Ear giải phẫu thượng nhĩ

GIẢI PHẪU THƯỢNG NHĨ
Người trình bày:HOÀNG VĂN NHẠ
BSNT khoá 36-TMH


I.Giải phẫu tai giữa
-Tai giữa gồm có hòm tai,vòi tai,sào bào,tai giữa
ngăn cách tai ngoài bởi màng nhĩ.
-tai giữa được chia thành:thượng nhĩ,trung nhĩ,hạ
nhĩ.
-thượng nhĩ là phần tai
giữa trên mặt phẳng đi
qua mấu ngắn
xương búa
-thượng nhĩ:
Chứa 1 phần xương con


II.Sơ lược về giải phẫu thượng nhĩ
-Thượng nhĩ gồm 6 thành và liên
quan:
+thành ngoài:liên quan tường
Thượng nhĩ ở trên và màng
Schrapnell ở dưới
-tường thượng nhĩ:phần cao
gần trần thượng nhĩ có nhiều
Thông bào,phần dưới đặc ngà


II.Sơ lược về giải phẫu thượng nhĩ
-màng schrapnell:không có lớp xơ nên có xu

hướng co lõm bề mặt bởi áp lực âm của tai
giữa -> túi co kéo và cholesteatoma thượng
nhĩ
-thành sau:thông với sào bào qua sào đạo
-thành trên:khớp đá-trai,qua trần thượng nhĩ là
màng não thùy thái dương,có nhánh đm màng
não giữa đi qua,có tm đến tm xoang hang


II.Sơ lược về giải phẫu thượng nhĩ
-thành dưới:bị thắt hẹp,thông với hạ nhĩ tại eo
thượng nhĩ,
+eo này lại hẹp hơn bởi xương con,dây chằng
mạc treo xương con,nhất là ở trẻ nhỏ còn có
chất dạng thạch trong thượng nhĩ ->khi thông
khí này không tốt túi co kéo thượng nhĩ
cholesteatoma


II.Sơ lược về giải phẫu thượng nhĩ
• -thành trước:có ống cơ
búa
• thành trong:liên quan
OBK ngoài và dây VII ->
cholesteatoma vùng này
có thể gây liệt mặt,viêm
mê nhĩ


III.Xương con,cơ và dây chằng

1.Xương búa:
-đầu nằm trong thượng nhĩ.cổ nối đầu
và cán búa,có mỏm trước và mấu ngắn.
- dây chằng xương búa:
+d/c trên: chỏm -> trần thượng nhĩ
+d/c ngoài: chỏm -> tường thượng
nhĩ
+d/c trước: cổ -> gai bướm
+d/c nhĩ-búa trước:mỏm dài->gai nhĩ
trước
+d/c nhĩ-búa sau:mỏm ngắn ->gai nhĩ
sau


III.Xương con,cơ và dây chằng
2.Xương đe:gồm thân,ngành ngang,ngành
xuống
- Ngành ngang:ở sau,ngắn,trong hố đe
-ngành xuống:dưới thân,khớp với chỏm xương
bàn đạp
-xương đe cố định vào hố đe bởi:
+d/c sau:mỏm ngành ngang->mỏm sau hố đe
+d/c trên:thân-> trần thượng nhĩ
+d/c bên:x. Đe-> chỏm x.búa ( có liên quan
đến cố định xương đe vào hố đe ko???)


III.Xương con,cơ và dây chằng
3.cơ búa: nằm trong ống cơ búa,mỏm
thìabám vào phần dưới cán búa(V3)

III.Xương con,cơ và dây chằng
6.Các nếp và dây chằng
a.Nếp búa-đe bên:Là nếp bắt đầu ở phía sau từ phần ngoài của nếp
dây chằng đe sau , và tiếp tục ở phía trước giữa ngành ngang xương
đe và tường thượng nhĩ ngoài đến cạnh sau của đầu xương búa.tại
đây nó thường chạy vòng xuống dưới để hợp với d/c búa sau tạo
nên giới hạn sau của khoang búa bên,đóng lại hoàn toàn phần thấp
thượng nhĩ ngoài
- chia thượng nhĩ ngoài thành 2 phần ngoài trên và ngoài dưới
- Nằm ngang,rộng mỏng;< 0.2 mm
- Hình a:tai phải
+nếp búa đe bên bắt đầu từ phần ngoài của dây chằng đe
sau (mũi tên chéo):Nó làm khép lại khoảng không giữa xương đe và
tường xương thượng nhĩ ngoài (B), và thường đi xuống ra trước
(mũi tên ngang).
+ Eo nhĩ mở xuất hiện cả 2 bên của ngành dài xương đe ,
giữa gân cơ căng (T)và phần giữa của dây chằng đe sau (mũi tên
cong)
-hình b:nhìn hướng từ trước trên :
+ phần đi xuống (mũi tên ngang) của nếp búa đe bên tạo nên
phần trên của giới hạn sau của khoang búa ngoài( mũi tên chéo),
+ nếp dây chằng búa trước (A) tạo nên bờ giới hạn trước của
nếp búa đe bên
+Eo nhĩ phát triển ở phía trước đến gân cơ căng , giới hạn
phía sau trên bởi cạnh giữa của dây chằng đe sau( mũi tên cong),
giới hạn sau dưới bởi mỏm tháp

III.Xương con,cơ và dây chằng
• Nếp búa đe bên: có khi 1 hoặc 2 bó ngang
khỏe hơn đi ngang qua nếp d/c búa đe sau
phân ra nửa trước và nửa sau(hình a)
• Hình a:tai trái,nhìn từ trên xuống:bó chạy
ngang:mũi tên ngang)bó d/c khác xuất phát từ
cổ x.búa(mũi tên chéo) xuát hiên ở chỗ võng
xuống dưới của nếp d/c búa đe bên hướng về
phía khoang búa bên(L) TI:eo nhĩ.A d/c búa
trước
• ở một vài trường hợp,nếp búa đe chạy xuống
dưới dọc bờ dưới của x.đe đi thảng đến nếp
d/c búa sau(hình b)
• Hình b:tai phải,nhìn từ sau trên:Nếp búa đe
ngoài mỏng(mũi tên ngang)chạy ra trước dọc
theo bờ dưới của ngành ngang và thân x.đe
hướng về khoang búa bên(mũi tên chéo)dầu
xương búa gắn với trần thượng nhĩ =d/c treo
x.búa(mũi tên dọc)T gân cơ búa.TF nếp cơ búa


III.Xương con,cơ và dây chằng
• Hiếm khi thấy nếp búa-đe bên chạy thẳng về
phía trước mà không chạy võng xuống
dưới,dọc theo đầu xương búa và tạo nên trần
mỏng của khoang búa bên(hình)
• Nếp d/c búa đe bên tiếp tục vòng xuống dưới
mỏng và tách biệt khỏi d/c búa bên( ở vị trí
thấp hơn)tạo nên sàn khoang búa bên.trong
truòng hợp này đường dẫn khí của khoang

búa bên mở hướng về nếp búa đe bên và nếp
búa bên,đi ngang từ đầu xương búa đến
tường thượng nhĩ bên->tạo nên một phàn
mái của khoang búa bên
• Hình: tai trái,nhìn từ trên xuống:nếp búa-đe
bên(mũi tên ngang)mỏng,cỏ dải uốn cong
xuống dưới ở phần trước của nó(mũi tên
chéo)
ở trước,nếp búa bên mỏng(mũi tên
cong)phủ khoang búa bên.A:d/c búa trước


III.Xương con,cơ và dây chằng
• Phần trước của nếp có sự biên đổi lớn,nếp có
thể tận hết khi chưa đến nếp d/c búa sau->phần
thấp của thượng nhĩ ngoài đến kết nối rộng rãi
với phần trên thượng nhĩ ngoài và khoang búa
bên(hình a)trường hợp này hiếm khi thấy được
phần thấp của thượng nhĩ ngoài ở trên nếp d/c
búa-đe bên theo hướng trước
• Hình:tai phải,nhìn từ phía trong:nếp búa-đe
bên(mũi tên ngang) tận hết ở thân xương
đe,không có phần trước.lúc này,phần thấp của
thhượng nhĩ ngoài(mũi tên cong) kết nối rộng với
phần trên thượng nhĩ ngoài và khoag búa
bên(mũi tên chéo:một phần nhỏ khoang búa bên
xuất hiện phía ngoài x.búa)
• Hiếm khi nếp búa-đe bên chạy lên trên tận hết ở
trần thượng nhĩ,sau đó gắn với phàn trước của
phần trên thượng nhĩ ngoài,phần bưới thượng

nhĩ ngoài còn giữ được mối liên hệ với khoang
búa bên


III.Xương con,cơ và dây chằng
• b.d/c sau xương đe:là d/c chạy vuông góc từ
đầu sau ngành ngang x.đethành thượng nhĩ
phía trong và phía ngoài
d/c có 2 phần:phần ngoài dày hơn phần
trong:phần ngoài:g/h sau của d/c búa đe
bên.phần trong:phân chia eo nhĩ trước và eo
nhĩ sau(hình a)
Eo nhĩ sau:nối thượng nhĩ sau ->hố đe
Hình a:tai trái nhìn từ trên:eo nhĩ sau(mũi tên
dọc)eo nhĩ trước (mũi tên chéo)nếp búa đe
bên(mũi tên cong)
Đa số eo sau được đóng lại bởi màng sau xương
đe:từ phần trong d/c đe sau ra sau(mũi tên
ngang hình b) eo nhĩ sau là đường dẫn khí
phụ
Hình b:tai phải
Trong vi phẫu Eo nhĩ sau có thể quan sát được từ
hướng phía trước


III.Xương con,cơ và dây chằng
c.d/c búa trên:
-đầu x.búa trần thượng
nhĩ
-d/c này hẹp và ngắn

Mũi tên ngang:màng giữa
thượng nhĩ trước và
thượng hhĩ trong


III.Xương con,cơ và dây chằng
• Nếp cơ căng:gân cơ búa
->mào ngang
• Nếp thừng nhĩ
• Các nếp khác:d/c búa
trước,d/c búa sau


IV.Phân chia thượng nhĩ
1.Hoành thượng nhĩ:
• Hoành thượng nhĩ tai phải:
• 1: xương thành trước thượng nhĩ
• 2 nếp cơ búa
• 3 khe nhĩ-đá
• 4 thần kinh thừng nhĩ
• 5 d/c búa trước
• 6 gai nhĩ trước
• 7 phần khỏe(dày) của d/c búa bên
• 8 gân cơ búa
• 9 phần yếu(mỏng)của d/c búa bên
• 10 cổ x.búa
• 11 nếp búa-đe bên
• 12 x.đe
• 13 x.bàn đạp
• 14 eo nhĩ

• 15 d/c đe sau
• 16 dường dẫn khí không hằng định qua hố đe


IV.Phân chia thượng nhĩ
•

Hoành thượng nhĩ: Bao gồm 2 nếp gấp:
- nếp cơ căng:giữa gân cơ căng và mào ngang
-nếp búa-đe bên
2.Eo nhĩ(eo nhĩ trước):
-Eo nhĩ sau:
-Eo nhĩ trước:đường dẫn khí rộng,của toàn bộ thượng
nhĩ,ngoại trừ khoang prussak
+giới hạn:- từ gân cơ búa ở phía trước  phần trong d/c đe
sau ở sau trên và mỏm tháp ở sau dưới
- phía trong:xương thượng nhĩ trong
- ngoài:ngành ngang x.đe và đầu x.búa
khoang g/h bởi các cấu trúc này là thượng nhĩ trong
eo nhĩ mở hoàn toàn
+liên quan:
- dưới là trung nhĩ
- phần trước:phía trên ngang mức gân cơ búa:thượng
nhĩ trước
-trên:thượng nhĩ trong
-ở giữa dưới 1-2mm là khớp đe đạp
+kích thước:rộng:tai vị trí ngành ngang x.đe :1.3mm.choe
hẹp nhát ở mức thân xương đe 1mm..phía trước giữa
mặt dưới cơ búa và đầu x.búa rộng 3mm.từ gân cơ búa>d/c sau x.đe 6mm

IV.Phân chia thượng nhĩ
3.Phân chia thượng nhĩ:
• Nếu không tính đến túi Prussack, Thượng
nhĩ có thể chia thành 2 ngăn chính : thượng
nhĩ trước (nhỏ ) và thượng nhĩ sau (lớn
hơn). Ranh giới ngăn cách là đầu xương
búa.
• Phần tiếp nối giữa các khoảng không tạo
bởi phần trên ngăn thượng nhĩ ngoài và
ngăn búa ngoài tương đối hẹp , và được
bao bởi dây chằng treo xương búa & dây
chằng búa trước.
• thượng nhĩ sau có khoảng thông thương
rộng với thượng nhĩ trước từ gân cơ căng
đến trần thượng nhĩ.
Hình:AA:thượng nhĩ trước,MA:thượng nhĩ
trong,LL thượng nhĩ ngoài
dưới,L:khoang búa bên


IV.Phân chia thượng nhĩ
a, Thượng nhĩ trước:khoảng trước đầu xương
búa,thượng nhĩ trước mở hoàn toàn vào thượng nhĩ
trong, đầu xương búa là cấu trúc làm hẹp khoang này
về phía sau
b, Thượng nhĩ sau:rộng hơn,gồm thượng nhĩ
trong,thượng nhĩ ngoài trên và ngoài dưới.
-thành phần chính trong thượng nhĩ sau:thân và ngành
ngang x.đe,đầu xương búa.người lớn khoảng cách từ

đầu búachóp xương đe:8mm
-


IV.Phân chia thượng nhĩ
• Phần ngoài của thượng nhĩ sau(khoang
kretschmann):
- Thành ngoài:tường thượng nhĩ có nhiều thông bào
- Thành trong:thông với thượng nhĩ trong,ngăn cách
thượng nhĩ trong bởi d/c treo x.búa và d/c treo x.đe
- Thành dưới:d/c ngang cổ x.búa
- Thành sau:liên quan sào đạo
- Thành trên:trần thượng nhĩ
- Thành trước:khoang búa bên


IV.Phân chia thượng nhĩ
Phần ngoài của thượng nhĩ sau hơi hẹp, và nếp búa đe chia
phầnbên thành 2 khoang : phần thấp thượng nhĩ ngoài và
phần cao thượng nhĩ ngoài
+Phần thấp thượng nhĩ ngoài nằm giữa mấu ngắn và
thân xương đe , phần thấp thượng nhĩ ngoài nằm dưới
hoành thượng nhĩ và trên trung nhĩ
+Phần cao thượng nhĩ ngoài,cùng thượng nhĩ trong ->
tạo nên thượng nhĩ trên:chạy từ tường xương thượng nhĩ
ngoài đến giữa , ngăn cách bởi dây chằng búa trên. Thượng
nhĩ trên trở thành thượng nhĩ trong ở vị trí chuỗi xương
con , thông với trung nhĩ qua eo nhĩ trước

IV.Phân chia thượng nhĩ
• Thượng nhĩ trong:
-phía trước:thông thượng nhĩ trước
-phía sau:d/c đe sau,mỏm tháp
-ngoài:thông với thượng nhĩ ngoài ,ngăn cách bởi d/c
treo x.đe và d/c treo xương búa
-Trong:xương thượng nhĩ trong qua đó liên quan với
OBK ngoài và đoạn II dây VII
-Dưới:thông với trung nhĩ qua eo nhĩ
-trên:trần thượng nhĩ


IV.Phân chia thượng nhĩ
•
•
•
•
•
•
•

Cắt ngang qua thượng nhĩ:
AA:thượng nhĩ trước
MA:thượng nhĩ trong
LL:thượng nhĩ ngoài dưới
R:ngách trên vòi
Mũi tên ngang:nếp cơ búa
Mũi tên cong:hố đe:nằm
bên dưới ngành ngang x.đe

Thượng nhĩ trước
là phần liên tục về phía trước của thượng nhĩ trong
đi qua đầu xương búa:bắt đầu từ phía trên gân
cơ búa và phía trong đầu xương búa
- g/h dưới là gân cơ búa
- Phía trước:nếp cơ búa đi lên trên ra trước bán
vào thành trên trong một hố lõm nhẹ trước mào
ngang,liên quan với ngách trên vòi qua nếp cơ
căng
- Phía sau trên của thượng nhĩ trước nối thông
với thượng nhĩ trong bị hẹp hơn bởi d/c búa trên
và màng ngăn không cố định của nócỏ thể bị
tắc
- Phía ngoài nối thông với phần trên thhượng nhĩ
ngoài và khoang búa bên và có thể bị đọng lại do
các nếp nằm giữa các d/c búa với trân thượng
nhĩ
- Phần ngoài thượng nhĩ truóc ngắn hơn phần
trong
- Tai trái:mào ngang(mũi tên)