Giáo án văn 8 thi viên chức 2019 chuẩn

Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:

Bµi 1- TiÕt 1

V¨n b¶n:

T«i ®i

häc
(Thanh TÞnh)
I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
Cảm nhận được tâm trạng, cảm giác của nhân vật tơi trong buổi tựu trường đầu tiên
trong một đoạn trích truyện có sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm.
II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG
1. Kiến thức: Giup hoc sinh :
- Nam được cốt truyện ,nhân vật,sự kiện trong đoạn
trích Tôi đi học.
- Cảm nhận được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ
ngỡ của nhân vật “tôi” ở buổi tựu trường đầu tiên
trong đời
- Thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ, gợi dư
vò trữ tình man mác của Thanh Tònh.
2. Kó năng:
- Rèn kó năng đọc, phân tích tác phẩm có kết hợp các
yếu tố miêu tả và biểu cảm.
-Trình bày những suy nghó,tình cảm về một sự việc
trong cuộc sống của bản thân.
3 . Thái độ: -GD tình yêu gia đình,yêu trường lớp,quý
trọng thầy cô.
III/ Chn bÞ:

1.Gi¸o viªn:
§äc kÜ néi dung v¨n b¶n
Tham kh¶o c¸c tµi liƯu liªn quan.
2. Häc sinh:
§äc v¨n b¶n, ®äc chó thÝch, t×m bè cơc
Tr¶ lêi c©u hái vµo vë so¹n.
IV/ C¸c ho¹t ®éng d¹y- häc:
1.Hoạt động khởi động
1.¤n ®Þnh líp
2. KiĨm tra: Vë so¹n bµi cđa häc sinh.
3. Bµi míi:


Giíi thiƯu bµi.
Trong cc ®êi mçi con ngêi, nh÷ng kØ niƯm ti häc
trß thêng ®ỵc lu gi÷ bỊn l©u trong trÝ nhí. §Ỉc biƯt lµ
nh÷ng kØ niƯm vỊ bi ®Õn trêng ®Çu tiªn.
“ Ngµy ®Çu tiªn ®i häc
MĐ d¾t tay ®Õn trêng
Em võa ®i võa khãc
MĐ dç dµnh yªu th¬ng”.
ThËt khã diƠn t¶ b»ng lêi nh÷ng c¶m xóc cđa c¸c em häc
sinh lóc ®ã. Bëi mçi ngêi l¹i cã nh÷ng c¶m xóc riªng. H«m
nay, c« vµ c¸c em sÏ ®ỵc t×m hiĨu t©m tr¹ng cđa mét b¹n
häc trß xng “t«i” trong v¨n b¶n “T«i ®i häc” víi nh÷ng kØ
niƯm m¬n man, b©ng khu©ng cđa mét thêi th¬ Êy.
2.Hoạt động hình thành kiến thức mới
Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS
Néi dung
* GV híng dÉn c¸ch ®äc:

§äc víi giäng chËm, dÞu dµng,
l¾ng s©u; chó ý ng÷ ®iƯu.
* GV ®äc mÉu: Tõ ®Çu -> T«i ®i häc.
- Gäi 2 HS ®äc nèi tiÕp ®Õn hÕt.
- NhËn xÐt c¸ch ®äc cđa häc sinh.
H: Qua chn bÞ bµi ë nhµ, em
h·y giíi thiƯu ®«i nÐt vỊ nhµ v¨n
Thanh TÞnh?
-> Thanh TÞnh (1911- 1988) Tªn khai
sinh lµ TrÇn V¨n Ninh quª ë xãm Gia
L¹c, ven s«ng H¬ng, ngo¹i « tp H.
N¨m lªn 6 ti ®ỵc ®ỉi tªn lµ TrÇn
Thanh TÞnh, häc tiĨu häc vµ trung
häc t¹i H. Tõ n¨m 1933, b¾t ®Çu
®i lµm vµ vµo nghỊ d¹y häc. §©y
còng lµ thêi gian «ng b¾t ®Çu s¸ng
t¸c v¨n ch¬ng.
Trong sù nghiƯp s¸ng t¸c cđa
m×nh,Thanh TÞnh ®· cã mỈt trong
kh¸ nhiỊu lÜnh vùc: trun ng¾n,
trun dµi, th¬, bót kÝ v¨n
häc...song cã lÏ «ng thµnh c«ng h¬n

I/ §äc- t×m hiĨu chung
1. Tác giả
- Thanh Tònh ( 1911 –
1988 )
- Tên khai sinh là Trần
Văn Ninh
- Quê ở Huế

- Trong sự nghiệp sáng
tác ông có mặt ở
nhiều lónh vực nhưng
thành công hơn cả là
truyện ngắn và thơ
2. Tác phẩm
Truyện ngắn “ Tôi đi
học” in trong tập “ Quê
mẹ”xuất
bản
năm
1941.


c¶ ë thĨ lo¹i trun ng¾n vµ th¬.
Nh÷ng trun ng¾n hay nhÊt cđa
Thanh TÞnh nh×n chung ®Ịu to¸t lªn
mét t×nh c¶m ªm dÞu, trong trỴo. V¨n
«ng nhĐ nhµng mµ thÊm s©u, mang
d vÞ võa man m¸c bn th¬ng, võa
ngät ngµo qun lun. “T«i ®i häc”
lµ mét trêng hỵp tiªu biĨu nh vËy. T¸c
phÈm ®ỵc in trong tËp “Quª mĐ” xt
b¶n n¨m 1941.
H: Ngay më ®Çu trun, t¸c gØa
®· viÕt: “H»ng n¨m, cø vµo ci
thu...tùu trêng”. Em hiĨu “tùu
trêng” ë ®©y cã nghÜa nh thÕ
nµo?
->§Õn trêng khai gi¶ng n¨m häc míi.

H: “¤ng ®èc trêng MÜ LÝ cho gäi
mÊy cËu häc trß míi ®Õn” VËy
“«ng ®èc” ë ®©y lµ ai?
-> ¤ng hiƯu trëng.
H: Tõ “l¹m nhËn” trong c©u “ Tù
nhiªn l¹m nhËn lµ vËt riªng cđa
m×nh” cã nghÜa lµ g×?
-> NhËn qu¸ ®i, nhËn vµo m×nh
nh÷ng ®iỊu, nh÷ng phÇn kh«ng
ph¶i cđa m×nh.
GV: Cßn mét sè tõ khã kh¸c, trong
qu¸ tr×nh t×m hiĨu v¨n b¶n chóng
ta sÏ gi¶i thÝch tiÕp.
H: Trong v¨n b¶n, t¸c gi¶ ®· sư
dơng nh÷ng ph¬ng thøc biĨu ®¹t
nµo?
-> Tù sù, miªu t¶, biĨu c¶m.
GV: Gi¶ng gi¶i cho HS c¸c biĨu hiƯn
vµ kÕt ln: Miªu t¶ vµ biĨu c¶m
trong v¨n tù sù cơ thĨ nh thÕ nµo,
c¸c em sÏ ®ỵc t×m hiĨu kÜ trong tiÕt
TËp lµm v¨n.
H: Em cã nhËn xÐt g× vỊ m¹ch

3. Từ khó : 2,6,7

4. Phương thức biểu
đạt:
Tự sự + miêu tả+
biểu cảm.

5. Thể loại
Truyện ngắn – hồi
tươ

6. Bè cơc


kể của truyện?
-> Kể theo dòng hồi tởng của nhân
vật tôi, theo trình tự thời gian và
không gian của buổi tựu trờng đầu
tiên.
H: Có những nhân vật nào đợc
kể lại trong truyện? Nhân vật
chính là ai? Vì sao em biết?
-> Tôi, mẹ, ông đốc, những cậu học
trò.
Tôi là nhân vật chính. Vì nhân
vật này đợc kể nhiều nhất, mọi sự
việc trong truyện đều thông qua sự
cảm nhận của nhân vật này.
H: Qua mạch kể của nhân vật
Tôi, em hãy cho biết bố cục của
văn bản gồm mấy phần? Nội dung
từng phần là gì?
-> 5 phần:
+ P1: Từ đầu-> Tng bừng rộn rã.
(Khơi nguồn kỉ niệm)
+ P2: Buổi mai-> Ngang trên ngọn
núi.

(Tâm trạng và cảm giác
của nhân vật tôitrên đờng cùng
mẹ đến trờng)
+ P3:Trớc sân trờng-> Trong các lớp.
(Tâm trạng và cảm giác của nhân
vật tôi khi ở giữa sân trờng, quan
sát mọi ngời và các bạn).
+ P4: Ông đốc-> Chút nào hết.
(Tâm trạng và cảm giác của nhân
vật tôi khi nghe gọi tên và rời mẹ
vào lớp).
+P5:Cònlại.
(Tâm trạng và cảm giác của nhân
vật tôi khi vào lớp, đón nhận tiết
học đầu tiên).
GV chuyển ý:Truyện ngắn đậm
chất trữ tình Tôi đi học của nhà

II/ Đọc-Tìm hiểu chi tiết
văn bản
1. Khơi nguồn kỉ niệm.
- Thời điểm: Cuối thu:
+ Lá rụng nhiều
+ Mây bàng bạc
+ Mấy em nhỏ rụt rè tới
trờng.
- Tâm trạng:
+ Nao nức, mơn man
+ Tng bừng rộn rã.
- Nghệ thuật: So sánh,

dùng từ láy.


văn Thanh Tịnh đã giúp chúng ta
sống lại những kỉ niệm tuổi thơ
mơn man, trong sáng ở buổi tựu trờng đầu tiên. Những kỉ niệm ấy đợc khơi nguồn từ thời điểm nào?
Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu.
*HS đọc thầm 4 câu văn đầu.
H: Nỗi nhớ buổi tựu trờng đầu
tiên của tác giả đợc khơi nguồn từ
thời điểm nào?
H: Vì sao cứ đến thời điểm này,
những kỉ niệm của tác giả lại ùa
về?
-> Do có sự liên tởng tơng đồng, tự
nhiên giữa hiện tại và quá khứ.
GV: Cứ vào thời điểm ấy, cảnh vật
ấy, không gian ấy...làm cho nhân vật
nghĩ ngay về ngày xa theo 1 quy
luật tự nhiên cứ lặp đi lặp lại. Vì
vậy tác giả đã viết Hằng năm, cứ
vào cuối thu...
H: Khi nhớ lại những kỉ niệm cũ,
nhân vật tôi có tâm trạng nh
thế nào?
H: Em có nhận xét gì về nghệ
thuật tu từ và cách sử dụng từ
ngữ của tác giả khi nhớ lại buổi
tựu trờng đầu tiên?
GV: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật

so sánh và từ láy để diễn tả tâm
trạng, cảm xúc của nhân vật tôi khi
nhớ lại những kỉ niệm của buổi tựu
trờng đầu tiên. Những tình cảm
trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi
nh những cành hoa tơi mỉm cời
giữa bầu trời quang đãng, mà tôi
không thể nào quên. Câu văn nh
cánh cửa dịu dàng mở ra, dẫn ngời

2. Tâm trạng của tôi
trong buổi tựu trờng
đầu tiên
a) Khi trên đờng tới trờng:

- Thời gian: Buổi sớm mai
đầy sơng thu và gió lạnh.
- Không gian: Con đờng
dài và hẹp.


đọc vào một thế giới đầy ắp những
sự việc, những con ngời, những
cung bậc tâm t tình cảm đẹp đẽ,
trong sáng, rất đáng nhớ, đáng chia
sẻ và trân trọng.
H: Những cảm xúc khi thì nao
nức, mơn man (nhẹ nhàng), lúc
lại tng bừng, rộn rã(mạnh mẽ) có
mâu thuẫn với nhau không? Vì

sao?
-> Không mâu thuẫn. Ngợc lại chúng
còn gần gũi, bổ sung cho nhau
nhằm diễn tả một cách cụ thể tâm
trạng thực của nhân vật tôi khi ấy.
Các từ láy đã góp phần rút ngắn
khoảng cách thời gian giữa quá khứ
và hiện tại. Chuyện đã xảy ra từ bao
năm qua mà cứ nh vừa mới xảy ra
hôm qua, hôm kia.
GV chuyển ý Vậy tâm trạng của
tôi trong buổi tựu trờng đầu tiên
diễn ra nh thế nào? Chúng ta sẽ tiếp
tục tìm hiểu.

- Tâm trạng: Thay đổi
+ Con đờng quen: thấy
lạ.
+ Cảnh vật: đều thay
đổi.
+ Lòng: thay đổi lớn.
(Cảm thấy mình trang
trọng, đứng đắn).

-Nghệ thuật:
+ So sánh
+ Sử dụng nhiều động
* HS đọc thầm: Buổi mai...-> Trên từ.
ngọn núi.
-> Cử chỉ ngộ nghĩnh,

H: Kỉ niệm ngày đầu tiên đến ngây thơ, đáng yêu.
trờng của nhân vật tôi gắn với
thời gian, không gian cụ thể => Sự thay đổi trong
nào?
nhận thức bản thân.
H: Vì sao không gian và thời
gian ấy trở thành kỉ niệm trong
tâm trí tôi?
-> Vì đó là thời điểm, là nơi chốn
quen thuộc, gần gũi, gắn liền với


tuổi thơ tác giả.Và đó cũng là lần
đầu tiên đợc cắp sách đến trờng.
H: Trên con đờng cùng mẹ tới trờng, tôi đã quan sát cảnh vật
xung quanh và cảm thấy tâm
trạng mình nh thế nào?
H: Vì sao tâm trạng tôi lại có
sự thay đổi nh vậy?
-> Vì cảm giác nôn nao, bồn chồn
của ngày đầu tiên đi học đã ảnh hởng đến sự cảm nhận của nv.
GV: Dấu hiệu đổi khác trong tình
cảm và nhận thức của 1 cậu bé trong
ngày đầu tiên đến trờng: Tự thấy
mình nh đã lớn lên, con đờng hằng
ngày đi lại đã bao nhiêu lần hôm nay
bỗng trở nên là lạ, mại vật đều nh
thay đổi...Đối với 1 em bé mới chỉ
biết chơi đùa, qua sông thả diều, ra
đồng chạy nhảy với bạn...thì đi học

quả là 1 sự kiện lớn - 1 thay đổi
quan trọng đánh dấu 1 bớc ngoặt
tuôỉ thơ.
H: Tác giả đã sử dụng biện pháp
nghệ thuật nào khi miêu tả ý
nghĩ, hành động của chú bé?
H:Tác dụng của những biện pháp
nghệ thuật ấy?
H: Tất cả những cử chỉ ngộ
nghĩnh, ngây thơ, đáng yêu ấy
bắt nguồn từ nguyên nhân nào?
GV: Lần đầu tiên đến trờng học, đợc bớc vào một thế giới mới lạ, đợc tập
làm ngời lớn chứ không chỉ nô đùa,
rong chơi, thả diều nữa. Chính ý
nghĩ ấy làm cho nhân vật cảm thấy
mình ngời lớn hơn. Nhng đây là


lần đầu tiên cha quen, và thật ra,
tôi vẫn còn nhỏ lắm, cho nên tôi
vẫn thèm đợc tự nhiên, nhí nhảnh nh
các học trò đi trớc... Đó là tâm trạng,
là cảm giác đợc diễn tả một cách rất
tự nhiên.
3. Hot ng luyn tp.
? c on th, b th núi v hc trũ, tỡnh bn, mỏi trng?
? Nờu cm xỳc, suy ngh ca em v on th, bi th ú?
4. Hot ng vn dng.
? Em hóy k mt k nim p v bui tu trng u tiờn ca bn thõn?
5. Hot ng tỡm tũi, m rng.

* Su tm nhng bi vn, bi th hay vit v mỏi trng, thy cụ, bn bố.
* Hc li bi c, k túm tt li vn bn.
* Son tip phn cũn li ca vn bn Tụi i hc ( Tõm trng ca nhõn vt tụi
theo nhng dũng hi tng v bui tu trng u tiờn)
IV/ rút kinh nghiệm:
................................................................................
................................................................................
.................................................................................
************************************************
Ngày soạn:
Ngày giảng:

Bài 1 Tiết 2

Văn bản: Tôi

đi học

(tiếp)
(Thanh Tịnh)
I MC CN T
Cm nhn c tõm trng, cm giỏc ca nhõn vt tụi trong bui tu trng
u tiờn trong mt on trớch truyn cú s dng kt hp cỏc yu t miờu t v biu
cm.
II TRNG TM KIN THC, K NNG
1. Kin thc
- Ct truyn, nhõn vt, s kin trong on trớch Tụi i hc.


- Nghệ thuật miêu tả tâm lý trẻ nhở ở tuổi đến trường trong một văn bản tự

sự qua ngòi bút Thanh Tịnh.
2. Kỹ năng:
- Đọc – hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm.
- Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của
bản thân.
3 . Thái độ: -GD tình yêu gia đình,yêu trường lớp,quý
trọng thầy cô.
II/ Chn bÞ:
1. Gi¸o viªn:
§äc kÜ vµ c¶m nhËn néi dung v¨n b¶n
Tham kh¶o tµi liƯu.
2. Häc sinh:
Tr¶ lêi c©u hái vµo vë so¹n.
III/ C¸c ho¹t ®éng d¹y – häc:
1.Hoạt động khởi động
1. ¤n ®Þnh líp
2. KiĨm tra bµi cò:
Nh÷ng kØ niƯm cđa nh©n vËt “t«i” vµo ngµy ®Çu ®Õn trêng
®ỵc kh¬i ngn tõ thêi ®iĨm nµo? T©m tr¹ng cđa nh©n vËt “t«i”
khi ®ã?
3. Bµi míi:
Giíi thiƯu bµi
Mïa thu – mïa khai trêng ®· tíi nh gỵi nhí, gỵi th¬ng, nh kh¬i
ngn kØ niƯm khiÕn cho ai trong chóng ta còng thÊy xóc ®éng
båi håi. Vµ nh©n vËt “t«i” trong v¨n b¶n “T«i ®i häc” còng kh«ng
ngo¹i lƯ. Thiªn nhiªn thay ®ỉi, c¶m nhËn cđa “t«i” còng thay
®ỉi khi trªn ®êng ®Õn trêng bi ®Çu tiªn.VËy t©m tr¹ng cđa
“t«i” khi tíi trêng, khi nghe «ng ®èc gäi tªn, khi rêi xa vßng tay
mĐ ®Ĩ ®ãn nhËn tiÕt häc ®Çu tiªn cã g× ®Ỉc biƯt? Chóng ta sÏ
tiÕp tơc t×m hiĨu.

2.Hoạt động hình thành kiến thức mới
Ho¹t ®éng cđa GV vµ
Néi dung
HS
II/
T×m
hiĨu
v¨n
b¶n(tiÕp)
GV kh¸i qu¸t l¹i néi dung tiÕt 1.
1. Kh¬i ngn kØ
niƯm
2. T©m tr¹ng cđa “t«i”


trong buổi tựu trờng
* Gọi HS đọc: Trớc sân trờng...-> đầu tiên
các lớp.
a) Khi trên đờng tới trH: Cảnh trớc sân trờng làng Mĩ ờng
Lí lu lại trong tâm trí tác giả có b) Khi tới trờng
gì nổi bật?
- Sân trờng:
+ Dày đặc cả ngời
H: Cảnh tợng ấy gợi không khí gì
+ Ai cũng ăn mặc tơm
trong lòng ngời đọc?
tất
GV: Đi hết con đờng làng, cậu học
trò nhỏ tới sân trờng. Nhìn cảnh
sân trờng dày đặc cả ngời, ngời

nào quần áo cũng sạch sẽ, gơng mặt
cũng vui tơi sáng sủa -> Phản ánh
không khí đặc biệt của ngày hội
khai trờng thờng gặp ở nớc ta.
Không khí đó vừa thể hiện tinh
thần hiếu học của nhân dân ta,
vừa bộc lộ tình cảm sâu nặng của
tác giả đối với mái trờng tuổi thơ.
H: Trên đờng tới trờng, tôi rất
háo hức, hăm hở. Nhng khi tới trờng, nghe trống thúc thì tâm
trạng của tôi lại thay đổi nh
thế nào?
GV: Cảnh sân trờng thì vẫn thế,
song có lẽ ngôi trờng đã khác đi
trong sự nhìn nhận của tôi lúc này.
Nhà văn đã dùng những hình ảnh,
những chi tiết cụ thể để biểu hiện
những cung bậc tâm trạng cậu
bé.đầu tiên là thấy mình nhỏ bé
làm sao -> đâm ra lo sợ vẩn vơ ->
hoà với tiếng trống trờng còn có cả
nhịp tim của các cậu cũng vang
vang...
H: Trong đoạn văn này, tác giả đã

-> Không khí tng bừng của
ngày hội khai trờng.

- Tâm trạng:
+ Lo sợ vẩn vơ

+ Ngập ngừng, e sợ
+ Thèm vụng, ớc ao thầm
+ Chơ vơ, vụng về, lúng
túng.

- NT: So sánh
+ trờng: đình làng.
+ họ: những chú chim


sử dụng biện pháp nghệ thuật tu
từ nào?
GV: Tác giả so sánh lớp học với đình
làng nơi thờ cúng, tế lễ, nơi
thiêng liêng cất giữ những điều bí
ẩn -> Phép so sánh này diễn tả xúc
cảm trang nghiêm của tác giả về mái
trờng, đề cao tri thức con ngời trong
trờng học. Ngoài ra, tác giả còn so
sánh các em học sinh mới nh những
con chim non đứng bên bờ tổ, nhìn
quãng trời rộng muốn bay nhng còn
ngập ngừng, e sợ -> phép so sánh
này làm hình ảnh & tâm trạng các
em thêm sinh động, nó đề cao sức
hấp dẫn của nhà trờng & thể hiện
khát vọng của tác giả đối với trờng
học.
GV chuyển ý: ở phần trên ta thấy
đợc sự tinh tế trong cách miêu tả

tâm lý trẻ của tg, vậy sự tinh tế đó
còn đơc thể hiện nh thế nào nữa ở
nhân vật tôi khi nghe gọi tên vào lớp
chúng ta tìm hiểu phần tiếp theo.
* HS đọc thầm: Ông đốc...-> Chút
nào hết.
H: Hình ảnh ông đốc đợc tác giả
nhớ lại qua những chi tiết nào?
+ Nói: các em phải gắng học...
+ Nhìn chúng tôi với cặp mắt
hiền từ, c động.
+ Tơi cời nhẫn nại chờ.
H: Tâm trạng của tôi khi nghe
ông đốc đọc bản danh sách học
sinh mới?
H: Em có nhận xét gì về tâm
trạng của tôi lúc này?

non.
-> Miêu tả sinh động hình
ảnh và tâm trạng của các
em nhỏ lần đầu đến trờng.

c) Khi nghe gọi tên vào
lớp.

- Tim: ngừng đập
- Giật mình lúng túng
- Oà khóc.
-> Vừa lo sợ, vừa sung sớng.

GV: Khi nghe ông đốc đọc danh
sách học sinh mới, tôi càng lúng
túng hơn. Nghe gọi đến tên thì
giật mình và cảm thấy sợ khi phải
xa bàn tay dịu dàng của mẹ. Những
tiếng khóc nức nở nh phản ứng dây
chuyền -> Chú bé cảm thấy mình
nh bớc vào một thế giới khác và cách
xa mẹ hơn bao giờ hết. Vừa ngỡ
ngàng mà vừa tự tin, tôi bớc vào
lớp. Và có lẽ tôi cũng rất sung sớng
vì mình bắt đầu trởng thành, bắt
đầu tồn tại độc lập và hoà nhập
vào xã hội.
Gv chuyển ý: Khi đã rời xa mẹ,
cùng các bạn bớc vào trong lớp theo lời
giục của ông đốc và sự đón chào
của thầy giáo trẻ, tôi bớc vào lớp với
một tâm trạng mới.
H: Những cảm giác mà tôi
nhận đợc khi bớc vào lớp học là
gì?

d) Khi ngồi trong lớp
đón nhận tiết học đầu
tiên.
- Trong lớp:
+ Có mùi hơng lạ

+ Cái gì cũng lạ và hay
+ Nhận bàn ghế là vật
riêng
+ Thấy quyến luyến với
bạn mới.
- Ngoài cửa sổ: Chim
liệng, hót, bay...kỉ niệm lại
ùa về.
-> Cảm giác trong sáng,
chân thực, đan xen giữa
lạ và quen.

H: Trớc những cảm giác mới đó,
tôi đã quan sát và suy nghĩ => Yêu thiên nhiên, yêu
nh thế nào khi nhìn ra ngoài những kỉ niệm tuổi thơ
cửa sổ?
nhng yêu cả sự học hành
để trởng thành.
H: Em có nhận xét gì về những
cảm giác và suy nghĩ của em
bé?
H: Qua đây em thấy cậu học trò
nhỏ là ngời nh thế nào?
GV: Câu chuyện kết thúc một cách
rất tự nhiên, bất ngờ. Dòng chữ Tôi


đi học- tên của bài học đầu tiên
cũng chính là nhan đề của tác
phẩm.

H: Theo em tác giả đặt tên tác
phẩm trùng với tên của bài học
đầu tiên có ý nghĩa gì?
-> Đợc mẹ dắt tay dến trờng, đợc trở
thành cậu học trò nhỏ chính là bài
học đầu tiên trong đời của nhân
vật tôi. Tôi đi học vừa là tên văn
bản, vừa là tên của bài học đầu tiên
vì: Đi học chính là mở ra một thế
giới mới, một bầu trời mới, một
khoảng không gian và thời gian mới,
một tâm trạng, một tình cảm mới
trong cuộc đời đứa trẻ.
Dẫn dắt, đón chào các em vào
cái thế giới ấy chính là những ngời
mẹ, những thầy cô giáo. Vậy đấy,
tác phẩm Tôi đi học đã giúp chúng
ta thấm thía rằng: trong cuộc đời
mỗi con ngời, kỉ niệm trong sáng
tuổi học trò, nhất là buổi tựu trờng
đầu tiên, thờng sẽ đợc ghi nhớ mãi.
H: Theo em, nét đặc sắc về
nghệ thuật của truyện là gì?
H: Theo em, sức cuốn hút của
truyện đợc tạo nên từ đâu?
GV gọi HS đọc ghi nhớ.
H: khái quát nội dung bài học ?

III. Tổng kết
1. Nghệ thuật

- Bố cục độc đáo.
- Hình ảnh thiên nhiên giàu
sức gợi.
- Ngôn ngữ, hình ảnh so
sánh giàu sức gợi, mang ý
nghĩa tợng trng.
- Kết hợp hài hoà giữa kể,
tả và bộc lộ cảm xúc.
2. Nội dung:
Buổi tựu trờng đầu tiên sẽ
mẫi mãi
không bao giờ
quên trong tâm trí t/g mỗi chúng ta.
* Ghi nhớ:(SGK 9)
IV.Luyện tập:


3.Hot ng luyn tp
H: Phát biểu cảm nghĩ của em
về dòng cảm xúc của nhân vật
tôi trong văn bản?
- HS chuẩn bị trong 5 phút.
- Gọi HS đứng tại chỗ trình bày.
- GV nhận xét.
4.Hot ng vn dng
? Vit mt on vn núi v cm xỳc ca em trong bui tu trng u tiờn ca
mỡnh?
5. Hot ng tỡm tũi, m rng.
* Su tm nhng bi vn, bi th hay vit v mỏi trng, thy cụ, bn bố.
* Hc li bi c, k túm tt li vn bn.

- Hóy phõn tớch tõm trng ca nhõn vt tụi trong vn bn Tụi i hc
- Hc li bi c. Lm bi tp phn luyn tp.
* Son trc bi : Cp khỏi quỏt ca ngha t ng.
- c trc vớ d, tỡm hiu ngha ca t ng.
IV/ rút kinh nghiệm:
.............................................................................
.............................................................................
.............................................................................
.............................................................................
*************************************************************
Ngày soạn:

Bài 1 Tiết 3

Cấp độ khái quát của nghĩa từ
ngữ
I MC CN T
Cm nhn c tõm trng, cm giỏc ca nhõn vt tụi trong bui tu trng
u tiờn trong mt on trớch truyn cú s dng kt hp cỏc yu t miờu t v biu
cm.
II TRNG TM KIN THC, K NNG


1. Kin thc
- Ct truyn, nhõn vt, s kin trong on trớch Tụi i hc.
- Ngh thut miờu t tõm lý tr nh tui n trng trong mt vn bn t
s qua ngũi bỳt Thanh Tnh.
2. K nng:
- c hiu on trớch t s cú yu t miờu t v biu cm.
- Trỡnh by nhng suy ngh, tỡnh cm v mt s vic trong cuc sng ca

bn thõn.
III/ Chuẩn bị:
1.Giáo viên: Tìm một số ví dụ minh hoạ
Bảng phụ, bảng hoạt động nhóm.
2. Học sinh: Đọc trớc ví dụ, trả lời câu hỏi vào vở soạn.
IV/ Các hoạt động dạy học:
1.Hot ng khi ng
1. Ôn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ: Sự chuẩn bị của HS.
3. Bài mới: Giới thiệu bài:
H: ở lớp 7 các em đã đợc học về từ đồng nghĩa và từ trái nghĩa.
Em nào có thể lấy một số ví dụ về từ đồng nghĩa và từ trái
nghĩa?
-> VD: +Từ đồng nghĩa: Nhà thơng Bệnh viện
Máy bay Phi cơ.
+Từ trái nghĩa: Sống Chết
Nóng Lạnh.
H: Em có nhận xét gì về mối quan hệ ngữ nghĩa giữa các từ
ngữ trong 2 nhóm trên?
-> + Các từ đồng nghĩa trong nhóm có thể thay thế cho nhau
trong 1 câu văn cụ thể.
-> + Các từ trái nghĩa trong nhóm có thể loại trừ nhau khi lựa
chọn để đặt câu.
GV: Nhận xét của các em là đúng. Nếu xét về nghĩa của từ
ngữ, thì không những có những trờng hợp thay thế hay loại trừ
nhau, mà còn có cả những trờng hợp bao hàm nhau nữa. Hôm
nay cô và các em sẽ tìm hiểu những trờng hợp đó.
2.Hot ng hỡnh thnh kin thc mi
Hoạt động của GV và

Nội dung

HS
I/ Từ ngữ nghĩa rộng và từ


ngữ nghĩa hẹp.
- GV treo bảng phụ có ghi ví
1. Ví dụ:
dụ.
- Gọi HS đọc
Động
vật
Thú

H: Nghĩa của từ động vật
rộng hơn hay hẹp hơn
nghĩa của các từ: thú, chim,
cá? Vì sao?

Voi,
rô,
Hơu...
Cá thu...

Chim
Tu hú,

Cá
Cá

Sáo...

2.Nhận xét:

- Nghĩa của từ động vật rộng
hơn nghĩa của thú, chim, cá.
H: Nghĩa của từ thú rộng -> Vì: Phạm vi nghĩa của từ
hơn hay hẹp hơn nghĩa của động vật đã bao hàm nghĩa
các từ: voi, hơu?
của 3 từ: thú, chim, cá.
H: Nghĩa của từ chim - Nghĩa của từ thú rộng hơn
rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của từ: voi, hơu.
nghĩa của các từ: tu hú,
sáo?
- Nghĩa của từ chim rộng hơn
nghĩa của từ: tu hú, sáo.
H: Nghĩa của từ cá rộng
hơn hay hẹp hơn nghĩa của - Nghĩa của từ cá rộng hơn
các từ: cá rô, cá thu?
nghĩa của từ: cá rô, cá thu.
H: Vì sao em biết đợc
nghĩa của các từ: thú,
chim,
cá
rộng
hơn
nghĩa của các từ: voi, hơu, - Nghĩa của các từ: thú, chim,
tu hú, sáo, cá rô, cá thu?
cá:
-> Lí do: nh từ động vật

+Rộng hơn các từ: voi, hơu,
H: Nghĩa của các từ: thú, tu hú, sáo, cá rô,cá thu...
chim,
cá
rộng
hơn
+Hẹp hơn từ: động vật.


nghĩa của các từ: voi, hơu,
tu hú, sáo, cá rô, cá thu nhng
đồng thời lại hẹp hơn
nghĩa của từ nào?
GV đa ra ví dụ 2:
Đồ vật
Tủ

Quạt

ấm

Tủ đứng,
Quạt trần,
ấm nhôm,
Tủ bạt...
Quạt bàn...
ấm sứ...
- Gọi HS phân tích cấp độ khái
quát nghĩa.
H: Qua phân tích các ví dụ,

em thấy một từ ngữ đợc coi
là có nghĩa rộng khi nào?
-> Một từ ngữ đợc coi là có
nghĩa rộng khi: phạm vi nghĩa
của từ ngữ đó bao hàm phạm
vi nghĩa của một số từ ngữ
khác.
H: Khi nào một từ ngữ đợc
coi là có nghĩa hẹp?
-> Một từ ngữ đợc coi là có
nghĩa hẹp khi: phạm vi nghĩa
của từ ngữ đó đợc bao hàm
trong phạm vi nghĩa của một từ * Ghi nhớ:(SGK 10).
ngữ khác.
H: Một từ ngữ có thể đợc coi
là vừa có nghĩa rộng, vừa
II/ Luyện tập
có nghĩa hẹp đợc không?
1. Bài tập 1:
-> Có. Vì một từ ngữ có thể
a)
rộng hơn so với nghĩa của từ
Y phục
này, nhng lại hẹp hơn so với


nghĩa của từ khác.
- Gọi HS đọc ghi nhớ.
- GV khái quát lại nội dung ghi
nhớ.

3.Hot ng luyn tp

Quần

áo

Quần cộc

áo sơ

mi,
Quần dài...
- Gọi HS đọc yêu cầu BT1
phông...
- GV hớng dẫn HS cách làm.
- Gọi 2 HS lên bảng trình bày
b)
kết quả.
Vũ khí
Súng

áo

Bom

Súng trờng,
càng,

Bom ba
Súng

ngắn...

Bom bi...
2. Bài tập 2:
a) Chất đốt
b) Nghệ thuật
c) Thức ăn
d) Nhìn
e) Đánh

- Gọi HS đọc yêu cầu BT2
- GV chia HS thánh 5 nhóm,
giao nhiệm vụ.
- Hết thời gian 5 phút, các
3. Bài tập 3:
nhóm nộp kết quả.
- Gọi HS nhận xét.
a)Từ xe cộ bao hàm nghĩa
- GV khẳng định kết quả của các từ: xe đạp, xe máy, xe
đúng.
hơi...
b) Từ kim loại bao hàm
nghĩa của các từ: sắt, đồng,
nhôm...
- Gọi HS đọc yêu cầu BT3
c) Từ hoa quả bao hàm
- GV hớng dẫn cách làm
nghĩa của các từ: chanh, cam,
- HS làm việc cá nhân, nêu kết ổi, nhãn...

quả.
d) Từ họ hàng bao hàm


- GV nhận xét, chữa bài.

nghĩa của các từ: họ nội, họ
ngoại,...
e) Từ mang bao hàm nghĩa
của các từ: xách, khiêng, gánh...
4. Bài tập 4:

- Gọi HS đọc yêu cầu và nội
dung BT4
- GV hớng dẫn cách xác định.

a) Thuốc lào
b) Thủ quỹ
c) Bút điện
d) Hoa tai

(Giao cho HS làm BT5 ở nhà
nếu hết thời gian).
4. Hot ng vn dng.
Lp danh sỏch 10 n 30 t v cỏc t ng ch dựnghc tp, cõy ci, t ch
ngi v cho bit t ng no cú cú ngha rng, t ng cú ngha hp, t ng va cú
ngha rng va cú ngha hp.
5. Hot ng tỡm tũi, m rng:
* Su tm on th núi v mỏi trng, cho bit t ng no cú ngha rng, t ng
no cú ngha hp.

* Hc li bi c. Lm hon chnh bi tp 5 SGK.
* Chun b bi: Tớnh thng nht v ch ca vn bn
+ c vớ d sgk v tỡm hiu ch ca vn bn.
+ Tỡm hiu tớnh thng nht v ch ca vn bn.
IV/ rút kinh nghiệm:
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
*****************************************************************
Ngày soạn:

Bài 1 Tiết 4


Tính thống nhất về
chủ đề
của văn bản
I MC CN T
- Thy c tớnh thng nht v ch ca vn bn v xỏc nh c ch
ca vn bn c th.
- Bit vit mt vn bn bo m tớnh thng nht v ch .
II TRNG TM KIN THC, K NNG
1. Kin thc
- Ch vn bn.
- Nhng th hin ca ch trong vn bn.
2. K nng:
- c hiu v cú kh nng bao quỏt ton b vn bn.
- Trỡnh by mt vn bn (núi, vit) thng nht v ch .
III/ Chuẩn bị:
1. Giáo viên:

Nghiên cứu nội dung bài
Tham khảo tài liệu
2. Học sinh:
Đọc các ví dụ
Trả lời câu hỏi vào vở soạn.
IV/ Các hoạt động Dạy Học:
1.Hot ng khi ng
1. ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ:
H: Em hãy cho biết những cấp độ khái quát của nghĩa từ
ngữ? Cho ví dụ?
3. bài mới:
Giới thiệu bài:
ở lớp 6 các em đã đợc học thế nào là câu chủ đề và doạn văn
chứa câu chủ đề. Chủ đề là nội dung chính thể hiện t tởng cơ
bản của một văn bản. Vậy chủ đề của một văn bản cần phải đáp
ứng đợc những yêu cầu gì? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu qua bài
học hôm nay.
2.Hot ng hỡnh thnh kin thc mi


Hoạt động của GV và

Nội dung

HS
I/ Chủ đề của văn bản
1. Ví dụ:
- Gọi từ 3 đến 5 HS đọc nối Đọc lại văn bản Tôi đi học của
tiếp

Thanh Tịnh.
2. Nhận xét:
H: Tác giả nhớ lại những kỉ - Kỉ niệm sâu sắc:
niệm sâu sắc nào trong thời
+ Cuối thu
thơ ấu của mình?
+ Cùng mẹ tới trờng
+ Cảm giác bỡ ngỡ, lạ lùng nơi
trờng mới...
H: Văn bản miêu tả những sự
việc đang xảy ra hay đã xảy - ấn tợng: Về thời gian, không
ra?
gian, con đờng, ngôi trờng, lớp
-> Những sự việc đã xảy ra( Hồi học, bạn bè, bài học đầu tiên...
tởng lại)
H: Sự hồi tởng ấy gợi lên
những ấn tợng gì trong lòng
tác giả?
-> Đó chính là những kỉ niệm,
những ấn tợng sâu sắc tuổi
thơ.
GV: Những vấn đề, những sự
việc đợc tác giả đề cập đến
đều xoay quanh nhân vật tôi
-> Làm nổi bật tâm trạng của
nhân vật tôi về những kỉ
niệm của buổi tựu trờng.
H: Qua tiết đọc hiểu văn
bản Tôi đi học và quá
trình trả lời các câu hỏi ở bài

này, em hãy cho biết chủ đề
của văn bản này?

-> Chủ đề của Tôi đi học:
cảm xúc của tôi về một kỉ
niệm sâu sắc. Đó là lần đến
trờng đầu tiên .
=> Chủ đề: Là đối tợng và
vấn đề chính mà văn bản
biểu đạt.
II/ Tính thống nhất về chủ
đề của văn bản.


H: Vậy em hiểu thế nào là
chủ đề của một văn bản?
GV giảng giải, củng cố cho HS.
H: Căn cứ vào đâu mà em
biết văn bản Tôi đi học nói
lên những kỉ niệm của tác
giả về buổi tựu trờng đầu
tiên?
-> Căn cứ vào:
- Nhan đề: Tôi đi học: Có ý
nghĩa tờng minh, cho ta hiểu
ngay nội dung của văn bản là nói
về chuyện đi học.
- Các từ ngữ: Cuối thu, buổi
tựu trờng, sân trờng, lớp học,
thầy giáo...

- Các câu:
+ cảnh vật chung quanh tôi
đều thay đổi....hôm nay tôi đi
học.
+ Một thầy trẻ tuổi....đón
chúng tôi trớc cửa lớp.
+ Tôi vòng tay lên bàn...bài
viết tập: tôi đi học.
H: Theo em, nhan đề và các
từ ngữ, các câu văn tiêu biểu
trên có cùng thể hiện chủ đề
Tôi đi học không? Có từ,
câu nào lạc đề không?
GV: Khi tất cả các từ ngữ then
chốt, các câu văn tiêu biểu và cả
nhan đề đều tập trung làm rõ
chủ đề thì ta nói rằng văn bản
đẫ đạt đợc tính thống nhất về
chủ đề.
H: Văn bản Tôi đi học tập
trung hồi tởng lại tâm trạng

- Nhan đề
- Các từ ngữ
- Các câu
-> Đều biểu đạt chủ đề đã
xác định, không xa rời, không
lạc đề.

hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của
nhân vật tôi trong buổi
tựu trờng đầu tiên. Hãy tìm
những từ ngữ chứng tỏ tâm
trạng đó in sâu trong lòng
nhân vật tôi suốt đời?
- Náo nức
- Mơn man
- Tng bừng rộn rã...
H: Tìm những từ ngữ, những
chi tiết nêu bật cảm giác mới
lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhân vật
tôi khi cùng mẹ đến trờng,
cùng bạn đi vào lớp?
- Trên đờng đi:
+ Con đờng quen: đổi khác
+ Cảnh vật: đều thay đổi.
- Trên sân trờng:
+ Trờng cao ráo, sạch sẽ
+ Xinh xắn, oai nghiêm...
- Khi xếp hàng vào lớp:
+ Tim ngừng đập, oà khóc.
+ Ríu cả chân lại.
- Trong lớp học:
- Xác định chủ đề của văn
+ Thấy xa mẹ, nhớ nhà.
bản qua:
+ Xa rời tuổi thơ rong chơi, b+ Nhan đề
ớc vào một thế giới mới.
+ Các đề mục

H: Các từ ngữ trên đều thể
+ Quan hệ giữa các phần
hiện và làm rõ nội dung gì?
+ Các từ ngữ then chốt.
-> Tâm trạng và cảm giác của
nhân vật tôi.
H: Các từ ngữ đó có mối quan
hệ với nội dung của văn bản
nh thế nào?
-> Có mối quan hệ chặt chẽ, làm
rõ nội dung của văn bản.
* Ghi nhớ: (SGK 12)
H: Nội dung đó có đợc thể
hiện rõ ở nhan đề của văn
bản không?


-> Có.
H: Để hiểu một văn bản hoặc
để tạo lập một văn bản ta
cần phải xác định vấn đề
gì?
-> Cần xác định đợc chủ đề
của văn bản.
H: Chủ đề của văn bản đợc
thể hiện ở đâu?
H: Qua kết quả phân tích 2
vấn đề trên, em hãy cho biết:
Thế nào là chủ đề của văn
bản? Tính thống nhất về chủ

đề của văn bản đợc thể hiện
ở những phơng diện nào?
- HS trả lời.
- GV củng cố lại, đa ra ghi nhớ.
- Gọi HS đọc ghi nhớ, dặn học
thuộc.
3.Hot ng luyn tp

III/ Luyện tập:
1. Bài tập 1:
a)
- Đối tợng: Rừng cọ
- Vấn đề: Cây cọ, rừng cọ đối
với cuộc sống con ngời.
- Thứ tự các đoạn:
+ Giới thiệu rừng cọ
+ Tác dụng của cây cọ
+ Tình cảm gắn bó với cây
cọ.
-> Thứ tự không thay đổi đợc.
Vì các ý lớn của phần thân bài
đợc sắp xếp hợp lí, đi từ khái
quát đến cụ thể và làm nổi
bật đợc chủ đề của văn bản.

- Gọi HS đọc văn bản Rừng cọ b)
quê tôi
Chủ đề: Sự gắn bó và tình
- GV nêu yêu cầu, cho HS chuẩn cảm yêu thơng của ngời dân
bị 5 phút.

Sông Thao với rừng cọ quê
mình.
H: Hãy cho biết văn bản trên
viết về đối tợng nào? Và về c) - Miêu tả rừng cọ:
vấn đề gì?
+ Rừng cọ trập trùng
+ Thân cây thẳng
+ Búp nh thanh kiếm
H: Các đoạn văn đã trình bày
+ Lá trông xa nh một rừng
đối tợng và vấn đề theo một tay.
thứ tự nào?
- Cuộc sống của ngời dân:
+ Nhà ở dới rừng cọ
+ Trờng học, đờng đi học dới
rừng cọ.
H: Theo em, có thể thay đổi
+ Đồ vật đợc làm từ cọ
trật tự sắp xếp này đợc
+ Thức ăn từ trái cọ.


không? Vì sao?
d)
- Từ ngữ: Rừng cọ, thân cọ,
búp, cây non, lá cọ, tàu lá,
cây cọ...
- Câu:
H: Nêu chủ đề của văn bản
+

Dù ai đi ngợc về
trên?
xuôi
Cơm nắm lá cọ là ngời
Sông Thao.
+ Ngời Sông Thao đi đâu
H: Chủ đề của văn bản đợc cũng vẫn nhớ về rừng cọ quê
thể hiện trong toàn văn bản, mình
từ việc miêu tả rừng cọ đến
cuộc sống của ngời dân. Hãy
chứng minh điều đó?
2.Bài tập 2:
ý làm cho bài viết bị lạc đề: b
và d

H: Tìm các từ ngữ, các câu
tiêu biểu thể hiện chủ đề
của văn bản?
GV: Văn bản Rừng cọ quê tôi
đã đảm bảo tính thống nhất về
chủ đề của văn bản. Tính thống
nhất đó thể hiện ở: nhan đề,
đề mục các phần chính, quan
hệ giữa các phần và các từ, các
câu tiêu biểu.
- Gọi HS đọc yêu cầu và nội
dung BT2