Một số biện pháp chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non

MỤC LỤC
Trang
1: MỞ ĐẦU:………………………………………………..………..………...………………..…..….…… ….1
1.1. Lý do chọn đề tài:……..……………………………..………..…….……….……..……….….….. 1
1.2. Mục đích nghiên cứu:…..…………………………..………...…………………….………….… 2
1.3. Đối tượng nghiên cứu:……………………………………………………………..………………2
1.4. Phương pháp nghiên cứu:……………………………………….………………….……….…... 2
2: NỘI DUNG:..…………………………………………………………………………...………..………… 3
2.1. Cơ sở lý luận…………………………..………..………………………………………….………... 3
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm…………....….3
2.2.1. Thuận lợi…………………………………….……………………………………..…….………3
2.2.2. Khó khăn……………………………………………………………………………….………. 4
2.2.3: Những hạn chế trong việc xây dựng môi trường …………………….…………4
2.3. Các giải pháp đã sử dụng…..………..………………...…………………………….…….….. 6
2.3.1. Nâng cao nhận thức, bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ………….….5
2.3.2. Tăng cường công tác tham mưu …………………………………….…7
2.3.3. Chỉ đạo xây dựng môi trường trong lớp học……………………….…..8
2.3.4. Chỉ đạo xây dựng môi trường bên ngoài lớp học………...………….….9
2.3.5. Khai thác triệt để việc sử dụng môi trường để tổ chức các hoạt động..11
2.3.6. Làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục……..……………………………….…... 12
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm………………………………….….…….…...… 14
2.4.1. Đối với nhà trường………………………...……………………………….…………... … 14
2.4.2. Đối với cán bộ, giáo viên, nhân viên………………………...……………….. …… 14
2.4.3. Đối với học sinh………………………………………………….…...……………………. 15
2.4.4. Đối với nhân dân và các bậc phụ huynh……………….......……..…………….....15
2.4.5. Kết quả khảo sát cuối năm……………………………...………………………….16
3: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ:….………………………………………………………..……...…… 17
3.1 Kết luận……………………………………….…………...………………………………….………..17
3.2. Kiến nghị……………………………..………………..…………………...…….…………....,,,,… 18

0

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài:
Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, là
nền tảng đầu tiên của ngành Giáo dục và Đào tạo. Vì vậy chất lượng chăm sóc,
nuôi dưỡng, giáo dục trẻ ở trường mầm non là rất quan trọng và cần thiết.
Giáo dục mầm non có mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng nhằm giáo dục toàn
diện cho trẻ về thể chất, tình cảm, đạo đức, thẩm mỹ, trí tuệ, là cơ sở để hình thành
nên nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa Việt Nam, chuẩn bị những tiền đề
cần thiết cho trẻ bước vào trường tiểu học được tốt và suốt cả quá trình phát triển
của con người.
Như Bác Hồ kính yêu đã dạy:
“Vì lợi ích mười năm trồng cây
Vì lợi ích trăm năm trồng người” [1]
Đúng như vậy, sự nghiệp đổi mới đất nước đòi hỏi mỗi người giáo viên phải
tự rèn luyện bản thân, trau dồi phẩm chất đạo đức để trở thành những con người có
đủ đức, đủ tài để giáo dục thế hệ trẻ một cách toàn diện, góp phần vào công cuộc
xây dựng đất nước phồn vinh. Muốn đào tạo thế hệ tương lai cho đất nước chúng ta
phải biết chăm sóc - giáo dục từ khi đứa trẻ còn non nớt. Để làm được điều này,
toàn xã hội cần quan tâm về mọi mặt để mỗi đứa trẻ được lớn lên khỏe mạnh,
thông minh, nhanh nhẹn, phát triển hài hòa, cân đối. Đặc biệt ở lứa tuổi Mầm non
này, cơ thể trẻ đang lớn nhanh và phát triển mạnh, đòi hỏi mỗi gia đình, nhà trường
và cộng đồng xã hội đặc biệt quan tâm chăm sóc giáo dục một cách đúng mức,
khoa học, đây là một việc làm hết sức quan trọng và bức thiết.
Môi trường hiện nay là một trong những vấn đề nóng bỏng mà toàn xã hội
đặc biệt quan tâm, nó có ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của con người. Nếu môi
trường bị ô nhiễm sẽ ảnh hưởng rất xấu đến sức khỏe và mọi sinh hoạt của con
người. Môi trường xanh, sạch, đẹp, an toàn tạo nên sự hứng thú, tâm lý thoải mái
cho con người khi làm việc cũng như lúc nghỉ ngơi.

Đối với các cháu mầm non, trường học là ngôi nhà thứ hai của trẻ, là nơi
giáo dục đạo đức, lối sống, nhân cách cho trẻ. Việc xây dựng môi trường giáo dục
phù hợp có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển thể chất, nó thỏa mãn nhu cầu nhận
thức, mở rộng vốn hiểu biết, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo.
Đồ dùng, đồ chơi mang tính mở, bố trí thuận tiện các góc hoạt động gần gũi
thân thiện sẽ kích thích sự tò mò, ham hiểu biết, kích thích trí tưởng tượng, từ đó
giúp cho trẻ tham gia các hoạt động một cách say mê; thêm yêu mến ngôi trường
của mình, thích được đến trường; khi đến trường thì hoạt động một cách tích cực
nhất. Trẻ được học tập, vui chơi an toàn, hít thở không khí trong lành dưới bóng
mát, được làm quen với thiên nhiên tươi đẹp bên những bồn hoa rực rỡ sắc màu, trẻ
sẽ thêm yêu mến ngôi trường của mình hơn.
Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện cùng với môi trường xung quanh
thích hợp sẽ giúp cho trẻ chia sẻ, giải bày tâm sự, nguyện vọng, mong ước của
mình với cô và bạn bè xung quanh, giúp cho cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn,
mọi hoạt động phối hợp sẽ nhịp nhàng hơn; hiệu quả hoạt động sẽ cao hơn, trẻ yêu
trường, yêu lớp, yêu bạn bè hơn. Vì vậy, việc xây dựng môi trường giáo dục trong
1


trường mầm non có vai trò hết sức quan trọng, là sự quan tâm lớn nhất của mọi
người trong xã hội nói chung và ở trường mầm non nói riêng.
Với tầm quan trọng của môi trường như vậy, trong những năm gần đây giáo
dục mầm non đã có rất nhiều sáng kiến để tạo cảnh quan, môi trường, tổ chức thực
hiện một số nội dung giáo dục để đảm bảo môi trường xanh - sạch - đẹp, an toàn,
thân thiện, tạo cơ hội cho trẻ hoạt động tích cực. Tạo hứng thú, tâm lý thoải mái
cho cả cô giáo và học sinh khi đến trường.
Cùng với đó, chuyên đề “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm” là cơ hội để các nhà trường thay đổi suy nghĩ của mình về môi trường để dạy
trẻ ở mọi hoạt động trong ngày. Để đáp ứng được yêu cầu của chuyên đề, mỗi nhà
trường phải xây dựng cho được một môi trường sư phạm đảm bảo đạt được đầy đủ

các nội dung của quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và sử dụng chúng một
cách thật hiệu quả vào quá trình dạy trẻ.
Sau thời gian thực hiện chuyên đề, bản thân đã nhận thức rõ tầm quan trọng
của nó, vì vậy tôi chọn đề tài:“Một số biện pháp chỉ đạo xây dựng môi trường giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non” để nghiên cứu.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Tìm ra một số biện pháp phù hợp, dễ thực hiện, đem lại hiệu quả trong việc
chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non.
Thông qua việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm giúp
cho trẻ thêm yêu trường lớp, thích được đến trường, thu hút trẻ đến trường ngày
càng đông.
Tạo nên mối quan hệ thân thiện giữa cô và trẻ, cô và phụ huynh, trẻ và trẻ.
Giúp cho tập thể cán bộ, giáo viên, nhân viên trong trường có cơ hội được
trao đổi, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, tạo mối quan hệ ngày càng khăng khít hơn.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Một số biện pháp chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm ở trường mầm non.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu hướng dẫn và thực tế của nhà trường
- Phương pháp tích lũy kinh nghiệm
- Phương pháp điều tra, khảo sát thực trạng, thu thập thông tin cần thiết liên quan
đến đề tài nghiên cứu.
- Phương pháp đối chứng kết quả thực hiện đề tài với thực tế trước đây.

2


2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm:
Trong những năm qua, việc xây dựng và cải thiện môi trường, làm cho môi

trường xanh, sạch, đẹp luôn được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm. Với giáo
dục, vấn đề này đã và đang được các cấp các ngành đưa ra các chỉ thị, nghị quyết,
giúp cho công tác giáo dục bảo vệ môi trường, tạo cảnh quan trong các nhà trường
đi vào nhận thức của mỗi cán bộ, giáo viên và học sinh. Bởi chính nơi đây sẽ đào
tạo ra thế hệ tương lai cho đất nước, những người sẽ xây dựng, bảo vệ thế giới hiện
đại thoát khỏi những hiểm họa về môi trường.
Với trẻ mầm non, khi đến trường các cháu được làm quen với tất cả những gì
sơ khai nhất về cuộc sống xung quanh. Mọi vấn đề trong xã hội đều thu nhỏ trong
cuộc sống của các cháu ở trường mầm non. Việc xây dựng môi trường giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm là xây dựng môi trường xung quanh trẻ đẹp mắt, an toàn, thân
thiện, giúp cho đứa trẻ được tiếp xúc với nhiều loại đồ dùng, đồ chơi, các nguyên
vật liệu, học liệu phong phú, đa dạng về chủng loại, được sống trong sự yêu
thương, được đảm bảo sự công bằng, đùm bọc, che chở, sự ấm áp của tình bạn…
được tạo cơ hội để phát triển toàn diện về thể chất lẫn tinh thần.
Chính vì thế, nhiều năm trở lại đây đã có những công văn, hướng dẫn,
chuyên đề đi sâu vào vấn đề này, cụ thể như sau:
Công văn số 1741/BGDĐT ngày 05 tháng 3 năm 2009 của Bộ Giáo dục và
Đào tạo hướng dẫn về đánh giá kết quả phong trào thi đua “ Xây dựng trường học
thân thiện, học sinh tích cực” trong đó có nôi dung của phụ lục 1 quy định rõ về
việc xây dựng trường lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn.
Thông tư 02/2014/QĐ-BGDĐT ngày 08 tháng 02 năm 2014 của Bộ trưởng
Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về quy chế công nhận trường mầm non đạt chuẩn
Quốc gia đã nêu rõ những quy định về điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ
dùng đồ chơi, sân chơi, cây cối, cảnh quan môi trường của trường mầm non đạt
chuẩn Quốc gia.
Bên cạnh đó, những năm gần đây, ngành giáo dục đã triển khai đến tất cả các
trường mầm non 6 môđun dành cho giáo viên mầm non của dự án: “Tăng cường
khả năng sẵn sàng đi học cho trẻ mầm non” trong đó có môđun MN1-D “ Xây
dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” nhằm giúp cho mỗi cán bộ, giáo viên
trong ngành hiểu biết sâu sắc về: Cách lập kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm;

Thiết kế môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.... Chính điều này đã giúp cho
mỗi cán bộ, giáo viên trong ngành hiểu sâu sắc hơn về vấn đề này.
Kế hoạch số 56/KH-BGDĐT ngày 25/1/2017 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về
việc triển khai chuyên đề “ Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” giai
đoạn 2016-2020
Hai năm học qua, tất cả các trường mầm non đã và đang triển khai, thực hiện
chuyên đề “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”. Cùng với đó,
việc phát động hội thi “ Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” đã
tạo điều kiện cho các nhà trường có có hội được thể hiện hiểu biết, khả năng, sự
sáng tạo của mình trong việc xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ.
3


Từ những cơ sở trên, bản thân tôi đã tìm tòi ra các biện pháp để chỉ đạo hội
đồng sư phạm của nhà trường đưa các chỉ thị, nghị quyết, chuyên đề trên vào điều
kiện thực tế của nhà trường.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
2.2.1. Thuận lợi:
Nhà trường có cơ sở vật chất tương đối đầy đủ, phòng nhóm khá thuận lợi,
đầy đủ mỗi nhóm lớp 1 phòng. Trang thiết bị phục vụ cho các hoạt động của trẻ
tương đối đầy đủ.
Có đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên đủ về số lượng, trình độ chuyên môn
chuẩn và trên chuẩn, đảm bảo yêu cầu, có nhận thức tốt về công tác chăm sóc, nuôi
dưỡng, giáo dục trẻ ở trường mầm non.
Nhà trường luôn nhận được sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền
địa phương, sự chỉ đạo sát sao về chuyên môn của Phòng Giáo dục và Đào tạo.
Phần đông phụ huynh học sinh ủng hộ nhà trường trong việc nâng cao chất
lượng chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ.
2.2.2. Khó khăn:
Trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi ở các nhóm lớp mới ở mức tối thiểu, chưa

đồng bộ.
Năng lực của đội ngũ giáo viên chưa tương thích với trình độ chuyên môn;
một số giáo viên chưa linh hoạt, sáng tạo trong việc thực hiện chương trình
Việc trang trí, tạo cảnh quan môi trường trong và ngoài lớp chưa thực sự
được đầu tư đúng mức.
Một số phụ huynh đi làm ăn xa, để con ở nhà cho ông bà trông và đưa con
đến trường nên các cháu thiếu thốn tình cảm của bố mẹ, một bộ phận phụ huynh
chưa quan tâm đến việc chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ theo khoa học nên chưa thực sự
phối hợp tốt với nhà trường trong công tác chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ.
Từ những thuận lợi và khó khăn trên, tôi đã tiến hành khảo sát thực trạng,
kết quả khảo sát như sau:
Bảng 1A: Giáo viên
Các tiêu chí đánh giá
Nhận thức của giáo viên về
chuyên đề.
Việc khai thác môi trường để tổ
chức các hoạt động
Việc tổ chức cho trẻ hoạt động ở
các góc mở
Việc sử dụng các nguyên vật liệu
mở
Giáo viên biết cách tạo cơ hội cho
trẻ hoạt động
Tạo môi trường cho trẻ được giao

Tổng số
Giáo viên

Kết quả
Tốt

Khá

Trung
bình

Yếu

18

1

2

10

5

18

0

3

13

2

18

0

5

10

3

18

0

4

12

2

18

0

6

10

2

18

0

4

12

2
4


lưu, trao đổi, học hỏi lẫn nhau
Việc trang trí, tạo môi trường ở
các nhóm lớp

18

0

2

14

2

Bảng 2A: Học sinh:
Các tiêu chí đánh giá
Trẻ tích cực tham gia khám phá,
trải nghiệm
Trẻ thích được giao lưu, trao đổi,
học hỏi lẫn nhau

Trẻ thích thú khi đến trường

Tổng số
cháu

Kết quả
Tốt

Khá

Trung
bình

264

5

42

172

264

15

72

126

51

264

31

60

132

38

Yếu
45

Từ kết quả khảo sát trên và qua thực tế của nhà trường, tôi đánh giá những
hạn chế trong việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm như sau:
- Việc chỉ đạo cán bộ, giáo viên, nhân viên xây dựng môi trường, cảnh quan
sư phạm, trang trí nhóm lớp và các góc hoạt động theo chủ đề còn chưa triệt để.
- Nhận thức của giáo viên trong việc cải tạo môi trường bố trí khuôn viên,
trang trí các góc hoạt động trong, ngoài lớp học còn hạn chế.
- Việc trang trí nhóm lớp còn đơn điệu, chủ yếu là bổ sung, sửa chữa những
góc chơi, mảng tường quá cũ hoặc không còn phù hợp là chính.
- Đồ chơi cho trẻ hoạt động ở các góc còn ít, chưa phong phú, đa dạng, chủ
yếu mới dừng lại ở việc sử dụng đồ chơi mua sẵn và đồ chơi giáo viên làm cho trẻ
chơi.
- Việc xây dựng môi trường bên trong nhóm lớp tính thẩm mỹ chưa cao, rối
mắt, bẩn tường, chưa có sự sáng tạo, nhiều lớp trang trí giống nhau, chưa kích thích
được sự tò mò, khám phá của trẻ.
- Chưa biết cách tạo ra các góc mở phù hợp với chủ đề, phù hợp với từng
góc hoạt động, phù hợp với độ tuổi của trẻ ở từng lớp học.

- Các nguyên liệu phế thải thu gom làm đồ dùng, đồ chơi chưa phong phú,
chưa tạo được hứng thú cho trẻ tham gia khám phá, trải nghiệm, màu sắc không
tươi sáng, bắt mắt, không thu hút tính tò mò, hứng thú của trẻ.
- Chưa tạo cơ hội cho trẻ được tham gia làm đồ dùng đồ chơi phù hợp với
chủ đề đang thực hiện.
- Môi trường bên ngoài chưa thực sự an toàn và chưa kích thích trẻ hoạt
động.
- Đông trẻ còn nhút nhát, rụt rè, chưa tích cực tham gia các hoạt động do cô
tổ chức; chưa biết cách hợp tác, chia sẻ với những người xung quanh
- Việc thu hút, tuyên truyền, vận động phụ huynh tham gia các hoạt động
cùng nhà trường còn có mặt hạn chế.
2.3. Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề:
5


2.3.1. Biện pháp 1: Thường xuyên bồi dưỡng để nâng cao nhận thức và chuyên
môn nghiệp vụ cho đội ngũ CB, GV, NV:
Ngay từ đầu năm học, nhà trường đã bám sát công văn chỉ đạo của Phòng
GD&ĐT xây dựng kế hoạch thực hiện chuyên đề đảm bảo theo yêu cầu, phù hợp
với điều kiện thực tế của đơn vị. Kế hoạch được cụ thể hóa từng học kỳ, từng
tháng, từng tuần, phù hợp với từng thời điểm trong năm học. Từ kế hoạch này
chúng tôi xác định: Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên
trong trường là một trong những vấn đề giúp cho nhà trường thực hiện thành công
kế hoạch đã đề ra. Chính vì thế, tôi đã chỉ đạo cho đồng chí Phó hiệu trưởng phụ
trách chuyên môn tổ chức triển khai chuyên đề một cách cụ thể, rõ ràng, hướng dẫn
đến với từng giáo viên về nội dung, yêu cầu, tiêu chí của chuyên đề.... Từ đó giúp
giáo viên hiểu sâu sắc về nội dung chuyên đề và sự cần thiết phải đưa các nội dung
này vào quá trình dạy trẻ xuyên suốt từ lúc đón trẻ đến khi trả trẻ.
Khi hiểu rõ về vấn đề, giáo viên chủ động hơn trong việc lập kế hoạch giáo
dục, lựa chọn hình thức tổ chức, phương pháp tổ chức thích hợp, phát huy khả năng

chủ động tham gia hoạt động của trẻ, đưa các nội dung của quan điểm giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm vào quá trình dạy trẻ như:
Xây dựng môi trường vật chất, môi trường xã hội trong và ngoài lớp
học: Tạo được môi trường an toàn cho trẻ, tận dụng được khuôn viên trường, lớp
cho trẻ khám phá trải nghiệm, đáp ứng được nhu cầu chơi của trẻ, tạo điều kiện cho
trẻ vui chơi, đảm bảo an toàn cho trẻ khi chơi. Tạo cơ hội cho trẻ được giao lưu,
trao đổi, học hỏi lẫn nhau, giúp trẻ có mối quan hệ thân thiện giữa: cô và trẻ, cô và
phụ huynh, trẻ và trẻ.
Xây dựng kế hoạch giáo dục: Xây dựng được kế hoạch giáo dục đảm bảo
mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục phù hợp
với điều kiện của trường, lớp, độ tuổi của trẻ, giai đoạn theo chương trình giáo dục
mầm non.
Đổi mới tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ: Đổi mới phương
pháp tổ chức hoạt động tăng cường khuyến khích trẻ chủ động, sáng tạo, tích cực
hoạt động, đảm bảo trẻ được học bằng chơi, chơi mà học. Giáo viên đã biết cách
quan tâm đến trẻ còn nhút nhát, tự ti, rụt rè, có hoàn cảnh khó khăn…
Đánh giá sự phát triển của trẻ theo quan điểm GDLTLTT: Giáo viên đánh
giá từng cá nhân trẻ thông qua các hoạt động hằng ngày, đánh giá sự tiến bộ của trẻ
dựa trên mức độ đạt mục tiêu từng lĩnh vực và giáo viên dựa vào mức độ của trẻ từ
đó để xây dựng kế hoạch hay điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp.
Tuyên truyền phối hợp, tạo sự thống nhất giữa nhà trường, gia đình và xã
hội, đẩy mạnh công tác xã hội hóa giáo dục để tập trung xây dựng trường MN lấy
trẻ làm trung tâm.
Mặt khác, nhà trường thường xuyên bồi dưỡng tập huấn, bồi dưỡng thường
xuyên về kiến thức quản lý giáo dục; mở chuyên đề, thao giảng, dự giờ, học hỏi các
bạn đồng nghiệp; Xây dựng các tiết dạy mẫu ở các khối; bồi dưỡng qua các hội thi,
tổ chức các buổi bồi dưỡng chuyên môn; triển khai các công văn, chỉ thị, quyết định
của nhà nước liên quan đến vấn đề giáo dục mầm non cho cán bộ giáo viên; tạo điều
kiện cho cán bộ giáo viên đi học nâng cao trình độ lý luận chính trị, trình độ chuyên
6

môn nghiệp vụ; đánh giá thi đua bằng kết quả giáo dục, bằng dư luận của phụ huynh
học sinh ... Ngoài ra chúng tôi còn đẩy mạnh phong trào thi đua '' Dạy tốt, học tốt ''
thực hiện nghiêm túc quy định của đạo đức nhà giáo, gắn với nội dung cuộc vận
động ''Dân chủ, kỷ cương, tình thương, trách nhiệm'' với thực hiện chuẩn nghề
nghiệp giáo viên mầm non; tăng cường rèn luyện tư cách đạo đức, phẩm chất, lối
sống lương tâm nghề nghiệp, thực hiện tốt cuộc vận động “ Xây dựng trường học
thân thiện, học sinh tích cực '', Cuộc vận động “Mỗi thầy giáo, cô giáo là tấm
gương đạo đức tự học và sáng tạo''...
Bên cạnh đó, tôi đã đưa kế hoạch kiểm tra nội bộ gắn với thực tiễn của nhà
trường, kiểm tra chuyên đề, kiểm tra hoạt động sư phạm nhà giáo, kiểm tra những
gì mà giáo viên còn lúng túng, từ đó đánh giá, rút kinh nghiệm và tìm ra các biện
pháp giúp cho giáo viên hiểu rõ vấn đề hơn. Sau mỗi đợt kiểm tra, tôi chỉ đạo đồng
chí phó hiệu trưởng chuyên môn đúc rút lại những vấn đề còn nhiều giáo viên lúng
túng và giải quyết triệt để những vấn đề đó.
Thực hiện hướng dẫn của các cấp, nhà trường tổ chức hội thi “Xây môi
trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” cấp trường, cấp kinh phí cho từng lớp để tạo
điều kiện cho giáo viên được thỏa sức sáng tạo và cùng với phụ huynh, học sinh
của lớp mình tham gia hội thi một cách tốt nhất.
Để hội thi đạt kết quả cao, Ban giám hiệu thường xuyên đến từng nhóm lớp
tư vấn, hướng dẫn, gợi ý cho giáo viên các nhóm lớp, cuối đợt tổ chức chấm theo
thang điểm và hướng dẫn đã đưa ra từ trước. Cho giáo viên các nhóm lớp đến các
lớp bạn để học hỏi những điều mới lạ, những chi tiết gây hấp dẫn, hứng thú cho trẻ,
các góc mở phù hợp….
Sau hội thi, nhà trường tổ chức đánh giá, nhận xét việc thực hiện của từng
cán bộ, giáo viên, nhân viên và từng lớp, tuyên dương khen thưởng cá nhân, tập thể
tiêu biểu trong phong trào để nhân rộng ra toàn trường.
2.3.2. Biện pháp 2: Tăng cường công tác tham mưu cơ sở vật chất, trang thiết
bị:

Ngay sau khi tiếp thu hướng dẫn của cấp trên, tôi xác định: Để thực hiện tốt
chuyên đề, cơ sở vật chất, trang thiết bị là một trong những vấn đề giúp cho việc
thực hiện chuyên đề đạt hiệu quả cao. Vì vậy, việc đầu tiên, tôi bắt tay vào đánh giá
thực trạng môi trường giáo dục của nhà trường, đề ra phương hướng hoàn thiện
tổng thể cảnh quan môi trường giáo dục. Tiếp theo tôi xây dựng kế hoạch chiến lược
tổng thể trong khuôn viên nhà trường bảo đảm cho sự phát triển của các công trình
xây dựng. Lập kế hoạch tham mưu với lãnh đạo địa phương về tu sửa, bảo dưỡng cơ
sở vật chất, theo từng nội dung công việc ưu tiên với dự kiến tổng kinh phí để lãnh
đạo địa phương có phương án đầu tư theo từng giai đoạn trong năm học.
Trên cơ sở kế hoạch xây dựng tổng thể khuôn viên, tạo môi trường hoạt
động trong và ngoài lớp học chúng tôi tích cực tham mưu với địa phương, với các
cấp lãnh đạo, thực hiện cuốn chiếu từng phần việc, tham gia xây dựng với nguồn
vốn cho phép, hợp lý. Bên cạnh đó tổ chức kêu gọi, hướng dẫn cho cán bộ, giáo
viên, nhân viên và phụ huynh cùng nhau giúp sức làm một số hạng mục nhỏ, phù
hợp với khả năng để kế hoạch đề ra đạt hiệu quả.
7


Được sự đồng thuận của địa phương, tôi luôn bám sát quá trình thực hiện để
việc tạo cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp, hài hòa, đảm bảo tính thẩm mỹ
trong khuôn viên nhà trường. Mọi sự thay đổi, tu sửa phải bảo đảm sự phát triển
bền vững với chiến lược lâu dài trong quá trình xây dựng hạ tầng, qui hoạch sân
chơi, bãi tập, qui hoạch trồng cây ở trong trường.
Sau khi phần xây dựng cơ bản được hoàn thiện, tôi đã chỉ đạo việc sắp xếp
thảm cỏ, trang trí chậu cây cảnh, xây bồn cây, bồn hoa, hài hòa với không gian diện
tích sân trường. Trưng bày chậu cây cảnh dọc đường đi, hành lang các phòng học
và trang trí sân trường bằng những khẩu hiệu thực hiện các cuộc vận động, phong
trào thi đua của ngành và những biểu bảng, áp phích ghi lời hay ý đẹp, lối sống văn
minh, tiết kiệm nhằm góp phần rèn luyện kỹ năng cho trẻ. Xây dựng qui tắc ứng xử
văn hóa, nội qui trường học nhằm nhắc nhở mọi người thực hiện tốt nếp sống văn

hóa, đạo đức cách mạng của dân tộc, nhằm tăng thêm vẻ đẹp trên sân trường, trong
lớp học.
Bên cạnh đó, tôi lập dự toán kinh phí từ ngân sách của nhà trường để mua
sắm thêm trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi, trồng cây xanh,….theo qui hoạch như: Tu
sửa, mua bổ sung đồ chơi ở khu phát triển vận động, góc chơi dân gian ở các nhóm
lớp, mua và trồng thêm cây xanh, mua thêm chậu hoa, cây cảnh trong sân trường
cho phù hợp, cắt tỉa các loại cây xanh bóng mát, hoàn thiện vườn rau, vườn cây ăn
quả, vườn thuốc nam, nâng cấp, sửa chữa đồ chơi ngoài trời, nâng cấp sân vận
động...
Sau một thời gian dài, đến nay, khuôn viên nhà trường rất khang trang, sạch
đẹp. Cơ sở vật chất được tăng cường, trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi được bổ sung
hàng năm đáp ứng được nhu cầu dạy và học của cô và trò. ( Phụ lục 1)
2.3.3. Biện pháp 3: Chỉ đạo xây dựng môi trường trong lớp học:
Việc xây dựng môi trường bên trong lớp học là một trong những yêu cầu
bắt buộc của trường mầm non. Song việc tạo môi trường như thế nào cho phù hợp
với từng độ tuổi và kích thích trẻ hoạt động thì không phải ai cũng làm tốt. Chính
vì vậy, ngay từ khi triển khai chuyên đề, tôi luôn xác định: Mọi yếu tố liên
quan đến các hoạt động của trẻ đều quan trọng; diện tích phòng học, góc chơi, màu
tường, bàn ghế, đồ dùng đồ chơi.....đều có ảnh hưởng đến học tập và sinh hoạt của
trẻ. Chính vì vậy, việc chỉ đạo bố trí sắp xếp lớp học hợp lý được ban giám hiệu
nhà trường đặc biệt quan tâm. Tại lớp học không có đồ dùng, đồ chơi có
thể gây tai nạn, thương tích đối với trẻ; Trang thiết bị được đầu tư theo
yêu cầu giáo dục như: ti vi kết nối mạng internet, các giá góc, giá đồ chơi, bàn ghế
đúng quy cách được sắp xếp gọn gàng, thuận tiện cho việc di chuyển, phù hợp với
sức trẻ. Tạo góc thiên nhiên ở từng nhóm lớp, các phòng hoạt động được trang trí
phù hợp với từng độ tuổi, có tính thẩm mỹ cao và đảm bảo an toàn vệ sinh cho trẻ.
Bên cạnh đó, việc chỉ đạo giáo viên cụ thể hóa việc xây dựng môi trường
trong lớp được tôi chỉ đạo như sau:
- Môi trường vật chất: tạo lập các góc hoạt động mang tính mở, khuyến
khích trẻ lựa chọn, trải nghiệm và hoạt động theo nhiều cách khác nhau, trang trí

lớp học thân thiện, linh hoạt, có đa dạng các loại đồ dùng, đồ chơi, các nguyên vật
liệu thân thiện cho trẻ chơi và hoạt động sáng tạo…  trang trí lớp học thân thiện,
8


linh hoạt, có đa dạng các loại đồ dùng, đồ chơi, các nguyên vật liệu từ thiên nhiên,
nguyên liệu phế thải và bố trí hợp lý giúp cho trẻ chơi và hoạt động sáng tạo. Cô và
trẻ cùng làm đồ dùng, đồ chơi từ nguyên vật liệu rẻ tiền nhưng giá trị giáo dục đạt
hiệu quả cao. (phụ lục 02)
- Môi trường xã hội: giáo viên cần luôn quan tâm đến việc tạo bầu không
khí giao tiếp tích cực giữa cô giáo với trẻ và ngược lại, có sự đối xử công bằng
trong giáo dục; có sự trao đổi thường xuyên giữa giáo viên với gia đình trong việc
chăm sóc, giáo dục trẻ theo phương pháp lấy trẻ làm trung tâm…
Để có các phòng nhóm bố trí, sắp xếp và trang trí đạt yêu cầu đặt ra, chúng
tôi đã chỉ đạo xây dựng điểm ở một số lớp sau đó rút kinh nghiệm và nhân rộng ra
toàn trường. Khi các lớp sau thực hiện, tôi yêu cầu phải thay đổi hình thức, không
được làm giống những lớp làm trước. Việc làm trên đã cải thiện môi trường giáo
dục, vừa là việc làm hiệu quả trong đổi mới phương pháp giáo dục trẻ theo hướng
tích cực hoạt động cá nhân, ít tốn kém tiền của mà lại có tác dụng cao trong việc
giáo dục trẻ.
Bên cạnh đó, tôi đưa nội dung tận dụng các nguyên vật liệu thiên nhiên, đồ
phế thải để cho trẻ làm đồ dùng, đồ chơi và kích thích trẻ hoạt động ở mọi lúc mọi
nơi. Giáo viên đã biết cách kết hợp vớ phụ huynh sưu tầm các nguyên liệu thiên
nhiên như lõi ngô, bẹ ngô, lá may nón, quả thông, hạt quả cao su, lá khô, sỏi, các
loại hạt đậu, hạt ngô… vào quá trình tổ chức các hoạt động cho trẻ trong ngày, gây
được hứng thú và kích thích trí tưởng tượng, sự sáng tạo của trẻ. Vì vậy, môi
trường bên trong lớp học mỗi ngày một phong phú hơn.
2.3.4. Biện pháp 4: Xây dựng môi trường bên ngoài lớp học:
a. Xây dựng vườn cổ tích.
Trong thời gian qua, nhà trường đã kêu gọi các nhà hảo tâm, phụ huynh học

sinh hỗ trợ nhà trường để xây dựng nên khu vườn cổ tích. Đây sẽ là nơi giúp trẻ
khám phá được rất nhiều điều mới lạ. Vườn cổ tích có cây cối xanh tươi, có các
con vật, có cô tấm, có cô bé quàng khăn đỏ, có cây cầu, dòng suối với đàn cá bơi
lội tung tăng phía dưới,...sẽ tạo được sức hút kỳ lạ đối với trẻ thơ, khi được chơi
trong khung cảnh này trẻ sẽ tích cực tham gia các hoạt động khám phá trải nghiệm,
qua đó sẽ góp phần làm giàu cảm xúc thẩm mỹ, phát triển ngôn ngữ, làm giàu kiến
thức cho trẻ về thế giới xung quanh. Tiếp xúc thiên nhiên, cây cảnh khác nhau sẽ
giúp trẻ tìm hiểu về thế giới thực vật; nhờ có vườn cổ tích này, cô giáo có thể
hướng dẫn trẻ học tập, vui chơi ngoài trời như: Làm quen với Toán, khám phá môi
trường xung quanh, văn học, âm nhạc, tạo hình….
Như vậy việc xây dựng vườn cổ tích góp phần tạo nên một cụm cảnh quan
đẹp trong nhà trường, nó có tác dụng như một phương tiện giáo dục độc đáo, có
hiệu quả. Các hoạt động của trẻ ở khu vực này không những mở rộng hiểu biết về
thế giới tự nhiên mà còn giúp hình thành ở trẻ lòng yêu mến thiên nhiên, giáo dục
tình cảm, thái độ bảo vệ môi trường xung quanh. (Phụ lục 03)
b. Nâng cấp, tu sửa, trang bị đồ chơi phát triển vận động:
Nhận định được vị trí quan trọng của môi trường giáo dục phát triển vận động
cho trẻ trong trường mầm non, chúng tôi đã có kế hoạch chi tiết nâng cấp đồng thời
9


phác thảo mô hình khu hoạt động vận động ngoài trời và các thiết bị, đồ dùng phục
vụ cho hoạt động của trẻ.
Với điều kiện thực tế của nhà trường, bản thân đã chỉ đạo quy hoạch lại sân
chơi, sắp xếp các đồ chơi có sẵn và để riêng một khu để làm khu vui chơi liên hoàn
cho trẻ, chúng tôi các định khu vui chơi liên hoàn sẽ giúp trẻ phát triển các cơ một
cách toàn diện, bao gồm các trò chơi phát triển cơ tay, cơ chân và toàn thân, bên
cạnh đó chúng tôi bổ sung thêm một số đồ chơi vận động ở sân chơi vận động
nhằm phát triển đầy đủ các nhóm cơ cho trẻ đồng thời chỉ đạo giáo viên tích cực
làm đồ dùng, đồ chơi phát triển các nhóm cơ nhỏ từ những nguyên vật liệu sẵn có ở

địa phương.
Góc phát triển vận động là một phần quan trọng trong việc xây dựng môi
trường phát triển cho trẻ. Đây là môi trường thu nhỏ trong phạm vi lớp học mà
trước đây chưa được giáo viên chú ý đến. Ở mỗi lớp học, tôi đã chỉ đạo, hướng dẫn
giáo viên trang trí góc phát triển vận động đẹp mắt để thu hút trẻ hứng thú tham gia
hoạt động. Bên cạnh đó, việc sắp xếp và bố trí góc phát triển vận động hợp lý đã
tạo điều kiện dễ dàng cho trẻ tự lựa chọn và sử dụng đồ vật, đồ chơi, tham gia vào
các góc chơi đồng thời thuận lợi cho sự quan sát của giáo viên. Ở mỗi lớp học, nhà
trường đều có những gợi mở, tư vấn phù hợp với tình hình thực tế của lớp, từ đó,
giáo viên sáng tạo thêm các nội dung, các trò chơi phù hợp với cháu của lớp mình.
(Phụ lục 04)
c. Tạo môi trường cho trẻ hoạt động trải nghiệm và chơi các trò chơi dân gian
Có lẽ đối với mỗi người Việt Nam trưởng thành (đặc biệt là những người
sinh ra và lớn lên ở các vùng nông thôn) thì hình ảnh của những phiên chợ quê với
những sản vật đặc trưng của mỗi vùng đất luôn là những hình ảnh vô cùng đẹp đẽ
và in dấu sâu đậm trong tâm hồn. Khi rời xa quê hương, những điều rất dung dị ấy
đã phần nào làm nên những cốt cách, tâm hồn và một vẻ đẹp rất Việt Nam.
Với mong muốn tạo điều kiện cho trẻ có cơ hội hình dung ra hình ảnh của
một phiên chợ quê, qua đó thấy được những nét đẹp bình dị nhưng độc đáo của
người Việt Nam, đồng thời cũng là cách để dạy cho trẻ những kỹ năng giao tiếp
khám phá và hiểu biết thêm về cuộc sống, chúng tôi đã nghiên cứu và bố trí một vị
trí thích hợp bên cạnh vườn cổ tích và sân chơi vận động để tái tạo nên một khu
chợ quê. Khu chợ quê được làm từ những nguyên vật liệu gần gũi, giản dị như tre,
nứa, luồng, rơm rạ, có các quầy hàng phù hợp.
Mỗi tháng, nhà trường tổ chức phiên chợ quê một lần với đủ các loại hàng
hóa được bày bán. Ban đầu, chợ mới dừng lại ở việc dạy cho trẻ các kỹ năng mua bán, trao đổi, giao tiếp,… Tiếp theo chúng tôi kêu gọi phụ huynh cùng tham gia để
trẻ hiểu thêm về chợ quê một cách đầy đủ, chi tiết hơn. Sau mỗi phiên chợ trẻ được
sử dụng các loại thực phẩm được mua ở phiên chợ để nấu ăn ở gia đình, được ăn
những món quà quê, được trò chuyện, chia sẻ với bạn bè, người thân về những cảm
nhận của mình về phiên chợ… từ đó ngôn ngữ, tình cảm, các kỹ năng xã hội của

trẻ ngày càng phát triển hơn. (phụ lục 05)
Tôi nhận thấy, trong một môi trường gần gũi, giản dị như khu chợ quê thì
việc tạo sân chơi để tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ là rất phù hợp và hấp dẫn
đối với trẻ. Khi tham gia hoạt động trong khu chợ quê, trẻ rất hào hứng và có sự
10


quan tâm đặc biệt với các trò chơi dân gian. Ở khu vực chơi các trò chơi dân gian
được các cô trưng bày đồ dùng đồ chơi để trẻ chơi và trang trí bằng các nguyên vật
liệu gần gũi, có hình ảnh minh họa hướng dẫn cách chơi một số trò chơi dân gian
đã được cô hướng dẫn ở các buổi chơi hoặc hoạt động ngoài trời. Trẻ thường tự rủ
nhau đến chơi và chơi rất hứng thú, từ đó lôi kéo nhiều trẻ khác cùng đến chơi.
Cùng với đó, ở các lớp, tôi cũng chỉ đạo giáo viên dành một góc nhỏ để trang
trí cho trẻ chơi các trò chơi dân gian như: Ô ăn quan, chuyền chắt, đánh sẻ, bắt cua
bỏ giỏ….Trẻ rất hứng thú chơi các trò chơi này (phụ lục 06)
d. Tạo cảnh quan môi trường xung quanh trường:
Mục đích nhà trường đặt ra là tạo cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp cho
toàn bộ khuôn viên trong và ngoài lớp học mà không tốn nhiều kinh phí. Chúng tôi
đã phát động phong trào ''Tạo màu xanh cho trường, lớp'' các cô giáo cùng các bậc
phụ huynh của mỗi lớp thi đua tận dụng vật liệu phế thải để tạo ra những bình hoa,
cây cảnh ngộ nghĩnh dễ thương treo ở các hành lang trong sân trường, vận động
phụ huynh tặng các cây xanh nhỏ để ở các góc thiên nhiên. ( Phụ lục 7)
Ngoài các bình cây, bình hoa, phụ huynh còn ủng hộ cây cảnh, cây ăn quả
trồng ngoài sân vườn trường.
Bên cạnh đó, vườn rau của bé cũng được các cô thiết kế đẹp mắt, trồng nhiều
loại rau quả khác nhau và chăm sóc thường xuyên.
Nhờ có sự chung tay của phụ huynh học sinh mà sân trường, vườn trường
hiện nay được trồng những cây ăn quả, cây bóng mát có giá trị kinh tế cao như cây
vú sữa, cây sấu, hoa bằng lăng, hoa ngọc lan, cây bưởi, cây cam, vườn rau luôn
xanh tốt vừa tạo nên môi trường xanh, sạch, đẹp vừa cải thiện bữa ăn cho trẻ bằng

trái cây tươi, rau sạch... Tất cả đã tạo nên được một môi trường giúp cho trẻ được
tìm tòi, khám phá, trải nghiệm.
Ngoài ra, bằng bàn tay khéo léo của mình, giáo viên đã dùng lốp xe ô tô cũ,
các ống nhựa đã qua sử dụng, các loại chai lọ, các khuôn làm bánh cũ… làm nên
nơi chơi với cát, với nước để tạo cơ hội cho trẻ khám phá, trải nghiệm. Đồ dùng ở
góc chơi này được giáo viên sắp xếp gọn gàng, dễ lấy, dễ chơi. Chính nơi đây đã
giúp trẻ thỏa mãn được trí tò mò, thích tìm hiểu, khám phá. Tạo cơ hội cho trẻ
được thực hiện phép thử…và trải nghiệm với những hiểu biết của mình.
2.3.5. Biện pháp 5: Khai thác triệt để việc sử dụng môi trường để tổ chức các
hoạt động cho trẻ.
Trong quá trình tạo môi trường bên trong và ngoài lớp học, ngoài bàn tay
của giáo viên, phụ huynh còn có sự giúp sức không nhỏ từ các cháu. Chính các
cháu đã tạo nên niềm cảm hứng, sự sáng tạo của giáo viên trong quá trình thực
hiện. Tất cả các chi tiết trang trí trong và ngoài lớp đều in đậm dấu ấn bàn tay, khối
óc của giáo viên và sự hứng thú, vui vẻ vì được tham gia trải nghiệm của học sinh.
Để khai thác hiệu quả môi trường bên trong và bên ngoài lớp học, tôi đã chỉ
đạo giáo viên mỗi khi tổ chức các hoạt động cho trẻ phải biết cách tận dụng tối đa
mọi yếu tố về môi trường liên quan đến nội dung của hoạt động. Tích cực cho trẻ
tham gia các hoạt động khám phá, trải nghiệm, sử dụng nhiều giác quan, mọi sự
hiểu biết của mình để tìm hiểu về vấn đề được cô nêu ra.
11


Việc chỉ đạo giáo viên khai thác triệt để môi trường để tổ chức cho trẻ khám
phá trải nghiệm được tiến hành theo một quy trình chặt chẽ với quan điểm triệt để
khai thác những nội dung giáo dục có sẵn trong chương trình hiện hành, bám sát
thực tế của lớp, của trẻ lớp mình để lựa chọn nội dung hướng dẫn phù hợp với thực
tế của trẻ. Chúng tôi đã chỉ đạo giáo viên từ việc xây dựng kế hoạch đến việc tổ
chức các hoạt động trong ngày để rút kinh nghiệm, từ đó triển khai nhân rộng. Tạo
điều kiện để trẻ được hoạt động ở mọi thời điểm trong ngày tùy vào sở thích và

hứng thú của chúng. Chúng tôi luôn khuyến khích động viên giáo viên suy nghĩ,
tìm tòi các biện pháp khai thác môi trường xung quanh để dạy trẻ ở mọi thời điểm
trong ngày và tạo cơ hội cho trẻ bộc lộ những tài năng của mình.
Bên cạnh đó, thông qua các buổi họp phụ huynh, các buổi đón và trả trẻ, qua
các góc tuyên truyền, tranh ảnh, áp phích có nội dung giáo dục cụ thể, chúng tôi đã
kiên trì tuyên truyền, phát động phụ huynh cùng với nhà trường tạo cơ hội tốt nhất
cho trẻ được học hỏi, trải nghiệm, khám phá ở mọi lúc, mọi nơi. Giáo dục trẻ bảo
vệ môi trường xanh - sạch - đẹp, an toàn, thân thiện. Cùng với nhà trường hướng
dẫn cho trẻ những thắc mắc, giải quyết những khó khăn trẻ gặp phải khi trẻ ở nhà.
Việc khai thác sử dụng phải gắn liền với việc bảo quản, giữ gìn và phát triển
thêm. Có như vậy, môi trường mới được bảo vệ và mở rộng, tạo cơ hội cho trẻ có
nhiều thứ để khám phá trải nghiệm hơn, không gây nhàm chán cho trẻ. Vì vậy, bản
thân mỗi cán bộ, giáo viên, nhân viên trong trường phải luôn là một tấm gương về
việc bảo vệ, xây dựng, sửa chữa, bổ sung các nội dung để mở rộng thêm môi
trường bằng những việc làm thiết thực như: Trồng lại cây nếu thấy cây bị chết, cắt
tỉa hoa héo, thay nước nếu thấy nước bị bẩn, sửa chữa lại đồ dùng, đồ chơi nếu thấy
bị xộc xệch, hướng dẫn, nhắc nhở trẻ thu dọn đồ dùng đồ chơi sau khi chơi xong để
vào đúng nơi quy định; nhìn thấy rác là tự giác nhặt ngay, bỏ rác đúng nơi quy
định, tuyệt đối không hái hoa, bẻ cành… từ đó giúp cho trẻ học theo cô trong mọi
hoàn cảnh.
2.3.6. Giải pháp 6: Làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục:
Tôi luôn xác định: muốn thực hiện chuyên đề hiệu quả nhất thì người hiệu
trưởng phải làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục. Để làm tốt việc này, tôi đã thực
hiện như sau:
Trước hết ban giám hiệu, giáo viên, nhân viên trong nhà trường phải hiểu rõ
vai trò của mình trong việc tuyên truyền, vận động những người xung quanh về công
tác xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Để làm được việc này, Ban
giám hiệu đã bồi dưỡng cho giáo viên kỹ năng tuyên truyền, vận động nhân dân
trong từng thời điểm trong ngày. Cùng với đó, giáo viên phải tạo được niềm tin cho
phụ huynh từ những công việc hàng ngày, sự dịu dàng, yêu thương, chăm sóc, trò

chuyện, tạo cơ hội cho học sinh, ân cần với phụ huynh… đã làm cho phụ huynh yên
tâm khi gửi con cho các cô, thấy thoải mái khi trò chuyện, trao đổi, góp ý… từ đó họ
ngày càng gắn kết với nhà trường hơn.
Bên cạnh đó chúng tôi đã mời chính quyền, ban ngành đoàn thể của địa
phương, các bậc phụ huynh tham quan thực tế tại trường. Đến từng nhóm lớp quan
sát các hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ tại trường thấy thiếu ti vi,
quạt điện, đồ dùng dạy học, cây xanh bóng mát còn đơn điệu làm ảnh hưởng đến
12


hoạt động ngoài trời và cảnh quan môi trường. Qua quan sát thực tế chính quyền
địa phương, cha mẹ các cháu đều thống nhất chủ trương đồng ý cho tiến hành bổ
sung cơ sở vật chất còn thiếu, mua bổ sung trang thiết bị để phục vụ cho hoạt động
trong ngày của trẻ và ủng hộ cây xanh, cây cảnh, cây ăn quả cải tạo khuôn viên,
trường lớp.
Tôi đã chỉ đạo xây dựng kế hoạch, lịch tuyên truyền xuyên suốt, có sự đầu tư
ở một số thời điểm; tận dụng triệt để các cuộc hội họp, sinh hoạt của chi bộ, của
các đoàn thể, các buổi tổ chức ngày lễ, ngày hội để tuyên truyền cho cán bộ, các tổ
chức đoàn thể của địa phương và cộng đồng nhân dân, phụ huynh trên địa bàn để
mọi người thấy được ý nghĩa, tầm quan trọng của giáo dục mầm non, từ đó mọi
người tích cực ủng hộ nhà trường trong việc phối kết hợp vói nhà trường để nuôi
dưỡng, giáo dục trẻ ở nhà theo khoa học, phối hợp với giáo viên chủ nhiệm hướng
dẫn, chỉ bảo cho trẻ những gì thuộc về môi trường xã hội mà trẻ có thể tiếp thu
được.
Thông qua Ban đại diện cha mẹ học sinh để vận động phụ huynh học sinh
tham gia xây dựng môi trường như ủng hộ cây xanh, cây ăn quả, giúp trường tổng
vệ sinh khuôn viên, mỗi phụ huynh ủng hộ một đến hai ngày công để giúp nhà
trường tạo cảnh quan môi trường. Huy động kinh phí giúp trường trang trí trong và
ngoài lớp; mua sắm thêm đồ dùng học tập, đồ chơi cho trẻ ở các góc hoạt động
theo nhu cầu cụ thể của từng nhóm lớp.

Ngoài ra, giáo viên chủ động tuyên truyền sâu rộng tới toàn thể cha mẹ học
sinh bằng nhiều biện pháp. Nhà trường tổ chức hội thảo gồm 100% cán bộ giáo
viên, nhân viên và mời các bậc phụ huynh đến dự. Tại hội thảo phụ huynh được
xem video clip một số hình ảnh về trường, lớp có mô hình đẹp. Từ đó đưa ra các ý
kiến để cái tạo, chỉnh trang lại môi trường vật chất của nhà trường. Đây là một việc
làm mới so với các năm học trước. Buổi hội thảo này rất có ý nghĩa và được các
bậc phụ huynh tham gia ủng hộ rất cao. Như vậy để làm tốt công tác xây dựng môi
trường không phải chỉ riêng một cá nhân, một lớp mà cần có sự phối kết hợp của
các bậc phụ huynh và toàn thể xã hội. Bản thân chúng tôi cũng luôn tranh thủ thời
gian gặp gỡ phụ huynh trao đổi với họ sự cần thiết phải xây dựng môi trường giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mầm non tích cực hoạt động.
Phối hợp tốt với trạm y tế, hội phụ nữ, ban đại diện phụ huynh học sinh hỗ
trợ tuyên truyền những nội dung nuôi dạy trẻ theo khoa học, từ đó nâng cao kiến
thức chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ cho phụ huynh học sinh và việc huy động
trẻ trong độ tuổi mầm non đến trường.
Ngoài những việc làm trên chúng tôi còn chỉ đạo tuyên truyền ở bảng tuyên
truyền chung của nhà trường, tuyên truyền ở các góc riêng của từng lớp, tuyên
truyền qua giờ đón trả trẻ…đưa nội dung giáo dục bảo vệ môi trường, đảm bảo an
toàn vệ sinh thực phẩm vào các hoạt động hàng ngày của trẻ qua đó rèn cho trẻ một
số thói quen vệ sinh cá nhân và một số hành vi văn minh, tạo môi trường thân thiện
trong trường mầm non.
Ngoài các khoản thu theo qui định, nhà trường còn vận động phụ huynh xây
dựng quỹ hội phụ huynh học sinh, huy động sự hảo tâm của các phụ huynh học
sinh, đề ra kế hoạch thu và sử dụng, sau đó thống nhất trong hội nghị phụ huynh
13


học sinh toàn trường. Xây dựng quy chế phối hợp giữa hội đồng giáo dục nhà
trường với ban đại diện cha mẹ học sinh phù hợp với đặc điểm, hoạt động của nhà
trường; Hội cha mẹ học sinh tham gia giám sát các hoạt động chăm sóc giáo dục

trẻ, phối hợp với nhà trường tổ chức các ngày lễ hội, khen thưởng giáo viên giỏi, bé
khỏe, bé ngoan, cháu ngoan Bác Hồ, lễ hội mừng xuân và một số hội thi khác, trợ
cấp cho trẻ có hoàn cảnh khó khăn, sửa chữa nhỏ trong nhà trường …
Sau thời gian thực hiện chuyên đề, phụ huynh và các tổ chức, cá nhân, các
nhà hảo tâm đã ủng hộ được cụ thể như sau:
Xây dựng vườn cổ tích trị giá trên 80 triệu đồng.
Trồng cây các loại trị giá hơi 4 triệu đồng.
Tặng nhà trường 03 cái ti vi màn hình phẳng để phục vụ công tác giảng dạy.
Nâng cấp toàn bộ hệ thống cấp, thoát nước trong nhà vệ sinh; thay những bệt
vệ sinh không đảm bảo yêu cầu an toàn; mua bổ sung đồ dùng bán trú cho trẻ; thay
thế toàn bộ hệ thống dây điện chiếu sáng, bóng đèn không đảm bảo an toàn và ánh
sáng cho trẻ sinh hoạt; chỉnh trang lại các phòng học, phòng vệ sinh; mua thêm
giường ngủ, bàn ghế... trị giá trên 125 triệu đồng…
Ủng hộ 21 xuất quà cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn.
Song song với việc huy động nguồn lực, quản lý chặt chẽ các nguồn lực
được huy động là khâu quan trọng nhằm bảo đảm sử dụng hiệu quả, tiết kiệm kinh
phí cũng như tạo được lòng tin của phụ huynh. Do đó, nhà trường củng cố vai trò
của ban đại diện cha mẹ học sinh, trực tiếp tham gia các hoạt động cùng nhà
trường. Ban đại diện giám sát các nguồn huy động, việc chi và sử dụng vào các
mục đích công khai rõ ràng, hàng năm tổng kết đánh giá các mặt mạnh mặt yếu, đề
ra giải pháp khắc phục và thông báo cụ thể trong cuộc họp phụ huynh toàn trường.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
2.4.1: Đối với nhà trường:
- Cơ sở vật chất được bổ sung, nhiều công trình được cải thiện rõ nét.
- 100% các nhóm lớp được trang bị thiết bị tối thiểu đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho
việc học tập, vui chơi của trẻ đáp ứng yêu cầu của ngành học hiện nay.
- 100% các nhóm lớp có đủ hệ thống nước sạch phục vụ cho học sinh và giáo viên.
- Hệ thống thoát nước và xử lý rác thải đảm bảo yêu cầu.
- Trường lớp khang trang, sạch sẽ, gọn gàng, cảnh quan của nhà trường được nâng
cấp, tu sửa, trang trí đẹp mắt, gây hấp dẫn trẻ và phụ huynh học sinh.

- Sự gắn kết giữa nhà trường, phụ huynh, các tổ chức chính trị của địa phương ngày
càng cao hơn.
2.4.2: Đối với cán bộ, giáo viên, nhân viên:
Nhận thức của cán bộ, giáo viên, nhân viên được nâng lên rõ rệt.
Qua các biện pháp cụ thể nêu trên, cán bộ quản lý và giáo viên trong trường
đã thực hiện tốt nhiệm vụ xây dựng được môi trường vật chất, môi trường xã hội
trong và ngoài lớp học theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm. Đồng thời đây là dịp
để các giáo viên được thực hành việc khai thác, sử dụng có hiệu quả các yếu tố liên
quan đến môi trường trong và ngoài lớp học theo yêu cầu mà chuyên đề trọng tâm
của năm học đã đề ra. 
Quá trình xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường
14


mầm non trong thời gian qua đã được toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên trong
trường nhiệt tình hưởng ứng tạo nên sự đồng thuận, gần gũi, yêu thương, thân
thiện, sẻ chia, đùm bọc, tương thân tương ái, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ trong nhà
trường. Việc khuyến khích giáo viên làm đồ dùng, đồ chơi, trang trí trường, lớp
giúp cho giáo viên phát huy khả năng sáng tạo, góp phần vào việc thực hiện thành
công kế hoạch đã đề ra.
Phương pháp dạy học của giáo viên cũng thay đổi, chuyển nhanh sang tư
duy tổ chức các hoạt động, điều khiển và hỗ trợ trẻ đúng lúc, không làm thay trẻ,
tăng cường sự tương tác với trẻ và giữa trẻ với nhau, giúp trẻ chủ động tham gia
vào mọi hoạt động, bảo đảm tính phù hợp về nhu cầu của từng trẻ, năng khiếu cá
nhân.
100% cán bộ, giáo viên, nhân viên trong trường có ý thức trong việc xây
dựng và bảo vệ môi trường giáo dục, tạo môi trường thân thiện trong nhà trường.
2.4.3: Đối với trẻ:
Được hoạt động trong ngôi trường khang trang, sạch đẹp, an toàn, được hòa
mình với thiên nhiên tươi đẹp, môi trường trong và ngoài lớp phong phú, hấp dẫn,

mới lạ làm cho trẻ hào hứng, tích cực tham gia các hoạt động. Từ đó giúp trẻ tích
cực hoạt động, yêu trường, yêu lớp, mến cô, trẻ rất thích thú khi tham gia các hoạt
động học tập và vui chơi mà trước đây tưởng chừng như khô cứng, không hấp dẫn.
Trong quá trình học, trẻ không chỉ được giáo viên dạy dỗ, chăm sóc theo
đúng quy định mà còn được khuyến khích, hỗ trợ sáng tạo, các trẻ có những thiếu
hụt về thể chất hay có hoàn cảnh gia đình khó khăn đã nhận được sự quan tâm đặc
biệt của giáo viên và nhà trường.
Những trẻ có năng khiếu được giáo viên và nhà trường phát hiện hướng dẫn,
tạo cơ hội để phát triển theo khả năng của mình.
Không còn tình trạng trẻ ngại đi học, không thích đến trường như trước kia
nữa mà ngược lại, trẻ luôn mong muốn được đến trường, ngay cả khi trẻ bị mệt. 
2.4.4: Đối với nhân dân và phụ huynh học sinh:
Việc thực hiện tốt công tác tuyên truyền tới nhân dân và đặc biệt là cha mẹ
học sinh về ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác xây dựng lấy trẻ làm trung tâm
đã góp phần làm chuyển biến nhận thức của phụ huynh. Thu hút được sự quan tâm
của cộng đồng, lôi kéo phụ huynh học sinh hợp tác cùng với nhà trường trong việc
xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động tích cực.
Thông qua việc đổi mới biện pháp quản lý chỉ đạo, nâng cao chất lượng
chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ; đáp ứng được yêu cầu của phụ huynh hiện
nay cùng với việc trẻ luôn mong muốn được đến trường để tham gia các hoạt động…
đã tạo sự chuyển biến cao trong nhận thức của nhân dân. Các bậc phụ huynh ngày
càng tin tưởng nhà trường hơn. Nhận thức của phụ huynh về việc xây dựng môi
trường giáo dục đã được nâng lên rõ rệt, hội cha mẹ học sinh đã quan tâm thiết
thực đến công tác xây dựng cơ sở vật chất trường học.
Phụ huynh tự giác hưởng ứng và tham gia đóng góp ngày công lao động, hỗ
trợ kinh phí, mua cây xanh, cây hoa, nguyên vật liệu tự nhiên, phế liệu…và hỗ trợ
việc xây dựng môi trường bên trong, ngoài lớp học theo từng khu vực của trường.
Phụ huynh đưa trẻ ra lớp ngày càng đông hơn năm trước.
15

2.4.5: Kết quả khảo sát cuối năm học như sau:
Bảng 1B: Giáo viên
Các tiêu chí đánh giá
Nhận thức của giáo viên về
chuyên đề.
Việc khai thác môi trường để tổ
chức các hoạt động
Việc tổ chức cho trẻ hoạt động ở
các góc mở
Việc sử dụng các nguyên vật liệu
mở
Giáo viên biết cách tạo cơ hội cho
trẻ hoạt động
Tạo môi trường cho trẻ được giao
lưu, trao đổi, học hỏi lẫn nhau
Việc trang trí, tạo môi trường ở
các nhóm lớp

Tổng số
Giáo viên

Kết quả
Tốt

Khá

Trung
bình

Yếu

18

8

9

1

0

18

9

7

2

0

18

10

7

1

0

18

6

2

1

0

18

8

10

0

0

18

6

10

2

0

18

10

8

0

0

Bảng 2B: Học sinh:
Các tiêu chí đánh giá
Trẻ tích cực tham gia khám phá,
trải nghiệm
Trẻ thích được giao lưu, trao đổi,
học hỏi lẫn nhau
Trẻ thích thú khi đến trường

Tổng số
cháu

Kết quả
Tốt

Khá

Trung
bình

264

98

141

25

264

89

130

45

0

264

114

109

41

0

Yếu

0

So sánh bảng 1A và 1B; bảng 2A và 2B cho thấy, mọi tiêu chí đề ra đều
được cải thiện đáng kể. Điều đó thể hiện những biện pháp mà tôi đưa ra phù hợp
với tình hình thực tế của nhà trường và đem lại hiệu quả cao trong quá trình chỉ đạo
thực hiện chuyên đề.

16


3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ:
3.1. Kết luận:
Việc đưa các biện pháp nêu trên vào việc xây dựng môi trường giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm đã thu được những kết quả đáng kể. Mọi tầng lớp nhân dân trong
địa phương đã quan tâm thực sự đến giáo dục mầm non. Không còn tình trạng để
con, cháu ở nhà như trước kia nữa. Trẻ đến trường luôn vui tươi, hồn nhiên, mạnh
dạn, giao tiếp tự tin hơn…. Giáo viên nhận thức đúng đắn hơn về yêu cầu phải xây
dựng môi trường môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và luôn trau dồi, học
hỏi để tìm ra cách làm hiệu quả nhất.
Sau khi đưa các biện pháp trên vào thực tiễn của nhà trường, tôi rút ra được
một số bài học kinh nghiệm đó là:
- Ban giám hiệu mà đặc biệt là hiệu trưởng phải là người tiên phong, có tầm
nhìn chiến lược và phải mạnh dạn trong mọi phong trào mà nhà trường đưa ra thì
phong trào mới đạt hiệu quả cao nhất.
- Hiệu trưởng phải phát huy được sức mạnh của khối đoàn kết trong tập thể
nhà trường, trong đó phải nhìn thấy được điểm mạnh của mỗi cá nhân trong tập thể
sư phạm, từ đó phát huy hết khả năng của mỗi người trong tập thể.
- Việc tham mưu với địa phương phải hết sức khéo léo, chọn thời điểm thích
hợp, lôi kéo những người có tiếng nói trong địa phương cùng tham gia.
- Với phụ huynh học sinh phải chân thành, gần gũi, phân tích cái được, cái

mất đối với con em của họ và đưa ra những giải pháp hợp lý giúp phụ huynh ủng
hộ nhà trường một cách thoải mái nhất.
- Mỗi cán bộ, giáo viên, nhân viên ở trường mầm non phải nhận thức được
một cách sâu sắc việc cần thiết phải xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm.
Như vậy, xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là một công
việc hết sức cần thiết đối với những người làm công tác giáo dục ở trường mầm
non. Nếu tất cả các cơ sở giáo dục mầm non làm tốt công việc này thì các thế hệ
măng non của chúng ta sẽ được tiếp nhận sự giáo dục một cách đúng đắn, toàn diện
và khoa học nhất. Trẻ có cơ hội để phát triển toàn diện và đầy đủ các mặt: Đức, trí,
thể, mỹ, lao động, góp phần tạo nên con người mới, phù hợp với sự phát triển
chung của xã hội và toàn thế giới trong xu thế hội nhập hiện nay.
Như vậy, sau gần hai năm chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm, thời gian chưa nhiều nhưng tôi đã từng bước tìm ra các biện pháp hữu
hiệu để cán bộ, giáo viên, nhân viên phát huy được tính chủ động sáng tạo mình,
đưa tất cả mọi người vào cuộc. Từ đó, chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục
trẻ của nhà trường ngày càng được nâng lên một mức rõ rệt.
Để có được kết quả như vậy là nhờ có sự quan tâm của các cấp lãnh đạo địa
phương, sự sát sao Phòng Giáo dục và Đào tạo Thọ Xuân đã tạo điều kiện cho
chúng tôi được tiếp cận sớm nhất, nhanh nhất những chuyên đề mới, những tri thức
mới. Tôi cũng rất hoan nghênh tinh thần làm việc hăng say, sự ham học hỏi, tận
tình, chịu khó, hết lòng vì học sinh của đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên trong
nhà trường. Các cô đã không quản khó khăn vất vả để từng bước nuôi dạy các các
cháu có đủ về sức khoẻ, trí tuệ, tạo tiền đề cho tương lai tươi sáng sau này.
17


3.2. Kiến nghị:
Phòng Giáo dục thường xuyên mở lớp tập huấn cũng như tạo điều kiện cho
các nhà trường được đi tham quan học tập ở các trường bạn và các trường trong

tỉnh trong việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho các trường
mầm non còn hạn chế về nội dung này.
Cung cấp thêm cho các trường mầm non tài liệu về cách xây dựng môi
trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Có kế hoạch tổ chức cho cán bộ, giáo viên, nhân viên được tập huấn chuyên
sâu về việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
Hiện nay số lượng giáo viên mầm non học chắp ghép vẫn còn nhiều, khả
năng về chuyên môn của không ít giáo viên còn hạn chế. Vì thế, đôi khi giáo viên
vẫn chưa hiểu được tại sao lại phải làm như vậy mà không làm cách khác. Chính vì
vậy cần có các lớp bồi dưỡng về chuyên môn, đặc biệt là các buổi hội thảo của
ngành, để giáo viên có cơ hội tiếp cận và đi sâu về chuyên môn trong công tác của
mình.
Do thời gian tôi thực hiện đề tài chưa nhiều nên trong quá trình nghiên cứu
không thể tránh được những thiếu sót, rất mong nhận được sự góp ý, nhận xét của
các cấp để bản sáng kiến của tôi được hoàn thiện và đạt kết quả cao hơn, bản thân
ngày càng có nhiều kinh nghiệm trong công tác quản lý, chỉ đạo ở trường mầm non
hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Thọ Xuân, ngày 25 tháng 3 năm 2018
XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ

Tôi xin cam đoan đây là SKKN
là do tôi viết, không sao chép nội dung
của người khác.
NGƯỜI VIẾT

Trịnh Thị Thanh

18

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] “Hồ Chí Minh – Tuyển tập” – Tập 1, Nhà xuất bản Sự Thật, HN- 1980, trang 93

2. Công văn số 1741/BGDĐT ngày 05 tháng 3 năm 2009 của Bộ Giáo dục và Đào
tạo hướng dẫn về đánh giá kết quả phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực”
3. Thông tư 02/2014/QĐ-BGDĐT ngày 08 tháng 02 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ
Giáo dục và Đào tạo quy định về quy chế công nhận trường mầm non đạt chuẩn
Quốc gia.
4. 6 môđun dành cho giáo viên mầm non của dự án: “Tăng cường khả năng sẵn
sàng đi học cho trẻ mầm non” trong đó có môđun MN1-D “ Xây dựng trường
mầm non lấy trẻ làm trung tâm”
5. Kế hoạch số 56/KH-BGDĐT ngày 25/1/2017 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về
việc triển khai chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” giai
đoạn 2016-2020.
6. Tạp chí giáo dục mầm non từ năm 2010 đến năm 2018

19


DANH MỤC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH
NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC CẤP
CAO HƠN XẾP TỪ LOẠI C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Trịnh Thị Thanh
Chức vụ và đơn vị công tác: Hiệu trưởng trường mầm non Thọ Lộc

TT

Tên đề tài SKKN

Kết
quả
Cấp đánh
giá xếp loại đánh
(Ngành GD cấp giá xếp
loại
huyện/tỉnh)

Năm học
đánh giá
xếp loại

(A, B,
hoặc C)
1.
2.

3.

4.

5.

6
7
8
9

Biện pháp chỉ đạo chuyên đề vệ sinh
Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao
chất lượng môn vẽ cho trẻ
Một số kinh nghiệm chỉ đạo chuyên
đề: “ Nâng cao chất lượng làm quen
với văn học và chữ viết”
Sáng tác chùm thơ, câu đố để giúp trẻ
có kiến thức về dinh dưỡng
Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao
chất lượng môn âm nhạc cho trẻ Mẫu
giáo
Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên
thực hiện tốt hoạt động góc.
Một số kinh nghiệm giúp giáo viên
tiếp cận nhanh với chương trình giáo
dục mầm non mới
Một số kinh nghiệm trong việc chỉ
đạo giáo viên thực hiện tốt chương
trình giáo dục mầm non mới
Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên
khối mẫu giáo tổ chức cho trẻ hoạt
động khám phá trải nghiệm

Cấp huyện

A

1998-1999

Cấp Huyện

B

2001-2002

Cấp Huyện

B

2003-2004

Cấp Tỉnh

C

2004-2005

Cấp huyện

C

2005-2006

Cấp huyện

B

2007-2008

Cấp Tỉnh

B

2009-2010

Cấp Tỉnh

B

2011-2012

Cấp huyện

C

2013-2014
20


10

Một số biện pháp nâng cao chất
lượng bữa ăn cho trẻ

Cấp huyện

B

2015-2016

21