SKKN toán 8 (năm học 2008 - 2009

ng dng phn mm Sketchpad trong bi ging in t nhm tng hiu qu gi dy mụn hỡnh hc lp 8
Mục lục
Mục Trang
Đặt vấn đề
1
I Lý do chọn đề tài
1
II Mục đích nghiên cứu
2
III - Đối tợng nghiên cứu
2
IV Phơng pháp nghiên cứu và giả thuyết khoa học
2
Nội dung:
I Cơ sở lý luận
3
II Thực trạng của vấn đề
4
III Sử dụng phần mềm Sketchpad vào bài giảng điện tử
nhằm tăng hiệu quả của giờ dạy.
5
1. Dạy học khái niệm, định nghĩa:
5
2. Dạy học tính chất, định lý
6
3. Dạy tiết luyện tập.
9
IV Nhúng file Sketchpad vào bài giảng
10
1. Tính s phạm
10

2. Về nội dung trình chiếu
10
3. Về hình thức
10
V Minh hoạ một giáo án cụ thể có kếT hợp các phần mềm
dạy học.
11
Kết quả thực hiện:
14
VI - Bài học kinh nghiệm
15
Kết luận
1 Kết luận
16
2 Khuyến nghị
17
Tài liệu tham khảo
18
Đặt vấn đề
I Lý do chọn đề tài
GV: Nguyễn Văn Tâm Tr ờng THCS Xuân Canh
Trang 1
ng dng phn mm Sketchpad trong bi ging in t nhm tng hiu qu gi dy mụn hỡnh hc lp 8
Một trong những mục tiêu lớn mà ngành Giáo dục - Đào tạo đặt ra trong giai
đoạn hiện nay là đổi mới phơng pháp dạy học. Nghị quyết TW khóa VII đã nêu rõ:
Đổi mới mạnh mẽ ph ơng pháp giáo dục đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một
chiều, rèn luyện t duy sáng tạo của ngời học. Từng bớc áp dụng các phơng
pháp tiên tiến và phơng tiện dạy học hiện đại vào dạy học . Thay đổi phơng
pháp giảng dạy mới phù hợp hơn với nhu cầu và môi trờng giáo dục hiện đại. Định
hớng chung của các phơng pháp giảng dạy mới là chuyển từ mô hình Bảng đen

thuần túy với vai trò độc diễn của giáo viên sang mô hình Cộng tác thân thiện
giữa giáo viên và học sinh với sự trợ giúp đắc lực của máy tính và phần mềm giáo
dục.
Cũng để tạo tiền đề và thúc đẩy cho việc đổi mới phơng pháp giảng dạy với
mục đích cuối cùng là làm cho học sinh chủ động hơn, nắm kiến thức nhanh hơn,
nhiều hơn, tốt hơn mà Bộ Giáo dục - Đào tạo đã lấy năm nay làm năm Đẩy mạnh
ứng dụng công nghệ thông tin.
Công nghệ thông tin (CNTT) đã đợc ứng dụng rộng rãi trong mọi lĩnh vực
của đời sống kinh tế, xã hội và liên tục có bớc phát triển nhẩy vọt. Để chuẩn bị kiến
thức, kỹ năng cho thế hệ tơng lai nắm giữ khoa học kỹ thuật các trờng học không
chỉ dạy Tin học mà còn phải đi đầu trong lĩnh vực ứng dụng (CNTT) trong các hoạt
động giáo dục. Trong mỗi nhà trờng, học sinh cần đợc sống và học tập trong môi tr-
ờng ứng dụng CNTT, nơi mà ở đó học sinh đợc định hớng, tiếp cận với CNTT đồng
thời là đối tợng tham gia vào quá trình dạy học.
Vì vậy, hiện nay việc ứng dụng CNTT trong trờng học đặc biệt là trong giảng
dạy thực sự cần thiết và không thể chậm hơn. Nhiều phần mềm dạy học ra đời và đa
vào giảng dạy, tuy nhiên không phải giáo viên nào cũng sử dụng linh hoạt và có
hiệu quả các phần mềm này trong giảng dạy. Qua nhiều năm giảng dạy, tôi thấy
phần mềm Geometers Sketchpad sử dụng dễ và hiệu quả trong môi trờng tơng tác
giữa giáo viên và học sinh. Nếu ta phối hợp linh hoạt phần mềm này trong bài giảng
điện tử thì bài dy s hp dn v cú tớnh hiu qu cao. Chính vì thế tôi xin mạnh
dạn đóng góp một đề tài: ng dng phn mm Sketchpad trong bi ging in t
nhm tng hiu qu gi dy mụn hỡnh hc lp 8 với nim tin rằng đề tài này thực sự
cần thiết và khả thi trong việc thực hiện đổi mới phơng pháp giảng dạy phù hợp với
mục tiêu mới của Bộ Giáo dục - Đào tạo.
II Mục đích nghiên cứu
Trong quá trình dạy học cũng nh trong quá trình nghiên cứu, tôi đã tích luỹ đ-
ợc một số kinh nghiệm giúp ích cho bản thân. Tôi xin mạnh dạn đa ra một số kinh
GV: Nguyễn Văn Tâm Tr ờng THCS Xuân Canh
Trang 2

ng dng phn mm Sketchpad trong bi ging in t nhm tng hiu qu gi dy mụn hỡnh hc lp 8
nghiệm khi ứng dụng phần mềm Geometers Sketchpad trong bi ging in t vào
giảng dạy mụn toỏn 8. Trớc hết nhằm góp phần nâng cao chất lợng dạy và học toán,
sau đó tôi hy vọng những phần đợc trình bày ở đây sẽ tích cực góp phần vào việc
đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học. Bên cạnh đó cũng mong
muốn rằng đề tài này có thể trở thành tài liệu tham khảo có ích cho các thầy cô giáo
đang giảng dạy hoặc nhng ngi quan tâm đến giáo dục.
III - Đối tợng nghiên cứu:
Học sinh lớp 8A, 8B trờng THCS Xuân Canh
IV Ph ơng pháp nghiên cứu và giả thuyết khoa học
- Phơng pháp nghiên cứu lý luận: nghiên cứu các giáo trình giảng dạy toán,
tạp chí toán học, sách giáo khoa, sách bài tập môn toán; các giáo trình tin học văn
phòng và phần mềm giảng dạy.
- Phơng pháp tổng kết kinh nghiệm: tổng kết kinh nghiệm của bản thân qua
nhiều năm công tác dạy toán 8, 9. Đồng thời tiếp thu kinh nghiệm qua việc trao đổi
với bạn bè, đồng nghiệp dạy giỏi môn toán và có kỹ năng trong vấn đề tin học.
- Giả thuyết khoa học: Có chuyên môn vững vàng, phát huy những u điểm
của phơng pháp dạy học truyền thống cùng với sự trợ giúp của công nghệ thông tin
thì giáo viên có thể đổi mới phơng pháp, vận dụng linh hoạt nhiều phơng pháp trong
một giờ dạy. Từ ú học sinh sẽ phát huy đợc tính tích cực, chủ động sáng tạo trong
học tập.
Nội dung:
I Cơ sở lý luận
Trong một bài giảng sự phối hợp linh hoạt các hình thức dạy học và phát huy
những u điểm của cỏc phơng pháp dạy học thì chắc chắn bài giảng đó sẽ đem lại
GV: Nguyễn Văn Tâm Tr ờng THCS Xuân Canh
Trang 3
ng dng phn mm Sketchpad trong bi ging in t nhm tng hiu qu gi dy mụn hỡnh hc lp 8
hiệu quả cao. Dới đây là kết quả cuộc điều tra xung quanh vấn đề cần đổi mới gì
trong bài giảng do báo Vietnamnet cung cấp.

Bạn thích giáo viên sử dụng những phơng pháp nào
trong bài giảng?
Nội dung
Bậc THCS
(%)
Bậc THPT
(%)
Tổng (%)
GV đọc HS chép
4,3 5,0 4,7
Minh họa bằng hình ảnh
69,5 65,5 67,5
Đi thực tế
68,3 64,3 66,3
Trao đổi, làm việc nhóm
55,1 42,2 48,5
Ra nhiều bài tập
7,4 9,7 8,6
HS sắm vai, thuyết trình
32,3 28,9 30,6
ý kiến khác
8,6 3,8 6,2
Để học sinh hứng thú học tập hơn cần đổi mới những gì?
Phơng pháp giảng dạy của giáo viên
50,1 49,0 49,5
Chơng trình học
38,8 48,7 43,8
Sách giáo khoa
27,4 36,9 32,2
Qua bảng ta thấy sử dụng phơng pháp minh ho bằng hình ảnh trong bài giảng và để

học sinh hứng thú học tập thì giáo viên cần đổi mới phơng pháp dạy học chiếm tỉ lệ
cao hơn cả.
ứng dụng CNTT vào bài giảng mở ra triển vọng to lớn trong công việc đổi mới các
phơng pháp và các hình thức dạy học. Nhờ có máy vi tính mà việc thiết kế giáo án
và giảng dạy trên máy trở nên sinh động hơn, tiết kiệm nhiều thời gian, các hình
thức dạy học và các phơng pháp dạy học có nhiều điều kiện phát huy.
II Thực trạng của vấn đề
Dới sự quan tâm của Ban giám hiệu trờng THCS Xuân Canh nh tăng cờng cơ
sở vật chất, tạo điều kiện cho giáo viên đợc đi tập huấn, học tập và trao đổi về ứng
dụng CNTT. Tuy nhiên bên cạnh đó cú mt số khú khn nh s giáo viên ứng dụng
đợc CNTT vào giảng dạy cha nhiều, kiến thức và kĩ năng về CNTT vẫn còn hạn chế
cha đủ vợt qua ngỡng để đam mê và sáng tạo. Mặt khác phơng pháp dạy học cũ vẫn
còn nh một lối mòn khó thay đổi. Việc dạy học tơng tác giữa ngời - máy, dạy học
GV: Nguyễn Văn Tâm Tr ờng THCS Xuân Canh
Trang 4
ng dng phn mm Sketchpad trong bi ging in t nhm tng hiu qu gi dy mụn hỡnh hc lp 8
theo nhóm, dạy phơng pháp t duy sáng tạo cho học sinh và cách tự khẳng định mình
vẫn còn mới mẻ đối với giáo viên.
Việc sử dụng CNTT để đổi mới phơng pháp dạy học cha đợc nghiên cứu kỹ,
dẫn đến việc ứng dụng nó không đúng chỗ, không đúng lúc hoặc nhiều khi lạm
dụng nó.
Trên thực tế việc giáo viên thiết kế bài giảng điện tử và đa vào dạy học ở 2
kiểu sau:
- Kiểu 1: Giáo viên chỉ sử dụng để thay thế bảng và phấn một cách đơn thuần.
- Kiểu 2: Khai thác tốt tính năng multimedia, sử dụng kết hợp nhiều phần mềm
chuyên dụng làm thí nghiệm ảo, hình động, lồng phim ảnh minh họa.
Kiểu 2 không chỉ thay thế bảng phấn mà còn thay thế rất sinh động giáo cụ trực
quan, thí nghiệm, tài liệu minh họa, tăng hiệu quả giờ dạy. Theo tôi một bài giảng
điện tử chất lợng phải đợc thiết kế theo kiểu 2.
Di õy tụi xin nờu mt s kinh nghim ca vic ng dng phn mm

hỡnh hc trong thit k bi ging theo kiu 2.
III Sử dụng phần mềm Sketchpad vào bài giảng điện tử
nhằm tăng hiệu quả của giờ dạy.
Geometers sketchpad là phần mềm hình học quen biết và nổi tiếng nhất hiện
nay. Giáo viên có thể sử dụng phần mềm này để thiết kế bài giảng hình học một
cách nhanh chóng, chính xác và sinh động. Đặc biệt ứng dụng phần mềm này ta có
thể tổ chức học sinh phát hiện vấn đề và giải quyết vấn đề một cách dễ dàng giỳp
GV: Nguyễn Văn Tâm Tr ờng THCS Xuân Canh
Trang 5
ng dng phn mm Sketchpad trong bi ging in t nhm tng hiu qu gi dy mụn hỡnh hc lp 8
học sinh tích cực, chủ động trong việc lĩnh hội kin thức và cuối cùng là hiểu bài
hơn. Một đặc điểm quan trọng của phần mềm này là cho phép ta thiết lập quan hệ
giữa các đối tợng hình học, một thành phần của hình bị biến đổi những thành phần
khác của hình có quan hệ với thành phần thay đổi này tự động thay đổi theo.Ví dụ
nh thay đổi độ dài của một đoạn thẳng thì trung điểm của đoạn thẳng này cũng thay
đổi theo sao cho nó luôn là trung điểm của đoạn thẳng này. Nhng nếu sử dụng phấn,
bảng để thực hiện thì có thể phải phải hủy toàn bộ hình đó. Rõ ràng ứng dụng phần
mềm vào bài giảng sẽ tăng tính hiệu quả lên rất nhiều. Ngời giáo viên có thể sử
dụng nó để giảng dạy rất hiệu quả trong các giờ: dạy học khái niệm, định nghĩa; dạy
học tính chất, định lý hoặc các tiết luyện tập. Dới đây là một vài vớ dụ cụ thể mà tôi
đã áp dụng trong các giờ lên lớp.
1. Dạy học khái niệm, định nghĩa:
Vớ d 1: Khi giới thiệu hình lăng trụ đứng. Giáo viên cho đáy của một hình hộp chữ
nhật thay đổi trở thành tứ giác tùy ý và giới thiệu hình lăng trụ đứng.

Qua y hc sinh cng thy c cú s liờn h kin thc c v mi õy: hỡnh
hp ch nht l trng hp c bit ca hỡnh lng tr ng
Vớ d 2: Khi giới thiệu khái niệm tam giác đồng dng . Giáo viên đa file đã soạn sẵn
2 tam giác đồng dạng, cho di chuyển điểm A, yêu cầu HS quan sát, nêu quan hệ các
góc, tỉ số giữa các cạnh tơng ứng của ABC và ABC rồi giới thiệu định nghĩa

hai tam giác đồng dạng.
GV: Nguyễn Văn Tâm Tr ờng THCS Xuân Canh
Trang 6
Hình lăng trụ đứng
B1
C1
D1
D
A
B
C
A1
Hình hộp chữ nhật
B1
C1
D1
D
A
B
C
A1
C' A'
CA
= 0.59
B' C'
BC
= 0.59
A' B'
AB
= 0.59

Góc C' = 36

Góc B' = 72

Góc A' = 72

Góc C = 36

Góc B = 72

Góc A = 72

C'
A'
A
B
C
B'
ng dng phn mm Sketchpad trong bi ging in t nhm tng hiu qu gi dy mụn hỡnh hc lp 8
Di chuyn cho cỏc t s ú bng 1, quan sỏt v nờu quan h ca ABC vi
ABC. T ú thy c hai tam giỏc bng nhau l trng hp c bit ca hai
tam giỏc ng dng
2. Dạy học tính chất, định lý
Nh trờn ó nờu, s dng phn mm Sketchpad trong bi ging rt thun tin
trong vic nờu v gii quyt vn . Thụng qua lm vic trờn mỏy bng hỡnh nh
trc quan sinh ng hc sinh d dng phỏt hin ra tớnh cht, ch ng nm vng
kin thc mi.
Vớ d 3: Dự đoán tính chất đ ờng trung bình của tam giác . Giáo viên cho di chuyển
điểm B của ABC, học sinh nhận xét về số đo 2 góc đồng vị, tỉ số độ dài đờng trung
bình với cạnh tơng ứng để dẫn đến tính chất đờng trung bình của tam giác.

Qua đấy thấy đợc đờng trung bình luôn song song với cạnh thứ ba và bằng nửa cạnh
ấy. Với đờng trung bình của hình thang ta cũng có thể áp dụng phơng pháp tơng tự.
Vớ d 4: Khi dy bi Hỡnh bỡnh hnh ể phát hiện các tính chất về cạnh, về góc,
về đờng chéo của hình bình hành. Giáo viên thiết kế một file Sketchpad có hình
bình hành ABCD. Di chuyển tuỳ ý một đỉnh của hình bình hành (học sinh có thể
thao tác, hoạt động theo nhóm trên máy tính), quan sát rồi nhận xét về góc đối, cạnh
đối, giao điểm hai đờng chéo của hình bình hành để phát hiện ra các tính chất của
hình bình hành.
GV: Nguyễn Văn Tâm Tr ờng THCS Xuân Canh
Trang 7
B' C'
B C
= 0.6
A' C'
A C
= 0.6
A' B'
A B
= 0.6
Góc C' = 56

Góc C = 56

Góc B' = 30

Góc B = 30

Góc A' = 94

Góc A = 94

A'
C'
C
B
A
B'
D E
BC
= 0.5
Góc ABC = 61

Góc ADE = 61

BC = 8.0 cm
E
D
A
B
C
D E
BC
= 0.5
Góc ABC = 98

Góc ADE = 98

BC = 5.0 cm
E
D

A
B
C