Kinh nghiệm dạy thành công tiết lịch sử lớp 5

I. MỞ ĐẦU:
1. Lý do chọn đề tài:
Năm học 2015-2016 là năm học tiếp đục đổi mới công tác dạy- học trong mỗi
nhà trường nhằm đáp ứng yêu cầu giáo dục của xã hội, là năm học tiếp tục thực
hiện cuộc vận động “ hai không” trong giáo dục, đổi mới cách dạy- học giúp học
sinh có nhu cầu và tự học, học sinh chủ động lĩnh hội kiến thức và sáng tạo tiếp thu
kiến thức, thầy cô chỉ là người hướng dẫn học sinh, chỉ được con đường trí thức
đúng để học sinh lựa chọn và sáng tạo. Vì vậy thầy cô cần sử dụng đúng mức, đúng
lúc, đúng chỗ và sự kết hợp giữa các phương pháp dạy học sao cho phù hợp với
mỗi bài học của học sinh. Sự kết hợp giữa các phương pháp truyền thống và hiện
đại làm sao để phát huy tốt nhất sự lĩnh hội kiến thức của học sinh phù hợp trong
mỗi tiết học, cũng như sử dụng các hình thức tổ chức dạy học để mang lại kết quả
tốt cho học sinh. Đó là điều mà mỗi giáo viên khi đứng trên bục giảng cần suy nghĩ
và vận dụng tốt cho mỗi bài học của học sinh mình.
Mục tiêu phân môn Lịch sử lớp 5 được dạy ở trường Tiểu học nhằm cung cấp cho
HS một số kiến thức cơ bản, thiết thực về các sự kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử
tiêu biểu ở các giai đoạn phát triển của lịch sử Việt Nam từ năm 1858 tới
nay.Bước đầu hình thành và rèn luyện cho học sinh các kĩ năng: Quan sát sự vật,
hiện tượng; thu thập, tìm kiếm tư liệu lịch sử từ các nguồn khác nhau. Nêu thắc
mắc, đặt câu hỏi trong quá trình học tập và chọn thông tin để giải đáp. Phân tích,
so sánh, đánh giá các sự vật, sự kiện, hiện tượng lịch sử. Vận dụng các kiến thức đã
học vào thực tiễn đời sống. Góp phần bồi dưỡng và phát triển ở HS những thái độ
và thói quen: Ham học hỏi, ham hiểu biết thế giới xung quanh.Yêu thiên nhiên,
con người, đất nước. Có ý thức và hành động bảo vệ thiên nhiên và các di sản văn
hoá.
Đặc biệt trong khuôn khổ của một sáng kiến, tôi chỉ mạnh dạn đưa ra kinh nghiệm
nhỏ của bản thân khi dạy thành công một tiết Lịch sử ở lớp 5 để các đồng nghiệp
cùng tham khảo và góp ý cho tôi.
Phân môn Lịch sử cũng như môn Lịch sử &Địa lý nói chung, trên thực tế có
nhiều học sinh chiều hướng ngại học, qua thống kê tỉ lệ thi Đại học, Cao đẳng hàng
năm số học sinh thi ít và có nhiều điểm kém. Vì vậy ngay từ Tiểu học, tạo nền

móng của môn này, giáo viên cần quan tâm, đưa ra các giải pháp, biện pháp thực
hiện để học sinh có hứng thú học tập ở mỗi tiết học, bài học tạo tiền đề vững chắc
cho học sinh học ở các lớp trên. Trong mỗi tiết học học sinh cần quan sát và thực
hành thì học sinh sẽ dễ nhớ, dễ hiểu và có hứng thú học tiếp những tiết học sau
như một số nhà giáo dục trên thế giới đã đúc kết:
“ Tôi nghe thì dễ quên
Tôi nhìn thì dễ nhớ
Tôi làm thì dễ hiểu.”
Đặc biệt từ năm học 2014- 2015 ở Tiểu học thực hiện không chấm điểm cho học
1


sinh mà bằng nhận xét để các em thấy được cụ thể ưu khuyết điểm của mình,
hướng khắc phục cụ thể sau khi giáo viên đã chỉ ra. Như vậy ,tôi thấy phân môn
lịch sử cũng như các môn học khác đã có ứng dụng rất khả quan . Cụ thể ở phân
môn Lịch sử lớp 5 có liên quan đến lược đồ, tranh ảnh, phiếu……. Trong những
năm gần đây tôi thấy phương pháp dạy Power point: Học sinh được quan sát trên
màn hình rất bổ ích, góp phần đáng kể cho thành công mỗi tiết học, đặc biệt là phân
môn Lịch sử này.
Với mong muốn được góp phần nhỏ bé của mình vào việc phát triển nhân cách
cho các em học sinh, đồng thời nâng cao năng lực sư phạm của bản thân, tôi đã
mạnh dạn chọn môn Lịch sử để nghiên cứu. Với kinh nghiệm khi dạy một tiết lịch
sử “ôn tập.” ở lớp 5 tôi xin mạnh dạn đưa ra kinh nghiệm của mình với mong muốn
để giúp các đồng chí giáo viên dạy tốt phân môn Lịch sử, từ đó nâng cao chất
lượng dạy học tiết Lịch sử đồng thời tạo động lực cho học sinh yêu thích môn Lịch
sử . Đó cũng chính là lý do tôi chọn đề tài: “Kinh nghiệm dạy thành công tiết
Lịch sử lớp 5 ”.
2 . Mục đích nghiên cứu:
Đề xuất kinh nghiệm dạy thành công tiết Lịch sử lớp 5 từ đó góp phần nâng cao
chương trình dạy học môn Lịch sử lớp 5, đưa ra một số kinh nghiệm dạy thành

công tiết Lịch sử lóp 5
3. Phương pháp nghiên cứu:
3.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận:
- Phương pháp đàm thoại, gợi mở.
- Phương pháp quan sát.
3.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
- Phương pháp điều tra.
- Phương pháp phân tích đánh giá, tổng kết.

2


II.NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
I.Cơ sở lý luận:
1.Nguyên tắc dạy học:
- Nguyên tắc dạy học là những luận điểm cơ bản có tính quy luật của lý luận
dạy học, Có tác dụng chỉ đạo toàn bộ tiến trình giảng dạy và học tập phù hợp với
mục đích dạy học nhằm thực hiện tốt các nhiệm vụ dạy học.
* Nguyên tắc đồng bộ:
Đây là nguyên tắc đòi hỏi người giáo viên trong việc dạy môn Lịch sử, cụ thể là
bài “ ôn tập” trở thành một bộ phần không thể thiếu được ở mỗi tiết Lịch sử và nó
liên quan đến thời gian và dấu mốc lịch sử quan trọng trong Lịch sử Việt Nam. Dạy
học “ ôn tập lịch sử Việt Nam từ cuói thế kỷ XIX đến năm 1945” làm giàu những
biểu tượng tư duy bằng con đường quan sát, tư duy vận dụng kiến thức đã học và
biết sâu chuỗi kiến thức lịch sử theo dấu mốc thời gian thông qua lời nói, hội thoại
* Nguyên tắc cụ thể:
Học sinh Tiểu học có nhận thức theo kiểu “ Trực quan sinh động đến tư duy trừu
tượng”- “ Từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn” nên khi hướng dẫn học sinh ôn tập
hệ thống kiến thức lịch sử theo một chuỗi thời gian. Giáo viên cần có sơ đồ bảng
biểu theo trình tự thời gian để học sinh quan sát và tư duy lại kiến thức đã học trên

cơ sở quan sát cụ thể bảng biểu giáo viên đã chuẩn bị.
* Nguyên tắc thực hành:
Đòi hỏi ngôn ngữ thường xuyên: Trả lời miệng, bài viết thực hành, trình bày kiến
thức đã học theo trình tự thời gian, dấu mộc lịch sử
* Nguyên tắc tính đến đặc điểm hệ thống hóa kiến thức trong lịch sử:
Khi dạy học ôn tập lịch sử cần được trình bày như là thiết lập quan hệ giữa thời
gian gắn với dấu mốc lịch sử quan trọng, hai yếu tố này gắn chặt với nhau có liên
quan chặt chẽ và chính xác cần cho học sinh thấy được tầm quan trọng phải nhớ
giữa hai yếu tố có mối quan hệ mật thiết song song với nhau.
2. Phương pháp dạy học:
Giáo viên vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học khi dạy học bài “ôn
tập” Lịch sử Việt Nam. Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh cần lĩnh hội,
vận dụng thực hiện tốt yêu cầu của bài học là hệ thống kiến thức lịch sử đã được
học.
- Sử dụng có hiệu quả phương pháp dạy học truyền thống (trình bày miệng) kết
hợp với phương pháp hiện đại. Bởi vì, khác với các môn học khác, lời nói của giáo
viên trong dạy- học Lịch sử đóng vai trò chủ đạo. Với ngôn ngữ trong sáng, gợi
cảm của giáo viên sẽ giúp cho học sinh tái hiện lại quá khứ lịch sử…giúp học sinh
dễ tiếp thu bài học một cách dễ dàng nhất. Những phương pháp sử dụng thường
mang lại hiệu quả nhất: tường thuật, miêu tả, kể chuyện, giải thích…

3


- Kết hợp phương pháp dạy học hiện đại: Lấy học sinh làm nhân vật trung tâm,việc
đưa hình ảnh, biểu đồ, bản đồ động trên màn hình …sẽ làm cho bài học sinh động
hơn, giáo viên có thể yêu cầu học sinh khai thác hình ảnh…giảm bớt cảm giác
nhàm chán và kiến thức được khắc sâu hơn.
II. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
1. Đặc điểm chung của nhà trường:

* Thuận lợi:
Năm học 2015-2016 trường Tiểu học Thiệu Công có 507 học sinh với tổng 24 cán
bộ giáo viên- Ban giám hiệu nhà trường có bề dày kinh nghiệm trong chuyên môn,
có nhiều giáo viên giỏi cấp Huyện.
- Hiện nay đã có nhiều nguồn thông tin, sách báo để GV tham khảo, nghiên cứu, tự
học để nâng cao tay nghề. Nội dung chương trình đã được lựa chọn biên soạn phù
hợp với HS lớp 5 giúp các em dễ dàng tiếp cận và ham thích môn Lịch sử.
- Luôn được sự quan tâm của các cấp và nhà trường, tạo mọi điều kiện thuận lợi
cho GV và HS về cơ sở vật chất. Đồ dùng dạy học cũng được trang bị tương đối
đầy đủ- Luôn được sự ủng hộ giúp đỡ của đồng nghiệp, nhất là anh chị em trong
khối.
- Bản thân đã dạy lớp 5 nhiều năm cũng có chút ít kinh nghiệm trong giảng dạy.
- Học sinh đã có ý thức học tập, ham học hỏi, chuyên cần.
* Khó khăn
Các tiết học lịch sử trong đó vẫn còn có những hạn chế như: Máy chiếu còn hạn
chế có ảnh hưởng nhất là môn Lịch sử & Địa lý, tài liệu tham khảo còn ít.
Nhiều em chưa quan tâm nhiều đến lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của
cha ông ta. Các em chưa biết quan tâm nhiều đến việc tìm tòi, nghiên cứu nguồn sử
liệu về lịch sử. Ở học sinh Tiểu học các em chỉ dành nhiều thời gian, tâm sức cho
môn Toán và môn Tiếng Việt. Vậy làm thế nào để nâng cao chất lượng của môn
Lịch sử? Đó là nỗi lo âu, trăn trở của mỗi chúng ta khi giảng dạy môn học này.
2. Đặc điểm của lớp:
Năm học 2015 -2016 tôi được phân công phụ trách lớp 5A, lớp có trình độ
không đồng đều ( Có nhiều học sinh tiếp thu và thực hành tốt nhưng có những học
sinh tiếp thu và trình bày còn chậm). Tôi mạnh dạn đăng ký thi đua của lớp như
sau:
- Học sinh giỏi cấp Huyện về thể dục, Aerobic, hát múa và kể chuyện: 7 em
- Học sinh đạt về năng lực, phẩm chất: 26 em đạt100%
- Tỉ lệ học sinh hoàn thành chương trình tiểu học đạt 100%
- Lớp đạt tiên tiến xuất sắc:

* Kết quả khảo sát đầu năm môn Lịch sử &Địa lý:
Vào đầu năm học 2015- 2016 ngay sau bài học đầu tiên tôi đã khảo sát chất lượng
học sinh trong giai đoạn lịch sử từ khi Thực dân Pháp xâm lược vào năm 1858.
+ Thực dân Pháp xâm lược Việt Nam vào thời gian nào? (01/9/1958)
+ Với tấm lòng yêu nước Trương Định đã làm gì ?
4


( Trương Định không nghe theo lệnh vua, kiên quyết ở lại cùng nhân dân,
lãnh đạo nhân dân đứng lên chống Thực dân Pháp xâm lược)
- Kết quả học sinh làm được là:
+ Số bài hoàn thành :20/26
+ Số bài chưa làm hoàn thành :6/26
Như vậy ta thấy học sinh nắm bài học Lịch sử đầu tiên trong giai đoạn Lịch
sử chống Thực dân Pháp xâm lược và đô hộ nước ta từ 1958-1945 chưa tốt, nhớ
chưa chính xác thời gian, dấu mốc lịch sử quan trọng của dân tộc
* Có học sinh nêu: - Thực dân Pháp xâm lược nước ta vào năm 1958
- Thực dân Pháp xâm lược nước ta vào 2/9/1945
- Thực dân Pháp xâm lược nước ta vào năm 1980
Học sinh còn nhớ lộn xộn các dấu mốc lịch sử quan trọng của dân tộc. Vì vậy
ngay từ bài học tiếp theo, tôi cho học sinh nắm chắc thời gian gắn với sự kiện lịch
sử trong mỗi bài học để học sinh xâu chuỗi được kiến thức lịch sử theo thời gian
qua mỗi tiết học, mỗi sự kiện lịch sử có như vậy khi đến bài “ôn tập” học sinh mới
nắm chắc bài, có kết quả học tập tốt hơn.
III.Các giải pháp sử dụng để tiết học “ôn tập” thành công:
Trước hết tôi xác định muốn giúp các em yêu thích học môn Lịch sử thì giáo
viên phải là người yêu thích sử, phải tự trang bị cho mình thật nhiều kiến thức về
lịch sử. Bởi vậy tôi luôn nghiên cứu kĩ sách giáo khoa, nắm vững các kiến thức
mục tiêu cơ bản cần truyền đạt, đảm bảo một hệ thống kiến thức liên tục, có sự liên
hệ liền mạch: các thời kì- các sự kiện - các nhân vật lịch sử tiêu biểu.

Ngoài ra, tôi còn luôn yêu cầu học sinh phối hợp giữa lý thuyết và thực hành.
Trong dạy học môn học này, tôi sử dụng kết hợp linh hoạt các phương pháp và các
hình thức dạy học, trong đó chú trọng phát huy năng lực chủ động sáng tạo của học
sinh.
1. Giải pháp thứ nhất:
Đưa ra hệ thống câu hỏi để kiểm tra bài cũ, từ bài cũ có liên quan đến ôn tập của
bài mới đố là thời gian và sự kiện lịch sử của chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ để
giúp học sinh củng cố bài cũ và liên quan đến hệ thống ôn tập của bài học.
2. Giải pháp thứ hai:
Nghiên cứu bài học, đây là khâu then chốt, bất kỳ một bài học nào cũng cần
nghiên cứu kỹ bài trước khi lên lớp, đặc biệt là bài “ôn tập” . Giáo viên cần nghiên
cứu đưa ra hệ thống câu hỏi sao cho phù hợp, logic để giúp học sinh nhớ và hệ
thống lại kiến thức đã học theo chuỗi thời gian và sự kiện lịch sử. Nhất là phân môn
lịch sử này đòi hỏi một sự chính xác.
3.Giải pháp thứ ba: Kiểm tra vài cũ và giới thiệu bài mới
Bất cứ tiết học nào phần bài cũ cũng rất quan trọng, có kiểm tra bài cũ, giáo
viên mới biết được học sinh nắm được bài đã học ở mức độ nào, từ bài cũ để bắc
cầu sang bài mới. Khâu giới thiệu bài mới thu hút sự chú ý học bài của học sinh,
gây sự tò mò, hứng thú để học sinh học bài.
5


4. Giải pháp thứ tư: Giáo viên hướng dẫn học sinh ôn tập trong tiết học
Đây là phần chủ yếu của tiết học, giáo viên cần đưa ra hệ thống câu hỏi, hướng
dẫn học sinh ôn tập theo trình tự thời gian và các sự kiện tiêu biểu cần ghi nhớ. Giải
pháp này đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lượng, bình tĩnh, tự tin của giáo viên cùng với sự
học bài có hệ thống của học sinh. Có như vậy mới góp được phần quan trọng cho
tiết học thành công.
5. Giải pháp thứ năm: Học sinh thực hành làm bài tập
Khi học sinh nghe thì dễ quên nên giải pháp này giúp cho học sinh thực hành

làm thì nhớ được lâu, vì vậy vở bài tập lịch sử góp phần cho thành công của tiết
học, giúp học sinh khắc sâu thêm kiến thức đã được học và ôn tập.
6. Giải pháp thứ sáu: Củng cố bài học
Cần cho học sinh nhắc lại những điều cần ghi nhớ trong tiết ôn tập, đó là chuỗi
thời gian và những sự kiện lịch sử tiêu biểu và chốt lại những ý chính của bài học.
*Những biện pháp để giải quyết các giải pháp trên:
+Biện pháp thứ nhất: Khâu chuẩn bị cho một tiết học ôn tập
Đó là sự chuẩn bị về kế hoạch bài học “ôn tập- Bài 11”. Vì có sự chuẩn bị bài
chu đáo, xây dựng kế hoạch bài học cụ thể, chi tiết, khoa học. Là yếu tố quan trọng
cho tiết dạy- học thành công.
Ở tiết 11 “Ôn tập: Hơn tám mươi năm chống thực dân Pháp xâm lược và đô hộ
1858-1945”
* Giáo viên: Lập kế hoạch bài học
- Chuẩn bị đồ dùng dạy học: Bản đồ hành chính Việt Nam
- Bảng thống kê các sự kiện lịch sử đã học và thời gian diễn ra sự kiện đó được
trình chiếu Power point.
* Học sinh:
- Nắm được nhiệm vụ của nhân dân ta từ khi thực dân Pháp xâm lược đến năm
1945.
- Nhớ được chuỗi thời gian diễn ra những sự kiện tiêu biếu từ năm 1858-1945
- Tìm hiểu về một sự kiện hoặc nhân vật tiêu biểu trong gia đoạn này.
+ Biện pháp thứ hai: kiểm tra bài cũ
Đây là bước quan trọng giúp học sinh củng cố kiến thức đã học, kiểm tra sự tiết
thu bài học trước của học sinh là kiến thức bắc cầu giữa bài cũ với bài mới
Cụ thể ở bài “ôn tập” tôi kiểm tra 2 học sinh trả lời bài cũ:
- Bác Hồ đọc tuyên ngôn độc lập vào thời gian nào? ở đâu?
Học sinh: Bác Hồ đọc tuyên ngôn độc lập vào ngày 2/9/1945 tại Quảng trường Ba
Đình Hà Nội.
- Nêu ý nghĩa lịch sử của sự kiện Bác Hồ đọc tuyên ngôn độc lập ngày 2/9/1945?
Học sinh: Đây là sự kiện lịch sử trọng đại khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng

hòa.
- Trở thành ngày Quốc khánh của nước ta
- Từ đây nước ta mới được có tên trên bản đồ Thế giới
6


- Khẳng định sự lãnh đạo tài tình của Đảng và Bác Hồ kính yêu
Khi học sinh nắm được các ý trên chính là học sinh đã nắm chắc được bài cũ đã
học và đó cũng chính là một phần trong tiết ôn tập của bài học
+Biện pháp thứ ba: Giới thiệu bài học
- Có thể giới thiệu bài một cách trực tiếp từ mục tiêu của bài học: “ Các em đã được
học về lịch sử Việt Nam từ khi thực dân Pháp xâm lược 1858 đến 1945. Bài học
hôm nay cô cùng các em ôn lại những dấu mộc thời gian sự kiện lịch sử tiêu biểu
nhất từ năm 1858 đến 1945. Ý nghĩa lịch sử của những sự kiện đó”
- Có thể giới thiệu bài gián tiếp: Cô cùng các em đây, chúng ta rất tự hào về dân tộc
mình, những năm tháng hào hùng trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp, đế
quốc Mĩ là những tên sừng sỏ nhất Thế giới. Nhờ sự lãnh đạo tài tình của Bác hồ,
của Đảng cộng sản Việt Nam cùng với sự đoàn kết một lòng, không sợ vất vả gian
nan, nguy hiểm của toàn thể nhân dân đã giành thắng lợi. Bài học hôm nay cô cùng
các em ôn tập để nhớ lại những dấu mộc lịch sử quan trọng của lịch sử dân tộc
trong khoảng thời gian chống thực dân Pháp xâm lược 1858 đến 1945
Từ những cách giới thiệu bài trên đã tạo cho học sinh có một sự hứng thú, góp
phần tạo cho tiết học thành công
+Biện pháp thứ tư: Xác định các phương pháp và hình thức dạy học cho phù
hợp
* Trong các tiết học ôn tập nói chung và tiết ôn tập phân môn lịch sử- tuần 11 nói
riêng, theo tôi giáo viên cần sử dụng các phương pháp và hình thức dạy học như
sau:
- Phương pháp quan sát trên màn hình Power point để củng cố kiến thức của mình
- Phương pháp đàm thoại: Đây là phương pháp chủ yếu của tiết học này để giúp

học sinh trao đổi, hệ thống kiến thức đã học theo một chuỗi sự kiện lịch sử quan
trọng theo trình tự thời gian từ năm 1858 đến 1945. Phương pháp này giúp học sinh
được trình bày, được nghe, được trao đổi nhằm củng cố kiến thức cho bản thân
- Phương pháp thực hành: Học sinh được thực hành trình bày bài tập theo hệ thống
kiến thức đã được ôn tập, phương pháp này giúp học sinh nhớ lâu khi được luyện
bài tập củng cố kiến thức
* Khi sử dụng hai phương pháp trên giáo viên cần tổ chức các hình thức học tập
cho học sinh:
- Học cả lớp tập trung: Trả lời câu hỏi
- Nhóm: Học sinh trao đổi nhóm đôi (nhóm 4) về các sự kiện lịch sử đã học
- Cá nhân: Mỗi học sinh thực hành vào vở bài tập cá nhân cảu mình
Với cách sử dụng linh hoạt các phương pháp và hình thức tổ chức day- học trên,
giáo viên sẽ giúp được học sinh của mình hệ thống được một cách khoa học kiến
thức lịch sử đã học trong một giai đoạn lịch sử của dân tộc Việt Nam, nhớ được
kiến thức đó một cách khoa học vì lịch sử cần phải nhớ một cách chính xác.
+Biện pháp thứ năm: Đưa ra hệ thống câu hỏi- hướng dẫn ôn tập
7


- Giáo viên cần đưa ra chuỗi hệ thống câu hỏi cá hệ thống theo trình tự thời gian
gắn với những sự kiện lịch sử tiêu biểu, hướng dẫn học sinh trả lời:
+ Năm 1858: Thực dân Pháp xâm lược nước ta
+ Nửa cuối thế kỷ XIX: Phong trào chống Pháp của Trương Định và phong trào
Cần Vương
+ Đầu thế kỷ XX: Phong trào Đông du của Phan Bội Châu
+ Ngày 3/2/1930: Đảng cộng sản Việt Nam ra đời
+ Ngày 19/8/1945: Các mạng tháng tám thành công
+ Ngày 2/9/1945: Bác Hồ đọc tuyên ngôn Độc lập.
Hướng dẫn học sinh tập trung vào hai sự kiện ôn độc lập khai sinh ra nước Việt
Nam dân chủ cộng hòa tiêu biểu: Đảng cộng sản Việt Nam ra đời và Cách mạng

tháng 8 thành công, học sinh nêu ý nghĩa lịch sử của mỗi sự kiện này
Hướng dẫn học sinh ôn tập không đưa ra một cách máy móc như một loạt thời gian,
học sinh nêu sự kiện lịch sử mà phải đan xen:
- Có thể cho biết thời gian- học sinh nêu sự kiện lịch sử
- Có thể cho biết sự kiện lịch sử- học sinh nêu thời gian
- Sau đó cho học sinh nêu cả thời gian gắn với sự kiện lịch sử theo trình tự- nhằm
giúp học sinh tư duy và nhớ được, khắc sâu hơn.
+Biện pháp thứ sáu: Hướng dẫn học sinh làm bài tập thực hành để củng cố bài
Đây cũng là một bước quan trọng trong một tiết học, nó góp phần kiểm tra lại
kiến thức học sinh đã tiếp thu được khi học xong bài giáo viên vừa củng cố để học
sinh nắm chắc được kiến thức mình mới vừa được lĩnh hội, đặc biệt là tiết “ôn tập”
đòi hỏi sự tư duy logic của học sinh từ bài này đến bài khác trong một khoảng thời
gian lịch sử nhất định
Theo tôi phần này cần hướng dẫn cho học sinh thực hành bài tập trong
“ Vở bài tập lịch sử bài 11- Ôn tập: Hơn tám mươi năm chống thực dân Pháp xâm
lược và đô hộ 1858-1945”
Cụ thể ở bài tập 1 (trang 24- vở bài tập) đã tổng hợp rất cụ thể các dấu mốc thời
gian yêu cầu học sinh nêu sự kiện lịch sử tương ứng. Tôi cho học sinh nêu miệng,
sau đó 2 học sinh đọc lại toàn bài
Thứ tực các sự kiện lịch sử là:
1, Thực dân Pháp xâm lược và đô hộ nước ta
2, Phong trào Cần vương giúp vua đánh giặc cứu nước
3, Đảng cộng sản Việt Nam ra đời
4, Cách mạng tháng 8 thành công
5, Bác Hồ đọc tuyên ngôn độc lập
Bài 2: Giúp học sinh củng cố và nhớ chính xác một số nhân vật lịch sử tiêu biểu
gắn với sự kiện lịch sử trong giai đoạn lịch sử kháng chiến chống thực dân Pháp
xâm lược
Giáo viên hướng dẫn học sinh nối tên nhân vật với sự kiện mà nhân vật đó lãnh đạo
hoặc chủ trì.

8


- Trương Định: Lãnh đạo nhân dân Nam Kỳ khởi nghĩa vũ trang chống Pháp
- Nguyễn Trường Tộ: Chủ trương canh tân đất nước để làm cho dân giàu, nước
mạnh
- Tôn Thất Thuyết: Lãnh đạo cuộc phản công quân Pháp ở kinh thành Huế
- Phan Bội Châu: Chủ trương dựa vào Nhật để đánh đuổi Pháp
- Nguyễn Tất Thành: Ra nước ngoài tìm con đường cứu nước mới
Ở bài tập này học sinh được ôn lại và nhớ kỹ hơn về một số nhân vật lịch sử
lãnh đạo nhân dân chống pháp giai đoạn lịch sử từ năm 1858-1945
Bài 3;4;5: Giáo viên hướng dẫn học sinh về nhà làm bài tập.
4. Hiệu quả:
Tôi đã tiến hành áp dụng dạy học tính cực để dạy bài ” ôn tập” ở lớp 5A và lấy kết
quả đối chứng với lớp 5B (khi dạy bài này mà không áp dụng phương pháp dạy học
tích cực nêu trên). Sau khi cả hai lớp học xong tiết ôn tập. Tôi đưa ra đề kiểm tra
gồm hai bài như sau:
Bài 1:Điền Dấu mốc thời gian hoặc sự kiện lịch sử vào chỗ chấm:
+ Ngày 19/5/1890:
…………………………………….
+………………...
Thực dân Pháp xâm lược nước ta
+ Đầu thế kỷ XX:
Phong trào Đông du của Phan Bội Châu
+ …………………..
Đảng cộng sản Việt Nam ra đời
+ Ngày 19/8/1945:
Các mạng tháng tám thành công
+ ………………….
Bác Hồ đọc tuyên ngôn Độc lập.

Bài 2: Nêu ý nghĩa của sự kiện Bác Hồ đọc tuyên ngôn độc lập
Kết quả thu được như sau: Lớp thực nghiệm đối chứng 5A: 26 HS; 5B: 27 HS có
kết quả như sau:
Chưa hoàn thành
Hoàn thành
Lớp
Số HS
SL
Tỉ lệ
SL
Tỉ lệ
5A
26
1
3,8%
25
96,2%
5B
27
6
22,2%
21
77,8%
Kết quả đối chứng trên cho thấy việc áp dụng dạy học tích cực để dạy bài ôn tập
bước đầu thu được kết quả tốt. Học sinh tiếp thu đồng đều và sâu sắc hơn về bài
toán. Số lượng bài đạt yêu cầu chiếm tỉ lệ cao. Trong quá trình làm bài học sinh ít
mắc sai lầm hơn, nhứ được kiến thức một cách có hệ thống. Điều này chứng tỏ
rằng: nếu được sự quan tâm đúng mức, cùng với sự hướng dẫn chu đáo, hợp lý thì
chất lượng việc dạy tiết ôn tập cho học sinh sẽ được nâng lên. Tuy nhiên với năng
lực học sinh còn nhiều hạn chế nên không ít em đứng trước nhiệm vụ giải toán còn

cảm thấy bị quá sức. Do đó kết quả thu được ở trên chỉ phản ánh thực tế khách
quan ở mức độ nhất định. Như vậy việc áp dụng dạy học tích cực để hướng dẫn cho
học sinh lớp 5 ôn tập phân môn lịch sử là một giải pháp có tính hiệu quả cao. Nó có
tác dụng giúp học sinh phát triển năng lực tư duy, rèn luyện phương pháp suy luận.
Hơn nữa nó còn giúp các em tự phát hiện, giải quyết vấn đề, tự nhận xét, so sánh,
9


phân tích, tổng hợp và từ đó áp dụng những kiến thức và liên hệ cuộc sống vào
thực tế cuộc sống, ý thức, trách nhiệm của bản thân với vận mệnh lịch sử của đất
nước.
Qua 2 bài tập trên giúp học sinh củng cố bài và nắm chắc hơn các dấu mốc thời
gian, sự kiện lịch sử và các nhân vật lịch sử tiêu biểu trong giai đoạn lịch sử 18581945
Ở mỗi tiết học, đặc biệt là tiết ôn tập không thể thiếu được hoạt động tổng kết
bài
Cụ thể ở bài này giáo viên cho học sinh nhắc lại những dấu mốc thời gian và sự
kiện tiêu biểu trong giai đoạn lịch sử từ 1858-1945.
Sau một tiết học “ôn tập- bài 11” nhờ sự đúc rút được kinh nghiệm của bản thân
trong phân môn lịch sử lớp 5 trong năm học 2015-2016 đã đạt được kết quả khi tôi
kiểm tra và đánh giá vở bài tập như sau:
Hoàn thành

Số HS
26

SL

Chưa hoàn thành
TL

SL

TL

26
100%
0
0
- Nhìn chung các em đều tiếp thu được bài, nhớ rất chắc các dấu mốc thời gian và
sự kiện lịch sử tiêu biểu của nước Việt Nam giai đoạn lịch sử từ năm 1858-1945
- Nhớ được những nhà yêu nước tiêu biểu trong giai đoạn lịch sử đó là: Trương
Định, Nguyễn Trường Tộ, Tôn Thất Thuyết, Phan Bội Châu, Nguyễn Tất Thành và
trong đó nhà yêu nước, nhà cách mạng lỗi lạc Nguyễn Tất Thành (Chính là Bác Hồ
kính yêu) đã tìm ra con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc
- Qua bảng tổng hợp ta thấy 100% học sinh hoàn thành đạt cao,chất lượng qua tiết
ôn tập đã nâng lên rõ rệt so với tiết học đầu năm
- Đến cuối kỳ I, bài kiểm tra định kỳ lớp tôi đã được đứng đầu khối về chất lượng
môn lịch sử và địa lý cũng như các môn khác còn lại
- Sau tiết học ôn tập, bản thân tôi thấy nhẹ nhõm, phấn khởi hơn vì đã mang lại
cho học sinh mình thành quả, đó là các em đã nắm chắc hơn về một giai đoạn lịch
sử của dân tộc mình, tạo tiền đề vững chắc để học tốt môn lịch sử ở cấp học THCS.

10


III. KẾT LUẬN ,KIẾN NGHỊ:
1/ Kết luận:
Dạy tốt lịch sử sẽ giúp học sinh thể hiện tình yêu quê hương đất nước của
mình qua việc giữ gìn, bảo vệ các di tích lịch sử văn hoá, phát huy truyền thống tốt
đẹp của quê hương, các em sẽ học tập tốt góp phần mình xây dựng quê hương đất

nước ngày càng tươi đẹp hơn ; dạy tốt lịch sử cũng là một trong những tiêu chí góp
phần thực hiện cuộc vận động “ xây dựng trường học thân thiện - học sinh tích
cực” đang diễn ra rộng khắp và sôi nổi trên cả nước.
Qua việc dạy một tiết “ôn tập- bài 11” phân môn lịch sử lớp 5, bản thân tôi đã
rút ra kinh nghiệm để dạy học tốt tiết ôn tập- phân môn lịch sử thì giáo viên cần:
- Chuẩn bị bài một cách chu đáo, tìm hiểu kỹ bài trước khi lên lớp, vì thường tiết
ôn tập ở SGK và sách hướng dẫn rất ngắn gọn. Vì vậy nếu không nghiên cứu kỹ bài
thì khi dạy học sẽ không đảm bảo kiến thức tổng hợp và thời gian theo quy định.
- Khi tìm hiểu nhân vật hay sự kiện lịch sử, giáo viên cần phải đọc thêm sách báo,
tài liệu, mạng internet…. Để cung cấp thêm vốn kiến thức truyền thụ cho học sinh.
- Chuẩn bị đủ đồ dùng dạy học, đây là sự chuẩn bị rất cần thiết góp phần cho tiết
dạy học thành công: Bản đồ, lược đồ, thanh ảnh, power point….
- Phần giới thiệu bài là một bước cũng không kém phần quan trọng gây hứng thú
cho học sinh để giải quyết được nội dung của tiết học ôn tập
- Các hoạt động trong tiết học cần kết hợp một cách nhịp nhàng, logic, nêu bật
được trọng tâm, những kiến thức cần ghi nhớ.
- GV phải chịu khó sưu tầm tài liệu, tranh ảnh; giúp các em có niềm hứng thú,
ham thích tìm tòi tài liệu thì các em mới học tốt môn lịch sử vì đặc trưng đầu tiên
của bộ môn lịch sử là tái tạo lịch sử. Nên ứng dụng Công nghệ thông tin (nếu có
điều kiện).
- Phần tổng kết củng cố bài nhằm giúp học sinh củng cố chắc hơn kiến thức đã ôn
trong một tiết học.
2. Kiến nghị:
* Đối với Phòng GD&ĐT:
Mở các lớp bồi dưỡng cho giáo viên học tập, tiếp cận với phương pháp đổi mới
dạy học, với công nghệ thông tin.
* Đối với Nhà trường, giáo viên:
- Mua sắm trang thiết bị dạy học: Máy chiếu,tài liệu phục vụ công tác dạy và học.
- Tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn đổi mới công tác giảng dạy phù hợp với
đối tượng học sinh của mỗi lớp.

- Giáo viên phải có đầu tư thời gian tìm hiểu bài, đọc tài liệu .
- Có năng lực chuyên môn, nhiệt tình, tâm huyết với học sinh.
- Học hỏi đồng nghiệp: dự giờ, thao giảng, sinh hoạt chuyên môn.
- Trong lớp tận tâm, tận lực với học sinh.
* Đối với phụ huynh:
11


- Mua đầy đủ sách vở, đồ dùng học tập cho con em.
- Dành thời gian cho con em học bài.
- Động viên và quan tâm đến con em mình thời gian học ở nhà.
* Đối với học sinh:
- Học bài và làm bài tập đầy đủ.
- Chuẩn bị bài khi đến lớp.
- Học hỏi thầy cô, bạn bè.
Trên đây là kinh nghiệm nhỏ của bản thân khi dạy thành công 1 tiết “ôn tậpbài 11” phân môn Lịch sử lớp 5, kết quả đã thu được rõ rệt nhưng bên cạnh đó vẫn
còn có những thiếu sót, hạn chế. Tôi rất mong được sự góp ý và giúp đỡ của cấp
trên, của đồng nghiệp để kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện hơn nữa.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Xác nhận của Thủ trưởng đơn vị

Thanh Hóa, ngày 21 tháng 3 năm 2016
Tôi xin cam đoan SKKN này là của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác.
Người thực hiện

Trịnh Thị Hiền

12