SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM XUNG QUANH MG

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP GIÚP TRẺ HỌC TỐT LĨNH
VỰC PHÁT TRIỂN NHẬN THỨC QUA HOẠT ĐỘNG
MÔI TRƯỜNG XUNG QUANH
PHẦN 1: MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Những nghiên cứu về đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi trẻ mầm non cho
thấy: Tâm hồn trẻ rất ngây thơ và trong sáng, trẻ “Chơi mà học và học bằng
chơi” thế giới xung quanh qua “lăng kính chủ quan” của trẻ, tất cả đều mới lạ
“với biết bao điều kỳ diệu!” và “Vì sao lại thế?” hay “Vì sao thế nhỉ?”…luôn là
những câu hỏi thắc mắc, là những điều trẻ luôn khao khát muốn biết, muốn tìm
hiểu và khám phá!...
Có lẽ ngay từ lúc cất tiếng khóc chào đời cho tới khi biết cầm nắm các
vật trên tay, hay khi trẻ biết bước những bước đi chập chững đầu tiên của cuộc
đời, trẻ đã muốn tìm hiểu và khám phá về thế giới xung quanh?
Quả thực! Hoạt động khám phá khoa học về môi trường xung quanh có tầm
quan trọng đặc biệt đối với sự phát triển tâm lý của trẻ lứa tuổi mầm non nói
chung và độ tuổi mẫu giáo 5-6 tuổi nói riêng. Vì vậy cho trẻ khám phá khoa
học về môi trường xung quanh chính là tạo điều kiện, cơ hội và tổ chức các hoạt
động để trẻ tích cực tìm tòi phát hiện về các hiện tượng sự vật xung quanh. Đây
thực chất là quá trình tạo ra môi trường hoạt động, tạo ra các tình huống và tổ
chức các hoạt động cho trẻ tiếp xúc, trải nghiệm với các sự vật hiện tượng của
môi trường xung quanh, qua đó trẻ hiểu biết về đặc điểm, tính chất, các mối
quan hệ, sự thay đổi và phát triển của chúng giúp trẻ học được các kỹ năng quan
sát, phân nhóm, phân loại, đo lường, phán đoán và giải quyêt vấn đề, chuyển tải
ý kiến của mình và đưa ra kêt luận về các sự vât hiện tượng đã quan sát, tiếp
xúc. Hoạt động cho trẻ tiếp xúc tìm tòi, khám phá môi trường xung quanh giúp
trẻ được tiếp xúc với môi trường tự nhiên và môi trường xã hội, trẻ lĩnh hội
những kiến thức sơ đẳng, những hiểu biết, những kinh nghiệm để trẻ học cách
làm người chính vì thế khi hướng dẫn cho trẻ làm quen với bất kỳ một đối
tượng nào của môi trường xung quanh tôi luôn cho trẻ quan sát, tiếp xúc vào các
hoạt động đối tượng nhiều lần bằng nhiều giác quan ( nhìn, nghe, ngửi sờ, nếm )

Trên cơ sở đó trẻ mới hiểu biết đúng đắn về đối tượng. Cho trẻ tự nói lên những
hiểu biếi về đối tượng. Qua đó, hiểu biết của trẻ về đối tượng được củng cố và
chính xác hơn ngôn ngữ được phát triển.
Cho trẻ vận dụng những kinh nghiệm và những hiểu biết đã có về đối tượng và
các hoạt động hàng ngày ,vui chơi lao động và các hoạt động khác. Nhờ vậy, trẻ
sẽ có nhiều hiểu biết đầy đủ, sâu sắc về đối tượng đã làm quen .
Do đó cho trẻ khám phá khoa học về môi trường xung quanh sẽ phát triển ở trẻ
kỹ năng nhận thức, kỹ năng xã hội đồng thời giáo dục thái độ ứng xử và thái độ

Trang 1


khoa học , trẻ biết cách học, cách nghĩ cách hành động khám phá môi trường
xung quanh.
Trên thực tiễn hiện nay các tiết học “ Khám phá khoa học môi trường
xung quanh ” cho trẻ 5-6 tuổi còn nhiều hạn chế các tiết dạy phần lớn còn thụ
động, gập khuôn theo gợi ý hướng dẫn của chương trình nên trẻ chưa hứng thú
học tập.Vì thế, là một giáo trực tiếp giảng dạy, tôi luôn suy nghĩ, tìm tòi để tìm
ra các biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi lớp tôi học môn khám phá khoa học môi
trường xung quanh đạt kết quả cao.
2.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích của sáng kiến này là giúp cho trẻ tiếp thu và học tốt khi làm
quen với môi trường xung quanh nhằm phát triển ngôn ngữ tốt nhất
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đề tài được thực hiện tại lớp lá ở điểm Nước Mặn 1 Trường mẫu giáo
Long Phú năm học 2018-2019
4. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu khảo sát trẻ
Thực hành trên trẻ
5. Tính mới của đề tài

Có nhiều hình thức mới lạ thu hút trẻ vào các hoạt động một cách tích
cực thông qua tranh ảnh, hình ảnh trên máy
Trẻ được tham gia vào các hoạt động thông qua các phương pháp
PHẦN 2: NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
Sự phát triển ngôn ngữ của trẻ là một quá trình từ thấp đến cao với các
giai đoạn mang những đặc trưng khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi của trẻ
Trẻ 5 - 6 tuổi sự phát triển ngôn ngữ mạch lạc chịu ảnh hưởng lớn của việc
tích cực hóa vốn từ, ngôn ngữ của trẻ đã trở nên được mở rộng hơn, có trật tự
hơn, mặc dù cấu trúc còn chưa hoàn thiện. Khả năng nói trình bày ý nghĩa,hiểu
ngôn ngữ hoàn cảnh của trẻ cũng đã bắt đầu phát triển.
Bằng khả năng quan sát khám phá mở ra cho trẻ cuộc sống với xã hội và
thiên nhiên, các mối quan hệ qua lại của con người. Những hình tượng đó giúp
trẻ nhận thức được tính rõ ràng, chính xác của từ ngữ trong thế giới xung quanh
Với nhiệm vụ khơi dậy ở trẻ tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống xung
quanh, yêu ông bà, cha, mẹ...đối với trẻ biết dùng từ ngữ để diễn đạt sự hiểu
biết của mình thông qua cách gợi hỏi của trẻ và gợi ý trả lời của cô, cao hơn
Trang 2


nữa là biết dùng ngôn ngữ của mình để kể về những sự vật trẻ đã nhìn thấy và
được khám phá và trải nghiệm. Đây là một nhiệm vụ rất phức tạp, yêu cầu khi
trẻ nói trẻ phải biết diễn đạt nói rõ ràng, mạch lạc có lôgic được thể hiện trong
hình nói tương ứng (lời nói kết hợp với sử dụng đồ dùng trực quan)
Yêu cầu này đòi hỏi trẻ phải có vốn từ phong phú,các kỉ năng tổng hợp, kỉ
năng truyền đạt ý nghĩ của mình một cách chính xác, tập trung chú ý và nói biểu
cảm. Những kỉ năng này trẻ lĩnh hội được trong quá trình nhận thức có hệ thống
bằng con đường luyện tập thường xuyên hàng ngày.Từ những cơ sở trên tôi đã
đi sâu nghiên cứu đề tài"Phát triển nhận thức cho trẻ 5-6 tuổi thông qua hoạt
động khám phá môi trường xung quanh"nhằm đáp ứng nhu cầu nhận thức của

trẻ mầm non hiện nay.
2. Cơ sở thực tiễn
Bản thân tôi là một giáo viên được nhà trường phân công công tác giảng
dạy trẻ 5-6 tuổi. Qua những năm trực tiếp giảng dạy, tôi nhận thấy dạy trẻ biết
diễn đát ý nghĩ của mình về thế giới xung quanh không phải là việc dễ làm, nó
đòi hỏi người giáo viên phải kiên trì chịu khó, biết vận dụng những linh hoạt
sáng tạo trong quá trình lên lớp để trẻ lĩnh hội đầy đủ kiến thức của bộ môn, để
từ đó trẻ có sự tập trung chú ý và thực sự có hứng thú, có kỷ luật trong học tập.
Trong quá trình trực tiếp giảng dạy, tôi thấy trẻ chưa hứng thú tham gia
hoạt động nhiều trẻ chưa có thích thú khi nghe cô trò chuyện gợi hỏi về gia
đình, về bản thân về thế giới xung quanh trẻ, còn nhầm lẫn giữa cái này với cái
kia,chưa hiểu rõ nội dung câu hỏi của cô. Khi nói chuyện còn nhiều trẻ chưa nói
rõ ràng chính xác, tôi thấy trẻ biết kể về thiên nhiên, về con người, về đồ
vật...về thế giới xung quanh còn thấp. Vì vậy tôi thường xuyên chú trọng tổ
chức hoạt động cho trẻ nói về gia đình, về thế giới xung quanh về cây ,cỏ, hoa,
lá, thiên nhiên... theo các chủ đề.
Khi dạy trẻ về môi trường xung quanh, giáo viên chưa biết vận dụng tích
hợp các môn học khác và chưa đầu tư sưu tầm các câu chuyện, bài thơ, ca dao,
đồng dao... ngoài chương trình.
Trang 3


Điều đó dẫn đến thực trạng:
+ Chỉ có 20% trẻ biết trả lời câu hỏi của cô do vốn từ của trẻ còn ít, ngôn
ngữ nói chưa rõ ràng mạch lạc.
+ 30% trẻ nói được câu phức
+ 20% trẻ hứng thú tham gia trả lời được câu hỏi của cô
+ 50% trẻ phát âm rõ ràng mạch lạc
Để khắc phục và giải quyết thực trạng trên tôi đã suy nghĩ và tìm ra một
số biện pháp giúp trẻ hứng thú tham gia học qua khám phá thế giới xung quanh.

3. Các giải pháp tiến hành giải quyết vấn đề
Là một giáo viên đã có thâm niên nhiều năm công tác, trực tiếp chăm sóc
và giảng dạy trẻ, nắm bắt được những hạn chế nêu trên tôi luôn trăn trở làm thế
nào để tìm ra các biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi lớp tôi học môn khám phá khoa
học môi trường xung quanh đạt kết quả cao. Để giúp trẻ khám phá khoa học đạt
kết quả, tôi nhận thấy trước hết cần phải:
Phương pháp 1: Xây dựng môi trường học tập cho trẻ
Như chúng ta đều biết: Trẻ mầm non nói chung và đặc biệt là trẻ 5-6 tuổi nói
chung, môi trường học tập có vị trí to lớn trong việc nhận thức của trẻ, vì môi
trường học tập là nơi để trẻ tiếp xúc hằng ngày, hàng giờ. Bởi vậy, tôi đã tổ chức
xây dựng môi trường có tác dụng mạnh mẽ lên trẻ, tạo cho trẻ hứng thú, thích
thú, thích tò mò, thích tìm hiểu khám phá thế giới xung quanh trẻ. Từ đó giúp
trẻ học tốt.
Thực tế lớp tôi đã được nhà trường trang bị đồ dùng đồ chơi song vẫn còn
thiếu một số đồ dùng như: các mẫu đồ chơi chưa hấp dẫn trẻ hoạt động thiên
nhiên còn nghèo số cây ít, các loại cây chưa phong phú nhất là các đồ dùng cho
trẻ làm thí nghiệm thực hành, không gian để trẻ thực hành còn chật hẹp…Trước
yêu cầu thực tế trong quá trình giảng dạy môn khám phá khoa học môi trường
tôi luôn băn khoăn trăn trở muốn giờ học đạt kết quả cao thì yêu cầu giáo viên
phải có đầy đủ đồ dùng học tập và tạo ra môi trường học tập của trẻ phải thật tốt
từ đó tôi đã đặt ra cho mình kế hoạch làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho giảng
dạy bằng các biện pháp sau:
Ngay từ đầu năm học tôi đã trang bị thêm cho lớp các thiết bị đồ dùng dạy
học như: tranh ảnh lô tô, và một số các mô hình mô phỏng để phục vụ dạy học
Tôi đã thay đổi lại môi trường học tập trong lớp tạo ra môi trường đẹp hấp dẫn trẻ
bằng cách tôi tìm hiểu yêu cầu của các chủ đề căn cứ vào cấu trúc phòng học của
lớp mình đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi 5-6 tuổi để tạo môi trường đẹp xung
quanh trẻ. Để gây ấn tượng cho trẻ tôi sưu tầm thiết kế các hình ảnh ngộ nghĩnh
đáng yêu có màu sắc đẹp, bố cục hợp lý và đặt tên thật ngộ nghĩnh phù hợp với
tâm lý của trẻ.

Trang 4


Ví dụ: Tranh chủ đề tôi trang trí ở vị trí chính để trẻ dễ nhìn thấy, nội
dung của các tranh chủ đề thường tổng hợp các hình ảnh về chủ đề như : nghề
nghiệp, thế giới động vật có động vật nuôi trong gia đình, có động sống trong
rừng, các con vật sống dưới nước…
Để gây hứng thú cho trẻ trong các hoạt động tuỳ theo từng chủ đề mà tôi
có thể chuẩn bị kiến thức và các đồ dùng nguyên vật liệu, phù hợp để trang trí
các hoạt động cho phù hợp với nội dung của hoạt động đó. Ví dụ: Giấy màu,
tranh ảnh cũ, báo, tạp chí, sáp màu, màu nước, đất nặn, vải vụn, len sợi, lá cây,
vỏ hạt… Những nguyên vật liệu này tôi sắp xếp ở hoạt động tạo hình và luôn để
ở các trạng thái mở giúp trẻ dễ lấy, dễ sử dụng khi vào hoạt động… Hay hoạt
động học tập, hoạt động thư viện tôi bố trí trên giá chủ yếu là sách vẽ về các
ngành nghề, về các con vật, cây cối, hoa, lá, quả và các loại tranh ảnh vừa tầm
với trẻ để trẻ dễ xem, với các đồ dùng dưới các dạng hột hạt, sỏi, vỏ hến … tôi
đều đựng vào các hộp và mỗi hộp đều gắn mác bằng các hình ảnh rõ ràng để trẻ
dẽ nhìn thấy và dễ lấy khi chơi, các tranh lô tô được phân loại để vào các ô giá
vừa dễ lấy vừa dễ tìm như lô tô con vật vào một ô, lô tô các loại hoa quả vào
một ô, đối với tranh đều có các ký hiêụ tương ứng để trẻ dễ nhận biết.
Để tạo cho trẻ có môi trường và không gian tiếp xúc với các sự vật hiện
tượng một cách tốt nhất tôi đã chú trọng đến việc xây dựng hoạt động thiên
nhiên cho trẻ. Cho trẻ được hoạt động chăm sóc cây, nhặt cỏ, tưới nước, làm các
thí nghiệm… Tôi đã sưu tầm các vỏ cóng xà phòng, hộp bia, hộp kem, và mua
các chậu gốm bé, để trẻ trồng các loại cây xanh, cây hoa, rau, …và lớp tôi đã
trồng được cây ngãi, cây huệ, cây trầu bà, cây lan chi, cây hồng môn, cây
trường sinh, cây tróc bạc, nha đam...Hàng ngày trẻ chăm sóc cây tưới nước, lau
lá cây…Để giúp trẻ làm các thí nghiệm tôi sưu tầm các hòn bi, hòn sỏi, các
miếng gỗ, các ống thổi, các màu nước… bằng công tác xã hội hoá giáo dục lớp
tôi đã có được hai chậu cây cảnh…

Qua hoạt động thiên nhiên này tôi thấy trẻ được trực tiếp với các sự vật
trẻ hứng thú học tập và nhận thức sâu sắc về các hiện tượng thiên nhiên
Ngoài việc trang trí xắp xếp lại lớp học những lúc rảnh rỗi tôi cùng các đồng
nghiệp còn làm đồ dùng đồ chơi từ các nguyên vật liệu sẵn có của địa phương, hay
từ các vải vụn tạo ra các con vật, quấn các loại cây… Sau một thời gian làm đồ
dùng đồ chơi đến nay lớp tôi đã có thêm nhiều các đồ dùng đồ chơi và đã phong
phú về chủng loại.
Qua việc tạo môi trường học tập cho trẻ tôi đã thu được kết quả lớp học
khang trang sắp xếp bố cục ở các hoạt động gọn gàng trẻ hứng thú tham gia
hoạt động có đồ dùng đồ chơi đưa vào sử dụng trong các tiết học đã giúp trẻ
được quan sát tri giác các đồ vật một cách trực tiếp từ đó trẻ hiểu biết nhiều ,
quan sát tốt, tìm rất nhanh các vật mẫu mà cô đưa ra, so sánh và phân loại rõ
ràng, ngôn ngữ phát triển tốt, tư duy của trẻ nhanh nhậy và chính xác hơn. Bên
cạnh việc tạo ra môi trường học tập tích cực đối với trẻ, tôi luôn quan tâm đến
việc:
Trang 5


Phương pháp 2. Tạo điều kiện cho trẻ thường xuyên được tiếp xúc
với các sự vật hiện tượng xung quanh trẻ giúp trẻ mở rộng hiểu biết kích
thích ham học ở trẻ .
Tạo điều kiện cho trẻ thường xuyên tiếp xúc với các sự vật hiện tượng
chính là cho trẻ thường xuyên hoạt động với các sự vật hiện tượng xung quanh
một cách trực tiếp như nhìn, sờ, nắn, ngửi ,nếm, nghe, chơi với chúng…Trong
quá trình hoạt động đó trẻ được bộc lộ mình vừa được hình thành và phát triển
tâm lý, khi tiếp xúc với các sự vật hiện tượng xung quanh trẻ được lĩnh hội
những kinh nghiệm xã hội của loài người chứa trong các sự vật hiện tượng, các
mối quan hệ của con người trẻ học được cách gọi tên, cách sử dụng, biết được
các đặc điểm thuộc tính, mối quan hệ của các sự vật hiện tượng rộng phát triển
mở mở rộng vốn từ của trẻ. Xuất phát từ đặc điểm trên trong quá trình giảng

dậy hàng ngày tôi luôn tạo cho trẻ các cơ hội để trẻ được tiếp xúc với các sự vật
hiện tượng một cách tốt nhất thông qua các hoạt động hàng ngày của trẻ như giờ
đón trả trẻ, giờ dạo chơi tham quan, hoạt động ngoài trời và các hoạt động khác
bằng các hình thức cho trẻ quan sát vật thật, tranh ảnh, băng hình, hoặc tham
quan trưc tiếp như trong giờ đón trẻ, trả trẻ tôi trò chuyện với trẻ về các công
viêc hàng ngày của trẻ ở nhà, những người thân trong gia đình, công việc của bố
mẹ của cô giáo, các phương tiện hàng ngày bố mẹ đưa trẻ đến lớp. hàng tháng
tôi tôi tổ chức cô trẻ cùng nhau lao động lau chùi dồ dùng đồ chơi, chăm sóc
góc thiên nhiên trẻ biết tác dụng của đất và nước đối với cây, giúp đỡ bạn khi
bạn gặp khó khăn. Qua các công việc này trẻ rất hứng thú tham gia qua đó giúp
trẻ hiểu sâu sắc về con người lao động: Đó là ai? làm gì? ở đâu? Trẻ phải có thái
độ như thế nào với người đó và sản phẩm của họ. trong hoạt động ngoài trời đây
là cơ hội trẻ được tiếp xúc với các sự vật hiện tượng và được trải nghiệm nhiều
nhất ở hoạt động này tôi luôn chuẩn bị tốt các đồ dùng cho trẻ quan sát trực tiếp
hoặc qua tranh ảnh
Ví dụ: Mặt khác, tôi luôn tận dụng các điều kiện, hoàn cảnh cụ thể diền ra
hàng ngày cho trẻ quan sát và nhận biết các hiện tượng thời tiết như “ nắng,
mưa, gió, mây” và cảnh vật xung quanh trẻ, nhận xét các dấu hiệu đặc trưng của
các mùa qua hình thức giải câu đố về các mùa hay các trò chơi “ hãy nói nhanh
hay trò chơi đúng thứ tự của các mùa” để củng cố hiểu biết của trẻ về các mùa
hoặc qua các buổi làm thí nghiệm như làm thí nghiệm về nẩy mầm của các hạt
đậu, ngô… hoặc thí nghiệm về vật nổi vật chìm dưới nước…
Ví dụ : Thí nghiệm về vật nổi vật chìm dưới nước.
- Chuẩn bị:
+ Đồ dùng: Các mẩu gỗ hình chữ nhật mỏng, dày khác nhau.
Bi sắt đường kính 3-4cm, thìa inox, sắt nam châm, một miếng xốp, giấy, chậu
đựng nước sạch
+ Đồ chơi: Thuyền giấy, lá mít trẻ đã gấp, bóng nhựa, đồ chơi nhựa.

Trang 6

-Tiến hành : Cho trẻ tự lấy đồ chơi đã chuẩn bị sẵn thả vào chậu nước , và yêu
cầu trẻ nhận xét vật nào chìm? vật nào nổi tại sao ?
Kết quả: Đồ vật nặng như bi sắt chìm rất nhanh, Bát thìa inox chìm từ từ.
Miếng gỗ có diện tích hẹp, dầy hơn chìm nhanh hơn miếng gỗ mỏng bề mặt
rộng, bóng xốp, giấy nổi trên mặt nước.
Qua thí nghiệm này giúp trẻ hiểu được những vật có tính chất kim loại
như sắt dễ chìm những vật nhẹ, mỏng, xốp khó chìm trong nước. Qua việc tạo
các điều kiện cho trẻ tiếp xúc các sự vật hiện tượng và môi trường xunh quanh
trẻ tôi thấy nhận thức của trẻ được mở rộng, khả năng quan sát, tri giác của trẻ
phát triển tốt đa số trẻ thể hiện được tính tích cực chủ động khi quan sát đối
tượng trong quá trình quan sát trẻ tỏ ra nhanh nhẹn linh hoạt và phát triển nhiều
vốn kinh nghiệm và vốn từ của trẻ trở nên phong phú hơn khả năng diễn đạt tốt
hơn
Phương pháp 3: Thay đổi các hình thức cho trẻ khám phá khoa học
MTXQ dưới nhiều hình thức khác nhau.
Với đặc điểm tâm lý “Học bằng chơi, chơi mà học”. Trẻ 5-6 tuổi tư duy của
trẻ là tư duy trực quan hành động, trẻ tri giác dưới đồ vật, sự vật qua các hình
ảnh, vật thật và nếu tổ chức cho trẻ tri giác quan sát các sự vật dưới nhiều hình
thức khác nhau thì trẻ hứng thú học tập và tiếp thu bài học tôt hơn, bằng kinh
nghiệm giảng dạy của bản thân tôi thấy nếu một tiết học đơn thuần cô chỉ cung
cấp kiến thức cô đưa tranh ra cho trẻ quan sát, đàm thoại và cung cấp kiến thức
cho trẻ thì tiết học trẻ học buồn chán, trẻ không tập trung, nhưng cũng tiết học
đó mà thay đổi hình thức dạy dưới các dạng trò chơi hay các hình thức thi đua
trẻ học tốt hơn nhất là môn khám phá khoa học thì yêu cầu cần phải chuẩn bị tốt
các điều kiện như đồ dùng dạy học và các không gian để trẻ được thực hành và
trải nghiệm nhiều. Xuất phát từ tình hình trên tôi luôn đặt ra cho mình là phải
luôn đổi mới các hình thức tổ chức và các thủ thuật khác nhau khi cho trẻ làm
quen MTXQ. Tuỳ vào mỗi yêu cầu bài dạy tôi tổ chức các dạy tiết học dưới các

hình thức khác nhau. Như với bài cho trẻ quan sát các con vật, các cây, các loại
hoa quả thì tôi có thể chuẩn bị bằng vật thật hoặc tranh ảnh và tổ chức dưới các
dạng trò chơi để trẻ vừa chơi vừa quan sát tri giác các sự vật hiện tượng một
cách tôt nhất. Hay tổ chức cho trẻ làm các thí nghiệm thì tôi chia trẻ về các
nhóm để trẻ cùng nhau làm và khi tiến hành làm thí nghiệm tôi cho trẻ dự đoán
hiện tượng gì sẽ sảy ra trước, trong và sau khi làm thí nghiệm. Như thế sẽ phát
huy được tính mò, chủ động, khả năng tích cực hoạt động và lòng ham hiểu biết
của trẻ.
Chẳng hạn: Cho trẻ làm thí nghiệm “ không khí quanh chúng ta” tổ chức dưới
dạng trò chơi.
Trò chơi bịt mũi:
Cho trẻ bịt mũi, hỏi trẻ có thở được không?
Vậy làm thế nào để thở được ?

Trang 7


Cho trẻ đứng vào chỗ cô quy định, hỏi trẻ: con có thở được không?
Cho trẻ đứng góc khác cùng với vài bạn nữa, hỏi trẻ: con có thở được không?
Cho trẻ đứng tự do trong lớp, hỏi trẻ:con có thở được không?
Lúc này tôi mới đặt vấn đề: chúng ta thở được là nhờ là nhờ có không khí, vậy
không khí có ở đâu?( không khí có ở xung quanh chúng ta)
Tôi kết luận: Như vậy không khí có ở quanh chúng ta.
Tôi tiếp tục đặt tình hình huống: thế không khí có bắt được không ( Có trẻ
nói được, có trẻ nói không)
Tôi hỏi tiếp: Làm thế nào để bắt được không khí ( lúc này các trẻ đưa ra rất
nhiều ý kiến lấy ly, lấy chai, lấy hộp, để bắt không khí )
- Tôi lấy cho mỗi trẻ một cái túi ni lon và yêu cầu “ Hãy lấy và bắt không khí
vào túi ” mỗi trẻ có thể thực hiện một cách khác nhau: nắm bắt không khí xung
quanh bỏ vào túi, vời không khí cho vào túi…nhưng các trẻ vẫn chưa thấy gì

trong túi.Tôi tiếp tục gợi ý “ Các con hãy làm cách nào để túi phồng lên đi” trẻ
phát hiện là mình phải thổi hơi vào túi và muốn giữ hơi trong túi thì phải xoắn
hay cột túi lại )
Sau đó tôi giải thích: Không khí đang ở trong túi các con đấy!..
Tiếp theo tôi cho các trẻ chơi với túi không khí, lấy kéo cắt túi để thấy không
khí xì ra, lấy kim nhọn đâm nhẹ sẽ thấy hơi thoát ra đó là không khí.
Tiết học sôi động và vui vẻ hẳn lên các cháu hiểu biết thêm là: không khí
luôn luôn ở bên cạnh con người, con người phải có không khí thì mới sống ,
mới thở được.
Qua đó tôi thấy nếu cho trẻ tự khám phá trẻ sẽ rất hứng thú, kiến thức đến
với trẻ nhẹ nhàng mà khắc sâu phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, để trẻ
tự đừng đánh mất cái tôi của trẻ.
Trong tiết học khám phá khoa học tôi lồng ghép tích hợp các môn học
khác như toán, âm nhạc, tạo hình, văn học để trẻ thêm hứng thú, ghi nhớ tốt hơn
vấn đề sâu rộng hơn. Ví dụ: Với đề tài “ Tìm hiểu về nghề nông” theo chủ đề
nghề nghiệp tôi hướng dẫn phụ huynh cho trẻ quan sát và trò chuyện bằng cách
đặt câu hỏi: Đây là nghề gì?
Làm ra sản phẩm gì?
Cần những dụng cụ gì?
Hoặc dùng những câu đố hoặc vè để hỏi về các nghề. Như vậy trẻ đọc câu
đố rất vui vẻ hào hứng kích thích tư duy và làm phong phú vốn từ cho trẻ.
Trong các tiết học khám phá môi trường xung quanh tôi luôn thay đổi các
thủ thuật để đưa các đối tượng ra cho trẻ quan sát và mỗi bài tuỳ thuộc vào đối
tượng cho trẻ làm quen, tôi tìm cách vào bài khác nhau cũng có bài cho trẻ quan
sát tri giác bằng vật thật, cũng có bài dùng tranh ảnh, băng hình, hoặc dùng câu
đố để đưa ra giúp trẻ không bị nhàm chán lại dễ tiếp thu để trẻ ghi nhớ và chính
xác hoá các biểu tượng của mình.
Trang 8

Thông qua việc thay đổi các hình thức tổ chức tiết học tôi thấy tiết học có
hiệu quả hơn tiết học trở nên sôi nổi và trẻ hứng thú học bài hơn. Cùng với việc
linh hoạt, sáng tạo trong hình thức tổ chức, đổi mới và nâng cao chất lượng
trong phương pháp giảng dạy, tôi nhận thấy cần tạo điều kiện cho trẻ được tiếp
xúc nhiều hơn với môi trường xung quanh.
Phương pháp 4: Phối kết hợp với phụ huynh.
Để nâng cao chất lượng hoạt động của trẻ trong trường mầm non để có sự
giáo dục toàn bộ giữa gia đình và nhà trường là một việc làm hết sức cần thiết
tôi thấy rằng tất cả mọi khó khăn trong học tập không thể thiếu được vai trò giải
quyết khó khăn của phụ huynh vì thế ngay từ đầu năm học để phụ huynh hiểu
thêm về các hoạt động của trẻ trong trường mầm non trường tôi đã tổ chức họp
phụ huynh và tuyên truyền đến các bậc phụ huynh.
Bản thân tôi là một cộng tác viên tuyên truyền của nhà trường ngoài việc
tuyên truyền các chuyên đề của nhà trường giao về lớp tôi đã làm tốt công tác
tuyên truyền tới các bậc phụ huynh như thường xuyên trao đổi về tình hình sức
khoẻ của trẻ, tình hình học tập của trẻ đặc biệt qua các buổi đón trả trẻ tôi đã
trao đổi với các bậc phụ huynh về trang thiết bị đồ dùng đồ chơi mà nhà trường
đã cấp nhu cầu lớp còn thiếu những gì từ đó vận động các bậc phụ huynh cùng
tham gia đóng góp thêm các loại đồ dùng như có phụ huynh đã sưu tầm các loại
tranh ảnh về các con vật hoa quả, một số danh lam thắng cảnh để ủng hộ, có bậc
phụ huynh đã ủng hộ các cây cảnh, cây hoa và một số loại cây ở hoạt động
thiên nhiên. Qua tìm hiểu về nghề nghiệp của bố mẹ trẻ tôi đã nắm được nghề
của bố mẹ trẻ từ đó tôi có kế hoạch gặp gỡ và trao đổi nhờ các bậc phụ huynh
sưu tầm những vật liệu hỏng bỏ đi để gom lại mang về làm đồ chơi. Hàng ngày
trước khi dạy một bài tìm hiểu nào tôi thường xuyên trao đổi với các bậc phụ
huynh về bài học ngày hôm nay về nhà các bậc phụ huynh cùng trò chuyện với
trẻ về bài học hoặc có thể cung cấp cho trẻ một số kiến thức để cho trẻ học tập
tốt hơn.
Như vậy với biện pháp trên tôi đã giúp phụ huynh nhận thức đúng đắn về
tầm quan trọng của môn học từ đó tôi đã khuyến khích phụ huynh mua thêm

một số tranh ảnh, sách, bút vẽ cho trẻ học ở nhà. Nhắc nhở phụ huynh động viên
khuyến khích trẻ kịp thời khi trẻ có sự cố gắng
4. Kết quả đạt được
Qua thực hiện một số phương pháp trên tôi đã đạt được kết quả như sau.
Bản thân tôi linh hoạt, tự tin hơn khi tiến hành hoạt động, bên cạnh đó tôi được
trau dồi kiến thức, kỹ năng, nghệ thuật chăm sóc và giảng dạy trẻ.
- Tạo được môi trường học phong phú với nội dung của từng chủ đề, đồ
dùng đồ chơi và trang thiết bị cũng đã được trang bị đầy đủ hấp dẫn trẻ.
- Các hoạt động khám phá khoa học không còn tẻ nhạt, khô khan đối với
trẻ mà trẻ tích cực tham gia hoạt động phát huy tính sáng tạo và khả năng tư duy
khi khám phá khoa học cụ thể trẻ có tiến bộ rõ rệt trong từng hoạt động. Trẻ có
Trang 9


kỹ năng quan sát, so sánh, phân loại tốt, hiểu biết rộng về tự nhiên cũng như xã
hội …
- Các bậc phụ huynh đã nhận thức rõ được tầm quan trọng của việc dạy
trẻ làm quen với môi trường xung quanh, cùng phối kết hợp với cô giáo tạo điều
kiện cho trẻ được làm quen với môi trường xung quanh đạt kết quả cao nhất,
điều đó cũng đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trẻ.
PHẦN 3: KẾT LUẬN
Qua thực hiện một số phương pháp trên tôi đã đạt được kết quả như sau.
- Hiệu quả kinh tế:
Hiện nay việc giáo viên linh hoạt tạo ra môi trường hoạt động và sáng tạo
ra những nghệ thuật sư phạm cung cấp kiến thức kỹ năng khoa học và xã hội
cho trẻ làm quen, khám phá môi trường xung quanh đạt hiệu quả mà không cần
dùng đến các đồ chơi, đồ dùng bằng nhựa nhàm chán. Mặt khác lại tạo ra khuôn
viên trường lớp với “hệ sinh thái” môi trường học tập đẹp, xanh, sạch thoáng
mát ...Thu hút được nhiều sự quan tâm và ủng hộ của các bậc phụ huynh.
- Hiệu quả xã hội:

Làm tăng vốn hiểu biết cho cháu, các cháu hứng thú tham gia các hoạt
động, sáng tạo trong mọi công việc.
Bản thân tôi linh hoạt, tự tin hơn khi tiến hành hoạt động, bên cạnh đó tôi được
trau dồi kiến thức, kỹ năng, nghệ thuật chăm sóc và giảng dạy trẻ.
Tạo được môi trường học phong phú với nội dung của từng chủ đề, đồ
dùng đồ chơi và trang thiết bị cũng đã được trang bị đầy đủ hấp dẫn trẻ.
Các hoạt động khám phá khoa học không còn tẻ nhạt, khô khan đối với
trẻ mà trẻ tích cực tham gia hoạt động phát huy tính sáng tạo và khả năng tư duy
khi khám phá khoa học cụ thể trẻ có tiến bộ rõ rệt trong từng hoạt động. Trẻ có
kỹ năng quan sát, so sánh, phân loại tốt, hiểu biét rộng về tự nhiên cũng như xã
hội …
Các bậc phụ huynh đã nhận thức rõ được tầm quan trọng của việc dạy trẻ
làm quen với môi trường xung quanh, cùng phối kết hợp với cô giáo tạo điều
kiện cho trẻ được làm quen với môi trường xung quanh đạt kết quả cao nhất,
điều đó cũng đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trẻ.
Bài học kinh nghiệm
Cô giáo cần có lòng say mê khám phá khoa học, mong muốn tìm hiểu về
các sự vật hiện tượng lòng ham hiểu biết của cô giáo phải được thể hiện trong
mọi hoạt động để làm gương cho trẻ lôi cuốn trẻ vào các hoạt động khám phá,
tìm hiểu về môi trường xung quanh.
Giáo viên có những kiến thức cơ bản về khoa học tự nhiên và khoa học
xã hội, nắm vững nội dung chương trình và có kỹ năng sử dụng linh hoạt các
phương pháp, luôn có ý thức trong việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức
cho trẻ khám phá khoa học theo hướng tích cực các hoạt động của trẻ và lấy trẻ
làm trung tâm.
Trang 10


Cô luôn tạo cho trẻ môi trường học tập “ Học bằng chơi, chơi mà học”
Luôn động viên kịp thời và giúp trẻ tập luyện thường xuyên cho trẻ được trải

nghiệm khám phá và tạo các điều kiện tốt nhất để trẻ có khả năng tư duy và phát
triển tốt. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cô giáo và gia đình trong việc tổ
chức cho trẻ thực hiện các hoạt động trong trường mầm non.
Trên đây là một số kinh nghiệm được rút ra trong quá trình học tập và
công tác của bản thân tôi. Tôi xin mạnh dạn trình bày với các bạn đồng nghiệp
mong được sự đóng góp của các đồng nghiệp cùng ban giám hiệu. Để từ đó bản
thân tôi rút ra được những bài học kinh nghiệm sâu sắc hơn khi tổ chức hoạt
động khám phá khoa học cho trẻ đạt kết quả tốt.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Long phú., ngày 12 tháng 11 năm 2018
Người viết

Lê Thị Phúc

Trang 11


Chẳng hạn như khi dạy trẻ tiết khám phá khoa học đề tài: Trò chuyện với trẻ về
cơng việc của nghề nơng.
Chủ đề: nghề nghiệp
Lứa tuổi: 5-6 tuổi
*. Chuẩn bị
- Tranh ảnh về nghề nơng .
- Bài hát “lớn lên cháu láy máy cày” “hạt gạo làng ta”
- Tranh lơ tơ dụng cụ của nghề nông và một số nghề khác.
*. Tiến hành:
*.Trò chuyện với trẻ:
 Cơ cho cháu hát bài hát “ lớn lên cháu lái máy cày”
 Các con vừa hát bài hát là gì?
 Cơ hỏi trẻ : Nghề gì có trong bài hát ?

- Bác nơng dân làm ra những gì ?
- Để biết được điều này, chúng ta cùng tìm hiểu về công
việc của bác nông dân nhé !
* Bé thích làm bác nông dân
Cơ cho trẻ lần lượt xem các bức tranh và đàm thoại:
* Con xem cơ có tranh gì ?
Tranh 1: Làm đất
 Muốn gieo cấy, việc đầu tiên bác nơng dân phải làm là việc gì ?
 Bác làm đất như thế nào? Bác cần dụng cụ gì để làm đất ?
 Thử đốn xem bác trai hay gái làm đất? Cày ruộng là công việc
rất nặng nhọc, cần có sức khỏe nên bác trai hay
làm hơn.
 Trong tranh còn thấy con gì giúp bác nông dân làm
việc ?
 Con trâu ở phía nào bác nông dân ?
Bác nông dân rất yêu quý con trâu vì nó đã
giúp bác làm việc nặng nhọc.
Công việc đầu tiên của bác là làm cho đất tươi xốp,
bằng phẳng, bác sử dụng cái cày, cái bừa và con trâu
để giúp bác cày ruộng,ngày nay khoa học tiến bộ hơn đã có máy
cày, máy bơi làm thay cho con trâu và cho nơng dân đỡ vất vả.
Cơ cho trẻ xem hình ảnh máy cày, máy bơi.
* Tranh 2: Cấy lúa
 Cơng việc gì tiếp theo sau khi làm đất?
 Bác nơng dân cấy lúa như thế nào? Vì sao phải cấy thẳng hàng?
 Khi cấy lúa xong, muốn cây lúa tốt thì bác nơng dân phải làm gì ?
*.Tranh 3: xịt thuốc
 Tại sao phải xịt thuốc ?

Trang 12

 Khi xịt thuốc bác cần dụng cụ gì ?....
 Cây lúa là một loại cây cần nhiều nước, nên phải
dùng gầu dây để tát nước, ngày nay hiện đại hơn,
dùng máy để bơm nước vào ruộng, ngoài ra còn
nhổ cỏ, bón phân, xòt thuốc trừ sâu cho lúa. Nhờ
sự chăm sóc của bác mà cây lúa lớn nhanh thành
cánh đồng lúa cho ta hạt lúa hạt gạo cho chúng ta ăn.
* Tranh 3: Gặt lúa
- Khi lúa chín có màu gì ? Bác nông dân sẽ làm gì ?
- Khi gặt bác nông dân cần dụng cụ gì để gặt ?
- Bác cầm cái liềm bằng tay nào ?
- Ngoài cắt bằng tay, bây giờ còn cắt bằng gì rất
nhanh nữa ? cơ cho trẻ xem tranh
- Ngày nay khoa học tiến bộ đã có máy cắt lúa vì thế người nơng dân đỡ vất vả
hơn,cơ cho trẻ xem tranh máy cắt.
- Gặt xong bác sẽ làm gì ?
- Hạt lúa đem làm gì gì mới thành gạo ?
- Gạo chế biến như thế nào mới thành cơm ?
- Ngoài nấu thành cơm gạo còn làm những gì nữa ? còn
làm được một số loại bánh nữa đó như: bánh canh, bún, bánh ống…
- Để làm ra hạt thóc, hạt gạo, công việc đầu tiên của
bác nông dân là phải làm đất, gieo mạ, cấy, chăm
sóc mới thu hoạch.
- Ngoài việc trồng lúa , bác còn phải làm công việc
gì nữa ? trồng rau, ngơ, khoai, săn, cây ăn quả...
- Trồng lúa là công việc đặc trưng của nghề nông.
Một nghề làm ra rất nhiều sản phẩm nuôi sống con
người.

- Con thấy bác nông dân làm việc như thế nào ?
Con có yêu bác nông dân không ? Chúng ta phải làm
gì để biết ơn và kính trọng bác ? Giáo dục trẻ phải u q các
nghề ,kính trọng những người đã làm ra sản phẩm cho chúng ta sử dụng, chăm
ngoa học giỏi để trở thành cháu ngoan của Bác Hồ.
* Trò chơi củng cố
 Trò chơi : ai chọn đúng?
Cách chơi: trẻ sẽ tìm chọn các tranh lơ tơ có vẽ cơng cụ hoặc các sản phẩm của
bác nơng dân làm ra, rồi sau đó đem về nhóm của mình . Cơ kiểm tra số lượng
tranh lơ tơ mà trẻ tìm đúng trong mỗi nhóm, tun dương các nhóm chơi tốt.
- Cơ cho trẻ chơi vài lần.
- Với những tiết học khác tơi cũng tìm tòi tương tự và tiến hành dạy trẻ.Bằng
cách tiến hành các tiết học như trên tơi thấy có những ưu và khuyết điểm sau:
* Ưu điểm:
Trang 13


+ Giờ học tiến hành nhẹ nhàng và đạt kết quả
+ Trẻ thu nhận kiến thức, kỹ năng cần đạt
+ Mở rộng vốn hiểu biết cho trẻ
+ Cô giáo có kinh nghiệm nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ.
* Khuyết điểm:
+ Trẻ chưa thực sự hứng thú tham gia các hoạt động,
+ Trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho việc dạy học đã có song chưa
phong phú về chủng loại, thiếu những hình ảnh đẹp, sinh động và hấp dẫn trẻ
quan sát. Môi trường không gian cho trẻ hoạt động còn hẹp về diện tích.
+ Nhận thức của của một số phụ huynh còn chưa đồng đều nên sự quan tâm đến
việc học của trẻ còn hạn chế.
+ Số trẻ trong lớp vẫn chưa đồng đều vế chất lượng, số ít còn nhút nhát trong
việc tiếp xúc, khám phá các thí nghiệm các sự vật hiện tượng…Trong thế giới

xung quanh trẻ.

Trang 14