Nghiên cứu ảnh hưởng của các nhân tố phi tài chính đến hiệu quả tài chính trong các doanh nghiệp kinh doanh khách sạn việt nam

TR

B GIÁO D C VĨ ĨO T O
NG
I H C KINH T QU C DÂN

NG THU HÀ

NGHIÊN C U NH H
NG C A CÁC NHÂN T
PHI TĨI CHệNH
N HI U QU TÀI CHÍNH
TRONG CÁC DOANH NGHI P KINH DOANH
KHÁCH S N VI T NAM

LU N ÁN TI N S NGĨNH K TOÁN

HÀ N I - 2019


TR

B GIÁO D C VĨ ĨO T O
NG
I H C KINH T QU C DÂN

NG THU HÀ

NGHIÊN C U NH H

NG C A CÁC NHÂN T

PHI TĨI CHệNH
N HI U QU TÀI CHÍNH
TRONG CÁC DOANH NGHI P KINH DOANH
KHÁCH S N VI T NAM
CHUYÊN NGÀNH: K TOÁN, KI M TOÁN VÀ PHÂN TÍCH
MÃ S : 9340301

LU N ÁN TI N S
Ng

iăh

ng d n khoa h c:

PGS.TS. PHAN TRUNG KIÊN

HÀ N I - 2019


i

L I CAM OAN

Tôi đư đ c và hi u v các hành vi vi ph m s trung th c trong h c thu t. Tôi
cam k t b ng danh d cá nhân r ng nghiên c u này do tôi th c hi n và không vi ph m
yêu c u v s trung th c trong h c thu t.
Hà N i, ngày

tháng

n m 2019

Nghiên c u sinh

ng Thu Hà


ii

M CL C
L I CAM OAN .......................................................................................................... i
M C L C ..................................................................................................................... ii
DANH M C CÁC B NG........................................................................................... vi
DANH M C CÁC S
........................................................................................ viii
DANH M C CÁC HÌNH ......................................................................................... viii
DANH M C CÁC BI U
................................................................................... viii
CH
NG 1: GI I THI U NGHIÊN C U ..............................................................1
1.1. Lý do ch n đ tài ..................................................................................................1
1.2. M c tiêu nghiên c u và câu h i nghiên c u ......................................................3
1.3. i t ng và ph m vi nghiên c u ......................................................................5
1.3.1. i t ng nghiên c u........................................................................................5
1.3.2. Ph m vi nghiên c u ...........................................................................................5
1.4. Ph

ng pháp nghiên c u ....................................................................................6

1.5. óng góp m i c a lu n án ...................................................................................7
1.6. K t c u lu n án.....................................................................................................8
TÓM T T CH
NG 1 ................................................................................................9
CH

NG 2: T NG QUAN NGHIÊN C U ...........................................................10

2.1. T ng quan nghiên c u trên th gi i v các nhân t phi tài chính nh h

ng

đ n hi u qu tài chính trong doanh nghi p kinh doanh khách s n .....................10
2.1.1. Các nhân t phi tài chính bên ngoài ................................................................10
2.1.2. Các nhân t phi tài chính n i b .....................................................................11
2.2. T ng quan nghiên c u v hi u qu tài chính trong doanh nghi p kinh
doanh khách s n ........................................................................................................21
2.2.1. Hi u qu tài chính trong các nghiên c u v mô hình đánh giá hi u qu ho t
đ ng c a doanh nghi p kinh doanh khách s n ..........................................................21
2.2.2. T ng quan nghiên c u v thang đo hi u qu tài chính trong doanh nghi p
kinh doanh khách s n ................................................................................................24
2.3. T ng quan nghiên c u t i Vi t Nam ................................................................26
2.3.1. T ng quan nghiên c u v đánh giá hi u qu ho t đ ng..................................26
2.3.2. T ng quan nghiên c u trong các doanh nghi p kinh doanh khách s n Vi t
Nam ...........................................................................................................................27
2.4. Kho ng tr ng nghiên c u vƠ đ nh h ng nghiên c u ....................................28
2.4.1. Xác đ nh kho ng tr ng nghiên c u .................................................................28
2.4.2. nh h ng nghiên c u...................................................................................29
TÓM T T CH

NG 2 ..............................................................................................31


iii
CH
NG 3: C S LÝ THUY T VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN C U .....................32
3.1. C s lý thuy t đ xây d ng mô hình nghiên c u...........................................32
3.1.1. Ma tr n k t qu và y u t quy t đ nh (Fitzgerald và c ng s , 1991) .............32
3.1.2. Lý thuy t v đ nh h

ng th tr

ng c a Narver và Slater (1990)...................34

3.2. Lý lu n v các nhân t phi tài chính ................................................................36
3.2.1. Nhân t “Ch t l ng d ch v ”.........................................................................36
3.2.2. Nhân t “Tính linh ho t” .................................................................................41
3.2.3. Nhân t “S d ng ngu n l c” .........................................................................43
3.2.4. Nhân t “S đ i m i”......................................................................................45
3.2.5. Nhân t “

nh h

ng th tr

ng” ...................................................................50

3.3. Lý lu n v hi u qu tài chính ............................................................................53
3.3.1. Khái ni m và th c đo hi u qu tài chính ......................................................53
3.3.2. o l ng hi u qu tài chính trong các doanh nghi p kinh doanh khách s n

Vi t Nam ...................................................................................................................55
3.4. Mô hình nghiên c u vƠ gi thuy t nghiên c u ................................................58
3.4.1. Mô hình nghiên c u ........................................................................................58
3.4.2. Gi thuy t nghiên c u .....................................................................................59
TÓM T T CH

NG 3 ..............................................................................................64

CH
NG 4: PH
4.1. Khái quát ph

NG PHÁP NGHIểN C U .....................................................65
ng pháp nghiên c u ................................................................65

4.2. Nghiên c u đ nh tính .........................................................................................66
4.2.1. i t ng tham gia ph ng v n ........................................................................66
4.2.2. K t qu ph ng v n chuyên gia ........................................................................67
4.3. Nghiên c u đ nh l ng ......................................................................................77
4.3.1. Nghiên c u đ nh l ng s b ..........................................................................77
4.3.2. Bi n và thang đo cho nghiên c u chính th c ..................................................77
4.3.3. Kh o sát đ nh l ng chính th c ......................................................................82
TÓM T T CH

NG 4 ..............................................................................................85

CH
NG 5: K T QU NGHIÊN C U .................................................................86
5.1. Khái quát v ho t đ ng kinh doanh khách s n t i Vi t Nam ........................86
5.2. K t qu th ng kê mô t .....................................................................................88

5.2.1. Mô t m u kh o sát .........................................................................................88
5.2.2. Mô t các bi n .................................................................................................91
5.3. K t qu ki m đ nh đ tin c y c a thang đo .....................................................96
5.4. K t qu phân tích nhân t khám phá (EFA) ...................................................98
5.5. K t qu phân tích nhân t kh ng đ nh (CFA) ..............................................103


iv
5.6. Ki m đ nh mô hình c u trúc tuy n tính (SEM) ............................................106
TÓM T T CH
NG 5 ............................................................................................112
CH
NG 6: TH O LU N VÀ KHUY N NGH ...............................................113
6.1. Th o lu n k t qu nghiên c u ........................................................................113
6.1.1. nh h ng tr c ti p c a ch t l ng d ch v đ n hi u qu tài chính ............115
6.1.2. nh h ng tr c ti p c a tính linh ho t đ n hi u qu tài chính .....................116
6.1.3. nh h ng tr c ti p c a s d ng ngu n l c đ n hi u qu tài chính ............117
6.1.4. nh h ng gián ti p c a s đ i m i đ n hi u qu tài chính ........................119
6.1.5. nh h ng tr c ti p và gián ti p c a đ nh h ng th tr ng đ n hi u qu tài
chính ........................................................................................................................121
6.2. Thách th c đ i v i các doanh nghi p kinh doanh khách s n Vi t Nam ....124
6.3. Khuy n ngh t k t qu nghiên c u ...............................................................125
6.3.1. Khuy n ngh v ch t l ng d ch v ..............................................................125
6.3.2. Khuy n ngh v tính linh ho t .......................................................................129
6.3.3. Khuy n ngh v s d ng ngu n l c ..............................................................130
6.3.4. Khuy n ngh v s đ i m i ...........................................................................134
6.3.5. Khuy n ngh v đ nh h ng th tr ng .........................................................136
6.4. H n ch vƠ h

ng nghiên c u t

ng lai ........................................................138

TÓM T T CH
NG 6 ............................................................................................140
K T LU N ...............................................................................................................141
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG B C A TÁC GI ..........................143
DANH M C TÀI LI U THAM KH O .................................................................144
PH L C ...................................................................................................................167


v
DANH M C CÁC T
Vi t t t

VI T T T

Tên ti ng anh

Ti ng vi t

ADR

Average daily rate

Giá bán phòng trung bình

AMOS

Analysis of Moment Structures

Phân tích c u trúc tuy n tính

CFA

Confirmatory Factor Analysis

Phân tích nhân t kh ng đ nh

EFA

Exploratory Factor Analysis

Phân tích nhân t khám phá

FL

Flexibility

Tính linh ho t

GFI

Goodness of Fit Index

Ch s phù h p mô hình

IM

Innovation magnitude

C

IN

Innovation

S đ im i

IS

Innovation speed

T cđ đ im i

KMO

Kaiser- Meyer- Olkin Measure of
Sampling Adequacy index

Ch s xem xét s thích h p c a EFA

MO

Market orientation

MVA

Market value added

Giá tr gia t ng th tr

OCR

Occupancy rate

T l l p đ y phòng

PMS

Performance measurement systems

H th ng đo l

RBV

Resource based view

Lý thuy t qu n tr d a vào ngu n l c

REVPAR

Revenue Per Available Room

Doanh thu trên s phòng s n có

ROA

Return on Assets

T su t l i nhu n trên tài s n

ROE

Return On Equity

T su t l i nhu n trên v n ch s h u

ROI

Return On Investment

T su t l i nhu n trên v n đ u t

ROS

Return on sales

T su t l i nhu n trên doanh thu

RU

Resource utilization

S d ng ngu n l c

SBU

Strategic business units

SEM

Structural Equation Modeling

Mô hình c u trúc tuy n tính

SPSS

Statistical Package for the Social

Ph n m m th ng kê dùng trong

Sciences

nghiên c u khoa h c xư h i

Service quality

Ch t l

SQ

ng đ đ i m i

nh h

ng th tr

ng
ng

ng hi u qu

n v kinh doanh chi n l

ng d ch v

c


vi

DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1: B ng t ng h p nghiên c u nh h

ng c a nhóm nhân t v chi n l

cđ n

hi u qu tài chính ...........................................................................................................12
B ng 2.2: B ng t ng h p nghiên c u nh h ng c a nhóm nhân t v ngu n l c đ n
hi u qu tài chính ...........................................................................................................15
B ng 2.3: B ng t ng h p nghiên c u nh h ng c a nhóm nhân t v ch t l ng d ch
v đ n hi u qu tài chính ...............................................................................................17
B ng 2.4: B ng t ng h p nghiên c u nh h ng c a nhóm nhân t v đ nh h ng th
tr ng/ ti p th th tr ng đ n hi u qu tài chính ..........................................................19
B ng 2.5: B ng t ng h p nghiên c u mô hình đánh giá hi u qu ho t đ ng c a các
doanh nghi p kinh doanh khách s n ..............................................................................22
B ng 2.6: T ng quan nghiên c u các thang đo hi u qu tài chính ................................24
B ng 3.1. Quan đi m và thang đo k th a nhân t ch t l ng d ch v ........................40

B ng 3.2. Quan đi m và thang đo k th a nhân t tính linh ho t .................................43
B ng 3.3. Quan đi m và thang đo k th a nhân t s d ng ngu n l c .........................45
B ng 3.4: T ng h p quan đi m v s đ i m i ..............................................................46
B ng 3.5. Quan đi m và thang đo k th a nhân t s đ i m i .....................................50
B ng 3.6. Quan đi m và thang đo k th a nhân t đ nh h ng th tr ng ...................52
B ng 3.7. S khác nhau gi a các th c đo hi u qu tài chính ......................................54
B ng 3.8: Các gi thuy t c a mô hình nghiên c u đ xu t ...........................................63
B ng 4.1: i t ng tham gia ph ng v n chuyên gia ...................................................67
B ng 4.2. T ng h p đánh giá m c đ nh h ng c a các nhân t phi tài chính ..........68
B ng 4.3: B ng tóm t t k t qu ph ng v n chuyên gia v gi thuy t nghiên c u ........72
B ng 4.4: Thang đo bi n ch t l ng d ch v ................................................................78
B ng 4.5: Thang đo bi n tính linh ho t .........................................................................79
B ng 4.6: Thang đo bi n s d ng ngu n l c.................................................................79
B ng 4.7: Thang đo bi n s đ i m i .............................................................................80
B ng 4.8: Thang đo bi n đ nh h
B
B
B
B
B
B
B
B

ng th tr

ng ...........................................................81

ng 4.9: Thang đo bi n hi u qu tài chính ..................................................................82
ng 5.1: Mô t m u nghiên c u ..................................................................................89

ng 5.2: Th ng kê mô t bi n ch t l ng d ch v ......................................................91
ng 5.3: Th ng kê mô t bi n tính linh ho t ...............................................................92
ng 5.4: Th ng kê mô t bi n s d ng ngu n l c.......................................................92
ng 5.5: Th ng kê mô t bi n s đ i m i ...................................................................93
ng 5.6: Th ng kê mô t bi n đ nh h ng th tr ng .................................................93
ng 5.7: Th ng kê mô t bi n hi u qu tài chính- kh n ng sinh l i ..........................94


vii
B ng 5.8: K t qu kh o sát (s l

ng, t l ) 4 bi n quan sát v kh n ng sinh l i ......94

B ng 5.9: Th ng kê mô t bi n hi u qu tài chính- các ch s tài chính đ c thù c a
ngành khách s n.............................................................................................................95
B ng 5.10: K t qu kh o sát (s l ng, t l ) 3 bi n quan sát v các ch s tài chính
đ c thù c a ngành khách s n .........................................................................................95
B ng 5.11: Cronbach‟ Alpha c a thang đo sau khi đư lo i b các bi n quan sát không
đ đ tin c y ..................................................................................................................98
B ng 5.12: K t qu ki m đ nh KMO và Bartlett ...........................................................99
B ng 5.13: Ma tr n nhân t (mô hình 1) .....................................................................100
B ng 5.14: Ma tr n nhân t (mô hình 2) .....................................................................102
B ng 5.15: B ng CR và AVE ......................................................................................106
B ng 5.16: K t qu ki m đ nh mô hình1 .....................................................................108
B ng 5.17: K t qu ki m đ nh mô hình2 .....................................................................109
B ng 5.18: B ng t ng h p k t qu ki m đ nh các gi thuy t nghiên c u: ..................110
B ng 6.1: K t qu kh o sát (s l ng, t l ) c a 11 bi n quan sát thu c nhân t ch t
l ng d ch v ...............................................................................................................127
B ng 6.2: K t qu kh o sát (s l ng, t l ) 2 bi n quan sát FL2, FL3......................129
B ng 6.3: K t qu kh o sát (s l

ng, t l ) c a 5 bi n quan sát thu c nhân t s d ng

ngu n l c .....................................................................................................................131
B ng 6.4: K t qu kh o sát (s l ng, t l ) 3 bi n quan sát IS3, IS4, IS5 ................134
B ng 6.5: K t qu kh o sát (s l ng, t l ) 4 bi n quan sát: MO1, MO3, MO5, MO7 .... 136


viii

DANH M C CÁC S
S đ 1.1: Khái quát ph

ng pháp và quy trình nghiên c u ...........................................6

S đ 2.1: T ng quan các nhân t phi tài chính tác đ ng đ n hi u qu tài chính .........21
S đ 3.1: Các nhân t phi tài chính nghiên c u ...........................................................36
S đ 3.2: Mô hình nghiên c u đ xu t ........................................................................59
S đ 4.1: Mô hình nghiên c u chính th c ...................................................................73
S đ 6.1: Các m i quan h có ý ngh a th ng kê trong nghiên c u ............................114

DANH M C CÁC HỊNH
Hình 5.1: K t qu CFA (Mô hình 1 và mô hình 2) .....................................................105
Hình 5.2: K t qu mô hình SEM .................................................................................107

DANH M C CÁC BI U
Bi u đ 5.1: T c đ t ng l

ng khách du l ch qu c t c a m t s qu c gia ................86

Bi u đ 5.2: Qu c t ch c a khách du l ch qu c t đ n Vi t Nam .................................86
Bi u đ 5.3: Chi ti t doanh thu ......................................................................................87
Bi u đ 5.4: Chi phí và l i nhu n g p trên doanh thu b ph n .....................................87
Bi u đ 5.5: C c u chi phí ho t đ ng không phân b .................................................88
Bi u đ 5.6: Chi phí và l i nhu n trên doanh thu ........................................................88


1

CH
NG 1:
GI I THI U NGHIểN C U
1.1. Lý do ch n đ tài
Hi u qu tài chính c a m t doanh nghi p là m t trong các v n đ đ

c quan

tâm hàng đ u c a các nhà qu n tr doanh nghi p. Hi u qu tài chính là m t khía c nh
quan tr ng c a vi c l p k ho ch chi n l c, đánh giá hi u qu kinh doanh và đi u
hành doanh nghi p (Ittner và Larcker, 1998). Do đó, tìm ki m ph ng th c c i thi n
và nâng cao hi u qu tài chính là m t v n đ th c ti n đư đ c đ t ra liên t c, t các
giai đo n nghiên c u tr

c cho t i ngày nay. Tr

c nh ng n m 1980, h th ng đo

l ng hi u qu ho t đ ng (PMS) truy n th ng nh n m nh vào s d ng nh ng th c đo
tài chính. Theo quan h ng đo l ng này, các công ty đư th c hi n đánh giá hi u qu
b ng nh ng ch s tài chính đ c tính t các ch tiêu nh thu nh p, l i t c đ u t ho c

chi phí đ n v (Srinivasan, 1997). Tuy nhiên, nh ng nghiên c u nh trên ph thu c
vào thông tin trên tài li u k toán đ làm c s đo l ng nên nh ng nghiên c u v k
toán qu n tr th ng ch trích v s không đ y đ và không hoàn h o c a ph
đo l ng này (Ittner và Larcker, 1998).

ng th c

Trong n l c c i thi n nh ng h n ch c a ph ng th c đo l ng hi u qu nêu
trên, t gi a nh ng n m 1980, các nhà nghiên c u đư chú ý đ n vi c phát tri n các
PMS khác nhau nh m cung c p cho các nhà qu n lý thông tin t t h n v ho t đ ng c a
các t ch c và do đó giúp h đi u ch nh ho t đ ng kinh doanh v i m c đích nâng cao
hi u qu t ch c. K t qu công b c a các nghiên c u cho th y đư có m t cu c cách
m ng v vi c s d ng các nhân t phi tài chính đ thay th các bi n pháp d a trên k
toán truy n th ng. Theo Smgleton- Green (1993), (trích l i Srinivasan, 1997), vi c s
d ng ngày càng t ng các nhân t phi tài chính nh ng nhân t phi tài chính đ c cho là
ít nh y c m và không ph thu c vào phán đoán qu n lý nh trong phân b và đ nh giá,
k p th i, và d hi u h n. Ittner (1997), (trích l i Srinivasan, 1997), gi i thích thêm lý
do: Thông tin phi tài chính ph c v h u ích cho các nhà qu n lý đánh giá tác đ ng và
k t qu c a các hành đ ng c a h ; Các bi n pháp phi tài chính không đ c ki m toán
và có ph n ch quan, do đó d dàng thao tác h n; Các bi n pháp phi tài chính là y u t
d báo t t h n v th t b i c a các công ty so v i các bi n pháp tài chính. Các bi n
pháp phi tài chính là đ ng l c và t đó d n đ n các ch s v hi u qu tài chính trong
t ng lai. Nh v y, s thay đ i trong cách đo l ng hi u qu tài chính cho th y có s
khác bi t, chuy n t t p trung nh ng ch tiêu tài chính sang nh ng ch tiêu phi tài
chính và k t h p v i ch tiêu tài chính trong đi u ki n môi tr

ng ho t đ ng thay đ i.


2

Dù v y, s thay đ i c ng làm t ng nh ng câu h i v s khác bi t trong cách th c đo
l

ng và xem xét tác đ ng trong nh ng l nh v c ngành ngh khác nhau.
Trong các n n kinh t hi n đ i, ngành d ch v đóng m t vai trò quan tr ng, ngay

c trong các t ch c công nghi p, d ch v đ c coi là chìa khóa c a t ch c đ thành
công. Kinh doanh d ch v có nh ng đ c đi m khác bi t so v i các ngành s n xu t nh
mau h ng; không chuy n quy n s h u; không đ ng nh t; s n xu t và s d ng là đ ng
th i và x y ra thông qua tiêu dùng c a khách hàng. Do đó, trong kinh doanh d ch v ,
th i gian và hi u qu là r t quan tr ng (Khorakian và c ng s , 2016). Kinh doanh
khách s n là m t trong nh ng ngành d ch v phát tri n khá nhanh trong th i gian g n
đây, đó là ngành kinh doanh không th tách r i trong ho t đ ng kinh doanh du l ch nói
chung và là m t lo i hình quan tr ng trong kinh doanh l u trú. Cùng v i s h i nh p
kinh t qu c t , s c nh tranh trong n c ngày càng quy t li t, các khách s n ph i
đ ng đ u v i nhi u đ i th m nh c a n c ngoài ngay trên đ a bàn truy n th ng c a
mình. C ng nh nh ng l nh v c kinh doanh khác, kinh doanh khách s n c ng đang ph i
đ i m t v i nh ng thách th c l n nh : thách th c phát sinh t s phát tri n và ti n b
c a công ngh và thách th c phát sinh t s c nh tranh đi m đ n gi a các qu c gia.
Nh ng nghiên c u tr c đây đư xem xét, nghiên c u nh h ng c a các nhân t phi tài
chính đ n hi u qu tài chính nh ng v i m i b i c nh qu c gia khác nhau, ngành khác
nhau và s d ng các ph

ng pháp khác nhau.

ng th i m i nghiên c u ch là t ng

b c tranh phân m nh v nh h ng c a m t s nhân t phi tài chính đ n hi u qu ho t
đ ng trong ngành khách s n ch ch a tính đ n nh h ng c a nhi u nhân t khác.
H n th n a, m i mô hình nh h ng c a các nhân t phi tài chính nh h ng đ n

hi u qu tài chính trong các ngành khác nhau có s khác nhau do đó đòi h i ph i đ c
nghiên c u và đi u ch nh cho phù h p v i nhu c u c th c a t ng nhóm ngành, t ng
b i c nh khác nhau. Chính vì v y, nh h ng c a nhân t phi tài chính t i hi u qu tài
chính trong doanh nghi p kinh doanh khách s n tr thành m t ch đ nghiên c u c
th v i gi i h n v đ i t ng nghiên c u c th .
Vi t Nam là qu c gia đang phát tri n, có n n kinh t chuy n đ i và là m t th
tr ng ti m n ng cho các nghiên c u đ c bi t là các nghiên c u th c nghi m. Theo
báo cáo c a T ch c Du l ch Th gi i, v i k t qu đón trên 12,9 tri u l t khách qu c
t trong n m 2017 và t c đ t ng tr ng 30%/ n m, Vi t Nam tr thành m t đi m đ n
du l ch phát tri n nhanh th 6 trên th gi i và nhanh nh t châu Á. Kh o sát c a T ng
c c Du l ch trong 5 n m tr l i đây cho th y kho ng 60% chi tiêu c a khách qu c t
dành cho l u trú và n u ng; mua hàng hóa, tham quan và vui ch i gi i trí ch chi m
20%. Do đó, v i s phát tri n c a du l ch Vi t Nam trong nh ng n m tr l i đây thì


3
kinh doanh khách s n là m t ngành c n đ c chú tr ng phát tri n đ đáp ng nhi u
h n nhu c u c a khách du l ch c trong n c và qu c t . M t quan đi m đ nh h ng
trong Chi n l c phát tri n du l ch Vi t Nam đ n n m 2020, t m nhìn đ n n m 2030
là: “Phát tri n theo chi u sâu, đ m b o ch t l

ng và hi u qu , kh ng đ nh th

ng hi u

và n ng l c c nh tranh” cho th y chi n l c t p trung vào xây d ng và phát tri n
nh ng y u t phi tài chính mang tính quy t đ nh liên quan t i th ng hi u, n ng l c
c nh tranh. Do đó, d i góc nhìn gi i h n t phía doanh nghi p, nh ng y u t phi tài
chính nh h ng t i hi u qu nói chung ph i đ c nghiên c u làm c s đ phát tri n
doanh nghi p, trong đó có c i thi n hi u qu tài chính.

c bi t, kinh doanh d ch v du

l ch có c c u d ch v khách s n chi m t tr ng l n (hi u qu kinh doanh h th ng
khách s n chi m trên 60% doanh thu toàn ngành du l ch Vi t Nam) thì vi c nghiên c u
đ c i thi n hi u qu kinh doanh khách s n trong c i thi n hi u qu kinh doanh d ch v
du l ch càng c n thi t.
Xu t phát t nh ng lý do đ

c phân tích trên đây, tác gi mong mu n Lu n án

s t p trung vào xác đ nh và xem xét nh h ng c a các nhân t phi tài chính t i hi u
qu tài chính c a doanh nghi p kinh doanh khách s n có nh ng đ c thù riêng và trong
b i c nh nh ng doanh nghi p kinh doanh khách s n c a Vi t Nam.

1.2. M c tiêu nghiên c u và câu h i nghiên c u
1.2.1. M c tiêu nghiên c u
M c tiêu t ng quát c a đ tài là xác đ nh và đánh giá s nh h ng c a các
nhân t phi tài chính đ n hi u qu tài chính trong các doanh nghi p kinh doanh khách
s n Vi t Nam.
đ t đ c m c tiêu t ng quát này thì lu n án ph i gi i quy t đ
m c tiêu c th nh sau:
(i) Xác đ nh các nhân t phi tài chính nh h

c các

ng đ n hi u qu tài chính trong

các doanh nghi p kinh doanh khách s n.
(ii) Ki m đ nh m i quan h và m c đ nh h ng c a các nhân t phi tài chính

đ n hi u qu tài chính trong các doanh nghi p kinh doanh khách s n Vi t Nam.
(iii) Qua k t qu nghiên c u đ xu t khuy n ngh cho các doanh nghi p kinh
doanh khách s n Vi t Nam.

1.2.2. Câu h i nghiên c u:
đ t đ c m c tiêu t ng quát và nh ng m c tiêu c th , Lu n án h
tr l i nh ng câu h i nghiên c u sau đây:

ng t i


4
(1) Nh ng nhân t phi tài chính nào có nh h

ng đ n hi u qu tài chính trong

các doanh nghi p kinh doanh khách s n?
T nh ng phát hi n trong nghiên c u đư công b có liên quan, tác gi mong
mu n xác đ nh nh ng nhân t phi tài chính nh h ng t i hi u qu tài chính trong các
doanh nghi p kinh doanh khách s n, phân lo i nh ng nhân t đư phát hi n và nghiên
c u nh h ng c a nh ng nhân t đó. N i dung này đ c trình bày trong Ch ng 2.
(2) L a ch n nh ng nhân t phi tài chính nào đ ki m đ nh m i quan h gi a
các nhân t đó v i hi u qu tài chính?
Th c t nh ng nghiên c u công b cho th y có nhi u y u t phi tài chính khác
nhau có th nh h ng t i hi u qu tài chính c a doanh nghi p nói chung và trong
doanh nghi p kinh doanh khách s n nói riêng. T vi c phân tích nh ng đ c đi m c a
kinh doanh khách s n, nh n di n và phân lo i nh ng nhân t phi tài chính có th nh
h ng t i hi u qu tài chính c a doanh nghi p kinh doanh khách s n; tác gi l a ch n
c s lý thuy t đ xác đ nh nh ng nhân t riêng, đ c bi t là trong đi u ki n kinh doanh
khách s n c a doanh nghi p kinh doanh khách s n Vi t Nam đ nh n di n nh ng y u

t phi tài chính nh h ng t i hi u qu tài chính. Vi c l a ch n nh ng nhân t phi tài
chính đ a vào mô hình ki m đ nh quan h gi a nhân t phi tài chính t i hi u qu tài
chính s đ c xem xét d i 2 góc nhìn, đo l ng truy n th ng và đo l ng trong b i
c nh đ c thù c a doanh nghi p kinh doanh khách s n. Ch ng 3 ti p t c tr l i cho
câu h i nghiên c u này.
(3) Chi u nh h

ng và m c đ

nh h

ng c th c a t ng nhân t phi tài

chính đ n hi u qu tài chính nh th nào trong ph m vi các doanh nghi p kinh doanh
khách s n Vi t Nam?
Phân tích nh ng nhân t phi tài chính đ

c nh n di n, cùng v i chi u nh

h ng và đ c thù c a kinh doanh khách s n Vi t Nam, tác gi xây d ng gi thuy t
v chi u nh h ng c a nh ng nhân t phi tài chính t i hi u qu tài chính trong mô
hình đư xây d ng (2 mô hình ki m đ nh) – Ch

ng 3. D li u đ ki m đ nh đ

c

tác gi thu th p t kh o sát nhà qu n lý. K t qu kh o sát th c t s đ c đ a vào
x lý và phân tích d li u đ nh l ng thông qua s tr giúp c a các ph n m m
th ng kê. Trong Ch ng 5, k t qu s kh ng đ nh ho c bác b các gi thuy t đư nêu

v chi u nh h ng c ng nh m c đ
hi u qu tài chính.

nh h

ng c a m i nhân t phi tài chính t i


5
(4) T k t qu phân tích d li u c th v các nhân t phi tài chính và nh
h ng c a chúng đ n hi u qu tài chính có đ xu t nh th nào đ i v i các doanh
nghi p kinh doanh khách s n Vi t Nam?
tr l i câu h i (4) tác gi s c n c vào k t qu th ng kê mô t (t n s và
t n su t) c th c a t ng nhân t phi tài chính đ c nghiên c u, xác đ nh các n i dung
(v n đ ) mà các doanh nghi p kinh doanh khách s n Vi t Nam còn ch a th c hi n t t
đ t đó đ a ra các khuy n ngh đ xu t. N i dung này đ

1.3.
1.3.1.
h

it
iăỏ

c trình bày trong Ch

ng 6.

ng và ph m vi nghiên c u
ng nghiên c u

i t ng nghiên c u c a lu n án là nh h ng c a các nhân t phi tài chính nh
ng đ n hi u qu tài chính trong các doanh nghi p kinh doanh khách s n Vi t Nam.

1.3.2. Ph m vi nghiên c u
Nghiên c u này không bao g m đ i t

ng kh o sát là các doanh nghi p n

c

ngoài t i Vi t Nam và nh ng doanh nghi p Vi t Nam mà kinh doanh d ch v l u trú
không ph i là lo i hình ho t đ ng kinh doanh duy nh t c a doanh nghi p đó.
Nghiên c u này tác gi t p trung vào nghiên c u các nhân t phi tài chính nh
h ng đ n hi u qu tài chính, đó là m t n i dung trong k toán qu n tr chi n l c.
Nghiên c u tr c đây đư ch ng minh r ng ch c n ng k toán trong các nhóm khách
s n t 3-5 sao ngày càng t p trung liên quan đ n k toán qu n tr chi n l c, c v
l p k ho ch và các đ nh h ng, phân tích v đi u ki n th tr ng và phân tích đ i
th c nh tranh (Hosung Timothy Rhee & Sung-Byung Yang, 2015). Vi c áp d ng
r ng rãi k toán qu n tr chi n l c phù h p v i tính ch t m và t ng đ i đ ng nh t
c a ngành công nghi p và m c đ c nh tranh cao gi a các nhóm khách s n 3-5 sao
trên th tr ng. Các khách s n 3-5 sao là các doanh nghi p đ c c u trúc, đi u ph i
và qu n lý theo cách chuyên nghi p h n so v i các khách s n 1-2 sao (Rana Özen
Kutanốs & Muammer Mescố, 2013). V i c u trúc t ch c rõ ràng và nh t quán, k t
qu nghiên c u có th đ c t ng quát mà không có nhi u sai sót vì các đ i t ng
t ng đ i đ ng nh t (Pimtong và c ng s , 2012). Xu t phát t lý do trên mà nghiên
c u này ti n hành th c nghi m t i các doanh nghi p kinh doanh khách s n t 3-5 sao
t i Vi t Nam đư ho t đ ng t 3 n m tr lên (không tính các doanh nghi p m i thành
l p t n m 2016 tr l i đây).
i t ng tr l i các b ng kh o sát c a nghiên c u là

các nhà qu n lý (trong ban giám đ c ho c h i đ ng qu n tr , ho c qu n lý các b
ph n) trong doanh nghi p.


6
Do tính ch t th i v c a ho t đ ng du l ch nói chung, ho t đ ng kinh doanh
khách s n nói riêng th c t có b nh h ng. Tuy nhiên, cân nh c v nhi u v n đ khác
nhau, tác gi đư l a ch n th i gian ti n hành kh o sát ph c v nghiên c u trong
kho ng th i gian t 5/2017 t i 4/2018, c th : ph ng v n các chuyên gia là các tháng
5, 6 n m 2017; th i gian ti n hành kh o sát s b v i doanh nghi p kinh doanh khách
s n Vi t Nam là t tháng 8 đ n tháng 9 n m 2017; th i gian ti n hành kh o sát chính
th c là t tháng 11 n m 2017 đ n tháng 4 n m 2018.

1.4. Ph

ng pháp nghiên c u

S đ 1.1 d i đây khái quát vi c s d ng ph
d ng trong nghiên c u c a tác gi .

ng pháp đ nh tính và đ nh l

ng s

Nghiên c u
đ nh l ng

Nghiên c u
đ nh tính

Ph ng pháp
thu th p tài li u

Ph ng pháp
ph ng v n
6a

5

1

Ph ng pháp
kh o sát
7
8

T ng quan
nghiên c u,
c s lý lu n

3

C s lý
thuy t

2

Phi u kh o sát
hoàn ch nh

Kh o sát
s b

4b
9

Thi t k mô
hình nghiên
c u, xây d ng
phi u kh o sát

4a

Kho ng
tr ng
nghiên c u

6b

B ng h i
chính th c
10

13

Th o lu n,
khuy n ngh

12

K t
qu

S đ 1.1: Khái quát ph

Phân tích
d li u

11
SPSS,
AMOS

Kh o sát
chính th c

ng pháp vƠ quy trình nghiên c u


7
B ng cách s

d ng ph

ng pháp thu th p tài li u, tác gi ti n hành t ng

quan các tài li u trong n c và trên th gi i đ thu th p các tài li u có liên quan
đ n ch đ các nhân t phi tài chính, đo l ng hi u qu tài chính và nh h ng
c a các nhân t phi tài chính đ n hi u qu tài chính (nh thu th p qua sách, báo,
t p chí có uy tín trong n c và qu c t , các lu n án ti n s đư th c hi n,... thông
qua th vi n qu c gia, website, các c s d li u c a Vi n Sau

i h c tr ng
i h c Kinh t Qu c dân,...). Trên c s t ng quan nghiên c u ch ra kho ng
tr ng nghiên c u và đ xu t nghiên c u.
ng th i, tác gi s làm rõ các c s lý
thuy t mà nghiên c u d a vào đ xây d ng nên các m i quan h trong mô hình
nghiên c u c a lu n án.
Ti p theo đó tác gi s d ng nghiên c u đ nh tính v i ph ng pháp ph ng v n
các chuyên gia đ đánh giá s h p lý và phù h p c a các nhân t đ a vào mô hình
nghiên c u, quan đi m c ng nh cách th c đo l ng c a các nhân t , làm c n c cho
vi c xây d ng bi n và thang đo bi n chính th c c a mô hình nghiên c u.
Ph

ng pháp ti p theo tác gi s d ng là nghiên c u đ nh l

ng v i hai giai

đo n: Giai đo n 1 là kh o sát s b đ đánh giá m c đ phù h p, tính chính xác, rõ
ràng, d hi u c a phi u kh o sát (b ng h i kh o sát). Giai đo n 2 là kh o sát chính
th c v i vi c phát phi u kh o sát trên m u l n. D a trên nh ng phi u tr l i nh n v
và th a mãn, d li u thu th p đ

c phân tích, x lý b ng ph n m m SPSS, AMOS đ

th c hi n th ng kê mô t , ki m đ nh đ tin c y c a thang đo, phân tích nhân t khám
phá, phân tích nhân t kh ng đ nh và ki m đ nh mô hình c u trúc. K t qu tìm đ
giúp tác gi xác đ nh đ

cs

c m i quan h c a các nhân t phi tài chính và hi u qu tài

chính, đ ng th i xác đ nh đ

c chi u nh h

ng c ng nh m c đ

nh h

ng c th

c a t ng nhân t phi tài chính đ n hi u qu tài chính trong các doanh nghi p kinh
doanh khách s n Vi t Nam.

1.5. óng góp m i c a lu n án
Lu n án h

ng t i nh ng đóng góp m i v m t lý lu n sau đây:

i). Lu n án xác đ nh, phân lo i và phát tri n nh ng nhân t phi tài chính đ xem
xét nh h ng c a nh ng nhân t đó t i hi u qu tài chính; xác đ nh cách đo l ng
hi u qu tài chính theo quan đi m truy n th ng trong đo l ng hi u qu tài chính
doanh nghi p, k t h p v i đo l ng hi u qu mang tính đ c thù c a doanh nghi p kinh
doanh khách s n Vi t Nam, c th , tác gi đ xu t 45 bi n quan sát cho 6 khía c nh (5
bi n đ c l p và 1 bi n ph thu c).


8
ii). Nghiên c u cung c p c s kh ng đ nh v m i quan h và chi u h

ng tác

đ ng gi a các nhân t phi tài chính đ n hi u qu tài chính trong các doanh nghi p kinh
doanh khách s n. Bên c nh vi c ch ra các m i quan h tr c ti p, lu n án còn ch ng
minh m t s m i quan h gián ti p có ý ngh a trong mô hình nghiên c u.
iii). Nghiên c u đư ki m đ nh s tác đ ng c a các nhân t đ n hi u qu tài
chính theo c hai khía c nh c a hi u qu tài chính đó là theo kh n ng sinh l i và theo
các ch s tài chính đ c bi t c a ngành khách s n.
Bên c nh nh ng đóng góp v m t lý lu n, thì nghiên c u c ng có nh ng đóng
góp v m t th c ti n nh sau:
i). Thông qua kh o sát và phân tích d li u, nghiên c u đư cung c p các thông
tin quan tr ng và có ý ngh a liên quan đ n các nhân t phi tài chính và hi u qu tài
chính trong các doanh nghi p kinh doanh khách s n. T đó có th mô t và đánh giá
đ c th c tr ng hi u qu tài chính và các nhân t phi tài chính trong các doanh nghi p
kinh doanh khách s n Vi t Nam hi n nay.
ii). Nghiên c u đư xác đ nh 45 bi n quan sát phù h p và đ đ tin c y đ đo
l ng cho các nhân t phi tài chính và hi u qu tài chính. K t qu nghiên c u đư ch ra
nhân t phi tài chính nào có nh h ng tích c c (tr c ti p ho c gián ti p) đ n hi u qu
tài chính, đ ng th i cho bi t chi u h ng tác đ ng (cùng chi u hay ng c chi u) c a các
nhân t đó. T đó giúp các nhà qu n lý trong doanh nghi p kinh doanh khách s n có c
s xem xét, đ i chi u v i doanh nghi p mình đ có các bi n pháp c i thi n thích h p.
iii). Trên c s xác đ nh đ

cm cđ

nh h

ng c a t ng nhân t phi tài chính

đ n hi u qu tài chính, nghiên c u đ a ra nh ng khuy n ngh đ xu t đ i v i các nhà

qu n tr (nhà qu n lý) doanh nghi p đ góp ph n nâng cao hi u qu tài chính cho các
doanh nghi p kinh doanh khách s n Vi t Nam.

1.6. K t c u lu n án
N i dung lu n án đ

c trình bày trong 6 ch

ng:

Ch
Ch

ng 1: Gi i thi u nghiên c u
ng 2: T ng quan nghiên c u

Ch
Ch
Ch
Ch

ng 3: C s lý thuy t và mô hình nghiên c u
ng 4: Ph ng pháp nghiên c u
ng 5: K t qu nghiên c u
ng 6: Th o lu n và khuy n ngh .


9

TịM T T CH

Trong ch

NG 1

ng 1 c a lu n án, tác gi đư trình bày lý do l a ch n đ tài nghiên

c u. Các lý do đó là, (i) t m quan tr ng c a hi u qu tài chính trong các doanh nghi p;
(ii) s gia t ng c a vi c nghiên c u các nhân t phi tài chính; (iii) vai trò c a ngành
kinh doanh d ch v và c th là ngành kinh doanh khách s n t i Vi t Nam và (iiii)
kho ng tr ng trong các nghiên c u tr c đây. Chính vì v y mà tác gi đư l a ch n đ
tài nghiên c u v nh h ng c a các nhân t phi tài chính đ n hi u qu tài chính
trong các doanh nghi p kinh doanh khách s n Vi t Nam. Ngoài ra trong ch
gi trình bày đ i t ng và ph m vi nghiên c u, khái quát ph
lu n án c ng nh nh ng đóng góp m i và k t c u lu n án.

ng 1, tác

ng pháp nghiên c u c a


10

CH
NG 2:
T NG QUAN NGHIểN C U
2.1. T ng quan nghiên c u trên th gi i v các nhân t phi tài chính nh
h ng đ n hi u qu tài chính trong doanh nghi p kinh doanh khách s n
2.1.1. Các nhân t phi tài chính bên ngoài
Theo lý thuy t c a Porter, y u t quy t đ nh đ u tiên và quan tr ng c a hi u
qu đ

c tìm th y bên ngoài ranh gi i c a doanh nghi p. Nh ng k t lu n này đư đ

c

xác nh n thông qua nghiên c u c a Schmalensee (1985). Tuy nhiên dòng nghiên c u
v các y u t bên ngoài còn t ng đ i ít trong các nghiên c u v khách s n. Các bi n
s đ c s d ng nh : các l c l ng kinh t v mô (Barrows và Naka, 1994; Chen và
c ng s , 2005; Chen M.H., 2007; Tang và Jang, 2009); các cú s c nh ngày 9/11 (Enz
và Canina, 2002) ho c b nh d ch h ch nghiêm tr ng v hô h p (Chen và c ng s ,
2007); c u trúc c a ngành hay th tr ng (Davies, 1999, Pan, 2005); và lo i đi m đ n
(Reichel và Haber, 2005); v n hóa qu c gia (Nazarian và c ng s , 2017). LadoSestayo và c ng s (2016) phân tích tác đ ng c a c u trúc th tr ng đ i v i kh n ng
sinh l i c a khách s n trong m t m u 8992 khách s n Tây Ban Nha trong giai đo n
2005-2011, s d ng các bi n s liên quan đ n khách s n và đi m đ n du l ch cùng v i
mô hình "c u trúc – đ ng đi (th c hi n) – hi u qu " (mô hình SCP) (Bain, 1951,
1956; Mason, 1939, 1949) và Chicago School cùng m t lúc (Lado-Sestayo và c ng s ,
2016). K t qu cho th y l i nhu n ph thu c ph n l n vào c c u th tr
nhu c u c a đ a đi m du l ch và h xác nh n các đ xu t c a SCP.

ng và m c đ

M t s nghiên c u th c nghi m kh ng đ nh m i quan h tích c c gi a hi u qu và th
tr ng t p trung (Pan, 2005), ngu n cung ti n (Barrows và Naka, 1994; Chen M.H., 2007) và
h th ng tiêu chu n s n ph m trong n c (Tang và Jang, 2009). M t m i quan h tiêu c c đư
đ c tìm th y v i s th t b i, th t nghi p và c u trúc k h n c a lãi su t ho c s lan r ng
n ng su t. Gi i thích t ng th s c m nh c a các l c l ng kinh t v mô đ i v i s quay tr
l i c a khách s n là ít h n 8-10 % (Barrows và Naka, 1994, Chen M.H., 2007).
Brida và c ng s đư phân tích m i quan h n ng đ ng gi a m c đ qu c t hóa
(DOI) và hi u qu kinh t (P) trong các doanh nghi p khách s n Tây Ban Nha (Brida
và c ng s , 2016). M t t p d li u theo chi u d c cho giai đo n 2000-2013 đo các

bi n s DOI và P đư đ c s d ng đ ti n hành phân tích h i quy chu i th i gian c a
FGLS. Các k t qu tìm ra m t m i quan h đ ng cong ch U đ o ng c gi a các
bi n DOI và P, cho th y r ng các công ty khách s n ph i đ i m t v i chi phí nh p


11
qu c gia m i và qu n lý danh m c đ u t khác nhau c a ho t đ ng kinh doanh. Phân
tích có th cho bi t li u các y u t liên quan đ n s phát tri n c a ki n th c chi n l c
qu c t v chu i khách s n, s k t h p c a các nhà khai thác m i trong quá trình này
hay s khác bi t gi a gi i trí qu c t và các đi m đ n đô th có th nh h ng đ n m i
quan h gi a DOI-P.
Nh ng nghiên c u v các nhân t phi tài chính bên ngoài tác đ ng đ n hi u
qu tài chính trong các DN khách s n là h n ch , b i tính ph c t p c a các y u t bên
ngoài. ả n th n a, các y u t bên ngoài ch đ i di n cho các tác nhân khách quan
mà không ph i các y u t ch quan, vì v y các doanh nghi p s khó tác đ ng hay đi u
ch nh đ góp ph n nâng cao hi u qu tài chính c a doanh nghi p mình.

2.1.2. Các nhân t phi tài chính n i b
2.1.2.1. Nhóm nhân t v chi n l

c c a doanh nghi p:

T m quan tr ng c a qu n lý chi n l

c và t duy chi n l

c đư đ

c th hi n

trong nhi u nghiên c u v khách s n. K ho ch chi n l c v n là m t công c h u ích
cho phát tri n kinh doanh khách s n vì đây là ngành mà c s h t ng đòi h i nhu c u
v v n cao, khung th i gian dài v i nhi u s ph thu c l n nhau. H n hai th p k
tr

c, Phillips (1996) nh n th y r ng m t k ho ch chi n l

c then ch t là tích c c và

trong h u h t các tr ng h p có liên quan đáng k đ n tính hi u l c, hi u qu , kh
n ng thích ng và hi u su t t ng th .
Nghiên c u c a Phillips (Phillips và c ng s , 1999) v hi u ng t ng tác c a
ho ch đ nh chi n l c và hi u qu c a khách s n đư ch ng minh m i quan h tích c c
thu n chi u gi a ho ch đ nh chi n l c và hi u qu c a khách s n. Trong đó các th c
đo hi u qu tài chính đ c s d ng là l i nhu n, l i nhu n trên v n đ u t , doanh thu,
l i nhu n trên v n đ c s d ng, m c luân chuy n (quay vòng) hàng t n kho. C ng
ki m tra nh h ng c a chi n l c công ty t i hi u qu tài chính c a khách s n t góc
nhìn c a ch khách s n, có các tác gi nh Bowman và Helfat (2001); Qu‟ Xiao
(2007). Qu‟ Xiao còn khám phá đ c nh h ng c a n ng l c c t lõi c a ch s h u
khách s n đ n hi u qu tài chính c a khách s n (Xiao, 2007), hay Bowman và Helfat
c ng cho k t qu t ng t . Là m t chi n l c công ty, đa d ng hóa đư tr thành m t
công c quan tr ng cho t ng tr ng c a công ty và nh h ng c a nó đ n hi u qu
công ty đư đ c ki m tra và là m t ch đ tr ng tâm trong nghiên c u qu n tr chi n
l c (Ramanujam và Varadarajan 1989- trích (Xiao, 2007)). Bên c nh nh ng nghiên
c u cho nh h ng thu n chi u thì có m t s nghiên c u đư ch ra m i quan h tiêu
c c (ng c chi u) c a chi n l c đa d ng hóa v i hi u qu tài chính nh các nghiên


12
c u c a Roegubert và c ng s , 1996; Berger và Ofek, 1995; Lang và Stulz, 1994;

Montgomery, 1994. H c ng ch ra r ng các doanh nghi p trong các ngành công
nghi p có tri n v ng t ng tr

ng kém có th nghiêng nhi u h n v đa d ng hóa. Do đó

đa d ng hóa không ph i là nguyên nhân chính gây ra hi u su t kém nh ng hi u su t
kém có th d n đ n s đa d ng hóa (Xiao, 2007).
Các y u t v chi n l

c c a doanh nghi p đư đ

c nghiên c u nh : ho ch

đ nh chi n l c, chi n l c đa d ng hóa; chi n l c doanh nghi p/ n ng l c c t lõi;
trách nhi m v i môi tr ng/ xã h i/ c ng đ ng. M t s các nghiên c u v nh h ng
c a y u t v chi n l c đ n hi u qu tài chính các doanh nghi p kinh doanh khách
s nđ

c th hi n trong b ng sau:

B ng 2.1: B ng t ng h p nghiên c u nh h

ng c a nhóm nhân t v chi n l

c

đ n hi u qu tài chính
Chi n l

c

Trách
Chi n
nhi m
Ho ch
l c
Chi n
v i xã
Tác gi , n m đ nh
doanh l c đa
h i/ môi
chi n
nghi p/ d ng
tr ng/
l c
n ng l c hóa
c ng
c t lõi
đ ng
Phillips
c ng
(1999)

và x
s

Xiao
(2007)

Qu

Molina
Azorin
c ng
(2009)

L i nhu n,
doanh thu, l i
trên v n đ
d ng,
m c
chuy n (quay
hàng t n kho.
x

x
và
s

Bi n ph thu c (hi u
qu tài chính)

K t qu nghiên c u

ROI,
nhu n
c s
luân
vòng)

M i quan h tích c c
thu n chi u gi a ho ch
đ nh chi n l c và hi u
qu tài chính c a khách
s n

REVPAR (doanh thu
trên
m i
phòng),
NOIPAR (thu nh p
ròng t ho t đ ng kinh
doanh m i phòng)

Chi n l c công ty và
n ng l c c t lõi có nh
h ng tích c c đ n hi u
qu tài chính (m c đ
khác nhau)

T l l p đ y phòng, Các khách s n có cam
GOP (t ng l i nhu n
ho t đ ng), GOPAR
m i ngày (T ng l i
nhu n ho t đ ng trên
m i phòng), t ng th
ph n, t ng tr ng
doanh thu trung bình

k t m nh m h n đ i v i

các ho t đ ng môi
tr ng đ t đ c m c
hi u qu tài chính cao
h n.


13
Chi n l

c

Trách
Chi n
nhi m
Ho ch
Chi n
l c
v i xã
Tác gi , n m đ nh
doanh l c đa
h i/ môi
chi n
nghi p/ d ng
tr ng/
l c
n ng l c hóa
c ng
c t lõi
đ ng
Kang, Lee

ROA, ROE, t l giá- Ho t đ ng c a CRS có
thu nh p
tác đ ng tích c c đ n giá
tr c a doanh nghi p

x

S phòng chi m, t ng
th ph n, t ng tr ng
doanh s trung bình,
GOP (t ng l i nhu n
ho t đ ng), GOPPAR
(t ng l i nhu n ho t
đ ng trên m i phòng)
m i ngày

Các khách s n thân thi n
v i môi tr ng đ t m c
hi u qu tài chính cao
h n.

x

RevPar (doanh thu
trên m i phòng),
ADR (giá bán phòng
trung bình), t l
chi m ch

Chi n l c khác bi t tác
đ ng tích c c đ n
RevPar, ADR, t
l
chi m ch , chi n l c
đào t o tác đ ng tích c c
đ n bi n t ng tr ng;
chi n l c k t h p tác
đ ng đ n t ng l i nhu n

x

Tobin‟Q; ROA

a d ng hóa s n ph m
và đa d ng hóa th ng
hi u có vai trò đi u ti t
trong m i quan h gi a đa
d ng hóa đ a lý và hi u
qu tài chính khách s n.

T l l p đ y m i
phòng, giá bán phòng
trung bình (ADR),
doanh thu trên m i
phòng (RevPar), l i
nhu n ho t đ ng trên
m i phòng (Goppar)

K t qu cho th y hai lo i

hành vi môi tr ng (tác
đ ng tr l i và ch đ ng),
v i các khách s n ch
đ ng tác đ ng tích c c
đ n l i th c nh tranh (c
v chi phí và s khác bi t)
và đ t đ c m c hi u qu
cao h n đáng k .

(2010)

x

Bordean và
c ng
s
(2010)

Kang
Kyung
(2011)

Ho

PereiraMoliner và
c ng
s
(2015)

K t qu nghiên c u

x

và Huh
Tari và c ng
s (2010)

Bi n ph thu c (hi u
qu tài chính)

x

Ngu n: Tác gi t t ng h p


14

2.1.2.2. Nhóm nhân t v ngu n l c
S

nh h

ng c a các y u t thu c v ngu n l c ho c s d ng ngu n l c đ n

hi u qu khách s n c ng là m t trong s các nhóm y u t đ c nghiên c u. Quan đi m
qu n tr d a vào ngu n l c (RBV) cho r ng các doanh nghi p có các ngu n l c và m t
t p h p các tài nguyên đ c đáo, hi m, có giá tr và không d thay th hay có th b t
ch c đ c, cho phép h đ t đ c l i th c nh tranh b n v ng (Penrose 1959,
Wernerfelt 1984, Barney, 1991). Các ngu n l c có th là tài chính, con ng i, tài s n
vô hình, th ch t, t ch c, ho c công ngh . Lý thuy t qu n tr d a vào ngu n l c còn

nh n m nh r ng không ch các ngu n l c t o ra m t l i th c nh tranh b n v ng mà
còn ph thu c vào vi c s d ng các ngu n l c đó nh th nào.
Các nghiên c u có xu h ng tìm m i quan h v i hi u qu tài chính trong các
doanh nghi p khách s n, cho th y t m quan tr ng c a các y u t thu c v ngu n l c t
ch c là ph c t p. Øgaard và c ng s (2008) th o lu n v các đ c đi m c a các c c u
t ch c h u c và c h c và các nh h ng c a chúng. Chi và Gursoy (2009) tìm th y
m i liên h không liên quan gi a s hài lòng c a nhân viên và hi u qu tài chính, đ c
trung gian b i s hài lòng c a khách hàng. Qu n lý ngu n nhân s (HRM) cho phép
t o ra m t l c l

ng lao đ ng giúp m t t ch c đ t đ

mình. Qu n lý ngu n nhân s đ

c m c tiêu và nhi m v c a

c coi là tài s n chi n l

c và các nghiên c u đư ch

ra r ng các chính sách và th c ti n ngu n nhân l c là m t ngu n quan tr ng c a l i th
c nh tranh trên th tr ng vì chúng r t khó buôn bán ho c b t ch c (Namasivayam và
c ng s , 2007). Theo Chi và Gursoy (2009), vì h u h t các s n ph m du l ch và khách
s n là không đ ng nh t và không th tách r i. S tham gia và t ng tác c a nhân viên
khách s n v i khách hàng có xu h ng đóng m t vai trò quan tr ng trong nh n th c
ch t l ng và s hài lòng c a khách hàng, do th c t các s n ph m du l ch và khách
s n th ng có tính ph c t p cao và th hi n s k t h p gi a trao đ i và th c hi n gi a
nhân viên và khách hàng (Chi và Gursoy, 2009, trang 246).
M t s các nghiên c u v nh h ng c a nhóm y u t v ngu n l c đ n hi u
qu tài chính các doanh nghi p kinh doanh khách s n đ c th hi n trong b ng sau:

15
B ng 2.2: B ng t ng h p nghiên c u nh h ng c a nhóm nhân t v ngu n l c
đ n hi u qu tài chính

Tác gi , n m

Hoque
(1999)

Ngu n l c
V n trí Qu n lý
tu /
ngu n
Bi n ph thu c (hi u
C
th ng
nhân
qu tài chính)
c ut
hi u c a
l c/
ch c
doanh
Công
nghi p
ngh
x
ROA, ROE

Prasad và
Dev (2000)

x

Kim và
Kim (2005)

x

Sharma
và x
Upneja (2005)

x

Cho và c ng s
(2006)

x

x

Rudeỡ và
Mihalič (2007)

x

Budhwar

và
c ng s (2007)

x

Sirirak, Islam &
Khang(2011)

x

Kim và c ng s
(2012)

Pimtong
và x
c ng s (2012)

x

x

K t qu nghiên c u

Qu n lý ngu n nhân l c (HRM)
và t p trung vào ch t l ng cùng d n
đ n hi u qu tích c c và hi u qu cao
T
l
l p
đ y, Tài s n th ng hi u có m t tác đ ng

REVPAR (doanh thu tích c c đ n hi u qu tài chính
trên m i phòng)
REVPAR (Doanh thu Tài s n th ng hi u m nh tác
đ ng đáng k và tác đ ng tích c c
trên m i phòng)
đ n REVPAR.
L i nhu n
K t qu xác đ nh m i quan h
đáng k và tích c c gi a tài s n t
ch c (c c u t ch c và qu n lý
ngu n nhân l c và chính sách) và
hi u qu tài chính.
T l doanh thu trung K n ng nhân viên và c c u t
ch c có t ng quan d ng v i
bình hàng n m, ROA
hi u qu tài chính.
Doanh thu, t ng tr ng V n trí tu có tác đ ng tích c c và
doanh thu, ROA, t ng đáng k đ n hi u qu tài chính c a
tr ng ROA, l i nhu n, khách s n.
t ng tr ng l i nhu n
T ng tr ng doanh thu, Th c ti n qu n lý ngu n nhân l c
n ng su t, kh n ng tác đ ng tích c c đ n hi u qu tài
sinh l i, kh n ng đ t chính c a khách s n.
đ c m c tiêu
Hi u qu khách s n Vi c áp d ng công ngh thông tin
(nhi u đ u vào và đ u ra) có t ng quan d ng v i hi u
su t c a khách s n.
T l % GOP (t ng l i V n trí tu c a t ch c tích c c
nhu n ho t đ ng), tác đ ng đ n hi u qu tài chính.
REVPAR (doanh thu Ngu n nhân l c nh h ng đ n

trên m i phòng), t ng hi u qu tài chính gián ti p và
tr ng doanh thu, t ng đáng k thông qua v n t ch c.
tr ng l i nhu n
T l l p đ y trung bình C c u t ch c không nh h ng
hàng n m, l i nhu n đ n m i quan h gi a các chi n
ròng sau thu , ROI
l c v i hi u qu tài chính.

Ngu n: Tác gi t t ng h p