Tổ chức trò chơi âm nhạc cho học sinh tiểu học nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy

MỤC LỤC
Nội dung
I. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
3. Phương pháp nghiên cứu trong đề tài
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
2. Thực trạng
3. Giải pháp
4. Hiệu quả của sáng kiến
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
2. Kiến nghị

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài.

Trang
2
2
2
3
3
3
3
4
15
17
17
17

Chúng ta vẫn từng nói rằng: “Âm nhạc là môn năng khiếu cũng là môn
thực hành”. Tuy nhiên âm nhạc trong trường học không nhằm đào tạo các em trở
thành những nhạc sĩ, ca sĩ,…Cũng như việc học đọc, học viết, học vẽ, việc học
hát, các em được nghe hát, nghe nhạc hoặc tham gia trò chơi, vận động theo
nhạc đều nhằm mục đích phát triển khả năng âm nhạc. Nâng cao năng lực cảm
thụ âm nhạc của các em là cơ sở để hình thành một trình độ văn hóa thẩm mỹ
nhất định, góp phần giúp cho trẻ phát triển trí tuệ, trí tưởng tượng và có tác dụng
giáo dục đạo đức, tình cảm rất tốt. Qua các bài học các em được nghe hát, nghe
nhạc, được tập hát, được biết một số kiến thức phổ thông về âm nhạc. Tất cả
những yếu tố đó sẽ tạo thành một trình độ văn hóa âm nhạc tối thiểu để góp
phần cùng các môn học khác giáo dục nhân cách, làm cho nội dung học tập ở
nhà trường phổ thông có tính toàn diện, làm thăng bằng, hài hòa các hoạt động
học tập của trẻ em.
Trong mỗi lớp học, có nhiều đối tượng học sinh cùng tham gia hoạt động,
tất cả học sinh trong lớp đều tiếp thu lượng kiến thức đầy đủ khi giáo viên cung
cấp thì đối với môn học của tôi phụ trách qua những giờ thực giảng trên lớp,
ngoài những em có năng khiếu, có giọng hát hay, mạnh dạn tự tin khi thể hiện
bài hát đa số vẫn còn nhiều em quá rụt rè, nhút nhát, rất ít xung phong lên biểu
diễn bài hát trước lớp, thiếu tự tin, và hơn thế nữa các em nghĩ mình hát không
hay. Thiết nghĩ đây là môn học được nhiều học sinh yêu thích và có hứng thú
khi học, bản thân tôi cũng mong muốn bằng cách nào để giúp cho tất cả các em
trong lớp đề được tham gia học tập sôi nổi, nhiệt tình và tương đối đồng nhất,
cho các em biết hòa mình trong tập thể, tạo nên một tâm thế sẵn sàng, ham học
và đây cũng là một điều kiện thuận lợi giúp cho các em học tốt những môn học
khác.
Muốn thực hiện được yêu cầu trên thì bản thân tôi phải luôn tìm tòi, học
hỏi, sáng tạo và phải vận dụng thực tế qua từng chi tiết dạy. Để đáp ứng được
các nhu cầu cơ bản đó tôi luôn suy nghĩ làm thế nào để các em học môn Âm

nhạc trong nhà trường có chất lượng cao, các em thực sự hứng thú khi tham gia
môn học này. Đây cũng chính là lý do để tôi chọn đề tài “Tổ chức trò chơi âm
nhạc cho học sinh Tiểu học nhằm nâng cao hệu quả giảng dạy”
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài.
Xuất phát từ những vấn đề đặt ra, tôi đã thực nghiệp việc lồng ghép những
trò chơi được ứng dụng từ nội dung của bài học để giúp học sinh nhớ được lời
ca của bài hát một cách nhanh chóng và dễ dàng. Từ những trò chơi được ứng
dụng tất cả học sinh trong mỗi lớp đều được tham gia.
- Hình thành một trình độ văn hóa Âm nhạc tối thiểu cho học sinh.
- Bước đầu giúp các em làm quen một số kỹ năng đơn giản về ca hát và có
thói quen hát đúng.
- Tạo cho các em hứng thú, tạo niềm vui khi học hát, nghe ca nhạc. Giáo
dục năng lực cảm thụ âm nhạc, kích thích tiềm năng nghệ thuật, làm cho đời
sống tinh thần của trẻ thêm phong phú. Góp phần giáo dục tính tập thể, tính kỷ
luật, tính chính xác khoa học.
3. Phương pháp nghiên cứu.
2


- Thu thập các tài liệu về dạy hát dân ca cho học sinh phổ thông.
- Phương pháp trải nghiệm thực tế: Vận dụng những kinh nghiệm của cá
nhân vào các tiết dạy hát dân ca ở trường.
- Phương pháp phân tích, tổng hợp: Trao đổi với đồng nghiệp về những
kết quả thu được, điều chỉnh cho phù hợp với thực tế dạy học tại nhà trường.
- Phương pháp quan sát sư phạm
- Phương pháp so sánh
- Phương pháp thống kê xử lí số liệu

II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận

Âm nhạc là môn học mang tính nghệ thuật cao, nó khác rất nhiều so với
các môn học khác. Âm nhạc mang đến cho học sinh những phút giây thư giãn,
thoải mái. Thông qua những cau hát, những lời ca, những cử chỉ, những ddieuj
bộ, múa vận động phụ họa, và đặc biệt là các trò chơi âm nhạc giúp các em thêm
yêu thích âm nhạc và ước mong được học âm nhạc. Trang bị cho học sinh tri
thức, kĩ năng, kĩ xảo vận động cần thiết cho các hoạt động khác nhau trong cuộc
sống, rèn luyện nếp sống văn minh, lành mạnh, hình thành thói quen tự tập
luyện và tự tổ chức các trò chơi âm nhạc. Góp phần tích cực vào việc hình thành
thói quen đạo đức, phát triển trí tuệ, thẩm mĩ, phát hiện và bồi dưỡng những hạt
nhân năng khiếu. Trong quá trình học tập còn giúp các em biết cách ứng dụng
những trò chơi âm nhạc dân gian vào hoạt động học tập và sinh hoạt ở trong và
ngoài nhà trường.
Từ đó, để học sinh lĩnh hội, khám phá và chiếm lĩnh kiến thức thì người
giáo viên phải thường xuyên có những biện pháp kích thích học sinh hứng thú,
tự giác, tích cực trong giờ học nhằm giúp học sinh lĩnh hội tối đa kiến thức.
Tóm lại: người giáo viên cần phải đổi mới phương pháp dạy học, tìm
những trò chơi âm nhạc phù hợp với nội dung tiết dạy để giúp học sinh học tập,
tích cực hoạt động, tự giác, phát huy tư duy sáng tạo và các tố chất cho học sinh.
2. Thực trạng
Như trên đã nói: Một tiết dạy học được xem là thành công nếu như người
giáo viên ngoài truyền tải cho các em nắm bắt được nội dung cơ bản của tiết học
còn phải đem đến cho các em một tiết học hay, tạo niềm vui, sự sôi nổi và hứng
thú say mê trong quá trình học tập.
Do nhận thức vị trí, vai trò của bộ môn Âm nhạc chưa được đúng mức
(quan niệm là môn phụ), một phần cũng làm ảnh hưởng tới công tác giáo dục
toàn diện cho học sinh. Đó là sự nhìn nhận của một số bậc phụ huynh và cả học
sinh về môn học này, nên môn Âm nhạc trong nhà trường Tiểu học đến nay vẫn
còn gặp nhiều khó khăn.
Một thực tế cho thấy, nếu giáo viên chỉ dạy đủ trình tự các bước của một
tiết học hát và tập đọc nhạc mà không lồng ghép nhiều trò chơi vào các tiết học

thì sẽ gây cho tiết học sự khô cứng và nhàm chán. Từ đó học sinh sẽ không hứng
thú khi học Âm nhạc. Bên cạnh đó một số trường Tiểu học hiện nay cơ sở vật
chất, trang thiết bị dạy học chưa đảm bảo cho công tác dạy và học. Từ đó dẫn
3


đến tình trạng học sinh nhàm chán, mệt mỏi do sự lặp đi lặp lại một phương
pháp dạy học khô cứng của giáo viên.
Qua thực tế giảng dạy các lớp trong năm học 2017 – 2018. Ngay đầu năm
tôi đã tiến hành khảo sát như sau: Khối 1,2,3 tôi tiến hành khảo sát lớp 2B; Khối
4,5 tôi tiến hành khảo sát lớp 4B. Kết quả cụ thể như sau:

Lớp
2B
4B

Tổng
số HS
32
30

Học sinh thể
hiện tốt kĩ năng
ca hát.

Học sinh thể hiện
tốt khi biểu diễn.

Học sinh hứng
thú khi tham gia

học tập.

Tỷ lệ

Số lượng

Tỷ lệ

Số lượng

Tỷ lệ

Số lượng

6
7

18,8%
23,3%

9
8

28,1%
26,7%

17
15

53,1%

50%

3. Các biện pháp tổ chức thực hiện
* Các trò chơi âm nhạc:
Trò chơi 1: Nghe giai điệu đoán câu hát
a. Tác dụng của trò chơi:
Tác động vào thính giác của các em những âm thanh chuẩn mực, chính
xác của bài hát. Giúp các em nắm thật vững giai điệu bài hát, tiết tấu của bài hát
thông qua trò chơi.
b. Cách chơi:
Giáo viên chọn một câu hát khó trong bài hoặc câu hát nào học sinh hát dễ
bị sai nhạc để đàn (hoặc thổi kèn) giai điệu câu hát đó và đố học sinh đây là câu
hát nào? Những học sinh không có năng khiếu vẫn có thể phát hiện ra câu hát,
tuy nhiên khi hát lại các em có thể hát sai nhạc. Giáo viên lại cho những học
sinh có năng khiếu hát câu hát đó. Sau đó cho cả lớp củng cố câu hát đó bằng
cách hát theo tiếng đàn của giáo viên, trò chơi tiếp tục với những câu hát khác.
Phần thưởng là những lời khen khuyến khích của cô và những tràng pháo
tay của cả lớp cho những học sinh phát hiện ra câu hát và học sinh hát chuẩn xác
câu hát đó.
Ví dụ:
Ngàn dặm xa khôn ngăn anh em kết đoàn
Vàng, đen, trắng nước da không chia tấm lòng.
Trò chơi 2: Tai ai thính nhất
Sau khi các em đã nắm vững giai điệu bài hát giáo viên thường cho các em
hát kết hợp gõ nhạc cụ theo 3 cách: theo phách, theo nhịp, theo tiết tấu lời ca.
Để giúp các em nắm chắc nhịp, tiết tấu của bài hát ta có thể cho các em chơi
trò chơi này.
a. Tác dụng của trò chơi:
Giúp các em phát triển năng lực tai nghe, năng lực cảm thụ âm nhạc thông
qua trò chơi.

b. Cách chơi:
Giáo viên vỗ tay (hoặc gõ bằng nhạc cụ gõ) tiết tấu các câu hát từ dễ đến
khó trong bài học, cho các em đoán đó là câu hát nào trong bài (có thể tiết tấu
4


này trùng với tiết tấu các câu hát ở bài hát khác) ai thính tai nhất sẽ được thưởng
điểm thi đua hoặc một tràng pháo tay của cả lớp.
Ví dụ:
GV vỗ tay:
x
x
x
x
x
x
x
x
x
HS hát:
Ngàn dặm xa khôn ngăn anh em kết đoàn.
Trò chơi 3: Nhà biên đạo múa tí hon
Trong tiết thứ 2 giáo viên thường hướng dẫn các em hát kết hợp vận động
phụ họa hoặc múa đơn giản . Trước khi hướng dẫn cho các em các động tác mà
giáo viên đã chuẩn bị , giáo viên có thể cho các em tự tìm các động tác phụ họa
dưới hình thức trò chơi “Biên đạo múa tí hon”. Các em dựa vào nội dung lời ca
để tìm ra những động tác phù hợp, sau đó giáo viên có thể sửa cho các em một
số động tác rồi hướng dẫn cho cả lớp.
a. Tác dụng của trò chơi:
Trò chơi này có tác dụng dẫn dắt các em hướng tới những ý tưởng sáng

tạo, thông qua các động tác minh họa cho lời ca các em hiểu được nội dung bài
hát nói lên điều gì.
b. Cách chơi:
Cho những học sinh xung phong lần lượt lên hát kết hợp vận động hoặc
múa các động tác mà các em tự suy nghĩ trước lớp, sau đó giáo viên nhận xét
khen ngợi và sửa cho các em những động tác hay hơn.
Phần thưởng cho các em “biên đạo múa” là những ngôi sao danh dự của
giáo viên và những tràng pháo tay của các bạn trong lớp.

Trò chơi: Nhà biên đạo múa tí hon ( HS lớp 2B)
Trò chơi 4: Em tập làm ca sĩ
Trong 2 tiết học cho một bài hát ta có thể áp dụng thêm các trò chơi khác
tùy theo từng bài. Các trò chơi được cung cấp trong sách giáo viên chúng ta có
thể thay bằng các tên gọi hấp dẫn giúp các em khi nghe đến tên trò chơi sẽ rất
hứng thú tham gia.
5


Cũng cách gọi các em lên biểu diễn từng tốp hoặc đơn ca trước lớp ta thay
bằng trò chơi có tên là: “Em tập làm ca sĩ”.
a. Tác dụng của trò chơi:
Giúp các em mạnh dạn, tự tin vào bản thân và hướng cho các em vươn tới
những ước mơ cao đẹp.
b. Cách chơi:
Khi các em đã hát kết hợp vận động hoặc múa thành thạo, chuẩn xác bài
hát, giáo viên gọi các em lên biểu diễn trước lớp. Nếu 2 học sinh ta gọi 2 “ca sĩ”,
“song ca”, 3 học sinh ta gọi “tam ca”, 4, 5 học sinh ta gọi “tốp ca”. Các em rất
thích thú khi được gọi như vậy và đa số các em rất hào hứng tham gia, hơn nữa
các em lại có ý thức cao trong khi hát kết hợp với biểu diễn.
Giám khảo chấm điểm cho các “ca sĩ” là tập thể lớp cộng với những lời

nhận xét khen ngợi, góp ý của giáo viên.

Trò chơi: Em tập làm ca sĩ (ảnh em Lê Hoàng Hương Giang – Lớp 2B)
Trò chơi 5: Hoa đến tay ai người ấy hát
Đây là cách hát nối tiếp, để tạo cho các em tham gia nhiệt tình và hào
hứng, thi đua hát đúng và chuẩn xác ta cho các em chơi trò chơi này.
a. Tác dụng của trò chơi:
Trò chơi này giúp các em bắt vào câu hát nối tiếp chuẩn xác cả về tiết tấu
lẫn cao độ; phát huy tính nhanh nhẹn, chính xác và luyện trí nhớ cho các em.
b. Cách chơi:
Giáo viên chuẩn bị một bông hoa, có thể cho các em đứng thành hàng
ngang (nếu ở trong lớp) đứng thành vòng tròn (nếu ở ngoài sân) người cầm hoa
đầu tiên hát câu 1, sau đó đưa hoa cho bạn tiếp theo bạn tiếp theo bạn này phải
bắt kịp câu 2 theo đúng tiết tấu của bài, cứ thế đến hết bài. Nếu ai không hát kịp
hoặc bắt sai giọng thì học sinh ấy phải phạt bằng cách phải nhảy “lò cò” về chỗ
6


ngồi theo tiếng đọc đồng thanh của cả lớp “lặc lò cò cho cái giò nó khỏe, nhảy
le te cho nó khỏe cái giò”.

Trò chơi: Hoa đến tay ai người ấy hát (ảnh minh họa)
Trò chơi 6: Hòa tấu nhạc cụ
Trò chơi này chỉ có thể thực hiện sau khi học sinh đã học thuộc lời ca, hát
đúng giai điệu và tiết tấu của bài hát.
a. Tác dụng của trò chơi:
Trò chơi giúp các em vừa học hát vừa tập sử dụng các nhạc cụ gõ đệm
đúng phách, đúng nhịp, đúng tiết tấu lời ca. Từ đó các em có ý thức hát thật
chuẩn xác các bài hát đã được học.
b. Cách chơi:

Giáo viên chia thành 3 nhóm:
Nhóm 1: Sử dụng nhạc cụ mõ.
Nhóm 2: Sử dụng nhạc cụ thanh phách.
Nhóm 3: Sử dụng nhạc cụ song loan.
Giáo viên cho học sinh biết hiệu lệnh:
+ Khi giáo viên giơ một ngón tay phải: Nhóm 1 vừa hát vừa kết hợp dụng
nhạc cụ mõ gõ đệm theo nhịp.
+ Khi giáo viên giơ 2 ngón tay phải: Nhóm 2 vừa hát vừa kết hợp dùng
nhạc cụ thanh phách gõ đệm theo phách.
+ Khi giáo viên giơ 3 ngón tay phải: Nhóm 3 vừa hát vừa kết hợp dùng
nhạc cụ song loan gõ đệm theo tiết tấu lời ca.
+ Khi giáo viên giơ cả 5 ngón tay phải: Cả 3 nhóm cùng hát và gõ đệm
theo ký hiệu của tay trái (giơ 1 ngón gõ theo nhịp, 2 ngón gõ theo phách, 3 ngón
gõ theo tiết tấu lời ca).
Cuối cùng, giáo viên nhận xét và tuyên dương nhóm nào thực hiện hiệu
lệnh, hát và kết hợp gõ nhạc cụ đúng nhất.

7


Trò chơi: Hòa tấu nhạc cụ (ảnh minh họa)
Trò chơi 7: Hát to, hát nhỏ
Để các em biết cách hát thể hiện đúng sắc thái tình cảm của bài hát ta có
thể cho các em chơi trò chơi này. Giáo viên thực hiện trước sau đó có thể cho
một số học sinh lên làm chỉ huy điều khiển trò chơi để cả lớp chơi.
a. Tác dụng của trò chơi:
Thông qua trò chơi, giáo viên hướng học sinh biết hát đúng theo hiệu lệnh
của người chỉ huy, thể hiện đúng sắc thái to nhỏ và nội dung tình cảm của bài
hát.
b. Cách chơi:

Giáo viên bắt nhịp cả lớp hát theo ký hiệu bằng tay, giáo viên quy ước
cách chơi như sau: Khi giáo viên giơ 2 tay cách xa nhau thì học sinh hát to, 2 tay
giáo viên thu lại gần nhau thì học sinh hát nhỏ hơn, khi 2 tay gần sát nhau thì
học sinh hát thầm. Nhưng giáo viên cũng cần lưu ý với học sinh không được gào
thét và hát to quá mà cần tập trung thực hiện theo đúng hiệu lệnh.
Trò chơi 8: Hát nhanh, hát chậm
Giáo viên có thể làm mẫu trước sau đó gọi một số học sinh lên tổ chức trò
chơi cho cả lớp thực hiện.
a. Tác dụng của trò chơi:
Qua trò chơi học sinh biết điều chỉnh được tốc độ hát nhanh, hát chậm
theo ký hiệu của giáo viên. Học sinh cũng biết cách hát chắc nhịp theo tốc độ
của nhạc khi không cần sự điều khiển của người chỉ huy.
b. Cách chơi:
Giáo viên quy ước cách chơi như sau: Khi giáo viên bắt nhịp cho học sinh
hát giáo viên đánh nhịp luôn, khi giáo viên đánh nhịp nhanh thì học sinh hát
nhanh, khi giáo viên đánh nhịp chậm thì học sinh hát chậm. Nhưng giáo viên
8


cần lưu ý với học sinh: không được hát quá nhanh và dồn nhịp, phải thực hiện
theo đúng hiệu lệnh của người chỉ huy.
Trò chơi 9: Tiếng hát ở đâu? Bao nhiêu người hát?
b. Tác dụng của trò chơi:
Giúp các em phát triển năng lực tai nghe, năng lực cảm thụ âm nhạc thông
qua trò chơi.
a. Cách chơi:
Giáo viên gọi một học sinh lên bảng, cho học sinh này đứng quay mặt lên
bảng (hoặc chuẩn bị một chiếc khăn bịt mắt), giáo viên chỉ định 1, 2 hoặc 3 học
sinh hát ở phía dưới. Sau khi mở khăn bịt mắt cho học sinh trên bảng, giáo viên
đặt câu hỏi cho học sinh này: “Tiếng hát ở bên phải hay ở bên trái của em? Có

bao nhiêu bạn vừa hát?”. Phần thưởng cho học sinh trả lời đúng là một tràng
pháo tay của cả lớp và những lời động viên, khen ngợi của giáo viên. Trò chơi
tiếp tục với những học sinh khác.
Sau khi học sinh hát đã chuẩn xác bài hát được học, giáo viên cho các em
chơi trò chơi này.
Trò chơi 10: Phân biệt âm thanh cao, thấp, dài, ngắn
a. Tác dụng:
Trò chơi giúp các em phát triển năng lực tai nghe, năng lực cảm thụ âm
nhạc và phân biệt được âm thanh dài, ngắn, cao, thấp trong âm nhạc.
b. Cách chơi:
Giáo viên chuẩn bị đàn phím điện tử (hoặc kèn Meledion). Giáo viên chia
lớp thành 2 nhóm, mỗi nhóm cử đại diện một em lên thi với nhau.
 Trò chơi: Phân biệt âm thanh dài, ngắn
Giáo viên hướng dẫn học sinh đếm khi nghe âm thanh bắt đầu từ 1,2,3...
và tương đương với mỗi lần đếm, các em sẽ bước thêm một bước ứng với vạch
phấn cô giáo đã vạch sẵn.
Giáo viên đánh đàn (hoặc thổi kèn) một số âm có trường độ ngân dài khác
nhau. Sau mỗi âm, học sinh đếm nhẩm và bước đúng số vạch phấn giáo viên đã
vạch tương ứng. Sau khi kết thúc, các học sinh khác sẽ nhận xét xem bạn nào là
người thắng cuộc.
Em thua sẽ nhảy “lò cò” về chỗ và nhóm đó là nhóm thua cuộc.
 Trò chơi: Phân biệt âm thanh cao thấp
Giáo viên cũng gọi mỗi nhóm một học sinh đại diện lên tham gia trò chơi.
Các em sẽ đứng vào phần bảng của nhóm mình.
Giáo viên dùng đàn (hoặc kèn Mededion) đánh lên cao độ của các âm, lúc
đầu là 2 âm học sinh nghe và nhận biết. Nếu âm sau cao hơn âm trước các em sẽ
dùng phấn đánh mũi tên của âm đầu quay xuống, mũi tên thứ 2 quay lên vào
phần bảng của mình. Giáo viên lại đánh các âm tiếp theo, học sinh được nghe
giáo viên thực hiện đánh đàn từ 2 đến 3 lần cho mỗi câu trả lời. Kết thúc trò chơi
nhóm nào phân biệt đúng độ cao, thấp của âm thanh nhiều hơn, nhóm đó sẽ

thắng.
Chú ý: Có thể gọi nhiều lượt học sinh khác nhau lên tham gia trò chơi tùy
thời lượng cho phép.
9


Trò chơi 11: Em tập làm chỉ huy
a. Tác dụng của trò chơi:
Thông qua trò chơi giúp các em phân biệt các phách mạnh, phách nhẹ của
nhịp, biết phân biệt các loại nhịp. Đồng thời tạo cho các em có tính mạnh dạn, tự
tin vào bản thân mình.
b. Cách chơi:
Giáo viên chia lớp thành 2 nhóm, bắt nhịp cho học sinh hát một bài hát đã
học viết ở nhịp . Giáo viên cho học sinh vừa hát vừa đánh nhịp (sau khi đã
hướng dẫn cách đánh nhịp cho học sinh), giáo viên mời đại diện mỗi nhóm một
học sinh tham gia trò chơi. Kết thúc bài hát em nào đánh đúng nhịp sẽ ghi điểm
cho nhóm mình và nhóm đó được xem là chiến thắng.
Chú ý: Trò chơi đánh nhịp áp dụng cho học sinh lớp 1, 2 ngoài ra học
sinh lớp 3, 4, 5 ta có thể cho các em đánh thêm nhịp ; có thể gọi thêm nhiều
“chỉ huy” lên tham gia trò chơi nếu thời lượng cho phép.

Trò chơi: Em tập làm chỉ huy ( HS lớp 2B)
Trò chơi 12: Nhìn tranh, đoán tên bài hát
Trò chơi này tổ chức vào những tiết ôn tập cuối học kỳ.
a. Tác dụng của trò chơi:
Thông qua trò chơi giúp các em nâng cao được khả năng phát triển trí
tuệ, óc tưởng tượng và hiểu được nội dung của các bài hát sâu hơn qua các bức
tranh. Qua đó cũng rèn luyện được kỹ năng ca hát cho học sinh.
b. Cách chơi:
Giáo viên chuẩn bị tranh vẽ, đó là các bài hát cần ôn tập trong học kỳ I

của lớp 1. Giáo viên treo tranh lên bảng và chia lớp thành 4 nhóm. Mỗi nhóm sẽ
cử một học sinh lên bốc thăm các phiếu mà giáo viên đã chuẩn bị sẵn theo thứ tự
10


1, 2, 3, 4. Đây cũng là thứ tự các bức tranh có nội dung các bài hát khác nhau.
Nhóm nào bốc thăm được phiếu số 1 sẽ nhìn tranh số 1 và hát bài hát có nội
dung tương ứng, đó là bài hát “Quê hương tươi đẹp”. Tương tự bức tranh số 2 là
bài hát “Lý cây xanh”, bức tranh số 3 là bài hát “Sắp đến Tết rồi”, bức tranh số
4 là bài hát “Đàn gà con”.

1
Tranh số 1 : Quê hương

3
Tranh số 3 : Sắp đến tết rồi

2
Tranh số 2 : Lý cây xanh

4
Tranh số 4 : Đàn gà con

- Nhóm nào hát đúng với bài hát có nội dung trong tranh vẽ, hát chuẩn xác
và nói được tên tác giả thì sẽ được tặng điểm thi đua cao nhất cho các nhóm.
Nhóm nào hát sai nội dung thì nhóm khác được quyền trình bày thay thế. Kết
thúc trò chơi giáo viên cùng cả lớp đếm số ngôi sao danh dự, nhóm nào được
nhiều ngôi sao hơn thì nhóm đó thắng cuộc. Nhóm nào thua thì cả nhóm phải
đứng dậy hát kết hợp múa vận động phụ họa một trong những bài hát trên.
- Đối với các lớp 2, 3, 4, 5 sẽ có những bức tranh ôn tập của các lớp này

với nội dung các bài hát tương ứng.
Trò chơi 13: Nghe âm sắc đoán tên nhạc cụ
11


Trò chơi này nếu có đàn phím điện tử thì dùng hàng giả tiếng các nhạc cụ,
nếu không có đàn thì giáo viên chuẩn bị một số nhạc cụ gõ như: mõ, trống nhỏ,
thanh phách, song loan, sênh tiền…
a.Tác dụng của trò chơi:
Thông qua trò chơi giúp học sinh phát triển năng lực tai nghe, nâng cao khả
năng phân biệt âm thanh của các nhạc cụ dân tộc. Qua đó cũng giáo dục các em
thêm yêu mến các loại nhạc cụ dân tộc.
b. Cách chơi:
+ Cách 1: Giáo viên dùng đàn phím điện tử lấy sẵn một số âm sắc nhạc cụ
dân tộc như: tiếng trống, tiếng kèn, tiếng sáo, tiếng đàn bầu….Giáo viên chia lớp
thành 2 nhóm, mỗi nhóm cử đại diện một em lên đứng vào phần bảng của nhóm
mình. Khi giáo viên đàn âm sắc của nhạc cụ nào thì các em phải lắng nghe chính
xác xem đây là loại nhạc cụ gì và ghi tên loại nhạc cụ đó vào phần bảng của
nhóm mình. Trò chơi tiếp tục với những âm sắc của nhạc cụ khác và với những
học sinh khác trong nhóm.
Kết thúc trò chơi nhóm nào đoán đúng tên các nhạc cụ nhiều nhất thì
nhóm đó thắng.
Chú ý: Cách chơi này chỉ dành cho những khối lớp đã được giới thiệu các
loại nhạc cụ nói trên trong chương trình mà các em đã học.
+ Cách 2 : Giáo viên chuẩn bị một số nhạc cụ gõ dân tộc mà học sinh đã
được biết. Giáo viên cũng chia lớp thành 2 nhóm, nhóm A và nhóm B. Tiếp theo
giáo viên giấu nhạc cụ không cho học sinh nhìn thấy, gõ từ 1 đến 2 tiếng, em
đầu tiên của nhóm A nói tên nhạc cụ vừa được gõ, nếu nói đúng thì được điểm
thưởng tối đa cho nhóm của mình. Nếu nhóm A nói sai nhóm B có quyền nói
thay thế. Lượt chơi tiếp theo lại bắt đầu từ nhóm B. Trò chơi tiếp tục tùy theo

thời lượng cho phép. Kết thúc trò chơi nhóm nào có số điểm nhiều hơn thì nhóm
đó thắng. Nhóm thua cuộc phải hát kết hợp gõ đệm nhạc cụ bài “Cộc cách tùng
cheng” tặng giáo viên và nhóm thắng cuộc.

Mõ

Thanh Phách
Một số nhạc cụ dân tộc

Song Loan

Trò chơi 14: Khuông nhạc bàn tay
Trò chơi “Khuông nhạc bàn tay” đã có trong chương trình học chính khóa
lớp 3 (tiết 16). Tuy nhiên để các em nắm bắt nhanh hơn, thuộc lâu và sâu hơn vị
trí các nốt nhạc trên khuông nhạc bàn tay (mục tiêu của tiết học này yêu cầu),
chúng ta có thể cho các em chơi trò chơi này qua hình thức đọc thuộc các nốt
nhạc bằng thơ qua hình minh họa “khuông nhạc bàn tay”
12


a. Tác dụng của trò chơi:
Đây là tiết học đầu tiên giới thiệu tên các nốt nhạc và vị trí của các nốt
nhạc cho các em học sinh. Nhưng chỉ thông qua trò chơi “Khuông nhạc bàn
tay” với thời lượng rất ít mà mục tiêu của tiết học đề ra tương đối cao (biết tên
gọi các nốt nhạc và nhớ vị trí các nốt nhạc qua bàn tay tượng trưng). Vậy chúng
ta cho các em học các nốt nhạc bằng tranh minh họa và bằng thơ như thế các em
sẽ dễ nhớ và khi đã nhớ lại nhớ rất lâu. Những tiết tiếp theo về giới thiệu nốt
nhạc trên khuông nhạc các em sẽ tiếp thu nhanh hơn.
b. Cách chơi:
Sau khi hướng dẫn cho học sinh các nốt nhạc trên bàn tay tượng trưng cho

khuông nhạc, ta có thể cho các em luyện tập ghi nhớ vị trí các nốt nhạc bằng
cách đọc thơ:
Nhìn vào năm ngón bàn tay
Giống như khuông nhạc, nó thay năm dòng.
Này đây ngón út nốt Mi
Ngón Son đeo nhẫn, ngón Xi ngay kề.
Bây giờ học đến kẽ pha,
Là kẽ thứ nhất, kẽ La thứ nhì
Nốt Rê nằm dưới út kìa,
Nốt Đồ dưới tiếp nhưng mà chơi vơi.
Chẳng có ngón nào bạn rồi
Ôm lấy cái thước, Đồ ơi đừng buồn.
Tuy vậy ta vẫn bên nhau,
Chúng ta là bảy anh em một nhà.
Muốn cho các em dễ hiểu và nhớ lâu ta nên dùng tranh minh. Ta dùng
thước chỉ từng vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc bàn tay, vừa cho các em đọc
thơ (cho cả lớp đọc đồng thanh sau đó cho từng dãy, từng bàn, từng cá nhân đọc.
Có thể cho các nhóm đọc đối đáp từng câu một)

Nhìn vào năm ngón bàn tay
Giống như khuông nhạc nó thay năm dòng

Này đây ngón Út tên Mi
13


Ngón Son đeo nhẫn ngón Xi ngay kề

Bây giờ học đến kẽ Pha
Là kẽ thứ nhất, kẽ La thứ nhì

Nốt Rê nằm dưới út kìa
Nốt Đồ dưới tiếp nhưng mà chơi vơi
Chẳng có ngón nào bạn rồi
Ôm lấy cái thước Đồ ơi đừng buồn
Tuy vậy ta vẫn bên nhau
Chúng ta là bảy anh em một nhà.
Trò chơi 15: Đèn giao thông
Trong các tiết tập đọc nhạc bao gồm có 3 phần:
- Luyện tập cao độ.
- Luyện tập tiết tấu.
- Luyện tập đọc nhạc.
Phần luyện cao độ chúng ta cho các em luyện bằng âm thanh của các loại
nhạc cụ như đàn phím, kèn Meledion hoặc ký hiệu tay. Nhưng phần luyện tiết
tấu để các em nhanh thuộc và nắm vững tiết tấu của bài tập đọc nhạc, đọc chuẩn
xác về trường độ, ta cho các em chơi trò chơi “Đèn giao thông”.
a. Tác dụng của trò chơi:
Thông qua trò chơi các em rất hứng thú học, không bị nhàm chán thay vì
tiết nào cũng đọc “đen, trắng”, ta thay các hình nốt trên bằng các âm thanh, màu
sắc như trên các em sẽ nhớ lâu hơn, nắm vững trường độ của bài tập đọc nhạc.
Từ đó các em sẽ đọc rất chuẩn xác các bài tập đọc nhạc tiếp theo.
b. Cách chơi:
Ví dụ : Ta có hình tiết tấu sau:
Xanh xanh vàng xanh xanh vàng xanh xanh xanh lặng.
- Hình nốt đen (
- Hình nốt trắng (
- Dấu lặng (

) ứng với màu đèn xanh.
) ứng với màu đèn vàng.

) ứng với màu đèn đỏ.
14


Ta cho học sinh vừa học vừa đọc vừa gõ tiết tấu bằng các loại nhạc cụ gõ
“xanh xanh, vàng, xanh xanh, vàng, xanh xanh, xanh, đỏ”
Chúng ta có thể cho các em chơi theo tổ nhóm đối đáp bằng cách, nhóm
đọc màu đèn, nhóm gõ tiết tấu, nhóm đọc hình nốt đen trắng. Hoặc ta có thể thay
màu đèn bằng âm thanh của tiếng trống, nhóm đọc hình nốt “đen”, “trắng”.
Cũng hình tiết tấu trên ta thay bằng âm thanh tiếng đàn như sau:
“Tình tình, tang, tình tình, tang, tình tình, tình, lặng”
Hoặc tiếng trống:
“Rinh rinh, tùng, rinh rinh, tùng, ring rinh, rinh, lặng”
Qua trò chơi “Đèn giao thông” giáo viên nhắc nhở các em một số điều để
khi tham gia giao thông các em sẽ có ý thức hơn, giúp các em gắn liền bài học
với thực tế cuộc sống hằng ngày.
Trò chơi 16: Hát – Xướng âm đối đáp
Đây là trò chơi trong phần tập đọc nhạc, áp dụng trò chơi này các em sẽ
rất hứng thú khi học.
a. Tác dụng của trò chơi:
Trò chơi giúp các em nắm rất vững trường độ, cao độ của phần tập đọc
nhạc, hát chuẩn xác phần lời ca, tạo không khí vui tươi sôi nổi trong lớp học.
b. Cách chơi:
Sau khi hướng dẫn các em vỡ trường độ, cao độ bài tập đọc nhạc, giáo
viên cho các em đọc nhiều lần cả bài, sau đó cho các em ghép lời ca. Khi ghép
lời ca tương đối tốt giáo viên cho các em chơi trò chơi này.
Giáo viên chia lớp thành 2 nhóm (cả 2 nhóm cùng đọc và hát một lúc):
+ Nhóm A đọc phần nhạc.
+ Nhóm B hát phần lời ca.

Sau đó cho học sinh đổi bên theo ký hiệu của giáo viên đã quy ước trước.
Có thể tổ chức cho các em chơi theo nhóm, tổ, bàn hoặc 2 bạn một chơi với
nhau.
4. Hiệu quả của sáng kiến
Trên đây là những trò chơi mà qua các tiết học trên lớp tôi đã từng áp
dụng và các em rất thích thú, từ đó các em rất yêu thích môn học này. Các em đã
nắm vững giai điệu, lời ca các bài hát đã học, nắm vững tiết tấu của từng bài.
Các em cũng phân biệt rõ ràng những âm thanh cao, thấp, dài, ngắn khác nhau,
hướng đi lên, đi xuống, đi ngang của âm thanh. Qua trò chơi các em cũng nắm
rất vững vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc bàn tay, và thuộc được các bài tập
đọc nhạc rất nhanh chóng.
Qua các tiết học tôi nhận thấy mọi sự thành công của giờ dạy đều phụ
thuộc vào sự cố gắng nỗ lực của người giáo viên và kết quả cuối cùng được thể
hiện ở chất lượng học tập của học sinh. Nhưng chỉ với sự say mê, lòng nhiệt tình
vẫn chưa đủ mà chúng ta cần phải biết sáng tạo, đổi mới những phương pháp
15


phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất và với chất lượng đại trà của học sinh từng
địa phương.
Các trò chơi trên đã khuyến khích hầu hết các em học sinh tham gia nhiệt
tình hào hứng vào các hoạt động của tiết học. Các tiết học thực sự sôi nổi và vui
vẻ, đa số các em (kể cả những học sinh không có năng khiếu, nhút nhát) rất yêu
thích môn học. Qua các trò chơi giáo viên đã giúp những trẻ nhút nhát trở nên tự
tin và hòa nhập. Học sinh tiếp thu bài nhanh, các tiết học thật sự nhẹ nhàng thoải
mái, các em rất thích xung phong hát, múa và biểu diễn trước lớp. Qua đây giáo
viên cũng phát hiện những học sinh có năng khiếu để chọn các em trước hết
thành những học sinh tham gia tích cực vào các hoạt động văn nghệ của trường.
Sau đó bồi dưỡng thêm để các em phát huy năng khiếu, có thể trở thành những
mầm non nghệ thuật tương lai.

* Kết quả đạt được:
Học sinh thể
Học sinh hứng
Học
sinh
thể
hiện
Tổng
hiện tốt kĩ năng
thú khi tham gia
Lớp
tốt
khi
biểu
diễn.
số HS
ca hát.
học tập.
2B
4B

32
30

Số lượng

Tỷ lệ

Số lượng

Tỷ lệ

Số lượng

Tỷ lệ

20
21

62,5%
70%

25
26

78,1%
86,6%

28
25

87,5%
83,4%

Qua thời gian áp dụng tổ chức một số trò chơi trong dạy học môn Âm nhạc
tôi nhận thấy hiệu quả của những tiết dạy được nâng lên. Học sinh thể hiện tốt kĩ
năng ca hát, thể hiện tốt khi biểu diễn và hứng thú khi tham gia học tập được
nâng lên rõ rệt.
Tất cả học sinh đều rất yêu thích và hào hứng học tiết Âm nhạc, nhất là
những tiết học được cô giáo tổ chức trò chơi.

* Đối với giáo viên:
Nâng cao tinh thần tự học, tự bồi dưỡng, tự giác học tập để nâng cao trình
độ kiến thức, chuyên môn nghiệp vụ.
* Đối Ban giám hiệu nhà trường:
- Tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường và chính quyền địa phương xây
thêm phòng chức năng, phòng nghệ thuật.
- Mua sắm đầy đủ trang bị đồ dùng dạy học phục vụ cho môn học.
- Tổ chức các cuộc hội thảo về chuyên đề môn Âm nhạc.

III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Việc dạy Âm nhạc ở Tiểu học theo hướng phát huy tích cực của học sinh
là thực hiện đổi mới phương pháp dạy học. Đặc biệt coi trọng các hoạt động kết
hợp với hát như vận động phụ họa trò chơi âm nhạc. Học sinh sẽ được hấp dẫn
lôi cuốn vào các hoạt động làm cho giờ học âm nhạc thêm vui tươi, sinh động.
Qua đó giúp các em lĩnh hội được kiến thức về môn Âm nhạc một cách dễ dàng
Là một giáo viên dạy môn Âm nhạc, để tiết học không bị nhàm chán, học
sinh có hứng thú học tập, bản thân phải không ngừng học tập dưới nhiều hình
16


thức, biết lắng nghe và tiếp thu ý kiến đóng góp của đồng nghiệp. Biết lựa chọn
tổ chức phù hợp trong tiết dạy học, biết tổ chức trò chơi để các em trong lớp thi
đua với nhau. Hiệu lệnh của giáo viên phải rõ ràng. Giáo viên phải chuẩn bị đồ
dùng dạy học chu đáo. Hướng dẫn học sinh cách chơi một cách ngắn gọn và dễ
hiểu nhất.
Ngoài ra giáo viên cũng cần phát huy thế mạnh môn mình phụ trách, dạy
hát phải gắn liền với các phong trào văn nghệ của nhà trường và của địa phương
nơi mình công tác.
Trên đây là những suy nghĩ và những phương pháp dạy học mà tôi đã

thực hiện qua các giờ lên lớp. Tôi mong rằng sẽ nhận được sự đóng góp ý kiến
chân tình của bạn bè đồng nghiệp để tôi có được những kinh nghiệm giảng dạy
tốt hơn, góp phần vào sự nghiệp giáo dục môn Âm nhạc trong trường phổ thông
những năm tới có kết quả cao hơn nữa.
2. Kiến nghị:
Nhân đây tôi mạnh dạn xin đề xuất một vài ý kiến:
- Để thực hiện tốt nhiệm vụ giảng dạy bộ môn Âm nhạc trong nhà trường
phổ thông nói chung và các phong trào văn nghệ nói riêng, cần có sự quan tâm
giúp đỡ hơn nữa của các cấp lãnh đạo như: hỗ trợ kinh phí, mua sắm cơ sở vật
chất, trang thiết bị và các phương tiện dạy học.
- Thường xuyên tổ chức các cuộc thảo luận chuyên đề về giảng dạy môn
Âm nhạc cho giáo viên.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ

Thọ Xuân, ngày 22 tháng 05 năm 2018
Tôi cam đoan đây là sáng kiến kinh
nghiệm của mình, không sao chép nội
dung của người khác.
Người viết

Lê Thị Ngọc

Tài liệu tham khảo
STT

Tên tài liệu tham khảo

Nhà xuất bản

1

Giúp trẻ phát triển toàn diện qua
trò chơi Âm nhạc.

Môn Âm nhạc chọn lọc tài
liệu Việt Nam

Ghi chú

17


2

Giới thiệu một số trò chơi Âm
nhạc Tiểu học

Nhà xuất bản Âm nhạc
Việt Nam

DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD& ĐT, CẤP SỞ GD& ĐT
VÀ CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Lê Thị Ngọc
Chức vụ và đơn vị công tác: Trường Tiểu học Bắc Lương
18

TT

Tên đề tài SKKN

Cấp đánh giá
xếp loại

Kết quả
đánh giá
xếp loại

Năm học đánh
giá xếp loại

1

Tổ chức trò chơi Âm
nhạc cho học sinh Tiểu
học nhằm nâng cao hiệu
quả giảng dạy

Cấp phòng

B

2017 - 2018

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ
PHÒNG GD&ĐT THỌ XUÂN

19


SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

TỔ CHỨC TRÒ CHƠI ÂM NHẠC
CHO HỌC SINH TIỂU HỌC NHẰM NÂNG CAO
HIỆU QUẢ GIẢNG DẠY

Người thực hiện : Lê Thị Ngọc
Chức vụ : Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Bắc Lương - Thọ Xuân
SKKN thuộc lĩnh vực (môn): Âm nhạc

THANH HOÁ NĂM 2018

20