Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5 6 tuổi làm quen với chữ viết tại trường mầm non nga nhân

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH THANH HÓA
PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN NGA SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI ĐỂ LÀM QUEN CHỮ VIẾT

Người thực hiện: Mai Thị Hiên
Chức vụ : Giáo Viên
Đơn vị công tác : Trường Mầm non Nga Nhân
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn

THANH HÓA, NĂM 2019
1


MỤC LỤC
TT
1
2
3
4

Đề mục

Trang
1
1
1
2

2
2
2
2
4
4

11

4. Phương pháp nghiên cứu
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lí luận
2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
3. Các giải pháp để tổ chức thực hiện
3.1: Biện pháp gây hứng thú cho trẻ trên hoạt động “Làm quen chữ
cái”
3.2: Biện pháp tạo môi trường “Làm quen chữ cái”

12

3.3: Biện pháp tổ chức trên hoạt động học:

8

13

3.4: Biện pháp dạy trẻ làm quen với chữ cái qua trò chơi

10

14

15

17

3.5: Biện pháp cho trẻ làm quen với chữ cái ở mọi lúc, mọi
nơi.
3.6: Biện pháp phối hợp với các bậc cha mẹ.
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo
dục, với bản thân, đồng nghiệp, nhà trường
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

18
19

1. Kết luận
2. Kiến nghị

17
17

5
6
7
8
9
10

15

16

I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
2. Mục đích nghiên cứu
3. Đối tượng nghiên cứu

7

15
16
17

I. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ngôn ngữ mẹ đẻ phát triển tốt chính là phương tiện quan trọng để trẻ
mầm non phát triển trí tuệ giúp cho việc tiếp thu kiến thức học tập tốt ở tiểu học
2


và các cấp học sau này hình thành và phát triển các kỹ năng nghe, nói, tiền đọc,
tiền viết là rất quan trọng. Đó là nền tảng để trẻ hiểu về thế giới chữ viết và tiếp
nhận nhiều trí thức mới. Thông qua các hoạt động sinh hoạt, học tập, lao động,
qua các buổi tham quan, dạo chơi. Cần kích thích trẻ sử dụng tiếng việt một cách
thành thạo mở rộng vốn từ về thế giới xung quanh, tập cho trẻ biết cách diễn đạt
những gì muốn nói một cách rõ ràng, không nói ngọng, không nói lắp.
Tuy nhiên để trẻ nhanh chóng tiếp cận và phát huy tốt các kỹ năng đó thì
một điều cần thiết là phải đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức, theo quan
điểm “lấy trẻ làm trung tâm” Trong quá trình cho trẻ làm quen với 29 chữ cái mà
chúng ta đổi mới hình thức đa dạng, đổi mới phương pháp và thủ thuật lên lớp

đó là một trong những con đường hiệu quả nhất. Điều đó đồng nghĩa với việc
phải tổ chức nhiều hoạt động khác nhau. Đó là các hoạt động trẻ yêu thích, hứng
thú đáp ứng với khả năng tiếp thu của trẻ. Qua đó trẻ được trải nghiệm, tìm tòi,
khám phá thể hiện khả năng của mình, cô chỉ là người hướng lái, gợi mở để trẻ tích
cực hoạt động.
Là một giáo viên chủ nhiệm lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi (Lớp Hoa Hồng) tại
Trường mầm non Nga Nhân. chuyên đề “Làm quen với văn học và chữ viết”
Đã tiếp thu nhiều năm nay và đang tiếp tục thực hiện chuyên đề giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm. Tôi nhận thấy việc nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5 - 6
tuổi làm quen với chữ viết là để hình thành và phát triển kỹ năng nghe, nói, tiền
đọc, tiền viết cho trẻ, điều này là hết sức quan trọng. Đây cũng chính là nền tảng
để trẻ hiểu về thế giới chữ viết và trẻ sẽ có kiến thức vững chắc bước sang
trường tiểu học. Từ những lý do trên mà tôi đã quyết định lựa chọn nghiên cứu
đề tài: “Một số biện pháp để nâng cao chất lượng cho trẻ 5 - 6 tuổi làm quen
chữ viết”, với mong muốn góp một phần nhỏ bé tri thức của mình trong việc
nâng cao hiệu quả cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi làm quen với chữ viết tại trường
mầm non Nga Nhân.
2. Mục đích nghiên cứu
Nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi làm quen với chữ
viết
Nhằm phát triển khả năng làm quen với chữ viết cho trẻ
Nâng cao kiến thức, kỹ năng làm quen với chữ viết cho trẻ, khả năng phát
triển ngôn ngữ
3


Hình thành và phát triển nhân cách ban đầu cho trẻ.
Nhằm nâng cao năng lực cho bản thân
3. Đối tượng nghiên cứu.
Đề tài được nghiên cứu tại lớp Hoa Hång 5 – 6 tuổi trường mầm non Nga

Nhân
4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp thống kê, xử lý số liệu.
Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
Phương pháp trực quan minh họa.
Phương pháp trò chuyện với trẻ.
Phương pháp nêu gương khích lệ.
Phương pháp thực hành trải nghiệm.
Phương pháp phối kết hợp với cha mẹ, người chăm sóc trẻ
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
- Chúng ta biết rằng hoạt động cho trẻ “Làm quen với chữ cái” không chỉ
qua loa đại khái, nhưng tôi nghĩ nếu chúng ta chú trọng ngoài việc dạy cho trẻ
làm quen với chữ cái ra thì chúng ta cần thường xuyên tổ chức tốt các trò chơi
với chữ cái thì sẽ có một kết quả khả quan trong việc giúp trẻ hoạt động tốt hoạt
động này.
Như chúng ta đã biết đối với trẻ mầm non, trẻ thích những điều mới lạ và
bất ngờ và chính sự “Bất ngờ” này sẽ tạo ra sự tập trung chú ý ở trẻ, tạo sự hứng
thú cho trẻ. Trẻ thích tò mò, ham hiểu biết. Thích tìm tòi cái mới lạ, cái gì trẻ
cũng muốn hiểu biết, muốn xem nó ra sao? Hình thù như thế nào?
Vì vậy những bất ngờ mà cô tạo ra sẽ lôi cuốn trẻ tập trung chú ý hơn,
trẻ thích được phán đoán hơn vì ở độ tuổi này trẻ đã phát triển tư duy trừu
tượng, ghi nhớ có chủ định tốt
2. Thực trạng của vấn đề:
2.1. Thực trạng của lớp mẫu giáo Hoa Hồng:
* Thuận lợi:
Qua quá trình triển khai nghiên cứu để thực hiện đề tài bản thân tôi có
được những thuận lợi sau:

4

Nhà trường đã được sự quan tâm của các cấp nên đã được xây dựng các
phòng học, khuôn viên đảm bảo theo yêu cầu của ngành.
Đội ngũ cán bộ giáo viên có trình độ năng lực vững vàng, nhiệt tình chịu
khó trong công việc
Lớp luôn luôn được sự quan tâm của Ban Giám hiệu nhà trường, ban đại
diện cha mẹ học sinh.
Bản thân tôi là giáo viên có nhiều năm dạy lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi đã đạt
giáo viên giỏi cấp huyện nhiều năm, luôn có tinh thần yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình,
năng động, có nhiều sáng tạo khi tổ chức các hoạt động giáo dục cho trẻ
Lớp được trang bị đầy đủ trang thiết bị để phục vụ cho việc chăm sóc
giáo dục trẻ
Các cháu ngoan, thông minh, nhanh nhẹn và các cháu cùng một độ tuổi
nên khả năng tiếp thu tốt các nội dung, kiến thức mà cô cung cấp.
Đa số cha mẹ trẻ luôn quan tâm đến việc học của con em mình, cùng
phối kết hợp chặt chẽ với cô về nội dung phương pháp dạy các cháu đạt kết quả
* Khó khăn:
Trong quá trình thực hiện đề tài bản thân tôi cũng gặp những khó khăn đó là
Một số cháu còn nói lắp, nhận thức và khả năng tiếp thu bài của một số
trẻ còn hạn chế.
Khả năng làm đồ dùng đồ chơi của bản thân chưa được sáng tạo.
Bên cạnh đó cha mẹ trẻ chủ yếu là làm nông nghiệp nên chưa nhận thức
được hết tầm quan trọng việc học của trẻ. Còn xem nhẹ việc học ở độ tuổi này.
Cho con nghỉ học còn tuỳ tiện, chưa chịu khó dạy thêm cho con ở nhà. Một số
cha mẹ lại nôn nóng trong việc học chữ của con em mình nên đã dạy tập viết,
dạy con ghép chữ, dạy con đánh vần dẫn đến việc tiếp thu bài không còn hứng
thú, trẻ tỏ ra kiêu căng vì mình đã biết rồi nên không còn chú ý đến hoạt động,
còn khi viết do cha mẹ dạy trước ở nhà nên viết sai nét chữ cho trẻ.
Những thực trạng trên gây khó khăn trong việc truyền thụ kiến thức của

cô và khả năng tiếp thu của trẻ đó là sự bất cập giữa gia đình và nhà trường.
2.2. Kết quả khảo sát đầu năm của lớp tôi như sau:
Từ những khó khăn thực tế như trên bản thân tôi rất lo lắng và trăn trở, tôi
đã khảo sát chất lượng đầu năm học để đánh giá mức độ nhận thức, khả năng
tiếp thu bài của trẻ và kết quả cụ thể như sau.
5


Bảng 1 khảo sát chất lượng đầu năm:
Số trẻ được khảo sát 39 cháu
Nội dung
Trẻ nhận biết và phát âm đúng
Trẻ cầm vở, để vở, ngồi tô đúng tư thế
Trẻ tô, viết đúng chữ cái
Trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt
động làm quen chữ cái
Biết cách cầm sách, mở sách đúng quy
trình

Đạt

Chưa đạt

Số trẻ

Tỷ lệ %

Số trẻ

Tỷ lệ %

29

75

10

25

24

62

15

38

27

69

12

31

29

75

10

25

27

67

13

33

Nhìn vào bảng khảo sát trên tôi thấy số trẻ nhận biết và phát âm đúng còn
thấp, khả năng diễn đạt của trẻ chưa thành thạo, tỉ lệ trẻ hứng thú tham gia vào
hoạt động còn thấp, một số trẻ chưa biết cách cầm sách, mở sánh, ngồi đúng tư
thế chưa cao. Vì vậy tôi đã suy nghĩ làm thế nào để có những biện pháp hữu
hiệu nhất trong việc thực hiện nâng cao hiệu quả cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi làm
quen với chữ viết đạt hiệu quả cao trong năm học nên tôi đã quyết định áp dụng
một số biện pháp vào trong quá trình thực hiện đề tài như sau.
3. Các biện pháp để tổ chức thực hiện:
3.1. Biện pháp gây hứng thú cho trẻ trên hoạt động “Làm quen chữ cái”
Như chúng ta đã biết, trẻ em là một thực thể tự nhiên, giáo dục bắt đầu từ
đứa trẻ, trẻ là trung tâm của mọi hoạt động. Muốn đạt được mục tiêu đó trước
tiên tôi phải chú ý đến đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Trẻ ở đây sự tập trung chú ý
chưa bền vững, trẻ thích những cái đẹp, mới lạ có hấp dẫn cao, nên việc gây
hứng thú cho trẻ ở hoạt động này lại càng quan trọng hơn bởi tính chất cứng
nhắc và khô khan có phần “Kỷ luật”. Nếu như cô giáo cứ ép buộc trẻ ngồi học
một cách tuân thủ như một học sinh tiểu học hoặc một hoạt động không có sáng
tạo, rập khuôn chưa có hình thức đổi mới còn theo phương pháp cũ dẫn đến trẻ
uể oải trong hoạt động phân tán tư tưởng, nhàm chán, tiếp thu bài hạn chế. Và
tôi đã tìm ra một số giải pháp gây sự hứng thú cho trẻ đó là: Trước hết là chuẩn

6


bị đầy đủ đồ dùng cho cô và trẻ vì đồ dùng rất cần thiết, trẻ mẫu giáo suy nghĩ
bằng hình thức tư duy hình tượng, tư duy gắn liền với tình cảm. Trẻ ghi nhớ
những gì gây ấn tượng mạnh, một câu chuyện hấp dẫn hay một bức tranh đẹp
mới lạ. Chính vì thế, khi dạy hoạt động “Làm quen chữ cái” tôi cho rằng: Đồ
dùng trực quan là yếu tố đầu tiên yêu cầu điểm đặc biệt phải bảo đảm an toàn.
Bước đầu trẻ được làm quen với từng chữ cái có trong nhóm chữ và trẻ
được lần lượt làm quen các chữ qua vật chất, tranh ảnh mà trong đó có chứa một
chữ cái mà chúng ta định cho trẻ làm quen.
Ví dụ: Chủ đề phương tiện giao thông
Hoạt động dạy trẻ làm quen với chữ g, y. Trước phần ổn định tổ chức và
gây hứng thú tôi đã cho cả lớp đọc bài thư thơ "Cô dạy con".
"Mẹ, Mẹ ơi cô dạy
Bài phương tiện giao thông
Máy bay bay đường không
Ô tô chạy đường bộ
Tàu thuyền ca nô đó
Là đường thuỷ mẹ ơi ....”
Qua đó, trẻ tri giác và hiểu rõ hơn về phương tiện giao thông và đặc biệt
là được đọc và làm quen từng chữ cái, tiếp đến tôi đưa bức tranh vẽ về nhà ga,
hỏi bức tranh này vẽ về cái gì? (Nhà ga). Trong nhà ga có những dòng người qua
lại đón khách, trả khách. Qua bức tranh trẻ hiểu rõ hơn và tăng thêm tính tò mò
hấp dẫn. Sau đó cô giới thiệu dưới bức tranh có từ “Nhà ga” bạn nào hãy lên chỉ
những chữ cái đã được học và cô cho trẻ làm quen với chữ “g”.
Tiếp đến chữ “y” cô hỏi trẻ: Ngoài tầu hoả ra thì còn có phương tiện giao
thông gì nữa? Trả lời: “Máy bay”. Cô và trẻ cùng đàm thoại về máy bay dùng để
làm gì? Bay ở đâu? Cô đưa máy bay nhựa ra cho trẻ quan sát, đàm thoại và hỏi:

Ai có thể lên rút cho cô 2 chữ cái giống nhau trong từ “Máy bay” và trẻ lên rút
chữ “y”.
Hoặc là để chuẩn bị cho trò chơi ở hoạt động 2 lúc ngoài trời tôi cùng trẻ
trò chuyện về trò chơi “Các phương tiện giao thông vào bến”. Tôi huy động trẻ
sưu tầm bìa catton, tranh ảnh, hoạ báo về các phương tiện như: Máy bay, đoàn
tàu, ôtô, thuyền buồm. Hướng dẫn trẻ cắt sát mép các hình ảnh đó. Khi vào trò
chơi cô giới thiệu các bến và phương tiện giao thông nào thì phải vào bến được
7


làm quen tìm tòi cắt dán sẽ tạo cho sự khéo léo của đôi tay và thuận lợi trong
việc viết chữ, dán các chữ cái lên các phương tiện giao thông, trẻ hứng thú hơn
với chính đồ dùng mình làm ra.
Ví dụ khác:
Với Chủ đề mùa xuân với hoạt động “Làm quen chữ cái” i, m, n? Tôi cho
trẻ sưu tầm hoa khô, lá khô, các loại hột, hạt. Những vật liệu đó đều phải chứa
các chữ cái l, m, n như: Lá na, hạt mơ. Cô và trẻ cùng phết vào sao cho tương
ứng với màu lá, màu hạt. Với cách làm đồ dùng, đồ chơi như vậy tôi thấy có
những hiệu quả đáng kể. Trước hết là giảm sự đầu tư của nhà trường cũng như
giáo viên trong điều kiện kinh tế eo hẹp và cái được lớn nhất ở đây là trẻ có
hứng thú khi tham gia làm đồ dùng cho hoạt động, trẻ sôi nổi hơn vì mình đã
tích cực hoạt động.
Kết quả từ việc cô và trẻ cùng chuẩn bị làm đồ dùng học tập, tôi thấy trẻ
hứng thú hơn vào hoạt động, bản thân cô giáo lên lớp tự tin hơn, gần gũi với trẻ
hơn.

(Hình ảnh gây hứng thú khi tổ chức hoạt động LQCC u ư)
3.2. Biện pháp tạo môi trường “Làm quen chữ cái”
Với trẻ mẫu giáo thì những gì mới lại đẹp mắt, hấp dẫn là gây được sự
chú ý của trẻ. Vì thế, việc tạo môi trường “Làm quen chữ cái” trong lớp học rất

cần thiết để làm nổi bật hoạt động và chuyên đề. Hàng ngày vào những lúc vui

8


chơi hay rãnh rỗi tôi và trẻ thường cắt dán chữ cái, các loại quả hay con vật để
trang trí theo chủ đề.
Ví dụ: Phía trên khoảng tường rộng tôi dán chữ “Bé cùng làm quen chữ
cái” và tôi lựa chọn cắt dán để phù hợp với chủ đề.
Như chủ đề thực vật thì tôi cắt bìa thành cây to sau đó cho trẻ vẽ cắt dán
hoặc sưu tầm hoạ báo, tranh ảnh về các loại lá, hột, hạt. Sau đó cho trẻ cắt các
chữ cái l, m, n, (trong hủ đề thế giới thực vật) cho trẻ dán chữ dưới các loại hột,
hạt hay tranh ảnh theo sự hướng dẫn của cô giáo như lá thì dán chữ l, mận thì
dán chữ m, hạt na thì dán chữ n.
Hoặc cô giáo vẽ các hình ảnh về vừơn hoa cúc mùa thu trong bài thơ
“Hoa cúc vàng” cô giáo viết chữ in thường hết cả bài thơ nhưng những chữ cái
cô định cho trẻ làm quen l, m, n thì cô tô với màu sắc khác nổi bật để trẻ dễ nhận
thấy.
Và những hình ảnh đó tôi thường thay đổi để phù hợp với chủ đề. Không
những ở góc bé cùng “Làm quen chữ cái” mà xung quanh lớp tôi đều viết tiếng
và tư tương ứng, như hộp đựng hoa lá, rổ đựng hình, viết tên các đồ dùng vào
nhãn và dán vào. Treo xung quanh lớp một cụm từ như bảng thời tiết, bé lên lớp,
tên của trẻ, tất cả những cái đó đều phải vừa tầm nhìn với trẻ. Hoặc có những
tranh vẽ của trẻ được viết tên trẻ vào phía trái, làm như thế trẻ được sử dụng
ngay trên hoạt động “Làm quen chữ cái”, trẻ học đến nhóm chữ cái gì, tôi cho
trẻ tìm xung quanh lớp nhóm chữ cái đó, phía dưới tôi đặt giá để dựng đồ dùng
phục vụ chữ cái, đồ dùng của cô và trẻ như bút chì màu, vở tập tô, ngoài ra còn
có đồ dùng phục vụ cho buổi chơi như mũ có gắn chữ, hoa lá, hột hạt, chữ cái
rời.

9


(Hình ảnh môi trường học chữ của lớp)

3.3. Biện pháp tổ chức trên hoạt động học:
Hình thức cho trẻ làm quen với chữ cái thông qua hoạt động học là hình
thức cơ bản và chủ yếu, vì nó thực hiện được mục đích của văn học. Kiến thức
mà trẻ thu nhận được có hệ thống lôgíc.
Để hoạt động đi vào tâm hồn trẻ một cách sống động, không khô khan,
cứng nhắc thì điều điều đầu tiên là cô giáo thực sự phải có một tài nghệ dẫn dắt.
Hoạt động học làm quen với chữ cái đưa thế giới chữ viết đến với trẻ bằng nhiều
phương pháp, hình thức khác nhau. Các phương pháp, hình thức đó gắn liền với
nhau một cách chặt chẽ. Mỗi phương pháp, hình thức đều có ưu thế và hạn chế
nhất định. Vì vậy khi dạy trẻ làm quen với chữ cái cô giáo cần lựa chọn các
phương pháp, hình thức phù hợp với yêu cầu của từng hoạt động, để thu hút sự
tập trung chú ý tạo hứng thú của trẻ trong hoạt động, giúp cho hoạt động đạt
hiệu quả cao.
Muốn vậy cô giáo phải: - Lấy trẻ làm trung tâm.
- Phát huy tính tích cực của trẻ.
10


- Trẻ được thực hành trải nghiệm nhiều hơn
- Dạy trẻ theo hướng lồng ghép tích hợp.
Một yêu cầu đặt ra đối với giáo viên khi cho trẻ “Làm quen chữ cái” là
các kiến thức khi truyền thụ đến trẻ phải hết sức ngắn gọn, tuyệt đối tránh hình
thức, rập khuôn, luôn sáng tạo đổi mới vì thế trước khi dạy hoạt động “Làm
quen chữ cái” tôi phải chuẩn bị đồ dùng, soạn bài và nghiên cứu kỹ bài soạn.
Nắm rõ yêu cầu của bài dạy chọn trò chơi phù hợp với nguyên tắc động -Tĩnh

phù hợp với chủ đề. Đặc biệt là trẻ phải được trải nghiệm nhiều hơn
Ngoài ra, để tạo hứng thú thì cô phải có nghệ thuật lên lớp ngôn ngữ diễn
đạt ngắn gọn để hấp dẫn trẻ vào hoạt động. Trước khi vào bài tôi thường kể
chuyện (dựa trên Chủ đề) hoặc sáng tác thơ, vè hay những trò chơi luôn cuốn
hút trẻ vào thực tế để trẻ dễ nhớ, dễ hiểu tránh gò bó.
Ví dụ: Cho trẻ làm quen với chữ b, d, đ Chủ đề "Mùa xuân" tôi giới thiệu:
Hôm nay chúng mình tổ chức hội hoa xuân, các loài hoa về dự hội rất là đông
đủ. Nào chúng mình cùng xem có những loài hoa gì? (Trẻ đi và hát bài "Màu
hoa" sau đó kể tên hoa hồng, hoa đào, hoa phù dung, hoa cánh bướm, lần lượt
đưa từng tranh ra cho trẻ xem tranh hoa bướm và trẻ làm quen với chữ d).

(Hình ảnh hoạt động dạy trẻ học LQCC băng CNTT)
3.4. Biện pháp dạy trẻ làm quen với chữ cái qua trò chơi
Dựa vào đặc điểm của trẻ mẫu giáo là hay bắt chước và dạy nói cho trẻ
dựa trên hình thức nói theo cô, trẻ chưa biết phân tích cách cấu tạo về âm. Do đó

11


có nhiều lỗi phát âm trong tiếng việt. Chính vì vậy cô giáo cần xây dựng các trò
chơi luyện phát âm đúng các âm phù hợp.
Ví dụ: Các trò chơi “Bắt chước tiếng kêu của các con vật” để rèn luyện
phát âm cho trẻ như: Gà con kêu “Chiếp chiếp”, ếch kêu “Ộp ộp”, vịt con kêu
“Vít vít”. Để trẻ phát âm theo cô một cách tự nhiên và cô không cần phải giải
quyết cho trẻ cách khép môi, bật hơi.
Trò chơi cũng không thể thiếu trong hoạt động này tôi lựa chọn trò chơi
cho phù hợp với bài hát “Màu hoa” sau đó kể tên “Hoa Hồng, Hoa Đào, Hoa
Phù Dung, Hoa Cánh Bướm”. Lần lượt tôi đưa từng tranh cho trẻ xem tranh Hoa
Bướm và trẻ làm quen với chữ b. Hoa Phù Dung để trẻ được làm quen với chữ d
và Hoa Đào được làm quen với chữ đ.

Tôi lựa chọn trò chơi cho phù hợp với chủ đề có những trò chơi như
Tìm chữ cái trong câu đố.
Đi chợ tết.
Tổ chức tìm tên các loại hoa có chứa chữ cái vừa học.
Gạch chân chữ cái, nối đúng theo yêu cầu
* Cách hướng dẫn trò chơi:
Cô giới thiệu mùa xuân đến các ông Đồ thường làm gì? Các con có muốn
viết chữ giống ông Đồ không? Cô cho 8 trẻ đứng thành 2 hàng đợi cô chuẩn bị 2
câu đối có các chữ b, d, đ khi nghe hiệu lệnh 2 đội lên gạch chân những chữ cái
cô vừa nêu, thời gian quy định là một bài hát mùa xuân lúc nào hát xong và kết
thúc trò chơi. Sau đó cô cho nhiều chữ cái và đúng với yêu cầu. Khi chuyển tiếp
sang trò chơi thứ hai đó là trò chơi “Đi chợ tết”(Tất cả các trẻ đều được chơi).
Trước ngày tết bố mẹ các con thường làm gì? (Trẻ nghĩ ngay đến trang hoàng
nhà cửa và đi sắm tết) cô chuẩn bị các gói có các loại hoa quả bánh kẹo ở trên,
mỗi thứ đều gắn các chữ cái b, d, đ. Cô phát cho trẻ mỗi cái giỏ nói nào chúng
mình cùng đi chợ tết. Tổ 1 hãy mua những món hàng có chữ b, đó là những thứ
gì? Trẻ nói bánh quy, bánh chưng, bánh bèo. Tổ thứ 2 mua những món hàng có
chữ cái d, đó là những thứ gì? quả dừa, quả dứa. Tổ thứ 3 mua những món hàng
chứa chữ cái đ. Khi mua hàng xong trẻ phải nói được đó là loại gì? và có chữ cái
gì? các tổ kiểm tra lẫn nhau và đọc to chữ cái.
Đến trò chơi tìm tên các loại hoa có chữa chữ cái b, d, đ “Mùa xuân đến
cho chúng mình được đi chơi ở những đâu”? (Được đi xem pháo hoa, đi công
12


viên) trong công viên có rất nhiều loại hoa bây giờ cô cho các con đọc bài “Rềnh
rềnh ràng ràng” đến các loại hoa nào các con đoán hoa đó và giơ tranh lô tô đọc
to chữ cái chúng mình vừa học.
Ví dụ:
Rềnh rềnh ràng ràng

Tìm các loài hoa
Hoa gì ngoài Bắc
Cánh nhỏ màu hồng
Cùng vui đón tết.
Trẻ giơ lô tô hoa đào và nói hoa đào có chữ đ. Cứ như thế cô đọc cho trẻ
đoán chữ b, d sau đó cho trẻ đọc và từng nhóm bạn đối nhau.
Hay với Chủ đề “Trường mầm non” với nhóm chữ cái O, Ô, Ơ vào bài tôi
kể cho trẻ nghe câu chuyện “Vịt con trong ngày khai trường” sau đó hỏi trẻ,
ngày đầu tiên đến lớp Vịt con chuẩn bị trong cặp được những gì? Trẻ nói bảng
con, vở, hộp màu. Tôi cho trẻ làm quen chữ O qua từ “bảng con” khi Vịt con
viết trên bảng đã thành thạo cô giáo Ngan bảo Vịt con lấy gì? (Hộp màu) và cô
cho trẻ làm quen chữ Ô trong từ “hộp màu” cô giáo Ngan ra bài tập về nhà vào
đâu “Quyển vở”. Cũng như ở phần trên tôi cho trẻ chơi trò chơi tạo dáng thành
chữ cái. Bạn nào có thể tạo dáng chữ O trên cơ thể nào? Cô cho trẻ được tạo như
cong ngón tay lại, cháu thì há miệng, cháu thì dùng hai cánh tay.
Trên cơ thể bộ phận nào giống chữ O, trẻ nói: mắt, đầu.
Hai bạn có thể tạo thành chữ O không? (trẻ cầm tay nhau giang rộng).
Ai có thể tạo thành chữ Ô.
Cô muốn cả lớp mình cùng tạo một chữ Ô thật lớn nào? Trẻ cầm tay nhau
đứng thành vòng trong rộng và trẻ trẻ là đấu Ô.
Với chữ cái Ơ cô cũng cho thực hiện như thế.
Hoặc với trò chơi “Tìm đồ dùng học tập” trên các đồ dùng học tập có
chứa các chữ cái con vừa học bây giờ cô sẽ phát cho mỗi bạn chữ cái khi có hiệu
lệnh các con phải lấy ngay đồ dùng có chứa chữ cái đó. Ví dụ: Trẻ có chữ Ơ thì
phải lấy thước kẻ, cô cho trẻ vừa đi vừa hát bài “Vịt con học chữ’’ sau đó cô
kiểm tra số trẻ lấy đúng đồ dùng và cho trẻ nói tác dụng của từng đồ dùng đó.
Trong khi dạy muốn trẻ ghi nhớ các chữ cái được lâu hơn cô cần phải liên
hệ thực tế hỏi trẻ chữ cái đó có giống cái gì hay con gì hay đồ vật gì? Để phát

13

huy tính tích cực và tư duy của trẻ. Ví dụ: Chữ o giống quả trứng, quả cam, chữ
y giống cái nạng, chữ d giống cái gáo, chữ h giống cái ghế.

(Hình ảnh cho trẻ chơi các trò chơi qua vở tập tô)
3.5 Biện pháp cho trẻ làm quen với chữ cái ở mọi lúc, mọi nơi.
Việc cho trẻ làm quen với chữ cái ở mọi lúc, mọi nơi cũng góp phần rất
lớn vào việc cho trẻ làm quen với chữ cái. Việc tích hợp chữ cái vào mọi lúc,
mọi nơi ở đây nhằm thoả mãn nhu cầu giải trí cho trẻ, bổ sung kiến thức của
hoạt động học trên lớp, giúp trẻ hiểu sâu và nhớ lâu các chữ cái đã làm quen,
biết cách phát âm đúng, không nói ngọng, không nói tiếng địa phương. Từ đó
giúp trẻ nhớ lâu hơn.
Cô giáo là người xác định chủ đề lên kế hoạch tổ chức tích hợp các môn
học một cách hợp lý để trẻ phát huy hứng thú khuyến khích trẻ tích cực chủ
động say mê trong hoạt động .
Ngoài việc dẫn dắt bằng ngôn ngữ thì sự linh hoạt sáng tạo, ứng xử nhanh
của cô giáo trong một hoạt động mang lại sự chú ý cho trẻ, cô giáo phải kết hợp
nhuần nhuyễn các hoạt động khác vào hoạt động làm quen chữ cái và phù hợp
với Chủ đề.
* Tích hợp vào hoạt động LQVH
Khi vào một hoạt động làm quen chữ cái tôi thường tích hợp hoạt động
văn học vì nó phù hợp với bộ môn chữ cái. Khi tích hợp một câu chuyện hay

14


một bài thơ có các nhân vật, sự vật, con vật có tên gọi trong đó có chứa chữ cái
mà cô định cho trẻ làm quen.
Ví dụ: Câu chuyện “Sự Tích Hồ Gươm” cô kể cho trẻ nghe câu chuyện

sau đó đưa tranh “Rùa Vàng” ra cho trẻ lên rút chữ cái đã được học. Hôm nay cô
sẽ dạy các con chữ cái v và r.
Câu chuyện “Cây Tre Trăm Đốt” tôi làm hình ảnh cây tre trăm đốt bằng
những nguyên vật liệu từ các lọ đựng sữa tươi có gắn các chữ cái để dạy trẻ
Và các chữ cái khác cũng vậy tôi thường sử dụng thơ ca hò vè câu đố để
gây hứng thú.
Ví dụ: Câu đố chứa chữ â :
Chữ gì một nét còng tròn.
Bên phải nét thẳng, trên đầu có ô?
Hoặc chữ v:
Quả gì tên gọi dịu êm
Như dòng sữa mẹ nuôi em thuở nào (Quả vú sữa).
Ngoài ra thông qua thơ ca, hò, vè dễ nhớ, dễ đọc rất gây hứng thú cho trẻ
như bài “Rềnh rềnh ràng ràng”, “Vè con cua” hay một số bài thơ cô tự sáng tác.
* Tích hợp vào hoạt động âm nhạc.
Khi tổ chức hoạt động âm nhạc giáo viên cũng có thể tích hợp chữ cái
sao cho phù hợp.
Ví dụ: Tôi cho trẻ hát và vận động bài “chữ O tròn” Chữ O là chữ O tròn
như vầng trăng đêm rằm chiếu sáng. Qua những bài hát đó tăng thêm sự chú ý ở
trẻ.
Hoặc
* Tích hợp vào hoạt động khám phá khoa học:
Hoạt động này thường gặp ở mọi hoạt động và nhất là hoạt động chữ cái,
muốn cho trẻ làm quen chữ cái một cách hiệu quả phải có tranh ảnh, mô hình vật
thật có chứa các chữ cái mà cô định cho trẻ làm quen mà những cái đó đều xuất
phát từ môi trường xung quanh.
Ví dụ: Khi dạy hoạt động tìm hiểu hoa hồng, hoa cúc, hoa lan
Tôi cho trẻ tìm hiểu chữ h qua từ “Hoa Hồng” trẻ được quan sát bông
hoa, trẻ nói rõ cấu tạo, đặc điểm hương thơm, màu sắc của loại hoa. Làm như
thế tăng thêm về các biểu tượng và sự hứng thú. Hoặc trò chơi thì gắn chữ cái,

15


nếu trẻ cầm một cái nào đó lên chữ cái đó. Tôi gắn các hoa quả, hoa lá, hay các
con vật hoặc phương tiện giao thông phù hợp chủ đề, tăng thêm sự tích cực hoạt
động trong trò chơi.
* Tích hợp vào hoạt động tạo hình
Sau khi trẻ đã hoạt động nhiều thì hoạt động hình rất phù hợp với trạng
thái tĩnh. Tôi cho trẻ màu khoảng trống có chứa các chữ cái gì đó theo yêu cầu
của cô hoặc trẻ được cắt ra dán, xé dán các chữ cái.
* Qua hoạt động đón - Trả trẻ:
Khi đón trẻ ngoài việc nhắc nhở trẻ chào cô, chào bố mẹ tôi còn hướng
dẫn trẻ cất đồ dùng cá nhân đúng nơi quy định theo ký hiệu riêng của mình,
hoặc tôi cùng trẻ giải các câu đố có chứa chữ cái.
Ví dụ:
- Đồ dùng của cháu Minh đặt vào ngăn tủ có ký hiệu là chữ cái “m” thì trẻ
nhớ và khắc sâu biểu tượng về chữ cái “m”.
* Qua hoạt động dạo chơi, tham quan:
Khi cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên tôi có thể cung cấp kiến thức về chữ
cái qua việc tìm hiểu một số loại cây và rau có trong vườn trường, đọc tên các
loại cây, rau đó. Tìm các chữ cái đã học trong tên các cây, rau đó.
Ví dụ: Cây xà cừ, Vườn rau của bé, vườn cây của bé, hoặc các tên câu
chuyện, bài thơ ngoài vườn cổ tích vv..

( Hình ảnh dạo chơi thăm quan vườn rau của bé)
3.6. Biện pháp phối hợp với các bậc cha mẹ.
Việc phối hợp, tuyên truyền với cha mẹ trẻ thông qua hoạt động đón, trả
trẻ là hết sức qua trọng, qua tuyên truyền để giáo viên và cha mẹ trẻ thống nhất
16

về nội dung, phương pháp cũng như các hình thức dạy trẻ làm quen với chữ cái.
Ngoài ra kêu gọi cha mẹ trẻ tích cực thu gom các nguyên vật liệu để cô và trẻ
làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho hoạt động
Mời cha mẹ trẻ đến tham dự các giờ dạy mẫu của lớp và của nhà trường
hoạt động cho trẻ làm quen chữ cái
Luôn trao đổi với cha mẹ trẻ về tình hình học tập của trẻ để có biện pháp
tác động phù hợp, giúp trẻ phát triển một cách toàn diện.
Với việc đặt ra các giải pháp phù hợp và việc sử dụng nhẹ nhàng, liên
hoàn, không máy móc, không rập khuôn các phương pháp, biện pháp. Đưa ra
các nội dung tích hợp phù hợp với từng đề tài, cùng với những biện pháp nâng
cao kinh nghiệm trong quá trình dạy trẻ học chữ cái.

(Hình ảnh: Tuyên truyền với cha mẹ trẻ)
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, nhà trường.

17


Sau khi ngiên cứu và áp dụng các biện pháp trên một cách thường xuyên tôi
đã gặt hái được những kết quả như sau.
4.1. Đối với giáo viên:
Tất cả giáo viên ở khối mẫu giáo lớn nói chung và bản thân tôi nói riêng đều
được nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động làm quen với chữ cái. Đặc biệt là
đã nắm vững nội dung, phương pháp, hình thức đổi mới của hoạt động này.
Khác hẳn với trước đây, hoạt động làm quen với chữ cái bây giờ là một
niềm say mê sáng tạo của giáo viên, muốn thể hiện trí tuệ, năng lực của mình
qua một hoạt động sinh động, hấp dẫn trẻ. Tôi đã sử dụng các biện pháp trên nên
nghệ thuật lên lớp của tôi đã có một cách sáng tạo, linh hoạt, bản thân không

ngừng phấn đấu học hỏi ở bạn bè đồng nghiệp, qua các phương tiện thông tin
đại chúng, bên cạnh những thành tích trên tôi còn phải cố gắng nhiều hơn nữa,
trau dồi kinh nghiệm chuyên môn để phát huy và đạt được kết quả cao hơn nữa
trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ.
4.2. Đối với trẻ:
Bảng khảo sát chất lượng cuối năm:
Số trẻ được khảo sát 39 cháu
Nội dung

Đạt
Số trẻ

Trẻ nhận biết và phát âm đúng
Trẻ cầm vở, để vở, ngồi tô đúng tư thế
Trẻ tô, viết đúng chữ cái
Trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt
động làm quen chữ cái
Biết cách cầm sách, mở sách đúng quy
trình

38
38
37

Chưa đạt

Tỷ lệ %
100
97,5
95

Số trẻ
0
1
2

100
39
38

Tỷ lệ %
0
0,25
0,5
0

0
97,5

1

0,25

Nhìn vào bảng khảo sát cuối năm tôi thấy trẻ nhận biết và phát âm đúng, tỉ
lệ trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động cao hơn rất nhiều, khả năng diễn đạt của

18


trẻ thành thạo, trẻ đã biết cách cầm sách, mở sánh, ngồi đúng tư thế khi tập tô.

Đây là kết quả rất khả thi sau khi áp dụng các biện pháp trên.
4.3. Đối với cha mẹ trẻ:
Việc phối kết hợp với cha mẹ trẻ một cách tích cực hơn, đạt hiệu quả hơn,
cha mẹ quan tâm đến việc học tập của con n hiều hơn, thường xuyên trao đổi
tình hình học tập của trẻ ở lớp để về nhà rèn luyện thêm như viết đúng cách,
đúng dòng kẻ. Tạo cho cô giáo một điểm tựa tốt hơn.
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1.Kết luận
Từ những thực tế trên, cũng như các kết quả cao trước hết tôi phải chuẩn
bị đầy đủ đồ dùng cần thiết cho một hoạt động của cô và trẻ, các đồ dùng đó có
màu sắc, hình dáng đẹp, an toàn để kích thích tính tò mò của trẻ, những đồ dùng
đó phải có sức hấp dẫn, biết lựa chọn trò chơi câu đó, bài hát, phù hợp với nội
dung bài dạy và Chủ đề luôn tạo tình huống bất ngờ, thú vị.
- Bám vào nội dung yêu cầu dạy đúng trọng tâm của bài dạy tích hợp các
hoạt động khác vào hoạt động làm quen với chữ cái một cách hợp lý nhằm đem
lại kết quả cao, ngôn ngữ diễn đạt của cô ngắn gọn, cụ thể, cô phát âm mẫu
chính xác, rõ ràng, lời giới thiệu bài, bước chuyển tiếp linh hoạt gây được sự chú
ý của trẻ và đặc biệt cô giáo phải nắm vững yêu cầu phương pháp của hoạt động.
- Cần quan tâm gần gũi trẻ, khuyến khích để trẻ chủ động phát huy tính
độc lập trong hoạt động và tập luyện bồi dưỡng thêm cho trẻ.
- Cho trẻ ôn luyện làm quen chữ cái ở mọi nơi.
- Cần làm tốt công tác phối hợp với cha mẹ trẻ và Ban giám hiệu nhà
trường để hỗ trợ cơ sở vật chất.
- Tạo môi trường cho trẻ làm quen với chữ cái.
- Để giúp trẻ nâng cao khả năng nhận biết và phát âm đúng đạt kết quả
cao, trước hết giáo viên phải có trình độ, năng lực, luôn đầu tư học hỏi kinh
nghiệm, không ngừng phát huy tính sáng tạo, tính linh trong hoạt động.
- Thường xuyên rèn luyện các thói quen nề nếp nói chung và nề nếp học
tập nói riêng cho trẻ.
- Giáo viên biết sử dụng đồ dùng đồ chơi sáng tạo, tích hợp các hoạt động

khác một cách hợp lý. Giới thiệu vào bài một cách tự nhiên, sinh động, thu hút

19


được sự chú ý của trẻ; các bước chuyển tiếp nhẹ nhàng, liên kết. Các loại hình
hoạt động làm quen với chữ viết thường xuyên, liên tục ở mọi lúc, mọi nơi.
- Đồ dùng đồ chơi để trẻ hoạt động phải an toàn, sạch sẽ, đẹp, sinh động,
phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ.
- Giáo viên phải luôn nghiên cứu tài liệu, chuyên đề, tập san có liên quan đến
chữ viết và tham khảo học hỏi bạn bè, đồng nghiệp. Tham gia đầy đủ các lớp học
chuyên đề nâng cao nghiệp vụ về chuyên môn.
2. Kiến nghị.
- Từ những việc làm cụ thể và kết quả đạt được như vậy để nâng cao chất
lượng cho trẻ làm quen với chữ viết ở các trường mầm non nói chung và trường
mầm non Nga Nhân nói riêng tôi mạnh dạn đề xuất một số biện pháp nâng cao
chất lượng cho trẻ làm quen với chữ cái cụ thể là:
2.1. Đối với ban giám hiệu
- Ban Giám hiệu cần có sự chỉ đạo cụ thể, làm tốt công tác kiểm tra, đánh
giá rút kinh nghiệm cho giáo viên và có kế hoạch bồi dưỡng cho giáo viên còn
những mặt hạn chế.
- Tổ chức dạy mẫu hoạt động làm quen chữ cái nhiều hơn nữa để giáo
viên học tập.
2.2. Đối với giáo viên:
- Trong quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ, giáo viên phải linh
hoạt, có sáng tạo. Thường xuyên thay đổi các hình thức và sử dụng các thủ thuật
lên lớp. Đặc biệt phải theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm để giúp trẻ hứng thú
và hoạt động một cách tích cực.
- Thường xuyên bổ sung và thay đổi đồ dùng dạy học một cách sáng tạo.
- Biết vận dụng và tích hợp một cách phù hợp vào các hoạt động khác

một cách khoa học, nhẹ nhàng, thoải mái để khai thác tối đa nhận thức cho trẻ.
- Bản thân giáo viên không ngừng học tập, trau dồi kiến thức để nâng cao
chuyên môn nghiệp vụ và trình độ nhận thức.
- Biết kết hợp các hoạt động trong lớp và ngoài lớp một cách phù hợp và
khoa học nhằm phát huy tối đa tính tích cực hoạt động của trẻ, cung cấp kiến
thức cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi.
- Theo dõi nhận xét đánh giá trẻ vào sổ nhật ký hàng ngày để cập nhật
thông tin trên cơ sở đó để bổ sung, điều chỉnh cho trẻ một cách kịp thời.
20


Trên đây là một số kinh nghiệm dạy hoạt động Làm quen chữ cái mà tôi
đã rút ra được trong quá trình giảng dạy nhằm giúp trẻ phát triển về mọi mặt .
Đồng thời trong quá trình nghiên vẫn còn những thiếu sót nhất định, tôi rất
mong được sự góp ý xây dựng của các bạn đồng nghiệp, các cấp lãnh đạo giúp
tôi ngày càng có nhiều kinh nghiệm hay trong giảng dạy.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Nga Nhân, ngày 10 tháng 4 năm 2019
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh
nghiệm của mình viết, không sao chép nội
dung của người khác.
Người viết

Mã Thị Thanh
Mai Thị Hiên

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Một số tài liệu trong các trang web trên mạng Internet như:

21


- Bài Chủ Tịch Hồ Chí Minh với “ươm mầm xanh” tương lai của đất nước
(Phạm Thị Nhung Trường Sĩ quan Lục quân 1, Cổ Đông, Sơn Tây, Hà Nội)
2. Thông tư 17/2009/TT - BGDĐT ban hành ngày 25/7/2009 của Bộ trưởng
Bộ giáo dục và Đào tạo về chương trình giáo dục mầm non của nhà xuất bản
giáo dục Việt nam( tái bản lần thứ sáu)
3. Thông tư 28/2016/TT - BGDĐT ban hành ngày 30/12/2016 sửa đổi bổ
sung đổi nội dung của chương trinh giáo dục mầm non.
4. Theo tài liệu “Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm
non mẫu giáo lớn (5 - 6 tuổi) của nhà xuất bản giáo dục Việt nam.
5. Theo tài liệu “Chương trình chăm sóc giáo dục mẫu giáo và hướng dẫn
thực hiện (5 - 6 tuổi) của nhà xuất bản giáo dục Việt Nam năm 2009.
6. 100 đề tài SKKN - Nhà XB Giáo dục
7. Tạp chí giáo dục Mầm non số 2 năm 2016.
8. Tâm lý, giáo dục đại cương.

DANH MỤC

22


CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD &ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ
CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả : Mai Thị Hiên
Chức vụ và đơn vị công tác : Giáo viên trường mầm non Nga Nhân

TT

Tên đề tài SKKN

Cấp đánh
giá xếp
loại
(Phòng,
Sở, Tỉnh...)
Phòng giáo
dục- đào
tạo
Phòng giáo
dục- đào
tạo

1

Nâng cao chất lượng dinh
dưỡng cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi

2

Một số kinh nghiệm trong
việc tổ chức các trò chơi dân
gian cho trẻ lứa tuổi mẫu giáo
lớn
Tổ chức bữa ăn cho trẻ 5 - 6 Phòng giáo
tuổi

dục- đào
tạo
Tạo môi học thân thiện thông Sở giáo dục
qua hoạt động góc
& đào tạo
Một số biện pháp chuẩn bị
Phòng giáo
tâm thế cho trẻ 5 – 6 tuổi vào dục- đào
lớp 1
tạo

3

4
5

Kết quả
đánh giá
xếp loại
(A,B hoặc
C)
B

Năm học
đánh giá
xếp loại

2006 - 2007

C

2009 -2010

B

2011 - 2012

2012 - 2013
C
C

2015 - 2016

23