văn bản
thuyết minh là gì .
? Khi sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản
thuyết minh ta cần lu ý điều gì .
GV đa ví dụ lên bảng phụ .
? Em hãy nhận xét về phơng pháp thuyết
minh hai đoạn văn trên .
I - Lí thuyết .
Để cho đối tợng thuyết minh hiện ra cụ thể
sinh động khi viết văn thuyết minh có thể
kết hợp sử dụng yếu tố miêu tả.
Nhờ vậy văn thuyết minh sẽ hấp dẫn ngời
đọc .
- Nếu đối tợng thuyết minh là sự vật, có thể
sử dụng yếu tố miêu tả khi giới thiệu từng
đặc điểm bộ phận .

- Nếu đối tợng là cảnh quan ( danh lam
thắng cảnh , di tích lịch sử văn học khảo
cổ...) có thể sử dụng những câu, đoạn miêu
tả về sắc thái độc đáo của đối tợng ...
- Các yếu tố miêu tả không đợc ảnh hởng
đến tính liên tục của bố cục văn bản, đến
nhiệm vụ chủ yếu của văn bản, thuyết minh
là cung cấp những hiểu biết chính xác,
những giá trị , công dụng thiết thực của đối
tợng .
II - Bài tập .
Bài tập 1 .
a, Lăng Bác Hồ thật đẹp. Hai bên là những
hàng tre . Ngôi lăng ở chính giữa, cao to .
Hai bên là hai dãy lễ đài thấp hơn. Vỉa hè
rộng và thoáng . Cửa vào lăng rộng mở đón
khách .
b, Sau tấm cửa lớn là con đờng rộng dẫn vào
10
Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
Hãy viết lại cho sinh động hơn ( đoạn b, )
bằng cách thêm các từ ngữ hoặc các câu văn
miêu tả ?
* GV gợi ý :
- Khi viết lại các đoạn văn cho sinh động
hơn, có thể bổ xung những từ ngữ, hình t-
ợng, tợng thanh, gợi cảm ...vào những câu
văn đã có . Cũng có thể viết lại cả câu với
sự vận dụng các biện pháp tu từ ...
Đề bài :

( Viết bài thuyết minh )
Giới thiệu về ngôi trờng em .
Phần mở bài : Theo em cần phải làm gì ?
Trong phần thân bài em cần phải đa ra
những vấn đề gì để thuyết minh theo yêu
cầu của đề ?
Nhiệm vụ của phần kết bài , có giống phần
thân bài, mở bài không ? tại sao ?
Em hãy nêu cụ thể ?
khu trung tâm . Cuối con đờng này là Khuê
Văn Các . Bớc ra khỏi đây sẽ thấy hai dãy
bia đặt trong hai dãy nhà bia .
Ví dụ :
Viết lại đoạn văn b .
Sau tấm cổng lớn là con đờng rộng dẫn vào
khu trung tâm . Đờng lát gạch cổ mầu nâu t-
ơi . Bạn hãy đi chân không sẽ đợc hởng cái
mát lạnh của đờng làng xa Cuối con đờng
là Khuê Văn Các . Nó đợc xây dựng trên
nền gạch lầu cao hai tầng . Tầng dới chỉ có
4 trụ, ôm 4 bề là không gian lộng gió. Tầng
trên hoàn toàn bằng gỗ , 4 phía là cửa sổ
trên với những chấn song mô phỏng tia sáng
sao Khuê ...
Bài 2 .
* Lập dàn ý :
Mở bài : Giới thiệu chung về ngôi trờng .
- Trờng thành lập năm ...., nhân dân yêu
mến gọi là trờng ...
- Trải qua hơn ...năm trờng mang tên ...

- Cảm xúc , tự hào về ngôi trờng này vì đã
đào tạo ...
Thân bài :
- Vị trí không gian ngôi trờng
- Cơ sở vật chất của trờng.
- Đội ngũ giáo viên nhà trờng
- Tổng số học sinh toàn trờng
- Dới sự lãnh đạo của thầy hiệu trởng , cùng
sự dạy dỗ nhiệt tình của các thầy cô giáo
( những thầy cô mà em khó quên )
Tỉ lệ giáo viên dạy giỏi các cấp ...
Học sinh giỏi...
- Năm 2007 - 2008 trờng đạt danh hiệu ...
11
Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
Kết bài :
- Nêu cảm nghĩ của em về ngôi trờng ( em
vô cùng tự hào ..., xin giới thiệu trờng em
cùng các thầy cô và bạn bè xa gần ) .
4 . Củng cố .
? Em hãy trình bày phần mở bài ( khi viết hoàn chỉnh )
5. Hớng dẫn về nhà.
- Viết hoàn chỉnh tiếp phần thân bài và kết bài của bài tập trên .
- Tiết sau tiếp tục luyện viết văn thuyết minh .
Tuần 6
Tiết 6
Ngày dạy : ........../ ........../ 2008
luyện viết văn thuyết minh
Sử dụng yếu tố nghệ thuật và miêu tả.
I. Mục tiêu .

- Rèn kỹ năng viết bài văn thuyết minh có sử dụng yếu tố nghệ thuật và miêu tả một
cách thành thạo .
II - Chuẩn bị :
1. Thầy : - Đề bài .
2. Trò : - Vở bài tập .
12
Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
III - Tiến trình lên lớp .
1. ổn định tổ chức :
Sĩ số 9B : ................................................................................................................
2. Kiểm tra bài cũ :
Em hãy trình bày phần kết bài của bài tập về nhà ( Tiết 5 ) ?
3. Bài mới:
Đề bài :
Thuyết minh về một loài hoa mà em thích
( Đào, Mai, Lan ...)
? Đề văn trên thuộc thể loại nào .
? Nội dung chính của đề .
? Phạm vi giới hạn của đề nh thế nào .
? Phần mở bài em cần làm nh thế nào để
toát lên khái quát nội dung của đề bài .
? Giới thiệu không gian, thời gian vị trí của
cây Đào nh thế nào .
? Giới thiệu các loại Đào mà em biết.
? Em hãy nêu ngắn gọn cách trồng, chăm
sóc và cách bảo quản cây , hoa Đào .
I - Xác định yêu cầu của đề.
1. Thể loại.
- Văn thuyết minh .
2. Nội dung.

- Về loài hoa mà em thích.
3. Phạm vi giới hạn .
- Một loài hoa .
II - Xây dựng dàn ý .
1. Mở bài.
* Giới thiệu khái quát về loài hoa em thích.
- Cứ mỗi độ xuân về, không khí mùa xuân
lại tràn ngập trong lòng ngời dân miền Bắc .
- Hơng vị ngày tết với những câu đối đỏ,
bánh trng xanh cùng các loài hoa thì hoa
Đào góp phần tô đậm những ngày xuân .
2. Thân bài .
- Cây Đào chỉ trồng ở miền Bắc là loài hoa
nở vào mùa xuân .
- Các loại hoa Đào : Đào có 3 loại: đào phai
(hoa đơn, màu hồng nhạt), đào bạch phát
nhiều tán (loại đào này hiếm, ít ngời có) và
cành sum xuê, đào bích ( hoa kép, to, cánh
dày, màu hoa đỏ tơi) Đào bích là loại đào
đẹp, đợc nhiều ngời a thích nhất.Đào Bích
và Đào Phai có nguồn gốc từ Trung Quốc
( thuyết minh + Miêu tả ) .
- Cách trồng, chăm sóc ...
- Cách bảo quản ; thời gian : Theo kinh
nghiệm cổ truyền biện pháp điều chỉnh cho
đào ra hoa vào đúng dịp tết nh sau: vào
13
Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
? Em hãy nêu vai trò của hoa Đào .
? Hãy nêu cảm nghĩ của em về loài hoa

này .
trung tuần tháng 11 âm lịch, tiến hành tuốt
bỏ toàn bộ lá đào trên cây để cây tập trung
dinh dỡng làm nụ, đảm bảo nụ hoa ra nhiều,
đều, mập, hoa to, cánh dày, màu đẹp. Theo
di năm nào thời tiết nóng thì tuốt l muộn
hơn vài ngày, năm nào thời tiết rét thì tuốt l
đào sớm hơn thời điểm trên vài ngày. Sau
khi tuốt lá đào xong, nếu trời nắng nóng kéo
dài, ta phải làm giàn che và phun nớc lạnh
thờng xuyên toàn bộ tán, thân cây đào, hãm
cho đào không ra hoa sớm. Nếu trời rét kéo
dài, ta cũng phải làm giàn che cho đào và
hàng ngày tới nớc ấm vào quanh gốc đào để
đảm bảo đủ nhiệt độ kích thích cho đào ra
hoa đúng kỳ hạn.
- Công dụng : Tạo không gian ngày Tết
trong phòng khách ...ngoài ban công.
3. Kết bài .
- Ngời dân miền Bắc nói chung, ngời dân đô
thành nói riêng ....
- Hoa Đào không chỉ có trong lòng mỗi ng-
ời dân đất Bắc mà còn là sự thiêng liêng
khởi đầu cho một năm mới tràn đầy niềm
vui và hạnh phúc .
4 . Củng cố .
- GV phân lớp thành từng nhóm viết phần mở bài , thân bài, kết bài .
- ở lớp viết phần mở bài sau đó cử đại diện các nhóm lên trình bày .
5. Hớng dẫn về nhà.
- Viết hoàn chỉnh bài văn trên nộp vào tiết sau .

- Chuẩn bị xem trớc bài " Xng hô trong hội thoại "
Tuần 7
Tiết 7
14
Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
Ngày dạy : ........../ ........../ 2008
Tập làm văn :
đặc điểm vai trò và những điểm cần lu ý
trong văn bản thuyết minh
I. Mục tiêu .
- Giúp HS tiếp tục đợc củng cố về văn bản thuyết minh qua việc làm bài tập .
- Rèn kỹ năng đa các yếu tố miêu tả và biện pháp nghệ thuật và từng phần trongh
bố cục một bài văn thuyết minh hoàn chỉnh .
II - Chuẩn bị :
1. Thầy : - Đề bài cho HS , bảng phụ .
2. Trò :- Ôn cách đa các yếu tố nghệ thuật và miêu tả vào đoạn văn thuyết minh
- Văn bản " Cây tre Việt Nam " của Thép Mới .
III - Tiến trình lên lớp .
1. ổn định tổ chức :
Sĩ số 9B : ................................................................................................................
2. Kiểm tra bài cũ :
Kết hợp trong giờ học.
3. Bài mới:
GV ra đề cho HS luyện tập .
? HS ghi đề bài vào vở và làm theo yêu cầu
1) GV hớng dẫn HS lập dàn ý cho đề bài
trên.
? Hãy nêu nhiệm vụ của phần mở bài .
? Theo em phần thân bài cần phải giới
thiẹu đợc những vấn đề gì về cây tre VN đối

với đời sống con ngời VN .
I - Đề bài :
Cây tre ở làng quê Việt Nam .
II - Yêu cầu .
Hãy viết các đoạn văn thuyết minh có sử
dụng yếu tố miêu tả cho đề văn trên.
* HS lập dàn ý và trình bày .
III - Các bớc tiến hành .
1. Mở bài .
- Giới thiệu khái quát về cây tre ở làng quê
Việt Nam.( Có thể bằng miêu tả)
2. Thân bài .
- Giới thiệu chi tiết về cây tre ( khi giới
thiệu kết hợp miêu tả ) về các phơng diện
nh :
+ Nguồn gốc vai trò ý nghĩa của cây tre đối
với đời sống con ngời Việt nam .
+ Đặc điểm ( hình dáng, gốc, thân, lá,
15
Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
? Phần kết bài cần nêu vấn đề gì đối với đề
văn trên .
2) GV hớng dẫn HS viết các đoạn văn
thuyết minh có sử dụng yếu tố miêu tả .
a, Viết đoạn mở bài.
GV nhận xét chung và có thể đa đoạn văn
mẫu để HS tham khảo .
Ví dụ : Đi khắp các làng quê VN đâu đâu ta
cũng gặp những lũy tre xanh rì rào reo vui
với gió . Cây tre là bạn thân của ngời nông

dân VN .
b, Viết đoạn thân bài .
GV cho HS chọn viết 1 đoạn thân bài .
-> GV nhận xét đoạn văn viết của HS .
c, Viết đoạn kết bài .
GV nhận xét chung và có thể đa ra đoạn
văn mẫu để HS quan sát .
Ví dụ :
Ngày mai đây, ở làng quê VN, những lũy
tre xanh có thể ít dần đi nhng giá trị , lợi ích
, sự thân thuộc của tre vẫn còn in dấu trong
tâm hồn ngời VN . Cây tre mãi mãi là ngời
bạn thân thiết của ngời dân VN .
cành )
Chú ý miêu tả :
+ Giá trị và lợi ích của cây tre .
3. Kết bài .
- Phát biểu cảm nghĩ của ngời viết về cây
tre Việt Nam .
HS có thể tham khảo văn bản " Cây tre VN
" của Thép Mới SGK Ngữ Văn 6 Tập 2 .
HS viết đoạn mở bài và 1->2 HS lên trình
bày .
Các HS khác theo dõi nhận xét .
* HS quan sát đoạn văn mẫu .
HS chọn viết 1 đoạn thân bài bất kỳ ,từ 2->
3 HS lên trình bày .
HS viết đoạn kết bài , 1 HS đại diện lên
trình bày .
HS khác nhận xét .

* HS quan sát đoạn văn mẫu trên bảng phụ.
4 . Củng cố .
Theo em có nhất thiết đoạn văn nào của đề bài trên cũng cần phải có yếu tố miêu tả
không ? Vì sao ?
5. Hớng dẫn về nhà.
- Viết thành bài văn hoàn chỉnh cho đề văn trên .
- Ôn lại các phơng châm hội thoại .
Tuần 8
16
Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
Tiết 8
Ngày dạy : ........../ ........../ 2008
Bài tập về các phơng châm hội thoại.
I. Mục tiêu .
- Củng cố những kiến thức đã học về các phơng châm hội thoại.
- Vận dụng lí thuyết vào làm bài tập .
II - Chuẩn bị :
1. Thầy :
- SGK Ngữ Văn 9 , SGV Ngữ Văn 9, Bài soạn .
2. Trò :
- SGK Ngữ Văn 9, vở ghi TC.
III - Tiến trình lên lớp .
1. ổn định tổ chức :
Sĩ số 9B : ................................................................................................................
2. Kiểm tra bài cũ :
Kết hợp trong khi ôn tập .
3. Bài mới:
Bài tập 1 ( Trang 24 BT Trắc nghiệm ) .
Nối các câu ( tục ngữ, ca dao ) với các ph-
ơng châm hội thoại thích hợp :

1. Ai ơi chớ vội cời nhau
Ngẫm mình cho tỏ trớc sau hãy cời .
PCVL
2. Biết thì tha thớt
Không biết thì dựa cột mà nghe
PCVC
3. Nói có sách, mách có chứng . PCQH
4. Lúng búng nh ngậm hột thị . PCCT
5. Trống đánh xuôi, kèn thội ngợc .
6. Chim khôn kêu tiếng rảnh rang
Ngời khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe.
PCLS
7. Ngựa là loài thú 4 chân .
17
Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
Bài tập 2 ( Trang 25 BT Trắc nghiệm ).
Các phơng châm hội thoại sau liên quan đến
phép tu từ nào ? Lấy ví dụ ?
PCVC Phóng đại ( Thậm xng )
PCQH
ẩn dụ
PCLS Nói giảm nói tránh : Cụ ấy đã đi ba năm
rồi .
Bài tập 3 ( Trang 31 BT Trắc nghiệm )
Để không vi phạm các phơng châm hội
thoại cần phải làm gì ?
A. Nắm đợc đặc điểm của tình huống giao
tiếp .
B. Hiểu rõ nội dung mình đợc nói.
C. Biết im lặng khi cần thiết .

D. Phối hợp nhiều cách nói khác nhau .
Bài tập 4 ( Trang 31 BT Trắc nghiệm )
Trong những câu hỏi sau , câu nào không
liên quan đến đặc điểm của tình huống giao
tiếp .
A. Nói với ai ?
B. Nói khi nào ?
C. Có nên nói quá không ?
D. Nói ở đâu ?
Bài tập 5 ( Trang 32 BT Trắc nghiệm )
Lời nói của ngời mẹ chồng đã vi phạm
PCHT nào ?
Cắn răng mà chịu .
Mẹ chồng và con dâu nhà kia chẳng may
đều góa bụa .
Mẹ dặn : Số mẹ con mình rủi ro, thôi thì
cắn răng mà chịu .
Không bao lâu mẹ chồng có t tình, con dâu
nhắc lại, mẹ nói :
- Mẹ dặn là dặn con, chứ mẹ còn răng đâu
mà cắn .
A. PCVL
* B. PCQH
C. PCLS
D. PCCT
Bài tập 6 ( Trang 33 BT Trắc nghiệm )
Về mặt hình thức, những lời nói của ngời
A. PCCT
B. PCLS
18

Giáo án Ngữ Văn Tự Chọn 9 Giáo viên : Nguyễn Thị H ơng
chiến sỹ đã không tuân thủ PCHT nào ?
Cách sử sự có cần thiết không ?
Có một chiến sỹ không may bị rơi vào tay
địch . Bọn địch bắt anh phải khai thật tất cả
những gì mình biết về đồng đội , đơn vị và
những bí mật trong cuộc tấn công của quân
đội ta lần này . Nhng ngời chiến sỹ đó đã
nói những điều sai sự thật khiến kẻ thù đã
nguy khốn lại càng thêm nguy khốn .
C. PCVL
*D. PCVC
-> Ưu tiên cho 1 yêu cầu quan trọng hơn :
+ Đảm bảo bí mật.
+ Gây thiệt hại cho địch .
4 . Củng cố .
? Từ luyện tập em thấy các phơng châm hội thoại có cần thiết trong giao tiếp không .Vì
sao .
5. Hớng dẫn về nhà.
- Nắm vững bài học .
- Tìm đợc ví dụ về 5 PCHT đã học .
- Chuẩn bị tiết sau : Xng hô trong hội thoại.
Tuần 9
Tiết 9
Ngày dạy : ........../ ........../ 2008
Xng hô trong hội thoại
I. Mục tiêu .
- Củng cố hệ thống từ ngữ thờng đợc dùng để xng hô trong hội thoại .
- Rèn kỹ năng sử dụng hệ thống từ ngữ xng hô trong hội thoại .
II - Chuẩn bị :

1. Thầy :
- Bảng phụ, SGK Ngữ Văn 9 , SGV Ngữ Văn 9 .
2. Trò :
19