Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học tích hợp lồng ghép giáo dục về chủ quyền biển đảo cho học sinh lớp

MỤC LỤC
TT

Mục lục
1. Mở đầu

1

02

1.1 Lí do chọn đề tài.

02

1.2 Mục đích nghiên cứu

03

1.3 Đối tượng nghiên cứu

03

1.4 Phương pháp nghiên cứu

03

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm

2

Trang

03

2.1:Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.

03

2.2:Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh

04

nghiệm.
2.3:Các sáng kiến kinh nghiệm đã sử dụng để giải quyết vấn

07

đề.

3

2.4:Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động

14

giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
3.Kết luận và kiến nghị

21

3.1 Kết luận

21

3.2 Kiến nghị

21

1


1. MỞ ĐẦU
1.1 Lý do chọn đề tài:
Dạy môn Lịch sử ở Tiểu học là cung cấp cho HS một số kiến thức cơ bản,
thiết thực về : các sự kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử tiêu biểu ở các giai
đoạn phát triển của lịch sử Việt Nam từ buổi đầu dựng nước tới nay đồng thời
- Bước đầu hình thành và rèn luyện cho học sinh các kĩ năng: Quan sát sự
vật, hiện tượng ; thu thập, tìm kiếm tư liệu lịch sử từ các nguồn khác nhau
như sách giáo khoa, lịch sử địa phương, trên các phương tieenj thong tin đại
chúng, mạng Intenet.... Nêu thắc mắc, đặt câu hỏi trong quá trình học tập và
chọn thông tin để giải đáp .Phân tích, so sánh, đánh giá các sự vật, sự kiện,
hiện tượng lịch sử. Thông báo những kết quả học tập bằng lời nói, bài viết,
hình vẽ, sơ đồ,... Vận dụng các kiến thức đã học vào thực tiễn đời sống.
- Góp phần bồi dưỡng và phát triển ở HS những thái độ và thói quen ,ham
học hỏi, ham hiểu biết thế giới xung quanh. Yêu thiên nhiên, con người, đất
nước. Có ý thức và hành động bảo vệ thiên nhiên và các di sản văn hoá, di
tích lịch sử , nhân vật lịch sử... Học sử không phải để nhồi nhét vào trí nhớ
một cách vô cảm những sự kiện, con số, ngày tháng, mà học sử để sống và
rung động với sự kiện lịch sử. Học sử để rút ra những bài học về nhân văn, về
lòng yêu nước, theo phương châm học để hiểu và hành. Đối với bậc Tiểu học,
theo Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ của Bộ giáo dục và Đào tạo tiếp tục phát

động các phong trào thi đua đã có từ năm học trước như “Học tập và làm
theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, “Xây dựng trường học thân thiện,
học sinh tích cực”, “Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương tự học và sáng tạo”...
Trong giảng dạy, người giáo viên cần phải lưu ý dạy tích hợp lồng ghép các
nội dung giáo dục về Tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, bảo vệ môi trường,
an toàn giao thông, tiết kiệm năng lượng, ... đặc biệt việc tích hợp lồng ghép
giáo dục học sinh về chủ quyền biển đảo hiện đang là vấn đề nóng, cấp thiết
bởi gần đây, tình hình Biển Đông không chỉ là vấn đề cần quan tâm của các
nước châu Á mà còn là vấn đề quan tâm của Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc,
của các nước có mối quan hệ mật thiết với Nhật Bản, Hàn Quốc, Phi-líp-pin...
như Mĩ, Ốt-trây-li-a... Ở cấp Tiểu học, các môn học chính khóa hiện nay có
rất ít bài có thể tích hợp lồng ghép nội dung giáo dục về biển đảo Việt Nam.
Tuy nhiên bên cạnh các môn học chính khóa thì hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp có thể lồng ghép được nội dung này. Trẻ em Tiểu học dù còn rất nhỏ
cũng rất cần có sự hiểu biết về biển đảo, cần có những hành động theo bước
cha anh bảo vệ chủ quyền biển đảo quê hương. Vì vậy, giáo dục về chủ quyền
biển đảo cho các em học sinh là một nhiệm vụ quan trọng trong nhà trường.
Năm học này, tôi trực tiếp giảng dạy thực nghiệm tại lớp 5B. Đó là
một lớp học có chất lượng học sinh khá cao, các em luôn say mê học tập, tích
cực tham gia các hoạt động khám phá kiến thức mới do giáo viên tổ chức và
các hoạt động ngoại khóa. Tôi quyết tâm tìm ra những biện pháp hiệu quả
giáo dục các em không chỉ chăm học, chăm làm mà còn hướng các em ngay
từ khi còn là học sinh tiểu học đã trở thành những thiếu niên dũng cảm, góp
công sức của mình cho sự nghiệp đấu tranh giữ vững chủ quyền độc lập dân
tộc. Biển đảo quê hương
2


1.2. Mục đích nghiên cứu:
Ngay đầu năm học, tôi đã nghiên cứu kĩ chương trình sách giáo khoa

lớp 5 đồng thời tham khảo các tư liệu giáo dục về biển đảo cho học sinh Tiểu
học trên các website, đọc các cuốn sách viết về vùng biển Việt Nam, lắng
nghe tâm sự của các em học sinh nhằm có đầy đủ vốn kiến thức cũng như
kinh nghiệm về giáo dục để có thể đề ra các biện pháp giáo dục phù hợp
mang lại hiệu quả cao sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp nhằm
nâng cao chất lượng dạy học tích hợp lồng ghép giáo dục về chủ quyền
biển đảo cho học sinh lớp 5”
1.3. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu.
a. Đối tượng nghiên cứu:
- Sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp dạy học tích hợp lồng nhằm
nâng cao chất lượng giáo dục về chủ quyền biển đảo cho học sinh lớp 5”
Đối tượng nghiên cứu là các trang thiết bị dạy học và chương trình sách giáo
khoa Lịch sử và Địa lý lớp 5, SGK Tiếng Việt lớp .
- Tài liệu bồi dưỡng giáo viên dạy các môn học lớp 5. Nhà xuất bản giáo
dục năm .
- Báo giáo dục thời đại , tạp chí GD Tiểu học.
b . Khách thể nghiên cứu: - Học sinh lớp 5B trường Tiểu học Quý Lộc.
- Lớp đối chứng: lớp 5A cùng trường.
c. Phạm vi nghiên cứu:
Đề tài nghiên cứu được tiến hành thực nghiệm bắt đầu từ tháng 9 năm
2017, đúc rút kinh nghiệm vào cuối tháng 3 năm 2018. Nội dung nghiên cứu
là các bài dạy thuộc chương trình sách giáo khoa lớp 5, các tư liệu tham khảo
nói về biển đảo phù hợp với lứa tuổi học sinh lớp 5.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp quan sát điều tra, thống kê.
- Phương pháp phân tích.
- Phương pháp thảo luận.
- Phương pháp thực hành.
2 . NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm:
Việt Nam là một quốc gia có hơn 3260 km bờ biển và khoảng 4000 hòn
đảo lớn, nhỏ được chia thành các đảo ven bờ và xa bờ. Hệ thống đảo ven bờ
chiếm hơn

1
tổng số đảo, phân bố suốt từ biên giới cực Bắc của vùng biển
2

Tổ quốc tại tỉnh Quảng Ninh cho đến sát biên giới phía Tây tỉnh Kiên Giang.
Một số đảo có diện tích khá lớn và dân số khá đông: Phú Quốc, Cát Bà, Cái
Bầu, Phú Quý, Lý Sơn, Côn Đảo. Còn lại, phần lớn là các đảo nhỏ hoặc rất
nhỏ. Các đảo xa bờ gồm Bạch Long Vĩ (Hải Phòng) và hai quần đảo Hoàng
3


Sa (thuộc thành phố Đà Nẵng), Trường Sa (thuộc tỉnh Khánh Hòa). Trong đó
có 2 quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa nằm giữa Biển Đông – một giao lộ hàng
hải quan trọng bậc nhất thế giới. Rất nhiều các hoạt động giáo dục đã được tổ
chức dành cho thế hệ thanh thiếu niên Việt Nam nhằm giáo dục cho các em
hiểu về chủ quyền của đất nước, tham gia các hoạt động phù hợp với khả
năng của mình để cùng các lớp cha anh bảo vệ vùng biển thiêng liêng của Tổ
quốc.Yêu cầu cơ bản về việc nắm được nội dung của phân môn Lịch sử lớp 5.
Đòi hỏi người giáo viên phải có trình độ về cơ bản về lịch sử , có kiến thức
sâu rộng , có trình độ sư phạm cao, biết tự học, tự nghiên cứu nâng cao kiến
thức Thực trạng ở trường Tiểu học Quý Léc, đội ngũ giáo viên cơ bản ổn
định, yên tâm công tác, có nhiều giáo viên có năng lực chuyên môn, có trình
độ sư phạm, có ý thức vươn lên, tự học, tự bồi dưỡng. Còn về học sinh ý thức
học tập của các em chưa cao .
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.

a/. Thực trạng lớp học: Tháng 9 năm 2017, tôi đã tiến hành điều tra thực
trạng lớp học thực nghiệm của mình và lớp đối chứng để nắm được hiểu biết
của các em về biển đảo cũng như những việc làm mà các em đã tham gia để
giữ gìn chủ quyền biển đảo quê hương. Nội dung phiếu điều tra gồm 10 câu
hỏi. Các câu hỏi bao gồm 9 câu hỏi trắc nghiệm và 1 câu hỏi tự luận ngắn.
Nội dung phiếu điều tra như sau:
PHIẾU ĐIỀU TRA CÁ NHÂN.
Câu 1: Biển nước ta thuộc vùng biển :
A.Biển Bắc Hải

B. Biển Đông

C. Biển Ca-ri-bê

Câu 2: Biển mang lại những lợi ích gì?
A. Cung cấp nguồn hải sản, khoáng sản

B. Biển điều hòa khí hậu

C. Biển là đường giao thông quan trọng

D.Tất cả các ý trên

Câu 3: Ghi tên hai quần đảo lớn nhất của nước ta:
1..............................................

2 .......................................................

Câu 4: Năm 1974, Trung Quốc đã chiếm quần đảo nào của nước ta?
A. Hoàng Sa

B. Trường Sa

C. Cả hai quần đảo trên.

Câu 5 : Năm 1988, Trung Quốc đã cưỡng chế và chiếm đoạt được đảo nào
thuộc quần đảo Trường Sa?
A.Gạc Ma

B. Cô Lin

C. Len Đao

Câu 6: Trung Quốc đã xuất bản bản đồ xuyên tạc nội dung đòi minh chứng
Hoàng Sa, Trường Sa là của Trung Quốc vào năm nào?
A. Năm 2014

B. Năm 2015

C. Năm 2016

Câu 7 : Năm 2014, Trung Quốc lại tiếp tục có hành động quá khích gì thuộc
vùng biển của Việt Nam?
A. Hạ đặt trái phép giàn khoan 981

B. Đâm chìm tàu cá của Việt Nam
4


C. Cả hai hành động trên.

Câu 8: Hiện tại Trung Quốc đã cho xây dựng các căn cứ quân sự tại các đảo
nào mà Trung Quốc đã chiếm đoạt trái phép của Việt Nam?
A. Đảo Phú Lâm (Hoàng sa)

B. Đảo Gạc Ma (Trường Sa)

C. Cả hai đảo trên
Câu 9 : Theo em, việc bảo vệ chủ quyền biển đảo Việt Nam là trách nhiệm
của:
A. Lực lượng quân đội nhân dân Việt Nam.
B. Lực lượng hải quân và cảnh sát biển Việt Nam.
C. Tất cả mọi người dân Việt Nam.
Câu 10: Theo em, để ổn định hòa bình ở Biển Đông, chúng ta nên lựa chọn
giải pháp nào:
A. Chống trả quyết liệt nếu Trung Quốc xâm phạm chủ quyền của chúng ta.
B .Lựa chọn giải pháp thương lượng, đàm phán yêu cầu Trung Quốc từ bỏ dã
tâm xâm lược biển đảo của ta.
C.Vận dụng linh hoạt cả hai giải pháp trên.
Với nội dung 10 câu hỏi trên, tôi chỉ thu phiếu các em đã điền, không
công bố đáp án bởi đơn giản, tôi áp dụng thực nghiệm đề tài này không phải
chỉ để các em học sinh của mình trả lời đúng được nội dung 10 câu hỏi nêu
trên mà tôi mong muốn sau thời gian trải nghiệm, tự các em sẽ tìm được ra
câu trả lời đồng thời các em sẽ hiểu biết nhiều hơn nữa về biển đảo Việt Nam,
luôn sẵn sàng tham gia các hoạt động giữ gìn chủ quyền lãnh hải của đất nước
theo khả năng của mình.
Kết quả thu được như sau:

Trả lời đúng
Lớp
Sĩ

số
Lớp 5B thực
nghiệm

30

Lớp 5A

32

5 - 6 câu hỏi
SL

%

20

66,7

19

59,3

7 - 8 câu hỏi
SL

9 - 10 câu hỏi

%

SL

9

30

1

10

34,5

2

%
3,3
6,2

đối chứng

5


Nhìn vào bảng số liệu thống kê, tôi nhận thấy các em học sinh cả hai lớp
đều có đôi chút hiểu biết về biển đảo, phần đa các em đều trả lời đúng câu hỏi
1, 2, 3,7,9. Em Lê Ngọc phương Linh, Nguyễn Thị Ánh Tuyết, Gia Hân .
Tuấn Anh , Tuấn Cường...Tuy nhiên những hiểu biết về các cuộc chiến phi
nghĩa mà Trung Quốc đã tạo ra để cưỡng chế, chiếm đoạt quần đảo Hoàng Sa
(năm 1974), đảo Gạc Ma (năm 1988) thì không một học sinh nào biết. Vì là
trẻ em nên các em cũng trả lời câu hỏi số 10 theo phong cách của mình, đa số

các em đều chọn đáp án A: Chống trả quyết liệt nếu Trung Quốc xâm phạm
chủ quyền của chúng ta. Học sinh duy nhất trả lời đúng cả 10 câu hỏi đó là
em học sinh lớp 5B em Lê Tuấn Anh . Tôi đã dành thời gian lắng nghe tâm sự
của em, sở dĩ em có thể trả lời được các câu hỏi nêu trên là vì trong gia đình
em, cả bố và mẹ của em đều là những người luôn quan tâm đến thời sự trong
nước. Ông em là người lính Trường Sơn năm xưa. Hiện nay chú của em đang
đóng quân tại quần đảo Trường Sa. Biển đảo luôn là chủ đề được ông, bố ,mẹ
em đưa ra tranh luận trong các buổi tối sum họp gia đình. Trái ngược với em ,
đa số các em học sinh không quan tâm nhiều đến tình hình biển đảo. Các em
chỉ biết được tên biển Việt Nam, tên hai quần đảo lớn của nước ta từ tài liệu
sách giáo khoa Địa lí – Lịch sử lớp 5. Một số em cũng xem được các tin tức
thời sự nên cũng hiểu đôi chút về tình hình thời sự biển Đông năm 2014
nhưng rất ít em biết được Trung Quốc xuất bản tấm bản đồ mới xuyên tạc sự
thật: tuyên bố Hoàng Sa, Trường Sa là của nước này. Trong số các em học
sinh có hai em học sinh chỉ trả lời đúng 3 câu hỏi đó là em (lớp 5B) và em
(lớp 5A). Khi tôi muốn cùng các em chia sẻ về trận chiến đấu bảo vệ các đảo
Gạc Ma, Cô Lin và Len Đao của hải quân ta thì cả lớp đều im lặng. Không
một em nào có thể nói được về trận chiến đấu ác liệt đó. Cả hai lớp học chỉ rất
ít học sinh trả lời đúng các câu hỏi do tôi đưa ra, rất ít em quan tâm tới những
gì đang diễn ra tại vùng biển thiêng liêng của Tổ quốc, các em không biết
mình nên làm gì để tham gia giữ gìn biển đảo quê hương. Đó là thực trạng của
học sinh hai lớp 5B và 5A tháng 9 năm 2017 . Tôi tiến hành điều tra và tìm ra
các nguyên nhân sau:
b/ .Nguyên nhân:
- Hiện nay nhiều tiết dạy GV vẫn chưa tổ chức được cho học sinh sưu tầm
tài liệu và chuẩn bị bài chu đáo, chưa tạo được sự hứng thú cho học sinh tham
gia học hỏi và tìm hiểu kỹ bài học”. Điều này dẫn đến hệ quả nhiều em nắm
lơ mơ về truyền thống lịch sử cha ông hay nhầm lẫn khái niệm, con số... học
tập lịch sử theo quan điểm hiện đại không phải là cách học phụ thuộc, nạp vào
trí nhớ học sinh theo kiểu thầy đọc trò chép, thầy giảng trò nghe bài học.

- Các em có thói quen tham gia các hoạt động học tập chủ yếu theo
chương trình sách giáo khoa quy định. Trong chương trình sách giáo khoa lớp
5, phân môn Bản thân cha mẹ các em cũng ít quan tâm đến tình hình thời sự
biển Đông, ít có những hành động bày tỏ ý kiến khi xem các chương trình
thời sự về biển đảo nên các em cũng có thói quen không quan tâm nhiều đến
chủ đề này.
- Ở trường, lớp của các em, phong trào “Hướng về biển Đông” chưa thực
6


sự sôi nổi nên các em ít có dịp bày tỏ ý kiến của mình cũng như chưa có dịp
để thể hiện thành hành động những việc làm có ích góp phần bảo vệ chủ
quyền biển đảo quê hương.
- Hiện nay nhiều tiết dạy GV vẫn chưa tổ chức được cho học sinh sưu tầm
tài liệu và chuẩn bị bài chu đáo, chưa tạo được sự hứng thú cho học sinh tham
gia học hỏi và tìm hiểu kỹ bài học”. Điều này dẫn đến hệ quả nhiều em nắm
lơ mơ về truyền thống lịch sử cha ông hay nhầm lẫn khái niệm, con số.
- Bản thân các giáo viên cũng có vốn hiểu biết còn hạn chế về lịch sử, địa lí
nên những nội dung dạy tích hợp lồng ghép các nội dung giáo dục về biển đảo
còn chưa rộng dẫn đến hiệu quả chưa cao.
Sau khi tiến hành điều tra nguyên nhân, tôi đề ra một số biện pháp giáo
dục phù hợp áp dụng nhằm khắc phục tình trạng trên như sau:
2.3 Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề :
2.3.1. Thực hiện nghiêm túc việc dạy học tích hợp lồng ghép nội dung
giáo dục về chủ quyền biển đảo cho các em học sinh thông qua các môn
học:
a/.Giúp học sinh hiểu biết được vị trí, giới hạn của vùng biển Việt Nam:
Theo tài liệu sách giáo khoa lớp 5 phân môn Lịch sử Địa lí chỉ cung
cấp cho học sinh tên biển Việt Nam, tên hai quần đảo lớn của nước ta nhưng
để giúp học sinh có hiểu biết sâu hơn về vị trí, giới hạn địa lí của vùng biển

Việt Nam, tôi đã vào mạng tham khảo tư liệu (Công ước Luật biển 1982), đọc
các cuốn sách viết về biển đảo để cung cấp thêm thông tin cho các em học
sinh như: đường bờ biển dài 3.260 km với khoảng 4000 hòn đảo lớn nhỏ.
Ngoài vùng nội thuỷ, Việt Nam tuyên bố 12 hải lý lãnh hải, thêm 12 hải lý
vùng tiếp giáp lãnh hải, 200 hải lý vùng đặc quyền kinh tế và cuối cùng là
thềm lục địa. Diện tích vùng biển thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền và
quyền tài phán của Việt Nam chiếm diện tích khoảng 1.000.000 km² biển
Đông. Trường Sa và Hoàng Sa là hai quần đảo lớn nhất nước ta. Trên bức
tường phía trước, bên phải của bảng lớp 5A được gắn một tấm bản đồ Việt
Nam luôn để nhắc các em học sinh thường xuyên quan sát và nhớ vị trí, giới
hạn vùng biểnViệt Nam đồng thời khẳng định chân lí về chủ quyền biển đảo
của đất nước. Tôi đã tìm được nguồn tư liệu vô cùng quý giá, đó là bức ảnh
chụp tấm bản đồ cũ của Trung Quốc vào thời nhà Thanh, minh chứng rằng
Hoàng sa, Trường Sa không thuộc chủ quyền của nước này:

7


Bản đồ của Trung Quốc chỉ minh họa đến hết đảo Hải Nam
(không có Hoàng Sa và Trường Sa)
b/.Dựa theo các bài học có liên quan đến biển đảo để đưa vào các nội
dung giáo dục phù hợp:
Căn cứ vào nội dung các bài học có liên quan, tôi đã phối hợp , soạn
thảo nội dung tích hợp giáo dục phù hợp cho các em với từng bài học. Ở
chương trình sách giáo khoa lớp 5, những bài học liên quan đến biển đảo chủ
yếu nằm trong các môn: Lịch sử - Địa lí, Tiếng Việt, Đạo đức. Nội dung tích
hợp lồng ghép được chia theo các mức độ khác nhau: Mức độ toàn phần,
mức độ bộ phận và mức độ liên hệ.
Sau đây là thống kê các bài học có thể tích hợp lồng ghép nội dung giáo dục về chủ
quyền biển đảo cho các em học sinh:

Môn

Bài

Mức độ
tích hợp

8


1.Thư gửi các học sinh
Liên hệ
2. Lòng dân
Liên hệ
3.Những con sếu bằng giấy
Liên hệ
4. Bài ca về trái đất
Liên hệ
5.Ê-mi-li, con...
Liên hệ
Tập đọc 6. Tác phẩm của Si-le và tên phát xít
Liên hệ
7. Người công dân số Một
Liên hệ
8. Hộp thư mật
Liên hệ
9. Lập làng giữ biển
Liên hệ
Tiếng

10. Cao Bằng
Liên hệ
Việt
11. Phong cảnh đền Hùng
Liên hệ
12. Đất nước
Liên hệ
13. Công việc đầu tiên
Liên hệ
14. Bầm ơi
Liên hệ
15. Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ Liên hệ
em
1.Việt Nam thân yêu
Liên hệ
2.Lương Ngọc Quyến
Liên hệ
Chính tả 3. Anh bộ đội cụ Hồ gốc Bỉ
Liên hệ
4.Nhà yêu nước Nguyễn Trung Trực
Liên hệ
1.Lí Tự Trọng
Liên hệ
Kể
2.(Một số bài kể chuyện đã nghe, đã đọc về Liên hệ
chuyện
chủ đề Hòa bình, về anh hùng dân tộc...)
1. Mở rộng vốn từ: Tổ Quốc
Liên hệ
2. Mở rộng vốn từ: Hòa bình

Liên hệ
3. Mở rộng vốn từ:Hữu nghị-Hợp tác
Liên hệ
4. Mở rộng vốn từ: Công dân
Luyện từ 5. Mở rộng vốn từ : Truyền thống
Liên hệ
và câu 6. Mở rộng vốn từ: Nam và nữ
Liên hệ
7: Mở rộng vốn từ: Quyền và bổn phận
Liên hệ
1.Luyện tập tả cảnh (Tiết 14)
Liên hệ
Tập làm 2.(Một số bài văn tả về cảnh đẹp của đất Liên hệ
văn
nước)
1.Em là học sinh lớp 5
Liên hệ
Đạo đức
2.Em yêu hòa bình
Liên hệ
3.Em yêu Tổ quốc Việt nam
Liên hệ
Lịch
1. Lịch sử nước ta từ giữa thế kỉ XIX đến Liên hệ
Lịch sử
sử
nay
Địa lý
1.Việt Nam-Đất nước chúng ta
Bộ phận

2.Vùng biển Việt Nam
Bộ phận
Địa lí
3.Các nước láng giềng của Việt Nam
Liên hệ
Ví dụ: Với bài học Vùng biển nước ta (phân môn Địa lí), tôi đưa nội dung
giáo dục theo mức độ toàn phần. Với bài học này, học sinh sẽ nhận biết được
vị trí giới hạn địa lí của vùng biển Việt Nam, nắm được lợi ích của biển, từ đó
thấy được trách nhiệm của mình cần phải tham gia bảo vệ vùng biển của Tổ
9


quốc thân yêu. Với bài học Ôn tập: Lịch sử nước ta từ giữa thế kỉ XIX đến
nay (phân môn Lịch sử), tôi cho học sinh liên hệ với câu hỏi: Ngoài những sự
kiện lịch sử các em đã được học trong sách giáo khoa, trong thực tế, chúng ta
còn thấy những sự kiện lịch sử nào đáng ghi nhớ khi quân và dân ta phải đấu
tranh chống giặc ngoại xâm? Với câu hỏi này, tôi sẽ hướng các em chia sẻ tới
hai cuộc chiến đấu chống quân Trung Quốc xâm lược năm 1979 (tại Biên giới
Việt - Trung) và năm 1988 (tại Quần đảo Trường Sa). Những bài học của
môn Đạo đức: Em yêu Tổ quốc Việt Nam, Em yêu hòa bình, giáo viên có thể
tích hợp nội dung giáo dục về biển đảo theo mức độ bộ phận (phần thực hành:
những việc làm thể hiện lòng yêu Tổ quốc, yêu hòa bình
2.3.2/ Tuyên truyền giáo dục các em thông qua các hoạt động tập thể:
a/ Tiết sinh hoạt lớp:
Mỗi tuần, các em học sinh sẽ có một tiết sinh hoạt lớp hoặc một tiết
sinh hoạt Đội. Thông thường sau khi học sinh đã được nghe nhận xét tuần cũ
và đề ra phương hướng tuần mới, các em sẽ dành phần III biểu diễn các tiết
mục văn nghệ. Nhưng đối với lớp 5B – lớp mà tôi đã chọn để thực nghiệm đề
tài của mình, mỗi tháng một lần dành thời gian cho các em đội Tuyên truyền
Măng non tổ chức tuyên truyền về biển đảo. Phần này thường kéo dài 20

phút, các em trong đội tuyên truyền Măng non sẽ sưu tầm tài liệu về biển đảo
để chia sẻ cùng các bạn. . Bên cạnh sự trợ giúp các em học sinh, giáo viên có
thể sưu tầm thêm tài liệu về những câu chuyện lịch sử do các nhân chứng kể
lại. Kể cho các em nghe những câu chuyện lịch sử có thật không phải để gợi
lại những giờ phút đau thương trong quá khứ mà gợi nhắc các em kẻ thù luôn
không từ bỏ dã tâm xâm chiếm biển đảo của ta. Là những học sinh dù còn
nhỏ, các em cũng cần phải có trách nhiệm góp phần bảo vệ quê hương của
mình. Tôi còn gợi mở để các em học sinh của mình cùng nhau bàn bạc, đề ra
những việc làm hướng về biển đảo quê hương. Trong các buổi tuyên truyền
đó, tôi khích lệ các em học sinh cả lớp đều có thể đưa ra ý kiến thảo luận,
cùng nhau thống nhất và lựa chọn những việc làm thiết thực nhất. Đúng như
niềm mong đợi của tôi, các em học sinh lớp 5B dưới sự dẫn dắt của tôi đã tổ
chức được những buổi sinh hoạt lớp đầy ý nghĩa. Sau đây là một số hình ảnh,
tôi ghi lại trong một số giờ sinh hoạt lớp khi các em tổ chức tuyên truyền nội
dung giáo dục về biển đảo tới các bạn:

10


Học sinh lớp 5B thể hiện việc làm hướng về biển đảo
thông qua hành động trang trí lớp học

11


12


13

Học sinh lớp 5B vẽ về biển đảo quê hương.
b. Tiết chào cờ đầu tuần:
Trong các tiết chào cờ đầu tuần, tôi đã cùng các em học sinh lớp 5B phối
hợp với tổng phụ trách Đội tổ chức tốt các buổi tuyên truyền về biển đảo tới
các em học sinh trong toàn trường.
Ví dụ: Vào sáng thứ hai, trong tiết chào cờ đầu tuần đúng vào ngày 14
tháng 3 năm 2016, kỉ niệm năm diễn ra trận chiến đấu chống quân xâm lược
Trung Quốc tại các đảo Gạc Ma, Cô Lin và Len Đao thuộc quần đảo Trường
Sa, em Lê Ngọc Phương Linh - học sinh lớp 5B đã đứng trước các bạn học
sinh toàn trường kể về trận chiến đấu ác liệt này, kể về những tấm gương hi
sinh anh dũng của những chiến sĩ hải quân nhân dân Việt Nam. Việc làm của
các em đã nhận được sự hưởng ứng rất lớn từ các bạn học sinh và các thầy cô
giáo trong nhà trường.
c.. Động viên học sinh tham gia các hoạt động hướng về biển đảo tại
địa phương:
Những năm gần đây, hưởng ứng trước những lời kêu gọi của Đảng,
chính quyền và nhân dân xã đã phát động phong trào toàn dân hướng về biển
đảo. Đoàn thanh niên của xã đã tổ chức các hoạt động nhằm góp công, góp
sức cùng chiến sĩ đảo xa giữ vững chủ quyền biển đảo quê hương. Các tiết
mục văn nghệ ca ngợi về biển đảo, tuyên truyền về trách nhiệm, nghĩa vụ của
mỗi người dân Việt Nam trong việc giữ gìn chủ quyền biển đảo của đất nước,
thăm hỏi các gia đình có thân nhân đang làm nghĩa vụ tại các vùng hải đảo
của Tổ quốc.
2.3.3 Phối hợp với cha mẹ học sinh giáo dục các em lòng yêu quê hương
đất nước, quyết tâm bảo vệ chủ quyền biển đảo quê hương:
Trong cuộc họp phụ huynh học sinh đầu năm, tôi đã đề nghị giáo viên
chủ nhiệm lớp đưa vào nghị quyết cuộc họp nội dung cần tích hợp giáo dục về
biển đảo cho học sinh lớp 5 và được hội nghị phụ huynh học sinh lớp 5B đồng
tình ủng hộ. Các bậc phụ huynh học sinh đã tích cực cùng các em tham gia

các hoạt động tuyên truyền giáo dục về biển đảo. nhiều bậc phụ huynh đã vào
mạng sưu tầm tài liệu, trợ giúp con em có thêm vốn hiểu biết tốt về biển đảo. .
Ở nhà, bố luôn cùng em tuyền truyền về ý thức tham gia giữ gìn biển đảo tới
những người thân trong gia đình và bà con hàng xóm”. Chính vì vậy, em rất
tự tin để hoàn thành bài thi của mình.
2.4 Hiệu quả của SKKNđối với hoạt động giáo dục với bản thân đồng
nghiệp và nhà trường:
Sau một thời gian thử nghiệm những biện pháp mới của mình tại lớp 5B,
tháng 3 năm 2018, tôi tiến hành khảo sát để kiểm tra hiệu quả giải pháp mà
mình đã áp dụng. Hệ thống câu hỏi đưa ra là những câu hỏi học sinh thường
trả lời không chính xác ở lần khảo sát tháng 9 nhưng lần này, tôi dùng nhiều
câu hỏi tự luận hơn hoặc cũng với đáp án đó nhưng tôi lại thay đổi câu hỏi. .
Sau khi thu phiếu điều tra lần 2 này của các em, tôi nhận xét đánh giá từng
phiếu rồi trả cả phiếu lần 1 và lần 2 cho các em tự mình so sánh xem nhận
14


thức về biển đảo của các em so với hồi đầu năm học có tiến bộ không. Nội
dung 10 câu hỏi như sau:
PHIẾU ĐIỀU TRA CÁ NHÂN
Câu 1: Nước ta có khoảng bao nhiêu hòn đảo lớn nhỏ?
A. 2000 hòn đảo

B. 3000 hòn đảo

C. 4000 hòn đảo

Câu 2: Diện tích vùng biển nước ta khoảng bao nhiêu km2?
A. 330000 km2

B. 3260km2

C. 1000000 km2

Câu 3: Ghi tên quần đảo mà Trung Quốc cưỡng chế của Việt Nam năm 1974
vào chỗ trống:
..........................................................................................................................
Câu 4: Năm 1988, Trung Quốc đã cưỡng chế và chiếm đoạt được đảo nào
thuộc quần đảo Trường Sa?
A.Gạc Ma

B. Cô Lin

C. Len Đao

Câu 5 : Một người trung úy có một câu nói bất hủ trong trận chiến đấu bảo vệ
đảo Gạc Ma năm 1988: “Thà hi sinh chứ nhất định không chịu mất đảo”.
Hãy viết tên người trung úy đó vào chỗ trống.................................................
Câu 6: Trung Quốc đã xuất bản bản đồ xuyên tạc nội dung đòi minh chứng
Hoàng Sa, Trường Sa là của Trung quốc vào năm :.................................
Câu 7: Hình ảnh đường lưỡi bò trên trên bản đồ mà Trung Quốc đưa ra gắn
với dã tâm nào của Trung Quốc?
A. Chiếm hết đảo của Việt Nam
B. Chiếm hết các đảo của Phi- lip -pin
C. Chiếm trọn 90% diện tích biển Đông
Câu 8: Hiện tại Trung Quốc đã cho xây dựng các căn cứ quân sự tại các đảo
nào mà Trung Quốc đã cưỡng chế của Việt Nam? Ghi tên các đảo đó vào chỗ
trống:
..........................................................................................................................
Câu 9: Theo em, học sinh tiểu học nên làm gì để hưởng ứng lời kêu gọi

“Toàn dân hướng về biển đảo” của Đảng, Nhà nước ta?
A. Phản đối dã tâm xâm lược của Trung quốc
B. Viết thư, gửi quà động viên các chiến sĩ nơi đảo xa.
C. Chăm học, chăm làm để mai sau góp phần xây dựng đất nước
D. Tham gia tất cả các việc làm trên.
Câu 10: Theo em, để ổn định hòa bình ở Biển Đông, chúng ta nên lựa chọn
giải pháp nào:
A.Chống trả quyết liệt nếu Trung Quốc xâm phạm chủ quyền của chúng ta.
15


B. Lựa chọn giải pháp thương lượng, đàm phán, dựa vào sự ủng hộ của
bạnbè quốc tế kiên quyết yêu cầu Trung quốc từ bỏ dã tâm xâm lược biển đảo
của ta.
C.Vận dụng linh hoạt cả hai giải pháp trên.
Kết quả thu được như sau:

Trả lời đúng
Lớp
Sĩ số

5-6 câu hỏi
SL

Lớp 5B

30

%

7-8 câu
hỏi
SL

(Lớp đối chứng)

32

SL

%

5

16,7

10

33,
3

15

50

10

31,2

14

43,
8

8

25

(Lớp thực nghiệm)
Lớp 5A

%

9-10 câu
hỏi

Nhìn vào bảng số liệu, nhận thức về biển đảo của các em học sinh lớp
5B tiến bộ vượt trội so với các em học sinh lớp 5A. Số em học sinh trả lời
đúng từ 9 đến 10 câu hỏi tăng từ 1 em lên đến 15 em (chiếm 50% số học sinh
cả lớp ), không có em nào trả lời đúng dưới 5 câu hỏi. Số học sinh tả lời đúng
từ 5 đến 6 câu hỏi cũng chỉ còn 5 em. Đặc biệt 100% học sinh lớp 5B đều rất
hiểu biết khi các em lựa chọn đáp án C cho câu hỏi số 10: Vận dụng linh hoạt
các giải pháp khi đấu tranh giành chủ quyền dân tộc. Các em cũng hiểu rằng
nếu đàm phán, thương lượng được thì không nên dùng đến vũ lực. Tránh
được đổ máu cho cả hai bên mới là giải pháp tốt nhất.
Bản thân tôi cũng thấy tự hào về những việc mà các em học sinh lớp 5B
làm được. Vào các giờ ra chơi, các em thường cùng nhau đoàn kết đọc một tờ
báo, một câu chuyện mà các em sưu tầm được. Tất cả những việc làm đó thể
hiện tinh thần trách nhiệm, ý thức của một học sinh. Đó là sự thành công khi
tôi thực hiện nghiêm túc với những nội dung tích hợp giáo dục về biển đảo

cho các em thông qua các hoạt động trải nghiệm. Biển đảo quê hương giờ đây
rất quan trọng đối với các em. Các em vui cùng với niềm vui chung của toàn
dân tộc và cũng đau lòng khi nhắc lại những nỗi đau mà toàn dân tộc phải trải
qua. Hình ảnh hai người chiến sĩ (qua lời kể của em Thu Trang ): một hi sinh,
một bị thương nặng khi ngã xuống tay vẫn ghì chặt lá cờ Tổ quốc mãi là hình
ảnh in sâu trong lòng tôi và những học sinh của mình. Các em đã sưu tầm
những bức tranh vẽ về những những người chiến sĩ quả cảm trên để giữ làm
kỉ niệm. Và tình cảm lòng biết ơn sâu sắc với của nhân dân với các liệt sĩ đã
quên mình bảo vệ vùng biển trời thiêng liêng của đất nước. Tình cảm của các
em đối với những người chiến sĩ trên đảo Gạc Ma là tình cảm đáng được trân
trọng. Tôi thật thấy mừng khi các em có được suy nghĩ và hành động như vậy.
Đây là những bức tranh mà các em sưu tầm và gìn giữ:
16


Những người lính Việt nam anh hùng không bỏ chạy , không bỏ đảo,
không bỏ đồng đội . Tinh thần quyết tử của chiến sĩ ta thật anh hùng.
INCLUDEPICTURE
" />/18_AAXB.jpg.ashx?width=620" \* MERGEFORMATINET

17


Hình ảnh Trung úy Phương giữ cờ trên đảo Gạc Ma.

18


Các chiến sĩ hải quân Việt Nam dũng cảm chống lại kẻ thù
Đảo Gạc Ma

Cố Đô đốc, Tư lệnh Hải quân Giáp Văn Cương thăm bộ đội đang xây dựng
đảo chìm Tiên Nữ, tháng 5/1988. Ảnh: Nguyễn Văn Thái
19


Mẹ Hà Thị Liên (87 tuổi, quê Hà Tĩnh), mẹ liệt sĩ Đào Kim Cương, hôn lên
di ảnh con trai

Di ảnh 64 chiến sĩ hải quân hy sinh ngày 14-3-1988

20


Vòng hoa tươi với dòng chữ : Đời đời nhớ ơn các anh hung liệt sĩ hy sinh
tại đảo gạc ma – trường sa ngày 14-3-1988 và thả đèn hoa đăng.

Vòng tròn bất tử tại Tượng đài tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma, (Khu tưởng
niệm Chiến sĩ Gạc Ma ở Khánh Hòa. Ảnh:TL)

21


Tưởng nhớ các chiến sĩ đã ngã xuống bảo vệ Gạc Ma
Được tham gia các hoạt động tuyên truyền về biển đảo trong các giờ chào
cờ đầu tuần và tại các buổi sinh hoạt ngoại khóa ở địa phương giúp các em
rèn thêm kĩ năng tự tin trong giao tiếp, mà đó còn là thành quả của sự giáo
dục đúng cách, các em tựa như những mầm non do cha mẹ các em và người
giáo viên vun trồng. Hướng các em đến với những hành động đúng: biết chia
sẻ buồn vui với mọi người, biết động viên những người chiến sĩ đang ngày

đêm cầm súng bảo vệ vùng biển thiêng liêng của Tổ quốc. Đó là việc làm tốt
đẹp mà người giáo viên cần giáo dục các em nên làm.
Những kết quả thu được sau những tháng ngày vận dụng thử nghiệm
“Một số biện pháp áp dụng nhằm nâng cao chất lượng dạy học tích hợp
lồng ghép giáo dục về chủ quyền biển đảo cho học sinh lớp 5” cũng làm tôi
cảm thấy say mê hơn với nghề dạy học. Tôi tin rằng các em học sinh của tôi
sẽ trở thành những học sinh không chỉ đạt về kiến thức - kĩ năng mà còn là
những học sinh có năng lực, phẩm chất tốt: Tự tin trong cuộc sống, biết yêu
thương mọi người, biết nhớ ơn những người đã hi sinh vì nền độc lập của dân
tộc. Các em sẽ không chỉ luôn làm việc tốt hướng về các chiến sĩ nơi biển
đảo, nơi vùng biên giới của Tổ quốc mà các em còn là những học sinh luôn có
tinh thần trách nhiệm cao khi thực hiện các công việc được giao ở lớp, ở
trường, ở gia đình và địa phương. Các em nhất định sẽ xứng đáng là những
chủ nhân tương lai của đất nước.

22


3. KẾT LUẬN- KIẾN NGHỊ.
3.1 Kết luận :
Như chúng ta đã thấy: Chủ quyền quốc gia là thiêng liêng, bảo vệ chủ
quyền là nghĩa vụ của mọi người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ. Chúng ta tiến
hành việc này bằng sức mạnh tổng hợp. Hiện nay chúng ta bảo vệ chủ quyền
trong thời kỳ hòa bình, cần phải giữ ổn định môi trường cho sự phát triển, cho
công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nhiệm vụ của chúng ta là
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, với tiềm lực, khả năng của chúng ta. Không chỉ
có hải quân mới bảo vệ biển, mà còn là dân quân tự vệ biển, trí thức trẻ của
các trường đại học thuộc các ngành nghề phát triển nguồn lực biển, khí tượng
thủy văn... Đó cũng là một cách để thể hiện tinh thần yêu nước của mình.
3.2 Kiến nghị- Đề xuất: Qua thực tế giảng dạy tôi có một số đề xuất sau:

- Cần cung cấp thường xuyên sách, tài liệu tham khảo về biển đảo tới giáo
viên và học sinh tiểu học.
- Cần thường xuyên tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ cho giáo viên về
dạy tích hợp lồng ghép giáo dục biển đảo để giáo viên có dịp giao lưu, học
hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp và nâng cao vốn kĩ năng sư phạm .
- Luôn ủng hộ giáo viên về mọi mặt khi giáo viên thực hiện đề tài:
Cần thường xuyên dự giờ các tiết dạy tích hợp lồng ghép nội dung giáo dục
về biển đảo, đóng góp ý kiến đối với giáo viên để giáo viên có thể nâng cao
nghiệp vụ sư phạm cho mình.
- Cần luôn học hỏi kinh nghiệm từ các đồng nghiệp. Dự giờ thăm lớp
nhằm nâng cao nghiệp vụ chuyên môn cho mình.
- Phối hợp với giáo viên tổng phụ trách Đội, các bậc phụ huynh học
sinh, chính quyền địa phương nơi công tác để cùng giáo dục các em học sinh
của mình luôn làm việc tốt hướng về biển đảo.
- Giáo viên chủ nhiệm lớp phải thật sự yêu nghề, tâm huyết với nghề,
luôn hết lòng vì học sinh, là người có năng lực tổ chức, quản lí lớp, có kĩ năng
sư phạm vững vàng, phải tạo mối quan hệ tốt với học sinh, với phụ huynh học
sinh.
Trên đây tôi đã mạnh dạn đưa ra “Một số biện pháp nhằm nâng cao
chất lượng dạy học tích hợp lồng ghép giáo dục về chủ quyền biển đảo cho
học sinh lớp 5”. Trong quá trình trình bày có thể còn có những thiếu sót, tôi
rất mong nhận được ý kiến đóng góp của các cấp lãnh đạo, các bạn bè đồng
nghiệp để trong năm học tới, đề tài của tôi hoàn thiện hơn và được áp dụng
rộng rãi trong các trường Tiểu học một cách hiệu quả nhất.

23


XÁC NHẬN CỦA HIỆU
TRƯỞNG

Quý Lộc , ngày 29 tháng 3 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung
của người khác .
Người viết

Trịnh Hồng Nhung.

24


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tác giả Nguyễn Minh Thuyết (chủ biên)- Sách giáo khoa Tiếng Việt
5 tập 1, tập 2 - Nhà xuất bản Giáo dục - Năm 2013.
2. Tác giả Nguyễn Anh Dũng(Chủ biên)- Sách giáo khoa Lịch sử và
Địa lí lớp 5- Nhà xuất bản Giáo dục - Năm 2009
3. Tác giả Hồng Châu- Minh Tân- Hoàng sa, Trường sa trong vòng tay
Tổ quốc - Nhà Xuất bản Giáo dục – Năm 2014.
4. Tác giả Hãn Nguyên Nguyễn Nhã- Những bằng chứng về chủ quyền
của Việt nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa - Nhà Xuất bản
Giáo dục – Năm 2013.
5. Nhiều tác giả - Các website – Mạng Internet.

25