KẾT QUẢ PHẪU THUẬT CHẤN THƯƠNG cột SỐNG NGỰC THẮT LƯNG TRÊN BỆNH NHÂN LOÃNG XƯƠNG

B GIO DC V O TO

B Y T

TRNG I HC Y H NI
-----***-----

CHU THNH HNG

KếT QUả PHẫU THUậT CHấN THƯƠNG CộT
SốNG
NGựC THắT LƯNG TRÊN BệNH NHÂN LOãNG
XƯƠNG
Chuyờn ngnh : Ngoi Khoa
Mó s

: 60720123

CNG LUN VN THC S Y HC

Ngi hng dn khoa hc:
PGS.TS. H Kim Trung


HÀ NỘI - 2019


MỤC LỤC
DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC BIỂU ĐỒ


DANH MỤC HÌNH


6
ĐẶT VẤN ĐỀ
- Loãng xương là một bệnh hệ thống gây ra bởi các yếu tố khác nhau làm
giảm mật độ xương và khối lượng xương, dẫn đến sự phá vỡ vi mô xương và
tăng độ giòn của xương. [1]
- Chấn thương cột sống ngực thắt lưng là loại gãy xương phổ biến, làm
ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân
- Điều trị phẫu thuật dựa trên xi măng đóng một vai trò quan trọng trong
gãy xương đốt sống. [2]
- Bơm xi măng và bơm xi măng có bóng được sử dụng bởi khả năng
giảm đau nhanh chóng và cải thiện chất lượng cuộc sống. [3]
- Các chấn thương cột sống phức tạp hơn với góc gù thân đốt nhiều, đòi
hỏi phẫu thuật. [4]
- Nới lỏng và dịch chuyển ốc vít có thể xảy ra sau khi phẫu thuật cố định
các đốt sống.
- Các vấn đề trên có thể được giải quyết bằng vít rỗng nòng tăng cường
bơm xi măng, giúp tăng cường giao diện vít-đốt sống và tăng cường sức kéo
của đốt sống xương. [5]
- Hệ thống polymethyl methacrylate (PMMA) - hệ thống vít rỗng nòng
bơm xi măng xương tăng cường (CICPS) là một hệ thống cố định cột sống
mới hữu ích trong việc quản lý các bệnh về cột sống.
- Các phân tích cơ học sinh học và phần tử hữu hạn được thực hiện trong
ống nghiệm đã cho thấy hệ thống CICPS cải thiện tính ổn định của cố định và
giảm nguy cơ nới lỏng và dịch chuyển của ốc vít bàn đạp.

7
- Các nghiên cứu lâm sàng sơ bộ về việc sử dụng CICPS ở bệnh nhân
loãng xương của Dai et al cho thấy CICPS có thể làm giảm hiệu quả các triệu
chứng như đau, cải thiện sự ổn định của hệ thống cố định bên trong và giảm
nguy cơ biến chứng. [6]
- Tuy nhiên, dữ liệu hạn chế có sẵn trên các ứng dụng của CICPS trong
gãy xương cột sống.
- Nghiên cứu này nhằm đánh giá kết quả lâm sàng và X quang của
CICPS và đánh giá tính an toàn và hiệu quả của nó trong điều trị chấn thương
cột sống ngực thắt lưng.
Mục tiêu

1.

Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân chấn thương cột
sống ngực thắt lưng kèm loãng xương.

2.

Đánh giá kết quả phẫu thuật vỡ lún cột sống ngực thắt lưng trên bệnh
nhân loãng xương tại bệnh viện E.


8
Chương 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Loãng xương
1.1.1. Định nghĩa

- Loãng xương được định nghĩa là mật độ khoáng xương thấp do cấu
trúc xương thay đổi cuối cùng khiến bệnh nhân bị gãy xương do va chạm
thấp. Gãy xương do loãng xương dẫn đến giảm chất lượng cuộc sống, làm
tăng tỷ lệ mắc bệnh, tử vong và tàn tật. [7]
1.1.2. Nguyên nhân
- Loãng xương nguyên phát có liên quan đến quá trình lão hóa kết hợp
với giảm hormone giới tính. Xương bị suy giảm cấu trúc vi mô dẫn đến mất
mật độ khoáng xương và tăng nguy cơ gãy xương. Các bệnh khác hoặc
phương pháp điều trị của họ gây ra chứng loãng xương thứ phát. Đàn ông
có nhiều khả năng mắc bệnh loãng xương thứ phát. Các loại thuốc có thể
dẫn đến chứng loãng xương thứ phát bao gồm glucocorticoids và thuốc
chống động kinh. Các loại thuốc khác như thuốc hóa trị, thuốc ức chế
bơm proton và thiazolidine ít được nghiên cứu nhưng nghi ngờ cũng góp
phần gây loãng xương.
- Các tình trạng bệnh có thể gây ra bệnh loãng xương bao gồm cường
cận giáp, chán ăn, kém hấp thu, cường giáp hoặc điều trị quá mức bệnh suy
giáp, suy thận mãn tính, Cushing và bất kỳ bệnh nào có thể dẫn đến bất động
lâu dài. Vô kinh thứ phát trong hơn một năm do nhiều nguyên nhân khác nhau
bao gồm liệu pháp hormon không estrogen, trọng lượng cơ thể thấp và tập thể
dục quá mức cũng có thể dẫn đến mất khối lượng xương nhanh chóng.


9
- Các yếu tố nguy cơ gây loãng xương bao gồm tăng tuổi, trọng lượng cơ
thể dưới 58 kg, hút thuốc, tiền sử gia đình bị loãng xương, chủng tộc da trắng
hoặc châu Á, mãn kinh sớm, mức độ hoạt động thể chất thấp và tiền sử cá
nhân bị gãy xương từ khi rơi xuống đất hoặc Chấn thương nhẹ sau tuổi bốn
mươi. [7, 8] Bệnh nhân bị các tình trạng ảnh hưởng đến mức độ vận động
tổng thể, chẳng hạn như chấn thương tủy sống (SCI), có thể bị suy giảm
nhanh chóng mật độ khoáng xương trong 2 tuần đầu sau những chấn thương

suy nhược này. [9]
1.1.3. Dịch tễ
- Hơn 200 triệu người bị loãng xương và tỷ lệ mắc tăng theo tuổi.
Hơn 70% những người trên 80 tuổi bị ảnh hưởng. Nó phổ biến ở nữ hơn
nam. Ở các nước phát triển, 2% đến 8% nam và 9% đến 38% nữ bị ảnh
hưởng. Trên toàn thế giới, có khoảng 9 triệu gãy xương mỗi năm do bệnh
loãng xương. [10-12]
1.1.4. Sinh lý bệnh
- Loãng xương là do mất cân bằng xương và tái cấu trúc xương dẫn đến
giảm khối lượng xương. Ở hầu hết các cá nhân, khối lượng xương đạt đỉnh
trong thập kỷ thứ ba, sau đó sự tái hấp thu xương vượt quá sự hình thành
xương. Không đạt được khối lượng xương đỉnh bình thường hoặc tăng tốc
mất xương có thể dẫn đến chứng loãng xương. [7]
1.1.5. Mô bệnh học
- Mẫu vật mô học chứng minh trabeculae mỏng rõ rệt, giảm kích thước
xương và không gian haversian và tủy mở rộng. [13]


10
1.1.6. Dược động học
- Side effects and costs of treatment are the major considerations when
prescribing medications for osteoporosis. It should be noted that intravenous
bisphosphonates can be used if a patient is intolerant of oral bisphosphonates
before advancing to different treatment options, as they can be tolerated by
patients intolerant of the oral dosing.
1.1.7. Hỏi và khám bệnh
- Ở những bệnh nhân khỏe mạnh mà không cần yếu tố nguy cơ, các
chuyên gia khuyên bạn nên bắt đầu sàng lọc phụ nữ ở tuổi 65 tuổi và nam giới
ở tuổi 70.
1.1.8. Cận lâm sàng

- Quét hấp thụ tia X kép báo cáo điểm t và điểm z. Điểm t phản ánh sự
khác biệt giữa mật độ khoáng xương đo được và giá trị trung bình của mật độ
khoáng xương ở người trẻ tuổi. Nó được đo bằng độ lệch chuẩn. WHO đã xác
định mật độ khoáng xương bình thường cho phụ nữ là điểm t trong một độ
lệch chuẩn của trung bình người trưởng thành trẻ tuổi. Điểm giữa âm 1 và âm
2,5 phản ánh chẩn đoán loãng xương. Điểm dưới 2,5 âm phản ánh chẩn đoán
loãng xương.
1.1.9. Điều trị
- Bệnh nhân có điểm t âm tính từ 2,5 trở xuống nên được điều trị. Nó
cũng được chỉ định cho những bệnh nhân bị loãng xương (điểm t giữa âm 1
và âm 2,5), người đạt điểm trong bài kiểm tra đánh giá rủi ro loãng xương là
có nguy cơ gãy xương hông cao hơn 3%. Bệnh nhân có tiền sử cá nhân bị gãy
xương có thể được điều trị mà không cần xét nghiệm thêm.


11
1.1.10. Dự phòng
1.2. Vỡ lún đốt sống đoạn ngực thắt lưng
1.2.1. Tổng quan
- Gãy chấn thương cột sống ngực, đặc biệt là ngã ba ngực (T10 - L2), là
gãy xương phổ biến nhất của cột sống. Sự chuyển đổi từ cột sống ngực ít di
động hơn với các xương sườn và xương ức liên quan đến cột sống thắt lưng
năng động hơn làm cho đây là một khu vực căng thẳng sinh học lớn. Hơn
160.000 chấn thương như vậy diễn ra hàng năm ở Bắc Mỹ. Di chứng của
những tổn thương này có thể tàn phá bao gồm tê liệt, đau đớn, dị dạng và mất
chức năng. [19-22]
1.2.2. Giải phẫu và sinh lý
- Cột sống ngực bao gồm 10 đốt phía trên được cố định với các xương
sườn kết nối với xương ức trước, vùng ngực (T10 - L2), và sau đó là cột sống
thắt lưng linh hoạt hơn. Đoạn ngực- thắt lưng đại diện cho một trong những

bước chuyển lớn từ cột sống ngực ít di động sang cột sống thắt lưng và đây là
khu vực thường gặp nhất với gãy xương cột sống. Cột sống ngực là khu vực ít
di động nhất vì sự ổn định được cung cấp bởi lồng xương sườn. Cột sống thắt
lưng, tuy nhiên, trở nên ít cứng hơn và xa hơn di chuyển ra khỏi vùng ngực.
Đối với điều này, các điều kiện thoái hóa có nhiều khả năng xảy ra ở xa, trong
khi chấn thương chấn thương được nhìn thấy nhiều hơn trong khu vực ngực.
1.2.3. Đánh giá lâm sàng
- Trong một NC, 4,4% tất cả bệnh nhân đến trung tâm chấn thương cấp I
được chẩn đoán là bị gãy cột sống ngực [25]. Do các khía cạnh gây nhiễu của
các chấn thương nội tạng khác nhau, tỷ lệ bị thương ở cột sống ngực đã được
báo cáo lên tới 20% [26], đặc biệt là ở những người bị chấn thương do tác


12
động năng lượng cao và những người có tình trạng tâm thần thay đổi . Đánh
giá cột sống ban đầu rất chú ý đến lịch sử và đánh giá các báo cáo về bất kỳ
đau lưng hoặc cổ cấp tính, thần kinh thoáng qua, yếu hoặc thậm chí tê liệt tại
thời điểm chấn thương. Một cuộc kiểm tra toàn bộ về vận động và cảm giác
nên được thực hiện với bệnh nhân hợp tác và ghi điểm theo sơ đồ phân loại
của ASIA (Hiệp hội chấn thương cột sống Mỹ) [27]. Nếu mức độ thần kinh và
mức độ tổn thương cột sống rõ ràng không liên kết chặt chẽ, thì cần phải có
cộng hưởng từ (MR) của toàn bộ cột sống để cố gắng xác minh nguyên nhân
thực sự của thâm hụt. Phản xạ hành hang được kiểm tra bằng cách bóp nhẹ
dương vật hoặc âm vật của Glans hoặc kéo mạnh vào Foley. Nếu vắng mặt,
bệnh nhân cảm thấy sốc tủy (có thể kéo dài tới 72 giờ) hoặc có thể vừa bị tổn
thương các đoạn đuôi ngựa. Nếu tăng hoạt, nó sẽ gợi ý sự mất liên tục vì chấn
thương tủy sống hoàn toàn.
1.2.4. Chẩn đoán hình ảnh
- X quang đơn giản, và đặc biệt nếu thêm CT, sẽ chứng minh hầu hết các
chấn thương xương. Gãy xương ổn định như gãy xương nén và gãy xương

nhẹ (AO loại A) thường cần ít hình ảnh khác [26, 28]. Tuy nhiên, sự gián
đoạn mô mềm đáng kể có thể bị bỏ qua, vì CT và X quang thường không thể
hình dung đầy đủ và mô tả ống tủy sống và các dây chằng liên quan khác.
Điều này rõ ràng rất quan trọng, vì một nghiên cứu ở Trung Quốc đã mô tả
chẩn đoán bị gãy xương ngực trong tình trạng đa chấn thương là 19%, dẫn
đến tăng tỷ lệ biến chứng phổi và thời gian nằm viện kéo dài [25]
1.2.5. Điều trị nội khoa
1.2.6. Các thang điểm
- Loại A: gãy lún thân đốt
+ Nhóm A1: gãy lún đơn thuần.
+ Nhóm A2: gãy rời thân đốt.
+ Nhóm A3: gãy vụn thân đốt.


13
- Loại B: mất liên tục của các thành phần dọc trước và sau cột sống kèm
di lệch gấp góc hoặc sang bên
+ Nhóm B1: chủ yếu đứt các đây chằng phía sau.
+ Nhóm B2: chủ yếu gãy xương phía cung sau.
+ Nhóm B3: thương tổn cắt qua đĩa gian đốt ở phía trước.
- Loại C: thương tổn cả các thành phần trước và sau kèm xoay
+ Nhóm C1: là A1 + xoay.
+ Nhóm C2: là B1 + xoay.
+ Nhóm C3: thương tổn xé đứt và xoay.
Sơ đồ phân loại chấn thương cột sống theo AO

1.2.7. Các loại vỡ đốt sống
1.2.7.1. Gãy lún than đốt
1.2.7.2. Gãy vụn than đốt
1.2.7.3. Mất liên tục các thành phần dọc trước và sau cột sống kèm di lệch

gấp góc hoặc sang bên


14
1.2.7.4. Gãy trật đốt sống
1.2.8. Điều trị
1.2.8.1. Điều trị bảo tồn
1.2.8.2. Phẫu thuật
1.2.9. Vỡ lún đốt sống trên loãng xương
- Gãy xương nén là một di chứng thường gặp của bệnh loãng xương, rối
loạn chuyển hóa phổ biến nhất của xương. Theo thứ tự 800.000 gãy xương
nén xảy ra ở Hoa Kỳ mỗi năm, một tỷ lệ khá lớn trong đó dẫn đến nhập viện.
Chẩn đoán chính xác và điều trị thích hợp là bắt buộc đối với gãy xương nén
đốt sống có thể dẫn đến đau lưng mãn tính, rối loạn chức năng phổi và ảnh
hưởng nghiêm trọng đến các hoạt động của cuộc sống hàng ngày bao gồm
trầm cảm và vv. Một khi một gãy xương được tìm thấy, nguy cơ gãy xương
tiếp theo nhanh chóng bắt đầu nhân lên. Nguy cơ duy trì gãy xương đốt sống
mới sau khi gãy xương trước đó không được điều trị có thể lên tới 20% trong
năm đầu tiên.
1.2.9.1. Bơm xi măng và bơm xi măng có bóng
1.2.9.2. Hệ thống vít nở
1.2.9.3. Hệ thống vít rỗng nòng tăng cường bơm xi măng
1.2.9.4. Biến chứng
- Là biến chứng chính của các phẫu thuật/ thủ thuật loại này
1.2.9.5. Kết quả điều trị
- Trong 30 năm qua, đã có nhiều tranh luận giữa những người ủng hộ
khác nhau về các lựa chọn điều trị, phẫu thuật và không phẫu thuật; tuy nhiên,
phần lớn tài liệu vẫn bị giới hạn trong các nghiên cứu hồi cứu chủ yếu hoặc
một vài báo cáo triển vọng nhưng với số lượng tương đối nhỏ. Một thử
nghiệm ngẫu nhiên đa trung tâm quy mô lớn so sánh các lựa chọn điều trị khác

nhau cho gãy xương ngực chưa bao giờ được thực hiện. Tuy nhiên, một đánh giá


15
của các tài liệu có sẵn dường như cho thấy rằng việc ổn định gãy xương cột sống
ngực, đặc biệt là cột sống bị tổn thương cơ học, sẽ dẫn đến kết quả lâm sàng
tương đối tốt trong hầu hết các trường hợp, mặc dù loại ổn định chính xác rất cần
thiết khi không được thực hiện thông thoáng. McLain đã xem xét 62 bệnh nhân
được điều trị bằng dụng cụ nhiệt hạch cho gãy xương ngực không ổn định sau 5
năm và thấy rằng 70% có thể trở lại làm việc toàn thời gian. Năm mươi bốn
phần trăm ở cấp độ trước đó hoặc công việc của họ không bị hạn chế, trong khi
16% là toàn thời gian nhưng với công việc nhẹ hơn.
1.3. Vis rỗng nòng
1.3.1. Giới thiệu
Vít rỗng có lỗ là phương tiện giúp hỗ trợ cố định hình cột sống
ILIADTM, kèm theo nó là những ốc khóa trong và thanh nối giữa các thân đốt
sống, nhằm tạo sự nối liền và ổn định trong thân hình cột sống của bệnh nhân.
Vít rỗng bơm xi măng đục lỗ trực tiếp thông qua các lỗ bên để tăng
thêm sự bám kết vít trong thân hình đốt sống. Nhờ lượng Xi măng vừa đủ
tăng khả năng bám kết của vít vào thân đốt sống và hướng vít đi đúng vào
cuống chân cung.

1.3.2. Đặc điểm


16
-

Đường kính đầu bên ngoài: 5.5 – 6.0 mm

-

Ổn định sau lồng ngực và cột sống thắt lưng.

-

Cánh ren ngược

-

Vít đa trục và vít đơn trục

-

Thân vít hình ống và hình nón

-

Thân vít có 4 lỗ

-

Liên kết đầu vít (vít đa trục và vít đơn trục)

-

Các đường kính khác nhau có màu sắc khác nhau

-

Một bộ trợ cụ sử dụng cho tất cả các loại vít

-

Cơ chế khóa ốc – vít tuyến tính khe

-

Góc dao động lên đến 250
1.3.3. Ưu điểm

-

Cánh ren ngược + hiệu ứng khóa ốc – vít tuyến tính khe

-

Nhiều sự lựa chọn

-

Tối ưu hóa vào đường kính thân ống sống.

-

Lựa chọn mổ lại

-

Neo đậu tốt và phù hợp

-

Vít có thể được tự do kết hợp với tất cả các hệ thống khác của ILIAD

-

Chiều dài tối ưu ổn định

-

Vít hình nón tạo chia lực chịu tải tối ưu


17
-

Vít đơn trục/ vít đa trục

-

Ứng dụng phẫu thuật qua da xâm lấn tối thiểu

-

Sử dụng que dẫn đường với các dụng cụ rỗng nòng
1.3.4. Chỉ định
Chỉ định

-

Bệnh thoái hóa đĩa đệm

-

Trượt đốt sống

-

Chấn thương

-

Bướu

-

Hẹp ống sống

-

Khớp giả

-

Thất bại với các phẫu thuật trước

-

Dị tật

-

Loãng xương sử dụng đồng thời với xi măng
1.3.5. Chống chỉ định

-

Trong chấn thương và các khối u mà bề trước thân sống bị vỡ nhiều mảnh,
cần phải có hỗ trợ gia cố lối trước hoặc tái tạo mà cột sống lối trước.

-

Loãng xương mà không sử dụng xi-măng bơm

-

Loãng xương nặng
1.3.6. Kỹ thuật phẫu thuật
Kỹ thuật phẫu thuật


18
1. Chuẩn bị cuống sống và đặt vít rỗng giống như các loại vít cột sống khác. Bạn
phải chọn vít có đường kính tối đa có thể để đạt được sự ổn định tối đa. Vít
phải đặt vào khoảng 80% của thân đốt sống. Khuyến cáo không đặt vít rỗng
đến gần bờ trước vỏ thân sống và/hoặc xuyên qua thân đốt sống.


19

2. Vặn cây dẫn xi-măng lên đầu vít. Chắc chắn rằng cây dẫn xi-măng được vặn
chặt hoàn toàn.

3. Chuẩn bị xi măng và đưa xi-măng vào ống tiêm. Chúng tôi khuyên bạn nên sử
dụng ống tiêm 2cc. Cho xi-măng vào tất cả các ống bơm trước khi bắt đầu
bơm. Chọn đường kính ống tiêm nhỏ hơn 2.95mm. Bơm qua cây dẫn ximăng. Tiêm xi măng theo yêu cầu cho đến khi nó bắt đầu rò ra từ lỗ trên thân vít.
Chắc chắn rằng không có rò rỉ xi măng xảy ra bên ngoài khu vực dự định. ngừng
tiêm nếu rò rỉ xảy ra. Xi măng trong thân cây dẫn xi-măng có thể được đẩy bằng
cách sử dụng cây đẩy xi-măng. Hoàn tất khi mỗi vít có khoảng 2 đến 3ml ximăng. Vít rỗng có 4 lỗ để phân phối xi măng đều trong thân sống. Lượng xi măng
được tiêm trong một ca nên được giới hạn 25ml hoặc ít hơn.

-

Cây đẩy xi-măng: NCCP-001


20

-

Thân cây dẫn xi-măng có thể chứa đến 1.75cc xi măng
NNCH – M01

4. Chờ cho đến khi xi măng khô trước khi tháo cây dẫn xi-măng và tiếp tục các
đốt sống tiếp theo. Bạn có thể phải đợi khoảng 15 phút sau lần tiêm cuối
cùng.


21
5. Cố định nắp ốc trong, thanh dọc,… như các loại ốc vít cố định cột cống khác.

Chương 2
ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân nghiên cứu
- Các bệnh nhân được chẩn đoán xác định là gãy cột sống ngực-thắt lưng
từ T11 đến L2, có kèm loãng xương, được phẫu thuật cố định cột sống sử
dụng vít rỗng nòng tăng cường bơm xi măng
- Có phim chụp XQ quy ước thẳng và nghiêng.
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ
- Các bệnh nhân không đủ thông tin nghiên cứu, theo dõi
2.2. Phương pháp nghiên cứu
2.2.1. Về chẩn đoán hình ảnh
2.2.1.1. Trên phim X-quang quy ước
Tiến hành chụp cho những trường hợp theo dõi chấn thương cột sống,
ngay khi tình trạng toàn thân cho phép vận chuyển đi chụp phim. Dựa vào
điểm đau khu trú vùng lưng, ranh giới rối loạn cảm giác, khám vận động, phát
hiện mức thương tổn tủy sống, từ đó khu trú được vùng tổn thương tương ứng
của cột sống và đề nghị chụp vùng đó. Chụp hai tư thế thẳng, nghiêng qui
ước. Khi chụp phim nghiêng cần phối hợp lật bệnh nhân đúng nguyên tắc,
tránh tổn thương thêm cột sống nếu có.
Nhận định phim X-quang đạt tiêu chuẩn:
- Độ sáng tối của phim phải rõ ràng


22
- Phim phải đủ rộng, chụp toàn bộ đoạn cột sống ở trên và dưới vị
trí tổn thương.
- Phim được chụp đúng tư thế. Trên phim chụp thẳng, các gai sống ở
chính giữa cột sống và mắt sống hai bên cân đối qua đường giữa. Trên phim
chụp nghiêng, cung sau và mỏm khớp hai bên phải chồng lên nhau.

Đọc kết quả:
- Xác định vị trí tổn thương
- Xác định các thay đổi về tổng thể cột sống: gấp góc, di lệch, trượt giữa
đoạn trên và dưới cột sống, xoay trục. Đánh giá qua 3 đường ở tư thế thẳng
(đường gai sống, đường trong cuống sống và đường gai ngang).
- Góc gù thân đốt và gấp góc vùng chấn thương: Tiến hành chụp XQ tư
thế nghiêng, các góc gù được xác định như sau: góc gù thân đốt (GTĐ) được
tạo nên bởi 2 đường thẳng đi qua mặt trên và mặt dưới đốt vỡ. Góc gù vùng
chấn thương (GVCT) được tạo bởi 2 đường thẳng là đường đi qua mặt trên
của đốt gãy và một đường đi qua mặt dưới của đốt dưới đốt gãy.

Hình 2.1. Cách đo góc gù thân đốt và góc gù vùng chấn thương.


23
- Tỷ lệ giảm chiều cao thành trước thân đốt sống: Trong các trường hợp
đốt sống bị lún, xẹp hoặc vỡ, để đánh giá thành trước đốt sống đó bị giảm đi
bao nhiêu phần trăm chiều cao so với trước lúc bị chấn thương, chúng tôI áp
dụng cách đo của Keynan và Vaccaro như sau: tỷ lệ phần trăm của thành
trước thân đốt sống bị lún tương quan với chiều cao của thân đốt sống kế cận
ngay trên và dưới nó. Nếu gọi V1 và V3 là chiều cao của thành trước thân đốt
sống ngay trên và dưới đốt tổn thương, và V2 là chiều cao thành trước thân
đốt sống tổn thương thì tỷ lệ này được tính như sau:
Tỷ lệ giảm chiều cao
thành trước thân đốt sống (%)

=

 V1 + V3 
  V1 + V3 

 − V 2 : 


2
2


 

Hình 2.2. Cách tính giảm chiều cao thân đốt sống tổn thương
Các đánh giá khác về:
- Chiều cao thành trước, thành sau và thân đốt sống.
- Khe sáng của đĩa đệm.
- Trật khớp và gãy mỏm khớp, các gãy ở cung sau.
- Tình trạng các mỏm gai và khoảng cách giữa chúng.


24
- Khoảng cách giữa 2 mắt sống tại vị trí tổn thương .
- Tình trạng các mỏm ngang.
2.2.1.2. Trên phim chụp cắt lớp vi tính
Chụp cho tất cả những bệnh nhân có tổn thương trên phim chụp XQ qui
ước, khi tình trạng toàn thân cho phép. Trong nghiên cứu của chúng tôi, tất cả
các bệnh nhân đều được tiến hành chụp cắt lớp vi tính cột sống trước phẫu
thuật. Dựa vào lâm sàng và phim chụp XQ qui ước, định vị thương tổn và đề
nghị chụp khu trú vào vùng đó.
* Các lớp cắt cơ bản:
- Lớp cắt qua chính giữa đĩa đệm( lớp cắt a)
- Lớp cắt qua phía trên cuống sống( lớp cắt b)
- Lớp cắt qua cuống sống( lớp cắt c)

- Lớp cắt qua phía dưới cuống sống(lớp cắt d).

-

Hình 2.3. Hình các lớp cắt cơ bản
* Đọc phim chụp cắt lớp vi tính:
Trên cửa sổ phần mềm cần đánh giá:
- Các cơ cạnh sống và khối máu tụ cạnh sống.


25
- Sự thay đổi của vùng tỷ trọng của vùng tuỷ sống và khoang ngoài
màng cứng.
- Tình trạng đĩa đệm, dây chằng vàng.
Trên cửa sổ xương cần đánh giá:
- Hình dạng, bờ viền thân các đốt sống
- Các đường gãy thân đốt sống, cuống sống, lá sống, mỏm gai và
mỏm ngang.
- Các mảnh xương gãy di lệch vào trong ống tuỷ.
Trên ảnh tái tạo 2 và 3 bình diện cần đánh giá:
- Các gập góc, di lệch và trượt đoạn trên so với đoạn dưới.
- Các hẹp ống sống do sự di rời của mảnh xương.
- Các trật khớp và gãy mỏm khớp.
Đánh giá mức độ hẹp ống sống do mảnh xương chèn ép, chúng tôi sử
dụng cách đo của Robert Meves, lấy đường kính trước sau trên lát cắt ngang
qua cuống của đốt sống bị tổn thương chia cho đường kính trước sau trung
bình ở lớp cắt ngang qua cuống của đốt sống ngay trên và dưới nó.
Nếu gọi b2 là đường kính trước sau của ống ống bị hẹp đo được trên lát
cắt qua cuống của đốt sống bị tổn thương, b1 và b3 là đường kính trước sau
của đốt sống lành ngay trên và dưới đốt tổn thương, thì tỷ lệ phần trăm hẹp

ống sống được tính như sau:

Tỷ lệ hẹp ống sống

=

 b1 + b3 
 b1 + b3
−
b
2



: 2
2




Hình 2.4. Cách đo đường kính
trước sau ở lớp cắt ngang qua
cuống của đốt sống bị tổn thương .