GIÁO ÁN ĐIỆN DÂN DỤNG 105 TIẾT

Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết

Chơng mở đầu

Bài 1: Giới thiệu giáo dục nghề điện dân dụng
I/ Mục tiêubài học :
- Biết đợc vị trí vai trò của điện năng và nghề điện dân dụng trong sản xuất và đời
sống
- Biết đợc triển vọng của nghề điện dân dụng
- Biết đợc mục tiêu nội dung chơng trình và phơng pháp học tập nghề điện dân
dụng
II/ Chuẩn bị bài giảng :
1/ chuẩn bị nội dung:
- Nghiên cứu bài 1SGK
- Đọc tài liệu tham khảo liên quan đến bài giảng
2/ Chuẩn bị đồ dùng dạy học
- Các thông tin có liên quan đến nghề điện
III/Tiến trình giảng dạy:
1/ ổn định lớp: 2 phút
Kiểm tra sĩ số lớp học , ổn định lớp
2/ Kiểm tra bài cũ:
3/ Nội dung giảng bài mới: 80 phút
Hoạt động của thầy và trò
TG
Nội dung bài giảng
Hoạt động 1: Tìm hiểu vị tri
vai trò của điện năng và
nghề điện trong SX và ĐS
GV: Các em hãy nêu vị trí vai
trò của điện năng và nghề
điện dân dụng trong sản xuất

và đời sống?
HS trả lời
GV: Em hãy nêu ví dụ chứng
tỏ điện năng dễ dàng biến đổi
thành các dạng năng lợng
khác?
HS trả lời
30

I. Vị trí vai trò của điện năng và nghề
điện dân dụng trong sản xuất và đời
sống
1/ Vị trí vai trò của điện năng trong sản
xuất và đời sống
- Điện năng là nguồn động lực chủ yếu
đối với sản xuất và đời sống vì những lý
do cơ bản sau:
- Điện năng đợc sản xuất tập trung trong
các nhà máy điện và có thể truyền tảI đI
xa với hiệu suất cao.
- Quá trình sản xuất và truyền tải, phân
phối và sử dụng điện năng đợc tự động
hoá và điều khiển từ xa dễ dàng.
- Điện năng dễ dàng biến đổi sang các
dạng năng lợng khác
GV: Các em hãy nêu vị trí
vai trò của nghề điện dân
2. Vị trí vai trò của nghề điện dân dụng
- Sản xuất truyền tải và phân phối điện
năng

.. .Nguyễn Đức H ng
1
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
Hoạt động của thầy và trò
TG
Nội dung bài giảng
dụng lấy ví dụ minh họa?
HS trả lời
- Chế tạo các vật t thiết bị điện
- Đo lờng điều khiển tự động hóa quá
trình sản suất
- Sửa chữa những h hỏng của các thiết bị
điện mạng điện sửa chữa đồng đo hồ điện
- Nghề điện rất đa dạng, hoạt động chủ
yếu trong lĩnh vực sử dụng điện năng phục
vụ đời sống sinh hoạt và sản xuất
- Nghề điện dân dụng giữ một vai trò quan
trọng góp phần thúc đẩy sự công nghiệp
hóa hiện đại hóa đất nớc.
Hoạt động 2 : Tìm hiểu
triển vọng của nghề điện
GV :Em hãy cho biết triển
vọng của nghề điện dân dụng
trong công cuộc công nghiệp
hoá, hiện đại hoá đất nớc hiện
nay?
HS trả lời
10' II. Triển vọng của nghề điện dân dụng
- Nghề điện dân dụng luôn cần phất triển
để phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa đất

nớc
- Sự phất triển của nghề điện gắn liền
với sự phát triển của ngành điện
- Nghề điện dân dụng phát triển gắn liền
với tốc độ phát triển xây dựng nhà ở
- Nghề điện dân dụng có nhiền điều kiện
phát triển không những ở thành thị mà còn
ở cả nông thôn và miền núi
Hoạt động 3 :Tìm hiểu mục
tiêu,nội dung chơng trình
GV: các em hãy nêu mục
tiêu nội dung chơng trình giáo
dục nghề điện dân dụng
GV : Khi học nghề điện cần
có kiến thức gì về nghề?
HS trả lời
GV nêu những yêu cầu về
kiến thức mà học sinh cần có
để học tốt môn học nghề điện
dân dụng
HS chú ý nghe giảng
20' III. Mục tiêu, nội dung ch ơng trình giáo
dục nghề điện dân dụng
1. Mục tiêu
a. Về kiến thức
- Biết những kiến thức an toàn lao động
của nghề
- Biết đợc những kiến thức cơ bản, cần
thiết về đo lờng điện trong nghề điện dân
dụng.

- Hiểu đợc những kiến thức cơ bản về
công dụng, cấu tạo, nguyên lý làm việc,
bảo dỡng và sửa chữa đơn giản một số đồ
dùng điện trong gia đình
Hiểu những kiến thức cơ bản về tính toán,
thiết kế mạng điện trong nhà đơn giản
- Biết tính toán thiết kế máy biến áp một
pha công suất nhỏ
- Biết những kiến thức cần thiết về đặc
điểm, yêu cầu, triển vọng phát triển của
nghề điện dân dụng
Khi học nghề điện cần có kĩ
năng gì về nghề?
b. Về kỹ năng
- Sử dụng đợc dụng cụ lao động một cách
hợp lý và đúng kỹ thuật
- Thiết kế và chế tạo đợc máy biến áp một
.. .Nguyễn Đức H ng
2
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
Hoạt động của thầy và trò
TG
Nội dung bài giảng
HS trả lời
GV nêu một số kỹ năng mà
học sinh sẽ có đợc trong ch-
ơng trình học nghề điện dân
dụng
HS chú ý nghe giảng
pha công suất nhỏ

- Thiết kế, lắp đặt đợc mạng điện trong
nhà đơn giản
- Tuân thủ những quy định an toàn lao
động của nghề trong quá trình học tập
- Tìm hiểu đợc những thông tin cần thiết
về nghề điện dân dụng
GV nêu những thái độ cần
thiết của học sinh trong quá
trình học nghề
HS chú ý theo dõi
c. Về thái độ
- Học tập nghêm túc
- Làm việc kiên trì, khia học, có tác phong
công nghiệp, đảm bảo an toàn lao động và
giữ vệ sinh môi trờng
- Yêu thích, hứng thú với công việc và có
ý thức chủ động lựa chọn nghề nghiệp t-
ơng lai.
Hoạt động 4: Tìm hiểu ph-
ơng pháp học nghề điện
GV: các em hãy cho biết tại
sao phải hiểu rõ mục tiêu bài
học trớc khi học bài mới ?
Khi học theo cặp theo nhóm
học sinh cần chú ý đến vấn đề
gì?
GV: Tại sao với môn này lại
chú trọng phơng pháp học
thực hành?
HS trả lời

GV nêu các phơng pháp học
tập thực hành để có kết quả
tốt khi học nghề điện dân
dụng
HS chú ý nghe giảng
20' IV. Ph ơng pháp học tập nghề điện dân
dụng
1. Hiểu rõ mục tiêu bài học tr ớc khi học
bà mới
2. Tích cực tham gia xây dựng cách học
theo cặp, nhóm
- Tuân thủ theo sự điều khiển hoạt động
của giáo viên và nhóm trởng
- Trao đổi với giáo viên và các bạn trong
nhóm những vấn đề cha rõ
- Tham gia tích cực để giải quyết nhiệm
vụ của nhóm
- Trình bày kết quả của nhóm trớc lớp nếu
đợc giao
- Tự đánh giá và đánh giá chéo kết quả đạt
đợc theo hớng dẫn của giáo viên
3. Chú trọng ph ơng pháp học thực hành
IV/ Tổng kết bài học : 8'
Hệ thống lại kiến thức:
- Vị trí vai trò của điện năng và nghề điện dân dụng trong sản xuất và đời sống
- Vị trí vai trò của nghề điện dân dụng
- Triển vọng của nghề điện dân dụng
- Mục tiêu, nội dung chơng trình giáo dục nhề điện dân dụng
- Phơng pháp học tập nghề điện dâng dụng
.. .Nguyễn Đức H ng

3
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
V/ Câu hỏi bài tập và h ớng dẫn tự học
Câu hỏi: Nêu vị trí, vai trò của điện năng và nghề điện dân dụng trong sản xuất và
đời sống?
VI/ Tự đánh giá và rút kinh nghiệm
Thông qua tổ bộ môn Thanh Hà, ngày ..tháng .năm 2009
Ngời soạn
Bài 2: An toàn lao động trong giáo dục
nghề điện dân dụng
I/ Mục tiêubài học :
1. kiến thức:
- Biết đợc tầm quan trọng, sự cần thiết của việc thực hiện an toàn lao động trong
nghề điện dân dụng
- Nêu đợc những nguyên nhân thờng gây tai nạn điện và biện pháp bảo vệ an toàn
lao động trong nghề điện dân dụng
2. Kĩ năng:
- Thực hiện đúng những biện pháp đảm bảo an toàn lao động trong nghề điện dân
dụng
3. Thái độ:
- Thực hiện đúng hớng dẫn của giáo viên trong khi học tập và thực hành
II/ Chuẩn bị bài giảng :
1/ chuẩn bị nội dung:
- Nghiên cứu bài 2 SGK
- Đọc tài liệu tham khảo liên quan đến bài giảng
2/ Chuẩn bị đồ dùng dạy học
- Một số dụng cụ bảo hộ lao động : ủng cao su, kìm, tuavít, thảm cao su, ghế gỗ
khô,
- Máy chiếu, máy tính xách tay,
III/ Nội dung bài giảng

1/ ổn định lớp : 2 phút
Kiểm tra sĩ số lớp học
2/ Kiểm tra bài cũ: 5 phút
Câu hỏi: Trình bày vị trí, vai trò và khả năng phát triển của nghề điện dân dụng ?
3/ Nội dung bài giảng : 125 phút
.. .Nguyễn Đức H ng
4
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
Hoạt động của thầy và trò
Tg
Nội dung bài giảng
Hoạt động 1: Tìm hiểu nguyên
nhân gây tai nạn lao động
trong nghề điện
GV: Các em hãy kể các nguyên
nhân gây mất an toàn lao động
điện?
HS trả lời
GV nêu các nguyên nhân gây ra
tai nạn điện thờng gặp
HS chú ý theo dõi
GV: Em hãy nêu các nguyên
nhân khác dẫn tới tai nạn điện?
HS trả lời
45 I. Nguyên nhân gây tai nạn lao động
trong nghề điện dân dụng
1/ Tai nạn điện
Tai nạn điện có các nguyên nhân sau:
- Không cắt điện trớc khi sửa chữa

- Do chỗ làm việc chật hẹp ngời làm vô ý
chạm vào vật mang điện
- Do sử dụng các đồ dùng điện có vỏ bằng
kim loại nhng hỏng cách điện
- Vi phạm khoảng cách an toàn lới điện
cao áp
- Không đến gần đờng dây bị đứt xuống
đất
2/ Các nguyên nhân khác
- Do làm việc trên cao không mang dây bảo
hiểm
- Do làm việc trên cao làm dơi các vật dụng
xuống
Hoạt động 2: Tìm hiểu 1 số
biện pháp an toàn lao động
GV: khi làm việc với điện áp
cao cần phải thực hiện các biện
pháp an toàn nào
HS trả lời
GV: Cần phải thực hiện các biện
pháp an toàn nào khi học tập và
lao động trong phòng thực hành
hoặc phân xởng sản xuất
HS trả lời
GV: Cần thực hiện các biện
pháp an toàn lao động nào khi
tiến hành công việc lắp đặt và
sửa chữa mạng điện sinh hoạt?
80 II. Một số biện pháp an toàn trong lao
động nghề điện dân dụng

1/ Các biện pháp chủ động phòng tránh tai
nạn điện
- Đảm bảo cách điện tốt các thiết bị điện
- Sử dụng điện áp thấp, máy biến áp cách
li
- Sử dụng những biển báo tín hiệu nguy
hiểm
- Sử dụng các phơng tiện phòng hộ an
toàn
2. Thực hiện an toàn lao động trong phòng
thực hành hoặc phân x ởng sản xuất
a. phòng thực hành hoặc phân xởng sản xuất
phải đạt tiêu chuẩn an toàn lao động
- Nơi làm việc có đủ ánh sáng
- Chỗ làm việc đảm bảo sạch sẽ thông
thoáng
- Có chuẩn bị sẵn sàng cho các trờng hợp
cấp cứu
b. Mặc quần áo và sử dụng các dụng cụ bảo
hộ lao động khi làm việc
.. .Nguyễn Đức H ng
5
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
Hoạt động của thầy và trò
Tg
Nội dung bài giảng
HS trả lời
GV nêu các biện pháp an toàn
khi lắp đặt và sửa chữa mạng
điện sinh hoạt

HS chú ý nghe giảng
GV? Nối đất bảo vệ nhằm mục
đích gì?
HS trả lời
c. Thực hiện các nguyên tắc an toàn lao
động
- Luôn cẩn thận khi làm việc với mạng điện
- Hiểu rõ các quy trình trớc khi làm việc
- Cắt cầu dao điện trớc khi tiến hành công
việc sửa chữa
- Trớc khi làm việc tháo bỏ đồng hồ, đồ nữ
trang
- Sử dụng các dụng cụ lao động đúng tiêu
chuẩn
- Trong trờng hợp phải thao tác khi có
điện cần phải thận trọng và sử dụng các
vật lót cách điện
3. Nối đất bảo vệ
IV. Tổng kết bài: 3.
- Nguyên nhân gây tai nạn lao động trong nghề điện dân dụng và các biện pháp an
toàn
V/ Bài tập và h ớng dẫn tự học :
Câu hỏi: Nêu nguyên nhân của các tai nạn điện?
VI. Tự đánh giá và rút kinh nghiệm
.......................................................
.. .Nguyễn Đức H ng
6
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
Chơng 1: Đo lờng điện
Khái niệm chung về đo lờng điện

I/ Mục tiêubài học :
1. kiến thức:
- Biết đợc vai trò quan trọng của đo lờng điện trong nghề điện dân dụng
2. Kĩ năng:
- Biết phân loại, công dụng, cấu tạo chung của các cơ cấu đo
3. Thái độ:
- Thực hiện đúng hớng dẫn của giáo viên trong khi học
II/ Chuẩn bị bài giảng :
1/ chuẩn bị nội dung:
- Nghiên cứu bài 3 SGK
- Đọc tài liệu tham khảo liên quan đến bài giảng
2/ Chuẩn bị đồ dùng dạy học
- Các thông tin có liên quan đến nghề điện
- Một số thiết bị đo lờng điện: Đồng hồ vạn năng, ampekế, vôkế, công tơ điện, ..
- Máy chiếu, máy tính xách tay, tài liệu liên quan đến bài giảng, .
III/Tiến trình giảng dạy:
1/ ổn định lớp: 2 phút
Kiểm tra sĩ số lớp học , ổn định lớp
2/ Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Nêu nguyên nhân của các tai nạn điện?
3/ Nội dung giảng bài mới: 40 phút
.. .Nguyễn Đức H ng
7
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
.. .Nguyễn Đức H ng
Hoạt động của thầy và trò
TG
Nội dung bài giảng
Hoạt động1: Tìm hiểu vai

trò của đo lờng điện
GV: Đo lờng điện có vị trí
nh thế nào trong ngành điện
?
HS trả lời
GV Em hãy lấy ví dụ chứng
minh có thể sử dụng một số
dụng cụ đo lờng để phát
hiện một số h hỏng xảy ra
trong thiết bị điện trong
mạch điện?
Học sinh trả lời
Hoạt động 2: Tìm hiểu
cách phân loại dụng cụ đo
lờng điện
GV: Đơn vị đo điện áp là
gì?
Học sinh trả lời
Đơn vị đo dòng điện là gì ?
Đơn vị đo công suất là gì ?
Đơn vị đo điện năng là gì?
Ngoài ra trên vỏ các thiết bị
còn ghi các kí hiệu gì ?
Học sinh trả lời
10
10
I.Vai trò quan trọng của đo l ờng điện đối
với nghề điện dân dụng
1 Nhờ có dụng cụ đo lờng có thể xác định đợc
các trị số các đại lợng điện trong mạch điện

2. Nhờ có dụng cụ đo lờng điện ta có thể phát
hiện một số h hỏng xảy ra trong thiết bị điện
trong mạch điện
3. Đối với các thiết bị mới chế tạo mới hoặc
đại tu lại cần đo xác định các thông số cơ bản
để đánh giá chất lợng của chúng nhờ có dụng
cụ đo ta có thể xác định chính xác đợc các
thông số đó
II. Phân loại dụng cụ đo l ờng điện
1. Theo đại l ợng cần đo
- Dụng cụ đo điện áp
- Dụng cụ đo dòng điện
- Dụng cụ đo công suất
- Dụng cụ đo điện năng

2. Theo nguyên lí làm việc
- Dụng cụ đo kiểu từ điện
- Dụng cụ đo kiểu điện từ
- Cơ cấu đo kiểu điện động
- Cơ cấu đo kiểu cảm ứng
Hoạt động 3: Tìm hiểu
cấp chính xác
GV: Tại sao trong cơ cấu
đo cần có cấp chính xác?
lấy ví dụ ?
HS trả lời
Hoạt động 4: Tìm hiểu
cấu tạo chung của dụng cụ
đo
GV giới thiệu đồng hồ vôn

kế và ampekế
HS chú ý quan sát
5
15
III. Cấp chính xác
(thang đo x cấp chính xác)/ 100
VD:
Vôn kế thang đo 300V cấp chính xác 1 thì sai
số tuyệt đối lớn nhất là

V
x
3
100
1300
=

IV. cấu tạo chung của dụng cụ đo l ờng
1.Cơ cấu đo
Gồm 2 phần
+ Phần tĩnh và phần quay tạo nên mômen
quay làm cho phần quay di chuyển với góc
quay tỉ lệ với đại lợng cần đo
2. Mạch đo
8
V
A
W
KWh
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết

IV/ Tổng kết bài học :3
- Vai trò của đo lờng điện đối với nghề điện dân dụng
- Phân loại dụng cụ đo lờng điện
- Cấu tạo chung của dụng cụ đo lờng
V/ Câu hỏi bài tập và h ớng dẫn tự học
Câu hỏi: 1. Nêu cách phân loại dụng cụ đo lờng điện
2. Nêu cấu tạo chung của các dụng cụ đo lờng
VI/ Tự đánh giá và rút kinh nghiệm

Chơng 1: Đo lờng điện
Bài 4 : Thực hành: Đo dòng điện và đo điện áp xoay chiều
I/ Mục tiêubài học :
1. kiến thức:
- Hiểu cách đo dòng điện bằng ampekế xoay chiều
- Hiểu cách đo điện áp bằng vôn kế xoay chiều
2. Kĩ năng:
- Biết cách đo dòng điện bằng ampekế xoay chiều
- Biết cách đo điện áp bằng vôn kế xoay chiều
3. Thái độ:
- Thực hiện đúng hớng dẫn của giáo viên trong khi học
II/ Chuẩn bị bài giảng :
1/ chuẩn bị nội dung:
- Nghiên cứu bài 3 SGK
- Đọc tài liệu tham khảo liên quan đến bài giảng
2/ Chuẩn bị đồ dùng dạy học
- Các thông tin có liên quan đến nghề điện
- Một số thiết bị đo lờng điện: đòng hồ vạn năng, ampekế, vôkế, công tơ điện, ..
- Máy chiếu, máy tính xách tay, tài liệu liên quan đến bài giảng, .
III/Tiến trình giảng dạy:
STT Ngày lên lớp Tại lớp Vắng mặt

có lý do
Vắng mặt không lý do Ghi chú
1
2
3
1/ ổn định lớp: 2 phút
Kiểm tra sĩ số lớp học , ổn định lớp
2/ Kiểm tra bài cũ: 3
Câu hỏi: Nêu nguyên nhân của các tai nạn điện?
3/ Nội dung giảng bài mới: 125 phút
.. .Nguyễn Đức H ng
9
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
GV nêu nguyên lý làm việc
của cơ cấu kiểu điện từ
Học sinh chú ý theo dõi
GV? Cơ cấu đo kiểu điện từ
làm việc theo nguyên lí nào?
HS trả lời
GV? Khi sử dụng cơ cấu đo
cần nắm đợc những điểm gì?
Học sinh trả lời
b. Nguyên lí làm việc
- Khi cho dòng điện cần đo vào cuộn dây
phần tĩnh sẽ tạo nên từ trờng làm từ hóa
miếng sắt phần động từ trờng này sẽ hút
miếng sắt lệch tâm tạo nên mômen quay khi
miếng thép bị hút làm cho ló xo bị xoắn lại
tạo nên mômen cản. ở vị trí cân bằng mômen
cản và góc quay tỉ lệ với dòng điện cần đo

c. Đặc điểm sử dụng
Góc quay tỉ lệ với bình phơng dòng điện cần
đo, thang đo chia không đều
- Dụng cụ đo điện từ không có cực tính do đó
đo đợc cả dòng một chiều và xoay chiều
- Dụng cụ đo có độ chính xác không cao chịu
ảnh hởng của từ trờng ngoài
- Cấu tạo đơn giản, rẻ tiền
Khả năng quá tải tốt vì cuộn dây phần ở tĩnh
nên có thể chế tạo tiết diện lớn
.. .Nguyễn Đức H ng
10
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
Hoạt động của thầy và trò
Tg
Nội dung bài giảng
Hoạt động 2 : Tìm hiểu
cách đo dòng điện xoay
chiều
K
220V


Hình 1: đo dòng điện xoay
chiều

trình tự
thí
nghi
ệm

kết quả
tín
h
kết quả
đo
lần 1
lần 2
lần 3
45
2. Đo dòng điện xoay chiều
a. sơ đồ đo
Chọn đồng hồ đo có thang đo 1A
giới thiệu cơ cấu đo kiể từ điện
giới thiệu cách mắc Ampe kế theo sơ đồ
- Đo dòng điện trên từng bóng đèn
- Đo dòng điện trên toàn mạch cho nhận xét
b/ Trình tự tiến hành
Bớc 1.
Nối dây theo hình 1
đóng công tắc K đọc và ghi chỉ số ampe kế
và điền vào bảng
Bớc 2
Tháo 1 bóng đèn
đóng công tắc K đọc và ghi chỉ số vào bảng
cắt công tắc K
Bớc 3
Tháo 1 bóng đèn
đóng công tắc K đọc và ghi chỉ số vào bảng
cắt công tắc K
.. .Nguyễn Đức H ng

11
A
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
Hoạt động của thầy và trò
Tg
Nội dung bài giảng
Hoạt động 3 : Tìm hiểu
cách đo điện áp xoay
chiều
Đo dòng điện xoay chiều
trình tự thí
nghiệ
m
kết quả
tính
kết quả
đo
lần 1
lần 2
lần 3


40
3. Đo điện áp xoay chiều
a. Sơ đồ đo
Chọn đồng hồ đo có thang đo 1A
giới thiệu cơ cấu đo kiể từ điện
giới thiệu cách mắc Ampe kế theo sơ đồ
đo dòng điện trên từng bóng đèn
đo dòng điện trên toàn mạch cho nhận xét

b/ Trình tự tiến hành
bớc 1.
Nối dây theo hình 4.1
đóng công tắc K đọc và ghi chỉ số ampe kế
và điền vào bảng
Bớc 2
Tháo 1 bóng đèn
đóng công tắc K đọc và ghi chỉ số vào bảng
cắt công tắc K
Bớc 3
Tháo 1 bóng đèn
đóng công tắc K đọc và ghi chỉ số vào bảng
cắt công tắc
IV/ Tổng kết bài học: 5
- GV nhận xét giờ thực hành:
+ Sự chuẩn bị của học sinh
+ Kĩ năng làm bài của học sinh
+Thái độ của học sinh
- GV thu bài để chấm điểm
GV nhắc nhở các em về đọc trớc bài 5 SGK
V. Bài tập về nhà và h ớng dẫn tự học
Câu hỏi: Trình bày cách đo điện áp xoay chiều?
Câu hỏi 2: Trình bày cách dòng điện xoay chiều?
VI. Rút kinh nghiệm giờ dạy
.. .Nguyễn Đức H ng
12
A

V
K
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết


..

.
Thông qua tổ bộ môn Thanh Hà, ngày ..tháng .năm 2009
Ngày soạn
Chơng 1: Đo lờng điện
Bài 5: Thực hành Đo công suất và điện năng
I/ Mục tiêubài học :
1. kiến thức:
- Hiểu cách đo công suất gián tiếp qua dòng điện và điện áp
2. Kĩ năng:
- Đo đợc công suất trực tiếp bắng Woát kế

- Kiểm tra và hiệu chỉnh đợc công tơ điện
3. Thái độ:
- Thực hiện đúng hớng dẫn của giáo viên trong khi học thực hành
II/ Chuẩn bị bài giảng :
1/ chuẩn bị nội dung:
.. .Nguyễn Đức H ng
Giáo án
Số 5; Số tiết: 03
(Từ tiết: 10 đến tiết 12)
13
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
- Nghiên cứu bài 3 SGK
- Đọc tài liệu tham khảo liên quan đến bài giảng
2/ Chuẩn bị đồ dùng dạy học
- Các thông tin có liên quan đến nghề điện
- Một số thiết bị đo lờng điện: đồng hồ vạn năng, ampekế, vôkế, công tơ điện, ..
- Vôn kế điện từ 300V, ampekế điện từ 1A, oát kế, công tơ một pha
- 3 bóng đèn 220V - 60W, 1 công tắc 5A
- Phụ tải để đo điện năng tiêu thụ của mạch điện
- Đồng hồ bấm giây
- Kìm, tuavít, bút thử điện, dây dẫn
III/Tiến trình giảng dạy:
STT Ngày lên lớp Tại lớp Vắng mặt
có lý do
Vắng mặt không
lý do
Ghi chú
1
2
3

1/ ổn định lớp: 2 phút
Kiểm tra sĩ số lớp học , ổn định lớp
2/ Kiểm tra bài cũ: 3
Câu hỏi: Nêu cách đo dòng điện và điện áp bàng cách sử dụng vôn kế và ampe kế?
3/ Nội dung giảng bài mới: 125 phút
.. .Nguyễn Đức H ng
14
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
.. .Nguyễn Đức H ng
Hoạt động của thầy và trò
Tg
Nội dung bài giảng
Hoạt động 1: Chuẩn bị
thực hành
GV chuẩn bị dụng cụ và
thiết bị thực hành.
Học sinh bảo quản các dụng
cụ và thiết bị GV phát
Hoạt động 2: Tìm hiểu Oát
kế và cách đo công suất
GV giới thiệu hình 5.5 SGK
HS chú ý theo dõi
GV? Em hãy nêu cấu tạo oát
kế kiểu điện động?
Học sinh trả lời
GV? Nêu đặc tính sử dụng
oátkế kiểu điện động?
HS trả lời
GV giới thiệu các phơng
pháp đo công suất trong

mạch một chiều và mạch
xoay chiều.
HS chú ý theo dõi
Trình
tự TN
U I P=UI
Lần 1
Lần2
Lần3
5
60
I. Chuẩn bị
Vôn kế 300V
- Am pe kế 1A, oát kế, công tơ điện
- 3 bóng đèn 220V- 60W
- đồng hồ bấm giây
- kìm, tua vít dây dẫn điện
II. Quy trình thực hành
1. Giới thiệu oát kế kiểu điện động
a. Cấu tạo
- Phần tĩnh của cơ cấu là cuộn dây có tiết
diện lớn mắc nối tiếp với mạch cần đo gọi là
cuộn dòng
- Cuộn có tiết diện nhỏ hơn mắc sọng song
với mạch cần đo còn gọi là cuộn áp
- Ngoài ra còn có bộ phận cản dịu kim chỉ
hiện thị
b. Nguyên lí làm việc
c/ Đặc tính sử dụng
Oát kế điện động có cực tính nghĩa là chiều

quay của phần động phụ thuộc vào cực tính
của cuộn dòng
2. Đo công suất
a/ Ph ơng pháp đo gián tiếp: Đo công suất
bằng am pe kế và vôn kế
Để đo công suất trong mạch một chiều và
mạch xoay chiều thuần điện trở có thể sử
dụng vôn kế theo sơ đồ
Quy trình thực hành
Bớc 1 Đóng công tắc K đọc giá trị ampe kế
và vôn kế rồi tính công suất P=UI
Bớc 2 Cắt công tác K tháo bớt 1 bóng đèn
rồi đóng công tắc K đọc giá trị ampe kế và
vôn kế tính P=UI ghi kết quả vào bảng
b. ph ơng pháp đo trực tiếp: đo công suất
bằng oát kế
Bớc 1 Đóng công tắc K đọc giá trị oát kế và
ghi kết quả vào bảng
Bớc 2 Cắt công tác K tháo bớt 1 bóng đèn
rồi đóng công tắc K đọc giá trị ampe kề và
vôn kế tính P=UI ghi kết quả vào bảng
Bớc 3 Cắt công tác K tháo bớt 1 bóng đèn
rồi đóng công tắc K đọc giá trị ampe kề và
vôn kế tính P=UI ghi kết quả vào bảng
15
220v
W

K
220

v
KWh
A
V
k
V
A
K
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
IV/ Tổng kết bài học: 5
- GV nhận xét giờ thực hành:
+ Sự chuẩn bị của học sinh
+ Kĩ năng làm bài của học sinh
+Thái độ của học sinh
- GV thu bài để chấm điểm
GV nhắc nhở các em về đọc trớc bài 5 SGK
V. Bài tập về nhà và h ớng dẫn tự học
Câu hỏi: Trình bày cách đo công suất và đo điện năng?
VI. Rút kinh nghiệm giờ dạy
Bài 6 : thực hành Sử dụng vạn năng kế
I/ Mục tiêu bài học:
1. kiến thức:
- Đo đợc điện trở bằng vạn năng kế
- Phát hiện đợc h hỏng trong mạch điện bằng vạn năng kế
2. Kĩ năng:
- Sử dụng thành thạo vạn năng kế
3. Thái độ:
- Thực hiện đúng hớng dẫn của giáo viên trong khi thực hành đảm bảo an toàn vệ
sinh
II/ Chuẩn bị bài giảng :

1/ chuẩn bị nội dung:
- Nghiên cứu bài 6SGK
- Đọc tài liệu tham khảo liên quan đến bài giảng
2/ Chuẩn bị đồ dùng dạy học
- Nguồn điện xoay chiều 220V
- 3 bóng đèn 220V-60W 1 công tắc 5A
- 7 vạn năng kế
- Một số điện trở nối thành bảng mạch
III/Tiến trình giảng dạy:
1/ ổn định lớp: 2 phút
Kiểm tra sĩ số lớp học , ổn định lớp
2/ Kiểm tra bài cũ: 3
Câu hỏi: Nêu cách đo công suất và đo điện năng tiêu thụ?
3/ Nội dung giảng bài : 125 phút
.. .Nguyễn Đức H ng
16
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
.. .Nguyễn Đức H ng
Hoạt động của thầy và trò
Tg
Nội dung bài giảng
Hoạt động 1: Tìm hiểu vạn năng
kế
GV giới thiệu vạn năng kế
Học sinh chú ý quan sát
GV? Nêu cấu tạo vạn năng kế?
HS trả lời
GV hớng dẫn học sinh cách sử
dụng vạn năng kế
HS chú ý quan sát

30 1. Giới thiệu vạn năng kế
Vạn năng kế là dụng cụ đo nhiều chức
năng, chủ yếu để đo điện trở, dòng điện,
điện áp
- Về nguyên lí đây là cơ cấu đo kiểu từ
điện. Phần tĩnh là nam châm vĩnh cửu
phần động là khung dây mảnh. Nhờ khóa
chuyển mạnh có thể đo dòng điện, điện
áp một chiều hoặc xoay chiều, đo điện
trở có nhiều thang đo khác nhau
Vạn năng kế là dụng cụ đo tổng hợp có
nhiều chức năng, núm chỉnh trớc khi sử
dụng cần nắm vững ý nghĩa, cách sử
dụng của từng núm để lựa chọn đại lợng
đo thích hợp
Hoạt động 2 : Chuẩn bị
GV : Chia nhóm và phát đồng hồ
và thiết bị cho các nhóm
Hoạt động 3 : Sử dụng vạn năng
để đo điện trở :
GV hớng dẫn học sinh cách phát
hiện đứt dây trong đoạn mạch
HS chú ý quan sát
- Quan sát H6.1 mô tả cấu tạo
ngoài của vạn năng kế
- Tìm hiểu cách sử dụng vạn năng
kế các núm chỉnh trên mặt đồng hồ
- Tìm hiểu 2 que đo
5
45

I. Chuẩn bị thực hành
- 1 vạn năng kế
- Một điện trở nối thành mạch bảng
- Nguồn điện xoay chiều 220V
II Quy trình thực hành
1. Sử dụng vạn năng kế để đo điện trở
Bớc 1 Tìm hiểu cách sử dụng vạn năng
kế và bảng đo điện trở và 2 que đo
Bớc 2 Hiệu chỉnh 0 của vạn năng kế
Chọn thang Rx1 chập 2 que đo hiệu
chỉnh kim về vạch không bằng cách xoay
núm chỉnh 0
lần lợt đo các điện trở R1-R10
Hoạt động 3 : Sử dụng vạn năng
để xâc định bộ phận h hỏng
trong mach điện :
45
2. Sử dụng vạn năng kế để xác định bộ
phận h hỏng trong mạch điện
a. Phát hiện h hỏng
Chuyển mach đồng hồ về thang đo điện
trở
sau đó dùng que đo lần lợt di chuyền nếu
17

R
1
R
3

R
1
R
3
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
IV/ Tổng kết bài học
- GV nhận xét giờ thực hành:
+ Sự chuẩn bị của học sinh
+ Kĩ năng làm bài của học sinh
+Thái độ của học sinh
GV nhắc nhở các em về đọc trớc bài 5 SGK
V. Bài tập về nhà và h ớng dẫn tự học
Câu hỏi: Trình bày cách sử dụng vạn năng kế?
VI. Rút kinh nghiệm giờ dạy
Chơng II: Máy biến áp
Bài 7 : Một số vấn đề chung về máy biến áp
I/ Mục tiêu bài học:
1. kiến thức:
- Biết đợc khái niệm chung về máy biến áp.
- Hiểu đợc công dụng,cấu tạo và nguyên lý làm việc của MBA.
2. Kĩ năng:
- Làm đợc một số loại bài tập về MBA.
- Đọc đợc các số liệu định mức của MBA và biết phân loại MBA
3. Thái độ:
- HS liên hệ thực tế để thấy đợc vai trò của MBA đối với truyền tải và phân phối
điện năng.
- Học tập nghiêm túc, biết yêu quý nghề điện dân dụng
II/ Chuẩn bị bài giảng :
- Nghiên cứu bài 7-SGK .
- Đọc tài liệu tham khảo liên quan đến bài giảng.

- Vật mẫu: Lá thép kỹ thuật điện lõi thép), máy biến áp tự ngẫu, máy biến áp cảm
ứng,
III/ Quá trình thực hiện bài giảng:
1/ ổn định lớp:
Kiểm tra sĩ số lớp học: 2 phút
2/ Kiểm tra bài cũ:3
Câu hỏi: Trình bày cách sử dụng vạn năng kế để đo điện trở?
3/ Đặt vấn đề vào bài mới:
Trong cuộc sống sinh hoạt cũng nh sản xuất,chúng ta rất hay gặp MBA.Vậy
MBA có công dụng gì? Có những loại MBA nào? Cấu tạo và nguyên lý làm việc
của MBA ra sao? Chúng ta hãy nghiên cứu bài 7.
4/ Nội dung bài giảng : 80
.. .Nguyễn Đức H ng
18
Gi¸o ¸n: §iÖn d©n dông 105 tiÕt
………………………………………………….. .NguyÔn §øc H……… ng
19
1 2 3 4 5
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
.. .Nguyễn Đức H ng
Hoạt động của thầy và trò Tg Nội dung bài giảng
Hoạt động 1: Tìm hiểu
công dụng MBA
*GV đặt câu hỏi:
+ Để biến đổi điện áp của
dòng điện xoay chiều từ điện
áp cao xuống điện áp thấp
hoặc ngợc lại,ta dùng loại
máy điện nào?
Học sinh trả lời

GV ?Em hay gặp MBA ở
đâu?
Học sinh trả lời
GV? Em hãy giải thích vì
sao cần có MBA tăng áp ở
đầu đờng dây và MBA hạ áp
ở cuối đờng dây?
HS: trả lời
GV: Giải thích
5
I/ Khái niệm chung về máy biến áp:
1.Công dụng:
- Máy biến áp có vai trò quan trọng không thể
thiếu trong truyền tải và phân phối điện năng.
*Sơ đồ hệ thống truyền tải và phân phối điện
năng:

Chú dẫn:
1. Máy phát điện.
2. MBA tăng áp.
3. Đờng dây truyền tải.
4. MBA hạ.
5. Các hộ tiêu thụ.
Máy biến áp còn đợc dùng trong công nghiệp
(nh hàn điện...),trong đời sống gia đình,trong
kĩ thuật điện tử ghép nối tín hiệu giữa các tầng
khuếch đại trong các bộ lọc,làm nguồn cho các
thiết bị điện,điện tử nh biến áp loa,biến áp
trung tần...)
Hoạt động 2 : Định nghĩa

MBA
GV? nêu định nghĩa MBA?
Học sinh trả lời
*GV hỏi:
+ Theo em cuộn dây nào là
cuộn dây sơ cấp,cuộn dây
nào là cuộn dây thứ cấp?
2.Định nghĩa máy biến áp:
- Máy biến áp là thiết bị điện từ tĩnh, làm việc
theo nguyên lí cảm ứng điện từ, dùng để biến
đổi điện áp xoay chiều này thành điện áp xoay
chiều khác nhng vẫn giữ nguyên tần số.
- Trong bản vẽ sơ đồ điện, MBA đợc ký hiệu
nh sau:

- Cuộn dây nối với nguồn gọi là cuộn dây sơ
cấp kí hiệu các đại lợng U
1
, I
1
, N
1
,P
1
- Cuộn dây nối với tải gọi là thứ cấp kí hiệu
các đại lợng U
2
, I
2
, N

2
, P
2
.
Hoạt động 3 : Tìm hiểu các
số liệu định mức của MBA
*GV diễn giải:
Các số liệu định mức của
MBA quy định điều kiện kỹ
thuật của MBA,do nhà máy
chế tạo quy định thờng ghi
trên nhãn hiệu của MBA nh-
5
3/ Các số liệu định mức của MBA:
a)Dung lợng hay công suất đinh mức S
đm
:
Là công suất toàn phần(hay biểu kiến)của
MBA.Đơn vị: Vôn-Ampe(VA) hoặc kilôvôn-
ampe (KV).
b)Điện áp sơ cấp định mức U
1đm
:
Là điện áp của dây quấn sơ cấp.
Đơn vị: Vôn (V) hoặc kilôvôn (KV).
20
N
2
I
2

I
1




U
1
U
2
N
1
T
ả
i
Mạc
h từ
U
1
hoặc
U
2
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
IV.Tổng kết bài học
- Khái niệm chumg về máy biến áp
- Phân loại máy biến áp
- Khái niệm máy biến áp
V. Bài tập và h ớng dẫn tự học
Câu 1: Khi nối cuộn sơ cấp máy biến áp với nguồn điện một chiều sẽ xảy ra hiện t-
ợng gì? Tại sao?

Câu 2: Nêu khái niệm và công dụng của máy biến áp một pha công suất nhỏ?
VI. Tự đánh giá và rút kinh nghiệm
Bài 8- tính toán, thiết kế máy biến áp một pha
I/ Mục tiêu bài học:
1. kiến thức:
- HS nắm đợc quy trình chung để tính toán thiết kế MBAmột pha công suất nhỏ.
- Hiểu đợc yêu cầu,cách tính của từng bớc khi thiết kế MBA một pha công suất
nhỏ.
2. Kĩ năng:
- Thực hiện đợc quy trình chung để tính toán thiết kế MBA một pha công suất nhỏ.
- Thực hiện đợc các bớc tính toán: Xác định công suất,tính toán mạch từ, tính số
vòng dây của các cuộn dây,tính tiết diện dây quấn, tính diện tích cửa sổ lõi thép,sắp
xếp dây quấn trong cửa sổ.
3. Thái độ:
- HS có ý thức tìm hiểu cách tính toán thiết kế MBA và liên hệ trong thực tế.
II/ Chuẩn bị bài giảng :
- Nghiên cứu bài 8-SGK .
- Đọc tài liệu tham khảo liên quan đến bài giảng.
- Dây quấn máy biến áp, lõi thép máy biến áp, kìm, tuavít,
III/ Tiến trình bài dạy:
1/ổn định lớp:2
Kiểm tra sĩ số lớp học.
2/Kiểm tra bài cũ:3
Câu hỏi: Trình bày cấu tạo và nguyên lý làm việc của máy biến áp?
3/Đặt vấn đề vào bài mới:
Muốn thiết kế máy biến áp một pha công suất nhỏ ta phải thực hiện những quy
trình nh thế nào?Chúng ta hãy nghiên cứu nội dung bài 8.
4/Nội dung bài giảng mới: 80
.. .Nguyễn Đức H ng
21

Gi¸o ¸n: §iÖn d©n dông 105 tiÕt

………………………………………………….. .NguyÔn §øc H……… ng
22
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
.. .Nguyễn Đức H ng
Hoạt động của thầy và trò
TG
Nội dung bài giảng
Hoạt động 1: Tìm hiểu
qui trình chung
*GV diễn giải:
Việc tính toán chính
xácMBA ở chế độ có tải rất
phức tạp vì phải giải quyết
giới hạn tănh nhiệt độ tối
đa và sụt áp trong giới hạn
cho phép.Để giải quyết các
vấn đề này,khi tính toán
cần phải tiến hành một số
phép tính khá phức
tạp.Trong bài này,chúng ta
sử dụng phơng pháp dựa
vào những kết quả thực
nghiệm,đơn giản nhng vẫn
đảm bảo tính chính xác.
*GV đa ra các bớc tính
toand thiết kế MBA.
*GV hớng dẫn HS cách
chọn công suất MBA trong

gia đình.Giải thích các
thông số trong công thức.
*GV đa ra ví dụ,tính toán
cụ thể để HS dễ hiểu.
GV gọi học sinh lên giải
bài tập
*GV giả thích: Ta có thể
coi khi dùng lò sởi thì bỏ
quạt,tủ lạnh và ngợc lại.Khi
dùng ti vi thì không dùng
quay băng.Do đó phụ tải
lớn nhất gồm đèn ống
40W,lò sởi 550W,ấm đun
nớc 1500W,ti vi 100W.
30 I/Quy trình chung để tính toán thiết kế MBA
một pha công suất nhỏ.
* Tính toán thiết kế MBA gồm những bớc sau :

1. Xác định công suất Máy biến áp.
2. Tính toán mạch từ.
3. Tính số vòng dây của các cuộn dây.
4. Tính tiết diện dây quấn.
5. Tính diện tích cửa sổ lõi thép.
* Chọn công suất MBA điều chỉnh:
Công suất Tính toán của MBA đợc tính theo
công thức sau:
S
tt
= K
đ

.

i
i
P

cos
(1+k
dt
) (VA)
Trong đó:
- K
đ
là hệ số đóng đồng thời và lấy bằng 0,61
tuỳ theo số tải nhiều hay ít và tính hoạt động
đồng thời của chúng.
- P
i
là công suất của từng thiết bị mắc vào mạch.
- cos là hệ số công suất của từng thiết bị mắc
vào mạch,cụ thể:
+Đèn sợi đốt và các dụng cụ nhiệt điện
cos = 1
+Đèn ống,tủ lạnh,máy điều hòa:
cos = 0,4
ữ
0,6
+Quạt điện: cos = 0,6
ữ
0,8

+Máy thu thanh thu hình:
cos = 0,8
ữ
0,9
Ví dụ: Chọn MBA điều chỉnh cung cấp cho tủ
lạnh 110W, đèn ống 40W, 2quạt trần 110W,
2quạt bàn 55W, lò sởi 550W, ấm đun nớc
1500W,1ti vi 100W, 1máy quay băng 80W. Điện
áp giờ cao điểm là 130V, bình thờng là 220V.
Giải
Lấy k
dt
=20% ; K
đ
=1,ta có:
S
tt
=
( )
2,01
9,0
100
1500550
4,0
40
+ì

+++
=2605VA
Ta có dòng điện tính toán phía sơ cấp là:
I
tt
=
A
U
S
tt
20
130
2605
min
=
Nh vậy:
Máy biến áp đợc chọn phải có công suất lớn
hơn S
tt
hoặc cờng độ dòng điện sơ cấp lớn hơn I
tt
.
Hoạt động 2: Tìm hiểu 50 II/Các bớc tính toán cụ thể MBA một pha
23
ĐK dây có
cách điện
h
Số vòng dây

Số vòng dây mỗi lớp
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
IV.Tổng kết bài học: 5
- Khái niệm chumg về máy biến áp
- Phân loại máy biến áp
- Khái niệm máy biến áp
V. Bài tập và h ớng dẫn tự học
Câu 1: Khi nối cuộn sơ cấp máy biến áp với nguồn điện một chiều sẽ xảy ra hiện t-
ợng gì? Tại sao?
Câu 2: Nêu khái niệm và công dụng của máy biến áp một pha công suất nhỏ?
VI. Tự đánh giá và rút kinh nghiệm
Bài 9: thực hành
tính toán máy biến áp một pha công suất nhỏ
I/ Mục tiêu bài học:
1. kiến thức:
- HS hiểu đợc cấu tạo của máy biến áp
- HS hiểu đợc trình tự tính toán thiết kế MBAmột pha công suất nhỏ.
2. Kĩ năng:
-Tính toán, thiết kế đợc máy biến áp một pha công suất nhỏ.
3. Thái độ:
- HS có ý thức tìm hiểu cấu tạo và tính toán thiết kế MBA 1pha công suất nhỏ.
II/ Chuẩn bị bài dạy:
- Nghiên cứu bài 9-SGK .
.. .Nguyễn Đức H ng
24
Giáo án: Điện dân dụng 105 tiết
- Đọc tài liệu tham khảo liên quan đến bài giảng.
- MBA một pha công suất nhỏ (đã tháo vỏ): mỗi nhóm 1 máy.
-Thớc kẻ,thớc cặp,(hoặc pan me) cho mỗi nhóm.
-Phiếu học tập, Bảng 9-2 SGK.

III/ Quá trình thực hiện bài giảng
1/ổn định lớp: 2 phút
Kiểm tra sĩ số lớp học.
2/Kiểm tra bài cũ: 3
Câu hỏi: Trình bày các bớc tính toán máy biến áp một pha công suất nhỏ?
3/Nội dung bài giảng mới: 125
.. .Nguyễn Đức H ng
25