ngu van 8 tap 2

chaof


Kiểm tra bài cũ:
Thế nào là lượt lời? Khi tham gia hội thoại
cần tuân thủ những yêu cầu gì trong lt
li?
Trả lời:
Trong hội thoại, ai cũng được nói. Mỗi lần có một người tham gia
hội thoại nói được gọi là một lượt lời
Để giữ lịch sự, cần tôn trọng lượt lời của người khác, tránh nói
tranh lượt lời, cắt lời hoặc chêm vào lời người khác
Nhiều khi, im lặng khi đến lượt lời của mình cũng là một cách
biểu thị thái độ.


Ngữ văn: Tiết 114

Lựa chọn trật tự từ trong câu


Ngữ văn: Tiết 141 - Lựa chọn trật tự từ trong câu
Ví dụ:
Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng. Uể oải, chống tay xuống
phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên. Run rẩy cất bát cháo,
anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm
sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng.
Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn
của người hút nhiều xái cũ:
- Thằng kia ! Ơng tưởng mày chết đêm qua, cịn sống đấy à?
Nộp tiền sưu! Mau!

(Ngô Tất Tố - Tắt đèn)


Các cách sắp xếp khác:
1.Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét bằng giọng khàn khàn
của một người hút nhiều xái cũ.
2.Cai lệ thét, bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều
xái cũ, gõ đầu roi xuống đất.
3. Bằng giọng khàn khàn của một người hút nhiều xái cũ,
gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét.
4. Gõ đầu roi xuống đất, bằng giọng khàn khàn của một
người hút nhiều xái cũ, cai lệ thét.


Cách 43
Cách
Cách 1

Cách 2 Dậuuốn vai ngáp dài một
Anh Dậu ốn vai ngáp dài một
Anh
Anh Dậu uốn vai ngáp dài một
Anh Dậu Uểoải, chống tay xuống
tiếng. Uể oải, chống dài một
tiếng. uốn vai ngáp tay xuống
tiếng. Uể oải, chống tay xuống
tiếng. Uể anhvừa rên tay xuống đầu
phản, anh vừa rênvừa ngỏng
phản, oải, chống vừa ngỏng
phản, anh vừa rên vừa ngỏng

phản, anh vừa rên vừacháo, anh mới
đầu lên. Run rẩy bát bát cháo,
lên. Run rẩy cất cất ngỏng
đầu lên. Run rẩy cất bát cháo,
đầu lên. Run rẩy cất bát cháo,cai lệ
anh vào kề vào đếnmiệng, cai
kề mới kề miệng, miệng,
anh mới đếnvàođến cai lệ và người
anh mới kề nhà lí trưởngsậpcai lệ
miệng, tiến
và người vào đếntrưởng đã
lệnhàngười nhà lí sầm đã sầmvào
và lí trưởng đã
vàsập tiếnnhà roitrưởng tayroi song,
người vàolívới
đã sầm
với những
song, những roi
sầm sập tiến vào những thước và
với
sập tiến vào và dây thừng. song,
tay thước với những roi
dây tay thước và dây thừng.
song, thừng.
tayGõ đầu roi xuống đất, bằng
thước và dây thừng.
Bằng giọngxuốngkhàn cai lệ thét
Gõ đầu roi khàn đất, của
Cai lệ gõ đầu khànxuống gõ đầu
người hút khàn xái cũ, đất, thét

giọng khàn roi của của
bằng giọngnhiều khàn người hút
bằng xuống khàn khànthét :người
roi giọng đất, cai lệ thét:
nhiều xái cũ, cai lệ của
người hút nhiều xái cũ:
hút -nhiều xái cũ:
- Thằng kiaÔng tưởng mày
Thằng ! Ông tưởng mày
- Thằng kiakia !! Ông tưởng mày
Thằng đêm Ông tưởng mày à?
chết kia ! qua, còn sống đấy à?
chết đêm qua, còn sống đấy à?
chết đêm qua, còn sống đấy
chết đêm qua, còn sống đấy à?
nộp tiền sưu! Mau!
Nộp tiền sưu! Mau!
Nộp tiền sưu! Mau!
Nộp tiền sưu! Mau!
(Ngô Tất Tố)

Cách
sắp
xếp

Nhấn
mạnh
sự
hung
hãn

Liên
kết
chặt
chẽ với
câu
trước

Liên
kết
chặt
chẽ với
câu
sau

1

+

+

+

2

-

+

+

3

-

+

+

4

+

-

+


Ghi nhớ 1:
Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp
trật tự từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt
riêng. Người nói (người viết) cần biết lựa
chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao
tiếp.


Ví dụ 1: TrËt tù tõ trong nh÷ng bé phËn câu in đậm dưới đây thể hiện điều gì?
a) Ngi nhà lí trưởng hình như khơng dám hành hạ một người ốm nặng, sợ
hoặc xảy ra sự gì, hắn cứ lóng ngóng ngơ ngác, muốn nói mà khơng dám
nói. Đùng đùng, cai lệ giật phắt cái thừng trong tay anh này và chạy sầm

sập đến chỗ anh Dậu.
Chị Dậu xám mặt, vội vàng đặt con xuống đất, chạy đến đỡ ly tay
hn.

Thể hiện thứ tự trước sau của hoạt động

b) Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng. Ủê oải, chống tay xuống phản,
anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên. Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào
đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những
roi song, tay thước và dây thừng.

ThÓ hiện trình tự quan sát và thứ bậc của đối t­ỵng


Vớ d 2: So sánh tác dụng của những cách sắp xếp trật tự từ trong các bộ

phận câu in ®Ëm d­íi ®©y:

a. Gậy tre, chơng tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào
xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng
lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con ngi.
(Thép Mới - Cây tre Việt Nam)

Tính chất, đặc điểm của sự việc, hoạt động, đảm bảo sự hài
hoà về ngữ âm của lời nói
b. Gy tre, chụng tre chng lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe
tăng, đại bác. Tre giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ làng, giữ
nước. Tre hi sinh để bảo v con ngi.

Tạo liên kết câu

c. Gy tre, chụng tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào
xe tăng, đại bác. Tre giữ làng,giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ
nước. Tre hi sinh để bảo v con ngi.

Tạo nhịp điệu cho câu


Ghi nhớ 2:
Trật tự từ trong câu có thể:
- Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, hoạt
động, đặc điểm (như thứ bậc quan trọng của sự vật, thứ
tự trước sau của hoạt động, trình tự quan sát của người
nói …)
- Nhấn mạnh hình ảnh,đặc điểm của sự vật, hiện tượng.
- Liên kết câu với những câu khác trong văn bản.
- Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm của lời nói.


Bài tập: Nhận xét tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ trong
những câu sau:
Lom khom dưới núi, tiều vài chú
Lác đác bên sông chợ mấy nhà
(Qua đèo Ngang - Bà Huyện Thanh Quan)

Nhấn mạnh sự buồn tẻ, hoang vắng của cảnh đèo Ngang
lúc chiều tà


Bµi tËp: Giải thích lí do sắp xếp trật tự từ trong những bộ phận câu và câu
in đậm dưới đây:

a) Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của
nhân dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà
Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung, ... Chúng ta phải ghi nhớ
công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh
hùng.
( Tinh thần yêu nước của nhân dân ta - Hồ Chí Minh)

 Thø tù tr­íc sau cđa thêi gian lịch sử chống giặc ngoại xâm

Hai bà Trưng chống
quân Hán (năm 40)

Trần Hưng Đạo ba
lần chống quân
Mông -Nguyên
(năm 1258-1288)

Lê Lợi chống
quân Minh (năm
1418-1427)

Quang Trung đại
phá quân Thanh
(năm 1789)


b)

Đẹp vô cùng, Tổ quốc ta ơi

Rừng cọ đồi chè đồng xanh ngào ngạt
Nắng chói sơng Lơ, hị ơ tiếng hát
Chuyến phà dào dạt bến nước Bình Ca

(Ta đi tới - T Hu)

--> Nhấn mạnh cái đẹp của non sông đất nước vừa sạch bóng
quân thù sau 9 năm kháng chiÕn chèng Ph¸p


c) Ấy cũng may cho cô, vơ vẩn mãi ở ngoài phố thế này mà gặp mật thám hay đội con gái thì khốn.
- Mật thám tơi cũng chả sợ, đội con gái tôi cũng chả cần .
(Ngựa người, người nga - Nguyn Cụng Hoan)

Liên kết giữa câu trên và câu dưới trong văn bản