Sử dụng một số kinh nghiệm trong dạy học lý thuyết để góp phần nâng cao hiệu quả dạy học thực hành môn công nghệ lớp 9 ở trường THCS lương sơn
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (897.34 KB, 20 trang )
1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài.
Môn Công Nghệ lớp 9 được xây dựng dưới dạng module kỹ năng nghề,
trong đó có module “Lắp đặt mạng điện trong nhà”. Nội dung module được thiết
kế chủ yếu là thực hành nhằm hình thành và rèn luyện cho các em một số kỹ
năng cơ bản cần thiết, thói quen làm việc chính xác, khoa học trong lao động
nghề nghiệp để các em làm quen với nghề điện. Với những điều được học, các
em có thể áp dụng trong sản xuất và cuộc sống hàng ngày đồng thời góp phần
giúp các em lựa chọn hướng đi thích hợp sau khi tốt nghiệp trung học cơ sở.
Trên thực tế, học sinh ở trường THCS Lương Sơn đa số là con em nông
thôn, dân tộc miền núi về kinh tế còn rất khó khăn, mức độ tiếp cận thông tin
mới còn chậm. Nhiều học sinh coi môn Công Nghệ là môn phụ nên chưa đầu tư
thích đáng về thời gian để nghiên cứu tài liệu cho các giờ học lý thuyết đặc biệt
là các giờ học thực hành.
Là giáo viên Công Nghệ được đào tạo đúng chuyên ngành, sau gần 10
năm công tác tại trường THCS Lương Sơn được trực tiếp giảng dạy môn Công
Nghệ lớp 9, trăn trở với việc làm sao để nâng cao chất lượng môn học đáp ứng
với mục đích, yêu cầu của module “Lắp đặt mạng điện trong nhà” do Bộ giáo
dục và đào tạo đề ra, tôi đã mạnh dạn áp dụng một số kinh nghiệm trong dạy học
lý thuyết để góp phần nâng cao hiệu quả dạy học thực hành môn Công Nghệ lớp
9 ở trường THCS Lương Sơn.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Sử dụng một số kinh nghiệm trong dạy học lý thuyết để góp phần
nâng cao hiệu quả dạy học thực hành môn Công Nghệ lớp 9 ở trường THCS
Lương Sơn.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
- Nghiên cứu việc sử dụng một số kinh nghiệm trong dạy học lý thuyết để
góp phần nâng cao hiệu quả dạy học thực hành, tạo hứng thú học tập của học
sinh giúp cho giờ dạy học thực hành đạt hiệu quả cao.
- Nghiên cứu việc đưa ra một số nội dung cần bổ sung vào tiết dạy học lý
thuyết để giúp ích cho tiết dạy học thực hành.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết để tổng hợp và phân tích tài
liệu có liên quan đến đề tài để từ đó xây dựng cơ sở lí luận cho đề tài.
- Nhóm phương pháp khảo sát thực tế trong dạy học thực tiễn để thấy
được ưu điểm của đề tài.
- Nhóm phương pháp thực nghiệm, áp dụng vào giảng dạy thực tế để đưa
ra những kết luận chính xác vấn đề nghiên cứu.
- Nhóm phương pháp thống kê, xử lý số liệu để so sánh kết quả chất
lượng của đề tài.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến.
Phương pháp dạy học là một trong những yếu tố quan trọng nhất của quá
1
trình dạy học. Cùng một nội dung nhưng học sinh có học tập hứng thú? Có tích
cực hay không? Có để lại dấu ấn sâu sắc và khơi dậy những tình cảm lành mạnh
trong tâm hồn của các em hay không phần lớn phụ thuộc vào phương pháp dạy
học của người thầy giáo.
Kinh nghiệm thu được sau những giờ lên lớp là hành trang giúp người
giáo viên ngày một hoàn thiện hơn trong mỗi tiết dạy của mình. Một người giáo
viên giỏi, người giáo viên tâm huyết với nghề là người giáo viên biết đúc rút
kinh nghiệm và vận dụng những kinh nghiệm giảng dạy vào bài giảng để truyền
đạt kiến thức cho học sinh đạt hiệu quả cao nhất.
Dạy học thực hành module “Lắp đặt mạng điện trong nhà” của môn Công
Nghệ lớp 9 đang còn khá mới mẻ với các em học sinh trung học cơ sở. Vì vậy để
tiết thực hành đạt hiệu quả cao vấn đề đặt ra là người giáo viên phải dạy tốt tiết
dạy lý thuyết. Ở tiết này giáo viên phải truyền đạt kiến thức sao cho ngoài việc
học sinh nắm vững kiến thức còn phải kích thích hứng thú và tò mò của học
sinh. Để đạt được điều này kinh nghiệm trong dạy học của mỗi giáo viên là rất
cần thiết.
Với kinh nghiệm gần 10 năm trong dạy học môn Công Nghệ lớp 9 ở
trường trung học sở Lương Sơn tôi mạnh dạn tham gia viết sáng kiến kinh
nghiệm với tên đề tài: “Sử dụng một số kinh nghiệm trong dạy học lý thuyết
để góp phần nâng cao hiệu quả dạy học thực hành môn Công Nghệ lớp 9 ở
trường THCS Lương Sơn”.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
Môn Công Nghệ lớp 9 module “Lắp đặt mạng điện trong nhà” được thiết
kế theo module nghề nên thời lượng thực hành khá cao. Thường một bài có ba
tiết gồm một tiết lý thuyết và hai tiết thực hành.
Học sinh trung học cơ sở, việc áp dụng kiến thức lý thuyết vào thực
hành còn rất khó khăn. Các em có xu hướng phụ thuộc rất cao vào lý thuyết
mà lý thuyết môn Công Nghệ lớp 9 lại khô cứng mang tính hướng nghiệp,
vì vậy việc lôi cuốn học sinh yêu thích môn học để học sinh có thể hiểu bài
và vận dụng bài học một cách linh hoạt nhất luôn là vấn đề trăn trở của bản
thân tôi.
Bên cạnh đó cấu trúc của một bài thực hành trong sách giáo khoa biên
soạn gộp cả phần lý thuyết và phần thực hành. Vì thế giáo viên phải biết lựa
chọn kiến thức dạy trong tiết lý thuyết sao cho trong khoảng thời gian một tiết
học có thể truyền thụ được những kiến thức cần thiết giúp học sinh có nền tảng
tốt cho tiết thực hành tiếp theo.
Vì vậy để khắc phục thực trạng này, tôi mạnh dạn đưa ra sáng kiến giúp
học sinh nắm vững, hiểu kỹ, hiểu sâu kiến thức trong tiết học lý thuyết để tiết
học thực hành đạt hiệu quả cao hơn.
Năm học 2016 – 2017 tôi áp dụng “Sử dụng một số kinh nghiệm trong
dạy học lý thuyết” của môn Công Nghệ lớp 9 ở lớp 9A, 9C và lấy lớp 9B làm
lớp đối chứng.
2
Chất lượng khảo sát đầu năm học 2016 -2017 của lớp 9A, 9B, 9C
như sau:
Lớp
Sĩ
số
Chất lượng giáo dục
Giỏi
Khá
TB
Yếu
Kém
SL
TL%
SL
TL%
SL
TL%
SL
TL%
SL
TL%
9A
34
5
14,7
10
29,4
18
52,9
1
3
0
0
9B
35
4
11,4
8
22,9
20
57,1
3
8,6
0
0
9C
31
4
12,9
8
25,8
17
54,8
2
6,5
0
0
2.3. Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc các giải pháp đã sử dụng để giải
quyết vấn đề.
Áp dụng sáng kiến kinh nghiệm “Sử dụng một số kinh nghiệm trong dạy
học lý thuyết để góp phần nâng cao hiệu quả dạy học thực hành môn Công Nghệ
lớp 9 ở trường THCS Lương Sơn” để dạy một số tiết lý thuyết: Tiết 10, tiết 22,
tiết 25, tiết 6.
2.3.1. Kinh nghiệm áp dụng vào tiết 10: Bài 6: Thực hành: Lắp đặt
điện bảng điện.
Khi vẽ sơ đồ nguyên lý học sinh còn thụ động phụ thuộc vào những bài đã
có sẵn sơ đồ nguyên lý. Các em chưa tự vẽ được sơ đồ nguyên lý đối với một
mạch điện bất kì.
Vì vậy ở tiết này giáo viên nên đưa thêm nguyên tắc khi vẽ sơ đồ nguyên
lý mạch điện vào phần củng cố cuối bài. Khi học sinh biết tự vẽ sơ đồ nguyên lý
thì khi lắp thực hành sẽ dễ dàng hơn.
5 nguyên tắc khi vẽ sơ đồ nguyên lý mạch điện:
- Nguyên tắc 1: Công tắc thường được lắp trên dây pha, nối tiếp với tải và
phía sau cầu chì.
- Nguyên tắc 2: Cầu chì lắp ở dây pha. Cầu chì bảo vệ thiết bị, đồ dùng
điện nào thì đứng trước và mắc nối tiếp với thiết bị, và đồ dùng điện đó.
- Nguyên tắc 3: Công tắc đóng cắt đồ dùng điện nào thì đứng trước và
mắc nối tiếp với thiết bị, đồ dùng điện đó.
O
A
3
- Nguyên tắc 4: Mỗi một ổ điện luôn đi theo một nhánh độc lập.
O
A
O
A
- Nguyên tắc 5: Khi một công tắc điều khiển từ hai đồ dùng điện trở lên
thì các đồ dùng điện đó sẽ mắc song song với nhau.
O
A
Giáo án áp dụng
TIẾT 10:BÀI 6: THỰC HÀNH: LẮP MẠCH ĐIỆN BẢNG ĐIỆN
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức.
+ Vẽ được sơ đồ lắp đặt mạch điện bảng điện.
+ Hiểu được chức năng của bảng điện.
2. Kỹ năng.
Kỹ năng vẽ sơ đồ lắp đặt mạch điện.
3. Thái độ.
+ Có nhận thức đúng đối với việc học tập môn học.
+ Rèn luyện tính cẩn thận và yêu thích môn học của học sinh.
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên.
4
- Tài liệu:
+ Sgk Công Nghệ 9.
+ Sgv Công Nghệ 9.
+ Giáo án.
- Phương tiện:
+ Tranh giáo khoa hình 6-1 sgk.
+ Bảng điện đã lắp các thiết bị điện.
2. Học sinh.
+ Đọc trước bài.
+ Sgk Công Nghệ 9.
+ Có đồ dùng học tập đầy đủ.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP
1. Ổn định tổ chức lớp.
+ Chào học sinh, xem vệ sinh lớp, bàn giáo viên, bảng, trang phục của
học sinh, sĩ số lớp.
+ Tạo tâm thế thoải mái cho học sinh.
2. Kiểm tra bài cũ. (không kt)
3. Bài mới.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
Hoạt động 1: Tìm hiểu chức I-Chức năng của bảng điện.
năng của bảng điện.
- Bảng điện dùng để lắp các thiết bị đóng
+ G/v: Bảng điện có loại làm bằng cắt, bảo vệ và lấy điện của mạng điện.
gỗ, có loại làm bằng nhựa.
- Bảng điện chính: cung cấp điện cho toàn
+ G/v hỏi: Bảng điện trong lớp bộ hệ thống điện trong nhà. Gồm có: cầu
học dùng để làm gì?
dao, cầu chì hoặc áptomát tổng.
+ G/v cho h/s quan sát hình 6-1 - Bảng điện nhánh: cung cấp điện tới đồ
sgk.
dùng điện. Gồm có: công tắc, ổ cắm, hộp
+ G/v hỏi: các thiết bị điện trong số quạt, …
hình có chức năng gì?
+ G/v hỏi: có mấy loại bảng điện?
Nhiệm vụ của từng loại?
+ G/v chỉ trên tranh và trên thực tế
rồi kết luận.
+ G/v hỏi: bảng điện trong lớp học
là bảng điện chính hay nhánh?
+ G/v hỏi: Vậy bảng điện chính
của khu nhà 2 tầng của trường
được lắp ở đâu?
+ G/v: Kích thước của bảng điện
phụ thuộc vào số lượng và kích
thước của các thiết bị lắp trên đó.
5
Hoạt động 2: Tìm hiểu cách vẽ
sơ đồ lắp đặt mạch điện.
+ G/v dùng phấn màu vẽ sơ đồ
nguyên lí mạch điện bảng điện
gồm 2 cầu chì, 1 ổ cắm, 1 công tắc
hai cực điều khiển 1 bóng đèn sợi
đốt.
+ G/v hỏi: sơ đồ trên gồm những
thiết bị điện gì? chúng được nối
với nhau như thế nào?
+ G/v: Dây O là dây trung tính
hay còn gọi là dây mát. Dây A là
dây pha hay còn gọi là dây nóng.
+ G/v thuyết trình những chú ý
khi vẽ sơ đồ nguyên lí cho h/s.
+ G/v thuyết trình các yếu tố cần
xác định trước khi vẽ sơ đồ lắp đặt
mạch điện.
+ G/v phân tích để h/s hiểu bảng
điện thường được lắp ở cửa ra vào
hoặc cửa giữa 2 phòng. Bảng điện
luôn bố trí cầu chì ở trên còn công
tắc và ổ cắm ở ngay dưới cầu chì.
Và bóng đèn được lắp ở giữa
phòng.
+ G/v cùng h/s xây dựng sơ đồ lắp
đặt mạch điện theo các bước.
+ G/v vẽ từng bước lên bảng cho
h/s quan sát.
+ G/v: cầu chì luôn được nối với
dây pha (dây nóng).
II-Vẽ sơ đồ lắp đặt mạch điện.
1-Sơ đồ nguyên lí.
O
A
2-Vẽ sơ đồ lắp đặt mạch điện.
a) Yếu tố cần xác định.
+ Mục đích sử dụng, vị trí lắp đặt bảng
điện.
+ Vị trí, cách lắp đặt các phần tử của mạch
điện.
+ Phương pháp lắp đặt đây dẫn: lắp đặt
nổi hay chìm.
b) Các bước tiến hành.
+ Bước 1: Vẽ đường dây nguồn .
O
A
+ Bước 2: Xác định vị trí để bảng điện,
bóng đèn.
O
A
+ Bước 3: Xác định vị trí các thiết bị điện
trên bảng điện.
6
+ Bước 4: Vẽ đường dây dẫn điện theo sơ
đồ nguyên lí.
O
A
Hoạt động 3: Tìm hiểu lắp đặt
mạch điện bảng điện.
III-Lắp đặt mạch điện bảng điện.
+ G/v cho h/s tìm hiểu quy trình
lắp đặt trong sgk.
Vạch dấu
Khoan lỗ
Nối dây TBĐ
+ G/v gọi học sinh lên bảng vẽ
BĐ
của BĐ
quy trình.
+ G/v vừa thao tác lắp vừa phân
tích từng bước trong quy trình.
+ G/v hoàn thành lắp mạch điện
thực tế cho học sinh quan sát hoạt
Kiểm tra
Lắp TBĐ
động của mạch điện.
vào BĐ
4. Củng cố, hướng dẫn học sinh học bài ở nhà.
+ G/v nhắc lại nội dung chính của bài.
+ G/v đưa ra 5 nguyên tắc khi vẽ sơ đồ nguyên lý mạch điện. Sau mỗi
nguyên tắc giáo viên vẽ sơ đồ minh họa.
- Nguyên tắc 1: Công tắc thường được lắp trên dây pha, nối tiếp vơi tải và
phía sau cầu chì.
- Nguyên tắc 2: Cầu chì lắp ở dây pha. Cầu chì bảo vệ thiết bị, đồ dùng
điện nào thì đứng trước và mắc nối tiếp với thiết bị, và đồ dùng điện đó.
- Nguyên tắc 3: Công tắc đóng cắt đồ dùng điện nào thì đứng trước và
mắc nối tiếp với thiết bị, đồ dùng điện đó.
- Nguyên tắc 4: Mỗi một ổ điện luôn đi theo một nhánh độc lập.
- Nguyên tắc 5: Khi một công tắc điều khiển từ hai đồ dùng điện trở lên
thì các đồ dùng điện đó sẽ mắc song song với nhau.
+ G/v ra đề cho h/s tập vẽ sơ đồ lắp đặt mạch điện đơn giản.
* Học sinh:
+ Học bài cũ.
+ Chuẩn bị để tiết sau thực hành: Lớp chia làm 4 tổ, mỗi tổ đem 1 tua vít,
1 kéo và 1 băng cách điện.
IV. ĐIỀU CHỈNH KẾ HOẠCH DẠY HỌC.
7
Kết quả đạt được
+ Học sinh vẽ thành thạo sơ đồ nguyên lý và sơ đồ lắp đặt của mạch điện
bảng điện gồm 2 cầu chì, 1 ổ điện và 1 công tắc hai cực điều khiển 1 bóng đèn
sợi đốt.
+ Học sinh vẽ được sơ đồ nguyên lý của một số mạch điện chiếu sáng đơn
giản trong nhà.
+ Ở tiết thực hành sau học sinh sẽ vận dụng sơ đồ đã học vào thực hành
một cách thành thạo hơn.
2.3.2. Kinh nghiệm áp dụng vào tiết 22: Bài 9: Thực hành: Lắp mạch
điện hai công tắc ba cực điều khiển một đèn.
Ở trong sách giáo khoa kí hiệu của công tắc ba cực chưa thống nhất, chưa
rõ ràng. Trong các tài liệu liên quan công tắc ba cực có ba cách kí hiệu là:
Nên khi học nguyên lý hoạt động của mạch điện hai công tắc ba cực điều
khiển một đèn (mạch điện liên quan đến công tắc ba cực) học sinh dễ nhầm lẫn
cực động và cực tĩnh dẫn đến khi thực hành sẽ lắp sai nguyên lý.
Vì vậy ở bài này khi dạy tiết lý thuyết giáo viên nên đưa ra một mục học
về công tắc ba cực. Ở mục này giáo viên nêu rõ phần cấu tạo và kí hiệu của công
tắc ba cực để học sinh nắm vững cực động và cực tĩnh của công tắc ba cực. Giáo
viên thống nhất sử dụng một cách kí hiệu của công tắc ba cực. Khi đã phân biệt
rõ cực động và cực tĩnh của công tắc ba cực từ kí hiệu và trên thực tế thì khi lắp
thực hành học sinh sẽ lắp không bị sai nguyên lý.
Giáo án áp dụng
TIẾT 22: BÀI 9: THỰC HÀNH: LẮP MẠCH ĐIỆN
HAI CÔNG TẮC BA CỰC ĐIỀU KHIỂN MỘT BÓNG ĐÈN
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức.
+ Hiểu được nguyên lý làm việc của mạch điện dùng hai công tắc ba cực
điều khiển một bóng đèn.
+ Vẽ được sơ đồ lắp đặt của mạch điện cầu thang.
+ Phân biệt được cực động, cực tĩnh của công tắc 3 cực.
2. Kỹ năng: Kỹ năng vẽ sơ đồ lắp đặt.
3. Thái độ.
+ Có nhận thức đúng đối với việc học tập môn học.
+ Rèn luyện tính cẩn thận và yêu thích môn học của học sinh.
+ Tiết kiệm vật liệu và đúng quy trình kỹ thuật
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên.
- Tài liệu:
+ Sgk Công Nghệ 9.
+ Sgv Công Nghệ 9.
+ Giáo án.
8
- Phương tiện: Tranh giáo khoa; công tắc ba cực.
2. Học sinh.
+ Đọc trước bài.
+ Sgk Công Nghệ 9.
+ Có đồ dùng học tập đầy đủ.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP
1. Ổn định tổ chức lớp.
+ Chào học sinh, xem vệ sinh lớp, bàn giáo viên, bảng, trang phục của
học sinh, sĩ số lớp.
+ Tạo tâm thế thoải mái cho học sinh.
2. Kiểm tra bài cũ. (không kt)
3. Bài mới.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ
NỘI DUNG BÀI HỌC
HS
Hoạt động 1: Tìm hiểu công 1-Công tắc ba cực.
tắc ba cực.
+ Cấu tạo: Giống như công tắc hai cực công
+ G/v cho h/s quan sát công tắc tắc ba cực cũng có vỏ và bộ phận tiếp
ba cực.
điện.Nhưng bộ phận tiếp điện gồm ba chốt:
+ G/v thuyết trình cấu tạo công 1 cực động và 2 cực tĩnh ở hai bên.
tắc ba cực cho h/s. Vừa nêu g/v + Kí hiệu:
vừa chỉ trên vật thật.
+ G/v hỏi: Về cấu tạo công tắc 3
cực và công tắc 2 cực giống và
khác nhau như thế nào?
+ G/v: Các tài liệu có 3 cách kí
hiệu công tắc 3 cực đó là:
+ G/v: Chúng ta thống nhất kí
hiệu thứ nhất.
Hoạt động 2: Vẽ sơ đồ lắp đặt
mạch điện.
+ G/v vẽ sơ đồ nguyên lý hoặc
treo tranh vẽ sơ đồ nguyên lý lên
bảng.
+ G/v hỏi: Hai công tắc được
mắc với nhau như thế nào?
+ G/v kết luận và thao tác trên
tranh để giảng nguyên lý làm
việc của mạch điện cho h/s rõ.
+ H/s vẽ sơ đồ nguyên lý vào vở.
+ G/v hỏi: Để xây dựng sơ đồ
lắp đặt từ sơ đồ nguyên lý cần
2-Vẽ sơ đồ lắp đặt mạch điện.
a) Sơ đồ nguyên lý
O
A
b) Vẽ sơ đồ lắp đặt:
9
trải qua mấy bước?
+ H/s trả lời, g/v ghi các bước
sang 1 bên bảng.
+ G/v cho h/s làm việc theo nhóm
(mỗi bàn là một nhóm) để xây
dựng sơ đồ lắp đặt mạch điện.
+ G/v: có thể có nhiều phương
án xây dựng sơ đồ lắp đặt nhưng
phải chọn phương án đảm bảo
các yêu cầu về an toàn điện và
độ bền cơ học.
+ G/v kết luận, thao tác vẽ lên
bảng cho h/s quan sát.
Hoạt động 3: Tìm hiểu lập
bảng dự trù vật liệu, thiết bị và
dụng cụ dùng cho bài thực
hành.
+ G/v: Việc thực hành và rèn
luyện kỹ năng này sẽ giúp cho
các em thói quen làm việc có kế
hoạch, theo quy trình, là cơ sở
hình thành tác phong công
nghiệp.
+ G/v vẽ bảng và hướng dẫn học
sinh hoàn thiện bảng.
+ G/v cho h/s thảo luận nhóm để
hoàn thiện bảng.
+ G/v bổ sung và kết luận.
O
A
Hoạt động 4: Tìm hiểu lắp đặt
mạch điện.
+ G/v cho h/s tìm hiểu quy trình
lắp đặt trong sgk.
+ G/v gọi học sinh lên bảng vẽ
quy trình.
+ G/v vừa thao tác lắp vừa phân
tích từng bước trong quy trình.
+ G/v hoàn thành lắp mạch điện
thực tế cho học sinh quan sát
hoạt động của mạch điện.
4-Lắp đặt mạch điện.
* Quy trình lắp đặt mạch điện
3-Lập bảng dự trù vật liệu, thiết bị và lựa
chọn dụng cụ.
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
Tên dụng cụ, vật
liệu, thiết bị.
Kìm cắt dây
Kìm tuốt dây
Bút thử điện
Búa
Khoan máy
Tua vít
Thước
Công tắc ba cực
Cầu chì
Dây dẫn điện
Vít gỗ
Bóng đèn sợi đốt
Đui đèn
Bảng điện
Băng cách điện
Giấy ráp
Số
lượng
1
1
1
1
1
2
1
2
1
4m
10
1
1
1
1c
1tờ
Yêu cầu kỹ
thuật
còn tốt
còn tốt
còn tốt
còn tốt
còn tốt
còn tốt
còn tốt
còn tốt
còn tốt
còn tốt
còn tốt
220V –60W
còn tốt
15x20cm
còn tốt
còn tốt
Vạch dấu
Khoan lỗ
Lắp TBĐ
…………………..BĐ………...…của BĐ
Kiểm tra
Nối dây mạch điện
10
4. Củng cố, hướng dần học sinh học bài ở nhà.
+ G/v tổng kết lại các bước vẽ sơ đồ lắp đặt.
+ G/v hỏi đưa ra 1 sơ đồ nguyên lý khác của mạch điện hai công tắc ba
cực điều khiển một đèn và cho h/s so sánh.
O
A
* Học sinh: Học bài cũ và đem băng dính để chuẩn bị tiết sau thực hành.
IV. ĐIỀU CHỈNH KẾ HOẠCH DẠY HỌC.
Kết quả đạt được
+ Hiểu được nguyên lý làm việc của mạch điện dùng hai công tắc ba cực
điều khiển một bóng đèn.
+ Vẽ được sơ đồ lắp đặt của mạch điện cầu thang.
+ Học sinh phân biệt được cực động và cực tĩnh của công tắc 3 cực trên kí
hiệu và trên vật thật.
+ Học sinh thực hành lắp mạch điện không bị nhầm lẫn giữa cực động và
cực tĩnh.
2.3.3. Kinh nghiệm áp dụng vào tiết 25: Bài 10: Thực hành: Lắp
mạch điện một công tắc ba cực điều khiển hai đèn.
Ở tiết dạy lý thuyết của bài 6, bài 7, bài 8, bài 9 và bài 10 trong sách giáo
khoa không yêu cầu giáo viên phải nối mạch điện thực tế. Tuy nhiên để tăng sự
tò mò, tìm tòi của học sinh, kích thích hứng thú học tiết thực hành tiếp theo thì ở
mục “Lắp đặt mạch điện” của tiết lý thuyết giáo viên nên thao tác nhanh nối
mạch điện thực tế để học sinh được quan sát hoạt động của mạch điện.
Giáo án áp dụng
TIẾT 25: BÀI 10: THỰC HÀNH: LẮP MẠCH ĐIỆN
MỘT CÔNG TẮC BA CỰC ĐIỀU KHIỂN HAI BÓNG ĐÈN
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức.
+ Hiểu được nguyên lý làm việc của mạch điện dùng một công tắc ba cực
điều khiển hai bóng đèn.
+ Vẽ được sơ đồ lắp đặt của mạch điện.
2. Kỹ năng: Kỹ năng vẽ sơ đồ lắp đặt.
3. Thái độ.
+ Có nhận thức đúng đối với việc học tập môn học.
11
+ Rèn luyện tính cẩn thận và yêu thích môn học của học sinh.
+ Tiết kiệm vật liệu và đúng quy trình kỹ thuật
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên.
- Tài liệu:
+ Sgk Công Nghệ 9.
+ Sgv Công Nghệ 9.
+ Giáo án.
- Phương tiện: Máy chiếu, bộ thực hành lắp mạch điện 1 công tắc 3 cực
điều khiển 2 đèn.
2. Học sinh.
+ Đọc trước bài.
+ Sgk Công Nghệ 9.
+ Có đồ dùng học tập đầy đủ.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP
1. Ổn định tổ chức lớp.
+ Chào học sinh, xem vệ sinh lớp, bàn giáo viên, bảng, trang phục của
học sinh, sĩ số lớp.
+ Tạo tâm thế thoải mái cho học sinh.
2. Kiểm tra bài cũ. (không kt).
3. Bài mới.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
Hoạt động 1: Vẽ sơ đồ lắp đặt 1-Vẽ sơ đồ lắp đặt mạch điện.
mạch điện.
a) Sơ đồ nguyên lý:
+ G/v vẽ sơ đồ nguyên lý lên bảng.
+G/v chiếu cách vẽ sơ đồ nguyên
lý của mạch điện cho h/s quan sát.
+ G/v hỏi: Mạch điện gồm những O
phần tử gì?
A
+ G/v hỏi: Công tắc ba cực được
nối với hai đèn như thế nào?
+ G/v hỏi: Cực động của công tắc
3 cực được nối với thiết bị nào?
+ G/v hỏi: Em hãy trình bày
nguyên lý làm việc của mạch điện?
+ G/v chiếu nguyên lý hoạt động
của mạch điện cho h/s quan sát.
+ G/v kết luận nguyên lý hoạt
động.
+ G/v hỏi: Công tắc 2 cực có công
dụng gì trong mạch điện?
+ G/v hỏi: Em hãy nêu các bước vẽ b) Vẽ sơ đồ lắp đặt:
sơ đồ lắp đặt mạch điện?
12
+ G/v cho h/s thảo luận về phương
án lắp đặt các thiết bị đóng cắt, bảo
vệ và phương án đi dây.
+ G/v cho h/s làm việc theo nhóm
để xây dựng sơ đồ lắp đặt theo các
bước.
G/v kiểm tra sơ đồ lắp đặt của các
nhóm.
+ G/v chiếu cho học sinh quan sát
cách vẽ sơ đồ lắp đặt mạch điện.
+ G/v kết luận và hoàn thiện sơ đồ
lắp đặt theo các bước.
Hoạt động 2: Tìm hiểu lập bảng
dự trù vật liệu, thiết bị và dụng
cụ dùng cho bài thực hành.
+ G/v: Việc thực hành và rèn luyện
kỹ năng này sẽ giúp cho các em
thói quen làm việc có kế hoạch,
theo quy trình, là cơ sở hình thành
tác phong công nghiệp.
+ G/v chia nhóm h/s theo bàn và
phát phiếu cho các nhóm hoạt
động.
+G/v vẽ bảng và gọi 1 h/s đại diện
nhóm lên bảng hoàn thiện.
+ G/v kiểm tra, bổ sung và kết
luận.
O
A
2-Lập bảng dự trù vật liệu, thiết bị và
lựa chọn dụng cụ.
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
Tên dụng cụ, vật
liệu, thiết bị.
Kìm cắt dây
Kìm tuốt dây
Bút thử điện
Búa
Khoan điện
Tua vít
Thước
Công tắc hai cực
Công tắc ba cực
Cầu chì
Dây dẫn điện
Bóng đèn sợi đốt
Đui đèn
Bảng điện
Vít gỗ
Băng cách điện
Giấy ráp
Số
Yêu cầu kỹ
lượng
thuật
1
còn tốt
1
còn tốt
1
còn tốt
1
còn tốt
1
còn tốt
1
còn tốt
1
còn tốt
2
còn tốt
1
còn tốt
1
còn tốt
4m
còn tốt
2
220V -60W
2
còn tốt
1
15x20x2cm
10
còn tốt
1c
còn tốt
1tờ
còn tốt
Hoạt động 3: Tìm hiểu lắp đặt 3-Lắp đặt mạch điện.
mạch điện.
* Quy trình lắp đặt mạch điện
+ G/v cho h/s tìm hiểu quy trình
lắp đặt trong sgk.
Vạch dấu
Khoan lỗ
Lắp TBĐ
+ G/v gọi 1 h/s lên bảng vẽ quy
…BĐ
của BĐ
trình lắp đặt mạch điện.
+ G/v vừa thao tác lắp vừa phân
tích từng bước trong quy trình.
Kiểm tra
Nối dây mạch điện
+ G/v hoàn thành lắp mạch điện
thực tế cho học sinh quan sát hoạt
động của mạch điện.
13
4. Củng cố, hướng dẫn học sinh học bài ở nhà.
+ G/v tổng kết lại các bước vẽ sơ đồ lắp đặt bằng cách trình chiếu cho h/s
quan sát.
+ G/v nhận xét giờ học, hoạt động nhóm của các nhóm.
* Học sinh:
+ Học bài cũ.
+ Đem băng dính để chuẩn bị tiết sau thực hành.
IV. ĐIỀU CHỈNH KẾ HOẠCH DẠY HỌC.
Kết quả đạt được
+ Hiểu được nguyên lý làm việc của mạch điện dùng một công tắc ba cực
điều khiển hai bóng đèn.
+ Vẽ được sơ đồ lắp đặt của mạch điện.
+ Học sinh hứng thú và thấy tò mò về tiết học thực hành tiếp theo.
+ Học sinh đến tiết thực hành sẽ chủ động thực hành để hoàn thiện mạch điện.
2.3.4. Kinh nghiệm áp dụng vào tiết 6: Bài 5: Thực hành: Nối dây
dẫn điện.
Khi tiếp cận với những thiết bị mới. Ví du như: ổ điện, cầu chì, công tắc,
…các em học sinh còn chưa biết tháo ở đâu để nối dây dẫn điện và tháo ở đâu để
bắt vít vào bảng điện. Có trường hợp học sinh thấy ốc vít nào là tháo ra hết dẫn
đến khi lắp lại không được làm hư hỏng thiết bị.
Vì vậy ở tiết này giáo viên chú trọng hơn mục nối dây dùng phụ kiện.
Giáo viên thao tác hướng dẫn trên vật thật và chú ý những lỗi sai thường mắc
phải để học sinh nẳm rõ. Khi được tiếp cận với vật thật và biết cách tháo lắp các
thiết bị học sinh sẽ tăng sự tò mò, tìm tòi, hứng thú với tiết học thực hành
tiếp theo.
Giáo án áp dụng
Tiết 6: BÀI 5: THỰC HÀNH: NỐI DÂY DẪN ĐIỆN
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức.
+ Biết được các yêu cầu của mối nối dây dẫn điện.
+ Hiểu được một số phương pháp nối dây dẫn điện.
2. Kỹ năng: Kỹ năng cơ bản ban đầu của kỹ thuật lắp đặt dây dẫn.
3. Thái độ.
+ Có nhận thức đúng đối với việc học tập môn học.
+ Rèn luyện tính cẩn thận và yêu thích môn học của học sinh.
II. CHUẨN BỊ:
1. giáo viên.
- Tài liệu:
+ Sgk Công Nghệ 9.
+ Sgv Công Nghệ 9.
+ Giáo án.
- Phương tiện:
+ Tranh vẽ quy trình nối dây dẫn điện.
14
+ Dây dẫn điện; công tắc; ổ cắm; cầu chì; tua vít; đui đèn; kìm tuốt
dây; kìm cắt dây.
2. Học sinh.
+ Đọc trước bài.
+ Sgk Công Nghệ 9.
+ Có đồ dùng học tập đầy đủ.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP
1. Ổn định tổ chức lớp.
+ Chào học sinh, xem vệ sinh lớp, bàn giáo viên, bảng, trang phục của
học sinh, sĩ số lớp.
+ Tạo tâm thế thoải mái cho học sinh.
2. Kiểm tra bài cũ.
Câu hỏi: Em hãy nêu cách sử dụng đồng hồ vạn năng?
3. Bài mới.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
Hoạt động 1: Tìm hiểu mối nối
dây dẫn điện.
+ G/v: Trong cuộc sống hàng ngày
chúng ta thấy có những cách nối
dây dẫn điện nào?
+ G/v: mỗi cách sẽ có một mối nối.
+ G/v kết luận và cho h/s quan sát
hình 5.1.
+ G/v: Một mối nối đúng, chất
lượng tốt cần phải đảm bảo các yêu
cầu của mối nối.
+ G/v: gọi 1 h/s đọc phần yêu cầu
của mối nối và tóm tắt nội dung.
+ G/v phân tích từng yêu cầu và kết
luận.
Hoạt động 2: Tìm hiểu quy trình
chung nối dây dẫn điện.
+ G/v hỏi: Khi nối dây dẫn điện ở
nhà các em đã thao tác như thế nào?
+ G/v: Khi nối dây dẫn điện phải
tuân thủ theo một quy trình chung
nhất định thì mới đảm bảo được yêu
cầu của mối nối.
+ G/v: Nêu quy trình chung nối dây
dẫn điện và vẽ sơ đồ khối quy trình
lên bảng.
NỘI DUNG BÀI HỌC
I-Mối nối dây dẫn điện
1-Các loại mối nối dây dẫn điện.
+ Mối nối thẳng (nối nối tiết).
+ Mối nối phân nhánh (nối rẽ).
+ Mối nối dùng phụ kiện (hộp nối dây,
buông,…)
2-Yêu cầu của mối nối.
+ Dẫn điện tốt.
+ Có độ bền cơ học cao.
+ An toàn điện.
+ Đảm bảo mỹ thuật.
II-Quy trình chung nối dây dẫn điện
Bóc vỏ
cách điện
Làm sạch
lõi
Nối dây
Kiểm tra
mối nối
Cách điện
mối nối
15
+ G/v: cho h/s quan sát hình 5.2; 5.3
+G/v: gọi 1 h/s đọc bài.
+ G/v: thao tác cho h/s quan sát.
Giáo viên làm chậm, vừa làm vừa
hướng dẫn học sinh và nhấn mạnh
những chú ý.
+ G/v: cho h/s quan sát hình 5.4.
+G/v: gọi 1 h/s đọc bài.
+ G/v: thao tác cho h/s quan sát.
Giáo viên làm chậm, vừa làm vừa
hướng dẫn học sinh và nhấn mạnh
những chú ý.
+ G/v: cho h/s quan sát hình 5.5;
5.6.
+ G/v: gọi 1 h/s đọc bài.
+ G/v: thao tác cho h/s quan sát.
Giáo viên làm chậm, vừa làm vừa
hướng dẫn học sinh và nhấn mạnh
những chú ý.
+ G/v: cho h/s quan sát hình 5.7;
5.8.
+ G/v: gọi 1 h/s đọc bài.
+ G/v: thao tác cho h/s quan sát.
Giáo viên làm chậm, vừa làm vừa
hướng dẫn học sinh và nhấn mạnh
những chú ý.
+ G/v: cho h/s quan sát hình 5.9;
5.10.
+ G/v: gọi 1 h/s đọc bài.
+ G/v: thao tác nối trên cầu chì, ổ
điện, công tắc và đui đèn cho h/s
quan sát.
+ G/v chú ý những lỗi thường gặp.
+ G/v: cho h/s quan sát hình 5.12;
5.13.
+ G/v: gọi 1 h/s đọc bài.
+ G/v: thao tác cho h/s quan sát.
Giáo viên làm chậm, vừa làm vừa
hướng dẫn học sinh và nhấn mạnh
những chú ý.
1-Bóc vỏ cách điện.
- Dụng cụ: kìm tuốt dây hoặc dao nhỏ.
- Bóc cắt vát.
- Bóc phân đoạn.
2- Làm sạch lõi.
- Dụng cụ: giấy ráp.
3-Nối dây.
a) Nối dây dẫn theo đường thẳng.
- Nối dây lõi 1 sợi.
- Nối dây lõi nhiều sợi.
b) Nối dây dẫn phân nhánh.
- Nối dây lõi 1 sợi.
- Nối dây lõi nhiều sợi.
c) Nối dây dùng phụ kiện.
- Nối bằng vít.
- Nối bằng đai ốc nối dây.
4-Kiểm tra mối nối
5-Cách điện mối nối.
Dụng cụ: băng cách điện.
4. Củng cố, hướng dẫn học sinh học bài ở nhà.
+ G/v yêu cầu 1 h/s nêu lại quy trình nối dây dẫn điện và các phương pháp
16
nối dây dẫn điện.
+ G/v nêu tóm tắt trọng tâm bài học.
* Học sinh: Mỗi h/s chuẩn bị: 2 đoạn dây dẫn lõi nhiều sợi; băng dính,
dao nhỏ, giấy ráp.
IV. ĐIỀU CHỈNH KẾ HOẠCH DẠY HỌC.
Kết quả đạt được
+ Biết được các yêu cầu của mối nối dây dẫn điện.
+ Hiểu được một số phương pháp nối dây dẫn điện.
+ Học sinh hứng thú và thấy tò mò về tiết học thực hành tiếp theo.
+ Học sinh sẽ chủ động thực hành nối dây điện vào các thiết bị điện.
+ Học sinh sẽ không làm hư hỏng thiết bị điện mà biết cách nối dây thiết
bị điện đúngvà chính xác.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Sau khi sử dụng một số kinh nghiệm trong dạy học lý thuyết để nâng cao
hiệu quả dạy học thực hành môn Công Nghệ lớp 9 ở trường THCS Lương Sơn
tôi thấy rất hiệu quả. Đa số học sinh hứng thú học, yêu thích môn học dẫn đến
tiết thực hành đạt hiệu quả khá cao.
Tiết kiểm tra thực hành cuối năm học sinh đã thực hành thành thạo, có kỹ
năng lắp đặt mạch điện đúng quy trình. Chất lượng môn Công Nghệ lớp 9 được
nâng lên rõ rệt.
* Kết quả chất lượng môn học cuối năm 2016 – 2017 của lớp 9A, 9B, 9C.
Chất lượng giáo dục
Lớp
Sĩ
số
Giỏi
Khá
TB
Yếu
Kém
SL
TL%
SL
TL%
SL
TL%
SL
TL%
SL
TL%
9A
34
10
29,4
14
41,2
10
29,4
0
0
0
0
9B
35
4
11,4
11
31,4
19
54,3
1
2,9
0
0
9C
31
7
22,6
12
38,7
12
38,7
0
0
0
0
* Kết quả phiếu điều tra quan điểm của học sinh khối 9 về tiết thực hành
môn Công Nghệ 9.
+ 80% học sinh khối 9 yêu thích tiết thực hành và hứng thú thực hành.
+ 20 % học sinh khối 9 còn rụt rè trong khi thực hành nhưng vẫn rất hứng
thú với tiết thực hành.
17
* Một số hình ảnh học sinh lớp 9 Trường THCS Lương Sơn trong tiết
thực hành môn Công Nghệ 9.
18
3. Kết luận, kiến nghị
3.1. Kết luân.
Sau thời gian nghiên cứu và thử nghiệm sử dụng một số kinh nghiệm
trong dạy học lý thuyết môn Công Ngệ lớp 9 ở trường THCS Lương Sơn tôi
thấy không những ở tiết học lý thuyết học sinh học sôi nổi và hiểu bài hơn mà ở
tiết thực hành các em đã hực hành tốt hơn. Học sinh luôn hứng thú, chủ động
khám phá để tìm hiểu nội dung từ đó tiết học đạt hiệu quả cao.
Học sinh không chỉ hiểu bài, kỹ năng được nâng lên mà các em còn yêu
thích môn học hơn. Các em không chỉ làm việc thực tế tại trường mà một số em
có thể lắp đặt được một số mạch điện đơn giản trong gia đình.
Khi hỏi về nghề nghiệp tương lai một số em đã mạnh dạn nói sẽ theo nghề
điện dân dụng.
Tuy nhiên, vì thời gian và kinh nghiệm của bản thân còn hạn chế cho nên
chỉ mới đưa ra được một vài kinh nghiệm dạy học ở môn Công Nghệ lớp 9. Tôi
rất mong được sự ủng hộ và đóng góp ý kiến của các đồng nghiệp để bài viết
được hoàn thiện hơn, tích lũy được nhiều kinh nghiệm hơn giúp nâng cao hiệu
quả dạy học đáp ứng được mục tiêu của Bộ giáo dục và đào tạo đã đề ra với môn
Công Nghệ lớp 9 modunle “Lắp đặt mạng điện trong nhà”.
3.2. Kiến nghị.
Môn Công Nghệ lớp 9 modunle “Lắp đặt mạng điện trong nhà” là môn
học có phần khô cứng, tỉ lệ thực hành khá cao, đòi hỏi người dạy phải trang bị
rất nhiều kỹ năng khác nhau. Kỹ năng giúp học sinh chuyển từ kiến thức lý thuyết
sang thực hành, kỹ năng sử dụng các loại dụng cụ, thiết bị điện. Chính vì vậy giáo
viên trực tiếp giảng dạy phải là giáo viên được đào tạo đúng chuyên ngành.
Đặc thù của bộ môn đòi hỏi khá nhiều về điều kiện cơ sở vật chất từ
phòng thực hành chuyên biệt đến trang bị các dụng cụ, trang thiết bị, vật tư điện
nên các nhà trường cần có sự đầu tư, thường xuyên bổ sung cho môn học.
Tạo mọi điều kiện cho giáo viên tự học tập nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Thanh Hóa, ngày 06 tháng 3 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh
nghiệm của mình viết, không sao chép
nội dung của người khác.
NGƯỜI THỰC HIỆN
Lê Thị Hậu
19
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo khoa Công Nghệ lớp 9. Tổng chủ biên kiêm chủ biên:
Nguyễn Minh Đường. Tác giả: Trần Mai Thu. Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam.
Tái bản lần thứ 2 năm 2007.
2. Thiết kế bài giảng Công Nghệ lớp 9. Chủ biên: Nguyễn Minh Đồng.
Tác giả: Trịnh Xuân Lâm. Nhà xuất bản Hà Nội năm 2005.
3. Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Công Nghệ trung
học cơ sở - tập hai. Chủ biên: Đỗ Ngọc Hồng. Tác giả: Lâm An – Nguyễn Hải
Châu – Nguyễn Thị Dung – Nguyễn Minh Đường – Lê Thị Thu Hằng – Đặng
Thị Huyền – Nguyễn Đức Thành. Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam năm 2009.
4. Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên THCS chu kỳ III (20042007) môn Công Nghệ - Quyển 1. Chủ biên: Vụ giáo dục trung học, Bộ giáo
dục và đào tạo. Tác giả: Nguyễn Văn Khôi. Nhà xuất bản giáo dục năm 2005.
5. Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên THCS chu kỳ III (20042007) môn Công Nghệ - Quyển 2. Chủ biên: Nguyễn Hải Châu. Tác giả: Đỗ
Ngọc Hồng. Nhà xuất bản giáo dục năm 2007.
20
